2010-11 strategia - rynek it poprawka · strategia rozwoju branży informatycznej – plan...
TRANSCRIPT
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
1
Eko MarketingEko MarketingEko MarketingEko Marketing
2010
Strategia rozwoju Strategia rozwoju Strategia rozwoju Strategia rozwoju
branży informatycznej branży informatycznej branży informatycznej branży informatycznej
–––– plan działaniaplan działaniaplan działaniaplan działania Dla województwa zachodniopomorskiegoDla województwa zachodniopomorskiegoDla województwa zachodniopomorskiegoDla województwa zachodniopomorskiego
Bogdan KępkaBogdan KępkaBogdan KępkaBogdan Kępka
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
2
Spis treściSpis treściSpis treściSpis treści Wstęp .......................................................................................................... 4
1. Analiza rynku IT ..................................................................................... 7
1.1. Obraz rynku w skali światowej .......................................................... 9
1.2. Obraz rynku w skali europejskiej .................................................... 12
1.3. Obraz rynku w skali krajowej .......................................................... 13
1.4. Obraz rynku w skali regionalnej ..................................................... 16
2. Analiza problemów nurtujących branżę IT ............................................ 19
2.1. Problemy makroekonomiczne ......................................................... 19
a) Problemy światowe ......................................................................... 19
b) Problemy europejskie ..................................................................... 20
c) Problemy krajowe ........................................................................... 21
2.2. Problemy mikroekonomiczne ......................................................... 23
a) Problemy IT w dziedzinie zarządzania ............................................ 23
b) Problemy IT w dziedzinie marketingu i PR ....................................... 25
c) Problemy IT w dziedzinie zasobów ludzkich ................................... 29
3. Analiza trendów rozwoju branży .......................................................... 30
3.1. Outsourcing ................................................................................... 32
3.2. Cloud Computing ........................................................................... 38
3.3. Wirtualizacja .................................................................................. 46
3.4 Green IT ......................................................................................... 54
4. Szanse i wyzwania dla rozwoju krajowego i regionalnego rynku IT ........ 59
5. Program wdrożeń oraz propozycje działań niezbędnych do rozwoju
branży IT w regionie oraz ich priorytetyzacja.............................................. 62
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
3
5.1. W ujęciu krótkoterminowym (październik 2010 – październik 2011) ..
...................................................................................................... 62
5.2. W ujęciu średnioterminowym (listopad 2011 – grudzień 2012) ....... 63
5.3. W ujęciu długoterminowym (styczeń 2013 – grudzień 2015) .......... 64
Wnioski i rekomendacje ............................................................................. 67
Bibliografia: ............................................................................................... 68
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
4
WstępWstępWstępWstęp
Budowa strategii rozwoju branży informatycznej sprowadza się do
odpowiedzi na trzy podstawowe pytania, występujące we wzajemnym
powiązaniu sekwencyjnym:
1. W jakim stanie znajduje się rynek IT na świecie, w kraju oraz w regionie
i jaka będzie prawdopodobna droga jego rozwoju z wykorzystaniem
najnowszych technologii? Jest to etap diagnozy zawierający przeszłe i
przewidywane wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania rozwoju
regionu w kontekście wykorzystywania potencjału branży
informatycznej. Diagnoza powinna przedstawiać dynamiczny bilans
korzystnych i niekorzystnych cech branży informatycznej w regionie i
na tym tle identyfikować jego główne atuty konkurencyjne (szanse)
oraz ograniczenia (bariery) rozwoju. Znanym narzędziem jest tu
analiza SWOT.
2. Jaki jest pożądany stan branży informatycznej w regionie w momencie
wyznaczonym horyzontem strategii? W fazie tej zostaje nakreślony
przewidywany stan docelowy, nazywany także wizją, będący pierwszym
przybliżeniem celów rozwoju rynku IT.
3. W jaki sposób osiągnąć pożądany stan? Jest to właściwa strategia, czyli
zespół planowych działań wykorzystujących atuty i osłabiających
negatywny wpływ ograniczeń rozwoju. Strategia formułuje cele rozwoju
w ich wzajemnym uporządkowaniu hierarchicznym; może także
przedstawiać opis poszczególnych stanów pośrednich oraz wskazać
punkty w czasie, w których powinny one wystąpić. Strategia
identyfikuje również środki osiągania celów.
Końcowym produktem strategii rozwoju branży informatycznej jest
opracowanie zestawu konkretnych programów, opisujących praktyczne
działania, jakie powinny być podjęte przez właściwe instytucje lub
organizacje.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
5
W województwie zachodniopomorskim stopniowo rozwijają się
inicjatywy klastrowe i powiązania kooperacyjne w branży IT. Opracowana i
prezentowana strategia w regionie jest zatem skierowana przede wszystkim
do animatorów, którzy konsekwentnie budują nowe relacje między
podmiotami gospodarczymi i naukowymi. W najbliższych miesiącach celem
ich działań będzie inicjowanie nowych projektów współpracy wokół
kluczowych tematów wynikających z nowych trendów, szans i zagrożeń na
rynku.
Celem strategii jest przedstawienie wyzwań, jakie stoją przed
społecznością województwa zachodniopomorskiego wynikające z rozwoju
globalnego rynku IT w szczególności:
• Technologii wizualizacji,
• Cloud computing’u,
• Outsourcing’u
• „Green IT”
• Controlling
• Business Intelligence
• Case Study
Strategia wyraźnie wskazuje na podstawowe cele do osiągnięcia i obszary
koncentracji działań rozwojowych, aby je osiągnąć. Zawiera również elementy
informacyjne i standaryzacyjne stanu rynku IT w oparciu o dostępne
najnowsze dane statystyczne oraz wyniki wywiadów dotyczących oceny
perspektyw rozwoju w branży informatycznej, prowadzonych z
przedstawicielami 10 przedsiębiorstw działających na rynku IT.
Przedstawione zostały także zarówno trendy podażowe i popytowe branży
informatycznej jak i uwarunkowania społeczne, ekonomiczne, polityczne i
środowiskowe wpływające na rynek IT w perspektywie 3-5 lat.
Przedstawione tematy działań oraz zalecenia końcowe dla branży
informatycznej ułatwią potencjalnym animatorom opracowanie
szczegółowych dokumentacji projektów oraz planowanie działań
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
6
zmierzających do przedstawienia najbardziej atrakcyjnej oferty w ramach
inicjowanych projektów.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
7
1.1.1.1. Analiza rynku ITAnaliza rynku ITAnaliza rynku ITAnaliza rynku IT
Terminem IT określa się wiązkę branż powiązanych z technologiami
informatycznymi. IT obejmuje więc produkcję hardware, produkcję software,
doradztwo w zakresie sprzętu komputerowego i oprogramowania,
przetwarzanie danych i tworzenie baz danych oraz sprzedaż i serwis sprzętu
i oprogramowania, a także edukację w zakresie technologii informatycznych i
działaniach telekomunikacyjnych, które obecnie nierozerwalnie są ze sobą
połączone.
IT to branże wysoko technologiczne, które obecnie warunkują
sprawność działania prawie wszystkich tradycyjnych dziedzin gospodarki.
Na sytuacje rynku IT wpływają determinanty: makro oraz
mikroekonomiczne.
Determinanty makroekonomiczneDeterminanty makroekonomiczneDeterminanty makroekonomiczneDeterminanty makroekonomiczne Determinanty mikroekonomiczneDeterminanty mikroekonomiczneDeterminanty mikroekonomiczneDeterminanty mikroekonomiczne
• wzrost gospodarczy kraju • inflacja • bezrobocie • regulacje państwowe
(polityka monetarna, fiskalna) • „piractwo” • publiczne zamówienia na usługi
informatyczne • konkurencja zagraniczna • ePolska (strategia 2001-06) • rozwój sektora MŚP • wymogi akcesyjne UE
• rola informacji ekonomicznej w
przedsiębiorstwie (instytucji itp.) • konkurencja lokalna • zatory płatnicze • problemy pozyskiwania informacji
rynkowej • ceny sprzętu, oprogramowania i
usług
Czynniki hamujące rozwój rynku informatycznego:Czynniki hamujące rozwój rynku informatycznego:Czynniki hamujące rozwój rynku informatycznego:Czynniki hamujące rozwój rynku informatycznego:
• spadek koniunktury gospodarczej
• brak środków finansowych w przemyśle
• konkurencja
• niedobór wykwalifikowanej kadry
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
8
• brak zainteresowania kadry kierowniczej
• niska kultura organizacyjna w gospodarce i administracji
• niespójne i niestabilne prawo
Cechy rynku IT:Cechy rynku IT:Cechy rynku IT:Cechy rynku IT:
• zacierają się granice pomiędzy segmentami rynku,
• następuje nasycanie produktu usługami i równocześnie usługi są
nasycane produktami,
• firmy rzadko się specjalizują wyłącznie w jednym rodzaju usług,
• rynek od strony popytu jest zdominowany przez odbiorców
instytucjonalnych,
• czynniki ekonomiczne mają dominujący wpływ na kształtowanie rynku
usług informatycznych zarówno w grupie dostawców jak i odbiorców
• czynniki makroekonomiczne mają znaczenie strategiczne
• czynniki mikroekonomiczne decydują o wyborze taktyki działania
zarówno dostawców jak i odbiorców
• czynniki społeczne w większym stopniu dotyczą nabywców usług
informatycznych niż dostawców
Kondycja branży IT jest pochodną ogólnej sytuacji gospodarczej i bardzo
silnie skorelowana jest z potencjałem inwestycyjnym przedsiębiorstw.
Pogorszenie sytuacji gospodarczej pociąga za sobą spadek wartości
inwestowanych przez przedsiębiorców środków, w tym środków związanych
z inwestycjami w infrastrukturę teleinformatyczną.
Nie oznacza to oczywiście, że spadły potrzeby przedsiębiorstw związane z
modernizacją ich zaplecza informatycznego, jednak dekoniunktura
gospodarcza obecnie dotyka najbardziej producentów i dystrybutorów
sprzętu teleinformatycznego, powodując spadek cen i zmniejszanie się
możliwych do osiągnięcia marż. Dodatkowo najwięksi producenci sprzętu są
zmuszeni do konkurowania z małymi firmami montującymi komputery dla
małych przedsiębiorstw i rynku detalicznego. 1
1 Plan działań na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2001-2006 - Ministerstwo Gospodarki
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
9
1.1.1.1.1.1.1.1. Obraz rynku w skali światowejObraz rynku w skali światowejObraz rynku w skali światowejObraz rynku w skali światowej
Ogólny stan branży informatycznej na świecie nie uległ znacznemu
pogorszeniu pomimo znacznej redukcji wydatków na sprzęt,
oprogramowanie i usługi IT w większości części świata.
Producenci sprzętu komputerowego przeżyli kilka trudnych miesięcy.
Oczekuje się, że ich sprzedaż obniży się w roku 2010 globalnie o 11%,
zważywszy, iż klienci korporacyjni i konsumenci odkładają swoje wydatki na
sprzęt komputerowy. Spodziewany jest mniejszy spadek wydatków na
oprogramowanie (około 2%) z uwagi na jego znaczenie w działalności firm w
dzisiejszych czasach. Niemniej jednak, większość przychodów została
wygenerowana przez opłaty serwisowe ponoszone przez korporacje na rzecz
długoterminowych dostawców oprogramowania biznesowego. Faktycznie w
pierwszym kwartale tego roku niektórzy znani producenci odnotowali
znaczny spadek sprzedaży nowego oprogramowania dla firm. Kryzys dotknął
również sektor usług IT poprzez spadek wydatków w 2009 r. o ponad 3%. Wykres 1 Trendy rozwojowe branży IT wg. raportu Economist Intelligence Unit z 2009 roku
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
10
Według analityków największe spowolnienie wydatków na IT widoczne
będzie w kolebce światowej recesji - Stanach Zjednoczonych Ameryki.
Jeszcze na początku 2010 roku zakładali oni, że dynamika wzrostu
sprzedaży sprzętu i aplikacji wyniesie 4,2 proc. w stosunku do roku
poprzedniego. Obecne prognozy obniżyły ten odsetek do 0,9 proc.
Obok USA spowolnienie na rynku IT wystąpi przede wszystkim w
regionach rozwiniętych technologicznie (Japonia, Europa Zachodnia). Kraje
rozwijające się (położone w Europie Centralnej i Wschodniej, na Bliskim
Wschodzie, Afryce i Ameryce Łacińskiej) będą nadal miały wysoki
współczynnik dynamiki inwestycji w IT - choć znacząco niższy od
oczekiwanego wcześniej. Największy popyt obserwowany będzie na rynku
aplikacji, zdecydowanie mniejszy w obszarze sprzętu.
Liderem w 2010 roku ma być Europa Zachodnia i Środkowa, gdzie
spodziewany jest wzrost o 11,2 proc. Z kolei dla Kanady prognozowany jest
wzrost o 9,9 proc., regionu Azji i Pacyfiku o 7,8 proc., Ameryki Łacińskiej o
7,7 proc., a USA o 6,6 proc. Tymczasem najsłabszym rynkiem ma być region
Europy Wschodniej, Afryki i Bliskiego Wschodu, gdzie wydatki firm z branży
technologicznej mają zwiększyć się tylko o 2,4 proc.
Według analityków światowe wydatki na nowe technologie wzrosną w tym
roku do 3,4 bln USD. To oznacza, że będą o 5,3 proc. większe niż w 2009 r.,
który dla branży IT był bardzo trudny. Rynek zmniejszył się wówczas o 4,5
proc., do 3,22 bln dol. Najbardziej, bo aż o 12,5 proc., skurczyły się wydatki
na sprzęt komputerowy.
Optymistyczna prognoza dla branży IT na 2010 r. to m.in. efekt wysokiej
sprzedaży produktów i usług teleinformatycznych w ostatnim kwartale roku
ubiegłego oraz ogólnej poprawy sytuacji w globalnej ekonomii. Zwraca on
równocześnie uwagę, że duży wpływ na szybkie tempo rozwoju branży
będzie miało przewidywane na ten rok osłabienie dolara w porównaniu z
sytuacją w 2009 r.2
Odkładane w ubiegłym roku, a teraz odmrażane inwestycje w hardware
sprawiły, że w tym roku ten segment rynku IT będzie rósł najszybciej.
2 E-readiness rankings 2009 -Raport Economist Intelligence Unit
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
11
Popytowi będzie też sprzyjała rosnąca popularność komputerów
przenośnych. W sumie klienci kupią o 5,7 proc. więcej sprzętu niż w 2009 r. i
wydadzą na ten cel 353 mld dol. Równie dynamicznie ma się powiększać
rynek usług IT. Jego wartość wzrośnie z 777 mld dol. do 821 mld dol. Nieco
wolniej, po 5,1 proc., mają wzrosnąć nakłady na oprogramowanie (do 232
mld dol.), usługi i sprzęt telekomunikacyjny (do 1,98 bln dol.).
