2018 referendum sa reporma sa halalan - elections.bc.ca · 2018 reerenum sa reporma sa halalan 1...

Gabay ng Botante

2018 Referendum sa Reporma sa Halalan

Hintayin ang iyong pakete sa pagboto sa koreo sa pagitan ng Oktubre 22 at Nobyembre 2

elections.bc.ca / 1-800-661-8683

TALAHANAYAN NG MGA NILALAMAN

2018 Referendum sa Reporma sa Halalan ....................................................1

Sino ang makakaboto sa referendum?...........................................................2

Tungkol saan ang referendum? ......................................................................2

Ang BALOTA ng referendum ..........................................................................3

Paano bumoto ................................................................................................4

Paano humingi ng pakete ng pagboto ............................................................5

Mga mahalagang petsa ..................................................................................6

Paano ako makakakuha ng tulong sa pagboto? ............................................7

Isinaling-wikang impormasyon .......................................................................7

Ano ang mangyayari makalipas ang referendum? .........................................8

Ano ang sistema ng pagboto? ........................................................................9

Ano ang First Past the Post na sistema ng pagboto? ..................................10

Ano ang proportional na representasyon? ...................................................12

Anong mga proportional na represantasyong sistema ng pagboto ang nasa balota ng referendum?.........................................................................12

Ang First Past the Post at proportional na representasyon na mga sistema ng pagboto sa isang sulyap ..........................................................................13

Dalawahang Miyembrong Proportional (DMP) .............................................14

Halong Miyembrong Proportional (MMP) .....................................................16

Rural-Urban Proportional (RUP)...................................................................20

Mga Tanong? ................................................................................................22


May referendum ang British Columbia sa kung anong sistema sa pagboto ang dapat nating gamitin para sa halalan sa lalawigan. Ang referendum ay isang pagboto sa pampublikong usapin.

Ang 2018 na referendum ay gaganapin sa pamamagitan ng koreo mula Oktubre 22 hanggang Nobyembre 30, 2018. Ang mga nakarehistrong botante ay makakakuha ng pakete ng pagboto mula sa Elections BC sa pagitan ng Oktubre 22 at Nobyembre 2, 2018.

Ang gabay na ito ay may impormasyon tungkol sa kung paano bumoto sa referendum at neutral na impormasyon tungkol sa mga sistema ng pagboto sa balota. Magandang lugar itong pagsisimulang makakuha ng abiso bago ka bumoto.

Hinihikayat ka rin naming sumangguni sa impormasyon mula sa lahat ng panig sa debate. Maakahanap ka ng impormasyon mula sa mga opisyal na tagapagtaguyod sa mga link sa ibaba.

Opisyal na katunggali (nagkakampanya laban sa proportional na representasyon sa mga sistema ng pagboto)

Opisyal na tagapagtaguyod (nagkakampanya para sa proportional na representasyon sa mga sistema ng pagboto)

Walang BC na Proportional na Representasyon ng Lipunan

Iboto ang PR BC

https://www.nobcprorep.ca/ http://voteprbc.ca/

Nagpalabas ang Attorney General ng British Columbia ng mga rekomendasyong ulat tungkol sa referendum at mga sistema ng pagboto sa balota noong Mayo 2018. Ang ulat ng Attorney General ay makukuha online sa https://engage.gov.bc.ca/app/uploads/sites/271/2018/05/How-We-Vote-2018-Electoral-Reform-Referendum-Report-and-Recommendations-of-the-Attorney-General.pdf


2 2018 Referendum sa Reporma sa Halalan

Sino ang makakaboto sa referendum?Makakaboto ka sa referendum kung ikaw ay:

� mamamayan ng Canada

� 18 o mas matanda sa pagsapit ng Nobyembre 30, 2018, at

� residente ng B.C. ng hindi bababa sa anim na buwan bago agad ang Nobyembre 30, 2018

Tungkol saan ang referendum?Magpapasya ang referendum sa kung anong sistema ng pagboto ang gagamitin ng British Columbia sa mga halalan sa lalawigan.

Tatanungin ang mga botante ng dalawang tanong. Papipiliin ng unang tanong ang mga botante ng kasalukuyang First Past the Post na sistema ng pagboto o proportional na representasyong sistema ng pagboto.

Ang pangalawang tanong ay nagpaparanggo sa mga botante ng tatlong proportional na representasyon na sistema ng pagboboto sa pagkakasunod-sunod ng kagustuhan. Ang tatlong proportional na representasyon na sistema ng pagboto ay tinatawag na Dalawahang Miyembrong Proportional (DMP), Halong Miyembrong Proportional (MMP), at Rural-Urban Proportional (RUP).

