KPSS2017

30.Eğitimde

yıl

önce bİz sorduk

soru32

50 Soruda

SORU BANKASI

ÖABT

TAMAMI ÇÖZÜMLÜ

SOSYALBİLGİLER

Tarih: Coşkun ÇEBİTÜRKCoğrafya: Komisyon

Siyaset Bilimi Diğer Sosyal Bilim Alanları ve Alan Eğitimi: Komisyon

ÖABT SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI

ISBN 978-605-318-675-5Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© Pegem AkademiBu kitabın basım, yayım ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.Anılan kurulusun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da baska yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

4. Baskı: Kasım 2016, Ankara

Yayın-Proje: Pelin ÖzdemirDizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan

Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı

Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: pegem@pegem.net

Sevgili Öğretmen Adayları,

Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) SOSYAL BİLGİLER Öğretmenliği Alan Bilgisi Testi (ÖABT-SOSYAL BİLGİLER) ve Alan Eğitimi kapsamındaki soruları çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinmeniz ve soruları kolaylıkla çözebilmeniz amacıyla farklı soru çeşitleri ile kendinizi geliştirmeniz sürecinde siz değerli öğretmen adaylarımıza kılavuzluk etmek için hazırlanmıştır.

Kitabın hazırlık aşamasında, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın taraması yapılmış, bu kitabın gerek ÖABT’de gerekse gelecekteki meslek hayatınızda ihtiyacınızı maksimum derecede karşılayacak şekilde ve ÖABT'de çıkan ve çıkacak sorularla paralel sorular içerecek nitelikte olması hedeflenmiştir.

Sosyal Bigiler Tarih, Coğrafya, Siyaset Bilimi-Diğer Sosyal Bilim Alanları ve Alan Eğitimi bölümlerinden oluşan kitabımız toplamda 2676 soru içeren testlerden oluşmaktadır. Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan çözümlü anlatımları ve açıklamaları ile bu özgün sorular, ÖABT'de çıkacak sorularla konu ve tarz itibariyle birebir örtüşmektedir. Ayrıca kitabımızda, testlerin karışık değil de konu başlıklarıyla ayrı ayrı verilmiş olması, hangi konuda eksikliğiniz olduğunu görmenizi ve konu anlatımlı kitabımıza başvurarak bu eksiklilerinizi tamamlamanızı sağlayacak ve size yol gösterecektir.

Yoğun bir araştırma ve çalışma süreci ile hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüşlerinizi ve önerilerinizi bizimle pegem@pegem.net aracılığı ile paylaşabilirsiniz.

Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerinde katkıda bulunabilmek ümidiyle...

TARİH

TARİH METODUTarih Metodu - I ...........................................................................................................................................................................................................................................................................5Çözümler .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................8Tarih Metodu - II ....................................................................................................................................................................................................................................................................... 10Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 13Tarih Metodu - III ..................................................................................................................................................................................................................................................................... 15Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 18Tarih Metodu - IV ................................................................................................................................................................................................................................................................... 20

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 23

ESKİ ÇAĞ TARİHİEski Çağ Tarihi - I ................................................................................................................................................................................................................................................................... 27

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 30

Eski Çağ Tarihi - II ................................................................................................................................................................................................................................................................ 32

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 35

Eski Çağ Tarihi - III .............................................................................................................................................................................................................................................................. 37

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 40

Eski Çağ Tarihi - IV .............................................................................................................................................................................................................................................................. 42

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 45

Eski Çağ Tarihi - V ................................................................................................................................................................................................................................................................ 47

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 50

Konu Tarama Testi - I ...................................................................................................................................................................................................................................................... 52

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 55

Konu Tarama Testi - II .................................................................................................................................................................................................................................................... 57

Çözümler ................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 61

İÇİNDEKİLER

vi

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

İslamiyet Öncesi Türk Tarihi - I ....................................................................................................................................................................................................................65

Çözümler ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................68

İslamiyet Öncesi Türk Tarihi - II ...................................................................................................................................................................................................................70

Çözümler ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................73

İslamiyet Öncesi Türk Tarihi - III ...............................................................................................................................................................................................................75

Çözümler ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................78

İslamiyet Öncesi Türk Tarihi - IV .................................................................................................................................................................................................................80

Çözümler ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................83

İslamiyet Öncesi Türk Tarihi - V ...................................................................................................................................................................................................................85

Çözümler ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................88

İSLAM TARİHİ

İslam Tarihi - I ..........................................................................................................................................................................................................................................................................93

Çözümler ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................96

İslam Tarihi - II .....................................................................................................................................................................................................................................................................98

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 101

İslam Tarihi - III ................................................................................................................................................................................................................................................................. 103

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 106

İslam Tarihi - IV ............................................................................................................................................................................................................................................................... 108

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 111

Türk-İslam Tarihi I ......................................................................................................................................................................................................................................................... 113

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 116

Türk-İslam Tarihi II .................................................................................................................................................................................................................................................... 118

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 121

Türk-İslam Tarihi III .................................................................................................................................................................................................................................................. 123

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 126

Türk-İslam Tarihi IV .................................................................................................................................................................................................................................................. 128

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 132

Türk-İslam Tarihi V .................................................................................................................................................................................................................................................... 134

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 137

Türk Dünyası - (13. - 19. Yüzyıl).................................................................................................................................................................................................................. 139

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 142

vii

OSMANLI TARİHİ

Beylikten Devlete - I .................................................................................................................................................................................................................................................. 147

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 150

Beylikten Devlete - II ................................................................................................................................................................................................................................................ 152

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 155

Dünya Gücü: Osmanlı Devleti - I ................................................................................................................................................................................................................. 157

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 160

Dünya Gücü: Osmanlı Devleti - II ............................................................................................................................................................................................................ 162

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 165

Osmanlı Devleti Kültür ve Uygarlık Tarihi - I......................................................................................................................................................................... 167

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 170

Osmanlı Devleti Kültür ve Uygarlık Tarihi - II .................................................................................................................................................................... 172

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 175

Osmanlı Devleti Kültür ve Uygarlık Tarihi - III .................................................................................................................................................................. 177

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 180

Osmanlı Devleti Kültür ve Uygarlık Tarihi - IV .................................................................................................................................................................. 182

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 185

Arayış Yılları - I ............................................................................................................................................................................................................................................................... 187

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 190

Arayış Yılları - II ............................................................................................................................................................................................................................................................. 192

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 195

XVIII Yüzyılda Değişim ve Diplomasi - I........................................................................................................................................................................................... 197

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 200

XVIII Yüzyılda Değişim ve Diplomasi - II ........................................................................................................................................................................................ 202

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 205

En Uzun Yüzyıl - I............................................................................................................................................................................................................................................................. 207

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 210

En Uzun Yüzyıl - II ........................................................................................................................................................................................................................................................ 212

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 215

Osmanlı Devleti'nde Yenileşme Hareketleri - I ..................................................................................................................................................................... 217

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 220

Osmanlı Devleti'nde Yenileşme Hareketleri - II................................................................................................................................................................... 222

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 225

Osmanlı Devleti'nde Yenileşme Hareketleri - III .............................................................................................................................................................. 227

