2012 bisdomblad augustus, jaargang 90

VAKANTIE LEEG WORDEN,RUIMTE MAKEN

IEDERE ZONDAGIS HET VAKANTIE

Jaargang 90, augustus 2012

geloof kerk mens maatschappij

Is voor u de vakantie ook weer voorbij? Velen hebben er een heel

jaar lang naar uitgezien en dan gaan die drie, vier weken ineens heel

snel om. Uitrusten, geestelijk bijtanken, de bakens even verzetten.

‘Vacare’: leegmaken heeft wel degelijk een functie.

Na de tweede wereldoorlog besefte de kerk dat met de stijgende

welvaart het (geestelijke) welzijn niet veronachtzaamd mocht wor-

den. ‘Mens sana in corpere sano’, een gezonde geest in een gezond

lichaam was het adagium. We hadden onze eigen katholieke ver-

enigingen op sportief, sociaal en cultureel gebied. We blikken in

dit nummer terug op een paar van huis uit katholieke fenomenen

die met vakantie en toerisme te maken

hebben: de jubilerende, door de paro-

chie Loon op Zand opgerichte Efteling,

het meer dan 50 jaar oude Haarense

Jeugdcircus Il Grigio van pastoor Verrijt, de

Toeristenkerk op de camping in Zeeland.

Van de redactie

Als extraatje een 8 pagina's groot katern met de bekendste

plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom. Als u uw vakantie nog

tegoed heeft, wilt u een van deze plaatsen van verering misschien

aandoen tijdens een dagje-uit. En anders kunt het boekje bewaren

voor de oktobermaand.

In het septembernummer besteden we aandacht aan het Sint-

Janscentrum, dat 25 jaar geleden door mgr. J.G. ter Schure sdb

werd opgericht en sindsdien het diocesane opleidingscentrum is

voor priesters, diakens en pastoraal assistenten.

Maar eerst dit staartje van de vakantie. We wensen u veel leesple-

Jaap van Eeden, wnmd. hoofdredacteur

6 Van de redactie 3Kort nieuws 4Woord van de bisschop 5

60 jaar efteling: hoe de droom begon 6Jubilerend attractiepark begon als initiatief van parochie Loon op Zand

de kerk is er ook op vakantie 9Hulpbisschop draagt H. Mis op in de buitenlucht bij Toeristenkerk in Zoutelande

Spaans tegenbezoek werd regenbezoek 12een kaarsje bij Maria 13Uitneembaar katern over plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom

Hooggeëerd Publiek! 21Dorpspastoor richtte halve eeuw geleden Haarens Jeugdcircus op

Heiligenrubriek: Leonardus van Veghel 24rubriek catechese: Werken en rusten 26Maandlezing 28Verslag jaarlijkse Priesterdag 29Colofon/Lezingenschema 30Agenda's van de bisschoppen/Personalia 31

in dit nUMMer

Zowel voor bedrijven, particulieren of kerkelijkeorganisaties kunnen wij u van dienst zijn bij:

- hetvoerenvanfinanciëleadministraties- hetopmakenvanjaarrekeningen- het doen van belastingaangiftes- hetvoerenvansalarisadministraties

www.rcoppens.nl•073–6441508Wilhelminastraat1a•5243XARosmalen

IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendiensten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialismen. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt alleen met ‘native speakers’gewerkt. Kwaliteit, nauwkeurigheid, fl exibiliteit en het inzetten van de juiste specialist kenmerken IZO vertaalservice.

Alle talen binnen handbereik! Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – [email protected] – www.izovertaalservice.nl V

r of tolk

Bouw • Restauratie • Projectontwikkeling

Postbus 115 - 5250 AC Vlijmen - Telefoon 073 - 5119022E-mail [email protected] - Website www.bonthvanhulten.nl

de Bonth van Hulten bv

Adv_98x126_H.Servatiuskerk_Appeltern.indd 1 01-12-11 13:43

• Gespecialiseerd in delven en dichten van graven• Op en herbegraven op begraaf plaatsen en evt. overbrengen naar

andere begraafplaats• Ruimen, op en herbegraven van gehele begraafplaatsen in heel Nederland• Het ruimen van grafmonumenten en tekens afvoeren en vernietigen• Het ruimen van grafkelders• Plaatsen van nieuwe grafkelders• Ook voor andere graafwerkzaamheden kunnen wij u van dienst zijn

Gravendienst A.C. van der Burgt & Zn. VOFAlde Biezenstraat 30 • 5421 BG GemertTel: 06 537 188 49 Fax: 0492 36 78 78bgg. 06 510 524 69www.vanderburgtgemert.nlE-mail: [email protected]

Wilt u ook adverteren in het

Europalaan 22

5232 BC ‘s-Hertogenbosch

Postbus 1611

5200 BR ‘s-Hertogenbosch

Telefoon : 073-7507000

Fax : 073-7507049

[email protected]

www.hmsmediaexploitatie.nl

adverteren in het Bisdomblad?

Neem contact op met:

HMS Media Exploitatie

3Bisdomblad augustus 2012

Is voor u de vakantie ook weer voorbij? Velen hebben er een heel

jaar lang naar uitgezien en dan gaan die drie, vier weken ineens heel

snel om. Uitrusten, geestelijk bijtanken, de bakens even verzetten.

‘Vacare’: leegmaken heeft wel degelijk een functie.

Na de tweede wereldoorlog besefte de kerk dat met de stijgende

welvaart het (geestelijke) welzijn niet veronachtzaamd mocht wor-

den. ‘Mens sana in corpere sano’, een gezonde geest in een gezond

lichaam was het adagium. We hadden onze eigen katholieke ver-

enigingen op sportief, sociaal en cultureel gebied. We blikken in

dit nummer terug op een paar van huis uit katholieke fenomenen

die met vakantie en toerisme te maken

hebben: de jubilerende, door de paro-

chie Loon op Zand opgerichte Efteling,

het meer dan 50 jaar oude Haarense

Jeugdcircus Il Grigio van pastoor Verrijt, de

Toeristenkerk op de camping in Zeeland.

Van de redactie

Als extraatje een 8 pagina's groot katern met de bekendste

plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom. Als u uw vakantie nog

tegoed heeft, wilt u een van deze plaatsen van verering misschien

aandoen tijdens een dagje-uit. En anders kunt het boekje bewaren

voor de oktobermaand.

In het septembernummer besteden we aandacht aan het Sint-

Janscentrum, dat 25 jaar geleden door mgr. J.G. ter Schure sdb

werd opgericht en sindsdien het diocesane opleidingscentrum is

voor priesters, diakens en pastoraal assistenten.

