$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

Hindu Temple and Cultural Society of USA, Inc.

Sri Venkateswara Temple (Balaji Mandir) and

Community Center

Sri Venkateswara Vidyalaya

Saṃskṛta Words Search

संसृ्कत शब्द अन्वषेणम ्

A fun way to learn

1 Balaji Temple Drive

Bridgewater, New Jersey 08807

908-725-4477

www.venkateswaratemple.org

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $

ii

$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

Dedicated

to

Lord Sri Venkateswara

of New Jersey, USA

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$

$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $

iii

Preface

Since its inception, The Hindu Temple and Cultural Society of USA, Inc. (HTCS) has been

focusing on numerous community services including a variety of language programs. Several

Indian languages are being taught in The Sri Venkateswara Vidyalaya at The Sri Venkateswara

Temple, Bridgewater, New Jersey, USA. These languages include Gujarathi, Hindi, Kannada,

Malayalam, Oriya, Sanskrit, Tamil, and Telugu. Introductory classes are conducted at the

Temple, in specially allocated rooms with modern facilities. The courses in each language is

designed to offer introductory lessons to enthusiastic children and adults, and prepare them to

read, write, and speak the language of their choice. This is a continuing project with a lot of

success!

Based on this program we have come up with numerous language related booklets. (Basics of

different Indian languages, Words search booklets, learn to speak English, and classical Indian

rhymes). These materials are easily accessible through our website

(www.venkateswaratemple.org) and more are expected to come in the future. All these

publications help the community in the USA as well as across the globe! As the international

interactions increase on a daily basis, our Temple’s language programs provide a helping hand

to the younger generation. Some of our booklets also serve as a starting material to the priests

in enhancing their communication skills in English.

The education committee wishes to thank the Temple management for its continued support in

this venture. We also would like to take this opportunity to thank the participating students,

and their parents, in particular and the community in general. Our special thanks to all the

volunteers who make these programs successful over the years, and also to those involved in

preparing these helpful booklets.

Education committee

HTCS, 2020

iv

Author’s note

Saṃskṛtam (संसृ्कतम्) or Sanskrit (as it is known outside Indian sub-continent) is one of the oldest

languages in the world and is the oldest systematic language, also known as the respectable

language of the Gods (गौरवमयी देवभाषा). The word Saṃskṛtam means that which is cultured or

refined (सम्यक् कृतं इतत संसृ्कतम्). Vedic Saṃskṛtam was used in Rig and other Vedās. The Saṃskṛtam

prevalent after Vedic era is known as classical Saṃskṛtam for which extensive grammer was

written by renouned grammarian Pānini and the language served as lingua-franca of Indian sub-

continent along with various other languages and dialects.

Not only the Vedās and Ithihāsās, but a number of classical poetry, stories, dramas as well as a

host of devotional writings were in Saṃskṛtam. Basic knowledge of Saṃskṛtam is essential to

peep or dwell into any of these literay treasures.

This booklet makes an infant-like attempt to kindle the interest of such of those enthusiastic

students, who are born and brought up outside the Indian soil, who are interested in learning

Saṃskṛtam. This tiny stepping stone would help the curious beginners to take up Saṃskṛtam in

detail with all its glorious grammer and usage at a later stage.

The concept of “Words Search” used here is based on the successful Tamil model by Dr. A.R.

Srinivasan (Retd. from Rutgers University) of Bridgewater, New Jersey. This “Words Search”

mode in Saṃskṛtam learning, for a curious beginner, would serve as a fun game turning into an

easy way to learn the alphabets and some of the simple words in Saṃskṛtam encountered in day-

to-day life.

For the sake of convenience, the International Alphabet of Sanskrit Transliteration (IAST) is used

as a link between the English words and the equivalent Saṃskṛta words. This would help the

student, to pickup proper pronounciation of Saṃskṛta alphabets and words.

Each page in this booklet is based on a particular topic and contains a set of English words

connected with that topic that are linked to the Saṃskṛta equivalents through IAST notation for

easy and proper pronounciation. The “Words Search Grid” on top of each page would help the

student to find easily or hunt for the Saṃskṛta words, dealt in that page, that are embedded in

the grid in horizontal (left to right), vertical (top to bottom) and inclined (top to right bottom).

An alphabet or more could be shared between two or more words.

This is an earnest attempt by me as a non-expert in Saṃskṛtam and so could have resulted in

creeping-in of possible errors, both grammatical or factual and I will only be too glad to receive

comments and corrections by learned Saṃskṛta pundits to facilitate incorporation of corrct usage.

v

Since Saṃskṛta literature is enriched with a huge treasure of epigrammatic poems known as

Subhashitams, I wish to cite two of them here for the benefit of the students.

सुखार्थी चेत् त्यजेतिद्ां तवद्ार्थी चेत् त्यजेत् सुखम् ।

सुखार्र्थिनः कुतो तवद्ा कुतो तवद्ार्र्थिनः सुखम् ॥

One who seeks comfort should give up his studies and the one who seeks knowledge should

abandon comforts. How can, a person desirous of comforts, acquire learning and the one

desirous of learning, enjoy comforts?

Thus, the student desirous of learning should go ahead seeking the knowledge without worrying

about any physical comforts or absence of them during the course of learning. As the saying

goes, there is no substitute to hard work.

आचायाित् पादमादत्ते पादं र्शष्यः स्वमेधया ।

पादं सब्रह्मचाररभ्यः पादं कालक्रमेण च ॥

A student learns one quarter of his learning from his teacher, another quarter by his own

intellect, yet another quarter from his classmates (by way of discussions) and the remaining

quarter in due course of time (from experience only).

This Subhashitam beautifully brings out the fact that the process of learning is a life-long one and

irrespective of position and current knowledge, everybody continues to learn as long as the

curiosity to learn resides within.

The idea of writing this booklet was mooted by our family friend Dr. A.R. Srinivasan, who himself

had done admirable service in Tamil language for the benefit of students. My sincere thanks are

due to him for the trust he had in my ability to bring out a similar booklet in Saṃskṛtam. Here,

I should not fail to recollect the enormous confidence my wife Vaidehi Ganesan had in my

Saṃskṛta knowledge that resulted in getting me into this work as a consequence of her

communications with Dr. Srinivasan. It is her confidence that served as a vehicle for me to set in

motion and I thank her whole heartedly for the same.

I sincerely thank Dr. Bala Andrapalliyal (Chairman, HTCS Education Committee),

Dr. Yelluripati Anjaneya Sarma (Temple Manager, HTCS), Mrs. Prema Ananthapadmanabhan,

Madras Univ. Sanskrit Dept., Mr. Ramakrishna Sastry, Manager, Guruvayurappan Temple, New

Jersy to mention a few and a host of other experts for their encouraging words and support to

bring out this booklet. Special thanks are due to Dr. Gayathri Chandrashekhar, Bengaluru,

India and Smt. Srividhya Krishna, Origon, Portland for critical reading of the manuscript and

vi

making valuble comments.

In addition to my humble dedication to Sri Lord Venkateswara, I dedicate this booklet to all my

revered teachers and gurus too who have inspired me all through my life right from my early

schooldays, with their simplicity & unassuming behaviour but with deep professional knowledge

& wisdom. My humble respects and pranams to my Saṃskṛta teacher during my college days,

who, by his innovative and humorous ways of teaching, made leaning Saṃskṛtam a pleasure in

spite of the elaborate grammatical structure.

As the tradition goes, let us start by offering prayers to Devi Sarasvati (देवी सरस्वती) who is an

embodiment and provider of knowledge of all kinds to all.

सरस्वतत नमस्तुभं्य वरदे कामरूतपर्ण ।

तवद्ारमं्भ कररष्यातम र्सतिभिवतु मे सदा ॥

Salutations to you, Devi Sarasvati, who is the giver of boons and fulfiller of wishes.

I begin my studies and may there always be accomplishment for me.

V. Ganesan

October 2020 +91 9444671553 (Mobile & WhatsApp)

vedaraman.ganesan@gmail.com

vii

Table of Contents Preface

Author’s note

Saṃskṛta Alphabets संसृ्कत अक्षरार्ण 1

Vowels (स्वराः - अचः ) & codas with transliteration and pronunciation 1

Consonants (व्यञ्जनातन - हलः ) with transliteration and pronunciation 2

Consonants (व्यञ्जनातन) Vowels (स्वराः ) combinations 3

Part-I Saṃskṛta words with Words Search Grids 4

1. village / town 5

2. directions 6

3. family 7

4. months 8

5. time 9

6. time by the clock 10

7. school 11

8. stationery & writing items 12

9. parts of house 13

10. feelings 14

11. colours 15

12. numbers (cardinal) 16

13. animals 17

14. birds 18

15. fruits 19

16. vegetables 20

17. flowers 21

18. spices 22

19. body parts 23

20. garments & cosmetic items 24

21. ornaments 25

22. common places 26

23. professionals 27

24. vehicle 28

25. household items 29

26. kitchenware 30

27. sweetmeats 31

28. seasons & nine planets (in Indian context) 32

29. curriculam 33

30. games (sports) 34

31. respectful words 35

viii

32. earth 36

33. pronouns & other words 37

34. common words with first person – singular 38

35. common words with second person – singular 39

36. common words with third person – singular 40

Part-II Solutions to Words Search Grids 41

1. Solution (village / town) 42

2. Solution (directions) 43

3. Solution (family) 44

4. Solution (months) 45

5. Solution (time) 46

6. Solution (time by the clock) 47

7. Solution (school) 48

8. Solution (stationery & writing items) 49

9. Solution (parts of house) 50

10. Solution (feelings) 51

11. Solution (colours) 52

12. Solution (numbers (cardinal)) 53

13. Solution (animals) 54

14. Solution (birds) 55

15. Solution (fruits) 56

16. Solution (vegetables) 57

17. Solution (flowers) 58

18. Solution (spices) 59

19. Solution (body parts) 60

20. Solution (garments & cosmetic items) 61

21. Solution (ornaments) 62

22. Solution (common places) 63

23. Solution (professionals) 64

24. Solution (vehicle) 65

25. Solution (household items) 66

26. Solution (kitchenware) 67

27. Solution (sweetmeats) 68

28. Solution (seasons & nine planets (in Indian context)) 69

29. Solution (curriculam) 70

30. Solution (games (sports)) 71

31. Solution (respectful words) 72

32. Solution (earth) 73

33. Solution (pronouns & other words) 74

34. Solution (common words with first person - singular) 75

ix

35. Solution (common words with second person - singular) 76

36. Solution (common words with third person - singular) 77

Reviews and Comments 78

1

Saṃskṛta Alphabets सम्स्सृ्कत अक्षरार्ण The notation of the International Alphabet of Sanskrit Transliteration (IAST) is used to represent

the Saṃskṛta alphabets / words in English.

Vowels (स्वराः - अचः ) & codas

with transliteration and pronunciation

letter transliteration as in category

अ a A for

mono-

phthongs &

syllabic

liquids

आ ā Ā garland

इ i I pin

ई ī Ī peek

उ u U pull

ऊ ū Ū rule

ऋ ṛ Ṛ prefer

ॠ ṝ Ṝ priest

ऌ ḷ Ḷ bottle

ॡ ḹ Ḹ waterloo

ए e E paint

diphthongs ऐ ai Ai kite

ओ o O pole

औ au Au cow

अं aṃ AṂ come anusvara

अः aḥ AḤ ha visarga

ँ ˜ chandrabindu

ऽ ' avagraha

2

Consonants (व्यञ्जनातन - हलः )

with transliteration and pronunciation letter transliteration as in

क् k K sky

ख् kh Kh cake

ग् g G god

घ् gh Gh aspirated g

ङ् ṅ Ṅ going

च् c C unaspirated chain

छ् ch Ch chain

ज् j J jump

झ् jh Jh aspirated j

ञ ् ñ Ñ as in cologne

ट् ṭ Ṭ total

ठ् ṭh Ṭh total retroflex ṭ

ड् ḍ Ḍ drum

ढ् ḍh Ḍh aspirated ḍ

ण् ṇ Ṇ earn

त् t T thumb

र्थ् th Th path

द् d D the

ध् dh Dh aspirated d

न् n N nose

प् p P pet

फ् ph Ph aspirated p

ब् b B bat

भ् bh Bh aspirated b

म् m M mother

य् y Y yacht

र ् r R rummy

ल ् l L laugh

श् ś Ś ship

ष् ṣ Ṣ motion

स् s S sit

ह् h H hat

Special letters श्री (श् + री) क्ष (क् + ष) ज्ञ (ज् + ञ) ॐ (symbol)

3

Consonants (व्यञ्जनातन) Vowels (स्वराः ) combinations क का तक की कु कू कृ कॄ कॢ कॣ के कै को कौ कं कः

ख खा र्ख खी खु खू खृ खॄ खॢ खॣ खे खै खो खौ खं खः

ग गा तग गी गु गू गृ गॄ ग ॢ ग ॣ गे ग ै गो गौ गं गः

घ घा तघ घी घु घू घृ घॄ घॢ घॣ घे घै घो घौ घं घः

ङ ङा तङ ङी ङु ङू ङृ ङॄ ङॢ ङॣ ङे ङै ङो ङौ ङं ङः

च चा र्च ची चु चू चृ चॄ चॢ चॣ चे चै चो चौ चं चः

छ छा र्छ छी छु छू छृ छॄ छॢ छॣ छे छै छो छौ छं छः

ज जा र्ज जी जु जू जृ जॄ जॢ जॣ जे जै जो जौ जं जः

झ झा र्झ झी झु झू झृ झॄ झॢ झॣ झे झै झो झौ झं झः

ञ ञा र्ञ ञी ञु ञ ू ञृ ञॄ ञॢ ञॣ ञे ञै ञो ञौ ञं ञः

ट टा तट टी टु टू टृ टॄ टॢ टॣ टे टै टो टौ टं टः

ठ ठा तठ ठी ठु ठू ठृ ठॄ ठॢ ठॣ ठे ठै ठो ठौ ठं ठः

ड डा तड डी डु डू डृ डॄ डॢ डॣ डे डै डो डौ डं डः

ढ ढा तढ ढी ढु ढू ढृ ढॄ ढॢ ढॣ ढे ढै ढो ढौ ढं ढः

ण णा र्ण णी णु णू णृ णॄ णॢ णॣ णे णै णो णौ णं णः

त ता तत ती त ु त ू तृ तॄ तॢ तॣ ते तै तो तौ तं तः

र्थ र्था र्र्थ र्थी र्थु र्थू र्थृ र्थॄ र्थॢ र्थॣ र्थ े र्थै र्थो र्थौ रं्थ र्थः

द दा तद दी द ु द ू दृ दॄ द ॢ द ॣ दे तै तो तौ तं तः

ध धा र्ध धी धु धू धृ धॄ धॢ धॣ ध े धै धो धौ धं धः

न ना तन नी नु नू नृ नॄ नॢ नॣ ने नै नो नौ नं नः

प पा तप पी पु पू पृ पॄ पॢ पॣ पे पै पो पौ पं पः

फ फा तफ फी फु फू फृ फॄ फॢ फॣ फे फै फो फौ फं फः

ब बा तब बी बु ब ू बृ बॄ बॢ बॣ बे बै बो बौ बं बः

भ भा र्भ भी भु भू भृ भॄ भॢ भॣ भे भै भो भौ भं भः

म मा तम मी मु मू मृ मॄ मॢ मॣ मे मै मो मौ मं मः

य या तय यी यु यू यृ यॄ य ॢ य ॣ ये य ै यो यौ यं यः

र रा रर री रु रू रृ रॄ रॢ रॣ रे रै रो रौ रं रः

ल ला र्ल ली लु ल ू लृ लॄ लॢ लॣ ले लै लो लौ लं लः

व वा तव वी वु वू वृ वॄ वॢ वॣ वे वै वो वौ वं वः

श शा र्श शी शु शू शृ शॄ शॢ शॣ शे शै शो शौ शं शः

ष षा तष षी ष ु ष ू षृ षॄ षॢ षॣ षे षै षो षौ षं षः

स सा र्स सी सु सू सृ सॄ सॢ सॣ से सै सो सौ सं सः

ह हा तह ही हु हू हृ हॄ हॢ हॣ हे है हो हौ हं हः

4

Part-I

Saṃskṛta words

with

Word Search Grids

5

1. village / town back soln ग्रामः (grā maḥ) village

ॐ क्षे त्र म् शु भः गृ दी पः सा

ण म ग्रा मः का छ ह ढ न क्री

प प वि तः स याि म् झ ग डा

उ त्र मा ता वी र्थी ल द रं ङ्ग

र्च द ू गृ श्र उ द्ा नं यः ड णं

श की ते हं दे वा ल यः तप ता

पा य अ र णं्य मो र यः र्थ ब

ना क न वू ण पु स्त का ल यः

क्ष य शा गृ ई श्व रः आ प णः

कू पः ट ला हं श का सा रः ठ

ग्रामः grā maḥ village

नगरं na ga raṃ town

वीर्थी vī thī street

गृहम् gṛ ha m house

पाकशाला pā ka śā lā kitchen

कूपः kū paḥ well

उद्ानं u dhyā naṃ garden

तवद्ालयः (पाठशाला) vi dyā la yaḥ (pā ṭha śā lā) school

देवालयः de vā la yaḥ temple

आपणः ā pa ṇaḥ shop

क्रीडाङ्गणं (तेवनं) krī dā ṅga ṇaṃ (te va naṃ) playground

कासारः kā sā raḥ lake

क्षेत्रम् (केदारः ) kśe tra m (ke dā raḥ) (agricultural) field

पुस्तकालयः pu sta kā la yaḥ library

पवितः pa rva taḥ mountain

अरणं्य (वनं) a ra ṇyaṃ (va naṃ) forest

कायािलयः kā ryā la yaḥ office (place of work)