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 230

XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti - I .................................................................................................................................................................................... 232

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 235

XX. Yüzyıl Başlarında Osmanlı Devleti - II .................................................................................................................................................................................. 237

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 240

viii

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TARİHİ

Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi - I ...................................................................................................................................................................................................... 245

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 248

Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi - II .................................................................................................................................................................................................. 250

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 253

Kurtuluş Savaşı Dönemi - I ................................................................................................................................................................................................................................. 256

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 259

Kurtuluş Savaşı Dönemi - II .............................................................................................................................................................................................................................. 261

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 265

Kurtuluş Savaşı Dönemi - III ............................................................................................................................................................................................................................ 267

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 270

Atatürk Dönemi Dış Politika - I ............................................................................................................................................................................................................... 272

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 275

Atatürk Dönemi Dış Politika - II ............................................................................................................................................................................................................. 277

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 280

Atatürk Dönemi İç Olaylar - I ....................................................................................................................................................................................................................... 282

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 285

Atatürk Dönemi İç Olaylar - II ..................................................................................................................................................................................................................... 287

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 290

Atatürk İlke ve İnkılapları - I .......................................................................................................................................................................................................................... 292

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 295

Atatürk İlke ve İnkılapları - II ....................................................................................................................................................................................................................... 297

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 300

ORTAÇAĞ'DAN 20. YÜZYIL'A DÜNYA TARİHİ

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıl'a Dünya Tarihi - I .............................................................................................................................................................................. 305

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 308

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıl'a Dünya Tarihi - II ............................................................................................................................................................................ 310

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 313

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıl'a Dünya Tarihi - III .......................................................................................................................................................................... 315

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 318

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıl'a Dünya Tarihi - IV ............................................................................................................................................................................ 320

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 323

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıl'a Dünya Tarihi - V ............................................................................................................................................................................ 325

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 328

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıla Uygarlık Tarihi Konu Tarama Testi - I .......................................................................................................... 330

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 333

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıla Uygarlık Tarihi Konu Tarama Testi - II ........................................................................................................ 335

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 338

Orta Çağ'dan 20. Yüzyıla Uygarlık Tarihi Konu Tarama Testi - III ...................................................................................................... 340

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 343

ix

XX. YÜZYIL TÜRK VE DÜNYA TARİHİ

XX. Yüzyıl Türk ve Dünya Tarihi - I .................................................................................................................................................................................................... 347

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 350

XX. Yüzyıl Türk ve Dünya Tarihi - II .................................................................................................................................................................................................... 352

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 355

XX. Yüzyıl Türk ve Dünya Tarihi - III .................................................................................................................................................................................................. 357

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 360

XX. Yüzyıl Türk ve Dünya Tarihi - IV ................................................................................................................................................................................................ 363

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 367

COĞRAFYA

GENEL FİZİKİ COĞRAFYA

Evren ve Güneş Sistemi .......................................................................................................................................................................................................................................... 375

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 378

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri ................................................................................................................................................................................................................... 379

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 383

Kartografya (Harita Bilgisi) ......................................................................................................................................................................................................................... 385

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 388

Matematik (Mutlak) ve Özel (Göreli) Konum ........................................................................................................................................................................ 390

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 393

Yerin Yapısı ve İç Kuvvetler - I ................................................................................................................................................................................................................... 394

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 398

Yerin Yapısı ve İç Kuvvetler - II ................................................................................................................................................................................................................. 399

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 402

Yeryüzünü Şekillendiren Dış Kuvvetler - I .................................................................................................................................................................................. 403

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 407

Yeryüzünü Şekillendiren Dış Kuvvetler - II ................................................................................................................................................................................ 408

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 412

Yeryüzünü Şekillendiren Dış Kuvvetlerr - III .......................................................................................................................................................................... 413

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 417

İç ve Dış Kuvvetler Tarama Testi - I .................................................................................................................................................................................................. 418

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 421

İç ve Dış Kuvvetler Tarama Testi - II ............................................................................................................................................................................................... 422

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 425

İç ve Dış Kuvvetler Tarama Testi - III ............................................................................................................................................................................................. 426

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 429

Atmosfer ve Sıcaklık - I .......................................................................................................................................................................................................................................... 430

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 433

x

Atmosfer ve Sıcaklık - II ........................................................................................................................................................................................................................................ 434

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 437

Basınç ve Rüzgârlar - I .......................................................................................................................................................................................................................................... 438

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 442

Basınç ve Rüzgârlar - II ........................................................................................................................................................................................................................................ 443

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 446

Nem ve Yağış - I ................................................................................................................................................................................................................................................................. 447

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 450

Nem ve Yağış - II ............................................................................................................................................................................................................................................................... 451

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 454

Büyük İklim Tipleri - I ................................................................................................................................................................................................................................................ 455

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 458

Büyük İklim Tipleri - II ............................................................................................................................................................................................................................................. 459

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 463

Büyük İklim Tipleri - III ........................................................................................................................................................................................................................................... 465

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 469

İklim Bilgisi Tarama Testi - I ......................................................................................................................................................................................................................... 470

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 473

İklim Bilgisi Tarama Testi - II ....................................................................................................................................................................................................................... 474

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 479

İklim Bilgisi Tarama Testi - III ..................................................................................................................................................................................................................... 480

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 484

Dünya’nın Su, Toprak ve Bitki Varlığı ................................................................................................................................................................................................ 485

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 488

GENEL BEŞERÎ VE EKONOMİK COĞRAFYA

Genel Beşeri Coğrafya - I .................................................................................................................................................................................................................................. 491

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 494

Genel Beşeri Coğrafya - II .............................................................................................................................................................................................................................. 495

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 498

Genel Ekonomik Coğrafya - I ........................................................................................................................................................................................................................ 499

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 502

Genel Ekonomik Coğrafya - II ........................................................................................................................................................................................................................ 503

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 506

Genel Ekonomik Coğrafya - III ..................................................................................................................................................................................................................... 507

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 510

xi

SİYASİ COĞRAFYA

Siyasi Coğrafyaya Giriş ......................................................................................................................................................................................................................................... 513

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 516

Dünyada Başlıca Örgütler .................................................................................................................................................................................................................................. 518

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 521

ÜLKELER COĞRAFYASI

Ülkeler Coğrafyası - I ................................................................................................................................................................................................................................................ 525

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 528

Ülkeler Coğrafyası - II .............................................................................................................................................................................................................................................. 529

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 532

TÜRKİYE FİZİKİ COĞRAFYASI

Türkiye'nin Konumu ve Sonuçları .............................................................................................................................................................................................................. 535

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 538

Türkiye'nin Yerşekilleri ........................................................................................................................................................................................................................................... 540

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 543

Türkiye'nin İklimi ............................................................................................................................................................................................................................................................... 545

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 549

Türkiye'de Su, Toprak, Bitki ............................................................................................................................................................................................................................. 551

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 554

Türkiye'de Su, Toprak, Bitki ............................................................................................................................................................................................................................. 556

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 559

TÜRKİYE BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYASI

Türkiye'de Nüfus ve Yerleşme ...................................................................................................................................................................................................................... 563

