2013 tütün kontrolü
TRANSCRIPT
![Page 1: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/1.jpg)
SİGARA BIRAKMA
Dr. Banu SalepçiDr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve
Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği
![Page 2: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/2.jpg)
Tütün Ürünleri
Sigara Puro Pipo Nargile Bidi Kretek Enfiye Çiğneme
![Page 3: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/3.jpg)
Sigara İçicisi
Yaşamının herhangi bir döneminde sigara içenler
Yaşamı boyunca 100 adet sigara içmiş olan kişi*
* WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008
![Page 4: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/4.jpg)
Sigara İçicisi
Daily Smoker; Her gün düzenli sigara içen
Occasional Smoker; Aralıklı sigara içenler
Ex Smoker; Önceden içici olup şu anda içmeyenler
Current (Regular) Smoker; Her gün veya kısa aralıklarla devamlı sigara içenler
![Page 5: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/5.jpg)
Epidemiyoloji
Dünyada, 1.3 milyar sigara içici 2/3’ü 10 ülkede Çin, Hindistan ve Endonezya en çok
içen Türkiye ilk 10 ülke arasında
![Page 6: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/6.jpg)
Dünya Sigara Tüketiminde İlk 10 Ülke
![Page 7: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/8.jpg)
Tütün Kullanım Evreleri
1. Evre; Tütün kullanımı, özellikle kadınlarda çok düşük düzeyde olan evre
2. Evre; Tütün kullanımında hızlı artışın olduğu evre, kadınlarda da kullanımda artış var
3. Evre; Tütün kullanımına bağlı sağlık sorunlarının görüldüğü ve erkeklerde kullanımın azalmaya başladığı evre. Bu evrede özellikle erkeklerde sigaraya bağlı ölümlerde hızla artış var
4. Evre; Hem kadınlarda hem de erkeklerde tütün kullanımında önemli azalma, erkeklerde sigaraya bağlı ölümlerde azalma olan evre
![Page 9: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/9.jpg)
Cinsiyet
Tüm dünyada ortalama 2 erkekten biri, 5 kadından biri
Gelişmiş ülkelerde kadınlarda gelişmekte olan ülkelere göre daha sık ve erkeklere yakın
Gelişmekte olan ülkelerde erkek / kadın oranı daha fazla
![Page 10: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/10.jpg)
Epidemiyoloji
Türkiye’de; Dünya tütününün %2’si üretiliyor Tütün kullanımında dünyada 10. ülke Tüm toplumda %44, erkeklerde %63,
kadınlarda %24*
Tütün kullanımında 1980’den 2000’e belirgin artış var
2000’den sonra özellikle erkekler arasında kulanımda hafif azalma
* 1988 PİAR
![Page 11: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/11.jpg)
Toplam 1051 katılımcı Tüm çalışanların %36.9’u aktif içici, %14.6’sı ex smoker İdarecilerin %22.7’si (n:22) Doktorların %26.7’si (n:375) Hemşirelerin %37.1’i (n:286) Memurların %46.7’si (n:208) Hizmetlilerin %51.3’ü (n:160)
İstanbul’da Genel Bir Eğitim Hastanesinde Çalışanların Sigara Hakkındaki Bilgileri, Davranışları ve Sigara İçme Oranları
*Salepci B ve ark.Solunum 2006; 8 (4): 156-162
![Page 12: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/13.jpg)
Sonuçlar
1951- 2001, 34 439 İngiliz Doktor, 50 yıl takip Sigara içenler, başlıca vasküler, neoplastik ve
respiratuar hastalıklara bağlı olarak içmeyenlerden 10 yıl önce ölüyor
35-69 yaş arasında ölüm oranı içenlerde %42, içmeyenlerde %24
35 yaşından önce sigarayı bırakanlarda sürvi içmeyenlerle eşit
![Page 14: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/14.jpg)
Sigara – KOAH İlişkisi
Dünyada en sık görülen 4. hastalık En sık 4. ölüm nedeni 2020’de 3. ölüm nedeni 2020’de en sık 5. sakatlık nedeni KOAH’lıların %80’i sigara içici Sigara içenlerin %20’sinde KOAH Sigara içenlerin >%40’ında her yıl kronik
bronşit semptomları
![Page 15: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/15.jpg)
Sigara – SFT İlişkisi
Sigara içmeyenlerde 35 yaşından sonra her yıl FEV1 18-30 ml ↓
Sigara içenlerde 35 yaş üstünde yıllık FEV1 azalması 20-60 ml
Sigara içenlerin %15-20’sinde yıllık FEV1 azalması 120-150 ml → KOAH
![Page 16: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/16.jpg)
Karsinojenler
Styrene Benzen Nitrozaminler Formaldehit Polisiklik aromatik hidrokarbonlar... Yaklaşık 81 adet karsinojen
tanımlanmış.