शयनगृहं śa ya na gṛ haṃ bedroom

दीपः dī paḥ lamp

पत्रालयः pa trā la yaḥ post office

PS: Words in parentheses are not included in “word search grids” in all pages

6

2. directions back soln

तदशः (di śaḥ) directions

क पू वाि प उ त्त रा इ तद क्

तम द च ॐ प र्थ ई श्व रः ल

क्ष स र्क्ष ज रर ढ ए सी मा स

ऐ शा नी णा ट द ू र म् ड वि

ग पृ भ पु मे ब प ए क त्र

पा घ ष्ठ र नै ऋि ता र्ि टु वा

शे्व तप ता तः ष को णः झे मा म

ज वा य व्या व का द र्क्ष ण तः

ॐ द फ ऊ अ कु त्र आ गे्न यी

अ धः मा ता त त्र अ क्ष रः पै

तदक् di k direction

पूवाि (प्राची) pū rvā (prā cī) east

दर्क्षणा (अवाची) da kṣi ṇā (a vā cī) south

पर्िमा (प्रतीची) pa ści mā (pra tī cī) west

उत्तरा (उदीची) u tta rā (u dī cī) north

ऐशानी ai śā nī northeast

आग्नेयी ā gne yī southeast

वायव्या vā ya vyā southwest

नैऋिता nai rṛ tā northwest

वामतः vā ma taḥ left side

दर्क्षणतः da kṣi ṇa taḥ right side

पुरतः pu ra taḥ in front

पृष्ठतः pṛ ṣṭha taḥ behind

उपरर u pa ri above

अधः a dhaḥ below (beneath)

अत्र a tra here

तत्र ta tra there

एकत्र e ka tra at one place

सवित्र sa rva tra everywhere

कुत्र ku tra where

पाशे्व pā rśve near

दरूम् dū ra m far

कोणः ko ṇaḥ corner (angle)

सीमा sī mā boundary

7

3. family back soln

कुटुम्बम् (ku ṭu mba m) family

क तप ई श्व रः दौ तह त्रः तप र्श

मा ता को तक लः दौ तह त्री ता वः

यौ बा न्ध वाः सू यिः मा ता म हः

मा त ु ला नी वा द न म् हः ओ ं

त ु पौ त्री ॐ प ततः श्रो अ ग्र जः

लः त्रः तद क् त्नी पु स्त कः नु ङ्गा

तप ता मा ग ङ्गा छ र्श शुः णा जः

मा ता ता या अ ज लं श्व शु रः

तप ता म ही मा ग्र तो शू्रः पु त्रः

ने तं्र ही अ अ नु जा भू त्री त्

बान्धवाः bā ndha vāḥ relatives

माता mā tā mother

तपता pi tā father

मातामहः mā tā ma haḥ maternal grandfather

मातामही mā tā ma hī maternal grandmother

तपतामहः pi tā ma haḥ paternal grandfather

तपतामही pi tā ma hī paternal grandmother

पततः (भताि) pa tiḥ (bha rtā) husband

पत्नी (भायाि) pa tnī (bhā ryā) wife

पुत्रः (सुतः ) pu traḥ (su taḥ) son

पुत्री (सुता) pu trī (su tā) daughter

र्शशुः śi śuḥ child

अग्रजः a gra jaḥ elder brother

अनुजः a nu jaḥ younger brother

अग्रजा a gra jā elder sister

अनुजा a nu jā younger sister

मातुलः mā tu laḥ uncle (maternal)

मातुलानी mā tu lā nī aunty (maternal)

श्वशुरः śva śu raḥ father-in-law

श्वशू्रः śva śrūḥ mother-in-law

पौत्रः pau traḥ grandson (through son)

पौत्री pau trī granddaughter (-do-)

दौतहत्रः dau hi traḥ grandson (through daughter)

दौतहत्री dau hi trī granddaughter (-do-)

8

4. months back soln मासाः वासराः च (mā sāḥ, vā sa rāḥ ca) months & days

भा नु वा स रः ह वा स राः ज्ये

द्र श तन वा स रः वै इ रा ष्टः

प झ वै मा साः ॐ शा न्द ु म चै

दः मा ता गि का तति कः वा ह त

चै त्रः ऋ शी ई श्व रः स पौ कौ

गु भौ आ षिः टो प षौ रः षः फा

रु त्र म र्श्व शु क्र वा स रः ल्ग ु

वा क्ष ण वा नः तप ता श्रा व णः

स म ल खी स सौ म्य वा स रः

रः आ षा ढः ळ रः मा मा घः बौ

मासाः mā sāḥ (Tamil) months (English) months

चैत्रः cai traḥ Chithirai Mar-Apr

वैशाखः vai śā khaḥ Vaikaasi Apr-May

ज्येष्ठः je ṣṭhaḥ Aani May-Jun

आषाढः ā ṣā ḍhaḥ Aadi Jun-Jul

श्रावणः śrā va ṇaḥ Aavani Jul-Aug

भाद्रपदः bhā dra pa daḥ Purattaasi Aug-Sep

आर्श्वनः ā śvi naḥ Aippasi Sep-Oct

काततिकः kā rti kaḥ Karthikai Oct-Nov

मागिशीषिः mā rga śī rṣaḥ Maarghazhi Nov-Dec

पौषः pau ṣaḥ Thai Dec-Jan

माघः mā ghaḥ Maasi Jan-Feb

फाल्गुनः phā lgu naḥ Panguni Feb-Mar

वासराः vā sa rāḥ days

भानुवासरः bhā nu vā sa raḥ Sunday

इन्दवुासरः i ndu vā sa raḥ Monday

भौमवासरः bhau ma vā sa raḥ Tuesday

सौम्यवासरः sau mya vā sa raḥ Wednesday

गुरुवासरः gu ru vā sa raḥ Thursday

शुक्रवासरः śu kra vā sa raḥ Friday

शतनवासरः śa ni vā sa raḥ Saturday

9

5. time back soln कालः (kā laḥ) time

प्रा ह अ प रा ह्णः श अ झा वा

कु्र तः लौ स ॐ प्र तम द् रा द

क्ष णः द् प्ता ह्यः सौ दो भे तत्रः न

ध्य ञो ङ्क हः ई श्व रः ष ख्ल म्

तन मा सः प्ना का लः लो ख का म्र

मे सा ना अ हो रा त्र म् ची लः

षः लै य तप प र श्वः शा म रु

या ग नि ङ्का को स्त ओ तघ ध्या ङ

क प क्षः झा लः ब्द तप ता ह्नः झ

उ ष स् मा ता वा स रः ण्टा श्वः

कालः kā laḥ time

क्षणः kṣa ṇaḥ second

तनमेषः (तनतमषः ) ni me ṣaḥ (ni mi ṣaḥ) minute

वादनम् vā da na m hour (o-clock)

प्रातः prā taḥ morning

उषस् (प्रभातं) u ṣa s (pra bhā taṃ) dawn

मध्याह्नः ma dhyā hnaḥ noon

अपराह्णः a pa rā hṇaḥ afternoon

सायङ्कालः sā ya ṅkā laḥ evening

प्रदोषकालः pra do ṣa kā laḥ dusk

वासरः (तदनं) vā sa raḥ (di naṃ) day

रातत्रः (तनशा) rā triḥ (ni śā) night

अहोरात्रम् a ho rā tra m day & night

सप्ताहः sa ptā haḥ week

पक्षः pa kṣaḥ fortnight

मासः mā saḥ month

अद् a dya today

ह्यः hyaḥ yesterday

श्वः śvaḥ tomorrow

परश्वः pa ra śvaḥ day-after-tomorrow

10

6. time by the clock back soln

Time by the clock

ति तत्र तवं श त्य र्ध क ष ड्वा द न म् प

स वा ई श्व रः जी व का रु ण्य मा ता ञ्च

ज्ञौ प्ता द त मा ध्या ह्न पू वि म् द या ततं्र

सा र्क्ष र्ध न तह मा ध्या ह्न प िा त् ॐ श

धि वी र्थी क स भ वा न् व य म् पा द

अ सु भ म् न म प रं प रा गु दो र्ध

ष्ट चै त न्य म् व यः भू लो क म् नै क

वा स पा द प ञ्च वा द न म् वा क च

द प्रा र्थि ना श्र ि या द आ सी त् वा तु

न मः मा ध्या ह्नः का ल म् न तप ता द वाि

म् मृ ग म् म ध्य रा तत्रः पा म् कौ न द

बु धः रा पा दो न द श वा द न म् न

के तुः िा द शो न िा द श वा द न म्

ति-वादन-समयः dvi vā da na sa ma ya ḥ 2 O’clock 2:00

सपाद-पञ्च-वादनम् sa pā da pa ñca vā da na m Quarter past 5 5:15

साधि-अष्ट-वादनम् sā rdha a ṣṭa vā da na m Half past 8 8:30

पादोन-दश-वादनम् pā do na da śa vā da na m Quarter to ten 9:45

पादोनैक-वादनम्

(पाद-ऊन-एक-वादनम्) pā do nai ka vā da na m Quarter to one 12:45

सप्तार्धक-नव-वादनम् sa ptā dhi ka na va vā da na m 7 minutes past 9 9:07

तवंशत्यर्धक-षड्वादनम् viṃ śa tya dhi ka ṣaḍ vā da na m 20 minutes past 6 6:20

पञ्चततं्रशदर्धक-चतुवािदनम् pa ñca triṃ śa da dhi ka ca tur vā da na m 35 minutes past 4 4:35

िादशोन-िादश-वादनम् dvā da śo na dvā da śa vā da na m 12 minutes to 12 11:48

माध्याह्न-पूविम् mā dhyā hna pū rva m am am

माध्याह्न-पिात् mā dhyā hna pa ścā t pm pm

माध्याह्नः mā dhyā hnaḥ 12 noon 12:00

मध्यरातत्रः ma dhya rā trīḥ 12 midnight 0:00 am

11

7. school back soln

पाठशाला, तवद्ालयः (pā ṭa śa lā, vi dyā la yaḥ) school

ॐ पु स्त का ल यः ले अ ङु्ग स अ

ध्व छा त्रः ई श्व रः अ ध्या प कः ध्य

ज त्रा क्री डा ङ्ग नं र्क्ष तप रो अ क्षः

स्त लं मा ता कृ श्री पु का गो ल्पा द्रो

म्भः र्थे शौ ला ष्ण कृ स्त तफ ला हा तव

ऐ सू च ना फ ल कं र्श्र ग्र र द्ा

उ दा जो शा ल व अ तक्र ले गृ र्र्थि

त्पी नं टा ला कं ण वो ङ्क ख हं तन

तठ आ म्र या तप ता ले ख नी स ल

का स मु न स म य सा रर णी यः

शा नं प म् दे शा ले ख्य प तं्र को

अध्यापकः (र्शक्षकः ) a dhyā pa kaḥ (śi kṣa kaḥ) teacher (m)

अध्यातपका a dhyā pi kā teacher (f)

छात्रः (तवद्ार्र्थिन्) chā traḥ (vi dyā rthi n) student (m)

छात्रा (तवद्ार्र्थिनी) chā trā (vi dyā rthi nī) student (f)

उत्पीतठका u tpī ṭhi kā table

आसनं (आसन्दः ) ā sa naṃ (ā sa ndaḥ) chair

कृष्णफलकं kṛ ṣṇa pha la kaṃ blackboard

पुस्तकं pu sta kaṃ book

अङ्कनी a ṅka nī pencil

लेखनी (धारालेखनी) le kha nī (dhā rā le kha nī) pen (fountain)

गोलाग्रलेखनी go lā gra le kha nī ballpoint pen

अध्यक्षः (प्राचायिः ) a dhya kṣaḥ (prā cā ryaḥ) principal

सूचनाफलकं sū ca nā pha la kaṃ notice board

क्रीडाङ्गनं krī ḍā ṅga naṃ playground

ध्वजस्तम्भः (ध्वजयतष्ट) dhva ja sta mbhaḥ (dhva ja ya ṣṭi) flag-post

पुस्तकालयः (ग्रन्थालयः ) pu sta kā la yaḥ (gra nthā la yaḥ) library

अल्पाहारगृहं a lpā hā ra gṛ haṃ canteen

शालायानम् śā lā yā na m school bus

तवद्ार्र्थितनलयः vi dyā rthi ni la yaḥ students’ hostel

समयसाररणी sa ma ya sā ri ṇī time table

देशालेख्यपतं्र de śā le khya pa traṃ map

m – masculine (पु ल्लिङ्गम्); f – feminine (स्त्रीर्लङ्गम्)

12

8. stationery & writing items back soln लेखनसामग्री (le kha na sā ma grī) stationery & writing items

सं मा कृ पा ले ख न पी ठ म्

तन न र्श वा अ ॐ ले मृ जै्ञ प

याि दं र ल्लि का ङ्क ख द ु खं त्र

सः डः व णि ले ख नी मु मा भा

अ जः शे्व त प त्र म् द्रा जि रः

लं न्तः मा ता न माि यो र्ज नी भ्यः

दं तौ पे र्ल प क ति री य प

श तप ता तट ति पु स्त क म् त्र

क ई श्व रः का सु धा ख ण्डः सू

म् द्म कृ ष्ण फ ल क म् ति ची

सुधाखण्डः su dhā kha ṇḍaḥ a piece of chalk

तनयािसः ni ryā saḥ gum

पत्रभारः pa tra bhā raḥ paperweight

अन्त:पेतटका a nthaḥ pe ṭi kā drawer

रल्लिका ra ndhri kā punching machine

मृदमुुद्रा mṛ du mu drā rubber stamp

मानदंडः mā na daṃ ḍaḥ measuring scale

लेपनपतिका le pa na pa ṭṭi kā adhesive tape

धारालेखनी (लेखनी) dhā rā le kha nī (le kha nī) pen (fountain)

अङ्कनी a ṅka nī pencil

वणिलेखनी va rṇa le kha nī colouring sketch-pen

योर्जनी yo ji nī stapler

पत्रसूची pa tra sū cī pin

माजिनी mā rja nī eraser

कतिरी ka rta rī scissors

पुस्तकम् pu sta ka m book

शे्वतपत्रम् śve ta pa tra m sheet of white paper

लेखनपीठम् le kha na pī ṭha m desk

दंशकम् daṃ śa ka m gem click

कृष्णफलकम् kṛ ṣṇa pha la ka m blackboard

13

9. parts of house back soln

गृहम् (gṛ ha m) house

सा कु र्ञ्च का तप ता अ ल तव पा

िा प गृ ह म् ले तत सु ता क

र सो पा न मा गिः र्र्थ चा लः शा

म् वा ॐ आ र्लं दः क ट झ ला

स्ना ता श य न गृ हं मा क क्षा

न य द भो ब तह गृि हं मी क

गृ न र्क्ष शि ण प ठ न क क्षा

ह म् मा ता न धौ या न ग ृ हं

म् शौ चा ल यः गृ र्थ र्भ तत्त ढु

क्षा ल न कु ण्डः चा हं ई श्व रः

गृहम् gṛ ha m house

िारम् dvā ra m door

तालः tā laḥ lock

कुर्ञ्चका ku ñci kā key

वातायनम् (गवाक्षः ) vā tā ya na m (ga vā kṣaḥ) window

कक्षा (प्रकोष्ठः ) ka kṣā (pra ko ṣṭhaḥ) room

चालः (छतद:) cā laḥ (cha diḥ) roof

र्भतत्त bhi tti wall

दशिनगृहं da rśa na gṛ haṃ drawing room

शयनगृहं śa ya na gṛ haṃ bed room

अततर्र्थकक्षा a ti thi ka kṣā guest room

पठनकक्षा (अध्ययनकक्षा) pa ṭha na ka kṣā (a dhya ya na ka kṣā) study room

पाकशाला pā ka śā lā kitchen

क्षालनकुण्डः kṣā la na ku ṇḍaḥ washbasin

स्नानगृहम् snā na gṛ ha m bath room

शौचालयः śau cā la yaḥ toilet

आर्लंदः ā liṃ daḥ terrace

सोपानमागिः so pā na mā rgaḥ staircase

यानगृहं yā na gṛ haṃ garage

बतहगृिहं ba hi rgṛ haṃ outhouse

14

10. feelings back soln

मनोभावाः (ma no bhā vāḥ) feelings

को पः ले रो की तव क्ष ग विः जे्ञ

ष हा सः हो द मे स्म ण व शा

म ची णी ता ग न खा यः रु ली

नो ई श्व रः उ द् म् इ च्छा न

भा आ नं दः त्सा सो पा र्भ षौ मो

वाः तड वी पे्र हः ॐ तव ष ण्ण का

क्या का मः म मा ता मा जा र्च न्ता

क्षा ल्लन्तः अ न् खी र्ज ज्ञा सा वा ले

म हो ने्य सू ना छे तय तप ता दुः

तड द या ते्र या श्व भ य म् खं

मनोभावाः ma no bhā vāḥ feelings

आनन्दः ā na ndaḥ happiness

कोपः (क्रोधः ) ko paḥ (kro dhaḥ) anger

हासः hā saḥ laughter

रोदनम् ro da na m cry

दुः खं duḥ khaṃ sorrow (unhappiness)

दया (कारुण्यम्) da yā (kā ru ṇya m) sympathy (kindness)

तवस्मयः (आियं) vi sma yaḥ (ā śca ryaṃ) surprise (wonder)

