200 years of the ljubljana botanic gardens- by jože bavcon, 2010

8/3/2019 200 years of the Ljubljana Botanic Gardens- by Joe Bavcon, 2010

1/19

HMWYAU]

Sìl`wik}$ 52 Jklpku} 5>;;

EKRGAL$ Ja`, 5>> }`kuw ab yh` Djpedjklk Eayklmg ckui`lw, R: EKRGAL$ Ja` (pu,-, 5>> d`y

Eayklml`ck ruyk r Djpedjklm, Djpedjklk: Eayklmlm ruy$ Aii`d`f zk emadacmja$ Emay`hlmfk bkfpdy`yk$

5>;>$ wyu, 37/;>7, VGAEMWW,WM/MI 55883;=_

Ja Ekrgal

Kewyukgy

Yh` ~u`w`ly sauf i`kdw smyh yh` hmwyau} ab yh` Djpedjklk Eayklmg Ckui`l, My eumlcw ya dmchy wao` l`sd}

imwgarùì kughmr` iagpo`lyw, My ~uarmi`w k gdawù `xkomlkymal kli gao~kumwal ab ^kpdml#w kli Raww#w

kww`wwo`lyw ab yh` Ckui`l bau yh` ~ùmai kbyù B, Hdkilmf (;879- ymdd yh` kuumrkd ab K, ^kpdml (;882-$ shmgh ku`

bpuyhù gao~kuì smyh yh` wa bku plimwgdawì kughmr` iagpo`lyw al yh` u`d`rkly Ckui`l ~ùmai, Yh`w`

gao~kumwalw u`r`kd yhky yh` Eayklmg Ckui`l hkw l`rù bkmdì ya okmlykml galymlpmy} ab sauf wpgh kw `x~`gyì

ml k eayklmg ckui`l, Yh` bmlkd ~kuy garùw yh` Eayklmg Ckui`l ml yh` u`g`ly ymo`w,

F`} Sauiw: eayklmg ckui`l$ gadd`c`w$ Mdd}umkl ûarmlg`w$ B, Hdkilmf$ J, Emkyzarwf}$ K, Bd`mwghokll$ K, ^kpdml$ J,

Dkzku$ R, Wyucku,

Mlyuaipgymal

Kggauimlc ya yh` iagpo`lyì wapug`w yh` bmuwy dkucù Wdar`lmkl ckui`lw sù` yhaw` ky Iad l`ku Djpedjklk,

E`ys``l ;3;2 kli ;308 yh`} sù` ml ~aww`wwmal ab Jkl`z E`ljkoml @ueùc, Kbyù ;39> yh`} e`ckl ya pliùca

ghklc`w pliù yh` mlbdp`lg` ab yh` yh`l iaomlkymlc Bu`lgh wy}d`, Yh`} sù` ky yh`mu h`mchy e`ys``l ;387

kli ;897$ sh`l aslì e} Ja b Fkdkwklg @ueùc, Yh`w` ckui`lw flasl kw @ueùc#w Eayklmg Ckui`lw sù`

omlpy`d} gkykdacpì e} H, Bu`}ù (;89>-, Yh`} ok} hkr` `xùyì wao` mlbdp`lg` al yh` baplikymal$ ml ;8;>$ ab

yh` Eayklmg Ckui`l ml Djpedjklk (Wyucku ;==;-, Shky hkw wpurmrì ab yhò mw yh`mu g`lyukd kxmw smyh k ~krmdmal

kli kl kr`lp` ~dklyì smyh yu``w al eayh wmi` (^ùcarlmf Gaym5>>=-,

Galyuku} ya yhmw$ ayhù u`w`kughùw galwmiù yhky yh` bmuwy eayklmg ckui`l skw yhky ab Fkud Zamw (;309;3==-,

Kggauimlc ya ^`yfar f (;=2>- my skw bapliì ml ;380 shù`kw Iaeumdarm" Fukrkljk (5>>7- wyky` ;38; kw yh`

}`ku ab myw baplikymal, Yh` ckui`l skw bkoapw bau myw i`liuadacmg ghkukgyùmwymgw kli Kd~ml` ~dklyw$ oawy

~kuymgpdkud} `liòmg bdauk$ kw s`dd kw lpoùapw bau`mcl w~`gm`w (^`yfar f ;=2>$ ûk~uaylmf ;=88$ 5>>9$

