25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ
TRANSCRIPT
![Page 1: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/1.jpg)
25+1 χρόνιααπό το ατύχημαστο Τσερνόμπιλ
Θεόδωρος ΜερτζιμέκηςΠανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)
h t t p : / / v . g d / t m e r t z i tmertzi
Thursday, April 26, 12
![Page 2: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/2.jpg)
Чорнобильська катастрофа(Η καταστροφή στο Τσερνόμπιλ)
๏ 26 Απριλίου 1986
๏ Ο αντιδραστήρας Νο4 στο σταθμό Τσερνόμπιλ κοντά στην πόλη Πριπιάτ της Ουκρανίας υπερθερμαίνεται και εκρήγνυται
๏ Δημιουργείται ραδιενεργό νέφος που εξαπλώνεται σε όλη σχεδόν την Ευρώπη
๏ Γιατί συνέβη και ποιες είναι οι συνέπειες;
Thursday, April 26, 12
![Page 3: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/3.jpg)
Μια μικρή εισαγωγή
๏ Όλο το σύμπαν αποτελείται από άτομα
๏ Τα άτομα έχουν ηλεκτρόνια και στο κέντρο τους πυρήνες
๏ Οι πυρήνες αποτελούνται από πρωτόνια και νετρόνια
๏ Διαφορετικοί αριθμοί πρωτονίων δημιουργούν τα ισότοπα
Thursday, April 26, 12
![Page 4: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/4.jpg)
Ραδιενέργεια
๏ Ραδιενέργεια = αστάθεια των ισοτόπων
๏ Τα περισσότερα ισότοπα αλλάζουν μορφή
๏ Κάθε μετασχηματισμός τους συνοδεύεται από εκπομπή ακτινοβολίας
Ποιοι είναι οι τρόποι μετασχηματισμού των ισοτόπων;
Thursday, April 26, 12
![Page 5: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/5.jpg)
α β γ
Συμπεριφορά ακτινοβολιών σε μαγνητικό πεδίο
αβ
γ
Thursday, April 26, 12
![Page 6: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/6.jpg)
σχάση
๏ Στη σχάση, ένα ισότοπο (π.χ. Ουράνιο) κόβεται σε δύο μέρη και μερικά επιπλέον νετρόνια
๏ Τα μέρη αυτά είναι συνήθως ραδιενεργά
๏ Σε κάθε σχάση παράγεται τεράστια ενέργεια
Thursday, April 26, 12
![Page 7: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/7.jpg)
Ενέργεια σύνδεσης
๏ Σε όλα τα ισότοπα (πλην του υδρογόνου) απαιτείται να δώσουμε κάποια ενέργεια για να κρατήσουμε πρωτόνια και νετρόνια κοντά μεταξύ τους
๏ Η ενέργεια αυτή ονομάζεται ενέργεια σύνδεσης
๏ Αντίθετα, αν σπάσουμε τον πυρήνα σε κομμάτια αυτή η ενέργεια είναι πλέον διαθέσιμη
Thursday, April 26, 12
![Page 8: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/8.jpg)
๏ Όταν ο πυρήνας κόβεται υπάρχει πλεόνασμα ενέργειας
๏ Η ενέργεια αυτή δε χάνεται αλλά γίνεται κινητική ενέργεια των προϊόντων της σχάσης και νετρονίων
๏ Η κινητική ενέργεια ανεβάζει τη θερμοκρασία του συστήματος
Παραγωγή ενέργειας
Thursday, April 26, 12
![Page 9: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/9.jpg)
Αλυσιδωτή αντίδραση
๏ Τα επιπλέον νετρόνια μπορούν να χτυπήσουν γειτονικούς πυρήνες και να προκαλέσουν νέες σχάσεις
๏ Αν δεν περιοριστεί τότε έχουμε μια αλυσιδωτή αντίδραση που μπορεί να είναι ανεξέλεγκτη
Thursday, April 26, 12
![Page 10: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/10.jpg)
๏ Σε έναν πυρηνικό αντιδραστήρα, η έκλυση πυρηνικής ενέργειας μετασχηματίζεται σε θερμότητα
๏ Η θερμότητα μπορεί να παράξει ατμό και με αυτόν να κινηθούν στροβιλοκινητήρες (turbo)
๏ Οι κινητήρες αυτές λειτουργούν ως γεννήτριες ηλεκτρικού ρεύματος
Πυρηνικός αντιδραστήρας
Thursday, April 26, 12
![Page 11: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/11.jpg)
Chernobyl
๏ 4 αντιδραστήρες τύπου RBMK
๏ Ισχύς 1000 MW καθένας
Thursday, April 26, 12
![Page 12: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/12.jpg)
Η τοποθεσία
Αντιδραστήρας 4
Pripyat
Ποταμός Pripyat
Δεξαμενή ψύξης
Thursday, April 26, 12
![Page 13: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/13.jpg)
Οι βασικές αιτίες του ατυχήματος
Pripyat๏ Το τεστ έγινε για να δουν πώς θα συμπεριφερθεί ο
