2010 წლის პუბლიკაცია -

40
1 norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi Tbilisi 2010 norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Upload: nini-jajanidze

Post on 04-Aug-2015

64 views

Category:

Documents


14 download

DESCRIPTION

ნორვეგიის ალკოჰოლური სასმელების ბაზრის თავისებურებები;

TRANSCRIPT

Page 1: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Tbilisi 2010

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Page 2: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Thorvik International Consulting (TIC) aris ev-ropuli sakonsultacio kompania, romelic 2008 wels Seiqmna da mdidari gamocdilebis eqspertebs aerTianebs. kompania Tavis klien-tebs sTavazobs sakonsultacio momsaxurebas

energetikis, mdgradi ganviTarebis da klimatis cvlilebebis sakiTxebSi. TIC-s ofisebi aqvs oslosa da briuselSi, misi saqmianobis geografiuli are-ali ki centraluri aziidan aSS-mdea. damatebiTi informaciisaTvis ixileT veb gverdi: www.thorvikitn.com.

Thorvik International Consulting AS (TIC) is a European consultancy established in 2008 that unites highly experienced experts. The company offers to its clients consultancy in the fields of energy, sustainability and climate change. TIC has offices in Oslo and Brus-sels and its activities cover the geographic area from Central Asia to USA. For more infor-mation please visit www.thorvikint.com.

evrokavSiri-saqarTvelos biznes sabWo (EUGBC) qarTuli da evropuli kompaniebis mier 2006 wlis dasawyisSi, briuselSi, arakomerciuli iuridiuli piris formiT dafuZnda. sabWos saqmianobis ZiriTad mimarTulebebs saqarTvelosa da evrokav-Siris wevr qveynebs Soris investiciebisa da savaWro brunvis

zrdis xelsewyoba warmoadgens. damatebiTi informaciisaTvis ixileT veb gverdi: www.eugbc.net.

The EU-Georgia Business Council (EUGBC) was founded by Georgian and European companies as a non-profit legal entity in the beginning of 2006 in Brussels. The Council's main activities include facilitation of investments as well as trade growth and development between Georgia and EU member states. For more information about EUGBC please visit www.eugbc.net.

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris TaviseburebebiNorwEGIAN MArkET of AlCoholIC BEvErAGES - SpECIfIC ISSUES

avtori: konstantine zaldastaniSviliAuthor: konstantine Zaldastanishvili

evrokavSiri-saqarTvelos biznes sabWo (EUGBC) madlobas uxdis Thorvik Inter-national Consulting (TIC)-s winamdebare publikaciis gamocemisas gaweuli dax-marebisTvis.

The EU-Georgia Business Council (EUGBC) is grateful to the Thorvik International Con-sulting (TIC) for supporting the present publication.

ISBN 978-9941-0-2603-4

Page 3: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

s a r C e v i

1. mokle informacia norvegiis Sesaxeb 3

2. norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris istoriuli mimoxilva 3

3. norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importis specifika 7

4. moTxovnebi norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importis gansaxorcieleblad 9

5. alkoholuri sasmelebis realizacia norvegiis bazarze 12

6. norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris statistikuri monacemebi da tendenciebi 20

7. alkoholuri sasmelebis dabegvris sistema norvegiis bazarze 26

danarTi 1 sxvadasxva saxeobis alkoholuri sasmelebis sarealizacio fasebi ViNmONOpOlEt-is maRaziebSi 29

danarTi 2 sxvadasxva saxeobis alkoholuri sasmelebis sarealizacio fasebis gaangariSeba 30

SUmmARY Norwegian market of Alcoholic Beverages - Specific Issues 32

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Thorvik International Consulting (TIC) aris ev-ropuli sakonsultacio kompania, romelic 2008 wels Seiqmna da mdidari gamocdilebis eqspertebs aerTianebs. kompania Tavis klien-tebs sTavazobs sakonsultacio momsaxurebas

energetikis, mdgradi ganviTarebis da klimatis cvlilebebis sakiTxebSi. TIC-s ofisebi aqvs oslosa da briuselSi, misi saqmianobis geografiuli are-ali ki centraluri aziidan aSS-mdea. damatebiTi informaciisaTvis ixileT veb gverdi: www.thorvikitn.com.

Thorvik International Consulting AS (TIC) is a European consultancy established in 2008 that unites highly experienced experts. The company offers to its clients consultancy in the fields of energy, sustainability and climate change. TIC has offices in Oslo and Brus-sels and its activities cover the geographic area from Central Asia to USA. For more infor-mation please visit www.thorvikint.com.

evrokavSiri-saqarTvelos biznes sabWo (EUGBC) qarTuli da evropuli kompaniebis mier 2006 wlis dasawyisSi, briuselSi, arakomerciuli iuridiuli piris formiT dafuZnda. sabWos saqmianobis ZiriTad mimarTulebebs saqarTvelosa da evrokav-Siris wevr qveynebs Soris investiciebisa da savaWro brunvis

zrdis xelsewyoba warmoadgens. damatebiTi informaciisaTvis ixileT veb gverdi: www.eugbc.net.

The EU-Georgia Business Council (EUGBC) was founded by Georgian and European companies as a non-profit legal entity in the beginning of 2006 in Brussels. The Council's main activities include facilitation of investments as well as trade growth and development between Georgia and EU member states. For more information about EUGBC please visit www.eugbc.net.

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris TaviseburebebiNorwEGIAN MArkET of AlCoholIC BEvErAGES - SpECIfIC ISSUES

avtori: konstantine zaldastaniSviliAuthor: konstantine Zaldastanishvili

evrokavSiri-saqarTvelos biznes sabWo (EUGBC) madlobas uxdis Thorvik Inter-national Consulting (TIC)-s winamdebare publikaciis gamocemisas gaweuli dax-marebisTvis.

The EU-Georgia Business Council (EUGBC) is grateful to the Thorvik International Con-sulting (TIC) for supporting the present publication.

ISBN 978-9941-0-2603-4

Page 4: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Page 5: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

1. mokle in�orma�ia norvegiis �esa�ebn�orma�ia norvegiis �esa�eb

oficialuri saxelwodeba:

• norvegiis samefo.

mmarTvelobis sistema:

• konstituciuri monarqia.

mosaxleoba:

• 4,8 milioni (2009 wlis 1 ianvris mdgomareobiT).

farTobi:

• 324,2 kv.km.

dedaqalaqi:

•oslo (575 aTasi macxovrebeli).

valuta:

• norvegiuli kroni (NOK);• 1 evro = 7,83 norvegiuli kroni (2010 wlis ivnisis

mdgomareobiT);• 1 aSS dolari = 6,46 norvegiuli kroni (2010 wlis

ivnisis mdgomareobiT).

ekonomikuri indikatorebi:

• Sida erovnuli produqti - 492,53 miliardi aSS dolari;• Sida erovnuli produqti erT sul mosaxleze – 96,77

aTasi aSS dolari.

urTierTobebi evrokavSirTan:

• evropis ekonomikuri sivrcis (EEA) wevri;• sruli CarTuloba evrokavSiris erTian bazarSi.

2. norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris istoriuli mimo�ilva

norvegiis kanonmdeblobiT, alkoholur sasmelad iTvleba sasmeli, romelSic alkoholis Semcveloba 2,5%-s aRemateba, xolo spirtian alkoholur sasmelad iTvleba sasmeli, romelSic alkoholis Semcveloba 22%-s aRemateba.

Page 6: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

alkoholuri sasmelebis moxmarebis kuTxiT, norvegiuli bazari, tradiciulad, ludze da spirtian alkoholur sasmelebze iyo orientirebuli.

norvegiaSi, alkoholuri sasmelebis moxmarebis mxriv, yvelaze kritikuli me-19 saukunis 30-iani da 40-iani wlebi iyo. liberalurma kanonmdeblobam xeli Seuwyo spirtiani alkoholuri sasmelebis moxmarebis mkveTr zrdas, ramac norvegiaSi moxmarebuli alkoholuri sasmelebis mTliani moculobis 80-90% Seadgina. am periodSi norvegiis erTi zrdasruli (15 wlis da meti) moqalaqe weliwadSi saSualod 13 litri sufTa spirtis eqvivalent alkoholur sasmels moixmarda.

alkoholuri sasmelebis aseTma Warbma moxmarebam, norvegiaSi mZlavr antialkoholur kampanias Cauyara safuZveli. ”moZraobam sifxizlisaTvis” SeimuSava strategia, romlis erT-erT Semadgenel nawilsac adgilobrivi municipalitetebis mier kontrolirebuli alkoholuri sasmelebis iseTi maRaziebis Seqmna warmoadgenda, romlebic, gayidvebisgan mogebas ar miiRebdnen. pirveli aseTi maRazia 1871 wels gaixsna.

1919 wels norvegiaSi Catarda referendumi, romelzec, norve-gielebis 61,6%-ma norvegiis bazarze spirtiani alkoholuri sasme-lebis da Semagrebuli Rvinoebis realizaciis akrZalvas dauWira mxari. akrZalva ZalaSi 1921 wels Sevida, ramac alkoholuri sas-melebis mwarmoebeli qveynebis uaryofiTi reaqcia gamoiwvia. bune-brivia, norvegia uyuradRebod ver datovebda am qveynebis protests, vinaidan TviTon am qveynebSi Tevzis da sxva produqciis didi od-enobiT eqsports axorcielebda.

gamosavalis saxiT, norvegiis xelisuflebam centralizebuli monopoliis Camoyalibebis gadawyvetileba miiRo. Sesabamisad, 1922 wlis 30 noembers, dafuZnda ViNmONOpOlEt-i, romelic saxel-mwifos mier kontrolirebad kompanias warmoadgenda (infor-macia ViNmONOpOlEt-is Sesaxeb ixileT veb-gverdze misamarTiT www.Vinmonopolet.no). am periodSi ViNmONOpOlEt-s gaaCnda rogorc 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis alkoholuri sasmelebis (spirtiani alkoholuri sasmelebisa da Semagrebuli Rvinoebis garda) importis, Camosxmisa da warmoebis, aseve norvegiis mTel teritoriaze maTi realizaciis eqskluziuri ufleba. 1923 wels Semagrebuli Rvinoebis da 1926 wels spirtiani alkoholuri sas-melebis realizaciis daSvebis Semdeg, norvegiis bazarze xsene-buli produqtebis importis, realizaciis, Camosxmisa da warmoe-bis eqskluziuri uflebac ViNmONOpOlEt-s mieniWa. Tumca, rogorc praqtikam aCvena, ViNmONOpOlEt-Si kerZo interesebisa da monopo-

Page 7: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

liis Serwymam mis funqcionirebaSi, kerZod ki Sesyidvebis pro-cesSi, naklovanebebi gamoavlina.