भयम् (भीततः ) bha ya m (bhī tiḥ) fear

गविः ga rvaḥ pride (arrogance)

शालीन (सङ्कोच) śā lī na (sa ṅko ca) shy

क्षाल्लन्तः kṣā ntiḥ patience

असूया a sū yā jealousy

प्रेमन् (अनुरागः ) pre ma n (a nu rā gaḥ) affection

इच्छा i cchā desire

कामः kā maḥ lust

र्चन्ता ci ntā worry

र्जज्ञासा (उत्कण्ठा) Ji jñā sā (u tka ṇṭhā) curiosity

उत्साहः u tsā haḥ enthusiasm

तवषण्ण (उतिग्न) vi ṣa ṇṇa (u dvi gna) dejected

15

11. colours back soln

वणािः (va rṇāḥ) colours

ए श्या ब ता ॐ व ि के शु क्लः

क म ला म्र ग णािः क्ष शो र क्तः

नी लः ज्व कः र्क्ष अ रु णः ज्ञा लं

र्ल कां स्यः ई श्व रः ध ू स रः ॐ

मा कु रु ह ल्लस्त द न्तः खी शो पा

क णाि मृ तं र्थै नी र जा र्झ ट

म तप ता का तफः षो ल ढा ह्वा लः

ल ह शः भी म र रं्थ लो मा ता

म् रर तप ता सु व णिः पो तह तृ

पी तः वा के स रः ना र ज तः

वणािः va rṇāḥ colours

शुक्लः (शे्वतः ) śu klaḥ (śve taḥ) white

श्यामलः (कृष्णः ) śyā ma laḥ (kṛ ṣṇaḥ) black

पीतः (हररद्राभः ) pī taḥ (ha ri drā bhaḥ) yellow

रक्तः ra ktaḥ red

हररतः (पलाशः ) ha ri taḥ (pa lā śaḥ) green

नीलः nī laḥ blue

कतपशः ka pi śaḥ brown

धूसरः (धूम्रवणिः ) dhū sa raḥ (dhū mra va rṇaḥ) grey

नीललोतहतः nī la lo hi taḥ purple

अरुणः a ru ṇaḥ reddish brown

पाटलः pā ṭa laḥ pink

केसरः ke sa raḥ orange

शोणः śo ṇaḥ crimson

कांस्यः kām syaḥ bronze

काफीः kā phīḥ coffee

ताम्रकः tā mra kaḥ copper

सुवणिः su var ṇaḥ gold

रजतः ra ja taḥ silver

हल्लस्तदन्तः ha sti da ntaḥ ivory

16

12. numbers (cardinal) back soln

सङ्ख्यावाचकाः (sa ṅkyā vā ca kāḥ) numbers

िे शा द श क्र िा द श ॐ स

लो ढ न व ल तवं श ततः अ प्त

प च तढ ष ट् टी ञु न ष्ट ण

ञ्च त्वा षो ड श झ ऐ ओ ह भ्र

वा रर ॐ ए कं छ प ञ्च द श

ज ष स प्त द श वो अ त त्र

ए वै च न्त न जा य ष्ट फो यो

खा का म्ल तु ङ न व द श द

मा ता द मा दि तप ता श ञ्य श

त्री र्ण ख श र्थु श दे ई श्व रः

एकं e kaṃ one

िे dve two

त्रीर्ण trī ṇi three

चत्वारर ca tvā ri four

पञ्च pa ñca five

षट् ṣa ṭ six

सप्त sa pta seven

अष्ट a ṣṭa eight

नव na va nine

दश da śa ten

एकादश e kā da śa eleven

िादश dvā da śa twelve

त्रयोदश tra yo da śa thirteen

चतुदिश ca tu rda śa fourteen

पञ्चदश pa ñca da śa fifteen

षोडश ṣo ḍa śa sixteen

सप्तदश sa pta da śa seventeen

अष्टदश a ṣṭa da śa eighteen

नवदश na va da śa nineteen

तवंशततः viṃ śa tiḥ twenty

17

13. animals back soln

मृगाः (mṛ gāḥ) animals

पौ ष ग जः र्ण भ गो ला ढू वा

ग दि भः को द्रा िू व र्च मा न

ज्ञी व ई श्व रः कः त्सः त्र र्था रः

व्या ॐ रा चे तय ढ ची रा र्सं भै

घ्रः गू ड हः श शः ष स क हः

श रौ शृ धे मा ता उ भः तप ता

शु जै गा नुः ग ण ष्टर ः श्र अ जः

न ड लः र्थौ अ श्वः क्य व पे क्ष

कः वृ मा ई श्व रः वृ ष भः घ

र्क्ष कः छ ह रर णः ॐ तब डा लः

र्संहः siṃ haḥ lion

व्याघ्रः vyā ghraḥ tiger

गजः (कंुजरः ) ga jaḥ (kuṃ ja raḥ) elephant

वानरः (मकि टः , कतपः ) vā na raḥ (ma rka ṭaḥ, ka piḥ) monkey

वृकः vṛ kaḥ wolf

वराहः va rā haḥ pig

भिूकः bha llū kaḥ bear

वृषभः vṛ ṣa bhaḥ bull

शृगालः śṛ gā laḥ jackal

हररणः (मृगः ) ha ri ṇaḥ (mṛ gaḥ) deer

शशः śa śaḥ rabbit

उष्टर ः u ṣṭraḥ camel

र्चत्ररासभः ci tra rā sa bhaḥ zebra

अश्वः (हयः ) a śvaḥ (ha yaḥ) horse

गदिभः ga rda bhaḥ donkey

धेनुः (गो) dhe nuḥ (go) cow

शुनकः (सारमेयः ) śu na kaḥ (sā ra me yaḥ) dog

अजः a jaḥ goat

तबडालः (माजािरः ) bi ḍā laḥ (mā rjā raḥ) cat

गोवत्सः go va tsaḥ calf (of cow)

18

14. birds back soln

खगाः (kha gāḥ) birds

को श ज्ञ म धु म र्क्ष का ॐ उ

ढी तक ई श्व रः मी भ ची र्था लू

गृ ह्य लः पै ता न गु मो का कः

ध्रः ष्य भो रु स र ह्य तव ह ङ्गः

ॐ कु ज मा ता ङ्गः का ष्ट कू टः

कु कु्क टः ण्ड शु कः मा भै र्थु ख

प्त टी ई श्व रः तप ता का द म्बः

क झ तप्र य गी तः वै हं सः द्र

पो च शे्य नः श ब खा ल कं पे

तः मा ता च ट कः ॐ म य ू रः

तवहङ्गः (खगः , पर्क्षन्) vi ha ṅgaḥ (kha gaḥ, pa kṣi n) bird

कोतकलः (तपकः ) ko ki laḥ (pi kaḥ) cuckoo

कपोतः ka po taḥ pigeon

शुकः (कीरः ) śu kaḥ (kī raḥ) parrot

काकः kā kaḥ crow

मयूरः ma yū raḥ peacock

उलूकः u lū kaḥ owl

तप्रयगीतः pri ya gī taḥ nightingale

चटकः ca ṭa kaḥ sparrow

बकः (शारसः ) ba kaḥ (sā ra saḥ) crane

गृध्रः (जटायुः ) gṛ dhraḥ (ja ṭa yuḥ) vulture

काष्ठकूटः kā ṣṭha kū ṭaḥ woodpecker

मीनरङ्गः mī na ra ṅgaḥ kingfisher

हंसः (मरालः ) haṃ saḥ (ma rā laḥ) swan

श्येनः (गरुडः ) śye naḥ (ga ru ḍaḥ) eagle

कुकु्कटः ku kku ṭaḥ cock (rooster)

कुकु्कटी ku kku ṭī hen

कादम्बः kā da mbaḥ duck

मधुमर्क्षका (सरघा) ma dhu ma kṣi kā (sa ra ghā) honey bee

19

15. fruits back soln

फलातन (pha lā ni) fruits

क षा द्रा क्षा म अ ना स म् ॐ

तप प मा ता बी ज पू रः ण ख

तं्थ न जे्ञ ना र ङ्ग म् हे दा बूि

मू सं का श्मी र फ लं च तड ज

ब द रं स्वा अ न्ड आ मं्र मं म्

ॐ सी छर े आ र्ल मृ क द ली ढौ

का ता तप ता म णा त ज म्बी रं

र्ल फ ज मू्ब फ ल म् फ मः ओ

ङ्ग लं ख जूि र म् क णे ल शे

म् त्त ना रर के लं ज्वा म् झ म्

आमं्र (रसालम्) ā mraṃ (ra sā la m) mango

कदली ka da lī banana

पनसं pa na saṃ jackfruit

काश्मीरफलं (सेवम्) kā śmī ra pha laṃ (se va m) apple

नारङ्गम् nā ra ṅga m orange

खजूिरम ् kha rjū ra m dates

जम्बीरं ja mbī raṃ lemon

सीताफलं (बहुबीजः ) sī tā pha laṃ (ba hu bī jaḥ) custard apple

दातडमं dā ḍi maṃ pomegranate

जम्बफूलम ् ja mbū pha laṃ black plum (jamun)

बीजपूरः bī ja pū raḥ guava

द्राक्षा drā kṣā grapes

आमलकम् ā ma la ka m gooseberry

कतपतं्थ ka pi tthaṃ wood apple

बदरं ba da raṃ jujube (elanthai)

खबूिजम् kha rbū ja m musk melon

कार्लङ्गम् kā li ṅga m water melon

अमृतफलम ् a mṛ ta pha la m pear

अनासम् a nā sa m pineapple

नाररकेलं nā ri ke laṃ coconut

20

16. vegetables back soln

शाकातन (śā kā ni) vegetables

क द ली झ आ उ वृ न्ता कं क्स

ॐ गृ तप ता लु बी पु णे र्ख र्भ

मु ञ्ज के मु्ब कं ॐ वौ ष्प जी ल्लण्ड

रु न ब्र ह्टी मो ज्ञा र द्ा शा का

ङ्गी कं प्यू बा कु ची क्त मू ल कं

श्य स्र अ ला बुः ॐ फ मो र्था ङो

का कू ई श्व रः रा लं मा ता ले

र ग ष्मा ॐ उ वाि रु कं भी प

वे ष ू घौ ण्डः तह को श व ती ला

िं र्च र्च ण्डः मा पा ल ङ्कः ला णु्डः

रक्तफलं ra kta pha laṃ tomato

र्भल्लण्डका bhi ṇḍi kā lady’s finger (okra)

वृन्ताकं vṛ ntā kaṃ brinjal (eggplant)

कूष्माण्डः kū ṣmā ṇḍaḥ pumpkin

मूलकं mū la kaṃ radish

आलुकं ā lū kaṃ potato

केम्बुकं (कतपशाकः ) ke mbu kaṃ (ka pi śā kaḥ) cabbage

उवािरुकं (ककि टीः ) u rvā ru kaṃ (ka rka ṭīḥ) cucumber

बाकुची bā ku cī cluster beans

र्चर्चण्डः (गृहकूलकः ) ci ci ṇḍaḥ (gṛ ha kū la kaḥ) snake gourd

अलाबुः a lā buḥ bottle gourd

पलाणु्डः pa lā ṇḍuḥ onion

पुष्पशाकं (गोर्जह्वा) pu ṣpa śā kaṃ (go ji hvā) cauliflower

पालङ्कः pā la ṅkaḥ beetroot

कदली ka da lī plantain (raw banana)

कारवेिं kā ra ve llaṃ bitter-gourd

मुरुङ्गी (अक्षीब) mu ru ṅgī (a kṣī ba) drumstick

ब्रह्टी bra hṭī Turkey berry (sundaikkai)

गृञ्जनकं gṛ ñja na kaṃ carrot

कोशवती (जाङु्गली) ko śa va tī (jā ṅgu lī) ridge gourd

21

17. flowers back soln

(पुष्पातन, कुसुमातन) (pu ṣpā ni, ku su mā ni) flowers

ॐ क न्द पु षं्प ॐ से व ल्लन्त का

तकं जा ती पु षं्प मा ता पा च ज

शु रर नी ल प दं्म भृ रर टी पा

क सू म्य फ्ल दं्म ङो ङ्ग जा नू पु

ङ यि त्य कै त की रा तं व्र षं्प

क का र्च ई श्व रः ज यौ ण क

र ल्लन्त ल त्र द्रो कु तप ता रो न

वी से गु म्स्स पु ण मु ॐ तप का

रः ङ्गा च म्प कं ष्पी पु दं न् म्ब

बे दा र्ल या पु षं्प मा षं्प म्य रं

जपापुषं्प (पाटलं) ja pā pu ṣpaṃ (pā ṭa laṃ) rose

जातीपुषं्प (मिीका) jā tī pu ṣpaṃ (ma llī kā) jasmine

करवीरः ka ra vī raḥ oleander (sev-varali)

पदं्म (कमलं) pa dmaṃ (ka ma laṃ) lotus

र्चत्रपुष्पी (मन्दापुषं्प) ci tra pu ṣpi (ma ndā pu ṣpaṃ) hibiscus

पाररजातं pā ri jā taṃ pavazhamalli

द्रोणपुषं्प dro ṇa pu ṣpaṃ thumbai

चम्पकं ca mpa kaṃ magnolia (shanbagapoo)

कैतकी kai ta kī pandanus (thazhampoo)

कनकाम्बरं ka na kā mba raṃ firecracker (kanakambaram)

सेवल्लन्तका se va nti kā chrysanthemum (sevvanthipoo)

व्रणरोतपन ् vra ṇa ro pi n balsam (kasi thumbai)

तकंशुक (पलाश) kim śu ka (pa lā śa) flame of the forest

भृङ्गराज bhṛ ṅga rā ja daisy

दार्लयापुषं्प da li yā pu ṣpaṃ dahlia

कुमुदं ku mu daṃ lily

नीलपदं्म nī la pa dmaṃ blue water lily

सूयिकाल्लन्त sū rya kā nti sunflower

कन्दपुषं्प ka nda pu ṣpaṃ tulip

22

18. spices back soln

उपस्कराः (u pa ska rāḥ) spices

सै वा युः ि र फा शु ण्ठी ॐ ल

न्ध तह तत नौ क्त ला र्च ञ्चा षा व

वं ङु्ग कृ ष्ण म रर चं तप ता णं

ई श्व रः ॐ रर ष धा न्य कं रे

जी र कः फा चं तप यू स षि पः

ह ङ्गी ए ला चू्च प्प च्छा जा तत वी

रर ह री त की ली अ ज मो दः

द्रा पै पु तद नः पु रुः ल व ङं्ग

झा दा रु त्व चं णे मे र्र्थ का र्श

आ द्रि कं जै्ञ म ध ु रर कः मा ता

एला e lā cardamom

लवणं la va naṃ salt

सैन्धवं sai ndha vaṃ rock salt

कृष्णमररचं kṛ ṣṇa ma ri caṃ black pepper

रक्तमररचं (मररचं) ra kta ma ri caṃ (ma ri caṃ) red chilli

आद्रिकं ār dra kaṃ ginger

शुण्ठी śu ṇṭhī dry ginger

जीरकः jī ra kaḥ cumin seed

धान्यकं dhā nya kaṃ coriander seed

हररद्रा ha ri drā turmeric

सषिपः sar ṣa paḥ mustard

मेर्र्थका me thi kā fenugreek

र्चञ्चा (ततल्लन्ततडका) ci ñcā (ti nti ḍi kā) tamarind

तहङु्ग (रामठः ) hi ṅgu (rā ma ṭhaḥ) asafoetida

अजमोदः (यवानी) a ja mo daḥ (ya vā nī) Bishop’s weed (omam)

पुतदनः (अजगन्धः ) pu di naḥ (a ja ga ndhaḥ) mint

मधुररकः (तमर्शः ) ma dhu ri kaḥ (mi śiḥ) fennel

दारुत्वचं dā ru tva caṃ cinnamon

लवङं्ग la va ṅgaṃ clove

जातत jā ti nutmeg (jaathikaai)

तपप्पली pi ppa lī long pepper

हरीतकी ha rī ta kī gallnut (kadukkaai)

23

19. body parts back soln

शरीरस्य भागाः (śa rī ra sya bhā gāḥ) body parts

ज्ञौ र्था क्य त्र क ण्ठः ई श्व रः क

व द नं ॐ णिः वि म् न र्श रः

क्षः वो रं र्ज ह्वा स्य मु ला जौ डी

णं के शः मा ता सं खं क्षो ना लै

ऊ तमि भा द् ने तं्र तप ता र्भः ञं

घे पा तप न खः द्रा क्षा लं भो द

णा दः ता क्ल ना ॐ जा नुः ङ्ग न्तः

र्स का उ गे्न तव र्स घु पी तठ का

भु जः मे द मा ता का ि ऊ रुः

ह्व ग्री ग्नी ठ रं गै अ ङु्ग ली ज्ञो

र्शरः śi raḥ head

वदनं va da naṃ face

कण्ठः ka ṇṭhaḥ neck

करः ka raḥ hand

भुजः bhu jaḥ shoulder

वक्षः va kṣaḥ chest

उदरं u da raṃ stomach

नार्भः nā bhiḥ navel

ऊरुः ū ruḥ thigh

जानुः jā nuḥ knee

पादः pā daḥ foot

नेतं्र ne traṃ eye

कणिः ka rṇaḥ ear

नार्सका nā si kā nose

मुखं mu khaṃ face / mouth

र्जह्वा ji hvā tongue

दन्तः da ntaḥ tooth

अङु्गली a ṅgu lī finger

नखः na khaḥ nail

केशः ke śaḥ hair

24

20. garments & cosmetic items back soln

वसनातन, प्रसाधनातन च (va sa nā ni, pra sā dha nā ni ca) garments & cosmetic items