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 1111 Źródło: ComputerworldŹródło: ComputerworldŹródło: ComputerworldŹródło: Computerworld
Analitycy prognozują, że pozytywne trendy z bieżącego roku będą
również kontynuowane w przyszłym roku. Uważają, że wtedy rynek IT
wzrośnie o kolejne 4,2 proc. i jego wartość przekroczy 3,5 bln dol. Prognozy
długoterminowe mówią, iż do 2012 r. rynek IT straci ok. 300 miliardów USD
wskutek bezpośrednich bądź pośrednich oddziaływań światowej recesji
gospodarczej.
Analitycy, oprócz korekty wcześniejszych prognoz, starają się także
wytypować technologie, które ponownie uczynią segment IT jednym z
najprężniej rozwijających się obszarów gospodarki. Na prowadzenie w tej
dziedzinie wychodzą takie rozwiązania, jak cloud computing (usługi dla
biznesu i rynku konsumenckiego, które są udostępnianie przez ośrodki
rozproszone, np. Internet), wirtualizacja oraz szeroko pojęte "Green IT"
(oszczędzanie energii).
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
12
1.2.1.2.1.2.1.2. Obraz rynku w skali europejskiejObraz rynku w skali europejskiejObraz rynku w skali europejskiejObraz rynku w skali europejskiej
Polska zajęła w 2009 roku 35 miejsce w globalnym rankingu
konkurencyjności przemysłu IT uzyskując 40,8 punktów na 100. Oznacza to
spadek o 3 miejsca w stosunku do roku 2008. Na 24 kraje Unii Europejskiej
objęte badaniem Polska zajęła 3 lokatę od końca. Gorszy wynik uzyskała
jedynie Rumunia i Bułgaria.
W Unii Europejskiej najwyższe lokaty zajęły: Finlandia, Szwecja, Holandia,
Wielka Brytania oraz Dania.
1111 Finlandia 73,6
2222 Szwecja 71,5
3333 Holandia 70,7
4444 Wielka Brytania 70,2
5555 Dania 68,6
6666 Irlandia 66,9
7777 Francja 59,2
8888 Belgia 59,2
9999 Niemcy 58,1
10101010 Austria 57
11111111 Estonia 55,6
12121212 Włochy 48,5
13131313 Hiszpania 47,4
14141414 Czechy 47
15151515 Węgry 46,1
16161616 Słowenia 45,3
17171717 Portugalia 45,3
18181818 Litwa 43,3
19191919 Grecja 43
20202020 Łotwa 42,6
21212121 Słowacja 41,4
22222222 PolskaPolskaPolskaPolska 40,840,840,840,8
23232323 Rumunia 39,6
24242424 Bułgaria 33,6 Tabela Tabela Tabela Tabela 1111 Ranking konkurencyjnośRanking konkurencyjnośRanking konkurencyjnośRanking konkurencyjności 2009ci 2009ci 2009ci 2009
Źródło: Raport Economist Intelligence UnitŹródło: Raport Economist Intelligence UnitŹródło: Raport Economist Intelligence UnitŹródło: Raport Economist Intelligence Unit
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
13
Dlatego też wydatki na branżę IT w Polsce w roku 2009 zmalały średnio o
3,8%, jak przewidywali analitycy Gartnera. Jest to zarazem pierwszy rok od
2001 kiedy kwota wydatków na usługi IT uległa tak radykalnemu spadkowi.
Poprawy koniunktury i zwiększenia przychodów w branży spodziewać się
najwcześniej można w 2010 roku, kiedy to obroty na tym polu powinny
wzrosnąć o 2,4%. Przewidywania analityków do 2013 r. mówią, że stopa
wzrostu wydatków na ten cel wyniesie 2,8%. Wszystkie te negatywne trendy
związane są z trudnościami gospodarczymi w poszczególnych krajach.
Zarówno firmy, jak i klienci indywidualni w obliczu niepewnej sytuacji
finansowej są mniej skłonni do inwestycji we wszystkich segmentach rynku
IT. Według dostępnych danych wydatki na sprzęt w 2009 r. spadły o 14,9%
zaś dostawy komputerów zmalały o 10%. Obroty w zakresie usług
serwisowych zmalały o 1,7%, natomiast w telekomunikacji o 2,9%. Według
cytowanych analityków, minimalnego wzrostu można spodziewać się jedynie
w segmencie software, jednak zaledwie o 0,3%.
1.3.1.3.1.3.1.3. Obraz rynku w skali krajObraz rynku w skali krajObraz rynku w skali krajObraz rynku w skali krajowejowejowejowej
Kluczowym zadaniem dla Polski jest włączenie się w proces budowy ery
informacyjnej poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii
społeczeństwa informacyjnego, stwarzanie warunków dla zapewnienia
bezpośredniego dostępu do informacji, kształtowanie świadomości
społeczeństwa oraz rozwijanie jego potencjału intelektualnego
i gospodarczego. Ze względu na proces integracji ze strukturami Unii
Europejskiej pojawia się potrzeba dostosowania polskich rozwiązań
i standardów do kształtującego się nowoczesnego społeczeństwa opartego
na technikach informacyjnych.
Rynek IT zamknął ubiegły rok spadkiem wartości o ok. 10%. Jego wartość
wyniosła 10,3 mld USD (11,4 mld USD rok wcześniej). Wartość rynku liczona
była w tzw. stałym dolarze. Spadek liczony w złotówkach byłby trochę
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
14
mniejszy, ponieważ polska waluta w ciągu minionego roku straciła na
wartości w porównaniu z rokiem 2008 o ok. 30%. W roku 2009 na polskim
rynku sprzedaż sprzętu IT spadła o 19%. To aż o 1,3 mld USD mniej niż rok
wcześniej.
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 2222 Źródło: ComputerworldŹródło: ComputerworldŹródło: ComputerworldŹródło: Computerworld
W wyniku zaprezentowanych danych oraz w oparciu o prognozy dla rynku
polskiego branży IT analitycy sondują, że prawdopodobnym scenariuszem
wzrostu wartości rynku w latach 2010-2012 będzie wzrost w max. wartości
do 8%. Przewiduje się, że wzrost krajowego PKB na lata 2009-2012 przy
formułowaniu rozwoju rynku IT wyniesie średnio 5,1%.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
15
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 3333 Źródło: ComputerworldŹródło: ComputerworldŹródło: ComputerworldŹródło: Computerworld
Od 20 lat największym segmentem polskiego rynku IT jest sprzęt, i to
jego sprzedaż w 2009 roku najbardziej ucierpiała. Spadek rok do roku
wyniósł aż 19% czyli 1,3 mld USD. To dużo, gdyż w 2008 r. udział sprzętu w
całości polskiego rynku IT wyniósł 61%. Sprzedaż spadła we wszystkich
kategoriach komputerach osobistych, serwerach, urządzeniach sieciowych.
Na koniec roku 2009 udział sprzętu w całym rynku IT wyniósł „tylko” 54%.
Wartość sprzedanego w Polsce sprzętu IT w 2009 roku wyniosła 5,65 mld
USD. Na tle dramatycznych spadków w tym segmencie, rynek
oprogramowania w całym rynku IT w Polsce wzrósł z 12% do 14%. Największy
wzrost osiągnął jednak segment usług, na poziomie ok. 2%. Jego wartość
wyniosła w roku ubiegłym 3,2 mld USD. Zaś jego udział w rynku wzrósł z 27%
do 32%. Według prognoz, w roku 2010 sprzedaż sprzętu wzrośnie o 3%,
oprogramowanie o 5%, a usługi o 2%.
Wypada również powiedzieć o największych graczach tego rynku,
którzy w Polsce osiągnęli dość znaczne przychody. Rynek ten ogólnie biorąc
został podzielony na sektory: sprzętowy oraz programistyczny. Wypada tutaj
pokazać kilka firm z tej branży, które osiągnęły swój sukces, a są to m.in.:
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
16
Evatronx, Media Recovery, Nexwell Engineering, One2Tribe czy Asseco
Poland S.A., GData Sp. Z o.o. czy HP Polska .
1.4.1.4.1.4.1.4. Obraz rynku w skali regiObraz rynku w skali regiObraz rynku w skali regiObraz rynku w skali regionalnejonalnejonalnejonalnej
Branża IT w regionie Zachodniego Pomorza rozwija się na poziomie
porównywalnym z innymi podobnymi regionami. W województwie
zachodniopomorskim działa kilka firm, które współpracują z największymi
aktorami tej branży na świecie /np. GDATA w Szczecinku, ATS Systemy
Informatyczne Sp. Z o.o. w Szczecinie, BLStream Sp. Z o.o. w Szczecinie,
Tieto Polska Sp. Z o.o. w Szczecinie, Medialand Sp. Z o.o. w Szczecinie,
Mikro-Serwis S.C. w Koszalinie, Consileon Polska Sp. Z o.o. w Szczecinie,
Ikeris Sp. Z o.o. w Szczecinie/. Są one silnym źródłem rozwiązań
innowacyjnych.
Województwo zachodniopomorskie jest regionem, w którym występują
znaczne opóźnienia w zakresie budowy społeczeństwa informacyjnego. W
związku z tym regionalna strategia innowacji województwa
zachodniopomorskiego w jednym ze swoich priorytetów przewiduje
działania, które mają zniwelować dysproporcje w zakresie dostępu i
wykorzystania infrastruktury teleinformatycznej oraz upowszechnienie
wykorzystania technologii społeczeństwa informacyjnego w pracy instytucji
publicznych a także rozwój e-usług dla ludności i biznesu. Według badań
przeprowadzonych przez GDATA sp. z o.o., e-Government Polska na
zlecenie Ministerstwa Nauki, region Pomorza Zachodniego wykazuje
dostępność do witryn WWW na poziomie 93%, podczas gdy średnia krajowa
wynosi 95%. Podobne różnice występują w kwestii dynamiki rozwoju usług z
branży elektronicznej - w województwie zachodniopomorskim wskaźnik ten
wynosi niespełna 5%, a średnia krajowa to blisko 11%. W regionie Pomorza
Zachodniego nadal występują duże problemy z dostępem do łączy
szerokopasmowych. Spora część gmin nie ma możliwości podłączenia
stałego łącza, co w praktyce przenosi się na niemożliwość świadczenia
jakichkolwiek usług drogą elektroniczną. Szacuje się, że odsetek
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
17
gospodarstw wyposażonych w komputer w województwie
zachodniopomorskim wynosi 24,41%, natomiast podłączonych do sieci
Internet jest 10,65%.
Na Pomorzu Zachodnim działa około 50 firm informatycznych.
Zdecydowana większość koncentruje swoją działalność na dwóch
dominujących obszarach: : : : produkcji oprogramowania i outsourcingu oraz
usług, szkoleń i doradztwa.
Rysunek 4 Źródło: GUS
Zdecydowana większość przedsiębiorstw zatrudnia mniej niż 10 10 10 10
pracownikówpracownikówpracownikówpracowników.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
18
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 5555 Źródło: GUSŹródło: GUSŹródło: GUSŹródło: GUS
Ośrodkiem regionalnym, w którym koncentruje się działalność firm
informatycznych jest Szczecin.... Blisko 3/4 firm (75%) w ciągu ostatnich dwóch
lat wprowadziła na rynek nowy produkt. Połowa z nich zrobiła to w ciągu
ostatnich 6 miesięcy. Przedsiębiorstwa objęte badaniem zajmują się w 70%
sprzedażą swoich usług, 20% sprzedażą swojego oprogramowania (w
większości do administracji publicznej) oraz 10% sprzedażą sprzętu (wzrasta
sprzedaż poza granice kraju).
Rysunek 6 Źródło: Opracowanie własne
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
19
2.2.2.2. Analiza problemów nurtujących branżę ITAnaliza problemów nurtujących branżę ITAnaliza problemów nurtujących branżę ITAnaliza problemów nurtujących branżę IT
2.1.2.1.2.1.2.1. Problemy makroekonomiProblemy makroekonomiProblemy makroekonomiProblemy makroekonomiczneczneczneczne
Słabość branży IT wynika głównie z tempa rozwoju, łatwości wchodzenia
do branży, przypadkowości podejmowania decyzji przez ludzi nie znających
branży, mody na Internet oraz niestety bardzo silnej podatności na wpływy
polityczne i korupcję jak w każdej bardziej zyskownej dziedzinie gospodarki.
a)a)a)a) Problemy światoweProblemy światoweProblemy światoweProblemy światowe
Choć recesja ujawniła pewne problemy stojące przed sektorem IT na
całym świecie, wiele środków zaradczych pozostało niezmiennych w
stosunku do stosowanych w okresie rozkwitu gospodarczego.
Prawdopodobnie najważniejszą taktyką jaką mogą zastosować rządy w
okresie pośrednim, jest unikanie nowych ograniczeń handlu lub praktyk typu
„kupuj lokalne” w części pakietów stymulacyjnych dotyczących technologii.
Najgorszym z możliwych rozwiązań jest wspieranie niedomagających liderów
krajowych, co utrudnia rozwój rynku i pojawianie się nowszych, bardziej
innowacyjnych graczy. W tym samym czasie firmy lokalne muszą mieć
zapewnione uczciwe warunki działania, aby możliwy był ich pomyślny rozwój.
W krajach, w których założenie i prowadzenie firmy jest względnie proste,
gdzie branża kapitału inwestycyjnego stanowi istotną część środowiska
biznesowego, a także gdzie niepowodzenie wiąże się z niewielkim ryzykiem
(i gdzie rzadko obowiązują kary za niepowodzenie), zwykle istnieje
konkurencyjne środowisko branży IT. Równie ważna jest konieczność
istnienia silnej legislacji chroniącej prawa własności intelektualnej. W tym
kontekście bardzo obiecujący jest postęp w takich krajach jak Chiny i Indie,
gdzie egzekwowanie prawa zawsze stwarzało problemy.
Bez dobrego dopływu lokalnych talentów informatycznych żaden kraj
nigdy nie rozwinie konkurencyjnego sektora IT. Pomimo dużej liczby
absolwentów wydziałów informatycznych masowo kształconych w krajach
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
20
azjatyckich, ciągle istnieją obawy, że systemy edukacyjne w tym regionie
ciągle kładą zbyt duży nacisk na czyste umiejętności informatyczne, a nie na
informatykę w kontekście biznesowym. Czołowe uczelnie w Stanach
Zjednoczonych i Europie lepiej radzą sobie pod tym względem. Z drugiej
strony, przed USA i Europą stoją długoterminowe wyzwania związane z
kultywowaniem umiejętności naukowych i inżynieryjno-technicznych
młodszych studentów.
Na koniec należy stwierdzić, że rządy mogą zrobić więcej niż tylko
oferować pakiety stymulacji ekonomicznej, aby wzmocnić infrastrukturę, od
której będzie zależeć przyszłość branży IT.3
b)b)b)b) Problemy europejskieProblemy europejskieProblemy europejskieProblemy europejskie
Egzekwowanie praw własności intelektualnej stanowi dość istotny problem
w krajach europejskich. Prawdopodobnie największą frustracją dla
międzynarodowych producentów IT są koszty postępowania przed licznymi
instytucjami krajowymi w całej Unii Europejskiej. Rozważano wprowadzenie
patentów oferujących ochronę we wszystkich krajach EU, jednak związane
jest to z wieloma trudnościami politycznymi, a urzeczywistnienie tego
pomysłu wymaga jeszcze długiego czasu, jednak taki krok zapewniłby
ogromny skok dla Europy i konkurencyjności branży IT.