Maar eerst dit staartje van de vakantie. We wensen u veel leesple-

Jaap van Eeden, wnmd. hoofdredacteur

6 Van de redactie 3Kort nieuws 4Woord van de bisschop 5

60 jaar efteling: hoe de droom begon 6Jubilerend attractiepark begon als initiatief van parochie Loon op Zand

de kerk is er ook op vakantie 9Hulpbisschop draagt H. Mis op in de buitenlucht bij Toeristenkerk in Zoutelande

Spaans tegenbezoek werd regenbezoek 12een kaarsje bij Maria 13Uitneembaar katern over plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom

Hooggeëerd Publiek! 21Dorpspastoor richtte halve eeuw geleden Haarens Jeugdcircus op

Heiligenrubriek: Leonardus van Veghel 24rubriek catechese: Werken en rusten 26Maandlezing 28Verslag jaarlijkse Priesterdag 29Colofon/Lezingenschema 30Agenda's van de bisschoppen/Personalia 31

in dit nUMMer

Zowel voor bedrijven, particulieren of kerkelijkeorganisaties kunnen wij u van dienst zijn bij:

- hetvoerenvanfinanciëleadministraties- hetopmakenvanjaarrekeningen- het doen van belastingaangiftes- hetvoerenvansalarisadministraties

www.rcoppens.nl•073–6441508Wilhelminastraat1a•5243XARosmalen

IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendiensten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialismen. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt alleen met ‘native speakers’gewerkt. Kwaliteit, nauwkeurigheid, fl exibiliteit en het inzetten van de juiste specialist kenmerken IZO vertaalservice.

Alle talen binnen handbereik! Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – [email protected] – www.izovertaalservice.nl V

r of tolk

Bouw • Restauratie • Projectontwikkeling

Postbus 115 - 5250 AC Vlijmen - Telefoon 073 - 5119022E-mail [email protected] - Website www.bonthvanhulten.nl

de Bonth van Hulten bv

Adv_98x126_H.Servatiuskerk_Appeltern.indd 1 01-12-11 13:43

• Gespecialiseerd in delven en dichten van graven• Op en herbegraven op begraaf plaatsen en evt. overbrengen naar

andere begraafplaats• Ruimen, op en herbegraven van gehele begraafplaatsen in heel Nederland• Het ruimen van grafmonumenten en tekens afvoeren en vernietigen• Het ruimen van grafkelders• Plaatsen van nieuwe grafkelders• Ook voor andere graafwerkzaamheden kunnen wij u van dienst zijn

Gravendienst A.C. van der Burgt & Zn. VOFAlde Biezenstraat 30 • 5421 BG GemertTel: 06 537 188 49 Fax: 0492 36 78 78bgg. 06 510 524 69www.vanderburgtgemert.nlE-mail: [email protected]

Wilt u ook adverteren in het

Europalaan 22

5232 BC ‘s-Hertogenbosch

Postbus 1611

5200 BR ‘s-Hertogenbosch

Telefoon : 073-7507000

Fax : 073-7507049

[email protected]

www.hmsmediaexploitatie.nl

adverteren in het Bisdomblad?

Neem contact op met:

HMS Media Exploitatie

De vakantie is daarom voor mensen een

‘helende tijd’. Het is een periode van ont-

haasting. Mensen creëren ruimte en tijd.

Tijd om te rusten, te bewegen, om met

elkaar in gesprek te gaan en om het leven

te overwegen. Er is weer tijd om een goed

boek te lezen, van muziek te genieten

en samen gezellig te eten. In zekere zin

geneest ook de ziel. De mens opent zich

voor het wonder van het bestaan. Hij

vraagt naar God en komt ook tot gebed.

Een vakantie lijkt me geslaagd wan-

neer alle facetten van het leven die in

de vakantie de ruimte krijgen ook in het

gewone leven weer een plaats krijgen.

Een goede invulling van de zondag kan

hierbij helpen. De zondag mag een dag

zijn voor God, voor je gezin en voor jezelf.

Wen je aan om op zondag naar de kerk te

gaan. Maak ruimte om als gezin samen te

zijn. Regel een uitgebreide, rustige maal-

tijd. Maak verder geen afspraken, dan

kun je rusten, bewegen, lezen en naar

muziek luisteren. Kortom: geef de zondag

rust en ruimte. Op zo’n zondag kan de

mens zich hernemen en herstellen. Je

kunt weer met vreugde en overtuiging je

Veel mensen zien uit naar hun vakantie. Dat kan ik

goed begrijpen. Vaker hoor je iemand zeggen dat hij of zij

écht aan vakantie toe is, aan een onderbreking van het werk-

ritme. Mensen ondervinden in hun werk vaak te veel druk en stress, waardoor er weinig

ruimte is voor ontspanning. Om gezond te blijven vraagt het

lichaam om voldoende bewe-ging en zoekt de geest ruimte om los te komen van de dage-

lijkse beslommeringen. Het leven van mensen raakt steeds voller. Bood vroeger de zondag nog enig soelaas, ook die dag

is nu vaak volgepland.

opdracht op maandag, wanneer de werk-

week begint, ter hand nemen. En door

het vieren van de zondag zul je leren ook

iedere dag een uur ruimte in te bouwen

om zo verbonden te blijven met de wel-

daad die de zondag brengt.

Van harte wens ik u een goede vakantie

toe en de voorzetting daarvan op de zon-

dagen. Het zal u helpen gelukkig te zijn.

Drs. A.L.M. Hurkmans

Bisschop van ’s-Hertogenbosch

Iedere zondag is een beetje vakantie

Diocesane opening Jaar van geloofOp donderdag 11 oktober wordt wereldwijd het Jaar van het

Geloof geopend. Het bisdom van ’s-Hertogenbosch wil bij dit

bijzondere jaar aansluiten. In het Bossche diocees start het

Jaar van het Geloof op donderdag 11 oktober om 19.00 uur

geopend met een pontificale Eucharistieviering in de kathe-

drale basiliek St. Jan’ Evangelist. Het speciaal voor het Jaar

van het Geloof samengestelde misformulier voor de evangelise-

ring wordt gevolgd. Iedereen die mee wil vieren is hiervoor van

harte uitgenodigd.

Aansluitend op de viering is er op het St. Janscentrum een

avond met een lezing over het thema 'gelovig zijn vandaag'.

Geloven is immers nooit vanzelfsprekend. Er zal daarom wor-

den ingegaan op de obstakels die we bij het geloven tegenko-

men, maar ook bij de goede redenen om te geloven en vooral

de betrouwbare steunpunten die we daarbij hebben en in het

pastoraat kunnen aanreiken.

