“NSU’nun itiraf videosunun çetenin ortadan kalkmasından sonra meydana çıkması olağan değil. Benzer başka bir olay bilmiyorum. Saldırganlar da bunun her halükarda bilincindeydi ve buna rağmen herhan-

gi bir açıklama yapmadılar. Saldırganların neden böyle davrandığı da henüz açıklığa kavuşmadı.”m Halit ÇELİKBUDAK - Bora ZERGER / KÖLN

İTİRAF videosunu nasıl değerlendirmek gerekir?

2006 yılında Türk kökenli bir vatandaşa ve 2007 yılında bir Alman polisin öldürülmesinden sonra

başka cinayetlerin de planlandığına dair hâlâ hiçbir delil yok. Bunun neden böyle olduğu sorusuna benim de bir cevabım yok. NSU’nun itiraf videosunun da çetenin ortadan kalkmasından sonra meydana çıkması da olağan değil. Böylesine uzun bir zaman zarfında terör eylemlerinin yapılıp da güvenlik birimlerince terör eylemi olarak fark edilmemiş olmasına benzer başka bir olay bilmiyorum. Saldırganlar da bunun her halükarda bilincindeydi ve buna rağmen herhangi bir açıklama yapmadılar. Saldırganların neden böyle davrandığı da henüz açıklığa kavuşmadı.m Ama olayların gidişatından elde

edilen ipuçlarının göz önünde bulundu-rulmadığı ve hatta ilgili yerlere aktarılma-dığı ortaya çıktı. Sizin görüşünüze göre bu durumda güvenlik birimlerinin federatif yapısının suçu nedir?

İhmallerin olup olmadığı ya da güvenlik birimlerinde değişikliklerin gerekli olup olmadığı şu anda meclislerdeki araştırma komisyonları ve Federal Eyalet Komisyonu tarafından araştırılıyor.

Servisler birbirinden ayrı

m Güvenlik birimleri arasında nasıl bir ilişki var?

Federal Almanya Yasası, yani anayasa, güvenlik birimlerinin Almanya’da federatif organizasyonunu öngörür. Ayrıca polis ve istihbarat birimleri birbirinden ayrılmıştır. Bir tarafta yürütme yetkileri, yani örneğin tutuklama ve ev aramaları yapabilen birimlerin olması gerekiyor. Diğer tarafta da gözetleme, değerlendirme ve raporlama yetkisi olan bir iç istihbarat birimi, yani Anayasayı Koruma Dairesi’nin olması gerekiyor. Ayrıca federatif sistemde hem polis hem de Anayasayı Koruma Dairesi’nde, federal dairelerin eyalet daireler üzerinde hiyerarşik bir üst konumu yoktur. Eyaletlerin anayasayı koruma daireleri, kendi eyaletleri ile ilgili olayları bağımsız birimler olarak kendi sorumluluğunda hallederler. Onların üstleri, yani ilgili eyaletin içişleri bakanı, bunun gerektirdiği siyasi sorumluluğu üstlenir. Anayasayı Koruma Dairesi merkezi

bir birimdir. Görevimizi yerine getirmek için gerekli bilgileri merkezi bir şekilde toplarız. Eğer eyaletlerin anayasayı koruma daireleri herhangi bir olayın veya örgütün kendi eyaleti dışında da önemli olduğu görüşüne varırsa bunu Federal Anayasayı Koruma Dairesi’ne bildirir. Eğer Federal Anayasayı Koruma Dairesi bizzat kendisi bir operasyon yapacaksa bunu ilgili eyaletlerin anayasayı koruma dairelerine iletir.m Bu üçlüyü arama nasıl oldu?Thüringen Eyaleti’nde 90’lı yıllarda ken-

disini ‘Thüringen Vatan Koruma Örgütü’ diye tanımlayan bir neonazi örgütünün olduğunu biliyorduk. O eyaletteki mes-lektaşlarımıza, olaya açıklık getirmeleri için hep yardımcı olduk. Fakat bu üç şahsın 1998 Ocak sonunda izlerini kaybet-tirdiklerini öğrendik. Ama bu ilk etapta