![Page 17: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/17.jpg)
Sigara Kanser İlişkisi
Tüm kanserlerin %30’u Akciğer kanserinin %94’ü Akciğer kanseri, içenlerde içmeyenlere
oranla 20 kat fazla Ülkemizde akciğer kanserli hastaların
%91.5’i sigara içici İçme süresi günlük adetten daha önemli
![Page 18: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/18.jpg)
Kalp-Damar Hastalıkları- Sigara
Koroner arter hastalıkları 2 kat fazla Akut MI riskini 3 kat arttırır Kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerin ¼’ünden
sorumlu Sigarayı bırakmak, riski 1-3 yıl içinde hızla azaltır Günde <10 adet içip bırakanlarda risk 3-5 yıl içinde
içmeyenlerle eşit Pasif içicilik, KAH riskini %20-50, akut MI riskini
%30 arttırır
![Page 19: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/19.jpg)
Gebelik – Sigara İlişkisi
Gebe kadınların %20’si sigara içici Spontan abortus ve ölü doğum (2 kat ↑) Prematüre doğum ve düşük doğum ağırlığı (40 gr↓) Perinatal ve neonatal mortalite artışı Kj malformasyonlar Dikkat eksikliği, hiperreaktivite Sigara bağımlılığı riski 2 kat ↑
![Page 20: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/20.jpg)
İnfertilite – Sigara İlişkisi
Sigarada bulunan kadmiyum, benzopiren ve kotinin
>20 adet/gün sigara içen kadınlarda infertilite riski ↑, doğurganlık ↓,ektopik gebelik riski 4 kat ↑
Menapoz, sigara içen kadınlarda 1-4 yıl daha erken
Erkeklerde sperm sayısını ↓
*ABD’de bu etkileri bilenlerin oranı %17-22
![Page 21: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/21.jpg)
Serebrovasküler Hastalıklar - Sigara
İnme, erişkinlerde en önemli dizabilite nedeni ve en sık 3. ölüm nedeni
İnme prevalansı 12/1000 olup %80’i iskemik, %15’i intraserebral kanama, %5’i subaraknoidal kanama
Sigara içilmesi inme riskini 2 kat ↑1. Ateroskleroz (CO ve nikotin)2. Hipertansiyon (Sempatik aktivite artışı)3. Hiperkoagülabilite4. Beyin kan akımında azalma
![Page 22: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/22.jpg)
Sigara Dumanı
İçen kişi tarafından içe çekilip ekspiryumla dışarı atılan duman (ana akım dumanı)
Sigara yanarken çıkan duman (% 80) (yan akım dumanı)
Yan akım dumanı, daha toksik, 2-6 kat daha kanserojen, 4 kat daha fazla inflamatuar etki
![Page 23: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/23.jpg)
Sigara içen annelerin %85’i Doktorların %49’u Öğretmenlerin %63’ü çocuklarının yanında sigara içiyor
( Bilir N. Ve ark. )
![Page 24: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/24.jpg)
Pasif İçicilik - Çocuklar
Çocuklar için maruziyet oranı, dünyada %38-75, Türkiye’de %75
Ani bebek ölümlerinin %25’i Akut solunum yolu enfeksiyon riski %50-100 ↑ Kronik öksürük, astım riski ↑ Otit oranı 4 kat ↑ MS riski 2.12 kat ↑ Akut lösemi riski 4 kat ↑ KOAH riski↑
![Page 25: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/25.jpg)
Ev içinde sigara içiliyorsa;
Çocuklar ortalama günde 5 sigara içmiş olmaktadır
Bebekler hastaneye 3 kat daha fazla başvurmaktadır
Ani bebek ölümü riski 2.5 kat artmaktadır
![Page 26: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/26.jpg)
Pasif İçicilik - Erişkinler İlk kez 1982’de the UK Independent Committee on Smoking
and Health tarafından tanımlanmış
ABD’de her yıl pasif içiciliğe bağlı;1. Akciğer Ca nedeniyle 3000 ölüm2. KAH nedeniyle 350000 ölüm3. Akut astım atağı ile 300000 acil başvuru
KAH bağlı ölümlerin erkeklerde %55’inden, kadınlarda %53’ündan pasif içicilik sorumlu
Bir çalışmada pasif içicilerde KOAH riski %44.7 Akciğer Ca riski %20, Ca’ya bağlı ölüm riski 1.3 kat ↑ Meme, mesane, nazofarenks, baş-boyun, mide, kolon, serviks,
over, renal , pankreas, karaciğer Ca riskini 1.2 – 5.8 kat ↑
![Page 27: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/27.jpg)
![Page 28: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/28.jpg)
4207 Sayılı Tütün Yasası (1996) Dolaylı dolaysız her türlü sigara reklam yasağı (Basın,
TV,bilboard,sponsorluk...)