De ruimte waar de lezing plaatsvindt is helaas beperkt. Leden

van de pastorale teams en parochiebestuurders krijgen daar-

om rond het feest van Maria Tenhemelopneming een uitnodi-

ging voor deze lezing met de mogelijkheid zich aan te melden

(middels antwoordkaart of per e-mail, vóór 1 oktober).

...................................

Cursus Groeien in Geloof in het kader van pauselijk Jaar

Aansluitend bij het speciale Jaar van het Geloof dat Paus

Benedictus XVI heeft aangekondigd en dat op 11 oktober

2012, op de 50ste verjaardag van de opening van het Tweede

Vaticaans Concilie begint, wordt u uitgenodigd de diocesane

cursus Groeien in geloof te gaan volgen.

Op die datum is het ook 20 jaar geleden dat de Catechismus

van de katholieke Kerk werd gepubliceerd. Twee verjaardagen

die de moeite waard zijn om bij stil te staan. In zijn apostoli-

sche brief Porta Fidei schrijft de paus dan ook dat hij hoopt dat

velen deze jubilea willen vieren “door de weg van het geloof te

herontdekken om zo steeds beter de vreugde en het nieuwe

enthousiasme te belichten van de ontmoeting met Christus”.

De diocesane cursus biedt daar een goede gelegenheid toe.

Cursus Groeien in geloof in het kort:

•dethema’svandebijeenkomstenvolgendeinhoudvanhet

christelijk geloof zoals dit in de vier delen van de Catechismus

wordt verwoord: over het credo (de geloofsbelijdenis), de litur-

gie met daarin de sacramenten, het christelijk handelen en

het gebed;

•eriseenbasisjaarwaarvooralheteigenverstaanvanhet

christelijk geloof aandacht krijgt, en een verdiepingsjaar waar

vooral de systematiek en kerkelijke verwoording van dit geloof

centraal staat;

•zowelhetbasisjaaralshetverdiepingsjaarbestaatuittwintig

bijeenkomsten;

•inbeidejarenwordendoordedeelnemerskleinewerkstukken

gemaakt;

•debijeenkomstenzijntelkensopmaandagavondvan19.30

tot 21.30 uur op het Sint Janscentrum in ’s-Hertogenbosch;

Aan de deelnemers wordt een bijdrage van € 90,-- per persoon

per jaar gevraagd. Aanmelden kan tot 25 augustus 2012,

e-mail: [email protected], of: secretariaat

diocesaan vormingscentrum, Parade 11, 5211 KL ’s-Hertogen-

bosch. Voor informatie: Ellen Kleinpenning, tel. 073-5232057

(of secretariaat: 073-5232045).

...................................

Youcat-bijeenkomsten in het najaar bekendHet concept van YouCat bijeenkomsten wordt het komende jaar

voortgezet. Deze jongerenbijeenkomsten rondom de jongeren-

catechismus vinden eens per maand plaats op verschillende

plaatsen in het bisdom. Tijdens een YouCat bijeenkomst wordt

er een inleiding gegeven vanuit de YouCat, zijn er deelgroepge-

sprekken, wordt er Eucharistie gevierd en samen gegeten. Dit

jaar zal er aan deze voor de jongeren vertrouwde formule ook

een voorbereidingsblok voor de WJD worden toegevoegd aan het

programma.

De YouCat bijeenkomsten in het najaar van 2012 zullen zijn op

de volgende data:

•Zondag30septemberinDrunen(PastoorVermeulenzaal,

het parochiezaaltje naast de kerk, Raadhuisplein 2, 5151 JH,

Drunen)

•Zondag28oktoberinUden(Parochiecenturm,Kerkstraat25,

5401 BC, Uden)

•Zondag16decemberinOirschot(Pastoraalcentrum,

Nieuwstraat 17, Oirschot)

Alle jongeren uit het hele bisdom zijn van harte uitgenodigd om

deel te nemen aan de YouCat-bijeenkomsten, om zich zo te ver-

diepen in hun geloof en andere jongeren te ontmoeten.

...................................

5Bisdomblad augustus 20124 Bisdomblad augustus 2012

De vakantie is daarom voor mensen een

‘helende tijd’. Het is een periode van ont-

haasting. Mensen creëren ruimte en tijd.

Tijd om te rusten, te bewegen, om met

elkaar in gesprek te gaan en om het leven

te overwegen. Er is weer tijd om een goed

boek te lezen, van muziek te genieten

en samen gezellig te eten. In zekere zin

geneest ook de ziel. De mens opent zich

voor het wonder van het bestaan. Hij

vraagt naar God en komt ook tot gebed.

Een vakantie lijkt me geslaagd wan-

neer alle facetten van het leven die in

de vakantie de ruimte krijgen ook in het

gewone leven weer een plaats krijgen.

Een goede invulling van de zondag kan

hierbij helpen. De zondag mag een dag

zijn voor God, voor je gezin en voor jezelf.

Wen je aan om op zondag naar de kerk te

gaan. Maak ruimte om als gezin samen te

zijn. Regel een uitgebreide, rustige maal-

tijd. Maak verder geen afspraken, dan

kun je rusten, bewegen, lezen en naar

muziek luisteren. Kortom: geef de zondag

rust en ruimte. Op zo’n zondag kan de

mens zich hernemen en herstellen. Je

kunt weer met vreugde en overtuiging je

Veel mensen zien uit naar hun vakantie. Dat kan ik

goed begrijpen. Vaker hoor je iemand zeggen dat hij of zij

écht aan vakantie toe is, aan een onderbreking van het werk-

ritme. Mensen ondervinden in hun werk vaak te veel druk en stress, waardoor er weinig

ruimte is voor ontspanning. Om gezond te blijven vraagt het

lichaam om voldoende bewe-ging en zoekt de geest ruimte om los te komen van de dage-

lijkse beslommeringen. Het leven van mensen raakt steeds voller. Bood vroeger de zondag nog enig soelaas, ook die dag

is nu vaak volgepland.

opdracht op maandag, wanneer de werk-

week begint, ter hand nemen. En door

het vieren van de zondag zul je leren ook

iedere dag een uur ruimte in te bouwen

om zo verbonden te blijven met de wel-

daad die de zondag brengt.

Van harte wens ik u een goede vakantie

toe en de voorzetting daarvan op de zon-

dagen. Het zal u helpen gelukkig te zijn.