1931 wlis 19 ivniss miRebuli iqna ViNmONOpOlEt-is specialuri sakanonmdeblo aqti, romlis mixedviTac am organizaciis prezidenti da direqtorebi norvegiis mTavrobis mier iniSnebian, xolo direqtorTa sabWosaTvis aucilebeli gaxda norvegiis janmrTelobis dacvisa da socialur saqmeTa saministros direqtivebiT xelmZRvaneloba. kerZo interesebis etapobrivi SezRudvis Sedegad, 1939 wels ViNmONOpOlEt-i srulad gadavida saxelmwifos xelSi.

vinaidan alkoholuri sasmelebis norvegiaSi importze, reali-zaciaze, warmoebasa da Camosxmaze ViNmONOpOlEt-is eqskluziuri ufleba 1994 wlis 1 ianvars ZalaSi Sesul evropuli ekonomikuri sivrcis Sesaxeb xelSekrulebas ewinaaRmdegeboda, 1996 wlis 1 ianvridan ViNmONOpOlEt-s gamoeyo kompania ARCUS-i, romlis funq-ciebsac alkoholuri sasmelebis importi da sabiTumo realizacia, aseve alkoholuri sasmelebis warmoeba da Camosxma warmoadgenda. am periodidan igive uflebebi sxva norvegiul kompaniebsac mieniWa. ase rom, 1996 wlidan norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importi, sabiTumo realizacia, warmoeba da Camosxma konkurenciis principebs daefuZna. ViNmONOpOlEt-ma monopolia norvegiis Sida bazarze 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis alkoholuri sasme-lebis mxolod sacalo realizaciaze SeinarCuna.

aRsaniSnavia, rom im qveynebSi, romlebSic alkoholuri sasmele-bis realizacia ufro liberaluria vidre norvegiaSi, erT sul mosaxleze alkoholis moxmareba sagrZnoblad maRalia vidre skan-dinaviis am qveyanaSi. alkoholuri sasmelebis Warbi moxmareba ki, rogorc cnobilia, uaryofiTad moqmedebs adamianebis janmrTelo-basa da socialur garemoze. Sesabamisad, ViNmONOpOlEt-i, alkoholu-ri sasmelebis sazogadoebisTvis da adamianebis janmrTelobisTvis misaRebi odenobiTa da formiT moxmarebis maregulirebel instru-ments waroadgens.

ViNmONOpOlEt-is ZiriTadi funqciebia: • norvegiaSi alkoholuri sasmelebis zomieri moxmarebisa da

amiT adamianebis janmrTelobaze da socialur garemoze misi negatiuri gavlenis Semcirebis xelSewyoba;

• momxmareblebis maRali xarisxis momsaxurebiT uzrunvelyofa;• norvegiul bazarze alkoholuri sasmelebis momwodeblebis

jansaRi konkurenciis uzrunvelyofa.

aRsaniSnavia, rom ViNmONOpOlEt-is ZiriTadi filosofia norvegiis bazarze romelime savaWro niSnis an alkoholuri produqciis ~ga-

Page 8: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

batonebis~ aRkveTaa. ViNmONOpOlEt-i amas, norvegiis bazarze lideris poziciaSi myofi produqciis anologiuri kategoriis axali produq-ciis importis xelSewyobiT axorcielebs. ase rom, monopoliis mo-deli dafuZnebulia bazarze Sesabamisi xarisxis axali produqciis Semotanaze da ara bazarze arsebuli savaWro saxelebisa da pro-duqciis ~gabatonebis~ xelSewyobaze. bunebrivia, rom ViNmONOpOlEt-is aseTi politika, norvegiis bazarze axali produqtebis, maT Soris qarTuli Rvinis SeRwevis xelSemwyobi piroba SeiZleba iyos. Tumca, aqve unda iqnas gaTvaliswinebuli, rom Zalze mkacria ViNmONOpOlEt-is moTxovna alkoholuri sasmelebis xarisxze.

rogorc zemoT iyo aRniSnuli, alkoholuri sasmelebis moxma-rebis kuTxiT, norvegiis bazari, tradiciulad, ludze da spirtian alkoholur sasmelebze iyo orientirebuli. Tumca, es tendencia dResdReobiT Seicvala. norvegiis bazari, am etapze, sul ufro met Rvinos moixmars. amave dros, zrdis tendenciiT xasiaTdeba axali produqtebis mimarT momxmarebelTa interesic. aRsaniSnavia aseve, rom norvegiis alkoholuri sasmelebis bazari ara mxolod Rvinis moxmarebis moculobis zrdis tendenciiT xasiaTdeba, aramed izr-deba moTxovna maRali kategoriis Rvinoebzec.

1995 wels, erT zrdasrul adamianze (15 weli da meti) moxmarebul sufTa alkoholze gaangariSebiT, norvegiis bazarze pirvelad gaiyida meti Rvino vidre spirtiani alkoholuri sasmeli. es Sefardeba momavalSic Rvinis sasargeblod izrdeboda. ase magaliTad, 2009 wels norvegiis bazarze erT zrdasrul adamianze (15 weli da meti) moxmarebulma spirtianma alkoholurma sasmelma, sufTa alkoholze gadayvaniT, 1,31 litri, xolo Rvinom - 2,28 litri Seadgina. rogorc vxedavT, Rvinis moxmareba sagrZnoblad aWarbebs spirtiani alkoholuri sasmelebis moxmarebas. xsenebulis sailustraciod Semdegi statistikis moyvanac SeiZleba: Tu 1960 wels spirtiani alkoholuri sasmelebis moxmareba norvegiis bazarze, 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis alkoholuri sasmelebis mTliani moxmarebis 71%-s, Rvinis moxmareba 15%-s, xolo Semagrebuli Rvinoebis moxmareba 14%-s Seadgenda, 2009 wlisTvis suraTi kardinalurad Seicvala da spirtiani alkoholuri sasmelebis moxmarebam, 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis sasmelebis mTliani moxmarebis 17%, Rvinis moxmarebam 82%, xolo Semagrebuli Rvinoebis moxmarebam 1% Seadgina.

bunebrivia, zrdis tendenciiT xasiaTdeba Rvinis moxmarebis absoluturi maCvenebelic. ase magaliTad, 2009 wels, Rvinis registrirebulma moxmarebam norvegiis bazarze daaxloebiT 71,3 mln. litri Seadgina, rac 2008 welTan SedarebiT daaxloebiT 3,8%-iT, xolo 2000 welTan SedarebiT – daaxloebiT 46,2%-iT metia.

Page 9: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

SeiZleba iTqvas, rom bolo 10 wlis ganmavlobaSi Rvinis realizacia norvegiis bazarze gaormagda.

aRsaniSnavia, rom Rvinisgan gansxvavebiT, norvegiis bazarze spirtiani alkoholuri sasmelebis moxmareba, 1990 wlidan 2000 wlamde, mudmivad klebulobda. Tumca, bolo 10 wlis ganmavlobaSi norvegiis bazarze spirtiani alkoholuri sasmelebis moxmarebis absoluturi maCvenebelic zrdis tendenciiT xasiaTdeba, rac garkveulwilad 2002 da 2003 wlebSi spirtian alkoholur sasmelebze gadasaxadebis Semcirebamac ganapiroba. Aase magaliTad, 2009 wels, spirtiani alkoholuri sasmelebis registrirebulma moxmarebam norvegiis bazarze daaxloebiT 13,1 mln. litri Seadgina, rac 2008 welTan SedarebiT daaxloebiT 0,4%-iT, xolo 2000 welTan SedarebiT daaxloebiT 36,5%-iT metia.

rogorc zemoT moyvanili cifrebi adastureben, bolo wlebis ganmavlobaSi, norvegiaSi gaizarda rogorc Rvinis, aseve spirtiani alkoholuri sasmelebis moxmareba. Tumca isic unda aRiniSnos, rom 2009 wlis monacemebiT, Rvinis registrirebuli moxmareba, norvegiaSi 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis sasmelebis mTliani moxmarebis daaxloebiT 80%-s Seadgens.

3. norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importis spe�i�ika

norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importis qvotebi qveynebisa da regionebis mixedviT ar arsebobs.

rogorc zemoT iyo aRniSnuli, alkohokuri sasmelebis importi, sabiTumo realizacia, warmoeba da Camosxma, 1996 wlis 1 ianvridan konkurenciis princips efuZneba da am saqmianobas norvegiaSi Se-sabamisi uflebis mqone norvegiuli kompaniebi an kerZo pirebi axorcieleben.

norvegiaSi alkoholuri sasmelebis importis ufleba, 2010 wlis ivnisis mdgomareobiT, 254 norvegiul kompanias gaaCnia. importior kompaniaTa nusxa, sakontaqto detalebis miTiTebiT, SegiZliaT ixiloT veb gverdze misamarTebiT:

• http://vertical.Vinmonopolet.no/vmp/binary/191242/file?download=tru

• www.Vinmonopolet.no/is-bin/iNtERSHOp.enfinity/WFS/store-vmp-Site/no_NO/-/NOK/viewCmS-Start?id=cms&key=3061.

Page 10: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

alkoholuri sasmelebis importis uflebis misaRebad kompania norvegiis sabaJo samsaxurSi unda iyos registrirebuli da ViNmONOpOlEt-Tan Sesabamisi xelSekruleba unda hqondes gaformebuli. sagulisxmoa, rom importis uflebis mqone kompaniaTa. sagulisxmoa, rom importis uflebis mqone kompaniaTa ricxvi zrdis tendenciiT xasiaTdeba. ase magaliTad, 2006 wlis bolodan 2010 wlis ivnisamde alkoholuri sasmelebis importis uflebis mqone kompaniaTa ricxvi daaxloebiT 90-iT gaizarda.

rac Seexeba norvegiaSi alkoholuri sasmelebis warmoebasa da Camosxmas, am saqmianobisTvis norvegiul kompaniebs specialuri licenzia sWirdebaT, romelsac norvegiis janmrTelobis dacvisa da socialur saqmeTa saministro gascems.

norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importiori 254 kompaniidan, 2010 wlis ivnisis mdgomareobiT, 32 norvegiis Rvinisa da spirtiani alkoholuri sasmelebis momwodebelTa asociaciis wevria. asociacia 1905 wels dafuZnda da norvegiaSi realizebuli alkoholuri sasmelebis 75% mis wevr kompaniebze modis. rogorc moyvanili statistikidan Cans, norvegiaSi alkoholuri sasmelebis importiori kompaniebidan bevri Zalze mcire zomisaa da maTi wili norvegiis bazarze Sesabamisad mcirea. informacia asociaciis wevri kompaniebis Sesaxeb SegiZliaT ixiloT asociaciis veb-gverdze misamarTiT www.vbf-org.no.

2009 wels norvegiaSi importirebuli alkoholuri sasmlebis wilis mixedviT, yvelaze msxvili importiori kompaniebis rigiToba Semdegia:

• Arkus A/S – 11,6 %;• V&S Norge AS – 8,8 %;• Ekjord A/S – 4,7 %;• Vectura A/S – 4,4 %;• Brand partners AS – 4,4 %;• Best Buys international AS – 4,1 %.

norvegiis Rvinisa da spirtiani alkoholuri sasmelebis momwo-debelTa asociaciis saqmianobis mniSvnelovan sferos, sakanonmde-blo saqmianobis paralelurad, eTikis sakiTxebze muSaoba war-moadgens. asociaciis wevrebi valdebulebi arian mkacrad daicvan asociaciis mier SemuSavebuli yovlismomcveli eTikis kodeqsi. isini aseve monawileoben eTikis sakiTxebTan dakavSirebiT aso-ciaciis mier organizebul yovelwliur seminarebSi. Sesabamisad, asociaciis wevrebi partniorebTan urTierTobebSi maRali eTikuri standartebiT gamoirCevian, rac norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis eqsportiori kompaniebisTvis gasaTvaliswinebel faq-tors unda warmoadgendes.

Page 11: 2010 წლის პუბლიკაცია -

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importior kompaniebs ufleba aqvT, alkoholuri sasmelebi pirdapir, saxelmwifo monopoliis gverdis avliT miyidon Sesabamisi licenzis mqone restornebs, barebsa da sastumroebs. ase magaliTad, 2009 wlis ganmavlobaSi, norvegielma importiorebma licenzirebul restornebs, barebsa da sastumroebs, pirdapiri miyidvis wesiT, 7,7 mln. litri sxvadasxva saxis alkoholuri sasmeli miyides.