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 566

Türkiye'nin Ekonomik Coğrafyası ............................................................................................................................................................................................................. 568

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 571

Türkiye'de Tarım .............................................................................................................................................................................................................................................................. 573

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 576

Türkiye'de Madenler-Enerji Kaynakları-Sanayi ................................................................................................................................................................ 578

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 581

Türkiye'de Ulaşım-Turizm-Ticaret ......................................................................................................................................................................................................... 583

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 586

xii

SOSYAL BİLGİLER

SİYASET BİLİMİ

Siyaset Bilimi - I ................................................................................................................................................................................................................................................................ 593

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 597

Sosyal Bilgilerin Temelleri - II ...................................................................................................................................................................................................................... 599

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 603

SOSYAL BİLGİLERİN TEMELLERİ

Sosyal Bilgilerin Temelleri - I ........................................................................................................................................................................................................................ 607

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 610

Sosyal Bilgilerin Temelleri - II ...................................................................................................................................................................................................................... 612

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 616

Sosyal Bilgilerin Temelleri - III ................................................................................................................................................................................................................... 619

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 622

Sosyal Bilgilerin Temelleri - IV ................................................................................................................................................................................................................... 624

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 628

SOSYAL PSİKOLOJİ

Sosyal Psikoloji - I ........................................................................................................................................................................................................................................................... 633

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 637

Sosyal Psikoloji - II ......................................................................................................................................................................................................................................................... 640

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 644

ARKEOLOJİ

Arkeoloji - I ............................................................................................................................................................................................................................................................................... 649

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 653

Arkeoloji - II ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 655

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 659

ANTROPOLOJİ

Antropoloji - I ........................................................................................................................................................................................................................................................................ 663

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 667

Antropoloji - II ...................................................................................................................................................................................................................................................................... 670

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 674

xiii

SOSYOLOJİ

Sosyoloji - I ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 679

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 683

Sosyoloji - II .............................................................................................................................................................................................................................................................................. 686

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 690

FELSEFE

Felsefe - I .................................................................................................................................................................................................................................................................................... 695

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 699

Felsefe - II ................................................................................................................................................................................................................................................................................. 701

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 705

EKONOMİ

Ekonomi - I ................................................................................................................................................................................................................................................................................. 709

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 713

Ekonomi - II ............................................................................................................................................................................................................................................................................... 715

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 719

BİLİM, TEKNOLOJİ VE SOSYAL DEĞİŞME

Bilim, Teknoloji ve Sosyal Değişme - I ................................................................................................................................................................................................ 723

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 726

Bilim, Teknoloji ve Sosyal Değişme - II .............................................................................................................................................................................................. 728

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 731

Bilim, Teknoloji ve Sosyal Değişme - III ............................................................................................................................................................................................ 733

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 736

Bilim, Teknoloji ve Sosyal Değişme - IV ............................................................................................................................................................................................ 738

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 741

SANAT VE ESTETİK

Sanat ve Estetik - I ...................................................................................................................................................................................................................................................... 745

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 749

Sanat ve Estetik - II .................................................................................................................................................................................................................................................... 751

Çözümler ....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 755

xiv

İNSAN İLİŞKİLERİ VE İLETİŞİM

İnsan İlişkileri ve İletişim - I .............................................................................................................................................................................................................................. 759

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 763

İnsan İlişkileri ve İletişim - II ........................................................................................................................................................................................................................... 765

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 769

GÜNÜMÜZ DÜNYA SORUNLARI

Günümüz Dünya Sorunları - I .......................................................................................................................................................................................................................... 773

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 777

Günümüz Dünya Sorunları - II ....................................................................................................................................................................................................................... 779

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 783

Günümüz Dünya Sorunları - III ..................................................................................................................................................................................................................... 785

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 789

SOSYAL PROJE GELİŞTİRME

Sosyal Proje Geliştirme - I ................................................................................................................................................................................................................................ 793

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 797

Sosyal Proje Geliştirme -II ................................................................................................................................................................................................................................ 799

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 803

ALAN EĞİTİMİ

Çözümlü Test - I ................................................................................................................................................................................................................................................................. 807

Çözümler - I .............................................................................................................................................................................................................................................................................. 811

Çözümlü Test - II ............................................................................................................................................................................................................................................................... 814

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 818

Çözümlü Test - III ............................................................................................................................................................................................................................................................ 821

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 825

Çözümlü Test - IV ............................................................................................................................................................................................................................................................ 827

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 831

Çözümlü Test - V ............................................................................................................................................................................................................................................................... 833

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 837

Çözümlü Test - VI ............................................................................................................................................................................................................................................................ 839

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 843

Çözümlü Test - VII .......................................................................................................................................................................................................................................................... 845

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 849

Çözümlü Test - VIII ........................................................................................................................................................................................................................................................ 851

Çözümler ..................................................................................................................................................................................................................................................................................... 855

TARİH

TARİH METODU

5

1. Tarih biliminin gelişmesi için sosyoloji, ekono-mi, psikoloji vb. yardımcı bilimler ile işbirliğini öneren “Annales d’histoire économique et sociale” dergisinde faaliyetlerini sürdüren tarih bilim insanları arasında aşağıdakilerden hangisi bulunur?

A) Marc Bloch

B) Voltaire

C) Machiavelli

D) Edgar H. Carr

E) Emile Durkheim

2. İlk defa eski Yunan’da ortaya çıkmış tarih yazım tü-rüdür. Dilden dile aktarılan hatıralar, zamanla “epos” adı verilen şiirler şeklinde söylenmeye başlanmıştır. Bu şiirler, logograflar tarafından düzyazıya çevril-miştir.

Tanımı verilen tarih yazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şe’ni tarih

B) Kronik tarih

C) Hikâyeci tarih

D) Araştırmacı tarih

E) Sosyal tarih

3. Eski Yunanlı tarihçi Polybios (M.Ö. 20-M.S. 120): Kartacalılar ile Romalılar arasındaki savaşları incelerken, her iki devletin siyasi sistemlerine vurgu yaparak, Kartacalıların yenilgi sebeplerini ortaya koymaya çalışmıştır. Polybios, tarihi “devlet” mer-kezli olarak yazmıştır.

Polybios’un yazımına öncülük ettiği tarih yazıcı-lığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Öğretici tarih

B) Rivayetçi tarih

C) Araştırmacı tarih

D) Kronik tarih

E) Sosyal tarih

4. Milletler kendi değerlerini, millî duygularını yeni nesillere kazandırmak maksadıyla öğretici tarih yazımını öne çıkartmışlardır. Bu tür tarih yazımında kişiler, dinî ve millî değerler yüceltilir.

Öğretici tarih yazımına örnek eserler arasında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?

A) Siyer

B) Süleymanname

C) Gazavatname

D) Selimname

E) Fütüvvetname

5.

