1Predavanje KE

INTERPRETACIJA LABORATORIJSKIH REZULTATA

Mr sci Drina TopalovSpec. med. biohemije

Zavod za Laboratorijsku dijagnostiku

25. STRUNI SASTANAKSPAS-Udruenje privatnih apotekara Srbije

10. . . . DecembarDecembarDecembarDecembar 2011....Hotel Continental, BeogradHotel Continental, BeogradHotel Continental, BeogradHotel Continental, Beograd

224 sata pre

312 sati ranije

41 sat pre

510-15 minuta pre

6Terapija

7Kada uzeti uzorak?

8analitika faza7%13.3%

postanalitika faza18.5%47%preanalitika faza

46%68.2%10

33

57

9o Neinformisanost pacijentaoUzorkovanje krvi u pogreno vreme (lek, cirkad. ritam) +oPogreno ispunjen uputo Uzorak bez identifikacije pacijentao Uzorak sa pogrenom identifikacijom pacijentaoGreke u postupku flebotomije (poloaj tela, izbor igle, vene, poveska..):oPogrena epruveta/prazna epruvetao Nedovoljna koliina krvi/nedovoljno uzorkao Netaan odnos krv-antikoagulanso HemolizaoKoagulacijaoKontaminacija uzorka infuzijom ili pogresnim redosledom punjenjaoUzorak nepravilno centrifugiran, uvan (T, vreme),zamrzavan i/ili transportovanoPolomljena epruvetaoPogresno unet zahtev u laboratorijski protokol/LIS

10

Provera zdravstvenog stanja kod asimptomatskih osoba

Praenje faktora rizika kod asimptomatskih osoba iz rizinih grupa

Dokazivanje ili iskljuivanje oboljenja kod pacijenata sa simptomima bolesti

Da se racionalnim, selektivnim odabirom testova smanji klinika neizvesnost na najmanju moguu meru uz to je mogue manje trokove

KOJA JE ULOGA SKRININGA?

11

Ne postoji idealan test -100% osetljiv, -100% specifian i -100% prediktivan

Vani principi u tumaenju laboratorijskih testova

12

Izbor testova treba vriti na osnovu predpostavljene dijagnoze, a NE obrnuto.

Vani principi u tumaenju laboratorijskih testova

13

Kako god da je kvalitetna laboratorija, pojedinani rezultat moe biti nekorektan iz mnogo razloga - takav rezultat pre bilo kakvog zakljuka treba PRVO ponoviti

Vani principi u tumaenju laboratorijskih testova

14

Referentne (normalne) vrednosti se razlikuju od laboratorije do laboratorije

Normalne vrednosti su statistiki opseg od 5-95% dobijen odreivanjem parametara u referentnoj populaciji

Vrednosti malo ispod ili iznad ovog opsega ne moraju obavezno biti i patoloke

Vrednosti mogu biti u okviru referentnog opsega ali biti patoloke za dotinog pacijenta u odnosu na njegovu baseline vrednost (CK, FT4 na pr)

Vani principi u tumaenju laboratorijskih testova

15

Odrediti vie parametara istovremeno (profil)

Isti profil parametara i promena esto je prisutan u vie stanja

Intenzitet promena odraava stanje bolesti

Izbegavati uestalo ponavljanje odreivanja

Vani principi u korienju laboratorijskih testova

16

Nikada ne zanemariti uticaj lekova na vrednosti prametara

Ne zanemariti starosnu dob Ne zaboraviti da diskrepantni rezultat

moe biti i posledica nekog artefakta Da negativna laboratorija ne iskljuuju

prisustvo bolesti.

Vani principi u korienju laboratorijskih testova

17

1. Urin

2. KKS +LF

3. SE

4. Glukoza

1. Rano otkrivanje bolesti bubrega, urinarnog trakta

2. Otkrivanje bolesti krvi, hemoragijskih poremeaja i inflamacija

3. Detekcija inflamacija razliitog porekla

4. Dijabetes

Parametri koji su najee deo rutinskog skrininga asimptomatskih osoba

Parametar Osnovne Indikacije

18

6. Kreatinin/Urea

7. Lipidni status

8. ALT /AST

9. ALP i gama-GT

10. Bilirubin

6. Oboljenja bubrega i urinarnog trakta

7. Rano otkrivanje rizika za aterosklerozu i CAD

8. Detekcija i iskljuivanje hepatobilijarnih oboljenja

9. Hepatobilijarna oboljenja

10. Detekcija pre, intra i posthepatine utice

Parametri koji su najee deo rutinskog skrininga kod asimptomatskih osoba

Parametar Osnovne Indikacije

19

-Oboljenja bubrega-Oboljenja urinarnog trakta

-Diabetes Mellitus (Proteinurija, Glukozurija, Ketonurija)-Sistemski lupus eritematosis (Proteinurija)-Poremeaj metabolizam cistina (Kristali cistina)-Akutna febrilna stanja -Toxemija u trudnoi (trag proteina do znaajne proteinurije)-Maligna i benigna hipertenzija-Kongestivna bolest srca

-Ortostatska proteinurija

Koja stanja prati patoloki nalaz u urinu?