Drs. A.L.M. Hurkmans

Bisschop van ’s-Hertogenbosch

Iedere zondag is een beetje vakantie

Diocesane opening Jaar van geloofOp donderdag 11 oktober wordt wereldwijd het Jaar van het

Geloof geopend. Het bisdom van ’s-Hertogenbosch wil bij dit

bijzondere jaar aansluiten. In het Bossche diocees start het

Jaar van het Geloof op donderdag 11 oktober om 19.00 uur

geopend met een pontificale Eucharistieviering in de kathe-

drale basiliek St. Jan’ Evangelist. Het speciaal voor het Jaar

van het Geloof samengestelde misformulier voor de evangelise-

ring wordt gevolgd. Iedereen die mee wil vieren is hiervoor van

harte uitgenodigd.

Aansluitend op de viering is er op het St. Janscentrum een

avond met een lezing over het thema 'gelovig zijn vandaag'.

Geloven is immers nooit vanzelfsprekend. Er zal daarom wor-

den ingegaan op de obstakels die we bij het geloven tegenko-

men, maar ook bij de goede redenen om te geloven en vooral

de betrouwbare steunpunten die we daarbij hebben en in het

pastoraat kunnen aanreiken.

De ruimte waar de lezing plaatsvindt is helaas beperkt. Leden

van de pastorale teams en parochiebestuurders krijgen daar-

om rond het feest van Maria Tenhemelopneming een uitnodi-

ging voor deze lezing met de mogelijkheid zich aan te melden

(middels antwoordkaart of per e-mail, vóór 1 oktober).

...................................

Cursus Groeien in Geloof in het kader van pauselijk Jaar

Aansluitend bij het speciale Jaar van het Geloof dat Paus

Benedictus XVI heeft aangekondigd en dat op 11 oktober

2012, op de 50ste verjaardag van de opening van het Tweede

Vaticaans Concilie begint, wordt u uitgenodigd de diocesane

cursus Groeien in geloof te gaan volgen.

Op die datum is het ook 20 jaar geleden dat de Catechismus

van de katholieke Kerk werd gepubliceerd. Twee verjaardagen

die de moeite waard zijn om bij stil te staan. In zijn apostoli-

sche brief Porta Fidei schrijft de paus dan ook dat hij hoopt dat

velen deze jubilea willen vieren “door de weg van het geloof te

herontdekken om zo steeds beter de vreugde en het nieuwe

enthousiasme te belichten van de ontmoeting met Christus”.

De diocesane cursus biedt daar een goede gelegenheid toe.

Cursus Groeien in geloof in het kort:

•dethema’svandebijeenkomstenvolgendeinhoudvanhet

christelijk geloof zoals dit in de vier delen van de Catechismus

wordt verwoord: over het credo (de geloofsbelijdenis), de litur-

gie met daarin de sacramenten, het christelijk handelen en

het gebed;

•eriseenbasisjaarwaarvooralheteigenverstaanvanhet

christelijk geloof aandacht krijgt, en een verdiepingsjaar waar

vooral de systematiek en kerkelijke verwoording van dit geloof

centraal staat;

•zowelhetbasisjaaralshetverdiepingsjaarbestaatuittwintig

bijeenkomsten;

•inbeidejarenwordendoordedeelnemerskleinewerkstukken

gemaakt;

•debijeenkomstenzijntelkensopmaandagavondvan19.30

tot 21.30 uur op het Sint Janscentrum in ’s-Hertogenbosch;

Aan de deelnemers wordt een bijdrage van € 90,-- per persoon

per jaar gevraagd. Aanmelden kan tot 25 augustus 2012,

e-mail: [email protected], of: secretariaat

diocesaan vormingscentrum, Parade 11, 5211 KL ’s-Hertogen-

bosch. Voor informatie: Ellen Kleinpenning, tel. 073-5232057

(of secretariaat: 073-5232045).

...................................

Youcat-bijeenkomsten in het najaar bekendHet concept van YouCat bijeenkomsten wordt het komende jaar

voortgezet. Deze jongerenbijeenkomsten rondom de jongeren-

catechismus vinden eens per maand plaats op verschillende

plaatsen in het bisdom. Tijdens een YouCat bijeenkomst wordt

er een inleiding gegeven vanuit de YouCat, zijn er deelgroepge-

sprekken, wordt er Eucharistie gevierd en samen gegeten. Dit

jaar zal er aan deze voor de jongeren vertrouwde formule ook

een voorbereidingsblok voor de WJD worden toegevoegd aan het

programma.

De YouCat bijeenkomsten in het najaar van 2012 zullen zijn op

de volgende data:

•Zondag30septemberinDrunen(PastoorVermeulenzaal,

het parochiezaaltje naast de kerk, Raadhuisplein 2, 5151 JH,

Drunen)

•Zondag28oktoberinUden(Parochiecenturm,Kerkstraat25,

5401 BC, Uden)

•Zondag16decemberinOirschot(Pastoraalcentrum,

Nieuwstraat 17, Oirschot)

Alle jongeren uit het hele bisdom zijn van harte uitgenodigd om

deel te nemen aan de YouCat-bijeenkomsten, om zich zo te ver-

diepen in hun geloof en andere jongeren te ontmoeten.

...................................

We schrijven de jaren dertig van de vorige eeuw, aan de vooravond van de tweede wereldoorlog. Het leven is hard in de Langstraat. De rol van de kerk is belangrijk, want de bevolking is gro-tendeels katholiek, de gezinnen zijn groot en het gevecht om het bestaan wordt bepaald door de economische crisis die het tweede grote gewapende conflict van deze eeuw zal voortbren-gen. De kerk laat het lot van de arbei-der niet onberoerd: zij wil het zware leven verlichten en optillen naar een hoger plan door hen gepaste vormen van sport en ontspanning aan te bie-den. In deze periode begint in feite de geschiedenis van de Efteling. Het zijn pastoor F.J. de Klijn en zijn kapelaan E. Rietra die samen met de voorzitter van voetbalvereniging DESK in 1933 het voortouw nemen tot het oprichten van een R.K. Sport- en Wandelpark op de bos- en zandgronden die behoren tot de parochies St. Jan en St. Jozef in Loon op Zand en Kaatsheuvel. Onder begeleiding van de Nederlandsche Heidemaatschappij gaat in 1934 de eerste schop de grond in. In 1936 krijgt het sportpark een uitbreiding met een speelweide, een grote speeltuin met glijbaan, een kabelbaan en een draai-molen. De Broeders van Liefde houden op het park jaarlijks vakantiespelen voor kinderen.