3 Raporcie Economist Intelligence Unit
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
21
c)c)c)c) Problemy krajoweProblemy krajoweProblemy krajoweProblemy krajowe
W większości zawartych tutaj tez dla branży została nakreślona główna
analiza rynku branży IT w Polsce. Zagadnienia te zostały posegregowane wg.
ich ważności /naszym zdaniem/ oraz trafności wyboru na złożoność sytuacji
oraz uwarunkowania społeczne w naszym kraju. Wiąże się to też w znacznym
stopniu ze wspieraniem innowacyjności w obszarze ICT w Polsce. Postawienie
dużego priorytetu jakim jest: informatyzacja kraju, e-uslugi oraz
społeczeństwo informatyczne wskazują w całości na bolączki naszego
rodzimego rynku tej branży.
Krajowe problemy branży ITKrajowe problemy branży ITKrajowe problemy branży ITKrajowe problemy branży IT
1 Nie działa to co działać miało i na co wydano całkiem sporo pieniędzy, tak w
jednostkach administracji jak i w instytucjach komercyjnych - RZETELNOŚĆ
2 Nie ma systemu właściwej edukacji informatycznej i nie widać, by coś w tym
względzie miało się wydarzyć w najbliższym czasie i skąd wziąć środki na jej
niezbędny rozwój - EDUKACJA
3 Nie widać klarownego programu i planu nakładów inwestycyjnych z budżetu
państwa, ani skutecznych działań dla elementarnego nawet uporządkowania
standardów i różnorodnych już stosowanych rozwiązań - PAŃSTWO
4 Nie widać, by były jakiekolwiek szanse na szybką zmianę prawa o
zamówieniach publicznych ciągle właściwego dla robót budowlanych, a tak
szczególnie sprzecznych ze specyfiką zwykle długotrwałych projektów IT -
PRAWO
5 Ciążą nad branżą niepochlebne opinie wywołane mnogimi przypadkami klęsk
projektów IT oraz nierzadko aferalnego ich tła - OPINIA
6 Czy branża mogła się skutecznie oprzeć demoralizującej sile pieniądza, gdy
dysproporcje wynagrodzeń pomiędzy oferującymi a odbiorcami wynosiły
czasem 10:1, a średnia wynagrodzeń w branży kilkakrotnie przekraczała
średnią krajową - PŁACE
7 Branża IT jest silnie interdyscyplinarna i musi być ze swej istoty
zróżnicowana w poglądach i metodach działania, a brak autorytetów i
zakorzenionych dobrych zwyczajów nie ułatwia jej rozwoju i tym bardziej
czyni podatną na wynaturzenia jakich jesteśmy ostatnio świadkami -
AUTORYTETY
8 Nie mając faktycznie własnej krajowej produkcji zdani jesteśmy na
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
22
technologie i politykę zachodnich potentatów, co silnie wpływa na zdolność
branży do wytworzenia swej subkultury jednolitego działania zgodnego z
długoterminowymi celami. - KULTURA
9 Gwałtowny spadek inwestycji w ostatnich latach zaskoczył branżę
przyzwyczajoną do wzrostu sprzedaży i zysków, ale też nie nawykłą do
oszczędzania. - MORALNOŚĆ
10 Chęć wykazania się przez zarządy firm przed akcjonariuszami wysoką
sprzedażą (jeszcze niedawno zapewniało to również godziwe marże i
pokrycie kosztów) w czasie, gdy faktycznie wartość inwestycji spada
systematycznie od dwóch lat spowodowała szereg zabójczych dla branży
zjawisk i działań na granicy prawa. – w pościgu za kontraktami za wszelką cenę spadły marże do
poziomu, który nie zapewnia pokrycia kosztów działalności, w
tym spłaty często wysokich kosztów zaciągniętych beztrosko
kredytów – w pościgu za kontraktami za wszelką cenę zapomniano o
zasadach uczciwej konkurencji i np. zaczęto stosować dość
powszechnie jako działanie najprymitywniejsze dumping
cenowy (na dłuższą metę jest to samobójstwo dla firmy i dla
branży) – w pościgu za kontraktami i zwiększaniem sprzedaży (podobnie
jak 10 lat temu na rynku składaków!) liczne firmy branży IT
(powiązane układami lub kapitałowo) zaczęły handlować między
sobą tworząc specyficzne łańcuszki św. Antoniego (publikowany
statystyczny wzrost sprzedaży na rynku IT jest efektem często
3- a nawet 4-krotnego liczenia wartości obrotu tym samym
produktem, a nie faktycznego wzrostu, co analitycy łatwo
wykazać mogą ...) - UCZCIWOŚĆ
11 W pościgu za kontraktami i walce konkurencyjnej zapomniano o dobrych
obyczajach i elementarnej etyce biznesowej W pościgu za wzrostem zapomniano zbyt często o przestrzeganiu prawa -
ETYKA
12 W pościgu za sprzedażą i pozorowaniu wzrostu zapomniano o tak
niezbędnej w branży specjalizacji i jakości - SPECJALIZACJA
13 Społeczność IT uwikłana w układy i układziki, w pogoni za pieniądzem i
straconymi złudzeniami z czasów księżycowej ekonomii zatraciła swój
instynkt samozachowawczy i zdolność do krytycznej oceny oraz publicznego
napiętnowania działań tych, którzy psują jej dobre imię, nie stosują zasad
uczciwej konkurencji i podcinają szansę na rozwój branży, w której działają -
SAMOKRYTYKA
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
23
2.2.2.2.2.2.2.2. Problemy mikroekonomiczneProblemy mikroekonomiczneProblemy mikroekonomiczneProblemy mikroekonomiczne
Problemy jakie niesie za sobą współczesna informatyka, podzielić można
na te dotyczące społeczności komputerowej oraz tą ściśle związaną z pracą
w branży IT. W niektórych przypadkach ciężko jednoznacznie dany problem
przypisać do konkretnej grupy społecznej, nie mniej jednak warto nieco
bliżej przyjrzeć się temu tematowi. Ilość problemów współczesnej
informatyki wręcz przytłacza. Najbardziej niepokojący wydaje się być fakt, iż
mając na co dzień styczność z szeroko rozumianą komputeryzacją, owych
problemów nie jesteśmy w ogóle świadomi.
a)a)a)a) Problemy IT w dziedzinie zarządzaniaProblemy IT w dziedzinie zarządzaniaProblemy IT w dziedzinie zarządzaniaProblemy IT w dziedzinie zarządzania
Jak wynika z badań przeprowadzonych na wyznaczonych 10
przedsiębiorcach największym problemem działów IT w polskich firmach i
instytucjach są dość duże trudności związane z dostępnością powierzchni
biurowych pod wynajem. O tym problemie wspomniało 40% ankietowanych.
Kolejnym istotnym problemem zdaniem ankietowanych jest efektywne
zarządzanie zasobami i migracje sprzętu. Taką odpowiedź wskazało aż 44%
respondentów.
Głośna kilka tygodni temu sprawa bałaganu w Ministerstwie Obrony
Narodowej związana z zakupami i rozdziałem sprzętu komputerowego to
jedynie czubek góry lodowej. Problem rośnie w postępie geometrycznym
wraz z każdym kolejnym komputerem należącym do firmy. Osobom spoza
działów IT często trudno jest zrozumieć skalę i ilość sprzętu z jakim
przychodzi się mierzyć osobom za nie odpowiedzialnym. Rzecz nie tylko w
samych stacjach roboczych ale również w częściach komputerowych,
kościach RAM, dyskach twardych, routerach, switchach, drukarkach,
monitorach czy pamięciach przenośnych. Problem jest szczególnie dotkliwy
w organizacjach mających wiele lokalizacji.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
24
Aż 21% ankietowanych informatyków uskarża się na piractwo
komputerowe pracowników innych działów w firmie. Nielegalne wersje
programów są zagrożeniem bezpieczeństwa ponieważ pełno w nich
szkodliwych kodów, rozprzestrzeniających się na kolejne stacje robocze.
Oprócz aspektów technicznych wchodzą w grę również sankcje karne i
finansowe. Bywa, że konsekwencje spadają na dział IT, choć „piratami”
okazują się często pracownicy nie mający wiele wspólnego z informatyką.
Zdaniem ankietowanych specjalistów IT najmniejszym, choć istotnym
problemem jest tzw. cyberslacking, czyli wykorzystywanie firmowego sprzętu
to działań poza zawodowych. Odpowiedź tą wskazało 11% osób. Wynik ten
zapewne bierze się to stąd, iż działy IT w większości przypadków nie
odpowiadają za dyscyplinowanie pozostałych pracowników. Kwestie związane
z wydajnością zatrudnionych osób i tym jak wykonują swoje obowiązki są
domeną ich przełożonych. Działy IT interweniują dopiero w sytuacji kiedy
internetowe buszowanie zaczyna zagrażać bezpieczeństwu i ciągłości pracy
organizacji.
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 7777 Źródło:Źródło:Źródło:Źródło: OpracowanieOpracowanieOpracowanieOpracowanie własnewłasnewłasnewłasne
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
25
b)b)b)b) Problemy IT w dziedzinie marketingu i PRProblemy IT w dziedzinie marketingu i PRProblemy IT w dziedzinie marketingu i PRProblemy IT w dziedzinie marketingu i PR
Zadaniem marketingu jest wykorzystywanie potrzeb społecznych do
osiągnięcia zysku przez nasze przedsiębiorstwo. Musimy jednak pamiętać,
że przy szukaniu sposobów realizacji postawionych przez siebie celów
rynkowych, powinniśmy wykorzystywać dostępne narzędzia marketingu w
sposób efektywny i spójny. W polskich realiach gospodarczych nie zawsze
ma to jednak miejsce. Zapoczątkowanie działalności komercyjnej w
Internecie spowodowało silniejsze, aniżeli dotychczas, oddziaływanie
względem siebie czynników mieszanki marketingowej. Medium to pozwoliło
na skrócenie czasu pomiędzy odbiorem przekazu promocyjnego, a oceną
prezentacji cech produktu i ewentualną decyzją kupna, nieodłącznie
związaną z dystrybucją. Właśnie w globalnej sieci lepiej niż kiedykolwiek
można zauważyć bliskość poszczególnych elementów działań
marketingowych oraz wielką czułość systemu na błędy zarządzania
marketingowego. Niestety, nie wszystkie przedsiębiorstwa potrafią
dostosować się do zmieniających się warunków rynkowych. Pomimo
szumnych deklaracji programowych oraz wysokich kwot przeznaczanych na
pozyskanie klientów można z łatwością zauważyć, jak niespójne są działania
polskich podmiotów
Często utożsamiane z wąsko pojmowaną reklamą, działania promocyjne,
nie kończą się wraz z umieszczeniem adresu firmowej strony WWW na
wizytówkach. Tak bardzo podkreślane przez wielu teoretyków "pierwsze
wrażenie" niestety nie znajduje odzwierciedlenia w przypadku polskich firm.
Poszukiwanie firmowych witryn większość zainteresowanych, którzy nie
znają dokładnego adresu, zaczyna zwykle od serwisów wyszukiwawczych.
Zawartość tych serwisów jest po części zasługą ich twórców, a po części firm
(osób), które zamieszczają w nich informacje. I właśnie informacje
zamieszczane przez tych ostatnich są niejednokrotnie pierwszym kontaktem
z firmą. Prawie 30 % badanych firm nie można znaleźć wśród pierwszych 50
wyników wyszukiwania, a spośród znalezionych, mniej niż połowa zawiera
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
26
opis zrozumiały dla przeciętnego użytkownika sieci i zachęcający do
podążenia za linkiem.
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 8888 Źródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własne
Same strony WWW są z reguły budowane z myślą o oglądających. W 80%.
po obejrzeniu strony startowej można zorientować się, czym zajmuje się
dana firma. Jedynie 5%. firm nie prezentuje na stronach swojego logo, ani
nazwy w pełnym brzmieniu. Najwięcej firm przywiązuje wagę do tego, aby
strony nie były zbyt bogate w grafikę oraz aby nie ładowały się długo
(odpowiednio 95 proc. i 90 proc.). Jednocześnie około 70 proc. firm dba o
zachowanie jednakowej kolorystyki stron. Gorzej przedstawia się sytuacja z
elementami nawigacyjnymi. Ponad jedna trzecia stron wyposażona jest w
niejednorodne elementy nawigacyjne. Doskonałym elementem promocyjnym,
wzbudzającym w kliencie świadomość potęgi przedsiębiorstwa, jest
możliwość wyboru oglądanej wersji językowej lub strony przyporządkowanej
danemu państwu. Jednak czar potęgi pryska, gdy okazuje się, że niezależnie
od wybranego języka strony wyświetlają się tylko po angielsku lub też, gdy
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
27
zachęceni prezentacją produktu klikamy link do strony ze szczegółami, a ta
wyświetla informacje tylko dla znawców technicznego języka angielskiego.
Zgodnie z powszechnie wypowiadanymi opiniami specjalistów od reklam,
dawno już skończyły się czasy, gdy firmowa witryna zawierała jedynie adres
firmy i telefon. Ponad połowa firm z marketingowym wdziękiem kusi
potencjalnych klientów promocjami i reklamami już od strony startowej.
Prawie 90 proc. witryn posiada lepiej lub gorzej przygotowane informacje
o firmie. Nie zawsze są one jednak czytelne i zrozumiałe, a wyszukiwanie
konkretnej informacji zajmuje zbyt dużo czasu. Jedynie 35 proc. firm
wyraźnie chwali się swoimi dotychczasowymi klientami. Są też i takie firmy,
które w swej skromności umieszczają listy referencyjne klientów w miejscach
najmniej oczekiwanych, a więc i niezbyt często odwiedzanych.
Jak wynika z badań naszego społeczeństwa, przeprowadzonych przez
Katedrę Marketingu Akademii Ekonomicznej w Krakowie, rodzimi internauci
wykorzystują w dużej mierze Internet do zbierania informacji o produktach
(odpowiedź taką zaznaczyło 40,5 proc. ankietowanych). Informacja ta w
połączeniu z faktem, iż jedynie 3,9 proc. nigdy nie poszukuje informacji o
produktach lub firmach w sieci, powinna stać się motorem napędowym do
prezentacji ofert handlowych na stronach WWW.
Jak się jednak okazuje, tylko nieco ponad połowa firm w miarę dokładnie
przedstawia informacje o tym, czym się zajmuje. W ogóle swoje produkty
prezentuje 85 proc. firm. W grupie tej tylko 45 proc. przedstawia dokładny
ich opis. Taki sam odsetek firm zamieszcza zdjęcia swoich produktów. Jako
niepisany standard firmy zajmujące się oprogramowaniem oraz usługami
przyjęły nieumieszczanie żadnych fotografii związanych z działalnością.