18 yaşından küçüklere sigara satışı yasağı
Sigara paketi üzerinde “Sağlığa Zararlıdır” uyarı yazısı
Sağlık,eğitim,kültür hizmeti veren yerler,kapalı spor salonları, kamu hizmeti veren yerlerde, >5 kişi çalışan yerlerde sigara içilmesi yasağı
TRT kurumu ve özel TV kanallarında ayda en az 90 dakika tütün mamulleri zararları konusunda program
![Page 29: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/29.jpg)
Yeni Yasa
2008
5727 sayılı yasa
![Page 30: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/30.jpg)
Karşılaştırmalı yasaklamalar…
1996 ( 4207 no’lu yasa )
Sağlık, eğitim,kültür hizmeti veren yerler, kapalı spor salonu,
Toplu taşıma vasıtaları,
Kamu hizmet kurumlarında 5 ve daha fazla kişinin görev yaptığı tüm kapalı mekanlarda yasak
* Sigara içme alanı oluşturma şartı var
2008 ( 5727 no’lu yasa )
Tüm kamu hizmet binaları Üretim,ticaret yapan yerler,
sosyal kurumlar Toplu ulaşıma taksi dahil Eğitim-öğretim kurum açık
alanları Lokanta, kahvehane, kafeterya
ve birahane vb. eğlence hizmeti veren işletmeler
* Sigara içme alanı oluşturma şartı yok
![Page 31: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/31.jpg)
2008’de Sadece ;
Yaşlı bakım evlerinde Ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde Cezaevlerinde Yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinde Açık havada toplu seyir yerlerinde Otellerde tütün içen kişilere ayrılan odalarda
Serbest
![Page 32: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/32.jpg)
Nikotin
1 sigara; 0.8 gr tütün, 9-20 mg nikotin içerir Sigara içici %10’unu (1-2 mg) absorbe eder Fatal doz 40 mg (2 sigarada bulunan miktar) Akciğerlerden hızla absorbe olup plazmada 30 dk içinde max
düzeye ulaşır Yarı ömrü ortalama 2 saat Ortalama plazma düzeyi 20-40 ng/ml Karaciğerde CYP2A6 enzimi ile metabolize olarak kotinin’e
dönüşür Renal klirensi total klirensin %2-35’i Tükrük yolu ile de atılır
![Page 33: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/33.jpg)
Nikotin- Sinir Sistemi
Nikotin;1. Otonomik ganglionlar2. Adrenal medulla3. Nöromüsküler bileşkede bulunan
kolinerjik nikotin resepörlerine (nAChR) bağlanır Beyinde;1. Vazoaktif katekolaminler (Norepinefrin ve dopamin)2. Arjinin vazopressin ve β-endorfinler3. Asetilkolin salınımı Kanda ACTH ve kortizol artar
![Page 34: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/34.jpg)
Nikotin- Sinir Sistemi
Sonuç olarak; Psikomotor uyarıcı etki Hafızada güçlenme Anksiyetede azalma Dikkat artışı Öforik etki Kalp hızı ve kan basıncında artış Koroner kan akımı ↑→ miyokard iş yükü ↑ Metabolizma hızı ↑ → kilo kaybı
![Page 35: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/35.jpg)
Pozitif Güçlendirici Etki
Zevk alma Dopamin ↑ Norepinefrin ↑ Β-endorfin ↑
İş performansında artış Asetilkolin ↑ Norepinefrin ↑
Hafızada Güçlenme Asetilkolin ↑ Norepinefrin ↑ Vazopressin ↑ Glutamat ↑
Negatif Güçlendirici Etki
Anksiyetede azalma Β-endorfin ↑ γ-aminobütirik asit(GABA) ↑
İştahta azalma Dopamin ↑ Norepinefrin ↑ Seratonin ↑
Yoksunluk belirtilerinde ↓ Asetilkolin ↑ Nonkolinerjik nikotinik
aktivite ?
