ROZWÓJ PRZEMYSŁU DRZEWNEGO W POLSCE

– STAN I MOŻLIWOŚCI

1

Bogdan Czemko

2

Struktura przemysłu drzewnego w Polsce

3

Struktura przemysłu drzewnego w Polsce cd.

Firmy przerabiające do 10 tys. m3 drewna okrągłego/rok stanowią 95% wszystkich (7.445 jednostek), ale mają udział w rynku wynoszący tylko 32%,

Firmy przerabiające od 10 tys. do 50 tys. m3 drewna okrągłego/rok stanowią 4 % wszystkich (312 jednostek) i mają udział w rynku wynoszący 18%,

Firmy przerabiające powyżej 50 tys. do kilku mln m3 drewna okrągłego/rok stanowią 1 % wszystkich (69 jednostek), ale mają udział w rynku wynoszący aż 50%,

4

Struktura przemysłu drzewnego w Polsce cd.

5

Znaczenie przemysłu drzewnego dla polskiej gospodarki cd.Udział sektora drzewnego w wartości dodanej polskiej gospodarki w latach 2005-2013

6

Znaczenie przemysłu drzewnego dla polskiej gospodarki cd.Udział sektora drzewnego w produkcji sprzedanej przemysłu ogółem w latach 2005-2013

Znaczenie przemysłu drzewnego dla polskiego rynku pracyUdział zatrudnienia w sektorze drzewnym w całkowitym zatrudnieniu w gospodarce polskiej w

latach 2008-2013

Znaczenie przemysłu drzewnego dla polskiego rynku pracy cd.Udział zatrudnienia w sektorze drzewnym w całkowitym zatrudnieniu w gospodarce polskiej w

latach 2008-2013

Baza surowcowa przemysłu drzewnego i warunki zakupu drewna cd.

Baza surowcowa przemysłu drzewnego i warunki zakupu drewna .

Drewno ogółem w tysiącach m³ w 2014 roku - grubizna

Eksport2.900*

Import3.300*

Lasy Państwowe 35.700Lasy Prywatne,

gminne, PN 1.800**Razem 37.500Suma bilansowa 37.900

10

*dane GUS. Bez drewna opałowego

** dane LP z Raportu o stanie lasów. 2014 Wielkość prawdopodobnie zaniżona. Część

ekspertów podaje 4.000 m3

Baza surowcowa przemysłu drzewnego i warunki zakupu drewna

Ba  Cała oferta LP na 2016r.: 38.468,2 tys. m3 (grubizna + drobnica, zrębki itp.)Oferta „dla przedsiębiorstw” : 31.736,7 tys. m3 = 82,5% całej ofertyW tym:3. 18.518,1 tys. m3 – pula ofertowa4. 1.312,8 tys. m3 – pula ofertowa na umowy 2–letnie 3.+4. = 19.830,9 tys. m3 = 62,5% oferty dla przeds.; 51,6% całej oferty 5. Pula inwestycyjna: 2.500 tys. m3 = 7,9 % puli dla przeds; 6,5% całej oferty6. Pula na aukcje e-drewno: 9.405,8 tys. m3 = 29,6% puli dla przeds.; 24,5% całej oferty7. Drewno pozostałe, w tym do sprzedaży detalicznej: 6.731,5 tys. m3 = 17,5% całej oferty

surowcowa przemysłu drzewnego i warunki zakupu drewna

Podsumowując: - 51,6% drewna mogą kupić stali odbiorcy (po cenach LP), co stanowi 62,5% ich stałych zakupów,- 24,5% będzie dostępne na aukcjach, co stanowi 29,6% ich potrzeb. - suma drewna z puli ofertowej (z umowami 2-letnimi łącznie) i dostępnego na aukcjach pokrywa 92,1% udokumentowanych potrzeb stałych odbiorców,- 6,5% to specjalna pula dla nowych inwestorów- 17,4 % drewna przeznaczone jest do sprzedaży detalicznej, na własne potrzeby LP, na aukcje drewna cennego, Należy zaznaczyć, że nieznany jest faktyczny wzrost mocy przerobowych, który częściowo ma pokryć pula inwestycyjna wynosząca 2,5 mln m3. Jeśli założyć, że jest on 3 razy od niej większy, to dodatkowe zakupy nowych inwestorów na aukcjach uszczuplą możliwości zakupu stałych odbiorców aż o 5 mln m3. To oznacza, że zakupy drewna stałych odbiorców osiągną, łącznie z zakupami z puli ofertowej faktycznie poziom odpowiadający ok. 70 – 75 % ich rocznych potrzeb. Oznacza to też, że w 2016r. na rynku może zabraknąć aż 8 mln m3 drewna w stosunku do istniejących potrzeb przemysłu drzewnego.