1

4

2

5

3


Ang BALOTA ng referendumIto ang itsura ng iyong balota ng referendum:

Kailangan ko bang sagutin ang dalawang tanong sa balota? Hindi, maaari mong sagutan ang dalawang tanong o isa lang. Bibilangin pa rin ang balota mo kung isang tanong lang ang sinagutan mo.

Kapag sinuportahan ko ang First Past the Post sa Tanong 1, maaari ko pa rin bang sagutan ang Tanong 2? Oo.

Kapag sinagutan ko ang Tanong 2, kailangan ko bang iranggo ang lahat ng tatlong sistema? Hindi. Maaari mong iranggo ang isa, dalawa o lahat ng tatlong sistema.

Question 1Which system should British Columbia use for provincial elections? (Vote for only one.)

The current First Past the Post voting system

A proportional representation voting system

Question 2If British Columbia adopts a proportional representation voting system, which of the following voting systems do you prefer?(Rank in order of preference. You may choose to support one, two or all three of the systems.)

11st Choice

22nd Choice

33rd Choice

1Dual Member Proportional (DMP) 2 3

1Mixed Member Proportional (MMP) 2 3

1Rural-Urban Proportional (RUP) 2 3

Sample 2018 Referendum on Electoral Reform

BallotInstructions: To vote, fill in the oval to the right of your choices, like this:

Use black pen or marker. Do not use pencil.

88

SAMPLE


Paano bumotoAng mga nakarehistrong botante ay makakakuha ng pakete ng pagboto mula sa Elections BC sa pagitan ng Oktubre 22 at Nobyembre 2, 2018.

Maingat na sundin ang mga tagubilin sa iyong pakete ng pagboto. Dapat matanggap ng Elections BC ang nakumpleto mong pakete ng pagboto bago sumapit ang 4:30 p.m. sa Nobyembre 30, 2018. Siguruhing i-mail ito ng maaga para maihatid ito ng Canada Post bago ang deadline. Maaari mo rin mismong isuli ang iyong pakete ng pagboto saanmang Service BC Centre o Referendum Service Office. May makikitang listahan ng mga lokasyon at oras nila sa elections.bc.ca/rso.

Kung kailangan mo ng tulong para makumpleto ang iyong pakete ng pagboto, makipag-ugnay sa amin o bumisita sa elections.bc.ca/referendum.

Hanapin ito sa mail sa pagitan ng Oktubre 22 at Nobyembre 2, 2018.

� Ang iyong pakete ng pagboto ay may pangalan at address mong nakasulat dito

� Hindi mo maaaring gamitin ang pakete ng pagboto ng ibang tao

� Minsan ka lang maaaring bumoto


Paano humingi ng pakete ng pagbotoKung hindi ka nakatanggap ng pakete sa pagboto sa koreo bago sumapit ang Nobyembre 2, 2018, maaari kang humingi ng isa sa pamamagitan ng:

� Pagtawag sa Elections BC sa 1-800-661-8683

� Pagpunta sa elections.bc.ca/ovr

� Pagpunta sa Referendum Service Office o Service BC Centre simula sa Nobyembre 5 (pumunta sa elections.bc.ca/rso o tumawag sa Elections BC para sa listahan ng mga lokasyon)

Ang deadline sa paghingi ng pakete sa pagboto ay sa Nobyembre 23, 2018.


Mga mahalagang petsa

Hulyo 1 hanggang Nobyembre 30, 2018

Panahon ng pagkampanya sa referendum Ang advertising sa referendum ay nireregula sa panahong ito

Oktubre 22 hanggang Biyernes, Nobyembre 30, 2018

Panahon ng pagboto Ang mga pakete ng pagboto ay pinamamahagi at ibinabalik

Oktubre 22 hanggang Nobyembre 2, 2018

Ang mga pakete ng pagboto ay ipadadala sa koreo sa mga nakarehistrong botante

Nobyembre 5, 2018Bukas ang Mga Tanggapan ng Serbisyo ng Referendum (tingnan ang elections.bc.ca/rso para sa mga detalye)

Nobyembre 3 hanggang Nobyembre 23, 2018

Ang mga botante ay maaaring humingi ng pakete ng pagboto

Hatinggabi, Biyernes, Nobyembre 23, 2018

Deadline sa paghingi ng pakete ng pagboto

4:30 p.m. (lokal na oras), Biyernes, Nobyembre 30, 2018

Dapat matanggap ng Elections BC ang balota mo sa pagsapit ng deadline na ito


Paano ako makakakuha ng tulong sa pagboto?Tumawag sa Elections BC sa 1-800-661-8683, o pumunta sa Referendum Service Office o Service BC Centre. Maaari mong isauli ang nakumpleto mong pakete ng balota sa mga lokasyong ito.