![Page 36: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/36.jpg)
Nikotin Bağımlılığı
En çok dopamin sorumlu Nikotine kısa süre sonra tolerans gelişir Doz arttırılır Uzun süreli maruziyet sonucu nikotinik reseptörler
(nAChR) ↑ Adolesanlarda bu artış daha hızlı olup daha dirençli
bağımlılık gelişir Erkeklerde de nAChR artışı kadınlara göre daha
dirençli bağımlılık yapar
![Page 37: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/37.jpg)
Nikotin Eksikliği Belirtileri
24 saat içinde ortaya çıkar
Şiddetli sigara içme isteği İrritabilite, öfke, sinirlilik Anksiyete, huzursuzluk Konsantrasyon güçlüğü Kardiyak nabızda azalma İştah artışı
![Page 38: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/38.jpg)
Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi
![Page 39: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/39.jpg)
Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi
Toplam Skor ;
0-2 ; Çok az bağımlılık 3-4 ; Az bağımlılık 5 ; Orta derecede bağımlılık 6-7 ; Yüksek bağımlılık 8-10 ; Çok yüksek bağımlılık
![Page 40: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/40.jpg)
Emash Nikotin Bağımlılık Testi
Soru 1 ; İlk sigarayı sabah uyandıktan ne kadar süre sonra içersiniz ?
İlk 30 dakika içinde
Soru 2 ; Günde kaç adet sigara içiyorsunuz ?
En az 15 adet
![Page 41: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/41.jpg)
Sigara içen hastalar üç gruba ayrılır;
Sigara içen ve bırakmaya istekli hastalar
Sigara içen ve bırakmak istemeyenler
Daha önce içip bırakmış olan hastalar
![Page 42: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/42.jpg)
Sigara içenlerin
%70’i sigarayı bırakmak ister
%46’sı her yıl bırakmayı dener
Kendi başına bırakmayı deneyenlerin %3-5’i başarır
Doktorun 1 kez önerisi ile %5’i bırakır
![Page 43: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/43.jpg)
s
Sigara içiyor mu ?
Sağlık kuruluşuna başvuran tüm hastalar
Evet Hayır
Bırakmaya istekli mi ? Önceden içmiş mi ?
HayırEvet Evet Hayır
Tedavi yaklaşımı Bırakması için motive et Nüksün önlenmesi İçmemenin sürdürülmesi
için teşvik
![Page 44: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/44.jpg)
Sigarayı Bırakmak İsteyen Hastalar İçin
Beş “A” yöntemi uygula !
