2011 04 stipo stedelijke kwaliteit en nieuwe stedelijke vernieuwing, dordrecht
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Weg met duurzaamheidStedelijke kwaliteit
Opbouw
1. Denkkader:Wat is stedelijke kwaliteit?
2. Ontwikkelingen:Wat zijn bepalende onderstromen?
3. Gevolgen:Wat is Stedelijke vernieuwing na de crisis?
Denkkader: Duurzaamheid?
Denkkader: wat heeft langdurig kwaliteit?
Langdurige kwaliteit – stad als complex orgaan
Langdurige kwaliteit – stad als ademend systeem
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – organisch structuralisme
Langdurige kwaliteit – vier pijlers
1. Accommodatievermogen
Langdurige stedelijke kwaliteit2. Ziel3. Publiek domein als drager
4. Meervoudig
Langdurige kwaliteit – wat ging er mis na WOII?
Langdurige kwaliteit – wat ging er mis na WOII?
Langdurige kwaliteit – vier pijlers
1. Accommodatievermogen
Langdurige stedelijke kwaliteit2. Ziel3. Publiek domein als drager
4. Meervoudig
Socle du MondeNieuwe stedelijke ontwikkeling
Stedelijke vernieuwing voorbij de crisis
Stedelijke ontwikkeling voorbij de crisis
Enkele misvattingen
• Stedelijke ontwikkeling ≠ Bouwen
• Krimp ≠ Stilstand / Slopen
• Stedelijke vernieuwing ≠ Sloop – Nieuwbouw
Onderstromen
Crisis?
• Elke crisis laat structurele sporen achter, maar komt en gaat
• Dieper liggende verschuivingen
1. Megapolisering en globalisering2. Van Stad Maken naar Stad Zijn
• De stedelijke ontwikkelingsmotor sinds WOII
• De crisis als rolmodel?
Onderstromen: megapolisering
Onderstromen: megapolisering
Onderstromen: van stad maken naar stad zijn
Onderstromen: van stad maken naar stad zijn
Onderstromen: van stad maken naar stad zijn
Onderstromen: van stad maken naar stad zijn
Onderstromen: van stad maken naar stad zijn
Gebiedsontwikkeling
Grote veranderingen op deelmarkten:
• Wonen > krimp, maar ook: versingling, verzilvering, energie, kwaliteit, sfeer/beleving/woonmilieus
• Winkelen > overaanbod 50% en internet 30%, maar ook: recreatie, sfeer/beleving
• Werken > kantooroverschot, maar ook: Nieuwe Werken, ambachten, kennis/creativiteit, sfeer/beleving/interactie
• Maatschappelijk > bezuinigingen, maar ook: zorg en onderwijs als nieuwe motoren, nieuwe partners, totaalconcepten, sfeer/beleving
Onderstromen: van stad maken naar stad zijn
Drie lagen van complexiteit
• Interdisciplinair
• Explosie partners
• Fluïditeit
economisch
cultureel
sociaal
ruimtelijk
welzijn
ruimtelijke ordening
Stad Maken1950-2000
Stad Zijn2000-…
stedelijke ontwikkeling
1. Disciplines niet meer volgtijdelijk
Van hardware naar hard+soft+orgware
soci
aal sociaal-ruimtelijkevisie ???
uitkomst ???
I N T E G R A A L
ruim
te
Van hardware naar hard+soft+orgware
eco
nom
ie
cult
uu
r
soci
aal
middle-up-down
lange termijn(eur)regio
stad
korte termijnstadsdeel
buurt
I N T E R D I S C I P L I N A I R
ruim
te
2. Explosie van aantal partners
Van bureau naar comakers & coalities
OndernemersBewoners
OverheidExpertsCulturele instellingen
3. Ontwikkeling / uitvoering / beheer
1. startnotitie
2. inventarisatie
3. planvorming 4. planuitvoering 5. beheer
Planproces ‘traditioneel’
Hink-stap-sprongmodel
3. Ontwikkeling / uitvoering / beheer
1. startnotitie 2c. inventarisatie
2a. planvorming = ontwikkelingsrichting
2b. planuitvoering = ontwikkeling op gang brengen
5. beheer
Planproces Leefsturing
Trampolinemodel
Van topdown naar middle-up-down
eco
nom
ie
cult
uu
r
soci
aal
middle-up-down
lange termijnmegapolis
stad
korte termijnstadsdeel
gebied
ruim
te
Van Stad maken naar Stad zijn
Drie nieuwe niveaus van complexiteit:
1. Interdisciplinair
2. Netwerkgericht / explosie partners
3. Fluïditeit
Van eindbeeld naar katalyseren
Van project naar (ontdekkings)programma
Van ingewikkeld naar complex
Ingewikkeld• Mechanisch• Acting on• Wereld met voorspel-
bare uitkomsten• Maanlanding: grote
hoeveelheid stappen met veel detail en mogelijkheid voor fouten, maar we weten hoe het werkt als we ons aan het plan houden en ijverig doorgaan
• Enkelvoudige ontrafeling
Complex• Relationeel• Acting with• Wereld die
onzekerheid erkent en beantwoordt
• Kind opvoeden: leren en aanpassen op basis van een dag-tot-dag ervaring. En wij evolueren zelf mee in de relatie met de ander.