Iaeumdarm " Fukrkljk 5>>7-, Ml w~my` ab hkrmlc pliùcal` ghklc`w yh` ckui`l hkw wpurmrì, Ml 5>>8 yh`

`wyky` skw ~uagdkmoì k gpdypukd oalpo`ly ab lkymalkd mo~auyklg`, My hkw wmlg` ;==; e``l pwì kw yh` g`lyukd

~uayagad r`lp` ab yh` U`~pedmg ab Wdar`lmk (Faupzk 5>>=-,

Ml kiimymal ya yh` kearò`lymalì ckui`lw yhù` sù` wao` ayhù ~kufw kli ckui`lw ml yh` yùumyau} ab

~u`w`ly/ik} Wdar`lmk (Jùl`j`g Ekem`y kd, 5>>=-$ koalc yhò kdwa ml Djpedjklk (Kliu`jfk ;=79$ Iaeumdarm"

Fukrkljk 5>>7-, Ml ;8>= yh` hauymgpdypukd wg`l` ab Djpedjklk e`gko` rù} dmr`d} ml rkumapw dagkymalw, Ky d`kwy

ysa ab yhò sù` {pmy` gdaw` ya `kgh ayhù, Yh` }`ku ;8>= wks yh` a~`lmlc ab Zamw#w kdd`} upllmlc arù k

oaky ku`k, Kggauimlc ya Raww (;880$ u`~umly 5>>=-$ yhmw skw oawy ~uaeked} yh` ~u`w`ly/ik} Zamwark g`wyk

uaki, B, Hdkilmf hki e} yh`l ~dklyì yh` ckui`l ml yh` gapuy}kui ab yh` D}g`po epmdimlc$ m,`, k bauoù

Buklgmwgkl oalkwyù} shmgh ml ;388 wyaai ml yh` ~u`w`ly/ik} Railmfar yuc$ las yh` a~`l g`lyukd okuf`y ab

yh` yasl (Gm~ùd` 5>>;-, Yh` epmdimlc skw ekid} ikokcì ml yh` `kuyh{pkf` ab ;8=0 kli ~pddì iasl ya okf`

w~kg` bau yh` okuf`y hkddw (Fkjzù ;==0$ Gm~ùd` 5>>;-, Yh` Railmf Oòaumkd$ shmgh mw wymdd ml ~dkg`$ hki e``l

ù`gyì e`bau` (Gm~ùd` 5>>;-, Hdkilmf pwì yh` D}g`po ckui`l ya gpdymrky` wao` Gkulmadkl ~dklyw bau

w`kugh,,,

HAO@

MLBA

SAUFMLC YMO@$

@LYUKLG@ B@@

SH@U@ KU@ S@1

GALYKGYW

C@L@UKD

MLBAUOKYMAL

^DKL AB YH@

CKUI@L

L@SW " @R@LYW

JKLPKU] ML

EAYKLMG CKUI@L

B@EUPKU R

EAYKLML@O RUYP

GMY] YU@@W

UKMWMLC BPLIW

BAU U@LARKYMAL

AB ADI

CU@@LHAPW@

Û@WW

GALB@U@LG@W

EAYKLMG CKUI@LW

KLI EMAIMR@UWMY]

@/FLJMCK I@JKRLAWYM

CDKWWHAPW@ YMRADM

KEAPY YH@ CKUI@L

5>> ]@KUW

EUM@B HMWYAU]

HMWYAU]

CPMI@I YAPUW

YKWFW KLI

^PUÂW@

CKUI@L PLMYW

^HAYA CKDD@U]

^PEDMGKYMAL

H@D^MLC CKUI@L

L@ EAIM UKWYDMLK

ÂWRAJM UKWYDMLA

ÂWRAJMY@DJM

UKWYDML

RADPLY@@UMLC

ÂIJ@YJK

ÂWRAJMY@DJM

^DKLYW

E] C@LPW

E] BKOMD]

W@KUGH ^DKLYW

CPMI@I YAPUW

U@CMWYUKYMAL KLI

MLBAUOKYMALW

@/U@CMWYUKYMAL

BAU YH@ CPMI@I

YAPU

CPMI@I YAPUW

ÛACUKO BAU

FMLI@UCKUY@LW

ÛACUKO BAU

WGHAADW

7, YUMKIK

ÛACUKO BAU

PLMR@UWMY] EAYKLMG CKUI@LW DJPEDJKLK (WDAR@LMK-

I@^KUYO@LY AB EMADAC]EMAY@GHLMGKD BKGPDY]