Ask ( Sor ) Advice ( Bırakmasını öner ) Assess ( Değerlendir ) Assist ( Bırakmada yardımcı ol ) Arrange ( Nüksü önlemek için takip et )
![Page 45: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/45.jpg)
YARDIM
Bırakma planı yapılır Bırakma günü tespit edilir ( En geç 2 hafta
içinde ) Bırakma gününü ailesi ve arkadaşlarına
söylemesi önerilerek etrafının desteğini alması sağlanır
Nikotin eksiklik sendromu hakkında bilgi verilir Sigarayı hatırlatacak etkenlerden uzak kalması
önerilir
![Page 46: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/46.jpg)
YARDIM
Pratik öğütler verilir
Sigarayı bıraktıktan sonra bir nefes dahi içmemesi önerilir
Daha önceki denemede başarısızlığa götüren nedenler gözden geçirilir
Alkol alıyorsa sınırlandırması veya bırakması önerilir
Evdeki diğer içicilerin durumu gözden geçirilir
![Page 47: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/47.jpg)
YARDIM Bırakma konusunda cesaretlendirilir ve her
zaman için yardıma hazır olunduğu vurgulanır
Hastanın eşine, arkadaşlarına yardımcı olmaları konusunda öneride bulunulur
Onay görmüş farmakoterapilerin kullanımı önerilir
Eğitici materyaller kullanılması hastanın motivasyonunu kolaylaştırır
![Page 48: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/48.jpg)
Görüşmeler sırasında eğitici kitap, broşür...gibi materyallerin dağıtılması farmakolojik tedavisiz başarı oranlarını %8’lerden %15’lere kadar çıkarmaktadır
“Jackson G. Smoking cessation. Evalation of stargeted minimal smoking cessation intervention in general practice. Int J Clin Pract 2001”
![Page 49: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/49.jpg)
Nüksü önlemek için takip
Bırakma günü, bırakmanın birinci haftası, takiben birer aylık aralarla en az 6 görüşme yapılmalıdır
Mümkünse her görüşmede ekspiryum havasında CO ölçümü yapılmalıdır
Eğer kaçamak olduysa buna sebep olan durumlar gözden geçirilmelidir
Tedavi ile ilgili sorunlar değerlendirilip çözmeye yönelik girişimlerde bulunulmalıdır
Telefon görüşmeleri yapılmalıdır
Başarı mutlaka ödüllendirilmelidir
![Page 50: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/50.jpg)
Takiplerde karşılaşılan problemler
Bırakma konusunda destek eksikliği Depresyon veya negatif mod Kuvvetli veya uzamış yoksunluk belirtileri Kilo alma Motivasyonda dalgalanmalar Kendini yoksun hissetme
![Page 51: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/51.jpg)
Sigarayı bırakmak istemeyen hastalar için
Beş “R” yöntemini uygula
Revalence ( Motivasyon sağla )
Risks ( Sigara içmenin risklerini anlat )
Rewards ( Bırakmanın yararlarını anlat )
Roadblocks ( Bırakmaya engel durumları ele al )
Repetition ( Motivasyonu tekrar et )
![Page 52: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/52.jpg)
Bırakma konusunda motive et
Hastanın mevcut hastalığı vurgulanmalıdır Evde çocuk varsa ön plana çıkarılmalıdır Hastanın sağlık kaygıları ön plana
çıkarılmalıdır Kişisel özellikleri vurgulanmalıdır
( Yaş, cins)
![Page 53: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/53.jpg)
Riskleri anlat
Sigaranın zararları, hastayla ilgili en olumsuzu vurgulanarak anlatılır
Astım krizi, gebeliğe etkileri gibi akut riskleri anlatılır
Kalp krizi, KOAH, akciğer ve diğer organ kanserleri gibi uzun süreli riskleri anlatılır
Çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri özellikle vurgulanarak çevresel riskleri anlatılır
![Page 54: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/54.jpg)
Bırakmanın yararlarını anlat
Sağlık durumunda düzelme Tat ve koku alma duyusunda artış Kötü kokunun ortadan kalkması Ekonomik kazanç Çocuklara iyi örnek oluşturma Bırakma kaygısından kurtularak kendini iyi hissetme ve
kendine güven kazanma Çevresel zararlarına bağlı endişelerden kurtulma Fiziksel iyileşme, yaşlanmanın yavaşlaması Fiziksel aktiviteleri daha iyi yapabilme
![Page 55: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/55.jpg)
35 yaşından önce sigarayı bırakmış olmak hiç içmeyenlerle eşit risklere sahip olmayı sağlar !