in katHoLieke geeStNa de oorlog kent de schoenindustrie in de Langstraat een periode van onge-kende bloei en de behoefte aan recre-atiemogelijkheden overstijgt hetgeen het sportpark te bieden heeft. 1949 is

een recordjaar voor het park, niet in het minst door de expositie De Schoen, die in de zomermaanden plaatsvindt, compleet met een lunapark dat, zo is in de vergunning voor de tentoonstel-ling bepaald, een permanente plaats krijgt op het sportpark. Hier komt de geboorte van de Efteling in een stroom-versnelling. Op 1 augustus 1949 wordt architect Heijdelberger door de bur-gemeester en de gemeentesecretaris, pastoor De Klijn en kapelaan Rietra ontboden op het gemeentehuis om de plannen te bespreken voor een 'groot recreatiepark met bergen en 10 hectare water'. Een en ander wordt in 1950 tij-dens een bijzondere vergadering in de pastorie van de St. Jozefparochie beze-geld. Tijdens die vergadering worden de statuten van het Sportpark gewijzigd en de naam veranderd in Natuurpark de Efteling. Doel van de nieuwe stich-ting is “de lichamelijke ontwikkeling en ontspanning van de inwoners der gemeente Loon op Zand en de bevorde-ring van het tourisme naar en binnen de gemeente, een en ander in katholie-ke geest”. Dit zijn de baringsweeën van de huidige Efteling, die de opening van het Sprookjesbos in 1952 aanhoudt als start van het huidige attractiepark.De kerk heeft al lang geen vinger meer in de pap bij de Efteling. In 1968 komt er een exploitatiestichting voor het Natuurpark en op 6 augustus 1968 kondigt Rietra, die inmiddels pastoor is en de laatste geestelijke die zitting heeft in het Stichtingsbestuur, zijn ver-trek aan. Zijn plaats wordt ingenomen Karel van Tuijn, een neef van Rietra en huisarts in Loon op Zand.

een drooMVakantie in ViLLa PardoeSVilla Pardoes is een vakantieverblijf voor ernstig, mogelijk levensbedrei-gend zieke kinderen in Kaatsheuvel. Een gratis week vakantie voor het hele gezin. Met vader, moeder, broers en zusjes, zelfs met hun opa’s en oma’s. Even geen doktoren, geen witte jassen, maar plezier maken met het hele gezin. Wekelijks is er plaats voor acht gezin-nen (tot 6 personen) uit Nederland en Vlaanderen. Zeven dagen per week worden ze van 9.30 tot 21.30 uur met liefde en zorg omringd door zo’n 130 vrijwilligers, de gastheren en –vrouwen van de Villa. Die doen spelletjes en acti-viteiten met hen, zorgen voor het onder-houd en de schoonmaak en fungeren als vangnet voor de kinderen en hun familie. Dat alles om het verblijf voor hen zo zorgenloos mogelijk te maken. Aan vrijwilligers is geen gebrek.

HeLeMaaL zeLfStandigDe aandacht voor kinderen loopt als een rode draad door de geschiedenis van de Efteling, met name voor kwets-bare kinderen, ook al is het al lang niet meer 'de katholieke geest' die het beleid van het park bepaalt.Villa Pardoes, in 2000 opgericht door Stichting Natuurpark de Efteling, functioneert al bijna 12 jaar helemaal zelfstandig. Frank van Helvoirt is 67 jaar, gepen-sioneerd vertegenwoordiger, hij is weduwnaar en sinds 6 jaar één van de 130 vrijwilligers van Villa Pardoes. “We maken wel gebruik van diensten van de Efteling - de post, ict en administra-

Hoe de droom begon

Dit jaar bestaat de Efteling 60 jaar, gerekend vanaf de

opening in 1952 van het beroemde Sprookjesbos.

Eerder dit jaar werd dat jubi-leum gevierd met de ope-

ning van de nieuwste attrac-tie van het attractiepark

dat sinds jaren de nummer 1 bestemming is voor een

dagje uit in eigen land, Aquanura. Ook bisschop

Hurkmans was een van de genodigden. Want wist u dat het initiatief voor de sprook-

jeswereld in Kaatsheuvel een paar jaar eerder geno-men werd door de pastoor van Loon op Zand? En dat

ernstig zieke kinderen in de naar de mascotte van het park genoemde Villa Pardoes terecht kunnen voor een droomvakantie

met het gezin?

60 Jaar Efteling: De aandacht voor kwetsbare kinderen loopt als een rode draad door de geschiede-nis van de Efteling, ook al is het niet meer ‘de katholieke geest’ die het beleid bepaalt.

We schrijven de jaren dertig van de vorige eeuw, aan de vooravond van de tweede wereldoorlog. Het leven is hard in de Langstraat. De rol van de kerk is belangrijk, want de bevolking is gro-tendeels katholiek, de gezinnen zijn groot en het gevecht om het bestaan wordt bepaald door de economische crisis die het tweede grote gewapende conflict van deze eeuw zal voortbren-gen. De kerk laat het lot van de arbei-der niet onberoerd: zij wil het zware leven verlichten en optillen naar een hoger plan door hen gepaste vormen van sport en ontspanning aan te bie-den. In deze periode begint in feite de geschiedenis van de Efteling. Het zijn pastoor F.J. de Klijn en zijn kapelaan E. Rietra die samen met de voorzitter van voetbalvereniging DESK in 1933 het voortouw nemen tot het oprichten van een R.K. Sport- en Wandelpark op de bos- en zandgronden die behoren tot de parochies St. Jan en St. Jozef in Loon op Zand en Kaatsheuvel. Onder begeleiding van de Nederlandsche Heidemaatschappij gaat in 1934 de eerste schop de grond in. In 1936 krijgt het sportpark een uitbreiding met een speelweide, een grote speeltuin met glijbaan, een kabelbaan en een draai-molen. De Broeders van Liefde houden op het park jaarlijks vakantiespelen voor kinderen.

in katHoLieke geeStNa de oorlog kent de schoenindustrie in de Langstraat een periode van onge-kende bloei en de behoefte aan recre-atiemogelijkheden overstijgt hetgeen het sportpark te bieden heeft. 1949 is

een recordjaar voor het park, niet in het minst door de expositie De Schoen, die in de zomermaanden plaatsvindt, compleet met een lunapark dat, zo is in de vergunning voor de tentoonstel-ling bepaald, een permanente plaats krijgt op het sportpark. Hier komt de geboorte van de Efteling in een stroom-versnelling. Op 1 augustus 1949 wordt architect Heijdelberger door de bur-gemeester en de gemeentesecretaris, pastoor De Klijn en kapelaan Rietra ontboden op het gemeentehuis om de plannen te bespreken voor een 'groot recreatiepark met bergen en 10 hectare water'. Een en ander wordt in 1950 tij-dens een bijzondere vergadering in de pastorie van de St. Jozefparochie beze-geld. Tijdens die vergadering worden de statuten van het Sportpark gewijzigd en de naam veranderd in Natuurpark de Efteling. Doel van de nieuwe stich-ting is “de lichamelijke ontwikkeling en ontspanning van de inwoners der gemeente Loon op Zand en de bevorde-ring van het tourisme naar en binnen de gemeente, een en ander in katholie-ke geest”. Dit zijn de baringsweeën van de huidige Efteling, die de opening van het Sprookjesbos in 1952 aanhoudt als start van het huidige attractiepark.De kerk heeft al lang geen vinger meer in de pap bij de Efteling. In 1968 komt er een exploitatiestichting voor het Natuurpark en op 6 augustus 1968 kondigt Rietra, die inmiddels pastoor is en de laatste geestelijke die zitting heeft in het Stichtingsbestuur, zijn ver-trek aan. Zijn plaats wordt ingenomen Karel van Tuijn, een neef van Rietra en huisarts in Loon op Zand.