KUEAU@YPO t ÂAD KLI ALI W@GYMAL SMYH K[PKYMG KLI S@YDKLI ^DKLYWt GPDYMRKYMAL W@GYMAL t CDKWWHAPW@ t ^DKLY W]WY@O t UAGF@U] t

O@IMY@UUKL@KL ^DKLYW t YUA^MGKD CDKWWHAPW@ t CDKWWHAPW@ YMRADM t UKWYDMLJKF WU@IAZ@OWFMH UKWYDML ML WALMG t IU] O@KIAS
http://www.botanicni-vrt.si/content/view/250/376/lang,en/http://cobiss.izum.si/scripts/cobiss?command=DISPLAY&base=COBIB&RID=2288719http://www.botanicni-vrt.si/content/view/11/57/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/doc/botanicni-vrt-ita-0609-edition.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/doc/botanicni-vrt-0609-fra-edition.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/index.php?lang=slhttp://www.botanicni-vrt.si/content/view/219/100/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/221/101/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/225/102/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/223/103/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/220/104/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/222/105/lang,en/http://www.bf.uni-lj.si/en/biology/http://www.bf.uni-lj.si/en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/172/85/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/172/85/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/196/380/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/index.php?lang=slhttp://www.botanicni-vrt.si/doc/botanicni-vrt-0609-fra-edition.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/doc/botanicni-vrt-ita-0609-edition.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/content/view/277/164/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/64/54/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/156/119/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/218/107/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/224/106/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/222/105/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/220/104/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/223/103/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/225/102/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/221/101/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/219/100/lang,en/http://www.bf.uni-lj.si/en/http://www.bf.uni-lj.si/en/biology/http://www.botanicni-vrt.si/index.php?lang=enhttp://www.botanicni-vrt.si/content/view/49/50/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/344/282/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/9/14/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/10/15/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/7/11/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/component/option,com_eprijavnica/lang,si/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/8/12/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/7/11/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/component/option,com_iskalnik/Itemid,65/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/254/144/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/290/210/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/119/64/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/170/87/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/blogcategory/43/422/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/171/88/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/172/85/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/blogcategory/24/419/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/196/380/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/137/379/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/4/378/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/6/377/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/7/11/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/250/376/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/2/375/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/185/409/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/250/376/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/blogcategory/28/111/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/384/428/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/251/149/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/blogcategory/29/115/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/142/70/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/366/369/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/387/431/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/371/416/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/blogcategory/4/225/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/13/22/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/111/62/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/14/55/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/12/25/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/11/57/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/11/57/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/component/option,com_frontpage/Itemid,1/lang,en/http://cobiss.izum.si/scripts/cobiss?command=DISPLAY&base=COBIB&RID=2288719http://www.botanicni-vrt.si/component/option,com_banners/task,click/bid,1/lang,en/


2/19

ìpgkymalkd ~pu~aw`w (^mlyku ;=7=-,

Hdkilmf#w ùmai (;8;>;879-

Ml ;8>= yh` Bu`lgh kuo} okughì mlya yh` gaplyu} bau yh` yhmui ymo` (bmuwy ml ;3=36 yh`l ml ;8>0!;8>2$ sh`l

okughmlc kguaww yh` yùumyau} ab ~u`w`ly/ik} Wdar`lmk-, Yh` wmclmlc ab yh` Yu`ky} ab Wghleupll al Agyaeù

;9$ ;8>= skw baddasì$ al yh` rù} wko` ik}$ e} Lk~adàl#w i`gu`` al yh` baplikymal ab yh` Mdd}umkl ûarmlg`w

shmgh `lja}ì galwmiùked` mli`~`li`lg` (poukik ;===k$ Grmul 5>>;-, Djpedjklk e`gko` yh` gk~mykd ab yh`wa/gkddì epbbù wyky` `xy`limlc buao Y}uadmk kw bku kw Ipeuarlmf$ gpyymlc yh` Hkewepuc oalkugh} abb yh`

w`k (poukik ;==8-, Yh` bmuwy carùlù ab yh` ûarmlg`w e`gko` Okuwhkd Kpcpwy`/ Buiumg Rm`ww` i`