Jedynie 15 proc. firm prezentujących swoje produkty zamieszcza na
stronach informacje o tak ważnym elemencie związanym z zakupem jakim
jest gwarancja, natomiast 30 proc. prezentuje dane związane z serwisem.
Żaden z badanych przedsiębiorstw nie posiadało strony, na której
dotychczasowi klienci mogliby wymieniać uwagi i spostrzeżenia dotyczące
eksploatacji zakupionych produktów.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
28
W świetle powyżej cytowanych wyników badań zaskakujący jest fakt, iż
jedynie 45 proc. firm prezentuje całość lub znakomitą większość swojej
oferty w sieci. Aż 55 proc. witryn służy jedynie wykazaniu obecności firmy
lub poinformowaniu o ogólnym zarysie oferty.
31,7 proc. internautów regularnie poszukuje w sieci informacji o ofercie
cenowej. Natomiast jedynie 30 proc. firm prezentuje cenniki na swoich
stronach. Spośród tych, które są zaprezentowane nie wszystkie jednak
pozostają czytelne dla przeciętnego użytkownika.
Pośród firm, które nie publikują ogólnodostępnej oferty cenowej znajdują
się również takie, które oficjalnie deklarują niechęć do jej ujawnienia
Niestety, firmy nie wykorzystują w swojej ofercie marketingowej rabatów,
zniżek ani żadnych innych bodźców mających zabarwienie ekonomiczne lub
emocjonalne. Jedynie 10 proc. przebadanych stron zawierało ukryte
wzmianki o dodatkowych korzyściach ekonomicznych płynących z zakupu.
Dość charakterystyczną cechą sieciowych ofert sprzedaży jest unikanie
informacji, lub podawanie ich w niezrozumiały sposób, związanych ze
sposobami płatności. Tylko 25 proc. witryn przedstawiało możliwe sposoby
dokonania płatności, natomiast 15 proc. dawało możliwość płacenia
bezpośrednio przez sieć, przy użyciu kart płatniczych.
W bardzo specyficzny sposób firmy stwarzają psychiczny komfort w
trakcie składania zamówienia. Na stronach brak jest podstawowych
informacji o zasięgu dostawy (30 proc. firm), o warunkach i sposobach
realizacji zamówień (70 proc. firm), o terminie i sposobie dostawy (75 proc.
firm). Wszystkie te działania składają się na obniżanie poziomu zaufania do
firmy prowadzącej sprzedaż przez sieć. A właśnie brak zaufania do tej formy
zakupów 34,8 proc. badanych przez AE w Krakowie zaznaczyło jako powód
niedokonywania zakupów on-line.
Firmy nie gwarantują żadnego minimalnego czasu dostawy (80 proc.
firm), ani też nie opłacają transportu (85 proc. firm). Naczelnym grzechem
ofert zakupów jest brak możliwości porozumienia się z działem handlowym
lub chociażby skorzystania z listy FAQ. Na niektórych stronach prezentowane
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
29
są adresy e-mail, numery telefonów działu handlowego, lecz nie w miejscu
prezentacji oferty, a na stronach z informacjami o firmie i jej historii.
Przeglądając strony z ofertami wielu firm odnosi się wrażenie, iż są to
strony zbudowane przez specjalistów i dla specjalistów. Oferty
poszczególnych sklepów są trudne do odczytania, zasady zakupów są
przedstawione w sposób niejasny, a warunki dostawy i płatności pozostają
tajemnicą aż do nadejścia przesyłki.
c)c)c)c) Problemy IT w dziedzinie zasobów ludzkichProblemy IT w dziedzinie zasobów ludzkichProblemy IT w dziedzinie zasobów ludzkichProblemy IT w dziedzinie zasobów ludzkich
Do najczęściej wymienianych przez firmy problemów należą
zdecydowanie: niedobór wykwalifikowanych pracowników.
Szczecińskie firmy informatyczne raczej nie mają problemów dotyczących
funkcjonowania i realizacji zleceń. Problemem jest rekrutacja pracowników
mających konkretne, specjalistyczne umiejętności. Stąd pomysł
zorganizowania debaty na temat wieloletniego programu ukierunkowanego
na wzmocnienie systemu edukacji IT. Przedsiębiorcy wraz ze środowiskiem
nauczycieli, wykładowców oraz władzami miasta pracowaliby nad poprawą
jakości kadr zasilających firmy informatyczne. Jest to problem Szczecina, ale
także innych ośrodków, również zagranicznych. Na europejskim rynku za
mało jest programistów, administratorów sieci, administratorów baz danych i
stron internetowych oraz grafików. Teraz najważniejsze jest, by poprawić
jakość kształcenia informatycznego, by na szczeciński rynek trafiali
specjaliści, którzy będą w stanie realizować projekty na światowym poziomie
i sprawią, że miasto będzie znaczącym ośrodkiem tej branży w Polsce.
Warto jeszcze zagwarzyć, że rynek zachodniopomorski jest specyficznym
terenem, wiąże się to z dostępnością rynku niemieckiego, szwedzkiego czy
duńskiego, gdzie specjaliści w tej branży są cenieni i poszukiwani /zwłaszcza
informatycy z Polski/. Dlatego to uwarunkowanie wydaje się dość duże jeśli
chodzi o zasobność kadry informatycznej w tym regionie.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
30
3.3.3.3. Analiza trendów rozwoju branżyAnaliza trendów rozwoju branżyAnaliza trendów rozwoju branżyAnaliza trendów rozwoju branży
Wśród najważniejszych trendów IT w najbliższych latach wymienia się
postępującą wirtualizację, rozwój środowisk cloud computing, walkę o
mniejszy wpływ IT na środowisko oraz rosnącą liczbę urządzeń mobilnych
umożliwiających dostęp do Internetu.
Przewiduje się, że w 2012 r. aż 20% firm nie będzie miało własnych
zasobów IT. Do redukcji ilości wykorzystywanego sprzętu przyczyni się
wirtualizacja serwerów i desktopów oraz powstawanie usług oferowanych w
modelu cloud computing. Oczywiście nie zniknie zapotrzebowanie na sprzęt
komputerowy. Jednak budżety IT firm zostaną okrojone lub ukierunkowane
na bardziej strategiczne projekty. Natomiast pracownicy IT będą musieli
dostosować swoje umiejętności do nowych wymagań, należy się również
liczyć z redukcją zatrudnienia.
Kolejne dwa ważne trendy dotyczą ochrony środowiska (green IT). Po
pierwsze, w 2014 r. większość projektów IT będzie uwzględniała koszty
związane z emisją dwutlenku węgla. Obecnie technologie wirtualizacji i
zarządzania zużyciem energii przez stacje robocze pozwalają znacznie
ograniczyć koszty energii elektrycznej, a te oszczędności zwiększają
opłacalność projektów. Uwzględnianie kosztów emisji dwutlenku węgla w
założeniach biznesowych projektów pozwoli firmom lepiej kontrolować ich
wpływ na środowisko. Firmy skłoni do tego presja nie tylko ekonomiczna, ale
również polityczna.
Co ciekawe, w 2012 r. w przypadku nowych komputerów PC wciąż 60%
emisji gazów cieplarnianych nastąpi, zanim komputer zostanie po raz
pierwszy włączony przez użytkownika. Okazuje się, że producenci będą
bardzo powoli redukować ilość energii potrzebnej do wyprodukowania
sprzętu. Obecnie w ciągu całego cyklu życia typowy komputer zużywa 10
razy więcej paliw kopalnianych niż sam waży, z czego około 80% jest
wykorzystywane w czasie produkcji i transportu. Należy się jednak
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
31
spodziewać, że producenci zostaną zobowiązani do informowania o wielkości
emisji dwutlenku węgla związanej z danym produktem.
PrognozyPrognozyPrognozyPrognozy
Rynek IT wychodzi z kryzysu. W kolejnym roku możliwy jest już wzrost
dwucyfrowy. Rośnie optymizm dostawców rozwiązań IT, którzy szans dla
rozwoju rynku upatrują przede wszystkim w ogólnej poprawie sytuacji
makroekonomicznej i we wzroście popytu z sektora przedsiębiorstw. W
badaniu przeprowadzonym na wyznaczonych respondentach pojawiły się
pytania dotyczące dynamiki rynku IT. Jeśli chodzi o ubiegły rok większość
respondentów odczuła, że polski rynek IT spadł. W przypadku roku 2010,
83% oczekuje wzrostu rynku IT, a średnia prognozowana przez ankieterów
dynamika na ten rok to 7% i 13% w roku 2011. Odpowiedzi respondentów
wskazują, że branża powoli wychodzi z kryzysu i ogólnie, pomimo faktu, iż
skutki spowolnienia gospodarczego są nadal odczuwane, respondenci są
optymistyczni w odniesieniu do kolejnych lat. Nadal relatywnie najbardziej
konserwatywne przewidywania, co do rozwoju rynku IT w ciągu najbliższego
roku mają dystrybutorzy sprzętu. Nawet mimo widocznej w I poł. 2010 r.
wyraźnej poprawy wyników sprzedaży. Sytuacja na polskim rynku IT nie
odbiega od trendów światowych. Podobnie jak w innych krajach w 2009 r.
widoczne było spowolnienie, a obecne prognozy są umiarkowanie
pozytywne. Najmocniejsze odbicie jest spodziewane w sektorze administracji
publicznej oraz w sektorze finansowym. Warto natomiast podkreślić, że
polski rynek IT jest relatywnie mocny na tle innych rynków regionu
środkowoeuropejskiego. Stosunkowo duża jest stabilność i niewielka
amplituda wahań pomiędzy spadkiem w roku 2009 i prognozowanym
wzrostem w roku 2010. W związku ze stopniowym wychodzeniem z kryzysu
gospodarczego i sukcesywną poprawą notowań polskiej gospodarki branża
IT zamknie rok 2010 na plusie. Z powszechnych prognoz wynika, że rynek
sprzętu, który najbardziej ucierpiał na skutek kryzysu, będzie również
najszybciej odrabiał straty w latach 2010-2011. Klienci biznesowi, którzy
masowo opóźniali wymiany sprzętu, będą z większą częstotliwością
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
32
dokonywać zakupów. Dojdzie więc do rzadko spotykanej na polskim rynku IT
sytuacji, kiedy to dynamika rynku sprzętu będzie w tych dwóch latach
relatywnie najwyższa, w porównaniu do rynku oprogramowania i usług IT. W
perspektywie 3-4 lat najbardziej prawdopodobne jest jednak, że zarówno
usługi jak i oprogramowanie będą się rozwijać w wyższym tempie niż rynek
sprzętu, który po dwóch latach bardziej intensywnych wzrostów wyhamuje.
Powodem będzie rosnące nasycenie sprzętem w gospodarstwach domowych i
presja na ceny, co pomimo wzrostu sprzedaży w sztukach przełoży się na
niższe wyniki wartościowo. Podsumowując, warto jeszcze raz podkreślić, że
biorąc pod uwagę lepsze niż wcześniej prognozowano wyniki
makroekonomiczne, zdecydowanie nie ma obecnie podstaw by zakładać
stagnację na rynku IT w Polsce. Najbardziej prawdopodobny scenariusz na
kolejne lata to stopniowy (2010-2011) powrót do dwucyfrowej dynamiki
wzrostu (2012-2014). Niewykluczone, że rynek IT może rozwijać się nawet
szybciej niż przewidujemy i skuteczniej odrabiać zaległości z okresu
spowolnienia. Szczególnie w przypadku bardziej dynamicznej sprzedaży
komputerów i większej liczby nowych projektów wdrożeniowych, a także fali
wymian sprzętu przez duże i średnie firmy. Przewiduje się, iż czynnikiem
stwarzającym największe szanse na rozwój sektora IT jest poprawa sytuacji
gospodarczej w Polsce i na świecie oraz wykorzystanie funduszy UE na
inwestycje w IT.
3.1.3.1.3.1.3.1. OutsourcingOutsourcingOutsourcingOutsourcing
Outsourcing IT jest strategią biznesową i oznacza realizację szeroko
rozumianych projektów informatycznych poprzez zlecenie ich
wyspecjalizowanej i wykwalifikowanej zewnętrznej firmie informatycznej.
Postępowanie takie ma na celu przede wszystkim obniżenie kosztów
własnych firmy jak również skoncentrowanie się zleceniodawcy,
przedsiębiorcy na najważniejszych zadaniach biznesowych. W cały ten proces
zaangażowane są osoby znajdujące się na kierowniczych stanowiskach
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
33
danego przedsiębiorstwa, a także te, które mają na niego ścisły wpływ. Rzecz
jasna również i wykonawcy (zleceniobiorcy, partnerzy zewnętrzni).
Nie jest łatwo posiąść specjalistyczną wiedzę na temat stale rozwijających
się technologii cyfrowych, a jeszcze trudniej być stale na bieżąco. Znacznie
lepiej i rozsądniej jest zwrócić się do specjalistów z firmy zewnętrznej
mogących zagwarantować stały poziom usług, niż stale inwestować w
pracowników, którzy po zdobyciu specjalistycznej wiedzy
najprawdopodobniej odejdą, aby (z korzyścią dla siebie) sprzedawać ją na
otwartym rynku.
Oddanie tudzież przekazanie zadań niezwiązanych w sposób bezpośredni
z działalnością przedsiębiorstwa jest czystym przejawem działań
outsourcingowych, które umożliwiają firmie koncentracje swoich nadwyżek
finansowych (zasobów) na tych obszarach działalności, które stanowią jej
rzeczywistą podstawę działań.
Outsourcing jest metodą, która posiada nierozerwalny związek z
tworzeniem uszczuplonych struktur organizacyjnych, a ponadto jest to
rewelacyjny sposób odchodzenia firm od nieefektywnych już układów
stanowisk wewnątrz przedsiębiorstwa, które powoli acz sukcesywnie
zaczynają już odchodzić po przysłowiowego lamusa.
Outsourcing Outsourcing Outsourcing Outsourcing ---- strata czy zysk?strata czy zysk?strata czy zysk?strata czy zysk?
Do powszechnych dylematów dotyczących outsourcingu należą obawy
związane z redukcją zatrudnienia, utratą kontroli nad outsourcowanymi
funkcjami oraz wzrostem kosztów. Wynikają one z postrzegania
outsourcingu według modelu "win/lose" (w którym rolę przegranego
przypisuje się Klientowi, a zwycięzcy - firmie wykonawczej).
Podejście do outsourcingu zmieniło się jednak diametralnie. Obecnie
Klient postrzega outsourcera jako długoterminowe "aktywa", które stanowią
dla niego stałą wartość. Podstawą sukcesu tej strategii jest wzajemna
współpraca, zaufanie oraz partnerstwo!