Thüringen’deki polis ve oradaki Anayasayı Koruma Dairesi’nin, Saksonya, Branden-burg ve Aşağı Saksonya eyalet daireleri ile bağlantılı olarak takip ettikleri bir konuy-du. Federal Anayasayı Koruma Dairesi bu çalışmayı sadece gözetleme operasyonla-rıyla destekledi. O zamanki uygulamalar doğrultusunda Federal Anayasayı Koruma Dairesi’ne bu üçlü ile ilgili elde edilmiş olan bilgilerin hepsi verilmedi. Federal Anaya-sayı Koruma Dairesi bu üçlünün 1998-2001 yılları arasında mevcut olan bağlantılarıyla ilgili bilgilerin çoğunu ancak Kasım 2012 yılında aldı.

Cinayetler önlenebilir miydi?m Bu cinayetler önlenebilir miydi so-

rusu soruluyor. Bu üçlü ile ilgili bilgilerin ortaya çıkarılmasından bu yana sizin on iki yıldan daha fazla bir zamandan beri başında bulunduğunuz dairede ne değişti ve gelecekte ne değişecek?

Biz bundan çeşitli sonuçlar çıkardık. Bizim işimiz açısından pratik bir öneme sahip olması nedeniyle söylenmesi gereken ilk şey şudur:

Federal Anayasayı Koruma Dairesi’nin merkezi işlevini güçlendirecek bir ayarlamanın, ilgili birimlerle karşılıklı bilgi alışverişi bazında yapılması gerekiyor. 2011 yılının Aralık ayının ortasından bu yana şiddet yanlısı aşırı sağcılarla ilgili elde edilmiş bilgilerin hepsi Federal Anayasayı Koruma Dairesi’ne veriliyor.

Böylece biz burada eksiksiz bir tablo oluşturuyoruz. Böyle bir düzenlemenin doğruluğu senelerdir İslami terörizm ile yapılan mücadelede ispatlandı. Federal Anayasayı Koruma Dairesi’nde birleşen tüm bilgilerden oluşan genel tablonun bir değerlendirmesini, eyaletlerin anayasayı koruma dairelerine bildiriyoruz. Bu yeni düzenlemeyi federal ve eyaletlerin içişleri bakanları karara bağladı.

İkinci bir sonuç da ‘Aşırı Sağ ile Ortak

Mücadele Merkezi’nin (GAR) kurulmasıdır. Ortak diyoruz çünkü anayasayı koruma daireleri ve polisten gelen bilgiler burada birleştiriliyor. Bu bize, hem polisin tehlikeleri önleyici tedbirleri erken alması hem de savcılıkların soruşturma davalarını erken açmaları için istihbarat bilgilerinden daha hızlı yaralanma imkanını veriyor. GAR’in çalışmalarında militan aşırı sağa karşı daha yoğun bir mücadelenin yürütüleceğini umuyorum.

Sonuç itibariyle bir de polis ve anayasayı koruma dairelerinin pratik bir enstrümanı olan aşırı sağ bilgi bankasına değinmek gerekiyor. Buna göre şahıslarla ilgili önemli ve geçerli bilgiler her an kullanılabilir bir şekilde bir araya toplanıyor. Bu arada Federal Anayasayı Koruma Dairesi’nde de değişiklikler yapıldı. Şubat 2012’den bu yana Federal Anayasayı Koruma Dairesi’nde yeniden ve sadece aşırı sağ ve sağ terörizm sorunu ile ilgilenecek bağımsız ve genişletilmiş bir bölüm kuruldu.

iKiNCi BÖLÜM

14 avrupa gündemi14 28 Mart 2012 Çarşamba

Halit Çelikbudak

Heinz Fromm

iTiRAF ViDEOSUGARiP GORUNUYOR

YARIN: ALMANYA’DA BAŞKA NEONAZİ ÇETELERİ VAR MI?