I. Tarihi bir olayı incelerken, gerçeğe “neden-na-sıl” sorularını sorarak uğraşmaya çalışmıştır.

II. Ortaya koyduğu yazım anlayışıyla modern tarih yazımında da etkili olmuştur.

III. İspanya’da ve Kuzey Afrika’da yaşamış, Kitabu’l-İber (İbretler Kitabı) ve Mukaddime adlı eserleriyle ünlüdür.

Özellikleri verilen sosyal bilim insanı aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) İbn Rüşd B) Ravendi C) Kındi

D) İbni Haldun E) Er Razi

6. Arkeolojik alanlarda höyük katlarını inceleyerek tarihe yardımcı sosyal bilim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Onomastik B) Metroloji C) Stratigrafi

D) Ekoloji E) Meskukat

7. Tarihte geçmiş döneme ait bir metni değiştirme-den kendi yazıldığı alfabeden başka alfabeye çe-virmeye verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Transfer

B) Tercüme

C) Mütercim

D) Transkript

E) Müstensih

TARİH METODU - I

6

8. Osmanlı tarihinde “Ensab Cetvelleri”ni inceleye-rek tarihe yardımcı olan sosyal bilim dalı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Hidronimi

B) Şecere

C) Sicilografi

D) Arkeometri

E) Heraldik

9. Osmanlı Devleti’nde ilk çıkartılan ve Türkçe-Arapça yayın yapan gazete aşağıdakilerden hangisidir?

A) Muhbir

B) Takvim-i Vekayi

C) Ceride-i Havadis

D) Vak’a-i Mısriyye

E) Tercüman-ı Hakikat

10. Her yıl devlet veya özel kurumlar tarafından yayım-lanan yıllıklarda, o yılki devlet görevlilerinin bilgileri-ne ve kurumlar hakkındaki temel bilgilere ulaşmak mümkündür.

Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde tanımı verilen eser türüdür?

A) Münşeat Mecmuası B) Salname C) Müverrih

D) Surname E) Layiha

11. Arap alfabesiyle, sağdan sola yatık olarak yazı-lan ve harflerin kuyruklarının uzun tutulduğu yazı türüdür. Genelde şeyhülislamın ve ona bağlı kurum ve kişilerin kullandığı bu yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Rika B) Nesih C) Talik

D) Siyakat E) Tevki

12. İnsanlık tarihinin bilinen ilk tarih eserini yazan kişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Polybius

B) Tukidides

C) Strabon

D) Herodotos

E) Hekataios

13. Aşağıdakilerden hangisi Türk tarihi hakkında araştırma yapan bir kişinin kullanabileceği söz-lük türü eserlerinden değildir?

A) Codex Cumanicus

B) Divân-ı Lugati’t-Türk

C) Muhakemetü’l-Lugateyn

D) İbni Mühennâ Lûgati

E) Mu’cemu’l-buldân

14. Orta Çağ İslam Dünyası’nda resmi ya da özel belgelerin suretlerinin toplandığı eserlere verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Münşi

B) Münşeat

C) Müste’men

D) Tevki

E) Düstur

7

15. İslam tarih yazıcılığının Anadolu’daki ilk temsil-cisi olarak kabul edilen Ravendi; “Râhat-üs-sudür ve âyet-üs-sürûr” isimli tarih eserini aşağıdaki Selçuklu hükümdarlarından hangisine sunmuş-tur?

A) Rükneddin Süleyman Şah

B) Alaaddin Keykubat

C) I. Gıyaseddin Keyhüsrev

D) II. Kılıçarslan

E) İzzettin Keykavus

16. Aşağıdakilerden hangisi Türk devlet teşkilatı, ahlak ve idare ile ilgili kaynakların yazarlarından biri değildir?

A) Nizamü’l Mülk

B) Yusuf Has Hacip

C) Ebû Nasr Fârâbi

D) İbrahim Müteferrika

E) İbni Bibi

17. Osmanlı Devleti’nde, memur kadrosu ihdas edilerek bu kadroya atanan şehnameci ve vakanüvisler ile tarih yazıcılığı yapılmıştır.

Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde ilk şehna-meci ve vakanüvis birlikte verilmiştir?

A) Arifi Fethullah Çelebi – Mustafa Naima

B) Taşköprülüzade Ahmet – İbrahim Peçevi

C) Feridun Ahmet – Ahmet Cevdet Paşa

D) Raşid Mehmet – Sami Şakir Subhi

E) Süleyman İzzi – Mustafa Naima

18. Ahmet Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti’nde hukuk ve tarih alanında çalışmalar yapmış bir bilim kültür insanıdır.

Aşağıdakilerden hangisi Ahmet Cevdet Paşa tarafından yazılmış eserlerden değildir?

A) Tezakir

B) Maruzat

C) Tarih-i Cevdet

D) Kısâs-ı Enbiyâ ve Tevârih-i Hulefâ

E) Netayic ül-Vukuat

19. Padişah çocuklarının doğum, sünnet ve düğün törenlerini anlatan edebî ve tarihî eserlere veri-len isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Surre Alayı

B) Surname

C) Sicilli Kavanini

D) Menakıbname

E) Tezkire

20. Aşağıdaki tarihe yardımcı bilim dalları ve araştır-ma alanları hakkındaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) Diplomatik - Belge bilimi

B) Meskukat - Para bilimi

C) Kronoloji - Takvim bilimi

D) Heraldik - Mühür bilimi

E) Şecere - Soykütüğü bilimi

8

ÇÖZÜMLER

1. Annales Okulu olarak da tanımlanan tarih yazım ekolü I. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkmıştır. Sorun odaklı olan, diğer bilimlerle iş birliğini öngören bu eko-lün önemli temsilcileri arasında; Lucien Febvre, Fer-nand Braudel, Marc Bloch, Georges Duby, Jacques Le Goff ve Emmanuel Le Roy Ladurie bulunur. Annales Okulu’nun Türkiye’deki başlıca temsilcileri arasında; Halil İnalcık, Ömer Lütfi Barkan, Fuat Köprülü, Mustafa Akdağ bulunur.

Cevap A

2. Özellikleri verilen tarih yazım türü “hikâyeci tarih”tir. Bu türde sebep-sonuç ilişkisi gözetilmez. Efsaneler ve masal tipi anlatım vardır. Önemli temsilcileri arasında Herodot (Tarihin babası, Historia adlı eseriyle ünlü) ve Hekataios bulunur.

Cevap C

3. Devletlerin siyasi düzenlerini inceleme, olayları sebep-sonuç ilişkisi gözeterek aktarma “öğretici” (pragmatik, şe’ni) tarih yazıcılığının özelliklerindendir. Soruda siyasi düzen vurgusu ve yenilgi sebeplerini ortaya konulması “Hikayeci Tarih” anlayışının da özelliklerini ortaya koy-maktadır.

Cevap A

4. Öğretici tarih yazımının özellikleri şunlardır; toplumda birlik beraberlik ve millî duygularını geliştirir; kahraman-lık duygusu öne çıkartılır.

Fütüvvetname: Lonca teşkilatında uyulacak kuralları gösterir belgedir. Öğretici tarih anlayışına uygun bir ya-zım türü değildir.

Siyer: Hz. Muhammet’in hayatı

Megazi: Hz. Muhammet’in savaşları.

Süleymanname: Kanuni Sultan Süleyman’ın savaşları-nı anlatan eserlerdir.