![Page 56: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/56.jpg)
İlk 20 dakikada:Kan basıncı, nabız, el ve ayaklardaki ısı artışı
normale döner 8 saat içinde: Nefesteki koku düzelirKandaki oksijen ve karbonmonoksit düzeyi
normale döner 24 saat içinde:Kalp krizi riski azalmaya başlar
![Page 57: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/57.jpg)
3 gün içinde:Nefes almak kolaylaşır 2-3 ay içinde:Dolaşım düzelirYürümek kolaylaşırAkciğer fonksiyonlarında düzelme başlar 1-9 ay içinde:Öksürük ve nefes darlığı azalırEnfeksiyon riski azalırEnerjide artış olur
![Page 58: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/58.jpg)
1 yıl içinde:Kalp hastalığına yakalanma riski yarı
yarıya azalır
5 yıl sonra:KOAH riski yarı yarıya azalırFelç riski azalır
![Page 59: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/59.jpg)
10 yıl sonra:Dudak, trakea,özofagus kanser riski yarı
yarıya azalır
15 yıl içinde:Kalp damar hastalık riski hiç içmemiş kişiyle
eşit hale gelir
15-20 yıl sonra:Akciğer kanser riski % 50-90 azalır
![Page 60: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/60.jpg)
Bırakmaya engel durumları değerlendir
Yoksunluk belirtileri
Başarısız olma korkusu
Kilo alma kaygısı
Destekten yoksun kalma korkusu
Depresyon
Sigaradan aşırı keyif alma
![Page 61: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/61.jpg)
Motive etmeye devam
Hastaya her vizitte bırakması tekrar edilir, daha önceki denemelerde başarısız olanlara birkaç denemeden sonra bırakabilecekleri söylenir
![Page 62: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/62.jpg)
Farmakolojik TedaviKimlere uygulanmalı ?
Günde 15’in üstünde sigara içen tüm olgular Günde 10-15 arasında sigara içenlere daha
düşük dozda Günde 10’un altında içenlerde fiziksel
bağımlılığı değerlendirilerek Daha önce bırakmayı deneyip nüks görülen
olgular
![Page 63: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/63.jpg)
Farmakolojik Tedavi
Birinci seçenek ilaçlar
Bupropion Vareniklin Nikotin replasman tedavisi
Nikotin bantları Nikotin sakızları Nikotin nazal sprey Nikotin inhaler
![Page 64: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/64.jpg)
Farmakolojik Tedavi
İkinci seçenek ilaçlar Klonidin NortriptilinYeni ilaçlar Kannabinoid reseptör antagonistleri
(Rimonobant)Çalışma aşamasındaki ilaçlar* CYP2 A6 gen inhibitörleri Nikotin aşısı
*ATS kongresi 2005
![Page 65: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/65.jpg)
Farmakolojik Tedavi
Etkinliği kanıtlanmamış ilaçlar
Buspirone Carbidopa Fluoxetin Mecamylamine Naltrexone
![Page 66: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/66.jpg)
BUPROPİON (Zyban)
Nontrisiklik, aminoketon bir antidepresandır MSS’de dopamin ve adrenalinin sinapslarda geri emilimini
inhibe eder İlk 3 gün 1 x 150 mg , 4. günden sonra 2 x 150 mg Tedavinin 7.-10. günlerinde sigara bırakma Etkisi doza bağımlıdır Sigara bırakmaya etkisi antidepresan etkisinden
bağımsızdır Tedavi süresi ortalama 8 hafta olup 6 aya uzatılabilir
![Page 67: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/67.jpg)
BUPROPİON
12 çalışmayı içeren bir metaanalizde;
Placeboya karşı
1 yıllık OR: 1.56
3 aylık OR: 2.13
*Wu P. Effectiveness of smoking cessation therapie: A systematic review and meta-analysis. BMC Public Health 2006
![Page 68: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/68.jpg)
BUPROPİON
Hurt ve arkadaşlarının çalışmasında;
7 hafta tedavi sonunda bırakma oranları placebo ile %19, bupropion ile %44
6. ayın sonunda sırasıyla %16 ve %27
* Hurt RD. A comparison of sustained release bupropion and placebo for smoking cessation. N Eng J Med 1997
![Page 69: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/69.jpg)
BUPROPİON
Çift kör placebo kontrollü çalışmada; sigara bırakmada nikotin bantı tedavisine üstünlüğü bildirilmiş
*Jorenby DE, Leischow SJ. A controlled trial of sustainedrelease bupropion , a nicotine patch, or both for smoking cessation.N Eng J Med 1999