20

Nalaz u urinu kod bolesti bubrega

Bolesti bubrega Fiziko hemijski nalaz Nalaz u sedimentuAkutni glomerulonefritis

Smanjena zapremina urina, urin jako zamuen sa masivnom hematurijom, proteini 3,5 g/24h)

Masni i votani cilindri, u tubulo epitelnim elijama prisutne masne kapi

Hronini glomerulonefritis

Povremena lipidurija, smanjena specifina teina, blaga proteinurija, hematurija

Patoloki cilindri, uglavnom proirenih dimenzija

Akutna tubularna nekroza

Smanjena zapremina urina, smanjena specifina teina, blaga proteinurija, hematurija

Intaktne ili nekrotine bubrene epitelne elije, patoloki cilindri

Akutni pijelonefritis Karakteristian miris, poveana zamuenost, blaga proteinurija, pozitivni nitriti

Leukociti (neutrofili),elije bubrenog epitela, Le, Eri, Bak, G i V cilindri

Tuberkuloza bubrega Proteini 0.1-3.0 g/24h; hematurija do 20 Er; do 50 Le Le,H&G cilindri, Bacili TBCa

Akutno odbacivanje bubr. transplantata

Smanjena zapremina urina, slaba proteinurija i hematurija

elije bubrenog epitela, limfociti, patoloki cilindri

Virusne nefropatije Minimalna proteinurija i hematurija Mononukleari (ponekad dinovski) sa inkluzijama

21

Nalaz u urinu kod bolesti donjeg urinarnog trakta

Bolesti urinarnogtrakta

Fiziko hemijski nalaz Nalaz u sedimentu

Bakterijska infekcija urinarnog trakta

Urin zamuen, povremena hematurija, POZITIVNI NITRITI

Bakterije, neutrofili, elije tranzicionog epitela, NEMA CILINDARA

Gljivina infekcije urinarnog trakta

Urin zamuen, povremena hematurija

Gljivice, Leukociti (neutrofili i limfociti) elije tranzicionog epitela.

Virusna infekcija urinarnog trakta

Povremena hematurija Neutrofili, elije tranzicionog epitela

Eozinofilni cistitis

Hematurija Brojni eozinofili, elije tranzicionog epitela, NEMA CILINDARA

Karcinom tranzicionog epitela

Hematurija Maligne elije tranzicionog epitela

22

NORMALNA

BRZINA

SEDIMENTACIJE

NE ISKLJUUJE

PRISUSTVO

OKULTNE ILI

NEKE DRUGE

OZBILJNE

BOLESTI

Nikada kao dijagnostiki parametar za neko specifino oboljenje

- Kao indikator prisustva i intenziteta inflamatornog procesa

- Za praenje efekata primenjene terapije

- Retko za dirferencijalnu dijagnozu :a) Angina pectoris i AIM; b) Rani akutni apendicitis i ruptura ektopine trudnoe ili

akutne inflamatorne bolesti pelvisac) Osteoartritis i RAd) Sideropenijska anemija (SE normalna) i anemija

uzrokovanih akutnim ili hroninim bolestimaudruenim sa ili bez sideropenijske anemije (u kojima je SE uglavnom poveana)

- Retko (6 od 10000) korisna kao skrining kod asimptomatskih osoba ali SAMO u skladu sa istorijom bolesti i fizikalnim pregledom.

- U oko 3% sluajeva SE je neoekivano

Kako koristiti SE eritrocita?

23

1. Infekcije

2. Bolestimiokarda

3. Abdominalniporemeaji

4. Reumatskastanja

5. Ostala stanja

1. Tuberkuloza; Akutni hepatitis; Bakterijske infekcije; Virusne infekcije sa komplikacijama

2. AIM, Aktivna reumatska groznica, hirurke inrtervencije na otvorenom srcu.

2. Acutna infl.stanja pelvisa;ruptura ektopine trudnoe; trudnoa (3 mesec-3 ned.posle poroaja); menstruacija

3. Reumatoidni artritis; piogeni artriris

5. Masivna nekroza tkiva; poveanje koncentracije serumskih globulina, hipoalbuminemija; hipo i hipertireoidizam; akutna hemoragija; nefroza i oboljenja bubrega sa azotemijom; trovanja arsenom i olovom; prolazni arteritis; mialgia reumatskog porekla