Para sa karagdagang impormasyon at listahan ng mga lokasyon ng tanggapan, pumunta sa elections.bc.ca/rso.

Isinaling-wikang impormasyonAng gabay ng botane ay makukuha sa website ng Elections BC sa mga sumusunod na wika: Arabo, Tsino (Pinasimple – Mandarin), Tsino (Tradisyonal – Cantonese), Filipino (Tagalog), Pranses, Aleman, Hindi, Hapon, Koreano, Persian (Farsi), Punjabi, Ruso, Espansyol, at Vietnamese.


Ano ang mangyayari makalipas ang referendum?Magpapasya ang referendum kung panatiliin ng British Columbia ang kasalukuyang First Past the Post na sistema ng pagboto o nagpatupad ng proportional na representasyon na sistema ng pagboto.

Kung mahigit sa kalahati ng mga boto ang sumusuporta sa First Past the Post sa unang tanong, ang sistema ng pagboto sa mga halalan sa lalawigan ay mananatiling pareho.

Kung mahigit sa kalahati ng mga boto ang sumusuporta sa proportional na representasyon sa unang tanong, ang proportional na sistema na may pinakamalaking suporta sa pangalawang tanong ang ipatutupad.

Kung ipatupad ang proportional na sistema ng pagboto, dapat itong maitalaga para sa mga halalan sa lalawigan na tinawag sa o makalipas ang Hulyo 1, 2021. Ang halalan sa lalawigan na tinawag bago ang petsang ito ay gagamit ng First Past the Post.

Kung ang proportional na representasyon ng pagbotong sistema ay ipinatupad, sinabi ng pamahalaan na makalipas ang referendum:

� dedeterminahin ng lehislatibong komite kung paano gagana ang ilang mga aspeto ng bagong sistema

� dedeterminahin ng independiyenteng komisyon sa mga hangganan ng halalan ang dami at mga hangganan ng mga distrito ng halalan at mga rehiyong kinakatawan sa lehislatura

� ang kabuuang bilang ng mga MLA sa lehislatura ay nasa pagitan ng 87 at 95 (sa kasalukuyan ay mayroong 87)

� walang rehiyon sa lalawigan ang magkakaron ng mas kaunting MLA kaysa sa ngayon

� magsasagawa pa ng isa pang referendum makalipas ang dalawang pangkalahatang halalan para makita kung nais ng B.C. na panatiliin ang bagong sistema ng pagboto o bumalik sa paggamit ng First Past the Post

Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa mga pagpasyang gagawin matapos ang referendum kung may ipatutupad na bagong sistema, pumunta sa elections.bc.ca/referendum.


Ano ang sistema ng pagboto?Ang sistema ng pagboto ay kung paano nating hinahalal ang mga kinatawan sa lehislatura. Sa halalan ng lalawigan, ang sistema ng pagboto ang naghahalal ng Mga Miyembro ng Legislative Assembly (MLA). Ang Legislative Assembly ay kung saan ang mga batas ng lalawigan ay ginagawa ay ang mga pamahalaan ay binubo.

Maraming magkakaibang sistema ng pagboto. Ang bawat isa ay may magkakaibang patakaran tungkol sa kung paano bumoboto ang mga botante, ilang boto ang binibilang at paano nagiging seats sa lehislatura ang mga boto.

Mga sistema sa pagboto MGA GINAMIT NA TERMINO

Miyembro ng Legislative Assembly – MLAMiyembro – maikling anyo ng MLAFirst Past the Post – FPTPDalawahang Miyembrong Proportional – DMPHalong Miyembrong Proportional – MMPRural-Urban Proportional – RUP

1

4

2

5

3

MLA

10

Ano ang First Past the Post na sistema ng pagboto?Ang First Past the Post (FPTP) ay ang kasalukuyang sistema ng pagboto ng British Columbia. Sa FPTP ang lalawigan ay nahahati sa mga distrito ng halalan at ang bawat distrito ay nirerepreswenta ng isang Miyembro ng Legislative Assembly (MLA). Minamarkahan ng mga botante ang balota nila para sa isang kandidato. Ang kandidato na may pinakamaraming boto sa distrito ay mananalo at ikakatawan ang distrito sa lehislatura.