Eksport drewna i wyrobów z drewna, 2013 – 2014 cd.

Import drewna i wyrobów z drewna, 2013 – 2014 cd.

Rysunek 4. Eksport surowego drewna okrągłego z Polski w tys. m3 w latach 2004-2014

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.

Eksport i import cd.Eksport drewna surowego oraz zgrubnie obrobionego z Polski do wybranych krajów w mln zł w

latach 2004-2014

Eksport i import cd.

Rysunek pokazuje znaczący wzrost eksportu drewna surowego

z Polski do przedstawionych krajów, zwłaszcza od 2009, kiedy

wprowadzono aukcje na polskim rynku drewna. Pokazuje to, iż

liberalizacja rynku pozwala na bardzo szybki i niekontrolowany

zakup polskiego zasobu drewna przez kraje Unii Europejskiej.

W przypadku Niemiec, Czech i Litwy w ciągu 10 lat eksport

drewna z Polski wzrósł ponad trzydziestokrotnie, a od 2009

roku odpowiednio ponad sześcio-, cztero- i jedenastokrotnie.

Największy co do wartości bezwzględnej przyrost zanotowały

Niemcy i Czechy.

CHINY.Czy rosnący import drewna okrągłego do Chin stanowi zagrożenie dla polskiego przemysłu drzewnego ? Jak się przed nim zabezpieczyć ?

III Kooperacyjna Giełda Przemysłu Drzewnego

KOOPDREW 2015Wykres. Wielkość eksportu drewna okrągłego z Europy do Chin 2009-2015.

Drewno liściaste

Drewno iglaste

Rozwiązania regulujące rynek drewna stosowane w wybranych krajach Unii Europejskiej

III Kooperacyjna Giełda Przemysłu Drzewnego

KOOPDREW 2015

BUŁGARIAwprowadzono czasowy zakazu eksportu drewna okrągłego

SŁOWACJAplanowane jest uznanie drewna okrągłego za surowiec strategiczny, z ograniczonymi możliwościami eksportu

UKRAINAwprowadzono pełny zakaz eksportu drewna okrągłego od listopada 2015 (o od 2017r.).

NIEMCY

istnieje zwyczajowe, nieformalne pierwszeństwo zakupów drewna dla krajowych, tradycyjnych odbiorców, respektowane praktycznie przez wszystkich właścicieli lasów

LITWA

istnieją długoletnie gwarancje dostaw drewna okrągłego dla krajowych producentów

ŁOTWA

KRAJE SKANDYNAWSKIE

pierwszeństwo zakupów drewna z lasów państwowych ma część dużych krajowych firm

zasady sprzedaży drewna są ustalane w toku dialogu społecznego i zabezpieczają interesy krajowych firm i właścicieli lasów

Rozwiązania regulujące rynek drewna stosowane w wybranych krajach Unii Europejskiej

Zauważyć zatem należy, iż we wszystkich przenalizowanych krajach Europy Środkowej i Wschodniej jednym ze sposobów sprzedaży drewna są kontrakty długoterminowe i nie ma tendencji do ich eliminowania. Co więcej wszystkie te kraje, wychodząc naprzeciw problemowi deficytu drewna dla przemysłu krajowego, podejmują próby zapewniania dostaw surowca dla produkcji krajowej i ograniczania eksportu surowca nieprzetworzonego. Tylko w krajach Europy Zachodniej i Północnej, o dobrze ugruntowanych zasadach sprzedaży drewna, wysokim poziomie współpracy partnerów międzysektorowych i wysokim poziomie PKB na mieszkańca, drewno sprzedawane jest na zasadach rynkowych. Polska jest jedynym krajem z państw nowo członkowskich Unii Europejskiej, gdzie rozważa się całkowite otwarcie rynku i liberalizację sprzedaży drewna, bez stworzenia mechanizmów wspierających i gwarantujących dostawy surowca dla przemysłu krajowego.