een drooMVakantie in ViLLa PardoeSVilla Pardoes is een vakantieverblijf voor ernstig, mogelijk levensbedrei-gend zieke kinderen in Kaatsheuvel. Een gratis week vakantie voor het hele gezin. Met vader, moeder, broers en zusjes, zelfs met hun opa’s en oma’s. Even geen doktoren, geen witte jassen, maar plezier maken met het hele gezin. Wekelijks is er plaats voor acht gezin-nen (tot 6 personen) uit Nederland en Vlaanderen. Zeven dagen per week worden ze van 9.30 tot 21.30 uur met liefde en zorg omringd door zo’n 130 vrijwilligers, de gastheren en –vrouwen van de Villa. Die doen spelletjes en acti-viteiten met hen, zorgen voor het onder-houd en de schoonmaak en fungeren als vangnet voor de kinderen en hun familie. Dat alles om het verblijf voor hen zo zorgenloos mogelijk te maken. Aan vrijwilligers is geen gebrek.

HeLeMaaL zeLfStandigDe aandacht voor kinderen loopt als een rode draad door de geschiedenis van de Efteling, met name voor kwets-bare kinderen, ook al is het al lang niet meer 'de katholieke geest' die het beleid van het park bepaalt.Villa Pardoes, in 2000 opgericht door Stichting Natuurpark de Efteling, functioneert al bijna 12 jaar helemaal zelfstandig. Frank van Helvoirt is 67 jaar, gepen-sioneerd vertegenwoordiger, hij is weduwnaar en sinds 6 jaar één van de 130 vrijwilligers van Villa Pardoes. “We maken wel gebruik van diensten van de Efteling - de post, ict en administra-

Hoe de droom begon

Dit jaar bestaat de Efteling 60 jaar, gerekend vanaf de

opening in 1952 van het beroemde Sprookjesbos.

Eerder dit jaar werd dat jubi-leum gevierd met de ope-

ning van de nieuwste attrac-tie van het attractiepark

dat sinds jaren de nummer 1 bestemming is voor een

dagje uit in eigen land, Aquanura. Ook bisschop

Hurkmans was een van de genodigden. Want wist u dat het initiatief voor de sprook-

jeswereld in Kaatsheuvel een paar jaar eerder geno-men werd door de pastoor van Loon op Zand? En dat

ernstig zieke kinderen in de naar de mascotte van het park genoemde Villa Pardoes terecht kunnen voor een droomvakantie

met het gezin?

60 Jaar Efteling: De aandacht voor kwetsbare kinderen loopt als een rode draad door de geschiede-nis van de Efteling, ook al is het niet meer ‘de katholieke geest’ die het beleid bepaalt.

tie - en ze zijn een structurele sponsor. Daarnaast hebben onze gasten gratis toegang tot het park. We hebben aan de overkant van de weg een eigen entree voor de gezinnen van Villa Pardoes. Ik geef meestal een van de kinderen de sleutel en vraag dan: ‘Heb jij wel eens de Efteling opengemaakt?’ Dat is maar iets van een paar seconden, maar dat vinden ze natuurlijk prachtig: ik heb de Efteling opengemaakt!”

WacHtLiJSt Voor VriJWiLLigerSAan vrijwilligers geen gebrek,zoals gezegd, er is zelfs een wachtlijst voor gastheer/gastvrouw. Welke organisatie kan dat vandaag de dag nog zeggen...? Frank is begonnen in de Villa via de Reiki-behandelingen die hij met de gastgezinnen deed. Als zij daarvoor openstaan en dat willen. Reiki veron-derstelt een universele energie die door de handen werkt. Iedere mens heeft de kracht in zich deze energie te gebrui-ken, te geven. (Ga maar na waar je han-den naar toe gaan als een kleuter geval-len is: naar de pijnlijke plek. Wat je in het liefdegevoel voor de kleuter onbe-wust doet, doe je bij een behandeling met Reiki bewust). “De kinderen zijn vaak erg druk en ouders erg gestrest en het is met name rust die je met reiki overbrengt”. Na de dood van zijn vrouw heeft Frank zich aangemeld voor als

gastheer. Hij wijst naar buiten, waar bouwvakkers, zo vlak voor hun vakan-tie, nog druk aan het werk zijn. “Daar komt De Poef, een soort theater bij de Villa voor presentaties, optredens, eve-nementen en festiviteiten”, vertelt hij. “Dat zal hier ook wat meer rust bren-gen in huis,” is zijn overtuiging.Omdat de Villa toch zieke kinderen te gast krijgt, is de accomodatie daarop ingericht: als het nodig is dan zijn er rolstoelen, hoog/laagbedden, tilliften en dergelijke beschikbaar. Er is een uitgebreid medisch vangnet paraat, maar medische ondersteuning is er in het complex niet. “Witte jassen, daar hebben ze al zo vaak mee te maken, dat moet hier even niet aan de orde zijn. Niet voor niets is onze slogan: ‘Villa Pardoes, daar vergeet je àlles!’ Dat geldt voor de kinderen die ziek zijn even goed als voor de ouders en het gezin, voor de hele omgeving.” Ouders advi-seert hij vaak om eenmaal thuis verder te gaan met reiki. “Je hebt er twee handen voor nodig en die heb je altijd bij je. Je kunt er energie door krijgen, soms zelfs pijn mee verlichten. Je moet het natuurlijk niet zien in plaats van een medische handeling, maar het kan wel aanvullend positief uitpakken”.

daar doe Je Het VoorRust is belangrijk, maar anderzijds is

er voor de kinderen en hun gezinnen heel wat te doen. In huis (wat handig is als het slecht weer is), want er is speel-goed te over en zeg nou, waar vind je in huis een glijbaan en een zandbak? En hoewel de Efteling natuurlijk een grote trekpleister is voor de gezinnen, staan voor wie dat wil ook een scala aan andere activiteiten klaar, zoals een bezoekje aan Attractiepark Toverland, de Beekse Bergen, de bioscoop en taartjes bakken bij bakkerij Piekfijn in het dorp.