Ang dami ng seat na makukuha ng partido sa lehislatura ay katumbas ng dami ng mga distrito na napanalunan na mga distrito ng mga kandidato nito. Ang sistema ay naghahalal ng mga kandidato mula sa mga malalaking partido at nagreresulta sa isang-partidong mayoryang mga pamahalaan. Ang FPTP ay ginamit sa ilang bansa sa national o sub-national na lebel, kasama ang Canada, ang Estados Unidos at United Kingdom.

Ano ang First Past the Post na sistema ng pagboto?

Pagboto • Ang mga botante ay bobota sa isang kandidato sa balota

Pagbibilang • Ang kandidato na may pinakamaraming boto sa distrito ay mananalo at ikakatawan ang distrito sa lehislatura.

Mga Resulta • Ang dami ng seat na napapanalunan ng partido sa lehislatura ay katumbas ng dami ng mga distrito na napanalunan ng mga kandidato ng partido sa lalawigan

Representasyon • 87 MLA sa lalawigan• Ang mga British Columbian ay may isang MLA na

kumakatawan sa distrito nila

Mga distrito ng halalan • Pareho sa laki ng kasalukuyan

Mga Katangian ng First Past the Post

PARTY CANDIDATEA

PARTY CANDIDATEB

PARTY CANDIDATEC

PARTY CANDIDATED

Independent Candidate

11Ano ang First Past the Post na sistema ng pagboto?

Sa FPTP, isang kandidato ang iboboto ng mga botante.

Ang kandidatong may pinakamaraming boto sa bawat distrito ay mananalo.

Ang dami ng seat na napapanalunan ng partido sa lehislatura ay katumbas ng dami ng mga distrito na napanalunan nila sa lalawigan

Para sa higit pang impormasyon tungkol sa FPTP, kasama ang maikling video kung paano gagana ang sistema, pumunta sa elections.bc.ca/fptp.

Ano ang proportional na representasyon?Ang proportional na representasyon ay kapag ang bahagi ng seat na napanalunan ng partidong pulitikal sa Legislative Assembly ay halos pareho sa bahagi ng partido sa popular na boto. Kapag nakatanggap ang partido ng 40 porsiyento ng popular na boto, malamang sila ay magkakaroon ng mga 40 porsiyento ng seat sa lehislatura. Maraming magkakaibang sistema ng pagboto na dinesenyo para makagawa ng mga proportional na resulta.

Anong mga proportional na represantasyong sistema ng pagboto ang nasa balota ng referendum?Ang Dalawahang Miyembrong Proportional (DMP), ang Halong Miyembrong Proportional (MMP), at ang Rural-Urban Proportional (RUP) ay ang mga proportional na sistema ng pagboto sa balota ng referendum. Ang mga sistemang ito ay naghahalal ng mga lehislatura kung saan ang bahagi ng partido sa mga seat ay malapit sa bahagi nito ng boto.

Mga katangian ng proportional na sistema ng pagboto

� Ang mga resulta ay halos proportional sa lebel ng lalawigan

� Karaniwang hinahalal ng mga botante at kinakatawan ng mahigit sa isang MLA sa kanilang distrito ng halalan o rehiyon

� Ang mga distrito ay karaniwang mas malaki sa First Past the Post

� Ang mga kandidato ay hinahalal sa magkakaibang paraan depende sa sistema ng pagboto (tingnan ang mga paglalarawan ng bawat sistema sa gabay na ito)

� Ang mga mas maliit na partido ay mas malamang na ikatawan sa lehislatura kaysa sa First Past the Post, kaya malamang ang lehislatura ay may mas maraming partido

� Ang mga koalisyon o kasunduan sa pagitan ng mga partido ay karaniwang kailangan bago mabuo ang pamahalaan

12 Ano ang proportional na representasyon?

Bahagi ng boto ng bawat partido Mga seat sa lehislatura

13Ang First Past the Post at proportional na representasyon na mga sistema ng pagboto

First Past the Post Mga proportional na sistema ng representasyon

Representasyon Ang bawat distrito ng halalan ay may isang MLA.

Karaniwang hinahalal ng mga botante at kinakatawan ng mahigit sa isang MLA sa kanilang distrito o rehiyon

Mga Resulta • Ang dami ng seat na makukuha ng partido sa lehislatura ay katumbas ng dami ng mga distrito na napanalunan na mga distrito ng mga kandidato nito.