![Page 70: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/70.jpg)
BUPROPİONKontrendikasyonlar;
Önceden geçirilmiş epilepsi, kafa travması, beyin operasyonu gibi epilepsi riskini arttıran durumlar
Anoreksiya nervosa ve blumia Mevcut alkolizm Epilepsi eşiğini düşüren teofilin, nöroleptik,
antidepresan ilaç kullanımı MAO inhibitörlerinin kullanımı
![Page 71: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/71.jpg)
BUPROPİON
Dikkatli kullanılması gereken durumlar;
İleri yaş (Tek doz kullanılmalı) Karaciğer ve böbrek bozukluğu Levodopa kullanımı (Parkinsonizm) Gebelik ve adolesanlarda kullanımı
önerilmemekte
![Page 72: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/72.jpg)
BUPROPİON
Yan etkiler ;
Ağız kuruluğu
Baş ağrısı
Uykusuzluk
![Page 73: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/73.jpg)
VARENİCLİN
Nikotin reseptörlerinin parsiyel agonistidir
Dopamin salınımını arttırır
Nikotinin dopamin salınımını arttırıcı etkisini de antagonize eder
Agonist ve antagonist etkisi yoksunluk belirtilerini ortadan kaldırır
![Page 74: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/74.jpg)
VARENİCLİN
İlk 3 gün 1 x 0.5 mg
4. - 7. günler 2 x 0.5 mg
8. günden sonra 2 x 1 mg
Toplam 12 hafta
![Page 75: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/75.jpg)
VARENİCLİN Ciddi Yan Etkileri;
En sık yan etkisi bulantı
Ciltte kaşıntı, kızarıklık, döküntü,akne
Terleme artışı
Gebelerde ve 18 yaşından önce kullanımı önerilmez
![Page 76: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/76.jpg)
Hafif yan etkiler;
Baş ağrısı Anormal rüyalar, uyku güçlüğü İştah artışı, iştah azalması, ağız kuruluğu GİS’e ait şikayetler ( Kabızlık, ishal....) Uyku hali, yorgunluk Panik hissi
![Page 77: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/77.jpg)
VARENİCLİN
4 çalışmayı içeren bir metaanalizde;1 yıllık sigara bırakmada
Placeboya göre OR: 2.96
Bupropion’a göre OR: 1.58
*Wu P. Effectiveness of smoking cessation therapies: A systematic review and meta-analysis. BMC Public Health 2006
![Page 78: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/78.jpg)
NİKOTİN BANTLARI
16 saatlik 15 mg
24 saatlik 21, 14, 7 mg (Ülkemizde 24 saat etkili 30, 20 ve 10 TTS Nicotinell)
>15 sigara/gün içenlere 8 hafta (İlk 4 hafta 21 mg, 5-6.hafta 14 mg ve 7-8. hafta 7 mg)
<15 sigara içenlere daha düşük dozlar
![Page 79: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/79.jpg)
NİKOTİN BANTLARI
17 çalışmayı içeren bir metaanalizde nikotin bantları ile 6 aylık tedavi başarı oranı placebo ile %6 iken nikotin bantları ile %22 olarak bulunmuş
Fiore MC, Smith SS. The effectiveness of the nicotine patch for smoking cessation . A meta-analysis. Jama 1994
![Page 80: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/80.jpg)
NİKOTİN BANTLARI
70 çalışma içeren bir metaanalizde;
Placeboyla karşılaştırmalı 1 yıllık tedavi sonuçlarına göre OR: 1.7
* Wu P. Effectiveness of smoking cessation therapies: A systematic review and meta-analysis. BMC Public Health 2006
![Page 81: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/81.jpg)
NİKOTİN BANTLARI
Sık görülen yan etkiler;
Uykusuzluk Ciltte irritasyon Bulantı Kas ağrısı
![Page 82: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/82.jpg)
NİKOTİN BANTLARINadir görülen yan etkiler;
Karın ağrısı Dispepsi Anormal rüya görme Anksiyete Kabızlık veya ishal Eklem ve sırt ağrıları, artrit Emosyonel değişiklikler
![Page 83: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/83.jpg)
NİKOTİN SAKIZLARI
2 ve 4 mg lık formları mevcut
Ani ve şiddetli sigara içme isteği olanlarda özellikle etkili
Bağımlılığı fazla olan hastalarda nikotin bantları ile kombine kullanım önerilmekte
![Page 84: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/84.jpg)
NİKOTİN SAKIZLARI
Günde 25’in altında sigara içenlere 2 mg, 25’in üstünde içenlere 4 mg, 24 saatte en fazla 24 adet önerilmekte