Podsumowując zastosowanie outsourcingu pozwala przedsiębiorstwu
skoncentrować się na swej zasadniczej działalności, a całą uwagę poświecić
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
34
zaspakajaniu potrzeb Klienta, aby zdobyć przewagę konkurencyjną i
osiągnąć zyski. Outsourcing stanowi, więc strategiczne narzędzie biznesowe,
które pomaga zarządzać przedsiębiorstwem i umożliwia mu szybszy wzrost.
Podczas badania zapytaliśmy respondentów, czy oferują obecnie usługi
outsourcingowe. Połowa respondentów odpowiedziała twierdząco, co
oznacza iż spośród 10 firm biorących udział w badaniu 5 oferowały usługi
outsourcingowe. Spośród firm, które nie oferują tego typu usług, co trzecia
zadeklarowała, iż planuje dołączenie świadczenia usług outsourcingowych do
swojego port folio w ciągu najbliższych dwóch lat.
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 9999 Źródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własne
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
35
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 10101010 Źródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własne
Firmom, które zadeklarowały oferowanie usług outsourcingowych
zadaliśmy kilka dalszych pytań związanych z tym segmentem rynku IT.
Jednym z nich było pytanie o to, czy ich przychody z outsourcingu w roku
2009 wzrosły czy zmalały w porównaniu do roku 2008. Prawie 80% firm
zadeklarowało wzrost przychodów z działalności outsourcingowej w roku
2009, przy czym 17% stwierdziło znaczny wzrost. W opinii co piątej firmy
przychody z działalności outsourcingowej nie zmieniły się, a jedynie 4% firm
zadeklarowało, że przychody te zmalały.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
36
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 11111111 Źródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własne
Następnie zapytaliśmy ankietowane firmy, jak zmienią się ich
przychody z usług outsourcingowych w roku 2010. Aż 90% ankietowanych
firm przewidywało, że ich przychody z tytułu outsourcingu wzrosną, a więcej
niż jedna piąta badanych firm spodziewała się znacznego ich wzrostu. Żadna
z firm świadczących obecnie usługi outsourcingowe nie przewidywała spadku
przychodów z tytułu outsourcingu w 2010 r.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
37
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 12121212 Źródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własne
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 13131313 Źródło: wŹródło: wŹródło: wŹródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMRoparciu o badania przeprowadzone przez PMRoparciu o badania przeprowadzone przez PMRoparciu o badania przeprowadzone przez PMR
W badaniu przeprowadzonym na potrzeby raportu wśród 10
wyznaczonych firm IT jednym z osobnych zagadnień był rynek outsourcingu
informatycznego. Ponad 80% respondentów odpowiedziało, że
zainteresowanie tego typu usługami w Polsce w ciągu najbliższych dwóch lat
wzrośnie umiarkowanie lub bardzo.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
38
3.2.3.2.3.2.3.2. Cloud ComputingCloud ComputingCloud ComputingCloud Computing
Cloud computing lub – dla ułatwienia - chmura. Jest to jeden z
najważniejszych trendów jakie wyznaczają obecnie kierunek rozwoju branży
IT.
Ostatnie lata zmieniły nasze podejście do pracy na komputerze i
przechowywania danych. Duża dostępność szerokopasmowego Internetu
powoduje, że coraz więcej osób, firm oraz instytucji opiera się na usługach i
aplikacjach dostępnych w sieci. Coraz częściej dyski naszych komputerów
pozostają wolne od związanych z pracą plików i programów do ich obróbki.
Bezpośrednio w sieci korzystamy z takich rzeczy jak e-mail, edytory tekstów,
bazy danych, wirtualne dyski czy nawet programy graficzne. W ten sposób
dostęp do swoich danych mamy zapewniony z dowolnego, podłączonego do
Internetu komputera.
Pojęcie “chmury” to metafora odnosząca się do architektury oferowanych
na tej zasadzie usług. Obliczenia nie odbywają się na komputerze
użytkownika, lecz są obsługiwane przez wiele serwerów. Również na nich
zainstalowane jest oprogramowanie – użytkownik u siebie widzi jedynie jego
interfejs. Na pakiet usług, z których korzysta użytkownik mogą składać się
różne serwisy dostarczane przez jedną lub różne firmy (często jednak
komunikujące się ze sobą w pewnym stopniu). Jeszcze bardziej rozproszone
“obrzeża” chmury stanowią komputery użytkowników, na których nie są
gromadzone dane, lecz przez które zapewniony jest do nich dostęp. Jeśli
spróbowalibyśmy przedstawić graficznie taki układ połączeń – rzeczywiście
wychodzi nam coś, co przywodzi na myśl obłok. Podobnie zresztą można
pokazać cały Internet.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
39
Idea udostępniania programów i usług w ten sposób nie jest nowa –
sięga początków ery informatyzacji. Wtedy to wszystkie obliczenia
dokonywane były na jednostkach centralnych. Do wprowadzania i odczytu
danych służyły stacje robocze – terminale pozbawione często jakiejkolwiek
mocy obliczeniowej. Kilkadziesiąt lat później, w dobie powszechności
komputerów osobistych, to głównie względy ekonomii i organizacji pracy
skłoniły użytkowników i usługodawców do powrotu ku staremu modelowi.
Cloud computing’u nie można jednak w żaden sposób nazwać archaicznym –
technologia i pomysły jakie stosuje się w takich usługach to najczęściej
najnowsze osiągnięcia myśli informatycznej i ekonomicznej. Najważniejsze
hasła, które przyświecają temu modelowi informatyzacji to “oszczędność,
oszczędność, oszczędność” oraz “wydajność, wydajność, wydajność”.
Wielkie korporacje wydają bajońskie sumy na oprogramowanie, sprzęt
komputerowy, obsługę i serwisowanie. Żyjemy jednak w czasach gdy
oszczędność bierze górę nad potrzebą samowystarczalności. Zamiast
zatrudniać na etacie specjalistów z wielu dziedzin – większość
przedsiębiorstw woli co jakiś czas zatrudnić wyspecjalizowaną firmę
konsultingową. Outsourcing nie ominął też działów IT. Wcześniej czy później
ktoś musiał dojść do wniosku, że zamiast opłacać armię informatyków łatwiej
i taniej utrzymywanie infrastruktury informatycznej jest zlecić na zewnątrz.
Idąc zaś krok dalej – na zewnątrz można też szukać nie tylko usług
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
40
dostarczanych przez ludzi, ale również mocy obliczeniowej i aplikacji. Tak
powstały firmy – lub oddziały firm informatycznych – które zajmują się
tworzeniem i utrzymywaniem systemów i rozwiązań informatycznych dla
wielu klientów.
Niepowiązane ze sobą a nieraz wręcz konkurencyjne firmy
przetwarzają i przechowują swoje dane na tych samych serwerach,
należących do jednego dostawcy usług. Serwery stojące w jednym miejscu
obsługuje mniejsza ekipa niż gdyby każda z firm utrzymywała własne
maszyny. Ten sam informatyk pracuje jednocześnie na przykład dla firmy
kurierskiej, producenta mebli i sieci sklepów z zabawkami. Wszystkie trzy
firmy płacą za możliwość tworzenia np. arkuszy kalkulacyjnych (by posłużyć
się przykładem z Wikipedii), nie muszą jednak kupować w tym celu ani
sprzętu, ani oprogramowania ani zatrudniać informatyków. Klienta nie
interesuje nawet gdzie fizycznie znajdują się maszyny, z których korzysta. Z
dobrodziejstw chmury korzystają przede wszystkim klienci korporacyjni. Jej
zalety dostrzegają też inne instytucje.
ZaletyZaletyZaletyZalety Cloud Computing’uCloud Computing’uCloud Computing’uCloud Computing’u
Ograniczenie kosztów IT nie jest jedynym powodem dla którego cloud
computing tak raptownie zyskuje popularność. Na upowszechnianie się tego
modelu korzystania z komputera i rosnące nim zainteresowanie składa się
wiele czynników. Anglojęzyczna Wikipedia wymienia aż osiem cech
przemawiających na korzyść chmury.
• ElastycznośćElastycznośćElastycznośćElastyczność, która pozwala na dopasowanie rozwiązań
informatycznych do swoich potrzeb, bez konieczności nabywania
nowego sprzętu czy oprogramowania. W każdej chwili można zmienić
filozofię pracy i wybrać na nowo potrzebne nam funkcje.
• KosztKosztKosztKoszt, który na ogół w stosunku do tradycyjnego modelu IT jest
znacznie niższy. Osiąga się to dzięki eliminacji konieczności
poniesienia kosztów inwestycyjnych przy wprowadzaniu nowego
modelu pracy. Koszt utrzymania natomiast można ograniczyć i
monitorować. W przypadku tradycyjnego IT koszty utrzymania, które
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
41
ponosi się już po kosztach inwestycyjnych, rosną również wraz z
czasem i koniecznością aktualizowania oprogramowania. W przypadku
chmury, koszt aktualizacji ponosi dostawca.
• Duża liczba użytkownikówDuża liczba użytkownikówDuża liczba użytkownikówDuża liczba użytkowników, która pozwala na wiele sposobów
racjonalizacji wydatków i filozofii pracy. Możliwa jest dystrybucja
kosztów utrzymania serwerów pomiędzy wszystkich klientów.
Zapewnione jest również lepsze wykorzystanie mocy przerobowej
maszyn, które często – jeśli wykorzystywane są wyłącznie przez jedną
firmę – utylizują najwyżej 10-20% swoich możliwości.
• NiezawodnośćNiezawodnośćNiezawodnośćNiezawodność osiągana dzięki dystrybucji danych i pracy pomiędzy
wiele maszyn. W większości przypadków w chmurze istnieje wiele
komputerów zajmujących się tym samym zadaniem – w wypadku awarii
jednego, praca w płynny sposób przechodzi na pozostałe. Podobnie
rzecz ma się z danymi, których kopie zapasowe tworzone są
jednocześnie w wielu miejscach.
• Niezależność od sprzętu i lokacjiNiezależność od sprzętu i lokacjiNiezależność od sprzętu i lokacjiNiezależność od sprzętu i lokacji, którą zapewnia przechowywanie i
obróbka danych na serwerze usługodawcy. Klient może mieć dostęp do
swoich plików niezależnie od tego, gdzie się znajduje i z jakiego
komputera korzysta. To, że obliczenia wykonywane są na serwerach,
oznacza też, iż użytkownik nie musi inwestować w drogie, silne
maszyny biurowe – wystarczy komputer na tyle sprawny by działał na
nim program – klient (czyli np. przeglądarka internetowa).
• Poprawa bezpieczeństwaPoprawa bezpieczeństwaPoprawa bezpieczeństwaPoprawa bezpieczeństwa danych, dzięki stosowaniu protokołów
dostępu i programów zabezpieczających, na które klient często nie
mógłby sobie samodzielnie pozwolić.
• DopasowanieDopasowanieDopasowanieDopasowanie w dynamiczny sposób ilości mocy przerobowej do
potrzeb klienta. Dzięki udostępnianiu funkcji na żądanie, tylko wtedy
gdy są one potrzebne, można zredukować natężenie pracy maszyn i
uniknąć momentów szczytowego obciążenia.
• EkologiaEkologiaEkologiaEkologia cloud computingu również stoi na poziomie wyższym niż przy
tradycyjnym IT. Lepsze wykorzystanie mocy przerobowych oznacza w
przeliczeniu mniejsze zużycie energii (a co za tym idzie – paliw) na
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
42
jednostkę przetworzonych danych. Krótko mówiąc – jeden zbiór
serwerów pracujących dla wielu klientów, zużyje mniej zasobów
naturalnych niż serwery pracujące dla każdego z użytkowników z
osobna.
Chmura ma jednak również swoje ciemne strony.
Wady Cloud ComputingWady Cloud ComputingWady Cloud ComputingWady Cloud Computing’’’’uuuu
Główna obawa, jaką wobec cloud computingu żywią użytkownicy i
eksperci wiąże się z brakiem fizycznej kontroli użytkownika nad jego
danymi. Znajdują się one na zupełnie niezależnym od nas serwerze
dostawcy. Nasuwają się wątpliwości co do prywatności naszych plików,
ciągłości dostępu do nich i ich bezpieczeństwa w razie uszkodzenia maszyn
usługodawcy. Obawiać się można również przerw w dostępie do danych i
aplikacji – czy to spowodowanych awarią sprzętu dostawcy czy też naszym
brakiem łączności z siecią.
Dostawcy usług cloud computingowych są również często krytykowani
za ograniczanie wolności użytkownika i narzucanie swoich rozwiązań bez
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
43
chęci czy zgody z jego strony. Wprowadzane są na przykład usprawnienia,
które w oczach części klientów nie przysługują się wygodzie pracy. Jednak to
dostawca arbitralnie decyduje o ich zastosowaniu. Krytycy zwracają też
uwagę na fakt, że w takim modelu dostarczania usług, klient może
skorzystać tylko z takiego oprogramowania, jakie usługodawca chce
udostępniać – tak jak kiedyś na terminalu dostępne było tylko to, co
zainstalowano na jednostce głównej. Tendencja ta postrzegana jest często
jako krok wstecz w stosunku do idei komputera osobistego.
Niektórzy czarnowidze alarmują wręcz, że rozwój chmury spowodować
może uzależnienie użytkowników od dostarczanej zewnętrznie przestrzeni
dyskowej i programów, których użytkowanie z czasem stawać się będzie
coraz droższe. Firmy dostarczające takich usług miałyby zacząć windować
ich ceny, kiedy tylko klienci odkryją, że ich dane i filozofia pracy na stałe
związane są z chmurą.
Napotkać można opinie, iż pojęcie cloud computing’u jest sloganem –
w sporej mierze pustym określeniem – który ma za zadanie podnieść
zainteresowanie i nakręcić nomenklaturę wokół zjawiska, które nie jest
niczym rewolucyjnym, lecz jedynie naturalnym, oczywistym etapem ewolucji
kultury informacyjnej.
Chmura sprawia też niemałe problemy jurystom. Międzynarodowa
dostępność wielu serwisów i usług powoduje, że trudno określić jest jakie
prawa stosują się do danych i oprogramowania w nich zawartych. Dane,
których nie można przechowywać elektronicznie w jakimś kraju, mogą w nim
być dostępne w tej właśnie formie dlatego, iż ktoś z innego kraju (gdzie jest
to legalne) umieścił je w wirtualnej przestrzeni dyskowej.
Chmura jest już częścią naszego świata – czy nam się to podoba czy
nie. Dobrze jest więc wiedzieć o niej jak najwięcej i umieć jak najlepiej z niej
korzystać.
Rozwiązania bazujące na technologii cloud computing cieszą się coraz
większą popularnością. Z badania przeprowadzonego na respondentach
wynika, że ponad 51% przedsiębiorstw korzysta z przetwarzania danych w
chmurze, a 66% zastanawia się nad wykorzystaniem tej technologii. Wbrew
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
44
wcześniejszym obawom, jakoby rozwój cloud computing miał negatywnie
odbić się na sytuacji firm produkujących serwery, sprzedaż tych urządzeń
bynajmniej nie spada.