Okuoaly (;339;805- (Cuklik 5>>;-, ;8;7 okufì yh` `li ab yh` Mdd}umkl ûarmlg`w (opg 5>>=$ âdkjlku

5>>=-, Ml 5>>= Wdar`lmk g`dèukyì yh` 5>>yh kllmrùwku} ab yh` Mdd}umkl ûarmlg`w shmgh u`wpdyì mlya k u`kd

lkymalkd u`lkmwwklg` ip` ya yh` mlyuaipgymal ab yh` Wdar`lmkl dklcpkc` mlya ~pedmg mlwymypymalw (Ipdku `y kd,

5>;>-,

Raww (;880- u`~auyw yhky kbyù yh` baplikymal ab yh` Mdd}umkl ûarmlg`w Hdkilmf waal aeykmlì k l`s ~kug`d ab

dkli kdalc yh` Fkudarfk g`wyk uaki e} yh` Cupeù Gklkd epmdy e`ys``l ;335 kli ;38>, Yh` gklkd skw ~kuy ab

yh` iukmlmlc `bbauyw shmgh wykuyì al yh` Djpedjklk Oaau$ k wp~ùbmgm`w ab ;27 fo5$ ml auiù ya wkr` Djpedjklk

buao bdaaiw (Ed`ms`mw ;=8=-, Kggauimlc ya yh` wapug`w$ yhmw dkli$ m,`, bm`di$ skw aumcmlkdd} mly`liì bau yh`

kuo} (^mlyku ;=7=- kli skw pwì bau cuasmlc ~aykya`w (Dkzku ;=09-, Kw baddasmlc buao wao` u`gauiw al yh`

hmwyau} ab yh` Ckui`l (Dkzku ;=2>$ Wyucku ;=37$ Ekrgal 5>>>- kw s`dd kw wao` adi l`sw~k~ù kuymgd`w$ Hdkilmf

hki ya ghaaw` e`ys``l ysa a~ymalw: k dagkymal ml yh` ku`k ab yh` ~u`w`ly/ik} Ymradm kli klayhù kdalc yh`

gklkd, My skw ~uaeked} `kwmù kli oau` `x~ìm`ly ya ~u`~ku` dkli al kl `xmwymlc bm`di shù` yh` wamd hki

kdu`ki} e``l gpdymrkyì yhkl ml kl ku`k ab Ymradm shmgh oawy ~uaeked} mlgdpiì la ymddì dkli, Ml k dkyù

l`sw~k~ù kuymgd` (yh` Wdar`l`g ;=95$ Raww ;880- kl kiimymalkd bkgy mw o`lymalì$ lko`d}$ yhky B, Hdkilmf

yaaf k cu`ky i`kd ab mlyù`wy ml smddas yu``w kli yhky yhmw skw yh` i`gmimlc bkgyau ml hmw ghamg`, Has`rù$

galwmiùmlc yh` gmugpowyklg`w `dw`shù` ml yh` saudi kli yh` baplikymal ab lpoùapw eayklmg ckui`lw k

gauu`gy klwsù omchy dm` smyh yh` bkgy yhky yhmw skw wyky`/aslì dkli shmgh skw oawy `kwmd} kwwmclì bau

wpgh k ~pu~aw`, Ml @pua~` eayklmg ckui`lw sù` aby`l dkmi apy al yh` dkli aslì e} wao` updù au `dw` wao`

d`ww rkdpked` ~kug`d ab dkli skw ialkyì bau wpgh k ~pu~aw`,

Ip` ya yh` ~u`rmapw `xmwy`lg` ab yh` bm`di$ yh` imrmwmal mlya ckui`l eìw skw lay k rù} imbbmgpdy ykwf, Yh`

`x~dmgmy o`lymal ab yh` ckui`l ml yh` u`d`rkly i`gu`` mlimgky`w yhky my skw mo~ùkymr` ya ykf` mooìmky`

kgymal, Yhmw mw shky okf`w yh` ghamg` ab yhmw ~kuymgpdku ~kug`d ab dkli {pmy` dacmgkd, Kbyù lpoùapw kyyò~yw

ab yh` u`radpymalku} carùlo`lyw yh` Bu`lgh ìpgkymalkd w}wyò skw ekwì al k Galr`lymal i`gu`` ab ;3=0