Selimname: Yavuz Sultan Selim’in seferlerini anlatan eserlerdir.

Gazavatname: İslam toplumlarının yaptığı dinî ve millî nitelikteki savaşları anlatır.

Cevap E

5. Soruda özellikleri verilen sosyal bilimci İbni Haldun’dur. İbni Haldun, “sosyoloji” biliminin kurucusu olarak kabul edilir ve olayların eleştirel yönden incelemesini de yap-ması sebebiyle tarih yazımına da bilimsel bir nitelik ka-zandırdığı ifade edilir.

Cevap D

6. Arkeolojik alanlarda höyük katlarını inceleyerek tarihe yardımcı sosyal bilim “stratigrafi”dir.

Onomastik: İsim bilimi

Metroloji:Ölçü bilimi

Ekoloji: Çevre bilimi

Meskukat: Para bilimi

Cevap C

7. Tarihte geçmiş döneme ait bir metni değiştirmeden ken-di yazıldığı alfabeden başka alfabeye çevirmeye verilen isim “transkript”tir.

Transfer: “Geçme”, bir yerden başka bir yere gitme an-lamındadır.

Tercüme: Dil yönünden çeviri yapmadır.

Mütercim: Bir dilden başka bir dile çeviri yapan kişidir.

Müstensih: Bir eseri el yazması yoluyla çoğaltan kişidir.

Cevap D

8. Osmanlı tarihinde “Ensab Cetvelleri”ni inceleyerek tari-he yardımcı olan sosyal bilim dalı “şecere”dir.

Hidronimi: Su, nehir, göl adları bilimi.

Sicilografi: Mühür bilimi.

Arkeometri: Arkeolojik buluntuların tarihlendirilmesi.

Heraldik: Arma bilimi.

Cevap B

9. Osmanlı Devleti’nde ilk çıkartılan ve Türkçe-Arapça ya-yın yapan gazete Vak’a-i Mısriyye’dir. Bu gazete, Kava-lalı Mehmet Ali Paşa tarafından Mısır’da çıkartılmıştır.

Cevap D

9

10. Her yıl devlet veya özel kurumlar tarafından yayımlanan yıllıklara verilen isim “Salname”dir.

Münşeat Mecmuası: Bazı yazışma örneklerinin bir ara-ya getirildiği kitaplara verilen genel bir ad.

Müverrih: Tarih yazarı.

Surname: Padişah çocuklarının doğum, sünnet ve dü-ğün törenlerini anlatan edebî ve tarihî eserler.

Layiha: Rapor.

Cevap B

11. Arap alfabesiyle, sağdan sola yatık olarak yazılan ve harflerin kuyruklarının uzun tutulduğu yazı türüne “talik” denir.

Rika: İcazetnamelerde (diploma) kullanılan yazı

türüdür.

Nesih: Kur’an yazmalarında, dinî ve bilimsel

eserlerde kullanılan yazı türüdür.

Siyakat: Osmanlı Devleti’nde maliye kayıtlarında kulla-nılan yazı türüdür.

Tevki: Devlet belgelerinde kullanılan dekoratif nitelikte bir yazı türüdür.

Cevap C

12. İnsanlık tarihinin bilinen ilk tarih eserini yazan kişi “tarihin babası” lakaplı Herodotos’tur. Hikâye türünde de eser yazmıştır, Historia adlı eseriyle ünlüdür.

Cevap D

13. Orta Çağ İslâm dünyasındaki yer adları ve yerleşim yerleriyle ilgili Yâkût el-Hamevî (öl. 1229) ansiklopedik nitelikte Mu’cemu’l-buldân adlı eserini yazmıştır. Bu eser sözlük niteliğinde değildir. Sorunun güçlü çeldiricisi olan İbni Mühennâ Lûgatı diğer adıyla Kitâbu Hilyetü’l-İnsân ve Heybetü’l-Lisân’ın ilk baskısı Kilisli Muallim Ahmed Rıfat tarafından 1922’de yapılmıştır.

Cevap E

14. Orta Çağ İslam Dünyası’nda resmî ya da özel belgelerin suretlerinin toplandığı eserlere “münşeat” denir.

Münşi: Yazı işleriyle ilgilenen kişidir.

Müstemen: Osmanlı Devleti’nde geçici olarak oturma izni verilmiş, yabancı uyruklu, cizyeden muaf gayri müs-limlerdir.

Tevki: Padişah mührü anlamında kullanılmıştır.

Düstur: Abdülaziz zamanında kanunların yayınlandığı dergidir.

Cevap B

15. İslam tarih yazıcılığının Anadolu’daki ilk temsilcisi olarak kabul edilen Ravendi: “Râhat-us-sudür ve âyet-üs-sürûr” isimli tarih eserini I. Gıyaseddin Keyhüsrev’e sunmuştur.

Cevap C

16. İbni Bibi, El-Evâmiru’l-alâiyye fî’l-umûri’l-alâiyye, isimli eseriyle tanınmış Selçuklu tarihçisidir. Bu eser devlet teşkilatı, ahlak ve idare ile ilgili değildir. Sorunun güç-lü çeldiricisi “D” seçeneğidir. İbrahim Müteferrika’nın Usûlü’l-Hikem fi Nizâmi’l-Ümem, (Milletlerin Düzeninde Tutulacak İlmi Usuller) adlı eseri devlet düzeni hakkın-dadır.

Cevap E

17. Osmanlı Devleti’nde memur kadrosu ihdas edilerek ata-nan ilk şehnameci Arifi Fethullah Çelebi, ilk vakanüvis ise Mustafa Naima’dır.

Cevap A

18. Netayic ü’l-Vukuat adlı eseri Ahmet Cevdet Paşa değil, Mustafa Nuri Paşa yazmıştır. Eser Osmanlı tarihini, ku-ruluşundan 1841 tarihine kadar anlatmıştır.

Cevap E

19. Padişah çocuklarının doğum, sünnet ve düğün törenleri-ni anlatan edebi ve tarihi eserlere “Surname” denir.

Surre Alayı: Hac dönemlerinde Osmanlı hükümdarı ta-rafından Hicaz’a gönderilen hediyelere verilen isimdir.

Sicilli Kavanini: Düstur’da yayımlanan metinler bulu-nur. Meclis kararları, kanunlar, talimatlar, nizamnameler, tefsirler, kararnameler bulunur. .

Menakıbname: Bu eserler ithaf edildikleri yahut yazıl-dıkları dönemin şahsiyetleri, sosyal, iktisadi ve kültürel hayatı ile ilgili geniş bilgiler veren eserlerdir.

Tezkire: Biyografik nitelikteki eserlere verilen isimdir.

Cevap B

20. Heraldik, mühür bilimi değil, “arma” bilimidir. Mühür bi-limi, “sicillografi”dir. Soruda belirtilen diğer seçenekler doğrudur.

Cevap D

10

1. İnsanlar geçmiş yaşantılarına ait bir hatırayı ya-şatmak amacıyla bir takım eserler bırakmışlardır. Hatırayı yaşatmak amacıyla bırakılan kalıcı eserlere “kalıntı” denilir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisinin “ka-lıntı” niteliğindeki eserlerden değildir?