Stanja u kojima dolazi do promene u brzini SE eritrocita

Nije poveana kod:

1. Tifusa, malarije, Infektivne mononukleoze,virusnih inf. bez komplikacija

2. Angine pectoris, akutne srane insuficijencije uzrokovane akutnom bubrenom insuficijencijom.

3. Prva 24 h akutnog apendicitisa; ektopine trudnoe bez rupture; rane trudnoe

4. Degenerativnog artritisa

5. Peptinog ulkusa i alergijskih stanja.

24

KRVNA SLIKA

25

KKS jeodreivanjebroja iraspodelekrvnih elija.

KKS nije biohemijski skrining i ne podrazumeva glukozu, ureu, kreatinin itd.

- Za dijagnozu hematolokih bolesti (anemija, akutnih i hroninih leukemija)

- Kao potpora za diferencijalnu dijagnozu bakterijskih, virusnih i parazitolokih infekcija

- Za detekciju zapaljenskih procesa poznate ili nepoznate etiologije

- Za praenje efekata primenjene terapije (antibiotici,citostatici...)

ta je to krvna slika?

26

27

AnemijaCBC, Retikulociti

Index 2,5 Index 2,5

Morfologija eritrocita

Hemoragija/Hemoliza

Normocitna/Normohromna Mikro ili Makrocitna

Hipoproliferativna Poremeaj u sazrevanju

Oteenje kostne sri Infiltracija/FibrozaAplazija

Deficijencija gvoa

StimulacijaInflamacijaMetaboliki defektiRenalna oboljenja

Citoplazmatski defekti Deficit gvoaTalasemijaSideroblastna anemija

Nuklearni defektiDeficit FolataDeficit B12Toksini lekoviRefraktorna anemija

Gubitak krvi

Intravaskularna hemoliza

Metaboliki defekti

Poremeaji na membrani

Hemoglobinopatije

Imunoloke destrukcije

Fragmentaciona hemoliza

Algoritam fizioloke klasifikacije anemija

28

29

Auerov tapi u mijeloblastuacidofilni eritroblasti

monocit

mijeloblast,

limfocit,promijelocit

30

31

Auerov tapi u mijeloblastu

32

UREA I KREATININ

33

SNIEN

Vrednosti kreatinina ispod referentnog opsega nemaju kliniki znaaj.

U trudnoi su vrednosti kreatinina NORMALNO sniene.

POVEAN KOD:

Poremeaja bubrene funkcije

-Kod poveanog unosa (meso)

-Oboljenja miinog tkiva (Akromegalija, Gigantizam)

-Fizike aktivnosti

U kojim sluajevima su vrednosti kreatinina van referentnog opsega ?

Interference1. Visok bilirubin, Glukoza >100

mg/dl

2. Usled redukcije alkalnog pikrata(glukoza, vit.C, Mok.kis);

3. Usled redukcije u prisustvu lekova (svih koji imaju redukciona svojstva)

34

Stanja u kojima je POVEANA koncentracija uree

1.Poremeaji bubrene funkcije

2.Prerenalna azotemija (usled smanjene brzine protoka krvi kroz bubrege)- Kongestivna bolest srca- Gubitak soli i vode (povraanje, diareja,pojaana diureza, znojenje)- ok

3.Postrenalna azotemija- Obstrukcija urinarnog trakta bilo kog porekla (Povean odnos BUN/Kreat)

4.Povean katabolizam proteina (Kreat. Normalan)- Hemoragija u GI traktu; Akutni infarkt miokarda; Stres

5.Interference lekova u pojedinim metodama odreivanja(Chloramphenicol; sulfonylurea itd)

35

Stanja u kojima je SMANJENA koncentracija uree

1.Pojaana diureza (povean unos tenosti, smanjen katabolizam proteina)2.Ozbiljna oteenja jetre-Lekovi-Trovanja-Hepatitisi-Ostali uzroci

3.Poveana potreba za proteinima -Kasna trudnoa, Deca, Akromegalija, Malnutricija (POST), Anabolici

4. Ishrana-Nisko proteinska uz visoko ugljenohidratnu dijetu-IV (parenteralna) ishrana-Poremeaj resorbcije (celiakija)-Malnutricija 5.Retko kod nefrotskog sindroma, SIADH, Uroene hiperamonemije (urea je skoro potpuno odsutna u krvi) , i interference nekih lekova u pojedinim metodama

36

Lipidni status

37

Prikaz i poreenje klasinih tipova HiperlipoproteinemijeTip I(Najrei)

Tip II-a (Relativno est)