• Naghahalal ng mga kandidato mula sa mga malalaking partido at nagreresulta sa isang-partidong mayoryang mga pamahalaan.

• Ang bahagi ng mga seat ng bawat partido sa lehislatura ay halos tugma sa bahagi nito ng pang-buong lalawigang popular na boto

• Naghahalal ng mga kandidato mula sa mga malalaki at maliliit na partido at nagreresulta sa maramihang-partido o pinagsamang mga pamahalaan.

Lakit ng distrito ng halalan

Ang mga distrito ay mas maliit sa mga proportional na sistema

Ang mga distrito ay mas malaki sa First Past the Post

Dami ng mga MLA

Pareho sa kasalukuyan (87) Sa pagitan ng 87 at 95

Ang First Past the Post at proportional na representasyon na mga sistema ng pagboto sa isang sulyapMas gusto mo man ang First Past the Post o isang proportional na sistema ay depende kung ano ang mahalaga sa iyo. Walang sistema ng pagboto ay perpekto – kung hindi ay parehong sistema ang gagamitin ng lahat! Ang bawat sistema ng pagboto ay nangangailangan ng kapalit sa pagitan ng magkakalabang priyoridad.

Tutulungan ka ng gabay na itong maunawaan ang mga katangian ng First Past the Post at ng panukalang mga proportional na sistema, pero ang pagpasya tungkol sa kung aling sistema ang pinakamahusay ay nasasa-iyo. Makakuha ng impormasyon mula sa lahat ng panig sa debate para matulungang kang magpasya.

14

Dalawahang Miyembrong Proportional (DMP)Sa Dalawang Miyembrong Proportional (DMP), karamihan ng mga distrito ng halalan ay pinagsasama sa kapitbahay na distrito at kinakatawan ng dalawang Miyembro ng Legislative Assembly (Mga MLA). Ang pinakamalaking mga rural na distrito ay patuloy na magkakaroon ng isang MLA na hinalal sa pagkuha ang pinakamaraming boto. Ang kabuuang bilang ng mga MLA ay mananatiling halos pareho.

Sa dalawang-MLA na distrito, ang mga partido ay maaaring magkaroon ng isa o dalawang kandidato sa balota. Magpapasya ang mga partidi kung alin sa kanilang mga kandidato ay nakalistang una sa balota ay alin ang nakalista bilang pangalawa. Iboboto ng mga botante ang kandidato o pares ng mga kandidato sa pagmamarka ng balota nang minsan.

Ang unang seat sa distrito ay mapapanalunan ng kandidatong may pinakamaraming boto. Ang seat ay pupunan ng kakndidatong nakalista bilang una sa balota.

Ang mga pangalawang seat ay pupunta sa mga partido upang ang bahagi ng mga seat ng bawat partido sa lehislatura ay halos tugma sa bahagi nito ng pang-buong lalawigang popular na boto. Ang mga pangalawang seat ng partido ay pupunan sa mga distrito kung saan partikular na mabuto ang pagganap ng mga kandidato nito. Kailangan ng mga partido ng hindi bababa sa limang porsiyento ng boto para makakuha ng alinmang pangalawang seat.

Kamakailang binuo ang DMP sa Canada at sa kasalukuyan ay hindi ginagamit.

Dalawahang Miyembrong Proportional (DMP)

P R I M A RY C a n d i d at eS e c o n d a ry C a n d i d at ePARTY A

P R I M A RY C a n d i d at eS e c o n d a ry C a n d i d at ePARTY B

C a n d i d at ePARTY C

Independent Candidate

Vote for one option.

P R I M A RY C a n d i d at eS e c o n d a ry C a n d i d at ePARTY d

Pumipili ang mga botante ng isang opsyon sa balota. Ang mga partido ay maaaring magpatakbo ng hanggang dalawang kandidato.

PARTY CANDIDATE #1 CANDIDATE #2 A

PARTY CANDIDATE #1 CANDIDATE #2 B

PARTY CANDIDATE #1 C

INDEPENDENT

PARTY CANDIDATE #1 CANDIDATE #2 A

PARTY CANDIDATE #1 CANDIDATE #2 B

PARTY CANDIDATE #1 C

INDEPENDENT

Karamihan ng mga umiiral na distrito ay pinagsasama sa kapitbahay. Ang bawat bago, mas malaking distrito ay naghahalal ng dalawang MLA sa halip na isa.