αντιδραστήρας σε περίπτωση απώλειας ισχύος
๏ Η ισχύς μειώθηκε <50% οπότε μόνο μια τουρμπίνα ήταν αρκετή για να απορροφήσει τον ατμό
๏ Ο Νο4 ήταν ο καλύτερος από τους 4, άρα έμοιαζε απίθανο οποιοδήποτε πρόβλημα
๏ Αν το τεστ αποτύγχανε, τότε το προγραμματισμένο κλείσιμο αναβαλλόταν
๏ Οι τεχνικοί αντιμετώπισαν το τεστ ως καθαρά ηλεκτρικό θέμα
๏ Ο RBMK δεν είχε ασπίδα προστασίας
Thursday, April 26, 12
![Page 14: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/14.jpg)
๏ 25.04/01:00 - Η λειτουργία επιβραδύνεται
๏ 25.04/13:05 - Ισχύς <50%, η μια τουρμπίνα κλείνει
๏ 25.04/14:00 - Λόγω ζήτησης ισχύος, ο Νο4 λειτουργεί επί 12 ώρες στο 50%
๏ 25.04/23:10 - Το τεστ συνεχίζεται
๏ 26.04/00:28 - Ένα λάθος ρίχνει την ισχύ στο 1%, γεμίζει η δεξαμενή με νερό και παράγεται ξένο, οπότε παύουν να ισχύουν οι προδιαγραφές του προσχεδιασμένου ελέγχου
๏ 26.04/01:00-01:20 - Η ισχύς ανεβαίνει στο 7% με έντονες αλλαγές στη ροή του ατμού και την ψύξη
Οι πρώτες ώρες
Thursday, April 26, 12
![Page 15: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/15.jpg)
๏ 26.04/01:20 - Ο τεχνικός απενεργοποιεί πολλαπλούς ελέγχους ασφαλείας
๏ 26.04/01:23:04 - Ο τεχνικός απενεργοποιεί και τη δεύτερη τουρμπίνα
๏ 26.04/01:23:40 - Ραγδαία αύξηση ισχύος. Ο τεχνικός προσπαθεί να το σταματήσει, αλλά λόγω σχεδιασμού των ράβδων συμβαίνει το αντίθετο (βόριο-γραφίτης)
๏ 26.04/01:23:44 - Η ισχύς φτάνει 100 φορές παραπάνω από το μέγιστο, οι ράβδοι ελέγχου καίγονται και ο ατμός διαπερνάει τους σωλήνες ασφαλείας και ουσιαστικά προκαλεί έκρηξη στον αντιδραστήρα
Οι πρώτες ώρες
Thursday, April 26, 12
![Page 16: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/16.jpg)
Το επόμενο στάδιο
๏ ~190 τόνοι ουρανίου (UO2)
๏ ~30 τόνοι ελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα, έχοντας διασπαστεί σε ραδιενεργά ισότοπα.
๏ Το 98% της ποσότητας παραμένει στην περιοχή του αντιδραστήρα και ουσιαστικά καταργεί τη βιωσιμότητα του τοπίου σε μια ακτίνα 80 kmΤο κόκκινο δάσος
Thursday, April 26, 12
![Page 17: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/17.jpg)
Εκλυόμενη ραδιενέργεια
๏ Εκτός από το ουράνιο που αποτελούσε το καύσιμο, απελευθερώνονται διάφορα προϊόντα σχάσης
Ισότοπο Χρόνος ημιζωής
Ιώδιο-131 8 ημέρες
Καίσιο-137 30 έτη
Στρόντιο-90 ~29 έτη
Thursday, April 26, 12
![Page 18: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/18.jpg)
Το ταξίδι του νέφους
๏ Το ραδιενεργό νέφος αποτελείται από πληθώρα πτητικών ραδιενεργών ουσιών με μικρούς & μεγάλους χρόνους ζωής
๏ Το νέφος εκτελεί λόγω των γεωστροφικών ανέμων ένα περίεργο ταξίδι πάνω από όλη την Ευρώπη
๏ Η ύπαρξή του γίνεται για πρώτη φορά γνωστή στη Σουηδία λόγω καταγραφής ιδιαίτερα υψηλών επιπέδων ακτινοβολίας
Thursday, April 26, 12
![Page 19: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/19.jpg)
Το ραδιενεργό νέφος ταξιδεύει
Thursday, April 26, 12
![Page 20: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/20.jpg)
Το ραδιενεργό νέφος ταξιδεύει
Thursday, April 26, 12
![Page 21: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/21.jpg)
Βόρειο Ημισφαίριο
Thursday, April 26, 12
![Page 22: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/22.jpg)
Το νέφος στην Ελλάδα
๏ Το νέφος φθάνει στην Ελλάδα το βράδυ της Μ. Παρασκευής του 1986 (30.04)
๏ Καταρρακτώδεις βροχές επιβαρύνουν την επίπτωση καθώς ρίχνουν τα ραδιενεργά στο έδαφος
๏ Υψηλά επίπεδα καταγράφονται στη Β. Ελλάδα με τις μέγιστες τιμές στη Θεσσαλία (Καρδίτσα) και Νάουσα-Κοζάνη
๏ Τα επίπεδα Cs-137 ήταν στη 13η θέση στην Ευρώπη (~150 kBq/m2)
Thursday, April 26, 12
![Page 23: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/23.jpg)
Πανικός!