4. moT�ovnebi norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importis gansa�or�ieleblad

rogorc zemoT iyo aRniSnuli, norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importis ufleba 254 norvegiul kompanias gaaCnia. Tumca, specialuri uflebis gareSe, alkoholuri sasmelebis norvegiis bazarze importireba, piradi moxmarebisaTvis (arakomerciuli mizniT), kerZo pirebs da norvegiaSi akreditebul ucxo qveynebis diplomatiur misiebsac SeuZliaT.

aRsaniSnavia rom, 2,5%-dan 22%-is CaTvliT alkoholis Semcve-lobis sasmelis norvegiis bazarze importireba SeuZliaT mxo-lod im pirebs, romlebic aranakleb 18 wlis, xolo 22%-dan 60%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis sasmelis importireba, romelic aranakleb 20 wlis arian.

deklarirebis da gadasaxadebis gadaxdis gareSe norvegiis teritoriaze, kerZo piris mier, SeiZleba Setanili iqnas:

• 1 litri 22%-dan 60%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis da 1,5 litri 2,5%-dan 22%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis sasmeli an 3 litri 2,5%-dan 22%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis sasmeli da

• 2 litri 2,5%-ze meti alkoholis Semcvelobis ludi an 2,5%-dan 4,75%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis sxva sasmelebi.

anu, magaliTad, SesaZlebelia 5 litri ludis importi, Tu sxva alkoholuri sasmelis importi ar xdeba.

garda zemoTqmulisa, TiToeulma pirma, norvegiis sazRvris ga-dakveTisas, Sesabamisi gadasaxadis gadaxdis safuZvelze, norve-giis teritoriaze SeuZlia Seitanos:

Page 12: 2010 წლის პუბლიკაცია -

10

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

• 2,5%-ze meti alkoholis Semcvelobis ludi da 2,5%-dan 4,75%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis sxva sasmeli, maqsimum 27 litris odenobiT (gadasaxadi: 20 NOK litrze, an 7 NOK 0,33 l. moculobis boTlze);

• 4,75%-dan 15%-mde alkoholis Semcvelobis maqsimum 27 litri sasmeli (gadasaxadi: 50 NOK litrze, an 37 NOK 0,75 l. moculobis boTlze);

• 15%-dan 22%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis maqsimum 27 litri sasmeli (gadasaxadi: 100 NOK litrze, an 70 NOK 0,7 l. moculobis boTlze);

• 22%-dan 60%-is CaTvliT alkoholis Semcvelobis maqsimum 4 litri sasmeli (gadasaxadi: 280 NOK litrze, an 200 NOK 0,7 l. moculobis boTlze).

kerZo piris mier, zemoxsenebulze meti raodenobis alkoholuri sasmelebis importis survilis SemTxvevaSi norvegiis janmrTelobis dacvisa da socialur saqmeTa saministros specisluri Tanxmobaa saWiro.

janmrTelobis dacvisa da socialur saqmeTa saministros specialuri uflebis gareSe dauSvebelia 60%-ze meti alkoholis Semcvelobis sasmelis norvegiis bazarze importi.

ViNmONOpOlEt-i alkoholuri sasmelebis registraciisa da gayidvisas iyenebs e.w. Strix-kodebs. Sesabamisad, norvegiis bazarze importirebul yovel samomxmareblo da lojistikur erTeul alkoholur sasmelze Strix-kodi unda iqnas datanili. sagulisxmoa rom, alkoholuri sasmelis samomxmareblo da lojistikur erTeulze erTidaigive Strix-kodis datana dauSvebelia.

Strix-kodi, rogorc samomxmareblo, aseve lojistikur er-Teulze iseTi xarisxiT, zomiT da dizainiT unda iqnas datanili, rom igi uproblemod ikiTxebodes. Strix-kodi, rogorc wesi, unda iyos Savi feris, TeTr fonze da misi beWdvis xarisxi sul cota iSO/iEC–is standart 15416-is, done B-s unda Seesabamebodes. sasur-velia, Strix-kodi vertikalurad iyos datanili. Tumca, dasaSve-bia Strix-kodis horizontalurad datanac.

ViNmONOpOlEt-i alkoholuri sasmelebisaTvis Semdeg Strix-kodebs cnobs:

• samomxmareblo erTeulisaTvis – EAN-8, EAN-13, UpC-A/E (Universalversal product Code – produqtis universaluri kodi);

• lojistikuri erTeulisaTvis – EAN-13, UpC-A, itF-14 da GS1-128 (ViNmONOpOlEt-i alkoholuri sasmelebis mwarmoeblebs urCevs gamoiyenon GS1-128 Strix-kodi).

Page 13: 2010 წლის პუბლიკაცია -

11

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

alkoholuri sasmelebis yovel lojistikur erTeulze datanili unda iqnas GtiN nomeri (Global trade item Number – savaWro erTeulis globaluri nomeri).

alkoholuri sasmelebis lojistikur erTeulebze etiketebi ise unda iqnas datanili, rom Strix-kodebis skanireba SesaZlebeli iyos paletis rogorc grZivi, aseve ganivi mxridan. etiketi lojistikur erTeulis nebismieri vertikaluri kididan minimum 500 mm-iT unda iyos daSorebuli.

muyaos yuTebze (gare SefuTvebze) etiketebi rogorc ganiv, aseve grZiv gverdebze unda iqnas datanili. etiketebi unda Seicavdes informacias produqtis da mwarmoeblis saxelwodebis Sesaxeb, aseve partiis nomris Sesaxeb.

muyaos yuTebi an sxva saxis gare SefuTvebi iseTi xarisxis unda iyos rom Siga SefuTvebi (magaliTad boTlebi) daculi iqnas transportirebis procesSi. yuTebis zedapirebi unda iyos swori da miwodebuli unda iqnas boTlis ZiriT qveviT. muyaos yuTebis wona ar unda aWarbebdes daaxloebiT 20 kg.-s.

alkoholuri sasmelebis transportireba unda moxdes Sesabamisi xarisxis evro-paletebis gamoyenebiT. rogorc wesi, datvirTuli paletis simaRle 152 santimetrs ar unda aWarbebdes.

zogadi moTxovnebi, norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importis gansaxorcieleblad aucilebel Tanmdev dokumentebze da etiketirebaze, evrokavSiris bazarze alkoholuri sasmelebis importis gansaxorcieleblad aucilebeli moTxovnebis analogiuria, im gansxvavebiT rom, saeqsporto produqciaze VI1 formis warmoSobis sertifikatis TandarTva aucilebeli ar aris. Tumca, sagulisxmoa rom, alkoholuri sasmelis norvegiidan evrokavSiris romelime qveyanaSi (magaliTad SvedeTSi) reeqsportis SemTxvevaSi VI1 formis warmoSobis sertifikati aucilebeli gaxdeba.

norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis importirebisTvis, sabaJo procedurebis gasavlelad tvirTs unda axldes angariS-faqtura, eqsportiori qveynis sabaJos mier damowmebuli saeqsporto deklaracia da mRN dokumenti, aseve satransporto zeddebuli – CmR (saavtomobilo transportis gamoyenebis SemTxvevaSi), Cim (sarkinigzo transportis gamoyenebis SemTxvevaSi) an konosamenti/Bills of loading (sazRvao-sakontainero transportis gamoyenebis SemTxvevaSi).

Page 14: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

5. alkoholuri sasmelebis realiza�ia norvegiis bazarze

dResdReobiT, norvegias alkoholuri sasmelebis realizaciis da marketingis sferoSi erT-erTi yvelaze yovlismomcveli kanonmdebloba gaaCnia. am kanonmdeblobis safuZvels sacalo vaWrobaze monopolia, sacalo vaWrobaSi kerZo interesebis da konkurenciis araraseboba, alkoholur sasmelebze specialuri gadasaxadebi da alkoholuri sasmelebis reklamis akrZalva warmoadgens. Tumca, rogorc evropuli ekonomikuri sivrcis wevri, norvegia valdebulia alkoholur sasmelebTan dakavSirebuli kanonmdebloba evrokavSiris analogiur kanonmdeblobasTan SesabamisobaSi moiyvanos. am faqtma ki, bolo 10 wlis ganmavlobaSi norvegiis alkoholTan dakavSirebuli kanonmdebloba SedarebiT liberaluri gaxada.

sagulisxmoa, rom norvegiaSi alkoholuri sasmelebis reklamis akrZalvis fonze, norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis realizaciaze Zalian didi gavlena aqvs eqspert-Jurnalistebis publikaciebs.

vinaidan adamianebis alkoholur sasmelebze damokidebulebis riski miT ufro maRalia, rac ufro adreul asakSi iwyeben isini alkoholuri sasmelebis moxmarebas, norvegiaSi alkoholuri sasmelebis SeZenaze asakobrivi SezRudva moqmedebs. ase magaliTad, alkoholuri sasmeli ar iyideba 18 wlamde asakis pirebze. 18-dan 20 wlamde asakis pirebs SeuZliaT SeiZinon mxolod is alkoholuri sasmelebi, romlebSic alkoholis Semcveloba 22%-s ar aRemateba, xolo 20 welze meti asakis pirebs SeuZliaT iyidon yvela saxis alkoholuri sasmeli. ViNmONOpOlEt-i am wesebs Zalian mkacrad icavs. mravalia SemTxveva, rodesac axalgazrdebs, romlebic dokumenturad ver adastureben TavianT asaks, ar mieyidebaT alkoholuri sasmelebi.

avtomanqanis marTvisas mZRolis sisxlSi alkoholis Semcveloba 0,02%-s ar unda aRematebodes.

rogorc zemoT ukve aRiniSna, norvegiis bazarze Rvinis, spirtiani alkoholuri sasmelebisa da alkoholis maRali (4,75%-ze meti) Semcvelobis ludis realizaciis monopoliuri ufleba saxelmwifo struqtura ViNmONOpOlEt-s gaaCnia.

2010 wlisTvis, ViNmONOpOlEt-i norvegiel momxmarebels daaxloebiT 12 aTasi saxeobis alkoholur sasmels sTavazobs, maSin rodesac 1996 wels ViNmONOpOlEt-is asortimentSi mxolod daaxloebiT 2,8 aTasi saxeobis alkoholuri sasmeli iyo. am

Page 15: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

maCveneblis mixedviT, ViNmONOpOlEt-i mniSvnelovnad uswrebs mezobeli qveynebis monopoliebs, Svedur SYStEmBOlAGEt-s da finur AlKO-s, romelTa asortimentSic, Sesabamisad, daaxloebiT 9 da 3 aTasi saxeobis alkoholuri sasmelia.

alkoholur sasmelebs ViNmONOpOlEt-i iZens Sesabamisi uflebis mqone norvegiuli importiori kompaniebisgan.