15Dalawahang Miyembrong Proportional (DMP)

Mga Katangian ng Dalawahang Miyembrong Proportional (DMP)

Pagboto • Hinihirang ng mga partido ang isa o dalawang kandidato sa bawat distrito

• Tinutukoy ng mga partido ang una at pangalawa nilang kandidato sa balota

• Binoboto ng mga botante ang isang opsyon sa balota – ang (mga) kandidato ng partido o isang independiyenteng kandidato

Pagbibilang Mga Urban at Semi-Urban na Distrito• Ang unang kandidato ng partidong may pinakamaraming boto sa

distrito ay mananalo ng unang seat• Ang pangalawang seat ay mapapanalunan ng partido batay sa

bahagi nito ng popular na boto sa buong lalawigan at pagganap nito sa bawat distrito

• Mananalo ang mga independiyenteng kandidato ng seat kung malagay sila sa una o pangalawa sa distrito

• Kailangan ng partidong makakuha ng hindi bababa sa 5 porsiyento ng boto para makakuha ng alinmang pangalawang seat

Malalaking Rural na Distrito• Ang kandidatong may pinakamaraming boto ay mananalo

Mga Resulta • Ang mga resulta ay proportional sa lebel ng lalawigan• Ang kandidato sa pangalawang place ay hindi maaaring manalo ng

pangalawang seat, dahil ang mga pangalawang seat ay nilalaan sa mga partido para makakuga ng proportional na kalalabasan

Representasyon • Sa pagitan ng 87 at 95 MLA• Ang mga British Columbian sa urban at semi-urban na lugar ay may

dalawang MLA na kumakatawan sa distrito nila• Ang mga British Columbian sa malalaking rural na lugar ay may

isang MLA na kumakatawan sa kanilang distrito

Mga distrito ng halalan

• Ang mga urban at semi-urban na distrito ay pinagsama sa kapitbahay na distrito

• Ang mga hangganan ng mga pinakamalaking rural na distrito ay nananatiling pareho

• Kapag pinatupad ang DMP, ang independiyenteng komisyon ng mga hangganan ng halalan ay magpapasya kung aling mga distrito ang mananatiling pareho at alin ang pagsasamahin makalipas ang referendum

Para sa higit pang impormasyon tungkol sa DMP, kasama ang maikling video kung paano gagana ang sistema, pumunta sa elections.bc.ca/dmp.

16 Halong Miyembrong Proportional (MMP)

Halong Miyembrong Proportional (MMP)Sa Halong Miyembrong Proportional (MMP) may dalawang klase ng mga MLA. Ang mga Distritong MLA ay kumakatawan sa mga distrito ng halalan at nahahalala gamit ang First Past the Post. Ang mga rehiyonal na MLA ay kumakatawan sa mga pangkat ng mga distrito ng halalan na tinatawag na mga rehiyon. Hinahalal sila mula sa listahan ng partido upang ang bahagi ng mga seat ng bawat partido sa lehislatura ay halos tugma sa bahagi nito ng pang-buong lalawigang popular na boto.

Ang mga rehiyonal na seat ay nilalaan sa mga partido sa loob ng mga nakatalagang rehiyon, hindi ang lalawigan bilang kabuuan. Ang mga seat ng distrito at mga rehiyonal na seat – kapag pinagsama – ay halos tugma sa bahagi ng partido ng boto. Kailangan ng partido makakuha ng hindi bababa sa limang porsiyento ng boto para makakuha ng alinmang mga rehiyonal na seat.

Isang halimbawa ng rehiyong gumagamit ng MMP. Ang ilang mga MLA ay kumakatawan sa mga distrito at ibang kumakatawan sa rehiyon.

17Halong Miyembrong Proportional (MMP)

PARTY VOTE

PARTY A

PARTY B

PARTY C

PARTY D

CANDIDATE W

CANDIDATE X

CANDIDATE Y

CANDIDATE Z

YOU HAVE TWO VOTES.

Vote for only one party. Vote for only one candidate.

This vote decides the share of the seats each par ty below will have in the Legislative Assembly.

DISTRICT VOTEThis vote decides the candidate who will be elected to represent

your electoral distr ict.