A) Kitabe B) Hudut taşları C) Heykel

D) Zafer takları E) Abide

2. Tarih araştırmalarında birinci elden kaynaklar, ikinci elden kaynaklara göre; yazılı kaynaklar ise sözlü kaynaklara göre öncelikli başvuru niteliği taşır.

Tarih araştırmaları hakkında yapılan bu yorum;

I. Olaylar hakkında farklı görüşlerden faydalanma imkânı gözetme,

II. Olaya ait güvenilir belgelere ulaşma,

III. Olaylar arasında sebep sonuç ilişkisi kurma

durumlarından hangileriyle açıklanabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

3. “Fransız İhtilali’nin en önemli kahramanı Napolyon’dur. O; bir taraftan Fransız halkını monar-şinin ezici gücünden kurtarmış, diğer taraftan ihtila-lin getirdiği fikirleri tüm dünyaya yayarak insanlığa büyük bir hizmet gerçekleştirmiştir. Napolyon büyük bir insandır ve ardında kendisi gibi büyük bir tarih bırakmıştır.”

Yukarıdaki paragrafta verilen metnin tarih yazım türlerinden hangisine ait olduğu savunulabilir?

A) Araştırmacı tarih

B) Öğretici tarih

C) Hikâyeci tarih

D) Kronik Tarih

E) Genel Tarih

4. Aşağıda verilen olayların oluş zamanı hangi şıkta daha kesin olarak ifade edilmiştir?

A) Sanayi Devrimi XIX. yy.da gerçekleşmiştir.

B) Malazgirt Savaşı 26 Ağustos’ta yapılmıştır.

C) Cilalı Taş Devri’nde insanoğlu yerleşik yaşama geçmiştir.

D) Mondros Ateşkesi 30 Ekim 1918’de imzalan-mıştır.

E) Atatürk 10 Kasım’da, saat 9:05’de ölmüştür.

5. Tarih yazımının iç tenkit safhasında;

I. Araştırma kaynaklarındaki bilgilerin doğruluğu-nun incelenmesi,

II. Eserdeki bilgilerin başka kaynaklardaki bilgilerle karşılaştırılması,

III. Başvuru kaynağının yazarının adının, basım yerinin ve yılının tespit edilmesi,

özelliklerinden hangilerinin incelemesi yapılır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

6. Olay, zaman içerisinde anlık bir şekilde tek tek meydana gelen gelişmelerdir. Olgu ise sürece bağlı olarak olaylar neticesinde ortaya çıkan gelişmelerdir.

Bu duruma bağlı olarak olay-olgu kavramları hakkında aşağıdaki yargılardan hangilerine ulaş-mak mümkün değildir?

A) Olgular, olaylardan önce gerçekleşir.

B) Olay ve olgu arasında sebep sonuç ilişkisi vardır.

C) Olgular, olaylara göre daha uzun sürede gerçek-leşir.

D) Olay ve olgular arasında kronolojik bir bağ bulunur.

E) Olaylar, olgulara göre daha kısa sürede gerçek-leşir.

TARİH METODU - II

11

7. Farklı zamanlarda meydana gelen olaylar, “olgu”nun ortaya çıkmasına sebep olur.

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi diğerlerinin sonucunda ortaya çıkan olgu niteliği taşır?

A) Amasya Genelgesi’nin yayımlanması

B) TBMM’nin açılması

C) Kuvayımiliye ve Müdafaayı hukuk hareketinin başlaması

D) Tekalifi Milliye Emirlerinin yayımlanması

E) Türkiye Devleti’nin bağımsız olması

8. Osmanlı tarihi hakkında araştırma yapan bir tarihçi, ilk Osmanlı parasının Osman Gazi ve Orhan Gazi tarafından basıldığına dair bilgilere farklı kaynaklar-da rastlamıştır.

Osmanlı parası hakkındaki doğru bilgiye, tarih yazımının hangi safhasında yapılacak inceleme neticesinde ulaşmak mümkün olacaktır?

A) Tarama B) Tasnif C) Tahlil

D) Tenkit E) Terkip

9. Tarihten kalan eski “arma”ları inceleyerek yar-dımcı olan bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sicillografi B) Heraldik C) Geneoloji

D) Antropoloji E) Filoloji

10. Milattan önce 1923 tarihinin yüz yıl olarak ifadesi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) MÖ XIX.yy.ın I. yarısının I. çeyreği

B) MÖ XIX.yy.ın II. yarısının I. çeyreği

C) MÖ XX.yy.ın II. yarısının IV. çeyreği

D) MÖ XX.yy.ın I. yarısının III. çeyreği

E) MÖ XX.yy.ın II. yarısının III. çeyreği

11. Aşağıdakilerden hangisi Halil İnalcık isimli bilim insanımızın özelliklerinden değildir?

A) Tarihçilerin kutbu olarak adlandırılma

B) “Tanzimat ve Bulgar Meselesi” isimli doktora tezini yapma

C) Annales Okulu tarih ekolünü benimseme

D) Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nden mezun olma

E) Atatürk tarafından yurt dışına gönderilen öğren-cilerden olma

12. Rivayetçi (hikâyeci) tarih yazımının temsilcileri arasında;

I. Herodotos,

II. Machiavelli,

III. Hekataios

isimli yazarlardan hangileri bulunur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

13. Aşağıdaki takvimlerden hangisi güneş yılına bağlı olarak ortaya çıkmış takvimlerden değildir?

A) Rumi Takvim

B) On İki Hayvanlı Takvim

C) Miladi Takvim

D) Celali Takvimi

E) Hicri Takvim

12

14. Zaman ve takvim hakkında verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Toplumlar, takvimleri kullanmaya aynı dönemde başlamıştır.

B) Tarih öncesi devirlerin başlangıç ve bitiş zaman-ları bölgeler arasında farklılıklar gösterir.

C) Milattan önceden “0”a (Milat) yaklaştıkça yılları gösteren sayılar küçülür.

D) Devletler, takvimlerinin başlangıcı olarak toplum-larının yaşamında yer tutan önemli olayları kabul etmişlerdir.

E) Tarihî çağların açılıp kapatılmasında insanlığı etkileyen evrensel olaylar etkilidir.

15. İslam toplumunda, tarih yazımını hikâyeci özelliklerden kurtararak belgelere ve kaynaklara dayalı olarak gerçekleştiren kişi aşağıdakilerden hangisidir?

A) İbni Haldun B) Taberi C) İbni Heysem

D) Biruni E) İbnü’l Esir

16. Tarih araştırmalarında bir toplumun dilini bilmek o toplum hakkındaki temel bilgilere ulaşmak için yeter-li değildir. Bu sebeple dilin ifade biçimi olan yazının da öğrenilmesi gereklidir.

Bu bilgiye dayanarak tarih araştırmalarında,

I. filoloji,

II. paleografya,

III. epigrafi

bilim dallarından hangilerinden faydalanılması gerektiği ortaya konulmaktadır?