ॐ व सं्त्र ई श्व रः र्च ऊ क ॐ

क उ ञ क पि टः त्र रु ङ्क कौ

म्ब व्य त्त फ अ धो रु कः तः शे

लः ओ ज री तत च ई श्व रः यं

तप ता श्री नं यः मि शा तट का झा

का यु त कं मा पा द र क्षः मा

पाि वा युः क्षा क्र द ु चो लः प्री जि

सः मा ता र्ल तङ का ह व तत न

अ मा र्जि त मो द पि णः र्र्थ व

क्ष र्श र स्त्रा णं ॐ वे ष्टी जा सं्त्र

वसं्त्र va straṃ dress

कौशेयं (क्षौमं) kau śe yaṃ (kṣau maṃ) silk (cloth)

कापािसः kār pā saḥ cotton (cloth)

कम्बलः (रिकः ) ka mba laḥ (ra lla kaḥ) woolen (blanket)

ऊरुकः ū ru kaḥ pants (trousers)

अधोरुकः ar dho ru kaḥ half pants

युतकं (कञ्चकुः ) yu ta kaṃ (ka ñcu kaḥ) shirt

माजिनवसं्त्र mār ja na va straṃ towel शातटका śā ṭi kā saree

चोलः (कञ्चकुः ) co laḥ (ka ñcu kaḥ) blouse

उत्तरीयः (अङ्गवसं्त्र) u tta rī yaḥ (a ṅga va straṃ) angavastram, dupatta

वेष्टी (अधोवसं्त्र) ve ṣṭī (a dho va straṃ) dhoti

क्षार्लत kṣā li ta washed

अमार्जित a mār ji ta unwashed

कपिटः (भाङ्गकः ) kar pa ṭaḥ (bhā ṅga kaḥ) tattered

दपिणः (आदशिः ) dar pa ṇaḥ (ā dar śaḥ) mirror

कङ्कतः (प्रसाधनी) ka ṅka taḥ (pra sā dha nī) comb

व्यजनं vya ja naṃ fan

पादरक्षः pā da ra kṣaḥ footware

चमिपादकुा car ma pā du kā leather shoe

र्शरस्त्राणं śi ra strā ṇaṃ cap

25

21. ornaments back soln

भूषणातन (bhū ṣa ṇā ni) ornaments

चू णि हा रः सो नू पु रं शो क

तक डा ॐ ना सा भ र णं तष ल्लण्ठ

री यू म फ ला पि प्र क र्णि का

टं वा सा र्णः ई श्व रः ङ्क मा णे

टी ञू र त्न मा ला व णं अ ए

त ु ला को तट ॐ हे रो ि ङ्ग का

मु ङू मे ख ला मा म न्त दः व

क्ता मा ता तप ता गु रुः मा षे र्लः

व न र त्न क ङ्क णं ग र्ल तं

र्ल तप वी अ ङु्ग ली य कं ज्ञा का

तकरीटं ki rī ṭaṃ crown

चूडामर्णः cū ḍā ma ṇiḥ crest jewel

कर्णिका (कुण्डलं) kar ṇi kā (ku ṇḍa laṃ) ear ring

कल्लण्ठका (कण्ठाभरणं) ka ṇṭhi kā (ka ṇṭhā bha ra ṇaṃ) necklace

मुक्तावर्ल mu ktā va li pearl necklace

रत्नमाला ra tna mā lā jewel necklace

हेममार्लका he ma mā li kā golden necklace

अङु्गलीयकं (ऊतमिका) a ṅgu lī ya kaṃ (ū rmi kā) ring

कङ्कणं (काचवलयं) ka ṅka ṇaṃ (kā ca va la yaṃ) bangle

रत्नकङ्कणं ra tna ka ṅka ṇaṃ diamond bangle

नूपुरं (पादभूषणं) nū pu raṃ (pā da bhū ṣa naṃ) anklet

नासाभरणं nā sā bha ra ṇaṃ nosebud (stud)

हारः hā raḥ chain

एकावर्लः e kā va liḥ single chain

अङ्गदः a ṅga daḥ shoulder ring

मेखला (काञ्ची) me kha lā (kā ñcī) girdle

तुलाकोतट tu lā ko ṭi women foot ornament

26

22. common places back soln

स्थानानां नामातन (sthā nā nāṃ nā mā ni) names of places

र्च ॐ उ द्ा नं पु नौ आ प णः

त्र तव त्त को शः ण्य स्त का तप ता

म या व स तत गृ हं का श्र भू

र्न्द लो ह या न स्था न कं ल यः

रं य न्त्रा गा रः क्ष तव द्ा ल यः

द ू र वा णी तव तन म य के नं्द्र

प मा ता दे हा द ु ग्ध शा ला ॐ

ओ त्रा ओ वा ग ु रुः प्र द र्शि नी

मा हो ल ल तव मा न प त्त नः

का याि ल यः हं र्च तक त्सा ल यः

तवद्ालयः (पाठशाला) vi dyā la yaḥ (pā ṭha śā lā) school

पुस्तकालयः pu sta kā la yaḥ library

कायािलयः kā ryā la yaḥ office

आपणः ā pa ṇaḥ shop

दगु्धशाला du gdha śā lā dairy

प्रदर्शिनी pra da rśi nī exhibition

उद्ानं u dhyā naṃ garden

देवालयः de vā la yaḥ temple

र्चत्रमर्न्दरं ci tra ma ndi raṃ cinema

दरूवाणीतवतनमयकेनं्द्र dū ra vā ṇī vi ni ma ya ke ndraṃ telephone exchange

पत्रालयः pa trā la yaḥ post office

वसततगृहं va sa ti gṛ haṃ lodging

तवत्तकोशः vi tta ko śaḥ bank

यन्त्रागारः ya ntrā gā raḥ factory

र्चतकत्सालयः ci ki tsā la yaḥ hospital

लोहयानस्थानकं lo ha yā na sthā na kaṃ railway station

तवमानपत्तनः vi mā na pa tta naḥ airport

नौकाश्रयः nau kā śra yaḥ harbour

27

23. professionals back soln

वृतत्तकाराः (vṛ tti kā rāḥ) professionals

ज्ञा तव द्ु त्का रः लो त क्ष कः ज्यो

र्था जौ व्या धः फे कु ला लः तढ प

पा ञ र त्र न ल का रः म्ल त्र

ॐ च ज मा ता ले क ङ्गो लो वा

सौ र्च कः गु रुः प ल्लष्म टी ह हः

ति से व कः प्ल का स्व णि का रः

ना ई च मि का रः मा ॐ रः ई

तप श्व ऐ र्श ल्पी तप ता ला ड श्व

तः रः वा ताि व हः ष ट्का का रः

औ त नु्त वा यः ओ ं र्च त्र का रः

तक्षकः ta kṣa kaḥ carpenter

रजकः ra ja kaḥ washerman

स्वणिकारः (हेमकारः ) svar ṇa kā raḥ (he ma kā raḥ) goldsmith

लोहकारः lo ha kā raḥ blacksmith

तन्तुवायः ta ntu vā yaḥ weaver

सौर्चकः sau ci kaḥ tailor

कुलालः ku lā laḥ potter

पाचकः (पाककारः ) pā ca kaḥ (pā ka kā raḥ) cook

मालाकारः mā lā kā raḥ florist (garland maker)

पत्रवाहः (पत्रतवतारकः ) pa tra vā haḥ (pa tra vi tā ra kaḥ) postman

र्चत्रकारः ci tra kā raḥ artist

नातपतः nā pi taḥ barber

चमिकारः car ma kā raḥ cobbler

लेपकारः le pa kā raḥ mason

तवद्ुत्कारः vi dyu tkā raḥ electrician

नलकारः na la kā raḥ plumber

व्याधः vyā dhaḥ hunter

सेवकः se va kaḥ servant

वातािवहः vār tā va haḥ messenger

र्शल्पी (मूतत्तिकारः ) śi lpī (mūr tti kā raḥ) sculptor

28

24. vehicle back soln

वाहनं (vā ha naṃ) vehicle

फ का तव मा नं ॐ तत्र को प्ल वः ति लो

ल ता भा तह बु ति च शा व क्र ञे क

रु मा य न्त्र तत्र च तक्र का ई श्व रः या

ग्ण क ठो ई यि तक्र का मा ता सु्क द नं

वा तषि त ल्लम्ल या का र्स प ण स्वा द ु क्क

ह त्र भौ उ भा र वा ह नं ज्वा गि ङ्गौ

नं झो कृ द तृ वृ लो ह प र्थ या नं

नौ ल्लि पा ग्र तप्त कं्ष ष ई श्व रः नं ॐ

स मु द्र या नं र्स या भ नं क्री ष्म द्े

ई श्व रः नं पं्त र्था गु रुः श दी म्ब ल्लि

मा घ का याि नं ॐ ई श्व रः क चे शं

तप ता अ तग्न शा म क य नं्त्र ठ टं का

तवमानं (वायुयानं) vi mā naṃ (vā yu yā naṃ) airplane

रुग्णवाहनं ru gṇa vā ha naṃ ambulance

तिचतक्रका dvi ca kri kā bicycle

तत्रचतक्रका tri ca kri kā cycle-rickshaw

यन्त्रतत्रचतक्रका ya ntra tri ca kri kā auto-rickshaw

ईयिचतक्रका īr ya ca kri kā motorcycle

सु्कन्दनं (स्चोतं्र) sku nda naṃ (sco traṃ) scooter

कायािनं kā ryā naṃ car

लोकयानं lo ka yā naṃ bus

प्लवः (नौका) pla vaḥ (nau kā) boat

समुद्रयानं (पोतः ) sa mu dra yā naṃ (po taḥ) ship

वृषभशकटं (वृषभयानं) vṛ ṣa bha śa ka ṭaṃ (vṛ ṣa bha yā naṃ) bullock cart

अतग्नशामकयनं्त्र a gni śā ma ka ya ntraṃ fire engine

उदग्रयानं u da gra yā naṃ helicopter

दगुियानं dur ga yā naṃ jeep

भारवाहनं bhā ra vā ha naṃ lorry

कतषित्र (कषियानं) kar ṣi tra (kar ṣa yā naṃ) tractor

लोहपर्थयानं lo ha pa tha yā naṃ train

29

25. household items back soln

गृह वस्तूतन (gṛ ha va stū ni) household items

आ दे वः अ व क रर का तप ता

ता स च्छा स म्मा जि नी र्ञ्च क पु

लः बा न्दः ॐ ज व तन का र ष्प

क पा तट का ई श्व रः ता दी पा

ङ ऐ पा क ॐ द ण्ड दी पः त्रः

सू्य तः द टः अ म्बा कु र्ञ्ज का कः

र्थै जू शो मा ता तग्न ई श्व रः स

श य्या ध चु ल्लिः फि पे सु शं मी

गौ जी नः दा मो ना झै तट ठा क

द ू र वा णी ॐ लः पे तट का रः

आसन्दः ā sa ndaḥ chair

कपातटका ka pā ṭi kā cupboard (almirah)

तालः tā laḥ lock

कुर्ञ्चका ku ñci kā key

दरूवाणी dū ra vā ṇī telephone

दण्डदीपः da ṇḍa dī paḥ tubelight

समीकरः sa mī ka raḥ iron box

स्यूतः syū taḥ bag

अतग्नपेतटका a gni pe ṭi kā match box

करदीपः ka ra dī paḥ torch

शय्या (मञ्चकः ) śa yyā (ma ñca kaḥ) bed

कटः ka ṭaḥ mat

नालः (नर्लका) nā laḥ (na li kā) tap

अवकररका a va ka ri kā dust bin

चुल्लिः cu lliḥ oven / stove

सम्माजिनी sa mmār ja nī broom

पादशोधनः pā da śo dha naḥ doormat

जवतनका ja va ni kā curtain

पेतटका pe ṭi kā box

पुष्पपात्रः pu ṣpa pā traḥ flower-vase

30

26. kitchenware back soln

पाकपात्रातन (pā ka pā trā ni) kitchenware

स ही भ्रा ष्टर म् छु वा ई श्व रः

नं्द पे ई श्व रः रर प्र यु ले जु्ञ

शः ॐ ष स्था र्ल का वा वा चु शा

ज्वा ल कः ण तप ता ष्प बु ण्णा ल्लिः

उ ग णा तो य ता स्था च ष कः

भ्यां ष्ण क तम य न्त्र ली म ज ॐ

क र र ल श्र प्र म् सः ल ध ू

ठा ि क क्ष शः क सा र्क्ष कू म

हः द न धा क ल म् द पी मा

द वी शी त क म् मा ता नः गिः

दवी dar vī ladle

रिदवी ra ndhra dar vī sieved laddle

सनं्दशः sa ndaṃ śaḥ tongs

छुररका chu ri kā knife

स्थार्लका sthā li kā plate

चषकः ca ṣa kaḥ tumbler

चमसः ca ma saḥ spoon

कठाहः ka ṭhā haḥ pan

भ्राष्टर म् bhrā ṣṭra m deep frying pan

वायुचुल्लिः vā yu cu lliḥ gas stove

धूममागिः dhū ma mār gaḥ exhaust hood

ज्वालकः jvā la kaḥ (gas) lighter

बाष्पस्थाली bā ṣpa sthā lī cooker

तोयप्रसादनः to ya pra sā da naḥ water purifier

जलकूपी ja la kū pī water bottle

शीतकम् śī ta ka m fridge

पेषणयन्त्रम् (उलूखलम्) pe ṣa ṇa ya ntra m (u lū kha la m) grinder

कलशः ka la śaḥ vessel (round)

उष्णरक्षकम् u ṣṇa ra kṣa ka m thermos flask

तमश्रकम् mi śra ka m mixer

31

27. sweetmeats back soln

मधुरातन (ma dhu rā ni) sweetmeats

मा ता म ॐ ना रर के ल च तु षं्क फौ

ल े ज्ञौ धु वा तप ढू दा चा मु ल्लण्ड लो घो

मै सू र तप ष्ट कं मो क म्ला मो घ्रा र

तप ता तप याि कं झो शं ले ख णी द तत

गो माि ष्ट नं री चो तह हः सौ ल डु्ड कं

उ तं्त कं ल्लि पा ॐ मा मा ता ल्लि ऋ तठ

सै द ु तष भा य ख नी पो र्ल का ॐ अ

र मा ग्ध क्य सं र्श ई श्व रः कु पः मृ

स ना बो पू भो सू क न्या झै ण्ड जः तत

गो वि ध शा तप तत्र गु हा या र्ल घो र्था

लः तप ता तम तष्ट का भ तप तड का रा तम

क्ला धू म्री उ प यो तह मं ॐ ई श्व रः

लडु्डकं la ḍḍu kaṃ laddu

मोदकं mo da kaṃ kozhukkattai (modakam)

लल्लिका (संयाव) la psi kā (saṃ yā va) halwa

पायसं pā ya saṃ paayasam (kheer)

मैसूरतपष्टकं mai sū ra pi ṣṭa kaṃ Mysore pak

नाररकेलचतुषं्क nā ri ke la ca tu ṣkaṃ coconut burfi

पोर्लका po li kā poli

चाकलेहः cā ka le haḥ chocolate

तपष्टकं (पूपकं) pi ṣṭa kaṃ (pū pa kaṃ) biscuit

मधुरतपष्टकं ma dhu ra pi ṣṭa kaṃ cake

कुण्डर्लका (कुण्डली) ku ṇḍa li kā (ku ṇḍa lī) jalebi

अमृती a mṛ tī jaangri

सूतत्रका sū tri kā vermicelli (sweet)

पयोतहमं pa yo hi maṃ ice cream

तहमानी hi mā nī kulfee

दगु्धपूतपका du gdha pū pi kā gulab jaamun

तमतष्टका mi ṣṭi kā toffee candy

तपतडका pi ḍi kā peda

रसगोलः ra sa go laḥ rasagulla

32

28. seasons & nine planets (in Indian context) back soln

ऋतवः नवग्रहाः च (ṛ ta vaḥ na va gra hāḥ ca) seasons & nine planets

र्श मा ता ग्री ष्मः तप ता हे रं खे

झी र्श शे वा योः ई श्व रः म ल

फ र्क्ष र ष्म पा व स न्तः च्च न्तः

व स तत क्र ऋ तु ॐ श र त्

षािः बु लो न व ग्र हाः ण तु श

त्त धः म्री र्ध तप ता त्व वि ग ु रुः

सू यिः ठी अ िा श तनः प्पा ग ु णा

ई श्व रः ॐ ङ्गा नैः भे शु क्रः पा

सा के र्थ रा जो र मा ता रा र्श

र्ल तुः ग्रा चं द्रः मं कः श्र हुः झे

ऋतु ṛ tu season

वसन्तः va sa ntaḥ spring (Mar-Apr)

ग्रीष्मः grī ṣmaḥ summer (May-Jun)

वषािः var ṣāḥ mansoon (rainy) (Jul-Aug)

शरत् śa ra t autumn (Sep-Oct)

हेमन्तः he ma ntaḥ pre-winter (Nov-Dec)

र्शर्शरः śi śi raḥ winter (Jan-Feb)

नवग्रहाः na va gra hāḥ nine planets

सूयिः (आतदत्यः ) sū ryaḥ (ā di tyaḥ) Surya, Adithya (Sun)

चंद्रः (सोमः ) caṃ draḥ (so maḥ) Chandra, Soma (Moon)