ViNmONOpOlEt-is mier importiorebisgan SeZenili produqcia ori saxis nomenklaturad SeiZleba daiyos:

1. sabazo nomenklatura, romelSic alkoholuri sasmelis esa Tu is dasaxeleba, romelic didi partiiT Seisyideba, Setanilia iqamde, sanam norvegiis bazarze misi realizacia tenderiT gamocxadebuli pirobebis dacviT xorcieldeba. sabazo nomenklaturaSi Setanili calkeuli produqtebis minimaluri raodenoba ViNmONOpOlEt-s dadgenili ar aqvs. Tumca importiorebi (biTumad movaWreebi) valdebulebi arian tenderis gamocxadebamde erTi TviT adre, ViNmONOpOlEt-s miawodon informacia, sawyobSi arsebuli naSTebis Sesaxeb. sabazo nomenklaturidan ama Tu im dasaxelebis alkoholuri sasmelis amoRebis SemTxvevaSi, importiori SeTanxmebuli SekveTebis dasrulebamde sul cota ori TviT adre unda iqnas informirebuli;

2. erTjeradi partiis nomenklatura, romelSic alkoholuri sasmelis is dasaxelebebia Setanili, romlebsac ViNmONOpO-

lEt-i mcire partiebiT yidulobs da am partiebis realizaciis Semdeg alkoholuri sasmelis xsenebul dasaxelebas siidan iRebs. erTjeradi partiis nomenklaturaSi Setanili calkeu-li produqtebis raodenoba 120-dan 2400 boTlamde meryeobs.

alkoholuri produqciis SeZenis mizniT, ViNmONOpOlEt-i, weliwadSi orjer (ivnisSi da dekemberSi) bazrisa da produqciis gegmas aqveynebs. xsenebuli gegma moicavs im produqciis nusxas, romlis SeZenasac ViNmONOpOlEt-i, momdevno 12 Tvis ganmavlobaSi, sabazo da erTjeradi partiis nomenklaturebSi tenderis safuZvelze apirebs. masSi mocemulia detaluri specifikaciebi pirveli 6 TvisTvis da dagegmili Sesyidvebi momdevno periodisTvis, produqtis tipis, warmoSobis qveynisa da nomenklaturis miTiTebiT. bazrisa da produqciis gegmas ViNmONOpOlEt-i bazris analizisa da tendenciebis safuZvelze adgens. informacia gamocxadebuli da samomavlo tenderebis Sesaxeb SegiZliaT ixiloT veb-gverdze misamarTiT: http://www.Vinmonopolet.no/is-bin/iNtERSHOp.enfinity/WFS/store-vmp-Site/no_NO/-/NOK/viewCmS-Start?id=941.

Page 16: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

aRsaniSnavia, rom 2010 wlis meore naxevarSi ViNmONOpOlEt-is mier SesaZeni alkoholuri sasmelebis nusxaSi, kerZod ki erTje-radi partiis nomenklaturaSi, pirvelad moxvda qarTuli Rvino, romelic Semdeg specifikaciebs unda akmayofilebdes: 2007 wlis an ufro axalgazrda, TeTri, taniniani, sarealizacio Rirebuleba unda iyos 300 norvegiul kronze naklebi.

sabazo da erTjeradi partiis nomenklaturis alkoholuri sas-melebis SesaZenad, ViNmONOpOlEt-i tenders or TveSi erTxel acxa-debs. tenderebi bazrisa da produqciis gegmaSi mocemul specifika-ciebs efuZneba. tenderis dros xdeba importiorebisgan winadade-bebis miReba da maTi kontroli, xolo Semdeg produqciis “anoni-muri” degustacia. degustacias ViNmONOpOlEt-is mier aRiarebuli eqspertebi atareben. degustaciis Semdeg iwyeba Sesasyidi produq-tis Sefasebis da gadawyvetilebis miRebis procesi. Sefasebisas ViN-

mONOpOlEt-i maqsimaluri obieqturobis principiT sargeblobs, anu gamoricxavs proteqcionizms romelime produqtis, qveynis an momwo-deblis mimarT. Sefasebis kriteriums ara mxolod produqciis fasi, aramed xarisxi, momxmareblis moTxovnebi, da mowodebis pirobebi warmoadgenen. axali produqciis sacalo vaWrobis qselSi Setanamde, ViNmONOpOlEt-i awyobs mis degustacias eqspert-JurnalistebisaTvis da momxmarebels axali produqtis Sesaxeb informacias awvdis. nor-vegiaSi alkoholur sasmelebze arsebuli saxelmwifo monopolia alkoholuri sasmelebis xarisxis garantors warmoadgens.

importiori kompaniebi ViNmONOpOlEt-isgan iReben maT mier wardgenili produqtis degustaciis Sedegebs. Tu importiori kompania ar eTanxmeba degustaciis Sefasebebs, mas SeuZlia Sedegebi gaasaCivros. amisaTvis importiorma kompaniam norvegiis janmrTelobis dacvisa da socialur saqmeTa saministros mier Seqmnil specialur sabWos unda mimarTos.

garda ViNmONOpOlEt-is tenderis safuZvelze importirebuli sabazo da erTjeradi partiis nomenklaturebisa, romlebSicnomenklaturebisa, romlebSic daaxloebiT 1900 dasaxelebis alkoholuri sasmelia Setanili, importiorebs, norvegiis bazarze, sxva dasaxelebis alkoholuri sasmelebis Semotana ViNmONOpOlEt-is tenderis gareSec SeuZliaT. vinaidan aseT gadawyvetilebas importiori kompania TviTon iRebs, komerciuli riskic bunebrivia misi gasawevia.

ViNmONOpOlEt-is tenderis gareSe norvegiis bazarze importirebuli daaxloebiT 10 aTasi dasaxelebis alkoholuri sasmeli, qvemoT moyvanil sam sxvadasxva nomenklaturad jgufdeba:

1. SesakveTi nomenklatura. SesakveT nomenklaturaSi Sesatanad importiori ViNmONOpOlEt-s warudgens misTvis sasurveli

Page 17: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

alkoholuri sasmelebis CamonaTvals. am produqciis SeZena momxmareblebs SekveTis safuZvelze SeuZliaT. importioris mier, SesakveT nomenklaturaSi Setanili alkoholuri sasmelebi norvegiis teritoriaze unda iyos dasawyobebuli da am produqtis SeZenisas momxmarebeli, SesaZenad aucilebeli minimaluri raodenobiT ar unda iyos SezRuduli. momxmareblis mier SesakveTi nomenklaturidan alkoholuri sasmelebis SekveTis SemTxvevaSi, mas damatebiTi xarjebis gaweva ar uwevs da momxmarebelma SekveTili produqti araugvianes 7 dRisa unda miiRos. Tu SesakveT nomenklaturaSi Setanili ama Tu im alkohioluri sasmelis arc erTi erTeulis realizacia bolo 12 Tvis ganmavlobaSi ar moxda, xsenebuli produqti amoRebuli iqneba SesakveTi nomenklaturis nusxidan;

2. damatebiTi nomenklatura. importioris mier, damatebiT nomenklaturaSi Setanili alkoholuri sasmelebis norvegiis teritoriaze dasawyobeba ar moiTxoveba. momxmarebels am produqtis SeZenac SekveTis safuZvelze SeuZlia. importiori valdebulia, damatebiT nomenklaturaSi Setanili produqtis SekveTis SemTxvevaSi, is momxmarebels norvegiis mTel teritoriaze erTnair fasSi miawodos, Tumca importiors SeuZlia daawesos miwodebis minimaluri raodenoba, magaliTad SefuTvis erTi erTeulis odenobiT. SesakveTi nomenklaturis analogiurad, Tu damatebiT nomenklaturaSi Setanili ama Tu im alkohioluri sasmelis arc erTi erTeulis realizacia bolo 12 Tvis ganmavlobaSi ar moxda, xsenebuli produqti amoRebuli iqneba damatebiTi nomenklaturis nusxidan;

3. sasinji nomenklatura. es aris nomenklatura, romelic Semo-Rebuli iqna ViNmONOpOlEt-is normaluri Sesyidvis arxebis (tenderis) gareSe alkoholuri sasmelebis norvegiis bazarze sacalo vaWrobis qselSi Semosatanad. am mizniT, importiore-bma ViNmONOpOlEt-s standartuli formiT unda mimarTos. ViN-

mONOpOlEt-ma importiors werilobiT unda acnobos ama Tu im alkoholuri sasmelis sasinj nomenklaturaSi CarTvasTan dakavSirebiT misi survilis Sesaxeb. uaryofiTi gadawyvetile-bis SemTxvevaSi, ViNmONOpOlEt-ma Sesabamisi axsna-ganmartebebi unda miawodos importiors. sasinj nomenklaturaSi produq-tis Setanisas importiorebi erTi wlis ganmavlobaSi mxolod erTi an ori dasaxelebis alkoholuri sasmeliT arian SezRu-dulebi. vinaidan, xsenebulTan erTad, SezRudulia sasinj no-menklaturaSi Sesatani produqtis saerTo raodenobac, impor-tior kompaniebs, sasinj nomenklaturaSi maTTvis sasurveli

Page 18: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

produqtis Sesatanad, xSir SemTxvevaSi, garkveuli drois cda uwevT. sasinj nomenklaturaSi Setanili TviToeuli dasaxe-lebis alkoholuri sasmelisaTvis importiorma ViNmONOpOlEt-s garkveuli Tanxa unda gadauxados. am gadasaxadma, romelic ViNmONOpOlEt-is mier, yoveli calkeuli SemTxvevisTvis iTv-leba, alkoholuri sasmelis sacalo qselSi ganTavsebisa da misi administrirebisaTvis ViNmONOpOlEt-is mier gaweuli xar-jebi unda dafaros. sasinj nomenklaturaSi Setanili alko-holuri sasmelebi norvegiis sacalo vaWrobis qselSi 6 Tvis ganmavlobaSia ganTavsebuli, igive pirobebSia rogorc saba-zo nomenklaturis analogiuri produqtebi da konkurencias uweven maT. am periodis ganmavlobaSi importiors ufleba ar aqvs Secvalos sasinj nomenklaturaSi Setanili alkoholuri sasmelebis fasi. Tu sasinj nomenklaturaSi Setanili ama Tu im alkoholuri sasmelis gayidvebi ViNmONOpOlEt-ma damakmayo-fileblad miiCnia, is sasinji nomenklaturidan sabazo nomen-klaturaSi SeiZleba gadaitanos. aseT SemTxvevaSi, importi-orma sul cota 6 Tvis ganmavlobaSi unda SeinarCunos igive fasi, rac produqts sasinji nomenklaturaSi yofnis periodSi hqonda. Tu 6 Tvis gasvlis da produqciis sasinji nomenkla-turidan amoRebis Semdeg ViNmONOpOlEt-is maRaziebSi gauyidavi alkoholuri sasmelebi (naSTi) darCa, importiorma naSTi maRa-ziebidan, 21 dRis ganmavlobaSi, Tavisi xarjebiT unda gaitanos. winaaRmdeg SemTxvevaSi, ViNmONOpOlEt-i uflebas itovebs, impor-tioris xarjze gaanadguros maRaziaSi arsebuli naSTebi. Tu alkoholuri sasmeli, 6 Tvis gayidvebis Semdeg, sasinji nomen-klaturidan sabazo nomenklaturaSi ar iqna gadatanili, igi, sul cota momdevno 12 Tavis ganmavlobaSi, sasinj nomenklatu-raSi Tavidan veRar moxvdeba.

aRsaniSnavia, rom saqonlis sxvadasxva nomenklaturebad dayofa norvegiis evropul ekonomikur sivrceSi gawevrianebis Semdeg moxda.Aamisi mizezi norvegieli momxmareblebis yvela fenis dakmayofilebis survili gaxldaT, anu sxva sityvebiT rom vTqvaT, ar unda yofiliyo diskriminacia momxmarebelTa sxvadasxva fenebs Soris.

ViNmONOpOlEt-sa da importiors Soris garkveuli alkoholuri sasmelis miwodebaze xelSekrulebis gaformebis Semdeg, am alko-holur sasmelSi, misi gaumjobesebis mizniT Setanili nebismieri cvlilebis (saxelwodeba, boTli, sacobi, etiketi, SefuTva da sxva) Sesaxeb ViNmONOpOlEt-i am produqtis pirvel miwodebamde sul cota ori kviriT adre unda iyos informirebuli. rac Seexe-ba alkoholuri sasmelis qimiuri Semadgenlobis da xarisxis

Page 19: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

cvlilebas, amaze ViNmONOpOlEt-is Tanxmobis miReba winaswar aris saWiro.