Frank werkt nooit op vrijdag, de wis-seldag in de Villa, en mist daardoor vaak het moment dat de gezinnen weer naar huis gaan, maar uit alles merkt hij dat het hen dan goed gedaan heeft: brieven, mailtjes, foto's die naderhand gestuurd worden, werkstukken. “Daar doe je het voor!” zegt hij niet zonder trots.

G. van het Hof

Bronnen: De Efteling; kroniek van een sprookje;

H. vanden Diepstraten ISBN 90 4390 416 3

De kerk is er ook op vakantie

Heeft u ooit in de openlucht, zittend op een stoel in het gras en genie-

tend van de omgeving en het geluid van de natuur, een heilige Mis bijge-woond? Wie weleens op vakantie in Zeeland is geweest, zal deze vraag wellicht met 'ja' kunnen beantwoor-

den. Toegegeven, ook hier heeft de secularisatie hard toegeslagen,

maar in sommige badplaatsen vindt u ze nog: de zogeheten strandker-

ken. De Toeristenkerk Sint Catharina in Zoutelande is er zo een. Al meer

dan vijftig jaar. Vorige maand had ze twee Bossche celebranten te gast:

hulpbisschop Rob Mutsaerts en diens (priester)broer Ed. Ook voor de schrijver dezes was het vroeg uit de veren en twee uur rijden om de zon-

dagsmis van 10.00 uur bij te wonen.

Het was, kort na de oorlog, pastoor Snel van de Petrus en Paulusparochie in Middelburg die, met volmacht van mgr. Baeten, de toen-malige bisschop van Breda, van start ging met het toeristenpastoraat in Zoutelande. De badplaats telde in het hoogseizoen soms wel 1200 vakantiegangers, die er meestal een maand verbleven.

De weg naar de opening van de toeristen-kerk bleek niet eenvoudig, zo blijkt uit de haar analen. Pastoor Snel ijverde al sinds 1947 voor de bouw van een toeristenkerk, nadat katholieke badgasten, vele met grote gezinnen en meest afkomstig uit Brabant

tie - en ze zijn een structurele sponsor. Daarnaast hebben onze gasten gratis toegang tot het park. We hebben aan de overkant van de weg een eigen entree voor de gezinnen van Villa Pardoes. Ik geef meestal een van de kinderen de sleutel en vraag dan: ‘Heb jij wel eens de Efteling opengemaakt?’ Dat is maar iets van een paar seconden, maar dat vinden ze natuurlijk prachtig: ik heb de Efteling opengemaakt!”

WacHtLiJSt Voor VriJWiLLigerSAan vrijwilligers geen gebrek,zoals gezegd, er is zelfs een wachtlijst voor gastheer/gastvrouw. Welke organisatie kan dat vandaag de dag nog zeggen...? Frank is begonnen in de Villa via de Reiki-behandelingen die hij met de gastgezinnen deed. Als zij daarvoor openstaan en dat willen. Reiki veron-derstelt een universele energie die door de handen werkt. Iedere mens heeft de kracht in zich deze energie te gebrui-ken, te geven. (Ga maar na waar je han-den naar toe gaan als een kleuter geval-len is: naar de pijnlijke plek. Wat je in het liefdegevoel voor de kleuter onbe-wust doet, doe je bij een behandeling met Reiki bewust). “De kinderen zijn vaak erg druk en ouders erg gestrest en het is met name rust die je met reiki overbrengt”. Na de dood van zijn vrouw heeft Frank zich aangemeld voor als

gastheer. Hij wijst naar buiten, waar bouwvakkers, zo vlak voor hun vakan-tie, nog druk aan het werk zijn. “Daar komt De Poef, een soort theater bij de Villa voor presentaties, optredens, eve-nementen en festiviteiten”, vertelt hij. “Dat zal hier ook wat meer rust bren-gen in huis,” is zijn overtuiging.Omdat de Villa toch zieke kinderen te gast krijgt, is de accomodatie daarop ingericht: als het nodig is dan zijn er rolstoelen, hoog/laagbedden, tilliften en dergelijke beschikbaar. Er is een uitgebreid medisch vangnet paraat, maar medische ondersteuning is er in het complex niet. “Witte jassen, daar hebben ze al zo vaak mee te maken, dat moet hier even niet aan de orde zijn. Niet voor niets is onze slogan: ‘Villa Pardoes, daar vergeet je àlles!’ Dat geldt voor de kinderen die ziek zijn even goed als voor de ouders en het gezin, voor de hele omgeving.” Ouders advi-seert hij vaak om eenmaal thuis verder te gaan met reiki. “Je hebt er twee handen voor nodig en die heb je altijd bij je. Je kunt er energie door krijgen, soms zelfs pijn mee verlichten. Je moet het natuurlijk niet zien in plaats van een medische handeling, maar het kan wel aanvullend positief uitpakken”.

daar doe Je Het VoorRust is belangrijk, maar anderzijds is

er voor de kinderen en hun gezinnen heel wat te doen. In huis (wat handig is als het slecht weer is), want er is speel-goed te over en zeg nou, waar vind je in huis een glijbaan en een zandbak? En hoewel de Efteling natuurlijk een grote trekpleister is voor de gezinnen, staan voor wie dat wil ook een scala aan andere activiteiten klaar, zoals een bezoekje aan Attractiepark Toverland, de Beekse Bergen, de bioscoop en taartjes bakken bij bakkerij Piekfijn in het dorp.

Frank werkt nooit op vrijdag, de wis-seldag in de Villa, en mist daardoor vaak het moment dat de gezinnen weer naar huis gaan, maar uit alles merkt hij dat het hen dan goed gedaan heeft: brieven, mailtjes, foto's die naderhand gestuurd worden, werkstukken. “Daar doe je het voor!” zegt hij niet zonder trots.

G. van het Hof

Bronnen: De Efteling; kroniek van een sprookje;

H. vanden Diepstraten ISBN 90 4390 416 3

De kerk is er ook op vakantie

Heeft u ooit in de openlucht, zittend op een stoel in het gras en genie-

tend van de omgeving en het geluid van de natuur, een heilige Mis bijge-woond? Wie weleens op vakantie in Zeeland is geweest, zal deze vraag wellicht met 'ja' kunnen beantwoor-

den. Toegegeven, ook hier heeft de secularisatie hard toegeslagen,

maar in sommige badplaatsen vindt u ze nog: de zogeheten strandker-

ken. De Toeristenkerk Sint Catharina in Zoutelande is er zo een. Al meer

dan vijftig jaar. Vorige maand had ze twee Bossche celebranten te gast:

hulpbisschop Rob Mutsaerts en diens (priester)broer Ed. Ook voor de schrijver dezes was het vroeg uit de veren en twee uur rijden om de zon-

dagsmis van 10.00 uur bij te wonen.

