ĐIỀU TRỊ TẮC RUỘT

BS Lê Hùng

Mục đích điều trị

• Điều chỉnh rối loạn nước và điện giải

• Phòng ngừa, hạn chế các biến chứng về hô hấp

• Bảo đảm sự tưới máu thành ruột

• Giải áp, khôi phục lại lưu thông thành ruột

Điều chỉnh rối loạn nước và điện giải

• Rối loạn: mất nước, Na, K, Cl, nhiễm toan (lactic, hô hấp)

• Xét nghiệm: điện giải đồ, chức năng gan thận, X-quang ngực, khí máu động mach

• Thông TMTW, thông tiểu

• Bù theo kinh nghiệm: dung dịch LR

• Tối ưu hoá: không thiếu hụt trong các ngăn dịch, nước tiểu trên 2mL/kg/giờ

Phòng ngừa các biến chứng về hô hấp

• Nhịn ăn uống, nếu ruột không còn khả năng tiêu hoá, hấp thu

• Thông dạ dày, nếu có sự ứ đọng trong dạ dày

• Nằm đầu cao

• Các biện pháp làm thông thoáng khi đạo

• Các biện pháp ngừa nhiếm khuẩn BV

Đảm bảo sự tưới máu thành ruột

• Không để BN bị thiếu hụt các ngăn dịch

• Không để thành ruột quá căng

• Giải phóng sớm ruột bị nghẹt

CHỈ ĐỊNH

Điều trị bảo tồn

• Không có thắt nghẹt hay tắc quai kín

• Không có hoại tử ruột

• Tổn thương lành tính, hay không thể thanh

toán được

• Tắc ruột đến sớm, bán tắc, tắc ruột mãn

Nội dung điều trị bảo tồn

• Nghỉ ngơi tại giường

• Nhịn ăn uống hoàn toàn

• Bồi hoàn nước và điện giải qua

đường tĩnh mạch

• Đặt thông dạ dày và hút cách

quãng: nếu BN có nôn ói hay bụng

chướng nhiều

Điều trị bảo tồn có hiệu quả:

• Bớt đau (cơn đau giảm về tần suất

và cường độ)

• Bụng xẹp hơn

• Có trung tiện

• BN đói bụng

• X-quang: ruột bớt chướng, hơi xuất

hiện bên dưới chỗ tắc

Điều trị bảo tồn thất bại:

• Triệu chứng không cải thiện sau 48

giờ đối với bán tắc ruột non do

dính. Thời gian này ngắn hơn nếu

tắc ruột non hoàn toàn do dính và

dài hơn nếu bán tắc ruột do viêm

ruột

Phẫu thuật cấp cứu

• Ruột bị thắt, thoát vị nghẹt

• Tắc ruột quai kín

• Xoắn đại tràng, không phải đại tràng xích-ma

• Xoắn đại tràng xích-ma, BN có dấu viêm phúc mạc hay nhiễm độc

• Tắc ruột hoàn toàn

• Có khí trong thành ruột (Pneumatosis Cystoides Intestinalis)

• Viêm phúc mạc

• Tràn khí phúc mạc

Phẫu thuật khẩn

• Tắc ruột ngày càng diễn tiến

• Không cải thiện sau 24-48 giờ

• Tắc ruột sớm sau phẫu thuật do sai sót kỹ

thuật

Phẫu thuật trì hoãn

• Tắc ruột sớm sau phẫu thuật

• Xoắn đại tràng xích-ma, đã giải áp thành công qua nội soi

• Bán tắc ruột mãn, tái phát

• Thoát vị cạnh tá tràng

• Hẹp môn vị

• Dính ruột hậu phẫu

• Bán tắc đại tràng, tình trạng có cải thiện

Nguyên tắc phẫu thuật

• Thám sát toàn diện khoang bụng

• Xác định chính xác vị trí tắc

• Thao tác nhẹ nhàng, tỉ mỉ

• Giải áp, tái lập lưu thông lòng ruột là mục tiêu ưu tiên

Chuẩn bị trước mổ

• Thông dạ dày, thông tiểu

• Công thức máu, cầm máu đông máu, nhóm máu

• Chức năng gan, thận, ion đồ

• Kháng sinh dự phòng

Tắc ruột non do dây dính

• Cắt dây dính, gỡ dính ruột

• Mổ mở hay nội soi

• Mổ nội soi: dự trù cắt dây dính hay gỡ dính ít

Tắc ruột non do thắt

• Cắt dây thắt giải phóng ruột nghẹt

• Có dấu hiệu hoại tử ruột

– Ruột hoại tử thật sự: cắt đoạn ruột. Nếu cắt giớihạn, second-look sau 48-72 giờ

– Ruột nghi ngờ hoại tử, đoạn ngắn (dưới 50 cm): cắt đoạn ruột

– Ruột nghi ngờ hoại tử, đoạn dài: second-look sau48-72 giờ

Tắc ruột do dị vật

• Dồn dị vật lên trên, mở ruột lấy dị vật

• Không cố gắng đẩy dị vật xuống đại tràng

Tắc đại tràng do u

• U đại tràng phải: cắt đại tràng phải, nối hồi-đạitràng ngang

• U đại tràng trái::– Cắt đại tràng trái, làm HMNT 2 nòng

– Cắt đại tràng trái, rửa đại tràng trên bàn mổ, nối ngay

• U đại tràng xích-ma: phẫu thuật Hartmann

• U trực tràng: HMNT đại tràng xích-ma

• Trong mọi trường hợp không cho phép kéo dàicuộc mổ, mở đại tràng hay hồi tràng ra da

Xoắn đại tràng

• Xoắn manh tràng, đại tràng ngang: cắt đạitràng phải, nối hồi-đại tràng ngang

• Xoắn đại tràng xích-ma, không hoại tử đạitràng: nội soi tháo xoắn

• Xoắn đại tràng xích-ma, nghi ngờ hay xác địnhhoại tử đại tràng: phẫu thuật Hartmann

Chăm sóc sau mổ

• Tiếp tục hồi sức, đảm bảo đảm không rối loạncác ngăn dịch

• Không để ứ đọng trong dạ dày

• Hạn chế dùng narcotics

• Tuỳ vào mức độ thông của OTH mà cho bệnhnhân ăn uống qua đường miệng với chế độthích hợp

HẾT