Tu ViNmONOpOlEt-s da importiors Soris alkoholur sasmelze fiqsirebuli fasi ar aris SeTanxmebuli, importiors SeuZlia produqtis fasi gazardos, Tumca amisi gakeTeba mxolod 1 ianvridan, 1 maisidan an 1 seqtembridan aris dasaSvebi. rac Seexeba produqtis fasis Semcirebas, es nebismier dros aris SesaZlebeli.

Tu sxva importiori ViNmONOpOlEt-s igive produqts ufro dabal fasSi SesTavazebs vidre importiori, romelTanac ViNmONOpOlEt-s am konkretuli produqtis mowodebaze xelSekruleba aqvs gaformebuli, arsebul importiorTan winaswar SeTanxmebuli fiqsirebuli fasis moqmedebis periodis gasvlis Semdeg da arsebuli importioris am TariRamde erTi TviT adre gafrTxilebis SemTxvevaSi, ViNmONOpOlEt-s importioris Secvla SeuZlia.

ViNmONOpOlEt-is bazrisa da produqciis gegmidan amoRebuli alkoholuri sasmeli am gegmaSi minimum 12 Tvis ganmavlobaSi veRar iqneba Setanili.

norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis sacalo realiza-cia mxolod ViNmONOpOlEt-is gamgeblobaSi myof maRaziebSi xdeba. ViNmONOpOlEt-is maRaziebis raodenobas, damtkicebuli erovnuli gegmis safuZvelze, norvegiis janmrTelobis dacvisa da socialur saqmeTa saministro gansazRvravs, Tumca, gadawyvetilebas, maRaziaTa konkretuli adgilmdebareobis Sesaxeb ViNmONOpOlEt-is direqtor-Ta sabWo iRebs. aRsaniSnavia, rom ViNmONOpOlEt-is maRaziaTa rao-denoba zrdis tendenciiT xasiaTdeba. ase magaliTad, Tu 1996 wels ViNmONOpOlEt-is gamgeblobaSi myofi maRaziaTa raodenoba, mTeli norvegis masStabiT, 112 iyo, 2010 wlis ivnisisaTvis maTma raodeno-bam 249-s miaRwia, anu, am periodis ganmavlobaSi maTi raodenoba 122%-iT gaizarda. rogorc norvegiaSi Catarebulma gamokvlevebma cxadhyves, maRaziebis ricxvis zrda xels uwyobs momxmarebelTa momsaxurebis xarisxis zrdas, alkoholuri sasmelebiT aralega-luri vaWrobis wilis Semcirebas da amave dros ar iwvevs qveynis masStabiT alkoholuri sasmelebis moxmarebis zrdas.

norvegiis parlamentis mier 1998 wels miRebuli gadawyvetilebis safuZvelze, 1999 wels, ViNmONOpOlEt-is gamgeblobaSi myof maRaziebSi pirvelad iqna gamocdili TviTmomsaxurebis servisi. amJamad ViNmONOpOlEt-is gamgeblobaSi myofi 249 maRaziidan 246, anu daaxloebiT 98% TviTmomsaxurebis principiT muSaobs. miuxedavad TviTmomsaxurebis principze gadasvlisa, maRaziaTa raodenobis zrdam mainc gamoiwvia ViNmONOpOlEt-is gamgeblobaSi myof maRaziaSi momuSaveTa raodenobis zrda. ase magaliTad, Tu

Page 20: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

1996 wels ViNmONOpOlEt-is gamgeblobaSi myofi maRaziebSi, mTeli norvegis masStabiT, 1100 TanamSromeli muSaobda, 2009 wels maTma raodenobam 1800-s miaRwia.

ViNmONOpOlEt-i did yuradRebas aqcevs mis gamgeblobaSi myof maRaziebSi momuSaveTa ganaTlebas da kvalifikaciis amaRlebas. gamyidvelebi valdebulebi arian kvalificirebuli rCevebi da in-formacia miawodon momxmarebels. momxmarebels ViNmONOpOlEt-is maRaziebSi ufasod SeuZlia miiRos alkoholur sasmelebTan da maT moxmarebasTan dakavSirebuli broSurebi. sagulisxmoa isic, rom ViNmONOpOlEt-is alkoholuri sasmelebis maRaziebi, produqtis xarisxiT da momxmarebelTa momsaxurebis doniT msoflioSi erT-erTi saukeTesoa. xsenebuls is faqtic adasturebs, rom ViNmONO-

pOlEt-is mimarT norvegieli momxmareblebis ndoba Zalian maRalia da 2009 wels Catarebuli kvlevis mixedviT am maCvenebelma 88% Seadgina. amave kvlevis mixedviT, gamokiTxulTa 58% mxars uWers 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis sasmelebis realizaciaze norvegiaSi arsebul monopolias.

vinaidan ViNmONOpOlEt-s satransporto momsaxureba ar gaaCnia, ViNmONOpOlEt-is maRaziebSi da sawyobebSi alkoholuri sasmelebis Setanas importiorebi uzrunvelyofen. importiorebma produqcia ViNmONOpOlEt-is maRaziebsa da sawyobebs, maTi mdebareobis miuxedavad, erTnaer fasSi unda miawodon (satransporto momsaxurebis Rirebulebas ViNmONOpOlEt-i faravs). aRsaniSnavia isic, rom erTi da igive alkoholuri sasmeli ViNmONOpOlEt-is yvela maRaziaSi erTnaer fasad iyideba.

ViNmONOpOlEt-is maRaziebi muSaoben orSabaTidan paraskevis CaTvliT, 9:00-dan 18:00 saaTamde, xolo SabaTs da oficialuri dasvenebis dReebis wina dReebSi 9:00-dan 15:00 saaTamde. rogorc zemoT iyo aRniSnuli, ViNmONOpOlEt-is maRaziebs akrZaluli aqvT alkoholuri sasmelebis nasvam da 18 wlamde asakis pirebze miyidva, rac Zalze mkacrad kontroldeba. ufro metic, nasvam pirebs alkoholis maRaziebSi Sesvlac ki ekrZalebaT. aseve akrZalulia alkoholuri sasmelebis moxmareba maRaziis teritoriaze.

ViNmONOpOlEt-is maRaziebis sidide adgilobriv momxmarebelTa moTxovnebzea damokidebuli, rac maT racionalur da efeqtur funqcionirebas uzrunvelyofs. sxvaoba sxvadasxva sididis maRaziebis gayidvebs Soris sakmaod didia. ase magaliTad, Tu didi maRaziebi wliurad milion litramde alkoholur sasmels yidian, patara maRaziebisaTvis es maCvenebeli 40 aTas litrze naklebi SeiZleba iyos.

Page 21: 2010 წლის პუბლიკაცია -

1�

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

alkoholuri sasmelebis asortimentis da realizaciis moculobis mixedviT, ViNmONOpOlEt-is maRaziebi, 2010 wlis maisidan 7 kategoriad iyofian. informacia ViNmONOpOlEt-is sxvadasxva kategoriis maRaziebis Sesaxeb, 2010 wlis maisis mdgomareobiT, mocemulia cxrilSi N 1.

maRaziis kategoriebi

1 2 3 4 5 6 7

asortimenti 0 306 602 915 1216 1748 1843

realizacia (1000 litri)

0 35-100 100-200 200-350 350-500 500-700 700+

maRaziebis raodenoba

0 43 69 43 35 41 18

cxrili N 1. informacia ViNmONOpOlEt-is sxvadasxva kategoriis maRaziebis Sesaxeb

sayuradReboa, rom ViNmONOpOlEt-is pirveli kategoriis maRaziebi am etapze ar arsebobs.

aRsaniSnavia, rom ViNmONOpOlEt-is maRaziebis asortimentSi saSualod 900 dasaxelebis alkoholuri sasmelia, rac norvegiel momxmarebelTa daaxloebiT 95%-s akmayofilebs.

yvela saxis maRaziaSi arsebobs aseve SesakveTi nomenklaturis daaxloebiT 10 aTasi dasaxelebis alkoholuri sasmelis SekveTis saSualeba. rogorc zemoT aRvniSneT, SesakveTi nomenklaturis nusxaSi alkoholuri produqcia ViNmONOpOlEt-is tenderis gareSe xvdeba.

2002 wlidan, ViNmONOpOlEt-i alkoholur sasmelebs internetiTac yidis, rac momxmareblis momsaxurebis xarisxs da SesaZeni alkoholuri sasmelis arCevans sagrZnoblad zrdis.

norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis realizacia, ViNmONOpOlEt-is maRaziebis garda, sastumroebSi, restornebsa da barebSic xdeba. amisaTvis, xsenebul obieqtebs specialuri licenzia sWirdebaT, romelsac norvegiis adgilobrivi municipalitetebi gascemen. amgvari licenziebis miRebis ufleba ar aqvT avtogasamarT sadgurebTan arsebul savaWro da sazkvebis obieqtebs. aRsaniSnavia rom, licenzirebuli obieqtebis mier licenziis pirobebis darRvevis SemTxvevaSi, municipalitetebs ufleba aqvT am obieqtebs CamoarTvan licenzia. 2006 wels alkoholuri sasmelebis gayidvis licenzia 7263 obieqts hqonda. aqedan spirtiani alkoholuri sasmelis gayidvis ufleba - 5910 obieqts, anu 80%-ze mets. licenzirebul sastumroebSi, restornebsa da barebSi realizebuli alkoholuri sasmelebi, norvegiaSi realizebuli alkoholuri sasmelis daaxloebiT 10-15%-s

Page 22: 2010 წლის პუბლიკაცია -

�0

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Seadgens. aRsaniSnavia, rom licenzirebuli sastumroebis, barebisa da restornebis ricxvi zrdis tendenciiT xasiaTdeba. ase magaliTad, Tu 1990 wels alkoholuri sasmelis realizaciis licenzia daaxloebiT 4400 obieqts, xolo 2000 wels daaxloebiT 6250 obieqts hqonda, 2006 wels aseTi obieqtebis ricxvma, rogorc zemoT aRvniSneT, 7263-s miaRwia. sastumroebi, barebi da restornebi alkoholur sasmels importiorebisgan an ViNmONOpOlEt-isgan yiduloben.

aRsaniSnavia, rom licenzirebul barebSi restornebsa da sas-tumroebSi spirtiani alkoholuri sasmelis gayidva dasaSvebia mxolod 13:00-dan 24:00 saaTamde da isic mxolod 0,2 an 0,4 mili-litriani WiqebiT, xolo yvela sxva saxis alkoholuri sasmelis – 08:00-dan 01:00 saaTamde. gamonakliss warmoadgenen sastumroebi, romlebsac am sastumroebSi mcxovreb pirebze 22%-mde alkoholis Semcvelobis sasmelis miyidva nebismier dros SeuZliaT.

6. norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris statistikuri mona�emebi da tenden�iebi

norvegiis bazarze 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis alkoho-luri sasmelebis registrirebulma moxmarebam, 2009 wlis ganmavlo-baSi, daaxloebiT 84,40 mln. litri Seadgina. aqedan daaxloebiT 76,75 mln. litri importiorebma ViNmONOpOlEt-s, xolo daaxloebiT 8,0 mln. litri, pirdapiri miyidvis wesiT, licenzirebul restornebs, barebsa da sastumroebs miyides. importiori kompaniebisgan SeZe-importiori kompaniebisgan SeZe-nili daaxloebiT 76,75 mln. litri sxvadasxva saxis alkoholuri sasmelidan ViNmONOpOlEt-ma daaxloebiT 76,25 mln. litri mis gamge-blobaSi myof maRaziebSi gayida, xolo daaxloebiT 0,5 mln. litri licenzirebul restornebs, barebsa da sastumroebs miyida. aRsaniS-navia, rom norvegiis alkoholuri sasmelebis bazarze araregistri- norvegiis alkoholuri sasmelebis bazarze araregistri-rebuli alkoholuri sasmelebis wili sakmaod maRalia da mTlianialkoholuri sasmelebis wili sakmaod maRalia da mTliani moxmarebis daaxloebiT 20-25%-ad aris Sefasebuli. araregistrire-buli alkoholuri sasmelebis wyaros warmoadgenen:

• kontrabanda da sazRvrispira vaWroba. SvedeTSi alkoholur sasmelebze arsebuli SedarebiT dabali gadasaxadebisa da Sesabamisad ufro dabali fasebis gamo, norvegiis bevri moqalaqe alkoholur sasmelebs SvedeTSi yidulobs da norvegiaSi deklarirebis gareSe Semoaqvs, risi srulad gakontrolebac, norvegiasa da SvedeTs Soris arsebuli sazRvris sigrZis gamo Zalze Znelia;

Page 23: 2010 წლის პუბლიკაცია -

�1

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

• kerZo pirebis mier alkoholuri sasmelis licenziis gareSe damzadeba. Sagulisxmoa rom, amgvari alkoholuri sasmelebis odenoba sul ufro mcirdeba;

• kerZo pirebis mier, kanoniT daSvebuli odenobis alkoho-luri sasmelis deklarirebis gareSe importi, aeroportebSi dabegvris gareSe movaWre maRaziebSi nayidi alkoholuri sasmelebis importi da sxv.

2009 wels, ViNmONOpOlEt-s mier norvegiul bazarze daaxloebiT 62,1 mln. litri Rvino, 12,9 mln. litri spirtiani alkoholuri sasmeli da 1,7 mln. litri sxva saxis alkoholuri sasmelebi (SuSxuna da Semagrebuli Rvinoebi, aseve 4,75%-ze meti alkoholis Semcvelobis ludi) iqna realizebuli, rac 4,0%-iT aRemateba 2008 wlis maCvenebels. aqedan:

• wiTeli Rvino - 43,0 mln. litri, rac 3,8%-iT aRemateba 2008 wlis maCvenebels;

• TeTri Rvino - 15,33 mln. litri, rac 4,7%-iT aRemateba 2008 wlis maCvenebels;

• vardisferi Rvino - 1,17 mln. litri, rac 24,51%-iT aRemateba 2008 wlis maCvenebels;

• SuSxuna Rvino – 2,3 mln. litri, rac 14,00%-iT aRemateba 2008 wlis maCvenebels.

norvegiis bazarze 2004-2009 wlebSi moxmarebuli Rvinis (SuSxuna da Semagrebuli Rvinoebis CaTvliT) odenoba (rogorc ViNmONOpOlEt-s mier realizebuli, aseve, importiorebis mier licenzirebul restornebisaTvis, barebisaTvis da sastumroebisaTvis pirdapir miyiduli) mocemulia naxazze N 1.

nax. N 1 Rvinis moxmareba norvegiis bazarze (1000 l.).

Rvinis moxmareba (1000 litri)

57842 61022 63286 65874 68721 71309

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

2004 2005 2006 2007 2008 2009

1000 litri

Page 24: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

moyvanili statistikac naTlad adasturebs, rom Rvinis moxmareba norvegiul bazarze zrdis tendenciiT xasiaTdeba da rom norvegiis bazarze moxmarebuli wiTeli Rvinis wili, Rvinis mTliani moxmarebis daaxloebiT 70%-s, Seadgens.

aRsaniSnavia, rom TeTri Rvinis moxmarebis didi nawili ufro norvegiis samxreTze da gansakuTrebiT zafxulis periodze modis, maSin rodesac, wiTel Rvinos ufro norvegiis CrdiloeTSi da metwilad zamTarSi moixmaren.

2009 wlis ganmavlobaSi, norvegiul bazarze moxmarebuli wi-Teli Rvinidan italiuri Rvinis wili daaxloebiT 30%-s, fran-gulis - daaxloebiT 17%-s, espanuris - daaxloebiT 14%-s, avs-traliuris - daaxloebiT 12%-s, - Ciles daaxloebiT 9%-s, argen-tinulis - daaxloebiT 6%-s, portugaliuris - daaxloebiT 5%-s, samxreT afrikis - daaxloebiT 3,5%-s, xolo aSS-s - daaxloebiT 3,4%-s Seadgens. norvegiis bazarze 2007-2009 wlebSi moxmarebuli wiTeli Rvinis odenoba, warmoSobis qveynebis mixedviT, naCvenebia naxazze N 2.

nax. N 2 2007-2009 wlebSi moxmarebuli wiTeli Rvinis odenoba, warmoSobis qveynebis mixedviT.

2009 wlis ganmavlobaSi, norvegiul bazarze moxmarebuli TeTri Rvinidan germanuli Rvinis wili daaxloebiT 32%-s, frangulis - daaxloebiT 28%-s, italiuris - daaxloebiT 9%-s, avstraliuris daaxloebiT 7%-s, ungrulis - daaxloebiT 7%-s, argentinulis - daaxloebiT 4%-s, xolo espanuris - daaxloebiT 3%-s Seadgens. sagulisxmoa, rom norvegiul bazarze moxmarebuli germanuli TeTri Rvinoebidan ZiriTadad naxevrad mSrali da

wiTeli Rvinis ga yidvebi 2007-2009 (1000 litri)

02000400060008000

100001200014000

ital

ia

safr

angeTi

espaneTi

avstralia

Cile

port

ugal

ia

argentina

samxr. frika

aSS

ungreTi

sxva

200720082009

Page 25: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

naxevrad tkbili Rvinoebia. norvegiis bazarze 2007-2009 wlebSi moxmarebuli TeTri Rvinis odenoba, warmoSobis qveynebis mixedviT, naCvenebia naxazze N 3.

nax. N 3. 2007-2009 wlebSi moxmarebuli TeTri Rvinis odenoba, warmoSobis qveynebis mixedviT.

norvegiis bazarze 2009 wels moxmarebuli Rvinis procentuli maCvenebeli, warmoSobis qveynebis mixedviT, mocemulia naxazze N 4.

nax. N 4. norvegiis bazarze 2009 wels moxmarebuli Rvinis procentuli maCvenebeli warmoSobis qveynebis mixedviT

rogorc naxazi N 4-dan Cans, norvegiis bazarze realizebuli Rvinis mixedviT italia da safrangeTi lideroben.

15 wlis win norvegiis bazarze gamoCnda Rvinoebi muyaos taraSi, e.w. ”beg in boqsi” (”beg in boqsi” (beg in boqsi” (” ( (Bag in Box). amis Semdeg maTze moTxovnileba mudmivad izrdeba. Rvinoebi ”beg in boqsSi” norvegiis mTliani Rvinis bazris 50%-ze mets Seadgens, maT Soris TeTri Rvino,

TeTri Rvinis ga yidvebi 2007-2009 (1000 litri)

01000

20003000

40005000

6000

germania

safr

angeTi

ital

ia

avstralia

ungreTi

argentina

espaneTi

avstria

Cile

aSS

samxr. afr

ika

sxva

200720082009

Rvino

21.8 20.9

10.68.9 7.5 6.1

4.1 3.6 2.7 2.6

0

5

10

15

20

25

ital

ia

safr

angeTi

espaneTi

avstralia

germania

Cile

argentina

port

ugal

ia aSS

samxr. afr

ika

%

Page 26: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

TeTri Rvinis bazris 53%-s, xolo wiTeli Rvino, wiTeli Rvinis bazris 58%-s. aRsaniSnavia, rom Tavdapirvelad ”beg in boqsebSi” dabalfasiani Rvinoebi iyideboda, Tumca es tendencia dRes-dReobiT Secvlilia da samlitrian ”beg in boqsebSi” 350-500 norvegiuli kronis Rirebulebis Rvinoebsac ki SexvdebiT. savaraudoa, rom ViNmONOpOlEt-is momavali tenderebi metwilad koncentrirebuli iqneba orlitrian ”beg in boqsebSi” Camosxmul saSualo-premiumi xarisxis Rvinoebze. norvegiis bazarze ”beg in boqsSi” Camosxmul Rvinoebze didi moTxovnileba, garkveulwilad norvegieli momxmareblebis cxovrebis wesiT – bunebaSi xSiri gasvlisas Rvinis moxmarebiT, aseve norvegiaSi alkoholur sasmelebze moqmedi dabegvris sistemiT, kerZoT ki, moculobis erTeulze gadayvaniT, samlitrian ”beg in boqsebze”, sxva saxis tarasTan SedarebiT mcire garemos dacvis gadasaxadiT SeiZleba aixsnas (norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis dabegvris sistema winamdebare publikiaciis me-6 TavSia aRwerili).

xazgasasmelia is faqtic, rom norvegiis bazarze sul ufro izrdeba metalis xraxniani xufebiT daxufuli Rvinis boTlebis wili.

unda aRiniSnos, rom erT sul mosaxleze alkoholuri sasmelebis moxmarebis maCvenebliT norvegia, mTel rig evropul qveynebs (maT Soris skandinaviurs) CamorCeba. ase magaliTad, Tu 2008 wlis maCvenebliT, erT sul mosaxleze alkoholuri sasmelis registrirebulma moxmarebam, sufTa alkoholze gadayvaniT, ungreTSi 11,4 litri, xolo rumineTSi 7,9 litri Seadgina, analogiuri maCvenebeli norvegiaSi 4,4 litris tolia. am maCvenebliT norvegia evropul qveynebs Soris me-18 adgilzea.

miuxedavad zemoTqmulisa, norvegieli momxmareblebi skandinaviis qveynebSi alkoholur sasmelebze yvelaze met Tanxebs xarjaven. Aase magaliTad, 2007 wels, norvegielma momxmareblebma alkoholuri sasmelebis SesaZenad daaxloebiT 25,1 miliardi norvegiuli kroni daxarjes. aqedan ludSi daixarja daaxloebiT 11,1 miliardi norvegiuli kroni, RvinoSi - daaxloebiT 9,2 miliardi norvegiuli kroni, xolo spirtian alkoholur sasmelebSi - daaxloebiT 4,8 miliardi norvegiuli kroni. aseTi didi danaxarjebis erT-erTi mTavari mizezi norvegiaSi alkoholur sasmelebze arsebuli maRali fasebia, rac Tavisi mxriv, alkoholur sasmelebze norvegiaSi moqmedi maRali gadasaxadebiT aris ganpirobebuli.

sayuradReboa is faqti, rom 2008 wlis ivlisidan, ViNmONOpOlEt-ma mis mier Sesasyidi Rvinoebis asortimentSi mniSvnelovani

Page 27: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

cvlilebebi Seitana. am cvlilebebis Sedegad, ViNmONOpOlEt-is mier SesaZeni alkoholuri sasmelebis nusxaSi:

• gaizarda 90-300 norvegiuli kronis Rirebulebis boTlis Rvinoebis odenoba da Semcirda 90 norvegiul kronze naklebi Rirebulebis boTlis Rvinoebis odenoba.