๏ Εξαφανίζονται χιλιάδες κονσέρβες από γάλα και τροφές από τα καταστήματα
๏ Ο κόσμος συρρέει κατά εκατοντάδες στο Δημόκριτο για να εξετασθεί
๏ Αναδεικνύεται η απουσία προετοιμασίας αντιμετώπισης ενός τέτοιου ενδεχομένου στην Ελλάδα
๏ Έλλειψη ενημέρωσης από τις Αρχές, παντελής άγνοια από την πλευρά των πολιτών για το τι είναι πραγματικά η ραδιενέργεια
Thursday, April 26, 12
![Page 24: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/24.jpg)
Χάρτης επίπτωσης Cs-137
Thursday, April 26, 12
![Page 25: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/25.jpg)
Επίπτωση στη θάλασσα
Thursday, April 26, 12
![Page 26: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/26.jpg)
Σύγκριση με άλλες χώρες
Thursday, April 26, 12
![Page 27: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/27.jpg)
Επίπτωση στον πληθυσμό
๏ Οι πρώτες μέρες ήταν επικίνδυνες λόγω I-131, το οποίο εκλύθηκε σε μεγάλες ποσότητες
๏ Το Cs-137 επηρεάζει δραστικά την τροφική αλυσίδα
Thursday, April 26, 12
![Page 28: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/28.jpg)
Εκτίμηση δόσης στον ελληνικό πληθυσμό
๏ Οι μετρήσεις έδειξαν μία δόση ~550 μSv για ενήλικες στη Β. Ελλάδα με μολυσμένη διατροφή για τον πρώτο χρόνο
๏ Συνολική δόση σε 50 χρόνια ~5.4 mSv (πολύ μικρότερη από τα επίπεδα κινδύνου)
๏ Σύγκριση με μέση ετήσια δόση από φυσική ραδιενέργεια: 1-2 mSv
๏ Μετά από 26 χρόνια ξέρουμε ότι στην Ελλάδα η αύξηση σε θανάτους από καρκίνο λόγω του ατυχήματος ήταν +1 (σύγκριση με ~25000 ετησίως!!!)
Thursday, April 26, 12
![Page 29: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/29.jpg)
Μακροπρόθεσμα αποτελέσματα
๏ Κλονισμός εμπιστοσύνης στην Πυρηνική Ενέργεια
๏ Αναθεώρηση κανονισμών ασφαλείας και τεχνικών προδιαγραφών
๏ Διαφάνεια και ενημέρωση του κοινού
๏ Καλλιέργεια περιβαλλοντολογικής συνείδησης
๏ Πρωτοβουλίες για καλύτερο έλεγχο και προστασία του περιβάλλοντος
Thursday, April 26, 12
![Page 30: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/30.jpg)
Υπήρξε κάποιοθετικό αποτέλεσμα;
Thursday, April 26, 12
![Page 31: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/31.jpg)
Fukushima Daiichi
Thursday, April 26, 12
![Page 32: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/32.jpg)
Φουκουσίμα: το ταξίδι της ραδιενέργειας
Thursday, April 26, 12
![Page 33: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/33.jpg)
Φουκουσίμα: το ταξίδι της ραδιενέργειας
Thursday, April 26, 12
![Page 34: 25+1 χρόνια από το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022062308/559c51a81a28abd7458b4807/html5/thumbnails/34.jpg)
Κλείνοντας...
Thursday, April 26, 12