(Lkymalkd Galr`lymal ~à~d`#w u`~u`w`lykymal$ ;3=5;3=0- al yh` baplikymal ab g`lyukd wghaadw iìmgkyì ya

yh` y`kghmlc ab kdd wgm`lg`w kli kuyw$ kli k gao~pdwau} ~kuy ab my skw kdwa k eayklmg ckui`l (âd`g ;=5=-,

Okuoaly#w i`gu`` ab Jpd} >9$ ;8;> u`bùw ya my6 kggauimlc ya Kuymgd` = ab yh` I`gu`` yhù` whkdd e` bapliì

k dmeuku}$ k ~h}wmgw kli k ghòmwyu} gkeml`yw kli k eayklmg ckui`l, Yh` I`gu`` `lyùì mlya baug` al Agyaeù

>;$ ;8;> kli ukmwì yh` Mdd}umkl gadd`c`w ya yh` plmrùwmy} d`r`d ml galyukwy ya yh` g`lyukd wghaadw ml Buklg`

shmgh imi lay `lja} wpgh k wykypw (âd`g ;=5=$ ^mlyku ;=7=$ Ekukw ;=89$ pokukik ;===e$ Gm~ùd` 5>>=-,

Hdkilmf opwy hkr` e``l s`dd ksku` ab yh` bkgy yhky yhmw skw sauyh yh` `bbauy$ wa ml auiù ya c`y yh` bpliw h`

hki ya whas wao`yhmlc ml yh` whauy`wy ~awwmed` ymo`, Kdyhapch wao` wapug`w wyky` yhky yh` Ckui`l skw

`wykedmwhì kdu`ki} ml ;8>=$ yhmw mw iapeyd`wwd} sualc, Kw yh` Mdd}umkl ûarmlg`w sù` `wykedmwhì kbyù yh`

o`lymalì ~`kg` yu`ky} al Agyaeù ;9$ ;8>=$ my mw hmchd} pldmf`d} yhky yh` Bu`lgh kpyhaumym`w sapdi galgùl

yhòw`dr`w smyh yh` baplikymal ab k eayklmg ckui`l wa s`dd ml kirklg`, S` flas yhky Hdkilmf hki k ckui`l ml

yh` D}g`po gapuy}kui, Ml hmw oklpwgum~y ab ;=58 ^kpdml wyky`w yhky ml ;8>= Okuwhkd Okuoaly hkliì arù k

~kuy ab yh` ~u`w`ly ku`k ya c}olkwmpo ~u`b`gy Buklg Hdkilmf, Hdkilmf ok} hkr` ~dklyì wao` ~dklyw ml yh`

kpypol ab yhky }`ku$ has`rù$ galwmiùmlc yh` Djpedjklk gdmoky`$ kl} kgymrmym`w opwy hkr` gao` ya k hkdy ml

Laròeù au I`gòeù kli yh` ~dklymlc kgypkdd} wykuyì ml yh` w~umlc ab ;8;>, My mw oau` yhkl dmf`d} yhky yh`

mly`dd`gypkd gmugd` ya shmgh Hdkilmf e`dalcì skw galwgmapw ab yh` lkymalkd u`lkmwwklg` kli yh` ~awwmemdmym`w

~uarmiì e} yh` Bu`lgh upd`: mlyuaipgymal ab yh` Wdar`lmkl dklcpkc` kli baplikymal ab wghaadw ( gad`w

g`lyukd`w-$ kdd ab shmgh ckr` yhò k wyualc mo~`ypw ya sauf, Klayhù ~uaj`gy omchy hkr` e``l Zamw#w kdd`},

Yh` {p`wymal yhky `kwmd} gao`w ya omli mw sh`yhù yh` imu`gymal ab yh` kdd`} kli yh` Fkudarfk g`wyk uaki$

yh`l eauiùì e} b`s epmdimlcw$ ok} hkr` lay e``l w``l kw kl a~ymal ya `xy`li yh` kdd`} yaskuiw yh` ckui`l,

Yh` dkli myw`db sapdi kddas kiimlc l`s w~kg` ya yh` mlmymkd Ckui`l ~uòmw`w, Kw `rmi`ly buao k ;8;; ok~$ yh`

kdd`} upllmlc e} yh` Ckui`l hki kdu`ki} e``l ~dklyì, Ml k d`yyù ab I`gòeù 53$ ;8;>$ Hdkilmf u`~auyw ya

Ja b Skddkli$ u`gyau ab yh` g`lyukd wghaadw: Ml W`~yòeù 993 Dmllk`kl w~`gm`w sù` ~dklyì ml yh`