• gaizarda 300 norvegiul kronze meti Rirebulebis samlitrian “beg in boqsebSi” Camosxmuli Rvinoebis odenoba da Semcirda 300 norvegiuli kronze naklebi Rirebulebis samlitrian “beg in boqsebSi” Camosxmuli Rvinoebis odenoba.

sxva sityvebiT rom vTqvaT, ViNmONOpOlEt-is politikaa Seisyidos SedarebiT maRali xarisxis Rvinoebi. xsenebuli xsenebuli imiT aris ganpirobebuli, rom, rogorc zemoT ukve aRvniSneT, norvegiis alkoholuri sasmelebis bazari ara mxolod Rvinis moxmarebis zrdis tendenciiT, aramed maRali kategoriis Rvinoebze momxmarebelTa moTxovnilebis zrdiTac xasiaTdeba. Tumca, xazgasasmelia rom, dRevandel dRes, boTlis Rvinoebis mTliani gayidvebis daaxloebiT 80% mainc 90-100 norvegiuli kronis Rirebulebis Rvinoebze modis (ViNmONOpOlEt-is maRaziebis Taroebze 80-90 norvegiul kronze iafi Rvinoebi bevri ar aris).£

aRsaniSnavia agreTve, rom zrdis tendenciiT xasiaTdeba axa-li produqtebis mimarT momxmarebelTa interesic. Sesabamisad, ViNmONOpOlEt-s bazrisa da produqciis gegmaSi yovelwliurad daaxloebiT 270 dasaxelebis axali produqcia Seyavs. gasaTva-liswinebelia isic, rom ViNmONOpOlEt-is mier, am gegmidan, yo-velwliurad, daaxloebiT 270 dasaxelebis iseTi produqtebis amoReba xdeba, romelTa gayidvebic aradamakmayofilebelia. Ro-gorc zemoT aRvniSneT, ViNmONOpOlEt-is bazrisa da produqciis gegmidan amoRebuli alkoholuri sasmeli am gegmaSi minimum 12 Tvis ganmavlobaSi veRar iqneba Setanili.

norvegiis alkoholur sasmelebis bazarze ukeTesi warmodgenis Sesaqmnelad, danarTSi N 1 mocemulia sxvadasxva saxeobis alkoholuri sasmelebis sarealizacio fasebi ViNmONOpOlEt-is maRaziebSi. damatebiTi informacia, norvegiaSi realizebuli alkoholuri sasmelebisa da maTi sarealizacio fasebis Sesaxeb SegiZliaT ixiloT veb gverdze misamarTiT: http://www.Vinmonopolet.no/is-bin/iNtERSHOp.enfinity/WFS/store-vmp-Site/no_NO/-/NOK/Allproducts-Start;pgid=pDdipmopVUk000EiiDawO9sm0000k-eAyCGn.

Page 28: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

7. alkoholuri sasmelebis dabegvris sistema norvegiis bazarze

alkoholur sasmelebze gadasaxadi norvegiaSi, skandinaviis qveynebs Soris yvelaze maRalia. Tumca, isic unda aRiniSnos, rom norvegiaSi alkoholuri sasmelebis saimporto gadasaxadi ar arsebobs.

alkoholur sasmelebze norvegiaSi Semdegi gadasaxadebi moqmedebs:

• gadasaxadi alkoholze;• garemos dacvis gadasaxadi;

• damatebiTi Rirebulebis gadasaxadi.

aRsaniSnavia, rom gadasaxadebi alkoholze da garemos dacvaze 2009 wels, 2008 wilTan SedarebiT, daaxloebiT 3%-iT, xolo 2010 wels, 2009 wilTan SedarebiT, daaxloebiT 2%-iT gaizarda.

gadasaxadi alkoholze.

alkoholis gadasaxadi erT litr alkoholur sasmelze, romlis alkoholis Semcvelobac 4,75%-dan 22%-mdea, alkoholis Semcvelobis TiToeul procentze 4,03 norvegiuli kronis tolia. ase magaliTad, 0,75 litri moculobis 12%-ian Rvinoze alkoholis gadasaxadis gaangariSeba Semdegnairad xdeba:

4,03*12*0,75=36,27 NOK

alkoholis gadasaxadi erT litr spirtian alkoholur sasmelze, romlis alkoholis Semcvelobac 22%-ze metia, alkoholis Semcvelobis TiToeul procentze 6,18 norvegiuli kronis tolia. ase magaliTad, 0,70 litri moculobis 40%-ian spirtian alkoholur sasmelze alkoholis gadasaxadis gaangariSeba Semdegnairad xdeba:

6,18*40*0,70=173,04 NOK

garemos dacvis gadasaxadi.

garemos dacvis gadasaxadi damokidebulia gamoyenebuli taris saxeobaze. ase magaliTad:

• SuSa da metali – 4,97 NOK erTeulze;;• plastmasi, �beg in boqsi��� – 3,00�beg in boqsi��� – 3,00 – 3,00 NOK erTeulze;;

• muyao, tetrapaki – 1,24 NOK erTeulze.

Page 29: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

sagulisxmoa, rom norvegiaSi arsebobs SuSis, metalis, plastmasisa da muyaos taris Cabarebis sistema. weliwadSi erTxel dgindeba procentuli maCvenebeli zemoTCamoTvlili saxeobis taris CabarebisaTvis. ase magaliTad, 2010 wlisTvis SuSisa da metalis taris Cabarebis maCvenebeli 90%, plastmasis taris – 73%, xolo muyaos taris - 77%-a.

aseT SemTxvevaSi garemos dacvis gadasaxadi, magaliTad SuSisa da metalis tarisaTvis Semdegnairad iTvleba: rogorc zemoT aRv-niSneT, SuSis da metalis taris SemTxvevaSi, garemos dacvis gada-saxadi alkoholuri sasmelis erTeulze 4,97 norvegiuli kronis tolia, rac am gadasaxadis 100%-s Seadgens. vinaidan xsenebuli taris Cabarebis maCvenebeli 90%-ia, erT erTeul alkoholur sas-melze xdeba garemos dacvis gadasaxadis, anu 4,97 norvegiuli kro-nis mxolod 10%-is, anu 0,49 norvegiuli kronis gadaxda.

analogiurad iTvleba garemos dacvis gadasaxadi plastmasisa da muyaos SemTxvevebisTvisac.

garda zemoxsenebuli garemos dacvis gadasaxadisa, arsebobs garemos dacvis gadasaxadi erTeul SefuTvaze. es gadasaxadi, garemos dacvis gadasaxads alkoholuri sasmelis yvela saxis SefuTvis erTeulze emateba. erTeul SefuTvaze garemos dacvis gadasaxadis odenobac yovelwliurad cxaddeba. 2010 wlisTvis es gadasaxadi 1,02 norvegiuli kronis tolia.

Sesabamisad, jamuri garemos dacvis gadasaxadi erT erTeul alkoholur sasmelze, 2010 wlis mdgomareobiT Semdegnaerad gamoiTvleba:

• SuSisa da metalis erTeuli SefuTvisTvis:1,02 + 4,97*0,1 = 1,51 NOK

• “beg in boqsisTvis” : 1,02 + 3,00*0,27 = 1,83 NOK

• muyao, tetrapaki:

1,02 + 1,24*0,23 = 1,30 NOK

garemos dacvis gadasaxadi, alkoholis gadasaxadis msgavsad, produqciis Rirebulebaze ar aris damokidebuli.

vinaidan gadasaxadi alkoholze da garemos dacvaze alkoholuri sasmelis fasze damokidebuli ar aris, SedarebiT maRalfasiani alkoholuri sasmelebis RirebulebaSi am gadasaxadebis wili iseTi maRali ar aris rogorc dabalfasian alkoholuri sasmelebis RirebulebaSi.

Page 30: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

damatebiTi Rirebulebis gadasaxadi (dRg).

dRg norvegiaSi 25%-is tolia. igi yvela saxis alkoholur sasmels realizaciamde, alkoholze da garemos dacvis gadasaxadebis, da ViNmONOpOlEt-is marJis daricxvis Semdeg ericxeba.

Tu saimporto da garemos dacvis gadasaxadebis odenoba produqciis Rirebulebaze ar aris damokidebuli, bunebrivia, rom damatebiTi Rirebulebis gadasaxadi, produqciis Rirebulebis zrdasTan erTad izrdeba.

Vinmonopolet-is marJa.

norvegiis bazarze alkoholuri sasmelebis sarealizacio fasSi ViNmONOpOlEt-is marJac Sedis. es marJa ori komponentisgan Sedgeba da Semdegnairad daiangariSeba:

• fiqsirebuli marJa, romelic yvela saxis erT litr alkoho-lur sasmelebze 7,8 norvegiuli kronis tolia;

• procentuli marJa, romelic yvela saxis alkoholur sasmelebze importioris sawyisi fasis (fasi norvegiis sazRvarze, dabegvris gareSe) 22%-is tolia.

rogorc vxedavT, ViNmONOpOlEt-is marJac erTeuli produqciis faszea damokidebuli.

yovelive zemoTqmulis sailustraciod, danarTSi N 2 mocemulia sarealizacio fasebis gaangariSeba Semdegi alkoholuri sasmelebisTvis:

• 0,75 litrian SuSis boTlSi Camosxmuli 12% alkoholis Semcvelobis Rvino, 27 norvegiuli kronis odenobis sawyisi (importioris) fasiT;

• 3,00 litrian “beg in boqsSi” Camosxmuli 11% alkoholis“beg in boqsSi” Camosxmuli 11% alkoholis 11% alkoholis Semcvelobis Rvino, 80,09 norvegiuli kronis odenobis sawyisi (importioris) fasiT;

• 0,7 litrian SuSis boTlSi Camosxmuli 40% alkoholis Semc-velobis spirtiani alkoholuri sasmeli, 39,99 norvegiuli kronis odenobis sawyisi (importioris) fasiT.

Page 31: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

danarTi N 1

s�vadas�va sa�eobis alkoholuri sasmelebis sarealiza�io �asebi Vinmonopolet-is maRazieb�i

n dasaxeleba saxeoba warmoSobis qveyana

moculoba litri

fasi noK

1 montes pinot Noir 2007wiTeli Rvino

Cile 0,75 149,00

2Ventisquero Cabernet

SauvignonwiTeli Rvino

Cile 0,75 116,90

3 moueix Saint Emillion 2006wiTeli Rvino

safrangreTi, bordo

0,75 179,91

4 Bourgogne pinot NoirwiTeli Rvino

safrangreTi, burgundia

0,75 129,80

5lutzville Cabernet Sauvignon 2007

wiTeli Rvino

samxreT afrika

0,75 119,90

6ibice tempranillo Cabernet

Sauvignon 2007wiTeli Rvino

espaneTi 0,75 130,70

7 Arrow Ruby CabernetwiTeli Rvino

aSS, kalifornia

3,00 324,90

8Astica Sauvignon Blanc

Semillon 2006TeTri Rvino

argentina 0,75 87,90

9Rolling Sauvignon Blanc

Semillon 2006TeTri Rvino

avstralia 0,75 109,90

10paso del Sol Chardonnay

2009TeTri Rvino

Cile 0,75 99,90

11Dreyburger pinot Gris

Reserve 2004/2006TeTri Rvino

safrangeTi, alzasi

0,75 99,90

12 Quinson Chablis 2008TeTri Rvino

safrangeTi, burgundia

0,75 169,90

13Santagostino Catarratto Chardonnay 2007/2008

TeTri Rvino

italia, sicilia

0,75 105,00

14 Dunavar Chardonnay 2008TeTri Rvino

ungreTi 0,75 89,90

15 Dunavar Chardonnay 2008TeTri Rvino

ungreTi 3,00 314,90

16 Grappa di Recioto di Soavegrapa/WaWa

italia 0,50 399,00

17Remy martin V.S.O.p. Fine

Champagnekoniaki safrangeTi 0,70 449,00

Page 32: 2010 წლის პუბლიკაცია -

�0

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

danarTi N 2

s�vadas�va sa�eobis alkoholuri sasmelebialkoholuri sasmelebi sarealiza�io �asebis gaangari�eba