अङ्गारकः मंगलः a ṅgā ra kaḥ (maṃ ga laḥ) Angaraka, Mangala (Mars)

बुधः (सौम्यः ) bu dhaḥ (sau myaḥ) Budha (Mercury)

गुरुः (बृहस्पततः ) gu ruḥ (bṛ ha spa tiḥ) Brihaspathi (Jupiter)

शुक्रः (काव्यः ) śu kraḥ (kā vyaḥ) Sukra (Venus)

शतनः śa niḥ Shani (Saturn)

राहुः rā huḥ Rahu

केतुः ke tuḥ Ketu

33

29. curriculum back soln

पाठ्यक्रमः (pā ṭya kra maḥ) curriculum

क ला मा ता तव वे कं भौ ग ङ्गा र्श वा

माि भा षा तव ज्ञा नं ॐ तत पा र्ण वा र्ण

क्षे र सा य नं फा मा कं णु्ड पे्र तं जं्य

मः सं धु मा ञा भू गो ल तव द्ा मा ता

जी व र सा य नं स गु ण ब्र ह्म म्

ॐ ई श्व रः नं्त्र को तट ङ्ग भौ म वा रं

स उ र्ि ति द्ा मा तन णि ण य गु वै

स्य त्त मा ता सं ता वाि ह श्र क प्ता द्

वे अ म र स दा ह या तप ता शा शा

दः ङु्ग स्त्र घु गि झा सा यु जी व शा सं्त्र

भो कं सा तव तव तक सं्त्र वे ई श्व रः ॐ

ज्यो तत ष तव द्ा र्र्थि वे दः ॐ च रर तं्र

भाषातवज्ञानं bhā ṣā vi jñā naṃ philology

तवज्ञानं vi jñā naṃ science

वार्णजं्य vā ṇi jyaṃ commerce

वैद्शासं्त्र (अगदवेदः ) vai dhya śā straṃ (a ga da ve daḥ) medical science

सङ्गणकशासं्त्र sa ṅga ṇa ka śā straṃ computer science

कला ka lā arts

तनवािहशासं्त्र nir vā ha śā straṃ management science

गर्णतं ga ni taṃ mathematics

भौततकं bhau ti kaṃ physics

रसायनं ra sā ya naṃ chemistry

जीवशासं्त्र jī va śā straṃ biology

उर्ितिद्ा (वनस्पततशासं्त्र) u dbhi dvi dyā (va na spa ti śā straṃ) botony

जीव-रसायनं jī va-ra sā ya naṃ bio-chemistry

चररतं्र (हततहासः ) ca ri traṃ (i ti hā saḥ) history

भूगोलतवद्ा (भूगोलतवज्ञानं) bhū go la vi dyā (bhū go la vi jñā naṃ) geography

सस्यवेदः sa sya ve daḥ agricultural science

संसगितवद्ा saṃ sar ga vi dyā social science

हयायुवेदः (अश्वायुवेदः ) ha yā yu rve daḥ (a śvā yu rve daḥ) veterinary science

अस्त्रतवद्ा a stra vi dyā military science

ज्योततषतवद्ा jyo ti ṣa vi dyā astronomy

34

30. games (sports) back soln

क्रीडाः (krī ḍāḥ) games

पा ॐ अ पा द क न्द ु कः तफ ई श्व रः

द णं्ड जा तम तक्र के ट् तप ता तह मा या

क मा ह स्त पा द क न्द ु कः म खे उ

न्द ु दी र्क्ष यं कौ मो ज्ञी ल्जा सु तव ख त्पी

कः घि ज्ञा खो ध्व तन क्री डा खं स ग तठ

ॐ कू तन ह स्त क न्द ु कः र्थे पि क्षे का

म दि तह मा स या मा ता धाः णं प ला

ि नं भा व श ब ला छा व ञ्ज ण नं

यु ई श्व रः पु षं्प र्ख ला नं त क्री ॐ

िं य तष्ट क न्द ु क क्री डा ऋ तष डा कृ

ङ्ग ह्र ब ब्लु गे लो ठ च र णं मा ता

झे क ब ड्डी ध्व तन क्री डा ट मा र धा

पाद कन्दकुः pā da kaṃ du kaḥ football

तक्रकेट् (कन्दकुक्रीडा) kri ke ṭ (kaṃ du ka krī ḍā) cricket

धावनं dhā va naṃ running

अपाद कन्दकुः a pā da kaṃ du kaḥ volleyball

उत्पीतठका लानं u tpī ṭhi kā lā naṃ table tennis

मियुिं ma lla yu ddhaṃ wrestling

र्शक्यकन्दकुक्रीडा śi kya kan du ka krī ḍā basketball

खगक्षेपण क्रीडा kha ga kṣe pa ṇa krī ḍā badminton

कबड्डी ध्वतन क्रीडा ka ba ḍḍī dhva ni krī ḍā kabaddi

खो ध्वतन क्रीडा kho dhva ni krī ḍā kho-kho

यतष्ट कन्दकु क्रीडा ya ṣṭi kaṃ du ka krī ḍā hockey

लानं lā naṃ tennis

दीघिकूदिनं dee rgha kū rda naṃ long jump

भावशबला bhā va śa ba lā baseball

तहमतवसपिणं hi ma vi sa rpa ṇaṃ skiing

लोठचरणं lo ṭha ca ra naṃ roller skating

हस्तकन्दकुः ha sta kaṃ du kaḥ handball

35

31. respectful words back soln

पयुिपासन शब्दः (pa ryu pā sa na śa bdaḥ) respectful word

स अ सु्त तप ता न म स्का रः ॐ

कृ षी अ र्भ न न्द ना तन घं म

प र्च मा ता ध न्य वा दः ण्ड ङ्ग

या न्ता ब हु स मी ची नं स्वा ला

ॐ मा झी सु म ध्या ह्नः वो ग ला

पु सु्त सु प्र भा तं ई उ तं प

नः पु णि क्ष म्य तां श्व त्त ग्रा नं

तम श्री शु भ स न्ध्या रः मं तप ता

ला म न सा धु सा ध ु श्री म ती

मः न् ॐ सु भ रा तत्र ई श्व रः

नमस्कारः (नमस्ते) na ma skā raḥ (na ma ste) Hello (salutation)

सुप्रभातं su pra bhā taṃ Good Morning

सुमध्याह्नः su ma dhyā hnaḥ Good afternoon

शुभसन्ध्या śu bha sa ndhyā Good evening

शुभरातत्र śu bha rā trī Good night

धन्यवादः dha nya vā daḥ Thank you

स्वागतं svā ga taṃ Welcome

श्रीमती (आय)े śrī ma tī (ā rye) Madam

श्रीमन ् śrī ma n Sir

कृपया kṛ pa yā Please

असु्त a stu OK

र्चन्तामास्त ु ci ntā mā stu don’t worry

क्षम्यतां kṣa mya tāṃ parden me

पुनः तमलामः (अनुकम्पा) pu naḥ mi lā maḥ (a nu ka mpā) see (you) again

उत्तमं u tta maṃ good

साधु साधु (अतीव साधु) sā dhu sā dhu (a tī va sā dhu) very good

बहुसमीचीनं ba hu sa mī cī naṃ very very good

मङ्गलालापनं ma ṅga lā lā pa naṃ felicitations

अर्भनन्दनातन a bhi na nda nā ni congratulations

36

32. earth back soln

पृर्र्थवी (pṛ thi vī) earth

प नि तः ॐ पृ र्र्थ वी तप ता तग ररः तषः

ई श्व रः ज्वा ला मु खः जा म रुः द्र वा

अ म्या रा तत्र कं ल्लन्ध च भौ ह्ये दे शः क्ल

तद्र द ु ज िी घा म हो द र्धः वे र्थ ै प्त

द्रो तग धा द्ो ल्लच्छ री मं स मु द्रः मा ता

णी ञो नी मा ता म हा िी पः वं ल्लण्ड तत

व्यो स रो व रः ई श्व रः का सा रः ॐ

गु णा गी उ त्न तन म्या भू ञ्च ना धा क

णु्ड हा डू त्त भी झि रा त म रु षा कि

मा त ु तत र ॐ रः जा मो लै ध्य म्ली ट

द र्क्ष ण कें दं्र क्ष े त्र द शा प रे रे

र्ध र व्य दं्र ई श्व रः म क र रे खा

पृर्र्थवी (भूलोकः ) pṛ thi vī (bhū lo kaḥ) earth

महािीपः (खण्डः ) ma hā dvī paḥ (kha ṇḍaḥ) continent

देशः de śaḥ country

राजधानी rā ja dhā nī capital (city)

महोदर्धः (महासागरः ) ma ho da dhiḥ (ma hā sā ga raḥ) ocean

समुद्रः sa mu draḥ sea

सरोवरः sa ro va raḥ lake

कासारः (तडागः ) kā sā raḥ (ta ḍā gaḥ) pond

ज्वालामुखः (अतग्नपवितः ) jvā lā mu khaḥ (a gni pa rva taḥ) volcano

मरुः (मरुस्थलं) ma ruḥ (ma ru stha laṃ) desert

पवितः (शैलः ) pa rva taḥ (śai laḥ) mountain

अतद्रद्रोणी (शैलसल्लन्ध) a dri dro ṇī (śai la sa ndhi) valley

तगररः (उपशैलः ) gi riḥ (u pa śai laḥ) hill

गुहा gu hā cave

तनझिरः (जलप्रपातः ) ni rjha raḥ (ja la pra pā taḥ) waterfalls

उत्तरकें दं्र u tta ra keṃ draṃ arctic region

दर्क्षणकें दं्र da kṣi na keṃ draṃ antarctic region

भूमध्यरेखा bhū ma dhya re khā equator

ककि टरेखा ka rka ṭa re khā tropic of cancer

मकररेखा ma ka ra re khā tropic of capricorn

37

33. pronouns & other words back soln

सविनामन् (sa rva nā ma n) pronoun

अ हं अ जा ई श्व रः व यं ॐ

मा ता तं्व मा ता भ वा न् को हं

सः झे ए षः र्ण क्ष प्ल ए त त्

धौ सा र्थां ट् ए षा व त त् ङ्ग

ए त े तम्र ए ताः तम च ज्छा कृ्ल भौ

त ै नः घू मी पं तप ता ए ता तन

त े ॐ ताः वि तु लु ता तन तप ता

ई श्व रः ग्द त त्र र्स माि तत्र लं

भी अ त्र वे सौ टै र्था कु त्र ॐ

कः तड ठी षः का ई श्व रः का तन

अहं a haṃ I

तं्व tvaṃ you (s, informal)

भवान् bha vā n you (s, respectful)

वयं va yaṃ we (pl)

एषः e ṣaḥ he (near by)

सः saḥ he (away)

एषा e ṣā she (near by)

सा sā she (away)

एतत ् e ta t this

तत ् ta t it, that (away)

एते e te these (m, pl)

एताः e tāḥ these (f, pl)

एतातन e tā ni these (n, pl)

ते te they, those (m)

ताः tāḥ they, those (f)

तातन tā ni they, those (n)

अत्र a tra here

तत्र ta tra there

कुत्र ku tra where

कः kaḥ who (m)

का kā who (f)

कातन kā ni who (pl)

m – masculine (पु ल्लिङ्गम्); f – feminine (स्त्रीर्लङ्गम्); n – neuter (नपंुसकर्लङ्गम्);

s – singular (एकवचनम्); pl - 3 & above (बहुवचनम्)

38

34. common words with first person - singular back soln

प्रर्थमपुरुषः - एक वचनं (pra tha ma pu ru ṣaḥ - e ka va ca naṃ) first person – singular

व ने ग ई श्व रः र्ज र्ल ख तत

ॐ दा च्छा ह य गं तप ता खा ष्ठा

प ठा तम स झौ गछ् प्र क्री डा तम

ला शे या उ तत्त ष्ठा तम ई श्व रः

भ वा तम त्त ङी अ िा णे स म्

ई श्व रः मं णा हं ॐ गृ ह्णा तम

मा ता उ प तव शा तम हं खे ने

क ला खा वि वा ल्लन्त पा धा ॐ द

तवः रो दा मो ह धा तु ल्य वा दा

तप बा तम क्ष ई श्व रः जा ना तम

अहं a haṃ I

(अहं) भवातम (a haṃ) bha vā mi (I) am

(अहं) वदातम (a haṃ) va dā mi (I) speak

(अहं) गच्छातम (a haṃ) ga cchā mi (I) go

(अहं) पठातम (a haṃ) pa ṭhā mi (I) study (read)

(अहं) र्लखातम (a haṃ) li khā mi (I) write

(अहं) क्रीडातम (a haṃ) krī ḍā mi (I) play

(अहं) ततष्ठातम (a haṃ) ti ṣṭhā mi (I) stand

(अहं) उपतवशातम (a haṃ) u pa vi śā mi (I) sit

(अहं) उतत्तष्ठातम (a haṃ) u tti ṣṭha mi (I) stand up

(अहं) करोतम (a haṃ) ka ro mi (I) do

(अहं) खादातम (a haṃ) khā dā mi (I) eat

(अहं) तपबातम (a haṃ) pi bā mi (I) drink

(अहं) ददातम (a haṃ) da dā mi (I) give

(अहं) जानातम (a haṃ) jā nā mi (I) know

(अहं) धावातम (a haṃ) dhā vā mi (I) run

(अहं) गृह्णातम (a haṃ) gṛ hṇā mi (I) capture

39

35. common words with second person - singular back soln

मध्यमपुरुषः - एक वचनं (ma dhya ma pu ru ṣaḥ - e ka va ca naṃ) second person – singular

व भ ॐ ग ग नं प र्ल तप क्री

द सो व च्छ मा ता ठ ढे ख ड

र्स हं यं र्स मु श्रा र्स तप ता र्स

व क ञ्च नं खी व ज्य तत त्ली खा

सं्त्र तो ता तं्व तब उ तत्त ष्ठ र्स ॐ

ऋ तष तै भा ई श्व रः र्स म्ह रा

त ु प्ला उ प तव श र्स नु रा जा

खा तप न्ड द मा ता जा गृ जा धा

द कृ ब दा अ न्त ना ना ह्णा व

र्स षी क्षा र्स ध्वा रं र्स तप ता र्स

तं्व t vaṃ you

(तं्व) भवर्स (t vaṃ) bha va si (you) are

(तं्व) वदर्स (t vaṃ) va da si (you) speak

(तं्व) गच्छर्स (t vaṃ) ga ccha si (you) go

(तं्व) पठर्स (t vaṃ) pa ṭha si (you) study (read)

(तं्व) र्लखर्स (t vaṃ) li kha si (you) write

(तं्व) क्रीडर्स (t vaṃ) krī ḍa si (you) play

(तं्व) ततष्ठर्स (t vaṃ) ti ṣṭha si (you) stand

(तं्व) उपतवशर्स (t vaṃ) u pa vi śa si (you) sit

(तं्व) उतत्तष्ठर्स (t vaṃ) u tti ṣṭha si (you) stand up

(तं्व) करोतष (t vaṃ) ka ro ṣi (you) do

(तं्व) खादर्स (t vaṃ) khā da si (you) eat

(तं्व) तपबर्स (t vaṃ) pi ba si (you) drink

(तं्व) ददार्स (t vaṃ) da dā si (you) give

(तं्व) जानार्स (t vaṃ) jā nā si (you) know

(तं्व) धावर्स (t vaṃ) dhā va si (you) run

(तं्व) गृह्णार्स (t vaṃ) gṛ hṇā si (you) capture

40

36. common words with third person - singular back soln

उत्तमपुरुषः - एक वचनं (u tta ma pu ru ṣaḥ - e ka va ca naṃ) third person – singular

भ व ॐ ग ग्रा मः प र्ल तप क्री

व क्र द च्छ जा तत ठ क्षी ख ड

तत रं यं तत कु लं तत उ शे्र तत

आ उ प तव श तत तम तत्त मा ता

द द्ा सः च तु्रः सा ॐ ष्ठ तं तं्त

दा ई श्व रः तप ता जी तत तफ धा

तत तप ता त त् ई श्व रः ता व

शै तत क भी जा गृ खा ङ्ग तप तत

चं ष्ठ णि रो ना ह्णा वौ द ब य

म तत झा र्थे तत तत मा ता तत ॐ

सः , सा, तत् saḥ, sā, tat he, she, it

(सः , सा, तत्) भवतत (saḥ, sā, tat) bha va ti (he, she, it) is

(सः , सा, तत्) वदतत (saḥ, sā, tat) va da ti (he, she, it) speaks

(सः , सा, तत्) गच्छतत (saḥ, sā, tat) ga ccha ti (he, she, it) goes

(सः , सा, तत्) पठतत (saḥ, sā, tat) pa ṭha ti (he, she, it) studies (reads)