Temporomandibuler eklem sendromunu agreve edebilir, gastrik irritasyon yapabilir
![Page 85: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/85.jpg)
NİKOTİN NAZAL SPREY
Spreylerle alınan nikotin, bant ve sakıza göre beyne daha hızlı ulaşır (5-10 dk)
Bir dozu, her iki burun deliğine bir püskürtmedir
Bir püskürtme 0.5 mg nikotin içerir Saatte 1-2 azami 5 doz önerilir, max doz 40
mg’dır 3-6 aylık tedavi önerilir
![Page 86: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/86.jpg)
NİKOTİN NAZAL SPREY
Yan etkiler;
Burun, boğaz irritasyonu Öksürük, aksırık Devamlı göz ve burun akıntısı Sinüzit Çarpıntı Bulantı
![Page 87: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/87.jpg)
NİKOTİN İNHALER
Her inhalasyon kartuşu 10 mg nikotin içerir Bir kartuş ortalama 80 inhalasyon sağlar Günde 6-16 inhalasyon, 3-6 aylık tedavi
önerilir 20 dk da en yüksek kan düzeyine ulaşır Ağız, boğaz irritasyonu ve öksürük yapabilir
![Page 88: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/88.jpg)
Nikotin replasman tedavisi kontrendikasyonları
Gebelik Emzirme dönemi 18 yaş altı Son 6 hafta içinde geçirilmiş MI Unstabil Angina Pectoris Ciddi aritmiler Serebrovasküler hastalıklar Psöriasis ve egzema gibi inatçı cilt hastalıkları
![Page 89: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/89.jpg)
Kombinasyon tedavileri
En sık nikotin bantları ve sakızlarının birlikte kullanımı önerilmekte
Yüksek derecede bağımlı olanlarda bupropion’a 21 mg lık nikotin bantı ilavesinin başarı oranını arttırdığı gösterilmiş*
*Jorenby DE, Leischow SJ. A controlled trial of sustained release bupropion , a nicotine patch, or both for smoking cessation.N Eng J Med 1999
![Page 90: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/90.jpg)
Kombinasyon tedavileri
Uzlaşı raporlarında farmakolojik tedavi, yoğun destek ve yüzyüze görüşülen tedavi kombinasyonlarının başarı oranlarını arttırdığı belirtilmiş
*Bennet H. About these guidelines. Thorax 1998
*A clinical practice guideline for treating tobacco use and dependence. A US Public Health Service Report Jama 2000
![Page 91: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/91.jpg)
Kimlere uzun süreli, yoğun ve kombinasyon tedavileri uygulanmalı ?
Nikotin bağımlılığı yüksek düzeyde olanlar Daha önce bir veya daha fazla bırakma girişiminde
bulunmuş olanlar Günde 20’den fazla sigara içen ağır içiciler Özellikle kadın hastalar Daha önceki deneyimlerinde nikotin yoksunluk sendromu
yaşamış olanlar 17 yaş altında sigaraya başlamış olanlar Evlerinde başka içiciler bulunan hastalar Depresyon, alkol veya ilaç bağımlılığı olanlar
![Page 92: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/92.jpg)
Başarı Oranları
Bir metaanalizde 6 aylık başarı oranları %2 ile 19 arasındaWest R. Smoking cessation guidelines for health professionals an update. Thorax 2000
American Lung Health derneği %25Bennet H. About these guidelines. Thorax 1998
Uzaslan ve ark. %40Uzaslan EK. The physician’s intervention in smoking cessation. Results of the five years of smoking cessation clinic. Annals of med sciences 2000
Solak ve ark. %45.5Solak ZA. Sigarayı bırakma tedavisinin sonuçları. Toraks dergisi 2003
![Page 93: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/93.jpg)
Başarı Oranları
Demir ve ark. %35Demir T, Tutluoğlu B. Sigara bırakma polikliniğimizin 1 yıllık izlem sonuçları. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004
Salepçi ve ark. %41.2Salepçi B. Sigara bırakma polikliniğimizde başarı oranları ve
başarıda etkili faktörler. Toraks Dergisi 2005
![Page 94: 2013 tütün kontrolü](https://reader031.vdocuments.mx/reader031/viewer/2022011722/587856521a28ab68198b7495/html5/thumbnails/94.jpg)
Kimler sigara bırakma polikliniği yapmalı ?
Tüm hekimler,hastalarına sigarayı bırakmasını önermelidir !
Pratisyen hekimler Aile hekimleri Halk sağlığı uzmanları Göğüs hastalıkları uzmanları Psikiatri uzmanları Psikologlar Eğitimli hemşire veya yardımcı sağlık personeli