Tip II-b (Relativno est)

Tip III (Nijee tako est)

Tip IV(Najei)

Tip V(Redak)

Poreklo Egzogeno (zbog deficijentne lopoprotein lipaze

Overindulgence lipidemija

Endogena hiperlipidemija

Meana engogena i egzogena hiperlipidemija (kombinovani tip I i IV

Definicija Familijarna-mastima uzrokovana hipertrigliceridemija

Hiperbetalipoproteinemija (hiperholesteremija)

Kombinovana hiperlipidemija

Hiperholesteremija i hipertrigliceridemija uzrokovana ugljenim hidratima

Hipertrigliceridemija bez hiperholesteremije uzrokovana ugljenim hidratima

Hipertrigliceridemija uzrokovana mastima i ugljenim hidratima

Starosna dob

Obino kod mlaih od 10 godina

Nije poznato kod mlaih od 25 godina

Samo povremeno kod dece

Izgled uzorka (plazme)

Nakon stajanja:kremast sloj na povrini, bistar ispod povrinskog sloja

Bistar, bez kremastog sloja na povrini

Zamuen ili bistar, bez kremastog sloja na povrini

Bistar, zamuen ili mlean

Slabo zamuen do mutan, ne menja se stajanjem

Jako zamuen:nakon stajanja supernatant kremast, mlenog izgleda ispod supernatanta

Holesterol N ili slabo P Jako P Jako P Jako P N ili slabo P PLDL Holesterol N P P P N NHDL N - D N - D N - D N - D N - D N - D

Trigliceridi Znaajno P N P Znaajno P Znaajno P Znaajno POdnos Trigliceridi/holesterol

8 1 Varijabilan 5

N-Normalan, P-Povean

38

Hol

mmol/l

Pozeljno

6,20

mmol/l

HDL

2 vise od

dva faktora

rizika ili HDL

=2

mmol/l

faktora

rizika

39

Holesterol

mmol/l

Prihvatljiva

vrednost

5,14

Porodicna

istorija

Ponoviti

odredjivanje

holesterola I

izracunati

srednju

vrednost

>4,39

mmol/l

3,35

Pozeljna

vrednost

40

Stanja u kojima je SMANJENA koncentracija Holesterola

1.Ozbiljna oteenja jetre (Lekovi; Hemijski agensi;Hepatitisi)2.Hipertireoidizam3. Malnutricija (gladovanje; Neoplazme; uremija; malabsorbcija zbog steatoreje)4.Mijeloproliferativne bolesti5.Hronine anemije (hemolitike, hipohromne...)6.Terapija Kortizonom ili ACTH-om7.Infekcije, inflamacije8.Razni lekovi (Hepatotoksini; inhibitori sinteze)

41

Transaminaze,ALP,

Gama-GT iBilirubin

42

AST, ALT i ALP - Bolesti jetre

Akutni virusni hepatitis

Kompletna opstrukcija

bilijarnog traktaCiroza Metastaze u jetri

Enzim F A F A F A F A

AST >95% 14 >95% 3 70% 2 50% 1-2ALT >95% 17 >95% 4 50% 1 25% 1-2

ALP 60% 1-2 >95% 4-14 55% 1-2 50% 2-10 (TB)

40% 1-3 (Sarkoidoza)

80% 1-14 (Karcinom)Povremeno 1-20 (Amiloidoza)

43

Poveana ALP - Poreklo

1. Jetrinog porekla- 2x > (akutni hepatitis virusni, toksini, alkoholni), masna jetra, ciroza- 3-4x> kod svih oblika bolesti jetre nije specifino- 5x> infektivna mononukleoza; postnekrotina ciroza- 10x> karcinom glave pankreasa, holestatini hepatitis izazvan lekovima- 15-20x> primarna bilijarna ciroza, primarni ili metastaski tumori.

2. Kotanog porekla - Znaajno poveanje ALPa u odsustvu bolesti jetre je veoma indikativno zaPaget-ovu bolest (osteitis deformans) ili metastaze karcinoma prostate

- Hiperparatireoidizam i hipertireoidizam- Osteoblasni tumori kostiju (sarkomi, metastatski karcinomi)- Osteomalacija, rahitis, osteomijelitis, oporavak nakon fraktura- Hodgkin-ova bolest- Trudnoa, deca, primena ergosterola itd.3. Ostalog porekla-Placentalnog, intestinalnog, ektopine produkcije od strane razliitih neoplazmi,