0,75 l. SuSis boTlSi Camosxmuli 12% alkoholis Semcvelobis Rvinis sarealizacio fasis elementebi

fasi NOK

importioris Rirebuleba gadasaxadebis gareSe 27,00

gadasaxadi alkoholze (4,03*12*0,75) 36,27

garemos dacvis gadasaxadiadasaxadi 1,51

fiqsirebuli marJa 1:7,8 (7,8*0,75) 5,85

procentuli marJa 22% (27*0,22) 5,95

dRg-s baza (27+36,27+1,51+5,85+5,94) 76.57

dRg 25% (75,27*0,25) 19,14

sarealizacio fasi 95.71

3,00 l. “beg in boqsSi” Camosxmuli 11% alkoholis“beg in boqsSi” Camosxmuli 11% alkoholis 11% alkoholis Semcvelobis Rvinis sarealizacio fasis elementebi

fasi NOK

importioris Rirebuleba gadasaxadebis gareSe 80.10

gadasaxadi alkoholze (4,03*11*3) 132.99

garemos dacvis gadasaxadi 1.83

fiqsirebuli marJa 1:7,8 (7,8*3) 23.4

procentuli marJa 22% (80,1*0,22) 17.6

dRg-s baza (80,1+132,99+1,83+23,4+17,6) 255.92

dRg 25% (255,82*0,25) 63.98

sarealizacio fasi 319.90

Page 33: 2010 წლის პუბლიკაცია -

�1

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

0,7 l. SuSis boTlSi Camosxmuli 40% alkoholis Semcvelobis spirtiani sasmelis sarealizacio fasis elementebi

fasi NOK

importioris Rirebuleba gadasaxadebis gareSe 39.99

gadasaxadi alkoholze (6,18*40*0,7) 173.04

garemos dacvis gadasaxadi 1.51

fiqsirebuli marJa 1:7,8 (7,8*0,7) 5.46

procentuli marJa 22% (39,99*0,22) 8.8

dRg-s baza (39,99+173,04+1,51+5,46+8,8) 228.8

dRg 25% (228,8*0,25) 57.20

sarealizacio fasi 286.00

Page 34: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

SUMMARY

NorwegiaN Market of alcoholic Beverages - specific issues

1. BRief infoRMAtion ABoUt noRwAY

The first chapter provides brief information about Norway such as: official name, system of governance, population, territory, capital, currency, main economic indicators (GDP, GDP per capita) and relationship to EU (EEA member, full access to the EU single market).

2. HiStoRicAl oveRview of noRwAY’S AlcoHol MARket

Traditionally, the Norwegian alcohol consumption was focused on beer and spirits. Norway faced major alcohol problems in the 1�th century. Liberal legislation and advances in production technologies helped to encourage growing use of spirits. This latter resulted in active anti-alcohol campaign and policies in Norway and based on the national referendum, sales of spirits and fortified wines was prohibited in 1��1.

In order to regulate alcohol market, VINmoNoPoLET, a private limited company under government control was established in 1��� (www.Vinmonopolet.no). VINmoNoPoLET had an exclusive right on production, wholesale and retail of alcoholic beverages in Norway.

After the private interests had been gradually bought out, VINmoNoPoLET became wholly state owned in 1���. It has a social policy, but no private profit interests.

The main mission of VINmoNoPoLET is to limit the social and personal damage which alcohol can cause by restricting consumption of alcoholic beverages and to ensure that suppliers have access to the market on equal terms.

The European Economic Area (EEA) agreement put pressure on the monopoly system and as a result, since January 1, 1���, VINmoNoPoLET has no longer had a monopoly on the import, wholesale and production of alcoholic beverages. VINmoNoPoLET continues as a monopoly with regard to retail of spirits, wine and strong beer (more than �,��% alcohol per volume). All other functions have been opened up for competition.

1��� was the first year that Norwegians bought more wine than spirits in terms of liters of pure alcohol per adult. Since then the consumer interest in wine has increased each year. According to �00� statistical data, wine composed approximately �0% of the consumption of alcoholic beverages (containing more than �,��% alcohol per volume) in Norway.

Page 35: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

3. Specific iSSUeS of AlcoHolic BeveRAgeS’ iMpoRt to noRwegiAn MARket

There are no quotas for the import of alcoholic beverages to the Norwegian market and no restrictions according to countries and regions.

Since January 1���, import of alcoholic beverages is based on the competition principle and is carried out by relevant registered Norwegian companies, which have signed a purchase agreement with VINmoNoPoLET. As of June �010, ��� Norwegian companies are registered as importers of alcoholic beverages to Norwegian market. �� out of ��� registered importer companies, suppliers of ��% alcoholic beverages in Norway, are members of the Association of Norwegian Wine and Spirit Suppliers (www.vbf-org.no) as of June �010. The Association, which was founded in 1�0�, works on important legislative issues as well as implements ethical code that are strictly followed by the Association members. The registered importer companies can also sell alcohol products directly to licensed bars, restaurants and hotels.

4. ReqUiReMentS foR AlcoHolic BeveRAgeS iMpoRt to noRwegiAn MARket

Alcoholic beverages can be imported to Norway by registered importer companies who hold a special permission. However, private individuals (older than 1� years) and diplomatic missions of other countries, accredited in Norway, can also import alcoholic beverages to Norway without special permission only for private (non-commercial) purposes and under conditions described in �th chapter. Alcoholic beverages containing more than �0% alcohol can not be imported to Norway without a special permit of the ministry of Health and Social Affairs of Norway.

VINmoNoPoLET uses bar codes to register and to sell alcoholic beverages. Therefore, each logistic and consumer unit should be marked with a unique and readable bar code.

VINmoNoPoLET accepts use of the following bar codes: • on consumer units - EAN-�, EAN-1�, UP�-A�E�EAN-�, EAN-1�, UP�-A�E�• on logistic units – EAN-1�, UP�-A, ITF-1� and GS1-1��.

Each logistic unit must have its own unique GTIN (Global Trade Item Number) number.

VINmoNoPoLET requires that print quality of the bar code at least satisfies ISo�IE� standard 1��1�, Grad B, when printed on consumer and logistic units.

Page 36: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

5. SAle of AlcoHolic BeveRAgeS on noRwegiAn MARket

Norway has one of the most comprehensive regulations on sale and marketing of alcoholic beverages. The fundaments in the Norwegian policy on alcohol are the retail monopoly, the ban on advertising and the taxes on alcohol.

VINmoNoPoLET is distributing a market and Production Plan twice a year. This plan is available for the wholesalers (importers) and covers what VINmoNoPoLET is planning to purchase to the basic and one lot range for a 1� month period.

Based on the specifications presented in the market and Production Plan, VINmoNoPoLET presents the inquiries for the basic and one lot range every second month. Quality, price and delivery conditions are the main aspects of evaluation criteria for purchase.

Wine, spirits and beer can be also sold in the shops without VINmoNoPoLET’s tender. Therefore, licensed importers can list the products to order-, Additional- and Test- ranges. The present system of categorizing the product in different ranges is to ensure that consumers and importers were not subject to any form of discrimination. �urrently, VINmoNoPoLET offers a unique range of approximately 11 thousand products.

Spirits, wines and strong beers can only be sold at the VINmoNoPoLET’s own chain of shops. The number of VINmoNoPoLET shops has steadily increased from 11� in 1��� to ��� in �010.

There are seven categories of the VINmoNoPoLET’s shops. An average VINmoNoPoLET shop carries about �00 different products at any given time. That covers approximately ��% of Norwegian customers demand. As a supplement to the shops, VINmoNoPoLET opened a net-shop in �00�.

Alcoholic beverages can be also sold by hotels, restaurants�bars and catering (HoRE�A). Therefore, all this establishments need special licenses. The licenses to these establishments are granted by the local Norwegian municipalities. In �00� there were �.��� establishments licensed to serve alcohol in Norway. Today, the sale of wines and spirits at HoRE�A is between 10-1�% of the total domestic sale.

6. StAtiSticAl dAtA And tendencieS on tHe noRwegiAn AlcoHol MARket

Registered consumption of alcoholic beverages containing more than �,��% alcohol by volume, was aproximatly ��,�0 mln. litres on Norwegian market in �00�. FromFrom this, importers sold about ��,�� mln. litres to VINmoNoPoLET and about �,0. litres directly to HoRE�A. VINmoNoPoLET sold aproximatly ��,�� mln. litres of various alcoholic beverages, purchased from importers, through its shops and aproximatly 0,� mln. litres of alcoholic beverages to HoRE�A.

Page 37: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

It is noteworthy that the share of unregistered alcoholic beverages is large in the Norwegian alcohol market and stands at about �0-��% of total alcohol consumption.

The charts in the text provide various statistical data about alcohol market in Norway. �hart 1 refers to wine consumption in Norway in �00�-�00�. �hart � provides data on�hart � provides data on red wine sales in �00�-�00� according to the countries of origin. �hart � shows white wine sale in �00�-�00� according to the countries of origin. �hart � gives percentage index of wine sales on Norwegian market according to the countries of origin.

Wine sales in Norway are approximately �0% red and �0% other wines (white, rose, sparkling, port wine).

Beg-in-Boxes (BiB) were introduced to the Norwegian market 1� years ago. In the beginning the quality of the wines in BiB was lousy, but the packaging soon started to attract the consumers, and currently the BiB’s represents more than �0% of the total wine volume consumed. Norwegian consumers can find really good quality wines up to ��0-�00 NoK retail in BiB of the � litre size.

�0% of bottled wine sold in Norway is in the range of �0-100 NoK per bottle.

Norwegian consumer expenditure on alcohol beverages is highest in the Scandinavian countries.

Annex N 1 provides the retail prices of different alcoholic beverages in VINmoNoPoLET shops.shops.

7. tAxAtion on AlcoHolic BeveRAgeS in noRwAY

Norway has the highest taxes on alcohol among the Scandinavian countries. Following are the taxes levied on alcohol beverages in Norway:

• Alcohol tax:o alcoholic beverages above ��% alcohol per volume - �,1� NoK per

percent per liter� o alcoholic beverages les then ��% alcohol per volume - �,0� NoK per

percent per liter�• environmental tax:

o Glass and metal – �,�� NoK per unit� o Plastic – �,00 NoK per unit� o �ardboard – 1,�� NoK per unit�

• tax on packaging – 1,0� NoK per unit�

• value added tax (vAt) - ��% for all alcoholic beverages.

VINmoNoPoLET’s margin from the sales price of alcoholic beverages is calculated on the basis of:

Page 38: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

• Fixed margin – �,�0 NoK per liter for all alcoholic beverages above �,��% and

• Percentage margin – ��% of the DDU (Delivered Duty Unpaid) price for all alcoholic beverages above �,��% alcohol per volume.

The tables in the Annex N � provide information on the calculation of retail prices from DDU (Delivered Duty Unpaid) price for various alcoholic beverages in different packaging.

Page 39: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

Page 40: 2010 წლის პუბლიკაცია -

��

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi

38

norvegiis alkoholuri sasmelebis bazris Taviseburebebi