• Intuïtie en gevoel
Van Orde naar Chaos en Orde
Stilstaand water
IJs
Stromend water
Waterdamp
Complexiteit: nieuwe sturingsprincipes
Vraagstukken zijn ontembaar geworden: organische systemen(Maar ook intrinsiek menselijk verlangen naar tembaarheid)
Nieuwe sturingsprincipes:1. Sturingsmodel van variatie en selectie: niet duwen,
maar energie geven aan datgene wat opkomt en past bij je ambities
2. Synchroniciteit: ontwikkeling door co-evolutie, het op elkaar ingrijpen van subsystemen
3. Primaat van zelforganisatie: niet meer maakbaarheid maar energie die uit systemen zelf komt
Nieuwe gebiedsontwikkeling
Stad maken Stad zijn
Opgave Gemiddelde UniekeProblemen KansenVolgtijdig multidisciplinair Gelijktijdig interdisciplinairBeleidsgestuurd Opgavegestuurd
Spectrum Ratio Emotie en RatioMaterie Ingewikkeld ComplexOpdracht Heldere opdracht Opdracht gaandewegSturing Rechtlijnig, mechanisch Fluïde, organisch
Intern team Extern netwerkProject ContinuOntwikkelen > Uitvoeren > Beheren Ontwikkelend beheren, trial & errorDuwen Katalyseren, synchroniseren, leiden/verleidenSnel Steeds wisselende intensiteitenBeheersing Chaos en orde
Instrument Eindbeeld PIDV + eigenfrequentieGeld EnergieGrondexploitaties Duurzame verdienmodellenMedia- en participatiebeheersing Aandacht trekken, ontsluitenZekerheid vooraf Intuïtie, improvisatieContractrelatie Vertrouwensrelatie
Product Tekst Beelden/verbeelden, halen/verhalenBoekje InspiratieRaamwerk met randvoorwaarden Raamwerk met condities10 jaar 20 jaar, 2 jaar, nu (quick wins)
Stipo RotterdamGroothandelsgebouw Unit E7.188Stationsplein 453013 AP Rotterdam
Telefoon 010 - 204 1590 E-mail [email protected] www.stipo.nl
Stipo AmsterdamBroedplaats WesterdokWinthontstraat 71013 BR Amsterdam
Creative Commons licentie Stipo
Creative Commons
Stipo is als “kennisteam voor stedelijke ontwikkeling” opgericht om de stedelijke ontwikkelingspraktijk sterker te maken. Stipo hanteert hierbij als principe “kennis is vrij”: de kennis, aanpak, inzichten en inspiratie die we verzamelen willen we ook zo breed en zo diep mogelijk doorgeven, zodat zoveel mogelijk mensen er bij hun werken aan de stedelijke praktijk hun voordeel mee kunnen doen. Dit verspreiden doen we met publicaties, praktijkprojecten, conceptontwikkeling, het bijeen brengen van mensen, trainingen en via www.stipo.nl.
Om de vrije doorgave van kennis te regelen valt het werk van Stipo niet onder copyright maar onder de Creative Commons Licentie “Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland”. Dit garandeert dat de gebruiker het mag werk kopiëren, verspreiden en doorgeven en afgeleide werken mag maken, onder twee eenvoudige voorwaarden:
1. Naamsvermelding. De gebruiker dient bij het werk de naam Stipo te vermelden.2. Gelijk delen. Indien de gebruiker het werk bewerkt kan het daaruit ontstane werk uitsluitend worden verspreid krachtens dezelfde licentie als de onderhavige licentie, een gelijksoortige of een compatible licentie.
De tweede voorwaarde heeft als doel om te garanderen dat ook bewerkingen weer vrij worden aangeboden, ter versterking van de stedelijke ontwikkelingspraktijk.
De uitgebreidere versie van de licentie is te vinden op http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/nl/.