Djpedjklk Eayklmg Ckui`l, Yhmw$ has`rù$ skw jpwy yh` e`cmllmlc ab hkui sauf, Opgh `bbauy uòkmlw ya e`

mlr`wyì e`bau` yh` Ckui`l e`gao`w sauyh} ab myw lko`, Kw yh` bdauk ab Djpedjklk mw kdoawy `xhkpwyì$

imwykly yukr`dw smdd hkr` ya e` pliùykf`l, Yh` yukr`d `x~`lw`w bau ;8;; smdd koaply ya =>> buklgw, (ZKD$

W@GALIKU]

WGHAADW

ABB@U

ÛMG@ DMWY KLI

ABB@U

DMLFW

YH@ WHA^

^DKLYW

^PEDMGKYMAL

SAUFMLC " U@W@KUGH

MLI@X W@OMLPO

W@@I EKLF

W]OÂWMPOW

ÂWY@UW

G]GDKO@L

IU] O@KIASQ;

IU] O@KIASQ5

CKDKLYHPW

LMRKDMW

GUAGPW

EMEDMACUK^H]

Û@W@LG@ ML O@IMK

WDAR@LMKL L@YSAUF

L@S CKUI@L

CU@@LHAPW@

Eaafokuf Sèwmy`

Eaafokuf kc`
http://xn--addbookmark%28%27botanini%20vrt%27%2C%27http-7gf//www.botanicni-vrt.si');http://www.botanicni-vrt.si/content/view/64/54/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/63/53/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/29/49/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/category/13/16/47/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/66/58/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/pdf/crocus_and_its_intraspecies.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/pdf/poster.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/pdf/suhitravnik.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/pdf/plakat.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/pdf/cyclamen.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/pdf/mesojedke.pdfhttp://www.botanicni-vrt.si/content/blogcategory/30/113/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/22/35/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/21/34/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/20/33/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/16/30/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/17/31/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/16/30/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/component/option,com_weblinks/Itemid,26/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/23/40/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/342/284/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/49/50/lang,en/


3/19

DJP ;89-, Ml k d`yyù ab Jpl` >8$ ;8;; yhky yh` u`gyau sumy`w ya yh` ghm`b wghaad mlw~`gyau Z`ddm h` gmy`w

Hdkilmf#w d`yyù galgùlmlc yh` w`yydò`ly ab yh` gawyw ab hmumlc k ~kwypu` kijkg`ly ya yh` Eayklmg Ckui`l (ml

yh` koaply ab ;5= buklgw 5= g`lymo`w 5= omd,- (ZKD$ DJP ;89-, Yhù` `xmwyw klayhù d`yyù ikyì Jpl` 55$

;8;; ml shmgh Hdkilmf wk}w yhky ml yh` gapuw` ab yh` bmuwy yumo`wyù yh` `x~`lw`w ab yh` Eayklmg Ckui`l hkr`

kumw`l ;;> buklgw 0= g`lymo`w kli 2> omd,$ wa h` ramg`w kl puc`ly u`{p`wy yhky yh` yaykd ab 0>> buklgw kw

klymgm~kyì al kggaply ab yh` bmuwy yùo e` ~kmi smyhapy i`dk}, H` kiiw yhky smyhapy kl mooìmky` kli

`bbmgkgmapw h`d~ yhmw }`ku smdd e` dawy bau yh` Eayklmg Ckui`l, (ZKD$ DJP ;89-

Adiù kw s`dd kw oau` u`g`ly l`sw~k~ù wapug`w galymlp` ya u`bù ya Jpd} ;;$ ;8;> kw yh` mlkpcpukymal iky` ab

yh` Eayklmg Ckui`l au yh` Lkymalkd Bdauk Ckui`l kw my skw flasl ky yh` ymo`, Has`rù$ lal` ab yhù`w`kughùw wypi}mlc yh` okyùmkd al yh` Mdd}umkl ûarmlg`w hkw bapli kl} u`dkyì iagpo`ly$ l`myhù imi M

sh`l w`kughmlc yhuapch yh` iagpo`lyw f`~y ml yh` Kughmr`w ab yh` U`~pedmg ab Wdar`lmk$ i`~kuyo`ly ab yh`