(सः , सा, तत्) र्लखतत (saḥ, sā, tat) li kha ti (he, she, it) writes

(सः , सा, तत्) क्रीडतत (saḥ, sā, tat) krī ḍa ti (he, she, it) plays

(सः , सा, तत्) ततष्ठतत (saḥ, sā, tat) ti ṣṭha ti (he, she, it) stands

(सः , सा, तत्) उपतवशतत (saḥ, sā, tat) u pa vi śa ti (he, she, it) sits

(सः , सा, तत्) उतत्तष्ठतत (saḥ, sā, tat) u tti ṣṭha ti (he, she, it) stands up

(सः , सा, तत्) करोतत (saḥ, sā, tat) ka ro ti (he, she, it) does

(सः , सा, तत्) खादतत (saḥ, sā, tat) khā da ti (he, she, it) eats

(सः , सा, तत्) तपबतत (saḥ, sā, tat) pi ba ti (he, she, it) drinks

(सः , सा, तत्) ददातत (saḥ, sā, tat) da dā ti (he, she, it) gives

(सः , सा, तत्) जानातत (saḥ, sā, tat) jā nā ti (he, she, it) knows

(सः , सा, तत्) धावतत (saḥ, sā, tat) dhā va ti (he, she, it) runs

(सः , सा, तत्) गृह्णातत (saḥ, sā, tat) gṝ hnā ti (he, she, it) captures

41

Part - II

Solutions to

Words Search Grids

42

1. Solution (village / town) back to page

ॐ क्षे त्र म् शु भः गृ दी पः सा

ण म ग्रा मः का छ ह ढ न क्री

प प वि तः स याि म् झ ग डा

उ त्र मा ता वी र्थी ल द रं ङ्ग

र्च द ू गृ श्र उ द्ा नं यः ड णं

श की ते हं दे वा ल यः तप ता

पा य अ र णं्य मो र यः र्थ ब

ना क न वू ण पु स्त का ल यः

क्ष य शा गृ ई श्व रः आ प णः

कू पः ट ला हं श का सा रः ठ

क्षे त्र म् गृ दी पः

ग्रा मः का ह न क्री

प प वि तः याि म् ग डा

त्र वी र्थी ल रं ङ्ग

गृ उ द्ा नं यः णं

श हं दे वा ल यः

पा य अ र णं्य यः

क न पु स्त का ल यः

शा गृ आ प णः

कू पः ला हं का सा रः

43

2. Solution (directions) back to page

क पू वाि प उ त्त रा इ तद क्

तम द च ॐ प र्थ ई श्व रः ल

क्ष स र्क्ष ज रर ढ ए सी मा स

ऐ शा नी णा ट द ू र म् ड वि

ग पृ भ पु मे ब प ए क त्र

पा घ ष्ठ र नै ऋि ता र्ि टु वा

शे्व तप ता तः ष को णः झे मा म

ज वा य व्या व का द र्क्ष ण तः

ॐ द फ ऊ अ कु त्र आ गे्न यी

अ धः मा ता त त्र अ क्ष रः पै

पू वाि उ त्त रा तद क्

द प

र्क्ष रर सी मा स

ऐ शा नी णा द ू र म् वि

पृ पु प ए क त्र

पा ष्ठ र नै ऋि ता र्ि वा

शे्व तः को णः मा म

वा य व्या द र्क्ष ण तः

अ कु आ गे्न यी

अ धः त त्र

44

3. Solution (family) back to page

क तप ई श्व रः दौ तह त्रः तप र्श

मा ता को तक लः दौ तह त्री ता वः

यौ बा न्ध वाः सू यिः मा ता म हः

मा त ु ला नी वा द न म् हः ओ ं

त ु पौ त्री ॐ प ततः श्रो अ ग्र जः

लः त्रः तद क् त्नी पु स्त कः नु ङ्गा

तप ता मा ग ङ्गा छ र्श शुः णा जः

मा ता ता या अ ज लं श्व शु रः

तप ता म ही मा ग्र तो शू्रः पु त्रः

ने तं्र ही अ अ नु जा भू त्री त्

तप दौ तह त्रः तप

मा ता दौ तह त्री ता

बा न्ध वाः मा ता म हः

मा त ु ला नी हः

त ु पौ त्री प ततः अ ग्र जः

लः त्रः त्नी नु

मा र्श शुः जः

ता अ श्व शु रः

तप ता म ही ग्र शू्रः पु त्रः

ही अ नु जा त्री

45

4. Solution (months) back to page

भा नु वा स रः ह वा स राः ज्ये

द्र श तन वा स रः वै इ रा ष्टः

प झ वै मा साः ॐ शा न्द ु म चै

दः मा ता गि का तति कः वा ह त

चै त्रः ऋ शी ई श्व रः स पौ कौ

गु भौ आ षिः टो प षौ रः षः फा

रु त्र म र्श्व शु क्र वा स रः ल्ग ु

वा क्ष ण वा नः तप ता श्रा व णः

स म ल खी स सौ म्य वा स रः

रः आ षा ढः ळ रः मा मा घः बौ

भा नु वा स रः वा स राः ज्ये

द्र श तन वा स रः वै इ ष्टः

प मा साः शा न्द ु

दः गि का तति कः वा

चै त्रः शी स पौ

गु भौ आ षिः रः षः फा

रु म र्श्व शु क्र वा स रः ल्ग ु

वा वा नः श्रा व णः

स स सौ म्य वा स रः

रः आ षा ढः रः मा घः

46

5. Solution (time) back to page

प्रा ह अ प रा ह्णः श अ झा वा

कु्र तः लौ स ॐ प्र तम द् रा द

क्ष णः द् प्ता ह्यः सौ दो भे तत्रः न

ध्य ञो ङ्क हः ई श्व रः ष ख्ल म्

तन मा सः प्ना का लः लो ख का म्र

मे सा ना अ हो रा त्र म् ची लः

षः लै य तप प र श्वः शा म रु

या ग नि ङ्का को स्त ओ तघ ध्या ङ

क प क्षः झा लः ब्द तप ता ह्नः झ

उ ष स् मा ता वा स रः ण्टा श्वः

प्रा अ प रा ह्णः अ वा

तः स प्र द् रा द

क्ष णः प्ता ह्यः दो तत्रः न

हः ष म्

तन मा सः का लः का

मे सा अ हो रा त्र म् लः

षः य प र श्वः म

ङ्का ध्या

प क्षः लः ह्नः

उ ष स् वा स रः श्वः

47

6. Solution (time by the clock) back to page

ति तत्र तवं श त्य र्ध क ष ड्वा द न म् प

स वा ई श्व रः जी व का रु ण्य मा ता ञ्च

ज्ञौ प्ता द त मा ध्या ह्न पू वि म् द या ततं्र

सा र्क्ष र्ध न तह मा ध्या ह्न प िा त् ॐ श

धि वी र्थी क स भ वा न् व य म् पा द

अ सु भ म् न म प रं प रा गु दो र्ध

ष्ट चै त न्य म् व यः भू लो क म् नै क

वा स पा द प ञ्च वा द न म् वा क च

द प्रा र्थि ना श्र ि या द आ सी त् वा तु

न मः मा ध्या ह्नः का ल म् न तप ता द वाि

म् मृ ग म् म ध्य रा तत्रः पा म् कौ न द

बु धः रा पा दो न द श वा द न म् न

के तुः िा द शो न िा द श वा द न म्

ति तवं श त्य र्ध क ष ड्वा द न म् प

स वा ञ्च

प्ता द मा ध्या ह्न पू वि म् ततं्र

सा र्ध न मा ध्या ह्न प िा त् श

धि क स पा द

अ न म दो र्ध

ष्ट व यः नै क

वा स पा द प ञ्च वा द न म् क च

द द वा तु

न मा ध्या ह्नः न द वाि

म् म ध्य रा तत्रः म् न द

पा दो न द श वा द न म् न

िा द शो न िा द श वा द न म्

48

7. Solution (school) back to page

ॐ पु स्त का ल यः ले अ ङु्ग स अ

ध्व छा त्रः ई श्व रः अ ध्या प कः ध्य

ज त्रा क्री डा ङ्ग नं र्क्ष तप रो अ क्षः

स्त लं मा ता कृ श्री पु का गो ल्पा द्रो

म्भः र्थे शौ ला ष्ण कृ स्त तफ ला हा तव

ऐ सू च ना फ ल कं र्श्र ग्र र द्ा

उ दा जो शा ल व अ तक्र ले गृ र्र्थि

त्पी नं टा ला कं ण वो ङ्क ख हं तन

तठ आ म्र या तप ता ले ख नी स ल

का स मु न स म य सा रर णी यः

शा नं प म् दे शा ले ख्य प तं्र को

पु स्त का ल यः अ अ

ध्व छा त्रः अ ध्या प कः ध्य

ज त्रा क्री डा ङ्ग नं तप अ क्षः

स्त कृ पु का गो ल्पा

म्भः ष्ण स्त ला हा तव

सू च ना फ ल कं ग्र र द्ा

उ शा ल अ ले गृ र्र्थि

त्पी ला कं ङ्क ख हं तन

तठ आ या ले ख नी ल

का स न स म य सा रर णी यः

नं म् दे शा ले ख्य प तं्र

49

8. Solution (stationery & writing items) back to page

सं मा कृ पा ले ख न पी ठ म्

तन न र्श वा अ ॐ ले मृ जै्ञ प

याि दं र ल्लि का ङ्क ख द ु खं त्र

सः डः व णि ले ख नी मु मा भा

अ जः शे्व त प त्र म् द्रा जि रः

लं न्तः मा ता न माि यो र्ज नी भ्यः

दं तौ पे र्ल प क ति री य प

श तप ता तट ति पु स्त क म् त्र

क ई श्व रः का सु धा ख ण्डः सू

म् द्म कृ ष्ण फ ल क म् ति ची

मा ले ख न पी ठ म्

तन न अ ले मृ प

याि दं र ल्लि का ङ्क ख द ु त्र

सः डः व णि ले ख नी मु मा भा

अ शे्व त प त्र म् द्रा जि रः

न्तः न यो र्ज नी

दं पे प क ति री प

श तट ति पु स्त क म् त्र

क का सु धा ख ण्डः सू

म् कृ ष्ण फ ल क म् ची

50

9. Solution (parts of house) back to page

सा कु र्ञ्च का तप ता अ ल तव पा

िा प गृ ह म् ले तत सु ता क

र सो पा न मा गिः र्र्थ चा लः शा

म् वा ॐ आ र्लं दः क ट झ ला

स्ना ता श य न गृ हं मा क क्षा

न य द भो ब तह गृि हं मी क

गृ न र्क्ष शि ण प ठ न क क्षा

ह म् मा ता न धौ या न ग ृ हं

म् शौ चा ल यः गृ र्थ र्भ तत्त ढु

क्षा ल न कु ण्डः चा हं ई श्व रः

कु र्ञ्च का अ पा

िा गृ ह म् तत ता क

र सो पा न मा गिः र्र्थ चा लः शा

म् वा आ र्लं दः क ला

स्ना ता श य न गृ हं क क्षा

न य द ब तह गृि हं

गृ न शि प ठ न क क्षा

ह म् न या न ग ृ हं

म् शौ चा ल यः गृ र्भ तत्त

क्षा ल न कु ण्डः हं

51

10. Solution (feelings) back to page

को पः ले रो की तव क्ष ग विः जे्ञ

ष हा सः हो द मे स्म ण व शा

म ची णी ता ग न खा यः रु ली

नो ई श्व रः उ द् म् इ च्छा न

भा आ नं दः त्सा सो पा र्भ षौ मो

वाः तड वी पे्र हः ॐ तव ष ण्ण का

क्या का मः म मा ता मा जा र्च न्ता

क्षा ल्लन्तः अ न् खी र्ज ज्ञा सा वा ले

म हो ने्य सू ना छे तय तप ता दुः

तड द या ते्र या श्व भ य म् खं

को पः रो तव ग विः

हा सः द स्म शा

म न यः ली

नो उ म् इ च्छा न

भा आ नं दः त्सा

वाः पे्र हः तव ष ण्ण

का मः म र्च न्ता

क्षा ल्लन्तः अ न् र्ज ज्ञा सा

सू दुः

द या या भ य म् खं

52

11. Solution (colours) back to page

ए श्या ब ता ॐ व ि के शु क्लः

क म ला म्र ग णािः क्ष शो र क्तः

नी लः ज्व कः र्क्ष अ रु णः ज्ञा लं

र्ल कां स्यः ई श्व रः ध ू स रः ॐ

मा कु रु ह ल्लस्त द न्तः खी शो पा

क णाि मृ तं र्थै नी र जा र्झ ट

म तप ता का तफः षो ल ढा ह्वा लः

ल ह शः भी म र रं्थ लो मा ता

म् रर तप ता सु व णिः पो तह तृ

पी तः वा के स रः ना र ज तः

श्या ता व शु क्लः

म म्र णािः शो र क्तः

नी लः कः अ रु णः

कां स्यः ध ू स रः

ह ल्लस्त द न्तः पा

क नी ट

तप का तफः ल लः

ह शः लो

रर सु व णिः तह

पी तः के स रः र ज तः

53

12. Solution (numbers) back to page

िे शा द श क्र िा द श ॐ स

लो ढ न व ल तवं श ततः अ प्त

प च तढ ष ट् टी ञु न ष्ट ण

ञ्च त्वा षो ड श झ ऐ ओ ह भ्र

वा रर ॐ ए कं छ प ञ्च द श

ज ष स प्त द श वो अ त त्र

ए वै च न्त न जा य ष्ट फो यो

खा का म्ल तु ङ न व द श द

मा ता द मा दि तप ता श ञ्य श

त्री र्ण ख श र्थु श दे ई श्व रः

िे द श िा द श स

न व तवं श ततः अ प्त

प च ष ट् ष्ट

ञ्च त्वा षो ड श

रर ए कं प ञ्च द श

स प्त द श अ त्र

ए च ष्ट यो

का तु न व द श द

द दि श श

त्री र्ण श श

54

13. Solution (animals) back to page

पौ ष ग जः र्ण भ गो ला ढू वा

ग दि भः को द्रा िू व र्च मा न

ज्ञी व ई श्व रः कः त्सः त्र र्था रः

व्या ॐ रा चे तय ढ ची रा र्सं भै

घ्रः गू ड हः श शः ष स क हः

श रौ शृ धे मा ता उ भः तप ता

शु जै गा नुः ग ण ष्टर ः श्र अ जः

न ड लः र्थौ अ श्वः क्य व पे क्ष

कः वृ मा ई श्व रः वृ ष भः घ

र्क्ष कः छ ह रर णः ॐ तब डा लः

ग जः भ गो वा

ग दि भः िू व र्च न

व कः त्सः त्र रः

व्या रा रा र्सं

घ्रः हः श शः स हः

शृ धे उ भः

शु गा नुः ष्टर ः अ जः

न लः अ श्वः

कः वृ वृ ष भः

कः ह रर णः तब डा लः

55

14. Solution (birds) back to page

को श ज्ञ म धु म र्क्ष का ॐ उ

ढी तक ई श्व रः मी भ ची र्था लू

गृ ह्य लः पै ता न गु मो का कः

ध्रः ष्य भो रु स र ह्य तव ह ङ्गः

ॐ कु ज मा ता ङ्गः का ष्ट कू टः

कु कु्क टः ण्ड शु कः मा भै र्थु ख

प्त टी ई श्व रः तप ता का द म्बः

क झ तप्र य गी तः वै हं सः द्र

पो च शे्य नः श ब खा ल कं पे

तः मा ता च ट कः ॐ म य ू रः

को म धु म र्क्ष का उ

तक मी लू

गृ लः न का कः

ध्रः र तव ह ङ्गः

कु ङ्गः का ष्ट कू टः

कु कु्क टः शु कः

टी का द म्बः

क तप्र य गी तः हं सः

पो शे्य नः ब

तः च ट कः म य ू रः

56

15. Solution (fruits) back to page

क षा द्रा क्षा म अ ना स म् ॐ

तप प मा ता बी ज पू रः ण ख

तं्थ न जे्ञ ना र ङ्ग म् हे दा बूि

मू सं का श्मी र फ लं च तड ज

ब द रं स्वा अ न्ड आ मं्र मं म्

ॐ सी छर े आ र्ल मृ क द ली ढौ

का ता तप ता म णा त ज म्बी रं

र्ल फ ज मू्ब फ ल म् फ मः ओ

ङ्ग लं ख जूि र म् क णे ल शे

म् त्त ना रर के लं ज्वा म् झ म्

क द्रा क्षा अ ना स म्

तप प बी ज पू रः ख

तं्थ न ना र ङ्ग म् दा बूि

सं का श्मी र फ लं तड ज

ब द रं अ आ मं्र मं म्

सी आ मृ क द ली

का ता म त ज म्बी रं

र्ल फ ज मू्ब फ ल म् फ

ङ्ग लं ख जूि र म् क ल

म् ना रर के लं म् म्

57

16. Solution (vegetables) back to page

क द ली झ आ उ वृ न्ता कं क्स

ॐ गृ तप ता लु बी पु णे र्ख र्भ

मु ञ्ज के मु्ब कं ॐ वौ ष्प जी ल्लण्ड

रु न ब्र ह्टी मो ज्ञा र द्ा शा का

ङ्गी कं प्यू बा कु ची क्त मू ल कं

श्य स्र अ ला बुः ॐ फ मो र्था ङो

का कू ई श्व रः रा लं मा ता ले

र ग ष्मा ॐ उ वाि रु कं भी प

वे ष ू घौ ण्डः तह को श व ती ला

िं र्च र्च ण्डः मा पा ल ङ्कः ला णु्डः

क द ली आ वृ न्ता कं

गृ लु पु र्भ

मु ञ्ज के मु्ब कं ष्प ल्लण्ड

रु न ब्र ह्टी र शा का

ङ्गी कं बा कु ची क्त मू ल कं

अ ला बुः फ

का कू लं

र ष्मा उ वाि रु कं प

वे ण्डः को श व ती ला

िं र्च र्च ण्डः पा ल ङ्कः णु्डः

58

17. Solution (flowers) back to page

ॐ क न्द पु षं्प ॐ से व ल्लन्त का

तकं जा ती पु षं्प मा ता पा च ज

शु रर नी ल प दं्म भृ रर टी पा

क सू म्य फ्ल दं्म ङो ङ्ग जा नू पु

ङ यि त्य कै त की रा तं व्र षं्प

क का र्च ई श्व रः ज यौ ण क

र ल्लन्त ल त्र द्रो कु तप ता रो न

वी से गु म्स्स पु ण मु ॐ तप का

रः ङ्गा च म्प कं ष्पी पु दं न् म्ब

बे दा र्ल या पु षं्प मा षं्प म्य रं

क न्द पु षं्प से व ल्लन्त का

तकं जा ती पु षं्प पा ज

शु नी ल प दं्म भृ रर पा

क सू दं्म ङ्ग जा पु

यि कै त की रा तं व्र षं्प

क का र्च ज ण क

र ल्लन्त त्र द्रो कु रो न

वी पु ण मु तप का

रः च म्प कं ष्पी पु दं न् म्ब

दा र्ल या पु षं्प षं्प रं

59

18. Solution (spices) back to page

सै वा युः ि र फा शु ण्ठी ॐ ल

न्ध तह तत नौ क्त ला र्च ञ्चा षा व

वं ङु्ग कृ ष्ण म रर चं तप ता णं

ई श्व रः ॐ रर ष धा न्य कं रे

जी र कः फा चं तप यू स षि पः

ह ङ्गी ए ला चू्च प्प च्छा जा तत वी

रर ह री त की ली अ ज मो दः

द्रा पै पु तद नः पु रुः ल व ङं्ग

झा दा रु त्व चं णे मे र्र्थ का र्श

आ द्रि कं जै्ञ म ध ु रर कः मा ता

सै र शु ण्ठी ल

न्ध तह क्त र्च ञ्चा व

वं ङु्ग कृ ष्ण म रर चं णं

रर धा न्य कं

जी र कः चं तप स षि पः

ह ए ला प्प जा तत

रर ह री त की ली अ ज मो दः

द्रा पु तद नः ल व ङं्ग

दा रु त्व चं मे र्र्थ का

आ द्रि कं म ध ु रर कः

60

19. Solution (body parts) back to page

ज्ञौ र्था क्य त्र क ण्ठः ई श्व रः क

व द नं ॐ णिः वि म् न र्श रः

क्षः वो रं र्ज ह्वा स्य मु ला जौ डी

णं के शः मा ता सं खं क्षो ना लै

ऊ तमि भा द् ने तं्र तप ता र्भः ञं

घे पा तप न खः द्रा क्षा लं भो द

णा दः ता क्ल ना ॐ जा नुः ङ्ग न्तः

र्स का उ गे्न तव र्स घु पी तठ का

भु जः मे द मा ता का ि ऊ रुः

ह्व ग्री ग्नी ठ रं गै अ ङु्ग ली ज्ञो

क ण्ठः क

व द नं णिः र्श रः

क्षः र्ज ह्वा मु

के शः खं ना

ने तं्र र्भः

पा न खः द

दः ना जा नुः न्तः

उ र्स

भु जः द का ऊ रुः

रं अ ङु्ग ली

61

20. Solution (garments & cosmetic items) back to page

ॐ व सं्त्र ई श्व रः र्च ऊ क ॐ

क उ ञ क पि टः त्र रु ङ्क कौ

म्ब व्य त्त फ अ धो रु कः तः शे

लः ओ ज री तत च ई श्व रः यं

तप ता श्री नं यः मि शा तट का झा

का यु त कं मा पा द र क्षः मा

पाि वा युः क्षा क्र द ु चो लः प्री जि

सः मा ता र्ल तङ का ह व तत न

अ मा र्जि त मो द पि णः र्र्थ व

क्ष र्श र स्त्रा णं ॐ वे ष्टी जा सं्त्र

व सं्त्र ऊ क

क उ क पि टः रु ङ्क कौ

म्ब व्य त्त अ धो रु कः तः शे

लः ज री च यं

नं यः मि शा तट का

का यु त कं पा द र क्षः मा

पाि क्षा द ु चो लः जि

सः र्ल का न

अ मा र्जि त द पि णः व

र्श र स्त्रा णं वे ष्टी सं्त्र

62

21. Solution (ornaments) back to page

चू णि हा रः सो नू पु रं शो क

तक डा ॐ ना सा भ र णं तष ल्लण्ठ

री यू म फ ला पि प्र क र्णि का

टं वा सा र्णः ई श्व रः ङ्क मा णे

टी ञू र त्न मा ला व णं अ ए

त ु ला को तट ॐ हे रो ि ङ्ग का

मु ङू मे ख ला मा म न्त दः व

क्ता मा ता तप ता गु रुः मा षे र्लः

व न र त्न क ङ्क णं ग र्ल तं

र्ल तप वी अ ङु्ग ली य कं ज्ञा का

चू हा रः नू पु रं क

तक डा ना सा भ र णं ल्लण्ठ

री म क र्णि का

टं र्णः ङ्क

र त्न मा ला णं अ ए

त ु ला को तट हे ङ्ग का

मु मे ख ला म दः व

क्ता मा र्लः

व र त्न क ङ्क णं र्ल

र्ल अ ङु्ग ली य कं का

63

22. Solution (common places) back to page

र्च ॐ उ द्ा नं पु नौ आ प णः