m SORUŞTURMADAN elde edilen önemli nokta çetenin sadece Türkleri hedef aldığı. Çete sadece Türk ve Türk sandığı esnaf hakkında bilgi topluyor. Ele geçen deliller arasında Asyalılar veya başka yabancılar hakkında toplanmış herhangi bir bilgi yok. Adli makamlar bu noktadan hareketle çetenin Münih’te Yunanlı Theodoros Boulgaridis’i Türk sandığı için öldürdüğü kanaatinde. Alman polis memuru Michele Kiesewetter’in ise ideolojik nedenle öldürüldüğü

düşünülüyor. Uzmanlar burada görüşü alınan ‘profilerlerin’ yorumları çerçevesinde, çetenin özellikle bu cinayette seri cinayetlerin ana silahı olan Ceska tipi silahın yerine başka silahlara yöneldiklerini ve bununla yeni bir dönemin başlangıcına işaret etmek istediklerini aktarıyor. Polis cinayetinin ardından başka bir göçmene yönelik bir saldırının gerçekleşmemiş olması da buna bağlanıyor. Üçlü bir bakıma artık devlet otoritesini hedef alıyor.

Hedef sadece Türklerm ALMANYA’nın federatif yapısı nedeniyle

16 eyaletin her birinde de ayrıca eyalet çapında iç istihbarat yapan Eyalet Anayasayı Koruma Daireleri bulunuyor. Her bir eyaletteki daire kendi eyalet içişleri bakanına karşı sorumlu. Eskiden eyaletlerarası veya federal düzeyde bilgi alışverişi olmuyordu. Özellikle dış siyaset açısından önem taşıyan veya tüm Almanya’nın güvenliğini tehdit eden konularda eyaletler iç istihbarat daireleri federal daireye bilgi aktarıyordu. Neonazi olayından sonra artık bilgi alışverişi başladı. Şimdi artık sürekli bilgi akışı yapılıyor.

Bilgi alışverişi başladım NEONAZİ terör çetesinin seri cinayet-

leri işledikleri yerlerde yerel yardım-cıları olduğuna dair adli makamların elinde herhangi bir delil ya da ipucu yok. Uzmanlar çetenin karavanla Almanya’yı şehir şehir dolaşarak, cinayetleri tek başına planlamış olduğundan hareket ediyor. Çetenin dolaştığı şehirlerde Türk esnaflar hakkında bilgi topladığına dair bel-geler var. Bu belgeler arasında şehir haritaları ve notlar başta geliyor. Münih ve Nürnberg şehir haritala-rında Türk Başkonsoloslukları’nın

yerleri işaretlenmiş bulunuyor. Çe-tenin Stuttgart’ta da bir Türk esnaf hakkında topladığı bilgi ve fotoğraf deliller arasında. Ancak burada cinayet işlendiğine dair bir bulgu yok. Nedeni de bilinmiyor. Neonazi terör çetesi karavanla dolaşırken çok profesyonel davranıyor, cep telefonuyla görüşme yapmadığı gibi yer tespitini önlemek için telefon şarjlarını bile çıkarıyor ve hiçbir yer-de radara girmiyor. Bu nedenle üçlü çetenin ne zaman nerede dolaştığı tespit edilemiyor.

Münih ve Nürnberg işaretlenmiş

m ALMANYA Federal Anayasa’yı Koruma Dairesi’nin resmi sitesinde verilen bilgiye göre kurum şöyle denetleniyor: “Kişinin özel yaşamı-na ve özgürlük haklarına müdahale edilmesine sadece yasal çerçeve içinde izin verilir. Yasalara bağlı kalıp kalmadığı birkaç düzeyde birden denetlenir. Öncelikle Federal İçişleri Bakanlığı denetimi altında bulunuyor. ‘Federal Meclis Kontrol Komisyonu’ tarafından da denetleniyor. Faaliyetleri hakkında bu komisyona bilgi verir.”

İç istihbarat nasıl denetleniyor

Heinz Fromm, çeşitli ülkeler-de kendisine verilen hedi-

yeleri, makam odasındaki bu dolapta muha-

faza ediyor.

Federal Anayasa’yı Koruma Dairesi Başkanı Heinz Fromm Yurtdışı Yayınlar Yönetmeni Halit Çelikbudak’a konuştu.