PARTY A

PARTY B

PARTY C

PARTY D

Isang sample na MMP na balotang nagpapalagay ng dalawang-botong modelo at isang saradong listahan ng partido

Sa ilang klase ng MMP, ang mga botante ay may dalawang magkakahiwalay na boto: isa para sa kandidato ng distrito at isa para sa partido. Sa ilang anyo, boboto minsan ang mga botante para sa kandidato na mabibilang din para sa partido ng kandidato. Kung ipatutupad ang MMP, ang lehislatibong komite ay magpapasya makalipas ang referendum kung ang mga botante ay may isa o dalawang boto.

Ang MMP ay ginamit sa ilang bansa sa national o sub-national na lebel, kasama ang Alemanya, New Zealand at Scotland.

18 Halong Miyembrong Proportional (MMP)

Pagboto • May dalawang posibilidad:• May dalawang boto ang mga botante – isa sa bawat

kandidato at isa para sa partido• Ang mga botante ay may isang boto at boto para sa

kandidato. Ang botong ito ay mabibilang para sa kandidato at partido ng kandidato.

• Sa dalawang kasong ito, ang mga rehiyonal na miyembro ay ihahalal mula sa listahan ng mga kandidato na hinanda ng partido. May tatlong posibleng klase ng listahan ng partido:

• Saradong listahan – iboboto ng mga botanta ang listahan ng mga kandidato ng partido

• Bukas na listahan – iboboto ng mga botante ang indibiduwal na kandidato sa listahan ng partido

• Bukas na listahan na may opsiyon sa partido – iboboto ng mga botante ang kandidato o ie-endorso ang listahan ng mga kandidato ng partido

• Kung ipatutupad ang MMP, ang lehislatibong komite ay magpapasya makalipas ang referendum kung ang mga botante ay may isa o dalawang boto at anong klase ng listahan ng partido ang ginamit

Pagbibilang • Ang kabuuang bilang ng mga seat na makukuha ng isang partido ay batay sa bahagi nito ng popular a boto sa buong lalawigan

• Ang kandidato na may pinakamaraming boto sa distrito ay mananalo ng unang seat ng distrito

• Ang mga seat ng distrito ay “pinupunan” ng mga rehiyonal na seat upang ang kabuuang bilang ng mga seat na makukuha ng partido ay halos tugma sa bahagi nito ng popular na boto sa buong lalawigan

• Kailangan ng partido makakuha ng hindi bababa sa limang porsiyento ng boto para makakuha ng alinmang mga rehiyonal na seat.

Mga Resulta • Ang mga resulta ay halos proportional sa lebel ng lalawigan• Ang mga rehiyonal na seat ay nilalaan sa loob ng mga nakatalagang rehiyon

Mga Katangian ng Halong Miyembrong Proportional (MMP)

19Halong Miyembrong Proportional (MMP)

Mga Katangian ng Halong Miyembrong Proportional (MMP) karugtong...

Representasyon • Sa pagitan ng 87 at 95 MLA• Ang mga taga-British Columbia ay may isang MLA na

kumakatawan sa kanilang distrito ng halalan at ilang mga MLA na kumakatawan sa kanilang rehiyon

• Kapag pinatupad ang MMP, hindi bababa sa 60 porsiyento ng mga MLA ang magiging mga distritong MLA, pero ang eksaktong ratio ng mga distritong MLA sa mga rehiyonal na MLA ay pagpapasyahan ng lehislatibong komite matapos ang referendum


• Ang mga distrito ng halalan ay mas malaki kaysa ngayon at mas kaunti sila

• Kapag pinatupad ang MMP, dedeterminahin ng lehislatibong komite ang dami ng mga MLA sa bawat rehiyon matapos ang referendum

• Kapag pinatupad ang MMP, ang independiyenteng komisyon sa mga hangganan ng halalan ay aalam ng mga hangganan ng distrito at rehiyon

Para sa higit pang impormasyon tungkol sa MMP, kasama ang maikling video kung paano gagana ang sistema, pumunta sa elections.bc.ca/mmp.

20

Rural-Urban Proportional (RUP)Pinagsasama ng Rural-Urban Proportional (RUP) ang dalawang magkakaibang proportional na sistema ng pagboto: Ang Isang Malilipat na Boto (STV) at ang Halong Miyembrong Proportional (MMP).

Ang mga botante sa urban at semi-urban na distrito ay gumagamit ng STV para ihalal ang maraming MLA para sa kanilang mas malaking distrito ng halalan. Ang mga partido ay maaaring magpatakbo ng maraming kandidato sa isang distrito at iraranggo ng mga botante ang mga gusto nilang kandidato sa balota (1, 2, 3, atbp.). Mairaranggo ng mga botante ang ilan man kandidato na nais nila.