त्र तव त्त को शः ण्य स्त का तप ता

म या व स तत गृ हं का श्र भू

र्न्द लो ह या न स्था न कं ल यः

रं य न्त्रा गा रः क्ष तव द्ा ल यः

द ू र वा णी तव तन म य के नं्द्र

प मा ता दे हा द ु ग्ध शा ला ॐ

ओ त्रा ओ वा ग ु रुः प्र द र्शि नी

मा हो ल ल तव मा न प त्त नः

का याि ल यः हं र्च तक त्सा ल यः

र्च उ द्ा नं पु नौ आ प णः

त्र तव त्त को शः स्त का

म व स तत गृ हं का श्र

र्न्द लो ह या न स्था न कं ल यः

रं य न्त्रा गा रः तव द्ा ल यः

द ू र वा णी तव तन म य के नं्द्र

प दे द ु ग्ध शा ला

त्रा वा प्र द र्शि नी

ल ल तव मा न प त्त नः

का याि ल यः र्च तक त्सा ल यः

64

23. Solution (professionals) back to page

ज्ञा तव द्ु त्का रः लो त क्ष कः ज्यो

र्था जौ व्या धः फे कु ला लः तढ प

पा ञ र त्र न ल का रः म्ल त्र

ॐ च ज मा ता ले क ङ्गो लो वा

सौ र्च कः गु रुः प ल्लष्म टी ह हः

ति से व कः प्ल का स्व णि का रः

ना ई च मि का रः मा ॐ रः ई

तप श्व ऐ र्श ल्पी तप ता ला ड श्व

तः रः वा ताि व हः ष ट्का का रः

औ त नु्त वा यः ओ ं र्च त्र का रः

तव द्ु त्का रः त क्ष कः

व्या धः कु ला लः प

पा र न ल का रः त्र

च ज ले लो वा

सौ र्च कः प ह हः

से व कः का स्व णि का रः

ना च मि का रः मा रः

तप र्श ल्पी ला

तः वा ताि व हः का

त नु्त वा यः र्च त्र का रः

65

24. Solution (vehicle) back to page

फ का तव मा नं ॐ तत्र को प्ल वः ति लो

ल ता भा तह बु ति च शा व क्र ञे क

रु मा य न्त्र तत्र च तक्र का ई श्व रः या

ग्ण क ठो ई यि तक्र का मा ता सु्क द नं

वा तषि त ल्लम्ल या का र्स प ण स्वा द ु क्क

ह त्र भौ उ भा र वा ह नं ज्वा गि ङ्गौ

नं झो कृ द तृ वृ लो ह प र्थ या नं

नौ ल्लि पा ग्र तप्त कं्ष ष ई श्व रः नं ॐ

स मु द्र या नं र्स या भ नं क्री ष्म द्े

ई श्व रः नं पं्त र्था गु रुः श दी म्ब ल्लि

मा घ का याि नं ॐ ई श्व रः क चे शं

तप ता अ तग्न शा म क य नं्त्र ठ टं का

तव मा नं तत्र प्ल वः लो

ति च क

रु य न्त्र तत्र च तक्र का या

ग्ण क ई यि तक्र का सु्क द नं

वा तषि का द ु

ह त्र उ भा र वा ह नं गि

नं द वृ लो ह प र्थ या नं

ग्र ष नं

स मु द्र या नं भ

नं श

का याि नं क

अ तग्न शा म क य नं्त्र टं

66

25. Solution (household items) back to page

आ दे वः अ व क रर का तप ता

ता स च्छा स म्मा जि नी र्ञ्च क पु

लः बा न्दः ॐ ज व तन का र ष्प

क पा तट का ई श्व रः ता दी पा

ङ ऐ पा क ॐ द ण्ड दी पः त्रः

सू्य तः द टः अ म्बा कु र्ञ्ज का कः

र्थै जू शो मा ता तग्न ई श्व रः स

श य्या ध चु ल्लिः फि पे सु शं मी

गौ जी नः दा मो ना झै तट ठा क

द ू र वा णी ॐ लः पे तट का रः

आ अ व क रर का

ता स स म्मा जि नी क पु

लः न्दः ज व तन का र ष्प

क पा तट का दी पा

पा क द ण्ड दी पः त्रः

सू्य तः द टः अ कु र्ञ्ज का

शो तग्न स

श य्या ध चु ल्लिः पे मी

नः ना तट क

द ू र वा णी लः पे तट का रः

67

26. Solution (kitchenware) back to page

स ही भ्रा ष्टर म् छु वा ई श्व रः

नं्द पे ई श्व रः रर प्र यु ले जु्ञ

शः ॐ ष स्था र्ल का वा वा चु शा

ज्वा ल कः ण तप ता ष्प बु ण्णा ल्लिः

उ ग णा तो य ता स्था च ष कः

भ्यां ष्ण क तम य न्त्र ली म ज ॐ

क र र ल श्र प्र म् सः ल ध ू

ठा ि क क्ष शः क सा र्क्ष कू म

हः द न धा क ल म् द पी मा

द वी शी त क म् मा ता नः गिः

स भ्रा ष्टर म् छु वा

नं्द पे रर यु

शः ष स्था र्ल का वा चु

ज्वा ल कः ण ष्प ल्लिः

उ तो य स्था च ष कः

ष्ण क तम य न्त्र ली म ज

क र र ल श्र प्र म् सः ल ध ू

ठा ि क्ष शः क सा कू म

हः द क म् द पी मा

द वी शी त क म् नः गिः

68

27. Solution (sweetmeats) back to page

मा ता म ॐ ना रर के ल च तु षं्क फौ

ल े ज्ञौ धु वा तप ढू दा चा मु ल्लण्ड लो घो

मै सू र तप ष्ट कं मो क म्ला मो घ्रा र

तप ता तप याि कं झो शं ले ख णी द तत

गो माि ष्ट नं री चो तह हः सौ ल डु्ड कं

उ तं्त कं ल्लि पा ॐ मा मा ता ल्लि ऋ तठ

सै द ु तष भा य ख नी पो र्ल का ॐ अ

र मा ग्ध क्य सं र्श ई श्व रः कु पः मृ

स ना बो पू भो सू क न्या झै ण्ड जः तत

गो वि ध शा तप तत्र गु हा या र्ल घो र्था

लः तप ता तम तष्ट का भ तप तड का रा तम

क्ला धू म्री उ प यो तह मं ॐ ई श्व रः

म ना रर के ल च तु षं्क

धु तप चा

मै सू र तप ष्ट कं क मो

तप कं ले द

ष्ट तह हः ल डु्ड कं

कं पा मा ल्लि

द ु य नी पो र्ल का अ

र ग्ध सं कु मृ

स पू सू ण्ड तत

गो तप तत्र र्ल

लः तम तष्ट का तप तड का

प यो तह मं

69

28. Solution (seasons & nine planets) back to page

र्श मा ता ग्री ष्मः तप ता हे रं खे

झी र्श शे वा योः ई श्व रः म ल

फ र्क्ष र ष्म पा व स न्तः च्च न्तः

व स तत क्र ऋ तु ॐ श र त्

षािः बु लो न व ग्र हाः ण तु श

त्त धः म्री र्ध तप ता त्व वि ग ु रुः

सू यिः ठी अ िा श तनः प्पा ग ु णा

ई श्व रः ॐ ङ्गा नैः भे शु क्रः पा

सा के र्थ रा जो र मा ता रा र्श

र्ल तुः ग्रा चं द्रः मं कः श्र हुः झे

र्श ग्री ष्मः हे

र्श म

र व स न्तः न्तः

व ऋ तु श र त्

षािः बु न व ग्र हाः

धः ग ु रुः

सू यिः अ श तनः

ङ्गा शु क्रः

के र रा

तुः चं द्रः कः हुः

70

29. Solution (curriculam) back to page

क ला मा ता तव वे कं भौ ग ङ्गा र्श वा

माि भा षा तव ज्ञा नं ॐ तत पा र्ण वा र्ण

क्षे र सा य नं फा मा कं णु्ड पे्र तं जं्य

मः सं धु मा ञा भू गो ल तव द्ा मा ता

जी व र सा य नं स गु ण ब्र ह्म म्

ॐ ई श्व रः नं्त्र को तट ङ्ग भौ म वा रं

स उ र्ि ति द्ा मा तन णि ण य गु वै

स्य त्त मा ता सं ता वाि ह श्र क प्ता द्

वे अ म र स दा ह या तप ता शा शा

दः ङु्ग स्त्र घु गि झा सा यु जी व शा सं्त्र

भो कं सा तव तव तक सं्त्र वे ई श्व रः ॐ

ज्यो तत ष तव द्ा र्र्थि वे दः ॐ च रर तं्र

क ला तव भौ ग वा

भा षा तव ज्ञा नं तत र्ण र्ण

र सा य नं कं तं जं्य

भू गो ल तव द्ा

जी व र सा य नं स

ङ्ग

स उ र्ि ति द्ा तन ण वै

स्य सं वाि ह क द्

वे अ स ह या शा शा

दः स्त्र गि सा यु जी व शा सं्त्र

तव तव सं्त्र वे

ज्यो तत ष तव द्ा दः च रर तं्र

71

30. Solution (games (sports)) back to page

पा ॐ अ पा द क न्द ु कः तफ ई श्व रः

द णं्ड जा तम तक्र के ट् तप ता तह मा या

क मा ह स्त पा द क न्द ु कः म खे उ

न्द ु दी र्क्ष यं कौ मो ज्ञी ल्जा सु तव ख त्पी

कः घि ज्ञा खो ध्व तन क्री डा खं स ग तठ

ॐ कू तन ह स्त क न्द ु कः र्थे पि क्षे का

म दि तह मा स या मा ता धाः णं प ला

ि नं भा व श ब ला छा व ञ्ज ण नं

यु ई श्व रः पु षं्प र्ख ला नं त क्री ॐ

िं य तष्ट क न्द ु क क्री डा ऋ तष डा कृ

ङ्ग ह्र ब ब्लु गे लो ठ च र णं मा ता

झे क ब ड्डी ध्व तन क्री डा ट मा र धा

पा अ पा द क न्द ु कः

द तक्र के ट् तह

क ह स्त पा द क न्द ु कः म उ

न्द ु दी तव ख त्पी

कः घि खो ध्व तन क्री डा स ग तठ

कू ह स्त क न्द ु कः पि क्षे का

म दि धा णं प ला

ि नं भा व श ब ला व ण नं

यु ला नं क्री फा

िं य तष्ट क न्द ु क क्री डा डा

लो ठ च र णं

क ब ड्डी ध्व तन क्री डा

72

31. Solution (respectful words) back to page

स अ सु्त तप ता न म स्का रः ॐ

कृ षी अ र्भ न न्द ना तन घं म

प र्च मा ता ध न्य वा दः ण्ड ङ्ग

या न्ता ब हु स मी ची नं स्वा ला

ॐ मा झी सु म ध्या ह्नः वो ग ला

पु सु्त सु प्र भा तं ई उ तं प

नः पु णि क्ष म्य तां श्व त्त ग्रा नं

तम श्री शु भ स न्ध्या रः मं तप ता

ला म न सा धु सा ध ु श्री म ती

मः न् ॐ सु भ रा तत्र ई श्व रः

अ सु्त न म स्का रः

कृ अ र्भ न न्द ना तन म

प र्च ध न्य वा दः ङ्ग

या न्ता ब हु स मी ची नं स्वा ला

मा सु म ध्या ह्नः ग ला

पु सु्त सु प्र भा तं उ तं प

नः क्ष म्य तां त्त नं

तम श्री शु भ स न्ध्या मं

ला म सा धु सा ध ु श्री म ती

मः न् सु भ रा तत्र

73

32. Solution (earth) back to page

प नि तः ॐ पृ र्र्थ वी तप ता तग ररः तषः

ई श्व रः ज्वा ला मु खः जा म रुः द्र वा

अ म्या रा तत्र कं ल्लन्ध च भौ ह्ये दे शः क्ल

तद्र द ु ज िी घा म हो द र्धः वे र्थ ै प्त

द्रो तग धा द्ो ल्लच्छ री मं स मु द्रः मा ता

णी ञो नी मा ता म हा िी पः वं ल्लण्ड तत

व्यो स रो व रः ई श्व रः का सा रः ॐ

गु णा गी उ त्न तन म्या भू ञ्च ना धा क

णु्ड हा डू त्त भी झि रा त म रु षा कि

मा त ु तत र ॐ रः जा मो लै ध्य म्ली ट

द र्क्ष ण कें दं्र क्ष े त्र द शा प रे रे

र्ध र व्य दं्र ई श्व रः म क र रे खा

प वि तः पृ र्र्थ वी तग ररः

ज्वा ला मु खः म रुः

अ रा दे शः

तद्र ज म हो द र्धः

द्रो धा स मु द्रः

णी नी म हा िी पः

स रो व रः का सा रः

गु उ तन भू क

हा त्त झि म कि

र रः ध्य ट

द र्क्ष ण कें दं्र रे रे

दं्र म क र रे खा

74

33. Solution (pronouns & other words) back to page

अ हं अ जा ई श्व रः व यं ॐ

मा ता तं्व मा ता भ वा न् को हं

सः झे ए षः र्ण क्ष प्ल ए त त्

धौ सा र्थां ट् ए षा व त त् ङ्ग

ए त े तम्र ए ताः तम च ज्छा कृ्ल भौ

त ै नः घू मी पं तप ता ए ता तन

त े ॐ ताः वि तु लु ता तन तप ता

ई श्व रः ग्द त त्र र्स माि तत्र लं

भी अ त्र वे सौ टै र्था कु त्र ॐ

कः तड ठी षः का ई श्व रः का तन

अ हं व यं

तं्व भ वा न्

सः ए षः ए त त्

सा ए षा त त्

ए त े ए ताः

ए ता तन

त े ताः ता तन

त त्र

अ त्र कु त्र

कः का का तन

75

34. Solution (first person - singular) back to page

व ने ग ई श्व रः र्ज र्ल ख तत

ॐ दा च्छा ह य गं तप ता खा ष्ठा

प ठा तम स झौ गछ् प्र क्री डा तम

ला शे या उ तत्त ष्ठा तम ई श्व रः

भ वा तम त्त ङी अ िा णे स म्

ई श्व रः मं णा हं ॐ गृ ह्णा तम

मा ता उ प तव शा तम हं खे ने

क ला खा वि वा ल्लन्त पा धा ॐ द

तवः रो दा मो ह धा तु ल्य वा दा

तप बा तम क्ष ई श्व रः जा ना तम

व ग र्ल तत

दा च्छा खा ष्ठा

प ठा तम क्री डा तम

उ तत्त ष्ठा तम

भ वा तम अ

हं गृ ह्णा तम

उ प तव शा तम

क खा धा द

रो दा वा दा

तप बा तम जा ना तम

76

35. Solution (second person - singular) back to page

व भ ॐ ग ग नं प र्ल तप क्री

द सो व च्छ मा ता ठ ढे ख ड

र्स हं यं र्स मु श्रा र्स तप ता र्स

व क ञ्च नं खी व ज्य तत त्ली खा

सं्त्र तो ता तं्व तब उ तत्त ष्ठ र्स ॐ

ऋ तष तै भा ई श्व रः र्स म्ह रा

त ु प्ला उ प तव श र्स नु रा जा

खा तप न्ड द मा ता जा गृ जा धा

द कृ ब दा अ न्त ना ना ह्णा व

र्स षी क्षा र्स ध्वा रं र्स तप ता र्स

व भ ग प र्ल क्री

द व च्छ ठ ख ड

र्स र्स र्स र्स

क तत

तो तं्व उ तत्त ष्ठ र्स

तष र्स

उ प तव श र्स

खा तप द जा गृ धा

द ब दा ना ह्णा व

र्स र्स र्स र्स

77

36. Solution (third person - singular) back to page

भ व ॐ ग ग्रा मः प र्ल तप क्री

व क्र द च्छ जा तत ठ क्षी ख ड

तत रं यं तत कु लं तत उ शे्र तत

आ उ प तव श तत तम तत्त मा ता

द द्ा सः च तु्रः सा ॐ ष्ठ तं तं्त

दा ई श्व रः तप ता जी तत तफ धा

तत तप ता त त् ई श्व रः ता व

शै तत क भी जा गृ खा ङ्ग तप तत

चं ष्ठ णि रो ना ह्णा वौ द ब य

म तत झा र्थे तत तत मा ता तत ॐ

भ व ग प र्ल क्री

व द च्छ ठ ख ड

तत तत तत उ तत

उ प तव श तत तत्त

द सः सा ष्ठ

दा तत धा

तत त त् व

तत क जा गृ खा तप तत

ष्ठ रो ना ह्णा द ब

तत तत तत तत

78

Reviews and Comments back

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Word Search Booklets – Comments by Experts

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

The team of volunteers solely responsible for producing this amazing collection in various

languages did an outstanding job as is evident by browsing through them. The purposeful,

tireless, and patient leadership and co-ordination of Dr. A.R Srinivasan, who always prefer to

stay in the background, needs to be mentioned especially here - without his determined effort,

this would not have materialized. The relevance and usefulness of these customized guides can

never be overstated.

The HTCS management, the Education Committee and above all the communities present and

future are truly indebted to the time, commitment, and knowledge of all the volunteers

involved.

Warm Regards,

Dr. Bala Andrapalliyal

HTCS Education Committee Chair

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

I was amazed by the innovative effort to introduce Tamil language to children of USA about

three decades back by Dr. A.R. Srinivasan, NJ through his brainchild “Tamil word search

booklet”, who in addition to his professional responsibilities, took up and continues teaching

Tamil language as a hobby to interested children by conventional and non-conventional

techniques. When he approached me to come out with a similar booklet in Sanskrit, I, with a

mixed feeling of delight and a bit of my own apprehensions, agreed and took up only to find it

a pleasure to do so. Now, I find similar booklets being prepared in many other Indian languages

too, thanks to the passion of Dr. Srinivasan. This is an interesting learning process for me to

make such a booklet in Sanskrit. I am sure this collective effort of making booklets in various

Indian languages by word search method will serve as a fun filled stepping stone to many who

wish to learn these languages. I am indebted to Dr. Srinivasan for making me a part of this

noble community service effort by him.

Dr. Vedaraman Ganesan

Scientist, Kalpakkam, India

79

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

I find this to be a very comprehensive work, it is easy to understand and very meticulously

compiled such that even a complete novice would be able to learn the basics of the language

with minimal effort. I find that the topics picked out in the booklet along with the initial

grammatical components are well thought of and coherent. This booklet would definitely help

many eager learners in their endeavors to learn an ancient language.

Ms. Akhila Parthasarathy

Student at Johns Hopkins University, USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Great job accomplished with excellent team work. I really appreciate and love the passion of

Dr. Srinivasan mama towards the Indian languages. I hear a lot about people talking on religion

etc., but after my continuous journey with mama I came to know individual mother tongue

plays a vital role in inculcating the essence of religion into the minds of kids. The booklets

developed by his team can be used by people of all age groups who are passionate in learning

other languages. I am glad that I am associated with a great philosopher, religious person Dr.

Srinivasan mama who strives everyday to do something to the community in whatever way he

can.

Kudos to you and all your team who are involved to make this possible. I pray God to give you

all good health and long life.

Regards,

Mr. Anil Krishna Tadimalla

Service Delivery Manager, IBM

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Good collection, good classification, good compiling. A small pocket book with day-by-day

needed information. Good one in basic books.

Dr. Anjaneyasarma