44

Gama GT POVEAN KOD1. Bolesti jetre (istovremeno sa ALP, LAP i 5-Nukleotidazom-osetljiviji parametar)-Hepatitisi ( Akutni i aktivni hronini hepatitis; Alkoholni hepatitis)-Ciroza-Primarna bilijarna ciroza.-Masna jetra-Obstruktivna utica -Metastaze u jetri (istovremeno sa ALP)-Holestaza (mehanika ili virusna)-Bilijarna atrezija i neonatalni hepatitis, naroito sa deficijencijom alfa1-antitripsina2. Pankreatitisa (naroito akutni)3. Hroninog pankreatitisa (samo ako je zahvaen i bilijarni trakt i prisutna inflamacija)

4. Akutnog infarkta miokarda (u oko 50% sluajeva pik 8og-12og dana)5. Tekog alkoholizma (najbolji indikator)6. Uzimanja nekih lekova (antiepileptika, antidepresiva i mnogih drugih)7. Nekih neoplazmi ak i u odsustvu metastaza (maligni melanovi, dojka, plua, nekih sluajeva prostate, najvee vrednosti kod hidronefroma)8. Kod teke gojaznosti, bubrenih bolesti, bolesti miokarda, postoperativnih stanja-blagi ili umereni porasti aktivnosti.

45

Prehepatina utica (nastaje zbog pojaane produkcije bilirubina (hemolitika anemija, hemoliza izazvana lekovima, neefektivna eritropoeza, infekcije (malarija), reakcije na transfuziju krvi, DIC, opekotine i resorbcije velikih hematoma, Gilbertov i Crigler Nijarov sindrom) .

Intrahepatina utica (nastaje zbog oteenja parenhima jetre infekcijama i toksinim agensima (akutni i hronini virusni hepatitis, bakterijska i parazitarna oboljenja, metastaze u jetri, oteenje parenhima hepatotoksinim lekovima)

Posthepatina utica (holestaza-nastala kao posledica okluzije bilijarnog trakta bilo mehanike (obstrukcija une kese) ili izazvane infiltracijom metastaza, abscesa, granuloma, amiloidoze).

Dif. dijagnoza na osnovu % Direktnog od ukupnog bilirubina:20-40% -Najverovatnije hepatina utica40-60% - ista verovatnoa za hepatinu i posthepatinu uticu>50% - Najverovatnije posthepatina utica. ????????

Bilirubin

46

Glukoza

Osnovni znaaj odreivanja glukoze je u dijagnozi Diabetes Mellitusa, kontroli ove bolesti i dijagnozi hipoglikemijePored D.M. Koncentracija glukoze poveana je kod:-Hemohromatoze-Kuingovog sindroma (udruenog sa insulin-rezistentnim dijabetesom)-Akromegalije i gigantizma (udruenog sa insulin-rezistentnim dijabetesom)-Poveanja cirkuliueg adrenalina (injekcija adr.; feohromocitom; stres)-Akutnog i hroninog pankreatitisa*-Lezija CNSa (subarahnoidalne hemoragije, encefalopatije (deficij. Vit. B1)-Efekata nekih lekova (kortikosteroidi, estrogeni, fenitoin itd)

47

Glukoza - Snien nivo

1.Reaktivna (nakon uzimanja hrane): a) Alimentaran (brzo pranjenje eluca-nakon gastrektomije, vagotomije)b) Hipoglikemijske epizode DMc) Funkcionalna (idiopatska)d) Retka stanja (intolerancija na fruktozu i galaktozu)2. Hipoglikemija na tate (spontana)- najee posledica organskih oboljenjaa) Bolesti jetre (ozbiljna ooteenja parenhima, kongestivna bolest srca, enzimski defekti-

glikogen storage desease, galaktosemija)b) Hronina insuficijencija bubregac) Bolesti pankreasa (insulinom, MEN Tip 1, hiperplazija pankreasa)d) Deficit hormona-antagonista insulinu: hormoni titne lezde, prednjeg renja hipofize ili kore

nadbubrega).e) Postoperativno nakon uklanjanja feohromocitomaf) Veliki ekstrapankreatini tumori (intra i retroperitonealni fibromi i sarkomi)g) Neki epitelijalni tumori (hepatomi, karcinoidi, Wilms-ov tumor)h) Lekovi (insulin, sulfonilurea, alkohol, salicilati, pentamidin, kinidin, propranolol i dr)i) Lano sniena (zbog visokih Le ili Er zbog leukemija ili policitemija)j) Gladovanje, anoreksija, laktatna acidoza, pojaana fizika aktivnostk) Antitela prema insulinu ili insulinskim receptorima.3.Kombinovana reaktivna i hipoglikemija na tatea) Insulinomib) Adrenalna insuficijencijac) Antitela prema insulinu ili insulinskim receptorima.