A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III

D) Yalnız I E) Yalnız II

17. Tarih öncesi devirleri araştıran bir bilim insanı aşağıdaki yardımcı bilim dallarından hangisin-den faydalanabilir?

A) Epigrafi B) Meskukat C) Paleografya

D) Antropoloji E) Diplomatika

18. Dewey Onlu Sistemi’ne göre Türk Tarihi’ne ait kataloglar aşağıdaki hangi sayı ile kodlanarak tasnif edilmiştir?

A) 939 B) 949 C) 956 D) 976 E) 986

19. Tarih yazımında uygulanan,

I. pragmatik,

II. araştırmacı

III. rivayetçi

yazım türlerinden hangileri ulusal çıkarları göze-tip milli birlik ve beraberliği sağlamaya amaçlar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

20.

I. Olayların yer ve zamanını belirtirken sebep-so-nuç ilişkisi gözetmeme

II. Belgelere dayalı incelemelerde bulunma

III. On dokuzuncu yüzyılda önem kazanma

özelliklerinden hangileri Araştırmacı tarihindir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

13

ÇÖZÜMLER

1. Hudut taşları, gelecek dönemlere kalan bir madde ise de tanımda belirtilen “kalıcı” ifadesine uygun değildir. Hudut taşları hatıra amaçlı dikilmemiştir, devletler arasındaki sınırların tespitinde kullanılmıştır.

Cevap B

2. Birinci elden kaynaklar, ikinci elden kaynaklara göre; yazılı kaynaklar ise sözlü kaynaklara göre daha uzun süre bozulmadan günümüze geldiği için güvenilir niteliği yüksektir. Birinci elden kaynak ve yazılı kaynak kullanma çabası, sebep sonuç ilişkisi kurma ya da farklı görüşler-den faydalanma amaçlarıyla ilgili değildir.

Cevap B

3. Soru paragrafında kahramanlık ögelerinin öne çıkartıldı-ğı görülmektedir. Kahramanlık ögelerinin kullanıldığı tür, “öğretici tarih” anlayışının amaçlandığı bir yazım türüdür.

Cevap B

4. Tarihlendirmede daha kesin bir tanımlama “D” seçene-ğinde 30 Ekim 1918 ifadesiyle beraber yapılmıştır. So-ruda bulunan saat vurgusu daha detaylı gibi dursa da zamanı “net” biçimde tanımlamamıştır.

Cevap D

5. Başvuru kaynağının yazarın adının, basım yerinin ve yılının tespit edilmesi “iç tenkit değil”, “dış tenkit” safha-sında gerçekleştirilir. Eserin bilgi olarak doğruluğunun incelenmesi ise iç tenkide uygundur.

Cevap C

6. Olayların bir araya gelmesiyle beraber süreç içinde olgu-lar meydana gelmiştir. Olgular:

• Anlık gelişme değildir.

• Süreç içinde gerçekleşir.

• Birden fazla olayın bir araya gelmesiyle gerçekleştir.

• Olayların sebebi değil, sonucudur.

Cevap A

7. Türkiye Devleti’nin kurulması, anlık bir gelişme değil-dir. Süreç içinde atılan bazı adımlar sonrasında Türkiye Devleti kurulmuştur. “E” seçeneğinin dışındakiler Türki-ye Devleti’nin kurulmasına katkı sağlayan olaylar niteli-ğindedir.

Cevap E

8. Soru metninde, bir konu hakkında farklı bilgilerin bulun-duğu ifade edilmektedir. Bu farklılığı ortadan kaldırmak için bilgilerin karşılaştırılması ve doğru bilginin bulunma-sı gereklidir. Tarih yazımında bu işlem “tenkit” safhasın-da gerçekleşir.

Cevap D

9. Heraldik: Arma bilimidir.

Sicillografi: Mühür bilimidir.

Geneoloji: Şecerede denir. Soy ağacını inceler.

Antropoloji: Irk ve kültür bilimidir.

Filoloji: Dil bilimidir.

Cevap B

10. MS 1923 tarihinin, normal tanımlaması:

20. yy.

I. yarısı (0-49 arası),

I. çeyreği (0-24 arası)

Soruda MÖ denildiği için düz tanımın zıddını almak ge-rekir.

20. yy, II. yarı, IV. çeyrek.

Cevap C

11. Halil İnalcık, Atatürk tarafından yurt dışına gönderilen öğrencilerden değildir. Halil İnalcık, özellikle kültür teş-kilat tarihi alanlarında çalışmalarda bulunarak tarihin kişi odaklı incelemesini değil sorun odaklı incelemesini ger-çekleştirmiştir.

Cevap E

14

12. Rivayetçi (hikâyeci) tarih yazımının temsilcileri arasında Herodotos ve Hekataios bulunur. Bu yazım türünde yer ve zaman vurgusu varsa da sebep ve sonuç ilişkisi gö-zetilmemiştir. Machiavelli, öğretici tarih yazımına uygun eserler vermiştir.

Cevap C

13. Hicri Takvimin hesaplanması, ay yılına dayalı olarak ger-çekleştirilmiştir. Bir yıl, 354 gün olarak hesaplanmıştır. Bu sebeple de ayların bulunduğu mevsimler de değişmiştir. Hicri Takvim, Hz. Muhammet’in Mekke’den Medine’ye göç etmesini başlangıç almış, Hz. Ömer zamanında oluşturulmuştur.

Cevap E

14. Toplumların takvim kullanması farklı dönemlerde ger-çekleştirilmiştir. Örneğin ilk takvimi Sümerler ay yılına bağlı olarak hesaplarken Mısırlılar güneş yılına dayalı takvim oluşturmuştur. Zaman ve takvim hakkında verilen diğer seçeneklerdeki bilgiler doğrudur.

Cevap A

15. İslam toplumunda, tarih yazımını hikâyeci özelliklerden kurtararak belgelere ve kaynaklara dayalı olarak ger-çekleştiren kişi “Taberi”dir. Taberi’nin ünlü eseri, Ta’rîhu’l umem ve’l-mulûk (Kitâbu ahbâri’r-rusûl ve’l-mulûk)’tur.

Cevap B

16. Metinde geçen; “Toplumun dilini bilmek”, Filoloji bilimin-den; dilin ifade biçimi olan olan yazının da öğrenilmesi “ Paleografya biliminden faydalanılması gerektiğini ortaya koymuştur. Epigrafi kitabe ilmidir. Metinde kitabe ile ilgili bir açıklama bulunmamaktadır.

Cevap A

17. Tarih öncesi devirlerde yazı yoktur. Epigrafi (kitabe), meskukat (para), paleografya (yazı), diplomatika (belge) ilimleri yazı ile ilgilenir. Bu sebeple tarih öncesi dönem-lerde bu bilim dallarından faydalanmak mümkün değildir. Antropoloji, ırk ve kültür bilimidir. Tarih öncesi dönemler-de antropoloji, arkeoloji gibi yazı gerektirmeyen bilimler-den faydalanılır.