Het was, kort na de oorlog, pastoor Snel van de Petrus en Paulusparochie in Middelburg die, met volmacht van mgr. Baeten, de toen-malige bisschop van Breda, van start ging met het toeristenpastoraat in Zoutelande. De badplaats telde in het hoogseizoen soms wel 1200 vakantiegangers, die er meestal een maand verbleven.

De weg naar de opening van de toeristen-kerk bleek niet eenvoudig, zo blijkt uit de haar analen. Pastoor Snel ijverde al sinds 1947 voor de bouw van een toeristenkerk, nadat katholieke badgasten, vele met grote gezinnen en meest afkomstig uit Brabant

en Limburg, herhaaldelijk hadden gevraagd of het niet mogelijk was om tenminste op de zondagen in Zoutelande de heilige Mis bij te wonen. Want de afstand naar Middelburg was, met de beperkte vervoersmogelijkhe-den van die tijd, te groot. Kerkelijke en wereldlijke autoriteiten moesten met de bouw in te stemmen en dat vroeg even-eens veel tijd.

In de begintijd van het toeristenpasto-raat werd daarom, bij gebrek aan beter, toevlucht gezocht in een tent. Maar op 7 juni 1959, ongeveer twaalf jaar nadat de eerste stappen waren gezet door pastoor Snel, kon de toeristenkerk dan eindelijk als bakstenen godshuis worden ingezegend. Gedurende de periode 1959-1964 gingen priesters uit Middelburg en Vlissingen in de vierin-gen voor.De toeristenkerk werd toegewijd van Sint Catharina, de patrones van de voormalige parochiekerk van Zoutelande, die in de tweede helft van de dertiende eeuw werd gesticht. Zo’n

driehonderd jaar later, kort na de beel-denstorm in 1566, werd deze kerk voor rooms-katholieke erediensten gesloten.In 1964 vroeg de toenmalige bisschop van Breda aan de paters van de Heilige Harten in het Brabantse Bavel of zij bereid waren de diensten te verzorgen. Pater Johan van Berkel begon ermee in het toeristenseizoen 1964-1965. Van Berkel kwam -tot 2006- ieder week-end, met zijn bromfiets, vanuit Bavel naar Zoutelande. Zijn opvolger was pater Rameckers die in 2009, bij het naderen van zijn 84-ste verjaardag en na veertig jaar trouwe dienst, afscheid nam. Sinds die tijd worden de meeste vieringen gedaan door Jan van Oers.

Op de mooie zomerdag dat ik de Toeristenkerk bezoek - het is inmid-dels 22 juli en van echt zomerweer is nog nauwelijks sprake geweest – kom ik een half uur vóór de Mis tegelijk aan met hulpbisschop Rob Mutsaerts. Hij zal vandaag samen met zijn broer Ed Mutsaerts celebreren en heeft ook zijn eigen misdienaars meegenomen. We worden verwelkomd door twee leden van de werkgroep. Even later arriveert ook het gastkoor uit Zundert en de eerste kerkgangers parkeren dan al hun fiets op het kerkportaal. “Goede morgen”, klinkt het, en “Gute Morgen”, want een kwart van de kerkgangers, zo schat ik, is van Duitse afkomst. De kerkgangers kennen het recept: ze pak-ken allemaal een comfortabele stoel en zoeken zich een zonnig plekje op het gazon. De beheerder van de strandkerk luidt de klok en binnen de kortste keren zijn er zo’n kleine honderdvijftig toeristen geklokt. Aan de ingang van de kerk staat een tafeltje met daarop een boek waarin men zijn of haar intentie kan noteren, die later in de Mis tijdens de voorbeden worden voorgelezen.

gebeden bij de vakantie

Heer, even willen wij rustig zijn, en samen bidden.• Heer,geefonshartrust,zodatwijloskomen

van de spanning die ons voortdurend voort-drijft. Laat ons bidden.

• Heer,geefonshartrust,zodatwijtotdestiltevanhetgebedkunnenkomen.Laatonsbid-den.

• Heer,geefonshartrustindezevakantietijd,zodatwijmeertijdwillenmakenvoorUenvoor de anderen. Laat ons bidden.

• Heer,geefonshartrust,dooreenstilleplaatstevindenomUwWoordtebeluisteren.Laatons bidden.

• Heer,geefonshartrust,zodatwijzorgzaamenmoedigonzegewonedagtaakkunnenver-vullen. Laat ons bidden.

GoedeGod,geefonseenweldoendevakantie-periode,zodatwijrustvindeninonshartendeliefdevanUwgoddelijkhartvooriederemenservaren.DoorChristusonzeHeer.Amen

Ik klamp een 74-jarige mevrouw uit Hannover aan die me vertelt dat ze al 40 jaar in Zoutelande vakantie viert. Ze is uitermate enthousiast over het feit dat ze, “wie zuhause”, op zondag de Eucharistie kan bijwonen.Hulpbisschop Mutaerts preekt in het Duits (“Op het gevaar af dat nu helemáál niemand er iets van begrijpt…”) en naar ik kan inschatten valt zijn homilie goed bij zijn gehoor. Hij spreekt over de vakantie als een kans om uit te stijgen boven de sleur van alledag, te zoeken naar innerlijke harmonie, door op tijd stil te zijn, de rust van het hart te zoeken en te bid-den. Mgr Mutsaerts krijgt de lachers op zijn hand wanneer hij zegt dat vakantie anderzijds ook een commercieel bedrijf is, een zaak van status, en dat velen met meer stress terugkomen dan dat zij bij aanvang van hun vakantie aan bagage meenamen. Daarom zijn appèl om ook tijdens de Urlaub van tijd tot tijd een kerk binnen te gaan en daar, al is het maar even, tijd te maken voor innerlijke vrede.De voorbeden (zie het kadertje op deze pagina) worden gelezen in het Nederlands en dat was, zo bleekt ach-teraf, voor de Duitse kerkgangers geen probleem. Zoals een heer me na de Mis toevertrouwde: “de viering heeft ons toch verbroederd”. Als de Mis ten einde is kan wie dat wil nog een kopje koffie drinken, is het dik 25 graden en lonkt het strand.

Jaap van Eeden

De kerkgangers kennen het recept: ze pakken allemaal een comfortabele stoel en zoeken een zonnig plekje op het gazon