48

1. Glukoza odreena u uzorku uzetom na tate >/= 7,0 mmol/l

2. U sluajno uzetom uzorkuglukoza >/= 11,0 mmol/l

1. Glukoza >/= 7,0 mmol/l u 2 uzorka uzeta na tate

2. Glukoza >/= 11,1 mmol/l u 2 sluajno uzeta uzorka

3. Glukoza >11,1 mmol/l u jednom sluajno uzetom uzorku i >/= 7,0 mmol/l u jednom uzorku uzetom na tate

SA SIMPTOMIMASA SIMPTOMIMABEZ SIMPTOMABEZ SIMPTOMA

Prema kriterijumima WHO *Prema kriterijumima WHO *

Kada treba posumnjati da se radi o DM?

Kada je u GTT testu Glukoza u uzorku uzetom na tate >7,0 mmol/l,

Glukoza u uzorku uzetom nakon 2 h po uzimanju rastvora glukoze >11,1 mmol/l

49

Kada se test ne sme izvoditi ?

Ako je ve poznato da je pacijent dijabetiar Ako pacijent ima nalaze koji ukazuju da je

ve dijabetiar: a) glukoza na tate >7,0 mmol/l b) glukoza u sluajno uzetom uzorku > 11,0

mmol/l Kada je pacijent ozbiljno bolestan (trauma,

operacija)

50

KAKO PRIPREMITI PACIJENTA ZAGTT

Izuzev u trudnoi, 3 dana pre izvoenja testa pacijent treba da unese vie od 150 gramaglukoze dnevno

Pacijent mora mirovati tokom izvoenja testa Prvi uzorak se mora uzeti pre 9:30. Pacijent ne bi trebalo da uzima terapiju pre

izvoenja testa ako je izvodljivo (u vezi toga OBAVEZNO konsultovati doktora)

Pacijent ne sme puiti tokom izvoenja testa

51

Odrasli - 75 grama Trudnice 50 (75) grama Deca - 1,75 grama /kg telesne teine

(maksimalna doza 75 grama) Uzorke uzeti pre i 2 h nakon davanja

glukoze

Preporuka za izvoenje GTTa

52

Odrediti glukozu u 0 i 60 minuta nakon davanja rastvora glukoze

Glukoza 7,8 mmol/l u 60 min - test nije suspektan na gestacioni dijabetes.

Glukoza 7,8 mmol/l u 60 min test suspektan na gestacioni dijabetes

Tumaenje GTTa u trudnoi

53

NORMALAN GTT

-Glukoza u 0 min

54

The Lag in pituitary TSH reset during transition periods of unstable thyroid status following treatment for hyper- or hypothyroidismNACB: Laboratory support for the Diagnosis and Monitoring Of Thyroid disease, Vol 13; 2002; Fig.2: Page 6

Clinical phase

FT4

TSH

Euthyroid Referencerange

TSHTSH TSHFT4 FT4Most DiagnosticalyAccurate Test

Months1 2 3 5 6 7 8 94

Hyperthyroid TransitionHypothyroid

Normal FT4/TSH

Equilibrium restored

Transition

55

56

INTERPRETACIJA LABORATORIJSKIH REZULTATA

2. deo

Mr sci Drina TopalovSpec. med. biohemije

Zavod za Laboratorijsku dijagnostiku

25. STRUNI SASTANAKSPAS-Udruenje privatnih apotekara Srbije

10. . . . DecembarDecembarDecembarDecembar 2011....Hotel Continental, BeogradHotel Continental, BeogradHotel Continental, BeogradHotel Continental, Beograd

57

KRVNA SLIKA

58

Etilogija poremeaja Eritrocitne lozeEritrocitoza Smanjen broj eritrocita

1. Hipoksija (Trovanje ugljen monoksidom, Visoka nadmorska visina, Bolesti plua, Sleep-Apnea sindrom, Disfunkcija centra za disanje, A-V ant)

- Anemijea) Bubrena oboljenjab) Endokrinoloke bolestic) Hronine reumatske bolestid) Bolesti gastrointestinalnog trakta e) Oboljenja jetref) Izazvane nedostatkom gvoag) Deficijencija vit B12 i folne kiseline (megaloblasna anemija)h) Hemolitike anemije (uroene ili steene)

2. Oboljenja bubrega (Renalne ciste, Hidronefroza, Stenoza arterije renalis, Fokalni glomerulonefritis, Transplantacija bubrega; Barterov sindrom )

3. Tumori (Hipernefrom, Hepatom, Cerebralni hemangioblastom, Miomi uterusa, Adrenalni tumori, Feohromocitom, Meningeom)

5. Policitemija Vera i druga mijeloproliferativna oboljenja6. Tearpija androgenima i Recombinantnim Eritropoetinom

- Akutan i hronian gubitak krvi

7. Familijarna eritrocitoza(sa normalnom funkcijom hemoglobina):

a) Mutacija na receptorima za eritropoetinb) VHL mutacija (Chuvash policitemija)c) 2,3-BPG mutacija

- Trudnoa

59

Etilogija poremeaja Leukocitne lozeNeutrofilija Neutropenija

-Hematoloke bolesti (HGL, Hemolitike anemije, Hodgkin-ov limfom....)