Manager, HTCS, USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

80

Wonderful booklets. Our beloved Thirumangai Azhwar says in his Divya Prabandham “Sen

thirantha thamizhoasai vada sollahith thisai naangu maaith Thingal NYaayiRaagi”: செந்திறந்த

தமிழ ோசெ வட செோல் லோகித் திசெ நோன்கு மோய்த் திங்கள் ஞோயிறோகி it shows

how he loved the languages. “A: அ” “U: உ” “M: ம்” are key letters in Tamil: OM ஓம் is

derived from these letters. I am sure this book series surely help to learn our divine languages:

both Tamil & Sanskrit and guide everyone closer or nearer to the god. I haven’t seen this kind

of booklet from my school days to till date. Let Shri Annanperumal & Shri Hayagrivar shower

their blessings to all who are involved in this great mammoth assignment. Special thanks to

Dr. Srinivasan: my dear Sampath Mama.

Adiyen Srivaishnava dasan,

Annankoil, P.B.T. Chari: Balaji, Sthalathar of Shri Annanperumal Sannathi.

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

What an amazing effort by Dr. Sriman A.R. Srinivasan mama. Very Useful for the learners and

who ever wants to become a master in that particular language. Spoon feeding information to

all of us. With some books, we have to read the entire book to understand but, for this book a

couple of pages are more than enough to get good impression and how it will be useful to all of

us. ARS mama has done a great awesome job to bring this book to our hands. As a priest I can

pray for him to give him a happy and healthy life. Thank you.

Hari Krishnamachryulu

Asthana Acharya, HTCS

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Great effort behind this awesome compilation for the kids and for those who wish to learn

various languages. Unbelievable and commendable effort by several volunteers behind this with

the support and great guidance of Dr. A.R. Srinivasan mama. Lots of thinking behind this great

collection and I never have seen this kind of collection so far. This is going to be very useful

tool in the future towards teaching several kids and also for those with interest to learn various

languages. Congrats to Dr. A.R. Srinivasan mama and to all the volunteers for the great effort

behind this. May The Lord Sri Venkateswara Shower Blessings to All.

Best Wishes and Regards,

Manivannan Varadan

HTCS Religious Committee, Vice Chair

81

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

The purpose of this booklet is to offer a vocabulary aid for beginning learners of Gujarati. It

starts with introducing the alphabet and then offers a set of words on a page for a particular

theme. A number of interesting themes are selected which help with day-to-day activities as

well as topics of general curiosity. Each page presents a grid of Gujarati syllabic characters

randomly arranged. The grid is a fun way to string the syllables to form words related to the

theme of the page. Such a word search book can help young kids or adult learners alike. I

wish I had such a fun activity book when I was teaching my son Gujarati. The concept of such

a book was articulated by Dr. A.R. Srinivasan of NJ for a Tamil booklet and I am paralleling his

model for Gujarati and hope that students of all ages will find it useful.

Mr. Bhadrayu: BJ Trivedi, MS: Electrical Engineering

Retired telecom R&D professional & Formerly with Bell Labs

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

This series of Word Search Booklets has been a valuable guide to me in learning Tamil and

other languages. Completing these word searches was a very effective way for me to pick up

important vocabulary and improve literacy. Above all, it made the language learning process

fun, and was something I enjoyed doing in my free time!

Mr. Kailash Raman

Student at Stanford University

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

I am really so surprised to see Dr. Ganesan's very sincere and hard work with lot of efforts.

Dr. Ganesan has collected 36 groups in Part I covering all the fields. Even he has found suitable

words for many modern words in many groups like games etc. In part II also the solutions are

given which will be very interesting for the beginners as well as students.

I like the Sanskrit words for the Tamil months which would be useful for anybody. The booklet

looks like a small reference book for learners. My sincere and heartfelt congratulations to

Dr. Ganesan for this wonderful effort. I wish him success in all his efforts.

Mrs. Prema Ananthapadmanabhan

Sahitya Shiromani, M.A. M.Phil. B.Ed.

Madras Univ. Sanskrit Dept.

82

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

It is a well compiled and composed work which is useful for somebody who have either no

knowledge or very little working knowledge of Sanskrit. Quite a few similar compilations are

already there in public. If you want to make yours stand out better than others you must do

something little bit more creative. May be you can use some graphics interface and use mouse

etc. and come up with interactive reader for Sanskrit words. I wish your fried good luck and

appreciate his enthusiasm and passion for developing this template.

Dr. Panchanadam Swaminathan

PA, USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

This is an excellent work by the author. Lots of efforts went into this and it shows in the overall

quality of the output. I consider myself fortunate to have been invited to provide my

comments. I hope in the coming years I cultivate this level of enthusiasm and jump into the

deep end of the pool for such volunteering activities. My sincere gratitude to both of you in

making this accessible for a wider consumption.

Adiyen Ramanuja dAsan,

Mr. Sreekanth Raghunathan

Partner, iHealth Data Scienes LLC

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Laudable work promoting Indian languages amongst the kids and also amongst some elders

who are not knowledgeable at such basic levels. I’m sure there would have been lots of

beneficiaries all these years and there would be many more in the years to come. Great service

to the society in this regard.

Mrs. & Mr. Mythili and Vijayarghavan Kandhadai

Retired PGT Physics, Padma Seshadri Group of schools Chennai

Presently in the USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

83

I feel grateful to all the contributing authors for their hard work in shaping up these words

search booklet in different languages – wow!! The devotion behind creating these compilations

is highly commendable. These resources are going to be very valuable for year to come for our

next generations. Sincere thanks to all of you!!

Mrs. Mythily Srinivasan

New Jersey, USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Sanskrit word search is an interesting way to teach kids as well as adults. It will improve the

vocabulary in a fun filled manner. Kudos to Dr. Ganesan for his efforts to protect this ancient

language and culture. May Goddess Saraswati Maata give him the good health to do more

works like this!

Mr. Ramakrishna Sastry

Manager, Guruvayurappan Temple, New Jersy, USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

This is a comprehensive list of everyday words and objects. This will

definitely help novices and beginner learners of Samskrit to begin

their journey with Sanskrit vocabulary. Thank you.

Mrs. Lalitha Katthula

Saipariwar, North Brunswick, NJ, USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Wonderful compilation of different Indian languages. This will be of great support to beginners

and students to learn their respective mother tongues and our ancient language Sanskrit. Divine

opportunity for students to start learning the languages. It is extremely difficult and time

consuming project. Scholars, teachers involved in this project need special appreciation, for

their constant efforts and dedication to do this translation and preparing the teaching materials.

Now the teaching materials are readily available for the benefit of students living in the USA

and other parts of the world, who wish to learn their mother tongue and our ancient language

Sanskrit. Congratulations to all who are involved in this project and best wishes to students

who are keen to learn languages!

Dr. Vaidehi Ganesan

Scientist, Kalpakkam, India

84

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Amazing both the Tamil and Sanskrit especially when a Doctor with a science background takes

a step towards the wellbeing of the next gen, restoring ancient languages and simply to help the

world at large by making it simple enough for anyone to learn! Kudos from all three of us for

all the selfless service you do Dr. Srinivasan!!!

Raji, Mithuna and Sivaraman

Raji Sivaraman, M.S., PMI-ACP, PMP, PMO-CP

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

The Tamil compilation is a very innovative way of presenting the life around us in the form of

groups of Tamil words and solution crosses. The immaculately well-presented items reveal the

insight that Dr. A.R. Srinivasan, the scientist in him has brought forth to generate interest in

the Tamil speaking community in the USA who perhaps have had varying opportunities of

enjoying the linguistic and cultural flavours. The section titles, that have emerged surrounding

cultural, human body, activities and habitats surrounding our lives, application of language to

communicate on daily life, measurements, groceries, creating the right ambience for the

language seeking people from India, who otherwise have predominantly been surrounded by

the native US ambience, are a thoroughly refreshing measure I note. In teaching and

familiarizing languages, it is said that to delve and apply is the inspiring teacher and this note

goes on to show the path in just this way. I am confident that this booklet will increase both

the passion curiosity as well as the urge to seek spare time to investigative the various aspects of

our culture in their own time by each reader, who otherwise is absolutely busy in the

professional and vocational needs of the place. Once again great admiration and kudos to the

team and the binding force provided by Dr. A.R. Srinivasan, Mama.

Delighted to read the Sanskrit booklet. The thought itself is very divine. The booklet has

evolved quite scientifically I note. It is indeed wonderful that the cultural society at Sri

Venkateswara Temple, Bridgewater is taking earnest interest in facilitating cultural familiarity

amongst the people from India who are settled in the USA and have very correctly perceived a

liking for getting more familiar with the linguistic, religious and cultural practices in the

community. This Sanskrit booklet I note, is a step in this direction. It has evolved well starting

with word, diction and elementary calendar and familiar family relationships. It will be great to

keep in mind that the ‘Devabhasha’ that Sanskrit or ‘Samskrutam’ as it is known, was handed

down by word-of-mouth for generations. Just as in music-learning, in traditional Sanskrit-

learning too, the practice and familiarizing go hand-in-hand. The Sanskrit language has words

that have travelled and intermingled in languages like German and also amongst certain oriental

85

languages. Sanskrit grammar is unique as it has singular, dual and plural number counts and the

meaning of the words are often linked to the ‘gender of the context’ or the number count

(singular, dual, plural) of the word in use. It will be fun, no doubt, to go through the booklet.

My best wishes for an absorbing journey.

The Sanskrit and Tamil booklets will be treasured friends for all our professionals settled in the

USA to culturally catch up in their own time frame. Best wishes to the scholars and to the

moving force Dr. A.R. Srinivasan Mama and others.

Prof. Srinivasan Raghavan & Smt. Uma Raghavan

Gurgaon-Delhi NCR India

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

With the Blessings of Lord Sri Venkateswara of New Jersey, we have successfully coordinated in

coming out with a number of Word Search Booklets, in many languages. More will come, as

we move on.

Sure – it will be a great tool for learning and enhancing vocabulary in different languages, as

you choose. Apart from serving as a ready reference, these booklets are handy tools to organize

language classes. Helps to keep the momentum and the competitive spirits of students. Apart

from finding the words listed in each page, numerous new words also pop up in the grid.

Each grid is embedded with OM, God, amma, appa, Thamizh, and Vanakkam.

There are no words to express the support of HTCS and my co-coordinators, a very dedicated

select few!! After Dr. Ganesan’s involvement in this project, we have moved up and up!! He

gave the technical tools to many of us and tirelessly shared his ideas with me every day. Such a

pleasure to work with him, whom I call as my dear Thambi (little brother!). Our academic

journey continues!!

Respectfully,

Dr. A R Srinivasan

HTCS, USA

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

86

शुभमस्त ु|