Specjaliści z International Data Corporation (IDC) prognozują, że w
2010 roku firmy przeznaczą na zakup serwerów wykorzystywanych do cloud
computing ok. 718 mld dolarów, co oznacza wzrost o 136 mld w stosunku
do 2009 roku.
Według badań przeprowadzonych przez ekspertów z Mimecast
technologia przetwarzania w chmurze zyskuje coraz większą rzeszę
zwolenników wśród firm na całym świecie. Jak wynika z raportu Mimecast
Cloud Adoption Survey, aż 51% firm korzysta z usług bazujących na cloud
computing, a kolejnych 66% rozważa wdrożenie tej technologii u siebie.
Warunkiem rozwoju i wzrostu popularności rozwiązań cloud computing
jest powstawanie centrów obliczeniowych, wyposażonych w coraz to
potężniejsze serwery. Z prognoz IDC wynika, że wydatki na serwery
przeznaczone do obsługi cloud computing w porównaniu do 2009 roku
wzrosną w tym roku o 136 miliardów dolarów i sięgną 718 mld dolarów.
Z przeprowadzonych przez IDC badań wynika, że firmy, które już
zdecydują się na inwestycję w cloud computing, preferują raczej tworzenie
prywatnych chmur obliczeniowych lub lokowanie chmury u lokalnego
dostawcy, aniżeli korzystanie z analogicznych rozwiązań o charakterze
publicznym.
Mimo, iż cloud computing zaczyna wypierać coraz więcej tradycyjnych
rozwiązań informatycznych, to stosunek wielu firm do niego nadal pozostaje
ambiwalentny. Z jednej strony, jak wynika z przeprowadzonego badania 74%
ankietowanych zadeklarowało, że inwestycja w cloud computing pozwoliła im
na bardziej wydajne wykorzystanie posiadanych zasobów, 73% udało się
obniżyć koszty infrastruktury, a 72% zauważyło wzrost satysfakcji
użytkowników. Z drugiej jednak strony, wielu respondentów wskazywało na
zagrożenia bezpieczeństwa danych wiążące się z przechowywaniem danych
w chmurze (62%), a 54% poddało w wątpliwość potencjalne zyski z wdrożenia
rozwiązań bazujących na cloud computing.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
45
Według specjalistów z Mimecast wśród najpopularniejszych usług cloud
computing stosowanych w firmach znajdują się poczta elektroniczna,
rozwiązania bezpieczeństwa oraz rozwiązania umożliwiające
przechowywanie danych.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
46
3.3.3.3.3.3.3.3. WirtualizacjaWirtualizacjaWirtualizacjaWirtualizacja
Wirtualizacja w środowisku IT polega na izolowaniu jednego zasobu
obliczeniowego od innych. Oddzielając poszczególne warstwy w stosie
logicznym zwiększamy elastyczność i upraszczamy narządzanie zmianami —
znika konieczność konfigurowania każdego elementu z osobna celem
osiągnięcia ich płynnej współpracy.
Omawianą technologię łatwo zrozumieć na przykładzie wirtualizacji
maszyny. Realizowana jest ona wtedy, kiedy system operacyjny oraz aplikacja
są połączone w celu utworzenia maszyny wirtualnej, która jest umieszczana
na izycznym serwerze obsługiwanym przez system operacyjny lub hiperwizor
(minimalną warstwę oprogramowania zapewniającą podstawowy interfejs
umożliwiający obsługę sprzętu). Należy pamiętać, że maszyna wirtualna
(system operacyjny + aplikacje) działa niezależnie od systemu operacyjnego
zainstalowanego na serwerze. Dzięki temu wiele maszyn tego typu może
działać na pojedynczym serwerze fizycznym, zapewniając jednocześnie
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
47
izolację i bezpieczeństwo charakterystyczne dla osobnych zestawów
sprzętowych.
Przesłanki leżące u podstaw wirtualizacji maszyn stają się jasne, gdy
zdamy sobie sprawę, że zwykle obciążenie pracą wykorzystuje jedynie
ułamek możliwości sprzętowych komputera. Łącząc wzajemnie się
uzupełniające obciążenia pracą w zakresie przetwarzania danych i
wykorzystania pamięci, możemy zredukować liczbę fizycznych serwerów
niezbędnych do obsługi wykonywanych operacji biznesowych. Przeciętne
wykorzystanie zasobów serwera wynosi około 15%, co oznacza, że 85%
pozostaje niewykorzystane. Zwiększenie wspomnianego parametru do 60%
oznacza czterokrotne zmniejszenie zapotrzebowania na przestrzeń, sprzęt
oraz energię elektryczną wykorzystywaną do zasilania i chłodzenia zespołów
serwerów. Proces ten jest zwykle określany jako konsolidacja serwerów.
Wirtualizację można również zastosować w odniesieniu do pamięci,
sieci, aplikacji oraz komputerów biurowych. Każde z tych rozwiązań
zapewnia korzyści w zakresie organizacji IT, należy jednak wybrać
najodpowiedniejsze –z punktu widzenia bieżącej sytuacji – i rozwijać je
zgodnie z wcześniej opracowaną strategią wirtualizacji. Wirtualizację
traktować należy jako pełny zestaw narzędzi, a nie sposób na zredukowanie
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
48
liczby izycznych serwerów. Takie całościowe spojrzenie pomoże
zmaksymalizować korzyści płynące z tej technologii. 4
Korzyści płynące zKorzyści płynące zKorzyści płynące zKorzyści płynące z WirtualizacjiWirtualizacjiWirtualizacjiWirtualizacji
Infrastruktura utworzona z wykorzystaniem dobrze zarządzanej
wirtualizacji zapewnia niższe koszty, wyższy poziom usług oraz większą
elastyczność. Korzyści te są osiągane dzięki:
• Konsolidacji serwerówKonsolidacji serwerówKonsolidacji serwerówKonsolidacji serwerów — konsolidując wiele obciążeń pracą na jednej
platformie sprzętowej możemy zachować rozwiązanie „jedna
aplikacja/jeden serwer”, zmniejszając jednocześnie liczbę serwerów
fizycznych. Dzięki temu zachowujemy tę samą funkcjonalność,
korzystając z mniejszej ilości sprzętu. Powoduje to zmniejszenie
kosztów, zredukowanie zużycia energii elektrycznej koniecznej do
zasilania i chłodzenia serwerów oraz ograniczenie miejsca
wykorzystywanego do przechowywania zespołów serwerów.
• Maksymalna bezawaryjnośćMaksymalna bezawaryjnośćMaksymalna bezawaryjnośćMaksymalna bezawaryjność — podział obciążeń pracą zapobiega
sytuacjom, w których jedna aplikacja wpływa na wydajność innej lub
powoduje awarię systemu. Nawet mniej stabilne, przestarzałe aplikacje
można wykorzystywać w bezpiecznym, wyizolowanym środowisku.
• Efektywne odzyskiwanie danychEfektywne odzyskiwanie danychEfektywne odzyskiwanie danychEfektywne odzyskiwanie danych — strategia wirtualizacji pozwala
opracować plan działania w przypadku awarii, umożliwiający
kontynuowanie pracy pomimo kłopotów ze sprzętem lub
oprogramowaniem. Dzięki odpowiednim narzędziom możemy
zautomatyzować proces tworzenia kopii zapasowych, przeprowadzić
replikację oraz przenosić serwery, komputery biurowe i aplikacje.
• Zredukowany czas konieczny na testowanie kompatybilności Zredukowany czas konieczny na testowanie kompatybilności Zredukowany czas konieczny na testowanie kompatybilności Zredukowany czas konieczny na testowanie kompatybilności
oprogramowaniaoprogramowaniaoprogramowaniaoprogramowania — dzięki wirtualizacji aplikacji i udostępnianiu ich na
żądanie na komputerach biurowych, konflikty między programami są
niemal całkowicie wyeliminowane. Skraca to znacznie okres testowania
4 Źródło: Strona internetowa Vanson Bourne Reserch Content Communication
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
49
oprogramowania przed jego instalacją i zapobiega problemom
związanym z kompatybilnością.
• Obsługa starszych wersji programów oraz aplikacji biznesowychObsługa starszych wersji programów oraz aplikacji biznesowychObsługa starszych wersji programów oraz aplikacji biznesowychObsługa starszych wersji programów oraz aplikacji biznesowych —
Usługi terminalowe i/lub wirtualizacja komputerów biurowych
umożliwia obsługę aplikacji napisanych na starszych platformach
operacyjnych w aktualnie wykorzystywanych systemach bez
konieczności wprowadzania zmian w kodzie.
• Efektywna obsługa serwerówEfektywna obsługa serwerówEfektywna obsługa serwerówEfektywna obsługa serwerów — Elastyczne przenoszenie obciążeń
pracą pomiędzy serwerami fizycznymi powoduje minimalne zakłócenia,
dzięki czemu obsługa serwerów może być przeprowadzana bez
wpływu na wykonywane na nich operacje.
• Ulepszone dostarczanie zasobówUlepszone dostarczanie zasobówUlepszone dostarczanie zasobówUlepszone dostarczanie zasobów — Przesyłanie zasobów można
przyspieszyć i uniezależnić od procesu pozyskiwania sprzętu. Jeśli
określony proces biznesowy wymaga wzbogacenia systemu o
dodatkowe możliwości (na przykład mechanizm pozwalający na
prowadzenie sklepu internetowego), odpowiednie zmiany
wprowadzane są szybko i efektywnie. W zaawansowanym środowisku
wirtualnym, wymagania związane z przetwarzanymi obciążeniami
pracą mogą być automatycznie udostępniane, przez co zasoby
przydzielane będą dynamiczne.
• Zmniejszona złożonośćZmniejszona złożonośćZmniejszona złożonośćZmniejszona złożoność — Zarządzając strukturą wirtualną za pomocą
narzędzi wykorzystywanych podczas pracy z zasobami fizycznymi
redukujemy złożoność systemu i zwiększamy wydajność zmian
wprowadzanych w całej infrastrukturze.
Problemy związane z WirtualizacjąProblemy związane z WirtualizacjąProblemy związane z WirtualizacjąProblemy związane z Wirtualizacją
Infrastruktura korzystająca z wirtualizacji zapewnia wiele korzyści,
jednak bez odpowiedniego zarządzania, norm oraz właściwie zdefiniowanych
procesów technologia ta może również przysporzyć określonych trudności.
Projektując wirtualną infrastrukturę warto pamiętać o następujących
zagadnieniach:
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
50
Problem:Problem:Problem:Problem: Rozwiązanie:Rozwiązanie:Rozwiązanie:Rozwiązanie:
Konsolidacja serwerów zapewnia wiele
korzyści biznesowych, jeśli jednak tak
utworzone środowisko nie jest
odpowiednio zarządzane, wzrośnie
złożoność infrastruktury IT. W rezultacie
oszczędności wynikające z mniejszych
wydatków na sprzęt zostaną
zrównoważone przez wzrost kosztów
zarządzania systemem.
Organizacja wdrażająca wirtualizację
powinna zastosować zestaw narzędzi do
obsługi serwerów wirtualnych i
fizycznych. Dzięki temu zmniejszona
zostanie złożoność infrastruktury, a
uzyskana elastyczność pozwoli na
przenoszenie obciążeń pracą pomiędzy
serwerami.
Korzystanie z odrębnych narzędzi do
obsługi wirtualnych zasobów może
doprowadzić do powielania procesów
zarządzania zasobami lub konfliktów
między nimi. W rezultacie wzrasta
złożoność infrastruktury IT.
Warto się upewnić, czy wykorzystywane
narzędzia oferują możliwość
zarządzania zarówno fizycznymi jak i
wirtualnymi zasobami oraz czy
zachowują swoją funkcjonalność w
środowisku mieszanym.
Procesy i narzędzia wykorzystywane do
zabezpieczania danych powinny być
odpowiednie do utworzonej
infrastruktury. Czy maszyny wirtualne są
umieszczone w odpowiednim miejscu (w
strefie zdemilitaryzowanej, za zaporą
ogniową)? Czy szczególnie ważne lub
wrażliwe obciążenia pracą są dobrze
odizolowane?
Należy ocenić wymogi bezpieczeństwa
związane z najważniejszymi
obciążeniami pracą i odizolować
szczególnie wrażliwe od tych spośród
nich, które mogą być niestabilne.
Dodatkowo, umieszczenie obciążeń
pracą wykorzystywanych przez klientów
i partnerów biznesowych w strefie
zdemilitaryzowanej znacznie zwiększy
bezpieczeństwo przetwarzanych danych.
Utworzenie maszyny wirtualnej jest
wyjątkowo proste, przez co ich liczba w
krótkim czasie może znacznie
przekroczyć liczbę serwerów fizycznych.
Może to stanowić poważne obciążenie
dla narzędzi służących do zarządzania
maszynami wirtualnymi. Kiedy tworzenie
nowego serwera wymaga zaledwie kilku
kliknięć, środowisko może bardzo łatwo
wymknąć się spod kontroli.
Konieczne jest opracowanie
odpowiednich zasad dotyczących
tworzenia nowych maszyn wirtualnych.
Zasady te należy następnie wbudować w
efektywny zestaw narzędzi do
zarządzania infrastrukturą.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
51
Technologia wirtualizacji: wzrosną inwestycje Technologia wirtualizacji: wzrosną inwestycje Technologia wirtualizacji: wzrosną inwestycje Technologia wirtualizacji: wzrosną inwestycje
Bazując na niezależnym badaniu "Citrix Virtualization Index",
zrealizowanego przez instytut badawczy Vanson Bourne łatwo zobrazować
poglądy na wirtualizację wśród dużych przedsiębiorstw. Jak wynika z badania
przeprowadzonego wśród 700 przedstawicieli kadry zarządzającej w ciągu
najbliższych czterech lat znacząco wzrosną inwestycje w rozwiązania
wirtualizacyjne. Z raportu powstałego po badaniu wynika, że według kadry
zarządzającej dzięki technologiom wirtualizacyjnym firma może
zaoszczędzić 16 procent kosztów. Dyrektorzy IT oczekują jednak, że do
2014 roku oszczędności te wzrosną do 27 procent. Wyniki pokazują
również, że przez kolejne 4 lata kadra kierownicza IT będzie koncentrowała
się na tworzeniu i dostarczaniu efektywnej i elastycznej infrastruktury IT,
biorąc pod uwagę potrzebę inwestycji w nowe technologie.
Wyniki badania:
• 31 procent badanych przeznacza obecnie jedynie około 5 procent
własnych budżetów IT na technologie wirtualizacyjne. 26 procent
ankietowanych przewiduje jednak, że do 2014 roku rozwiązania te
będą stanowiły jedną czwartą wydatków.
• 41 procent firm w Wielkiej Brytanii w ciągu najbliższych 12 miesięcy
zamierza szerzej wykorzystać już posiadaną wirtualizację serwerów, a
co trzeci z nich (27 procent) zdecyduje się na wirtualizację stacji
roboczych. W porównaniu z pozostałymi ankietowanymi państwami,
Wielka Brytania dominuje, jeżeli chodzi o stosowanie rozwiązań do
wirtualizacji serwerów – w USA kształtuje się ono na poziomie 17
procent, w Niemczech 13 procent, w Japonii 19 procent.