-Nedovoljna granulocitopoeza (Uroena ciklina, razni sindromi....)

-Inflamatorni procesi...... (vaskulitisi, RA-aktivna faza, Reumatska groznica, Ulcerozni klitis, Bronhitis, Osteomijelitis, Miozitis

-Neefikasna granulocitopoeza (a)-Uroena, b)-Steena-Deficit B-12, Folne, dejsto lekova-Metotreksat....)

-Infekcije (Bakterije, rikecije,virusi poliomijelitisa i herpes grupe)

-Skraeni vek neutrofila zbog poveane razgradnje ili iskoriavanja (Autoimuna neutropenija, autoimune reumatske bolesti-SLE, izoimuna neutropenija kod novoroenadi, lekovima izazvane neutropenije zbog idiosinkrazije ili munolokim mehanizmima....)

-Nekroza tkiva (Velike povrede, opekotine, postoperativna stanja, akutni pankreatitis, AMi .....)-Maligne bolesti (Karcinomi eluca, pankreasa, bubrega, dojke, jetre....)-Metaboliki poremeaji (Dijabetina ketoacidoza, eklamsija, akutni giht, tireotoksina oluja, hiperprodukcija ACTH.....)

-Neutropenije izazvane udruenim delovanjem vie mehanizama (Feltijev sindrom, Infekcije bakterijama, virusima, rikecijama, protozoama, hipersplenizam....)

-Lekovi, Hormoni i toksine supstance (Adrenalin, Tetraciklini, Antikonvulzivi, Serotonin, Olovo. iva.....)-Emocionalni stres (Depresija, panika, bes.....) -Pseudoneutropenije (a)-uroene i

b)-steene:akutne-endotoksini, dijaliza,hronine-gladovanje, hladnoa....)

-Ostali uzroci (Fizika aktivnost, toplota, hladnoa, bol, anestezija, hir. Intrevencija, trudnoa, poroaj.....)

60

Etilogija poremeaja Leukocitne lozeLimfocitoza Monocitoza

-Virusne infekcije (Rubeola, variela, zauke, grip, infektivna mononukleoza, CMV,....)

-Hronine infekcije (TBC, Sifilis,....)

-Neke bakterijske infekcije (Bruceloza, TBC, Sifilis, Kuga, Lajmska bolest, rikecije...)

-Parazitoze (Malarija, babezioza,....)

-ALLi hronine limfoproliferativne bolesti (HLL, Hodkin-ov, limfom, Non Hodkin-ovi limfomi, Waldenstrom-ova makroglobulinemija, )

-Mijeloproliferativne bolesti (CMML-hronina mijelo-monocitna leukemija, atipina HGL-hronina granulocitna leukocita, JMML-Juvenilna mijelo-monocitna leukemija, MDS-mijelo displastini sindrom,sistemska mastocitoza, AML-akutna mijeloidna leukemija....)-Hronine infl. Bolesti (Kron-ova bolest, ulcerozni kolitis, RA, SLE....)

-Parazitoze (Malarija....)

-Tranzitorna limfocitoza uzrokovana stresom

-Primena adrenalina -Neutropenija i sindrom imunolokog deficita

-Dugotrajna hemodijaliza-Alergijske reakcije na lekove, Serumska bolest, Splenektomija-Puenje -Limfomatoidna granulomatoza

-Endokrina oboljenja (Adisonova bolest, Hipopituitarizam.....)

61

Etilogija poremeaja Leukocitne loze

Eozinofilija-Infekcije (Paraziti i helminti- filarijaza, istozomijaza,askaridoza, trihineloza, ehinokokoza,i dr; Bakterije, Virusi, Gljivice, Rikecije)

-Dermatoloke bolesti (Hronina idiopatska urtikarija, uga, eozinofilni celulitis, bulozni penfigoid ....)

-Alergijske bolesti (Astma, rinitis,atopijski dermatitis, urtikarija, alergijska pulmonalna aspergiloza i dr)

-Maligne bolesti (Eozinofilna leukemija, limfomi, HML, Karcinom jajnika, Melanomi, mucin sekretujui karcinomi....)