Tingnan ang seksiyon ng Pagbibilang sa talahanayan kung paano hinahalal ang mga kandidato sa urban at semi-urban na distrito.

Sa mga rural na distrito, gumagamit ang mga botante ng MMP para ihalal ang distrito at rehiyonal na MLA (tingnan ang MMP na seksiyon).

Ang kabuuang panlalawigang resulta ay malaman na sa pangkalahatan ay proportional.

Ang RUP ay hindi ginagamit kahit saan bilang isang sistema, bagaman ang MMP at STV ay ginagamit sa ilang bansa sa national o sub-national na lebel. Ang MMP ay ginagamit sa Alemanya, New Zealand, at Scotland. Ang STV ay ginagamit sa Ireland, Australia at Malta.

Para sa higit pang impormasyon tungkol sa RUP, kasama ang maikling video kung paano gagana ang sistema, pumunta sa elections.bc.ca/rup.

Rural-Urban Proportional (RUP)

PARTY CANDIDATE C

PARTY CANDIDATED

INDEPENDENT CANDIDATE

PARTY CANDIDATEB

PARTY CANDIDATEC

PARTY CANDIDATEC

PARTY CANDIDATED

PARTY CANDIDATEA

PARTY CANDIDATEB

PARTY CANDIDATEB

PARTY CANDIDATE C

PARTY CANDIDATED

INDEPENDENT CANDIDATE

PARTY CANDIDATEB

PARTY CANDIDATEC

PARTY CANDIDATEC

PARTY CANDIDATED

PARTY CANDIDATEA

PARTY CANDIDATEB

PARTY CANDIDATEB

Ang mga distritong STV ay mas malaki at may mas marami kaysa sa isang MLA

21

Pagboto Mga Urban at Semi-Urban na Distrito (STV)• Niraranggo ng mga botante ang mga kandidato ayon sa

kagustuhan (1, 2, 3…)• Mairaranggo ng mga botante ang ilan man kandidato na nais nila• Maaaring magpatakbo ang mga partido ng maraming kandidato sa

isang distrito (hanggang sa dami ng seat sa distrito)

Mga Rural na Distrito – tingnan ang MMP na seksiyon

Pagbibilang Mga Urban at Semi-Urban na Distrito (STV)• Ang ilang round ng pagbilan ay karaniwang inaatas• Ang bawat distrito ay may minimum na dami ng boto na kailangan

para manalo ng isang seat sa distrito. Ang numerong ito ay tinatawag na quota.

• Ang sinumang kandidato na umabot sa quota ay mahahalal• Kapag ang nahalal na kandidato ay may mas maraming boto

kaysa sa quota, ang mga ekstra nilang boto ay ililipat sa mga ibang kandidato gamit ang susunod na napili ng botante

• Ang mga kandidatong may mas kaunting boto ay aalisin at ang mga boto nila ay ililipat sa mga ibang kandidato gamit ang susunod na napili ng botante

• Magpapatuloy ang pagbibilang sa ganitong paraan hanggang mapunan lahat ng mga seat

Mga Rural na Distrito – tingnan ang MMP na seksiyon

Mga Resulta • Ang kabuuang panlalawigang resulta ay malaman na sa pangkalahatan ay proportional.

Representasyon • Sa pagitan ng 87 at 95 MLA• Ang mga British Columbian sa urban at semi-urban na lugar ay

may maraming MLA na kumakatawan sa kanilang distrito ng halalan

• Ang mga taga-British Columbia sa mga rural na lugar ay may isang MLA na kumakatawan sa kanilang distrito ng halalan at ibang mga MLA na kumakatawan sa kanilang rehiyon


• Ang mga distrito ng halalan ay mas malaki kaysa ngayon at mas kaunti sila

• Kapag pinatupad ang RUP, ang independiyenteng komisyon ay aalam kung ang mga hangganan ng mga distrito ng MMP, ang mga MMP na rehiyon at ang mga distrito ng STV

Mga Katangian ng Rural-Urban Proportional (RUP)

Rural-Urban Proportional (RUP)

Mga Tanong?Pumunta sa aming website o makipag-ugnay sa amin para sa higit

pang impormasyon kung paano bumoto sa referendum at mga sistema ng pagboto sa balota.

elections.bc.ca/referendum | 1-800-661-8683

2018 referendum sa reporma sa halalan - elections.bc.ca · 2018 reerenum sa reporma sa halalan 1...

Documents