• 36 procent przedsiębiorstw jest obecnie na etapie oceny i testów
rozwiązań do wirtualizacji desktopów. Dla porównania, 28 procent firm
testuje rozwiązania do wirtualizacji serwerów.
• Jedynie 12 procent firm nie stosuje żadnych rozwiązań
wirtualizacyjnych. Niemniej jednak 62,5 procent z nich planuje
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
52
wdrożyć wirtualizację serwerów w ciągu kolejnych 18 miesięcy, a 33,4
procent zamierza w tym samym czasie przetestować rozwiązania do
wirtualizacji desktopów.
Pomimo, że wirtualizacja desktopów jest nowszą technologią, jak wynika
z badania szefowie IT już teraz zdają sobie sprawę z korzyści, jakie może
ona przynieść firmom. Są to:
• szybkie dostarczanie desktopów (65 procent ankietowanych)
• dostęp do wirtualnego desktopu z dowolnego miejsca oraz urządzenia
(64 procent)
• bezpieczeństwo danych oraz kontrola dostępu (62 procent)
• redukcja kosztów utrzymania (55 procent)
• łatwa migracja (48 procent)
• oszczędność energii / Green computing (35 procent)
Informacje o badaniu: Informacje o badaniu: Informacje o badaniu: Informacje o badaniu:
Citrix Virtualization Index to niezależne badanie przeprowadzone na zlecenie
Citrix Systems przez niezależny instytut badawczy Vanson Bourne w
listopadzie 2009 r. Ankiecie poddano grupę 700 dyrektorów IT z pięciu
krajów: Niemiec, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Kanady oraz
Japonii.
WirtualizacjWirtualizacjWirtualizacjWirtualizacja serwerów przyspiesza w Europiea serwerów przyspiesza w Europiea serwerów przyspiesza w Europiea serwerów przyspiesza w Europie
Według danych IDC, w czwartym kwartale 2009 r. sprzedaż sprzętu
serwerowego i oprogramowania do wirtualizacji w regionie Europy, Bliskiego
Wschodu i Afryki, po raz pierwszy wzrosła w stosunku do odpowiedniego
kwartału roku poprzedniego.
Dostawy serwerów fizycznych na obszarze Europy, Bliskiego Wschodu i
Afryki, przeznaczonych do pracy w środowisku wirtualnym zwiększyły się w
ostatnich trzech miesiącach ubiegłego roku o 2,8 proc. w porównaniu z tym
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
53
samym okresem roku 2008. Również obroty na rynku oprogramowania
wirtualizacji wzrosły w tym okresie o ok. 3,9 proc. Był to pierwszy kwartał
wzrostu sprzedaży w tych dwóch obszarach, w stosunku rok do roku, licząc
od trzech ostatnich miesięcy roku 2008.
IDC podaje kilka powodów tego wzrostu. Firmy używały wirtualizacji w
celu wydłużenia czasu wykorzystania istniejącego sprzętu. Jednak nie można
go wydłużać w nieskończoność i dlatego pojawiło się zapotrzebowanie na
nowy sprzęt serwerowy. Wzrost sprzedaży była również wynikiem
zwiększającego się zainteresowania wirtualizacją serwerów ze strony małych
i średnich firm.
Według IDC, w przyszłości rosnąca popularność wirtualizacji desktopa
napędzać będzie sprzedaż sprzętu i oprogramowania do wirtualizacji
serwerów.
Polskie firmy coraz chętniej korzystają z różnych systemów
wirtualizacji. Niektóre dysponują już tak zaawansowanymi rozwiązaniami, że
za kilka lat ich środowiska informatyczne spełnią kryteria cloud computingu.
Najpopularniejsza w Polsce jest wirtualizacja serwerów. Z jej
dobrodziejstw korzystają już nie tylko wielkie korporacje, ale też
przedsiębiorstwa średniej wielkości. Nieco mniejszym zainteresowaniem
cieszą się systemy do wirtualizacji storage’u, desktopów i aplikacji. Jeszcze
kilka lat temu wirtualizacja była postrzegana jako sposób na
zoptymalizowanie wydajności systemu. Dziś coraz więcej firm stosuje ją jako
metodę odzyskiwania zasobów po awarii. Wirtualizacja staje się
podstawowym czynnikiem rozwoju systemów informatycznych
przedsiębiorstw, a w ekspansji nie przeszkodzi jej nawet kiepska
infrastruktura telekomunikacyjna w Polsce.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
54
3.43.43.43.4 Green ITGreen ITGreen ITGreen IT
Wśród najważniejszych trendów IT w najbliższych latach wymienia się
kwestie ochrony środowiska (green IT). Według analityków w 2014 r. w
większości projektów IT będą uwzględnione koszty związane z emisją
dwutlenku węgla. Obecnie technologie wirtualizacji i zarządzania zużyciem
energii zapewniają znaczne ograniczenie kosztów energii elektrycznej, a te
oszczędności zwiększają opłacalność projektów. Uwzględniając koszty emisji
dwutlenku węgla w założeniach biznesowych projektów, firmy będą mogły
lepiej kontrolować swój wpływ na środowisko.
Koncepcja green IT powstała w USA w 1992 r., ale dopiero od niedawna
zaczęto ją stosować w innych krajach. Firmy badawczo-analityczne wnikliwie
badają światowy rynek, starając się z różnorodnych danych wysnuć realne
prognozy. Dla wszystkich jest jasne, że green IT ma ogromną przyszłość, a w
dobie kryzysu może stać się poważnym źródłem przewagi konkurencyjnej.
Na pierwszy ogień badań idzie branża IT, prekursor w wielu
światowych trendach. Według szacunków z końca 2009 r. wpływ green IT na
rozwój branży informatycznej będzie wprawdzie mniejszy niż cloud
computing, ale ze wzrostem cen energii technologie przyjazne środowisku
staną się efektywnym i uzasadnionym nie tylko z ekonomicznego punktu
widzenia źródłem oszczędności.
Rozwój technologii informatycznych i komunikacyjnych pociąga za
sobą rosnące zużycie energii. Szacuje się, że globalna emisja gazów
cieplarnianych towarzysząca temu sektorowi kształtuje się na poziomie od 2
do 2,5%. To przykładowo tyle ile emituje przemysł lotniczy.
Firmy IT pracują nad rozwiązaniami zmierzającymi do podniesienia
wydajności przy jednoczesnym ograniczeniu zużycia energii, zarówno w
centrach danych jak i w urządzeniach przenośnych oraz domowych. Niesie to
za sobą zarówno korzyści finansowe jak i profity dla środowiska.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
55
Zużycie energii i kosztyZużycie energii i kosztyZużycie energii i kosztyZużycie energii i koszty
Koszty energii zazwyczaj obejmują około 10% ogólnego budżetu sektora
IT. Jednak - jak wynika z prognoz przedstawionych w raporcie Gartnera - w
najbliższym czasie mogą one wzrosnąć do ponad 50%. Wiele dużych
organizacji, takich jak np. Google, przyznaje, że ich roczne koszty energii
przekraczają koszty poniesione na serwery. Równocześnie od 30% do 60%
energii elektrycznej zużywanej w serwerowniach jest marnowane.
Zastosowanie ‘zielonych’ rozwiązań pozwala na zmniejszenie zużycia energii
w centrach danych o 50-80% a także zaoszczędzenie przestrzeni w centrach
danych nawet do 65%.
Najbardziej energochłonnymi elementami infrastruktury IT są centra
danych, które pochłaniają połowę zasilania. Zdecydowana większość energii
przeznaczana jest na zasilanie i chłodzenie serwerów. Firmy szukają więc
rozwiązań, które usprawniłyby te systemy. Mowa o oszczędnych i
efektywnych systemach chłodzenia i zasilania, a także rozwiązaniach już po
stronie samych serwerów, optymalizujących wykorzystanie energii. Jednym z
przykładów takich rozwiązań jest konsolidacja. Polega ona na integracji
pracujących maszyn lub ograniczeniu ich ilości poprzez wycofywanie
starszych, nagromadzonych przez lata modeli. Może ona odbywać się także
w procesie wirtualizacji serwerów. Zamiast przydzielania każdemu serwerowi
fizycznemu jednego zadania można przydzielić kilka zadań jednej maszynie,
tworząc na niej kilka serwerów wirtualnych.
Ekologia = ekonomiaEkologia = ekonomiaEkologia = ekonomiaEkologia = ekonomia
Przez wiele lat firmy odkładały w czasie decyzję o inwestycjach w
ekologiczną informatykę. Zaczyna się to jednak zmieniać, na co wskazuje
raport firmy Symantec "2009 Worldwide Green IT Report". Wynika z niego, że
zdecydowana większość (97%) osób podejmujących decyzję w firmach
informatycznych bierze pod uwagę wdrożenie ekologicznych rozwiązań
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
56
ograniczających koszty i zużycie energii. 45% szefów z branży IT korzysta już
z zielonych technologii.
Wdrożenie bardziej ekologicznych rozwiązań w sektorze informatycznym
może być źródłem przewagi danej firmy, a dla całej branży oznacza wzrost
konkurencyjności. Nawet jeśli inwestowanie w energooszczędną
infrastrukturę informatyczną nie jest podyktowane bezpośrednio troską o
środowisko, to jest dla firm opłacalne. Jak twierdzi Piotr Mękarski, Kierownik
ds. Ochrony Środowiska w Hewlett-Packard Polska, firmy coraz częściej
dostrzegają w proekologicznych rozwiązaniach szanse na ograniczanie
kosztów. - Pojawia się coraz więcej zapytań o konsumpcję energii urządzeń
-zwłaszcza w dużych przedsiębiorstwach i przy przetargach publicznych. W
przypadku stosowania dużej ilości sprzętu IT korzyści finansowe mogą być
wymierne, a dodatkowo firmy stosujące energooszczędne rozwiązania
budują lepszy wizerunek - bardziej przyjazny środowisku - mówi Mękarski.
IT na zielonoIT na zielonoIT na zielonoIT na zielono
Hewlett-Packard od lat rozwija program HP Eco Solutions, który polega na
efektywnym gospodarowaniu energią. - Skonsolidowaliśmy nasze centra
danych, z 85 zrobiliśmy sześć, co oznacza konkretne, wymierne
oszczędności. Zamiast 85 mamy sześć serwerowni na świecie, odpowiednio
większych, ale za to w pełni wykorzystywanych - mówi Piotr Mękarski.
Oprócz energooszczędnych rozwiązań IT firma prowadzi dodatkowe
działania proekologiczne - wdraża przyjazne środowisku technologie w
produktach, prowadzi program ponownego wykorzystywania materiałów i
recyklingu, oferuje przedsiębiorcom wygodne rozwiązania, pozwalające
ograniczyć ich wpływ na klimat.
Na efektowne i skuteczne eko-innowacje zdecydowała się firma
Intelligence Sp. z o.o., która kilka lat temu borykała się z problemem zbyt
wysokiego zużycia energii w swoim Data Center. W momentach krytycznych
pobór energii sięgał blisko 100 MWh w miesiącu. Powodem była rosnąca ilość
klientów i związana z tym konieczność zastosowania większych mocy
procesorów do obsłużenia danych, rosnącej ilości zabezpieczeń i większej
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
57
ilości dysków. Firma rozwiązała ten modernizując swoje Data Center w
Warszawie i Tarnowie Podgórnym zgodnie z modelem ‘green data center’.
Dane klientów zostały umieszczone na współdzielonych macierzach z
technologią oszczędzania energii. Ponieważ większa ilość serwerów
oznaczała zwiększoną ilość ciepła, co równało się wzrostowi poboru energii
na systemy chłodzące, zmodernizowano układ klimatyzacji tak, by ciepło z
serwerów wykorzystać do centralnego ogrzewania. Inwestycja ta pozwoliła
zaoszczędzić nawet do 20% energii rocznie.
Przykładem na połączenie oszczędności przy jednoczesnej wysokiej
wydajności jest superkomputer Nautilus autorstwa IBM, pracujący w
Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego Uniwersytetu
Warszawskiego (ICM). Nautilus już po raz drugi z rzędu otrzymał tytuł
najbardziej energooszczędnego komputera na świecie w prestiżowym
rankingu Green 500. Superkomputer pracuje na dwóch standardowych
maszynach komputerowych, co pozwala mu wykonywać miliony operacji
zmiennoprzecinkowych na sekundę w przeliczeniu na 1 wat energii.
W marcu br. pojawiła się nowa linia serwerów, która łączy w sobie wyższą
wydajność z oszczędnością energii i nakładów finansowych. Serwery HP
ProLiant G6 charakteryzują się wysoką sprawnością energetyczną - oferują
dwukrotnie wyższą wydajność niż serwery poprzednich generacji przy
znacznym obniżeniu poboru energii. Obniżeniu kosztów funkcjonowania
infrastruktury informatycznej sprzyjają także innowacyjne technologie w
zakresie wirtualizacji. Według danych HP wirtualizacja i konsolidacji zaledwie
jednej aplikacji skutkuje zmniejszeniem zużycia energii serwera z 5 do 1.8
milionów kWh.
Oprócz energooszczędnych rozwiązań przeznaczonych dla dużych
odbiorców, producenci starają się optymalizować wykorzystanie mocy w
urządzeniach biurowych i domowych. Przykładowo w komputerach
osobistych udaje się obecnie oszczędzić o 80% więcej energii w porównaniu
do starszych modeli.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
58
Wyższe ceny odstraszają klientówWyższe ceny odstraszają klientówWyższe ceny odstraszają klientówWyższe ceny odstraszają klientów
Opublikowany pod koniec roku raport firmy Panasonic z badań
konsumenckich przeprowadzonych w 9 krajach unijnych, ujawnił dość
podzielone zdania Europejczyków w kwestii płacenia wyższych cen za
produkty zielonej elektroniki. O ile ankietowani uznali ochronę środowiska za
ważną, to jedynie 13% potwierdziło, że wybiera elektroniczne produkty
przyjazne środowisku. Z kolei z tegorocznych badań brytyjskiej organizacji
Carbon Trust wynika, ze przeszkodą w nabywaniu zielonych produkty jest
niewiedza konsumentów odnośnie tego, czy dany producent działa
ekologicznie. Badanie wykazało także sceptycyzm wobec proekologicznych
deklaracji producentów.
Piotr Mękarski przyznaje, że ciągle jeszcze decyzje zakupowe są
podyktowane ceną a klientów wciąż trzeba uświadamiać, że wybierając
droższy ale bardziej ekologiczny produkt, mogą znacznie zaoszczędzić na
zużyciu energii. - Oszczędności wynikające z wyboru efektywnego
energetycznie produktu są jednak wymierne i widoczne są już po 3-4 latach
jego użytkowania. Wówczas, gdy weźmiemy pod uwagę całkowite koszty,
okaże się, że ekologia naprawdę się opłaca - przypomina.