-Gastrointestinalna oboljenja (Inflamatorne bolesti creva, celijana bolest, eozinofilni gastroenteritis i dr)

-Hipereozinofilni sindrom-Ostalo (terapija interleukinom-2, hemodijaliza, akutni pankreatitis....)

-Bolesti vezivnog tkiva (Vaskulitis, RA, Sjogrenov sindrom i dr)-Bolesti respiratornog sistema (Bronhiektazije, Cistina fibroza ....)-Kardioloke bolesti (Tropska endokardijalna fibroza, eozinofilna endokardijalna fibroza....)-Endokrinoloke bolesti (Adisonova bolest, Hipopituitarizam.....)-Lekovi i toksini

62

Etilogija poremeaja Leukocitne lozeBazofilija

- Mijeloproliferativne bolesti

1. HGL (hronina granulocitna leukemija)

2. PRV (Policitemija Rubra Vera)

3. ET (Esencijalna trombocitoza)

4. OMR

5. Sistemska mastocitoza

6. Bazofilna leukemija

- Reaktivna bazofilija

1. Mixedem

2. Ulcerozni kolitis

3. Juvenilni reumatoidni artritis

4. Neposredne reakcije preosetljivosti

5. Primena estrogena

6. Hiperlipidemija

63

Etilogija poremeaja Trombocitne lozeTrombocitoza Trombocitopenija

-Sideropenijska anemija -Smanjena produkcija (Uroene bolesti, Akutne leukemije, Hronina mijeloproliferativna bolest, Mijelodisplastini sindrom-MDS, Infiltrativne bolesti kostne sri, infekcije..)-Hiposplenizam, Stanje posle splenektomije

-Maligniteti, Kolagenoze -Poveana razgradnja imunolokim i ne-imunolokim mehanizmima (ITT-idiopatska trombocitopenija, autoimune bolesti, trombocitopenije izazvane lekovima ili infekcijom, DIK....)

-Inflamatorne bolesti creva

-Hemoliza, Krvarenja

-Idiopatska mijelofibroza, Idiopatska sideroblasna anemija

-Poremeena distribucija (Hipersplenizam....)

-Infekcije

-HGL, Mijelo displastini sindrom (del (5q) -Kombinacija pomenutih mehanizama

-Stanje posle hirurke intervencije; Rebound(korekcija deficita B-12 ili folne kiseline)

64

Koje se vrednosti glukoze smatraju poremeajem

6,1 do 6,9 mmol/l u uzorku uzetom na tate

65

Kada je u GTT testu:1.Glukoza u uzorku na tate

66

SNIENA UREA normalan kreatinin

1. Dijeta sa niskim sadrajem proteina, ozbiljno gladovanje, ozbiljna oboljenja jetre

2. Ponavljana dijaliza3. Nasledna hiperamonemija4. Pojaana Tubularna sekrecija uree 5. Akutna tubularna nekroza6. Trudnoa

POVEANA Urea - normalan kreatinin:

1. Ishrana bogata proteinima2. Prerenalna azotemija3. Katabolika stanja praena ubrzanom

razgradnjom tkiva3. Gastrio-intestinalne hemoragije5. Bubrena disfunkcija6. Reabsorbcije urina

(uretrocolonostome)6. smanjena produkcija kreatinina- zbog

smanjenja miine mase.

U kojim sluajevima su vrednosti uree van referentnog opsega ?

SNIENA UREA Povean kreatinin

1. Terapija fenacetamidom2. Kod rambdomiolize3. Kod pacijenata sa

znaajnom miinom masom

POVEANA Urea - povean kreatinin:1. Postrenalna azotemija (opstruktivna

uropatija)2. Istovremeno prisustvo prerenalne

azotemije i bubrenog oboljenja

67

HipoglikemijaOboljenja pankreasa (tumori, pankreatitis, deficijencija glukagona)

Ekstrapankreasnih tumora (karcinomi eludca, fibrosarkomi, karc. adrenalnih l.)Oboljenja jetre (trovanja, hepatitisi, ciroza, primarni ili metastatski tumori)

Nekih endokrinih poremeaja (na pr. rani diabetes mellitus)Funkcionalni poremeaji (nakon gastrektomije, gastroenterostomije)

Poremeaja enzima (galaktozemija, intolerancija na fruktozu, defekata u amino i organskim kiselinama, poremeajima u metab. masnih kiselina)i drugih stanja (najee kod uzimanja antidijabetinih lekova,

bilo insulina ili oralnih)

25. STRUNI SASTANAKSPAS-Udruenje privatnih apotekara Srbije10. . . . DecembarDecembarDecembarDecembar 2011....Hotel Continental, BeogradHotel Continental, BeogradHotel Continental, BeogradHotel Continental, Beograd