Wpływ wybranych rozwiązań regulujących rynek drewna w Polsce na sytuację krajowego sektora drzewnego

Sytuacja dzisiejsza:1. Mamy w Polsce strukturalny deficyt drewna okrągłego, rzędu 8-11mln m3 w roku, który wynika z:• Skokowego wzrostu mocy przerobowych w przemyśle, stymulowanego

głównie tzw. pulą inwestycyjną,• Nie wykorzystywania przez LP istniejących rezerw pozyskania drewna,• Znacznej skali eksportu nie przetworzonego drewna.

2. Mamy zdestabilizowany przemysł drzewny, bo:• Zasady sprzedaży drewna ulegają częstym i często niekorzystnym

zmianom• Brak jest dostępu do istotnych informacji rynkowych,• Nikt na szczeblu rządowym nie kontroluje systemu sprzedaży drewna ,

Wpływ wybranych rozwiązań regulujących rynek drewna w Polsce na sytuację krajowego sektora drzewnego

3. Konsekwencje opisanego stanu to:• Wolny i nadal hamowany rozwój przemysłu drzewnego i jego

rozdrobnienie, zwłaszcza przemysłu tartacznego,• Niska innowacyjność,• Słaba kondycja ekonomiczna większości przedsiębiorstw,

zwłaszcza MSP, oznaczająca niemożność obrony przed konkurencją wykorzystującą przewagę ekonomiczną do przejmowania rynku drewna okrągłego.

Wpływ wybranych rozwiązań regulujących rynek drewna w Polsce na sytuację krajowego sektora drzewnego

Możliwe scenariusze zmian to:• Wielokrotnie zapowiadana przez LP liberalizacja rynku,lub• Oparcie sprzedaży drewna o kontrakty długoterminowe,• Wprowadzenie do zasad sprzedaży warunków

poprawiających konkurencyjność firm krajowych, w tym preferencji dla lokalnych odbiorców,

• Istotne zwiększenie podaży drewna na rynku, możliwe przez wprowadzenie prostych zmian legislacyjnych

Tabela 1. Makroekonomiczne efekty zmian w systemie sprzedaży drewna

Wyszczególnienie

Scenariusze

Referencyj ny +

skokowy wzrost podaży

Liberalizacja

Liberalizacja + skokowy wzrost podaży

Długoterminowe kontrakty

Długoterminowe kontrakty

+ skokowy wzrost podaży

Wzrost PKB 0,16% -0,23% -0,08% 0,06% 0,22%

Zmiany w zatrudnieniu w tys. osób

32,9 -46,5 -15,4 12,2 45,5

Zmiany w podatku VAT w mln zł

202,11 -286,82 -95,06 75,02 279,71

Zmiana eksportu w mln zł 784,02 -1111,83 -367,93 291,52 1084,65

Zmiana importu w mln zł 750,86 -1074,87 -354,93 279,38 1037,73

Zmiana bilansu handlowego w mln zł

33,17 -36,96 -13,00 12,14 46,92

Źródło: obliczenia własne CASE na podstawie modelu przepływów międzygałęziowych

Tabela 2. Zmiana wartości dodanej w sektorze drzewnym w wyniku zmian w systemie sprzedaży

drewna

Wyszczególnienie

Scenariusze

Referencyjny + skoko

wy wzrost podaży

Liberalizacja

Liberalizacja +

skokowy wzrost podaży

Długoterminowe

kontrakty

Długoterminowe

kontrakty +

skokowy wzrost podaży

Produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny

1,40% -2,00% -0,66% 0,52% 1,94%

Produkcja papieru i wyrobów z papieru

0,48% -0,69% -0,23% 0,18% 0,66%

Produkcja mebli 0,16% -0,23% -0,08% 0,06% 0,22%

Źródło: obliczenia własne CASE na podstawie modelu przepływów międzygałęziowych

Tabela 3. Zmiana zatrudnienia w sektorze drzewnym w tys. osób w wyniku zmian w

systemie sprzedaży drewna

Wyszczególnienie

Scenariusze

Referencyjny + skoko

wy wzrost podaży

Liberalizacja

Liberalizacja +

skokowy wzrost podaży

Długoterminowe

kontrakty

Długoterminowe

kontrakty +

skokowy wzrost podaży

Produkcja wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny

6,3 -9,0 -3,0 2,3 8,7

Produkcja papieru i wyrobów z papieru

1,3 -1,9 -0,6 0,5 1,8

Produkcja mebli 0,4 -0,6 -0,2 0,2 0,6

Źródło: obliczenia własne CASE na podstawie modelu przepływów międzygałęziowych

27

Dziękuję za uwagę!

Aneta WilińskaPolska Izba Gospodarcza

Przemysłu Drzewnego