Produkować ekologicznieProdukować ekologicznieProdukować ekologicznieProdukować ekologicznie
Działanie w zgodzie z ideą zielonego IT to nie tylko oferowanie gotowych
produktów, wykonanych w zgodzie ze standardami ekologicznymi - to
również takie działania, aby cały cykl produkcji odbywał się z
poszanowaniem środowiska. Mowa o redukcji emisji CO2 przez zakłady
produkcyjne i w procesie logistycznym, dbałości o środowisko naturalne
wokół fabryk, kontrolowanie środków chemicznych i odpadów.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
59
4.4.4.4. Szanse i wyzwania dla rozwoju krajowego i regionalnego Szanse i wyzwania dla rozwoju krajowego i regionalnego Szanse i wyzwania dla rozwoju krajowego i regionalnego Szanse i wyzwania dla rozwoju krajowego i regionalnego
rynku IT rynku IT rynku IT rynku IT
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 14141414 Źródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMRŹródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMRŹródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMRŹródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMR
Zdaniem przedstawicieli największych firm IT w Polsce, czynnikiem o
największym znaczeniu dla rozwoju sektora IT jest wykorzystanie funduszy
UE przez polskie firmy (44%) oraz poprawa sytuacji gospodarczej w Polsce
(również 44%). Powyższe kategorie były uznawane za najważniejsze czynniki
sprzyjające rozwojowi branży teleinformatycznej również w ubiegłorocznej
edycji badania PMR, przy czym odsetek firm uważających wykorzystanie
funduszy unijnych za główna szanse rozwoju wzrósł o 10 p.p., natomiast
odsetek firm uważających za taki czynnik poprawę sytuacji gospodarczej
Polski zwiększył się o 6 p.p.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
60
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 15151515 Źródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMRŹródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMRŹródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMRŹródło: w oparciu o badania przeprowadzone przez PMR
Każda polska firma IT jest skazana na konkurowanie z koncernami,
które zainwestowały w Polsce przez ostatnie kilkanaście lat. Konkurowanie
nie może jednak odbywać się tylko poprzez niższe ceny. Aby przetrwać,
trzeba posiadać bardzo dobre produkty i świadczyć wysokiej jakości usługi. Z
tego powodu konieczne są duże inwestycje w wiedzę i kompetencje
pracowników, ciągłe unowocześnianie istniejących i tworzenie nowych
produktów. Filozofia firmy IT powinna zakładać kształtowanie rynku poprzez
nieustanne innowacje, a nie tylko reagowanie na zmieniające się trendy na
rynku. Innymi słowy wysoki poziom innowacji w firmie daje jej możliwość
dalszego stabilnego wzrostu. Dotyczy to także innowacji związanych z
ulepszaniem procedur działania firmy, sprawnym zarządzaniem projektami i
zasobami ludzkimi. Najbardziej zaawansowane technologie wykorzystywane
w rozwiązaniach powinny być uzupełniane przez zrozumienie sektorów
docelowych i motywację do tworzenia światowej klasy systemów IT. Taka
filozofia pomoże firmie zdobywać klientów, nie tylko kontrakty.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
61
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 16161616 Źródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własne
Rysunek Rysunek Rysunek Rysunek 17171717 Źródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własneŹródło: Opracowanie własne
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
62
5.5.5.5. Program wdrożeń oraz propozycje działań niezbędnych Program wdrożeń oraz propozycje działań niezbędnych Program wdrożeń oraz propozycje działań niezbędnych Program wdrożeń oraz propozycje działań niezbędnych
do rozwoju branży IT w regionie oraz ich prdo rozwoju branży IT w regionie oraz ich prdo rozwoju branży IT w regionie oraz ich prdo rozwoju branży IT w regionie oraz ich priorytetyzacja.iorytetyzacja.iorytetyzacja.iorytetyzacja.
5.1.5.1.5.1.5.1. W ujęciu krótkoterminowym W ujęciu krótkoterminowym W ujęciu krótkoterminowym W ujęciu krótkoterminowym
(październik 2010 (październik 2010 (październik 2010 (październik 2010 –––– październik 2011)październik 2011)październik 2011)październik 2011)
Lp.Lp.Lp.Lp. MiesiącMiesiącMiesiącMiesiąc Temat projektuTemat projektuTemat projektuTemat projektu Propozycja działańPropozycja działańPropozycja działańPropozycja działań
1111 Październik 2010
„Współpraca trzech
sektorów( biznesu, sfery
badawczo-rozwojowej i
samorządów w branży
IT)”
„Okrągły stół przedsiębiorców i
naukowców”. Celem spotkania
(warsztatu) jest wymiana
oczekiwań i możliwości wspólnych
działań przy projektach
badawczych jak również
możliwościach komercjalizacji
rozwiązań wypracowanych w
sferze badawczo-rozwojowej.”
2222 Grudzień 2010 „Nowoczesny marketing
branży IT”
„Warsztat „Jak przygotować
profesjonalną strategię
marketingową dla firmy i
powiązania kooperacyjnego?”
3333 Luty 2011 „Zasoby ludzkie w
branży IT”
Spotkanie panelowe: „Problemy
kadrowe branży IT” Spotkanie
mające na celu analizę problemów
kadrowych w branży. Efektem
spotkania ma być wypracowanie
działań lobbystycznych w celu
uruchomienia kierunków i
sposobów kształcenia kadr
(średniego i wyższego personelu)
oraz podniesienia jakości
kształcenia w zakresie technologii
informacyjnych i
telekomunikacyjnych
4444 Kwiecień 2011 „Nowinki
technologiczne branży
IT”
Spotkanie prezentacyjno-
dyskusyjne: „Co mam najlepszego
do zaoferowania?” Prezentacja
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
63
przez przedstawicieli sfery nauki i
biznesu swoich nowości i
innowacji, procesowych i
technologicznych swoim
potencjalnym klientom lub
partnerom biznesowym
5555 Czerwiec 2011 „Skąd wziąć pieniądze
na rozwój swojej
działalności branżowej?”
Szkolenie: „Prezentacja możliwości
dofinansowania działalności w
branży IT z funduszy UE.”
6666 Wrzesień 2011 „Jak zaistnieć na arenie
międzynarodowej?”
Szkolenie: „Instrumenty finansowe
wspierania działalności
eksportowej firm z sektora IT”
5.2.5.2.5.2.5.2. W ujęciu średnioterminowym W ujęciu średnioterminowym W ujęciu średnioterminowym W ujęciu średnioterminowym
(listopad 2011 (listopad 2011 (listopad 2011 (listopad 2011 –––– grudzień 2012)grudzień 2012)grudzień 2012)grudzień 2012)
Lp.Lp.Lp.Lp. MiesiącMiesiącMiesiącMiesiąc Temat projektuTemat projektuTemat projektuTemat projektu Propozycja działańPropozycja działańPropozycja działańPropozycja działań
1111 Listopad 2011
„Współpraca trzech
sektorów( biznesu, sfery
badawczo-rozwojowej i
samorządów w branży
IT)”
„Okrągły stół sektora
przedsiębiorstw i przedstawicieli
administracji publicznej”. Celem
panelu dyskusyjnego jest
przedstawienie obopólnych
oczekiwań dotyczących
możliwości współpracy i
propozycji wdrożeń rozwiązań
informatycznych dla sektora
publicznego i jednostek
samorządu terytorialnego, w tym
również dyskusja nad nowym
podejściem do zamówień
publicznych.”
2222 Styczeń 2012 „Nowoczesny marketing
branży IT”
Warsztat: „Tworzenie, rozwój,
dystrybucja i promocja
innowacyjnych produktów
informatycznych”
3333 Marzec 2012 „Zasoby ludzkie w
branży IT”
Dyskusja panelowa:
„Wyłapywanie” talentów
informatycznych kształtowanie
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
64
ich kariery zawodowej- dobre
praktyki i studia przypadków
4444 Maj 2012 „Nowinki
technologiczne branży
IT”
Szkolenie: „Tworzenie i rozwój
systemów ochrony intelektualnej
w branży IT – aspekty prawne i
modele biznesowe”
5555 Wrzesień 2012 „Skąd wziąć pieniądze
na rozwój swojej
działalności branżowej?”
Prezentacja: „Instrumenty
finansowe wspierania
działalności biznesowej w
sektorze IT – oferta banków.”
6666 Październik 2012 „Jak zaistnieć na arenie
międzynarodowej?”
Warsztat: „Kryteria wyboru
rynków zagranicznych przez
sektor IT”
5.3.5.3.5.3.5.3. W ujęciu długoterminowym W ujęciu długoterminowym W ujęciu długoterminowym W ujęciu długoterminowym
(styczeń 2013 (styczeń 2013 (styczeń 2013 (styczeń 2013 –––– grudzień 2015)grudzień 2015)grudzień 2015)grudzień 2015)
Lp.Lp.Lp.Lp. MiesiącMiesiącMiesiącMiesiąc Temat projektuTemat projektuTemat projektuTemat projektu Propozycja działańPropozycja działańPropozycja działańPropozycja działań
1111 Styczeń 2013 Nowoczesne
zarządzanie w branży
IT.
Warsztat: „Przygotowanie
standardów zarządzania jakością
realizowanych sieciowo projektów
oraz wdrożenie procedur
umożliwiających wysokojakościową
produkcję informatyczną przez
sieć wykonawców”
2222 Marzec 2013 „Nowoczesny marketing
branży IT”
Konkurs na Innowacyjny produkt
informatyczny lub usługę
informatyczną.
3333 Maj 2013 „Zasoby ludzkie w
branży IT”
„ITy grasz o staż” Projekty stażowe
– pozwalające zapoznawać się
absolwentom uczelni, ze specyfiką
pracy w firmach rynkowych branży,
oraz przekazywać im wiedzę
praktyczną i techniczną
zgromadzoną w tych firmach przy
jej konfrontacji z teoretycznym
wykształceniem i jego
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
65
wykorzystaniu
4444 Wrzesień 2013 „Nowinki
technologiczne branży
IT”
Warsztaty: „Innowacyjność w
usługach” – dobre praktyki czyli
jak to robią inni.
5555 Październik 2013 „Skąd wziąć pieniądze
na rozwój swojej
działalności branżowej?”
Spotkanie informacyjne: Oferta
produktów finansowych przez
przedstawicieli funduszy
inwestycyjnych.
6666 Grudzień 2013 „Jak zaistnieć na arenie
międzynarodowej?”
Warsztat: „Jak przygotować
profesjonalny plan rozwoju
eksportu oraz program wdrożeń
działań eksportowych”
7777 Styczeń 2014 Nowoczesne
zarządzanie w branży
IT.
Warsztat: „Możliwości
zastosowania rozwiązań IT w
ochronie środowiska i ekologii”
8888 Marzec 2014 „Nowoczesny marketing
branży IT”
Warsztat: „Budowanie wizerunku
nowoczesnej firmy innowacyjnej w
branży IT”
9999 Maj 2014 „Zasoby ludzkie w
branży IT”
„Akademia młodego menadżera
informatyki”. Celem projektu jest
poszerzenie wiedzy młodych
adeptów w zakresie zarządzania,
przedsiębiorczości, etc..
10101010 Wrzesień 2014 „Nowinki
technologiczne branży
IT”
„Okrągły Stół” dla przedstawicieli
branży IT i branży medycznej-
oczekiwania i możliwości
nawiązywania współpracy i
realizacje wspólnych przedsięwzięć
zwłaszcza w rozwoju telemedycyny
i e-zdrowia.
11111111 Październik 2014 „Skąd wziąć pieniądze
na rozwój swojej
działalności branżowej?”
Warsztat: „Rachunkowość
zarządcza w branży IT
12121212 Grudzień 2014 „Jak zaistnieć na arenie
międzynarodowej?” Wizyta studyjna do klastra IT w
Unii Europejskiej
13131313 Styczeń 2015 Nowoczesne
zarządzanie w branży
IT.
Warsztat: „Oddziaływanie branży IT
na środowisko – jak branża może
pomóc środowisku”
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
66
14141414 Marzec 2015 „Nowoczesny marketing
branży IT”
Warsztat: „Oczekiwania środowiska
związanego z marketingiem wobec
branży IT” Outsorsing w usługach
IT.
15151515 Maj 2015 „Zasoby ludzkie w
branży IT”
Warsztat: „Systemy motywacyjne i
planowanie kariery pracowników i
menadżerów branży IT”
16161616 Wrzesień 2015 „Nowinki
technologiczne branży
IT”
Konferencja: „Nowoczesne
rozwiązania sprzętowe i
technologiczne oraz osiągnięcia
naukowe w branży IT”
17171717 Październik 2015 „Skąd wziąć pieniądze
na rozwój swojej
działalności branżowej?”
Warsztat: „Zasady i metody wyceny
wartości niematerialnych i
materialnych”
18181818 Grudzień 2015 „Jak zaistnieć na arenie
międzynarodowej?”
„Nowoczesny marketing
wystawienniczy na wybranych
rynkach Unii Europejskiej”
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
67
Wnioski i rekomendacjeWnioski i rekomendacjeWnioski i rekomendacjeWnioski i rekomendacje
Propozycje działań projektowych przedstawione w raporcie wynikają
głównie z problemów nurtujących branżę IT w obszarach :zarządzania (w tym
zarządzania powiązaniami kooperacyjnymi i klastrami gospodarczymi oraz
współpracy międzysektorowej), marketingu, zasobów ludzkich, technologii,
finansów i współpracy międzynarodowej a także trendów i kierunków
rozwoju branży IT. Uwzględnione zostały również propozycje środowiska
przedsiębiorców reprezentujących branżę. Po wnikliwej analizie propozycje
projektów i działań zostały ustalone na podstawie hierarchizacji priorytetów
wskazywanych przez świat biznesu IT. O kolejności ich wdrażania
decydowały również korzyści możliwe do osiągnięcia dla przedsiębiorców
najpierw w krótkiej, a następnie w długiej perspektywie czasowej. Mamy
nadzieję że opracowanie to będzie swoistego rodzaju „mapą drogową” dla
rozwoju branży IT w regionie jak również przyczyni się do powstawania
kolejnych pomysłów na projekty służące poprawie konkurencyjności branży
IT w regionie jak również sam region stanie się „zagłębiem informatycznym”
w Polsce.
Strategia rozwoju branży informatycznej – plan działania 2010201020102010
68
Bibliografia:Bibliografia:Bibliografia:Bibliografia:
http://www.auditpro.pl
http://www.cio.cxo.pl/
http://www.computerworld.pl
http://www.greenitfocus.pl
http://www.gus.pl/
http://www.instytut-it.pl/
http://www.it-consulting.pl
http://www.itpartner.pl
http://www.kongres.org.pl
http://www.marketing.nf.pl
http://www.ms-groups.pl
http://www.networld.pl
http://www.openzone.pl
http://www.outsourcing-informatyczny-firm.pl/
http://www.parkiet.com
http://www.parp.gov.pl
http://www.pi.gov.pl
http://www.pmrpublications.com
http://www.ptzp.org.pl
http://www.rp.pl
http://www.virtualfocus.pl