Cevap D

18. Dewey Onlu Sistemi’ne göre Türk Tarihi’ne ait kataloglar 956 sayısı ile kodlanarak tasnif edilmiştir.

Cevap C

19. Öğretici tarih (şe’ni, pragmatik) millî birlik ve beraberliği sağlamayı amaçlar. Ulusal çıkarları gözetir. Devlet odak-lı bir tarih yazımı vardır. Kahramanlık ögelerini öne çıkar-tır. Rivayetçi tarih yazımında yer- zaman ilişkisi varsa da sebep sonuç ilişkisi gözetilmez. Şiirsel anlatımın düz-yazıya çevrilmesiyle ortaya çıkmıştır. Araştırmacı tarih, modern tarih yazımıdır. Bilimsel niteliklere uygundur.

Cevap B

20. Araştırmacı tarihte, yer-zaman ve sebep-sonuç ilişkisi gözetilir. Bu sebeple I.Öncül yanlıştır. Araştırmacı tarih XIX. yy.’da önem kazanmıştır. Belgelere dayalı araştır-macılığı benimsenmiştir. Modern tarih anlayışı araştır-macı tarih üzerinde yapılanmıştır.

Cevap D

15

1. Amasya’da yayınlanan genelgede, ülkeyi işgalden kurtarmak amacıyla “Milletin istiklalini, milletin azim ve kararı kurtarır.” kararı alınmıştır. Bir süre sonra genelge hükümlerine uygun olarak Sivas’ta ulusal bir kongre toplanmıştır.

Bu bilgiye bağlı olarak tarih biliminin tanımında bulunan aşağıdaki özelliklerinden hangisine yer verilmemiştir?

A) Yer belirtme

B) Sebep-sonuç gözetme

C) Zaman gösterme

D) Objektiflik içerme

E) Belgelere dayalı olma

2. Aşağıdakilerden hangisi tarih yazımında dikkat edilmesi gereken yöntemlerden değildir?

A) Olayın geçtiği koşulları gözeterek yorum yapma

B) Olaya ait farklı kaynaklardan faydalanma

C) Olayı sebep sonuç ilişkisi içinde inceleme

D) Olay hakkında tarafsız yorum yapma

E) Millî birlik ve beraberliği tehdit edecek tarih araş-tırmalarından uzak durma

3. Türk tarihinde ilk paranın Türgişler tarafından basıl-dığı bilgisi değişmiş, Göktürklerin parayı kullanan ilk Türk Devleti olduğu tespit edilmiştir.

Bu duruma bağlı olarak tarihi bilgilerin zaman içerisinde değişebilirliği,

I. Olaylar hakkında farklı kişilerin görüşlerinin alınması,

II. Yeni belge ve bulguların ortaya çıkması,

III. Olayın yaşandığı dönemin koşullarına uygun olarak incelenmesi

durumlarından hangileriyle açıklanabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

4. XX. yy.da Fransa’da ortaya çıkan Annales Okulu tarih ekolü, geleneksel tarih anlayışını terkederek olayların siyaset odaklı değil sorun odaklı incelen-mesini benimsemiştir. Bu anlayış, insan faaliyetleri-nin tamamının bir bütünlük içerisinde incelenmesini savunmuştur.

Annales Okulu’nun Türkiye’deki temsilcileri ara-sında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?

A) Halil İnalcık

B) Ömer Lütfi Barkan

C) Fuat Köprülü

D) Mustafa Akdağ

E) Yusuf Akçura

5. 19. yy.ın sonlarında “Osmanlı Tarihi” hakkında bulunan bir kitabın yazarı ve eserin basım yılı tespit edilememiştir.Bu durumun yarattığı sorun tarih yazımının,

I. Kitabın dış tenkit sürecinin tamamlanması,

II. Yazarın kişisel görüşlerinin eser üzerindeki etkilerinin tespiti,

III. Kitapta bulunan bilgilerin diğer bilgilerle karşılaş-tırılması

safhalarından hangilerini zorlaştırdığı savunu-labilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

6. Orta Asya Türk Tarihi hakkında araştırma yapan bir tarihçinin,

I. Soğd,

II. Çin,

III. Orhon

harflerinden hangilerini bilmesi gereklidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

TARİH METODU - III

16

7. Etnografyanın tek bir kabilenin veya topluluğun hayatını, yaşayışını, örf, adet ve geleneklerini ince-lemesine karşı etnoloji iki veya daha fazla sayıda kültürü inceleyerek karşılaştırmalar yapmıştır.

Bu bilgiye dayanarak aşağıdaki uygarlıklardan hangisinde “etnografya” yardımcı bilim dalından daha çok faydalanılır?

A) Mısır B) Ege C) Anadolu

D) Uzakdoğu E) Mezopotamya

8. Edward Hallet Carr, tarih bilimini; “tarihçi ile olaylar arasında devamlı bir etkileşim ameliyesi, geçmişle günümüz arasında bitmeyen bir diyalog” şeklinde tanımlanmıştır.

Bu duruma bağlı olarak tarih biliminin,

I. Sebep sonuç ilişkisi gözetmesi,

II. Olayların birbirini tamamlar özellik taşıması,

III. Belge ve bulgular değiştikçe bilgilerin de değiş-mesi

özelliklerinden hangilerini taşıdığı savunulabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

9. Tarih araştırmalarında bilimsel çalışmaların se-bep-sonuç ilişkisinin gözetilerek yapılması,

I. Olayların kronolojik bir bütünlük içerisinde incelenmesi,

II. Olaylar hakkında farklı kaynakların toplanması,

III. Araştırmanın birinci elden kaynaklara dayalı olarak yürütülmesi

durumlarından hangilerinin yapılmasını zorunlu kılar?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III

10. Türk tarihçisi Fuat Köprülü (1890-1966), “tarihin sadece büyük adamlara mal edilemeyeceğini; tarih denince akla muharebe ve zafer hikâyeleri veya hükümdarlara ait menkıbelerin geldiğini, oysa tarihin ve toplumların gelişimlerinin sadece bunlardan ibaret olmadığını” ifade etmiştir.

Fuad Köprülü’nün sözleri,

I. Şe’ni,

II. Rivayetçi,

III. Araştırmacı

tarih anlayışlarından hangilerine karşı olduğu-nun açık göstergesidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I ve III

11. Geçmişte kullanılan kelimeler zamanla anlam deği-şikliklerine uğrar. Örneğin “terakki” kelimesinin söz-lük anlamı “ilerleme” olsa da, Osmanlı Devleti’nde bir dönem kapıkulu birliklerine harp sonrasında yapılan zam anlamında da kullanılmıştır.

Kelimelerde yaşanan bu anlam değişikliklerini aşağıdaki tarihe yardımcı sosyal bilim dalların-dan hangisi inceler?

A) Etnografya B) Paleografya C) Antropoloji

D) Filoloji E) Diplomatika

12. Tarih araştırmalarında toplanan bilgilerin kaynak ve bilgi açısından yeterli olup olmadığının ince-lenmesi safhası aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tarama B) Tasnif C) Tahlil

D) Tenkit E) Terkip

13. Tarih araştırmalarında belgeleri, ifade ettiği anlamla-rı bilmeden değerlendirmek kolay değildir.

Belgelerin cins ve şekil olarak değerlendirilmesi-ni sağlayan bilim dalı aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Arkeometri B) Hidronomi C) Toponimi

D) Antroponimi E) Diplomatika