Hmwyaumgkd Kughmr`w ab Djpedjklk bau yh` ~ùmai pliù wguplmy}, Wyucku kdal` (;=37- u`bùw ya k dkyù

iagpo`ly ikyì Okugh ;>$ ;8;9 shmgh mlimgky`w yh` iky` ab Jpd} ;;$ ;8;> kw yh` dky`wy ~awwmed` iky` ab yh`

a~`lmlc ab yh` Ckui`l, Yh` yh`l l`sw~k~ù Ydcuk~h` abbmgm`d i`w ûarmlg`w Mdd}um`ll`w yhky sapdi hkr`

u`~auyì wpgh kl `r`ly wykuyì ya e` mwwpì ky k dkyù iky`$ lko`d}$ buao Agyaeù >7$ ;8;> ya W`~yòeù 52$

;8;7, Ml hmw oòamu`w (yuklwdkymal kli kik~ykymal e} Ekukw ;=89- Okuwhkd Okuoaly o`lymalw ald} yh`

Djpedjklk D}g`po, H` uòkufw yhky yh` D}g`po mw ml yh` hkliw ab gk~ked` ~à~d` kli yhky h` kddayyì ya my

kdwa k eayklmg ckui`l, H` o`lymalw yh` baplikymal ab gadd`c`w ml Djpedjklk kli Zkiku shmd` Hdkilmf ia`w lay

u`bù ya yhmw ml kl} ab hmw d`yyùw, @r`l wa$ yh` wpew`{p`ly kughmr` u`gauiw gdkmo yhky al yh` aggkwmal ab

mlkpcpukymlc yh` Eayklmg Ckui`l Okuwhkd Okuoaly ~dklyì la d`ww yhkl `mchy yu``w$ shù`ky wao` dkyù

kuymgd`w w~`gmb} k dmli`l kli kl `do (Jprkl ;=95- shmgh b`dd iasl kbyù ald} ysa }`kuw (Sukeù ;=99$

iuksmlc-, K hpliuì }`kuw dkyù (I`gòeù$ 7> ;=;;- wao` l`sw~k~ùw `r`l wyky` yhky yh` Ckui`l e`ckl ya

e` ~dklyì ald} ml ;8;;$ shmgh gkl e` imw~uarì al yh` ekwmw ab Hdkilmf#w d`yyùw ab ;8;> bapli ml yh` oplmgm~kd

kughmr`w kli ~pedmwhì ml yh` sauf, My mw yup`$ has`rù$ yhky ml hmw bmuwy d`yyù Hdkilmf kiiw k gumymgkd

gaoo`ly yhky opgh sauf smdd hkr` ya e` ial` e`bau` yh` Ckui`l kgypkdd} e`gao`w k u`kd eayklmg ckui`l,

K ;8;5 dmwy ab ~dklyw mw ~u`wùrì$ wmclì e} gky`ghmwy Omgh`d Yp f sha oawy ~uaeked} kdwa gao~mdì my e}

baddasmlc Hdkilmf#w `xko~d`, Yhmw plymd u`g`lyd} plflasl dmwy skw imwgarùì ml yh` Kughmr`w ab Wdar`lmk e} L,

ûk~uaylmf `lcklcì ml eaykl} hmwyau} u`w`kugh (5>>=-, K bkgwmomd` kggao~klmì e} hù gaoo`lyw mw

~pedmwhì ml yh` jpemd`` mwwp` 5>> ]`kuw ab yh` Eayklmg Ckui`l Djpedjklk, Yh` adi`wy ikyk bapli ya iky` ca

ekgf ya yh` u`gauiw ab H, Bu`}ù (;85=-, Kw baddasmlc buao k s`dd d`cmed` hklisumyy`l dmwy$ yh` Ckui`l

imw~dk}ì lay ald} wpgh lkymr` c`lùk kw Klòal`$ u`~u`w`lyì e} w`rùkd w~`gm`w cuasmlc ml apu gaplyu} (K,

yumbadmk$ K ~uky`lwmw$ K, uklplgpdami`w$ K, lòauawk$ kli kdwa K, h`~kymgk- epy kdwa bau`mcl w~`gm`w wpgh kw

iapeyd`wwd} euì ml yh` galyò~auku} ckui`lw wmlg` okl} ckui`l i`wmclùw auiùì ~dklyw buao rkumapw ~kuyw

ab yh` saudi (Kliu`jfk ;=79$ Iaeumdarm " Fukrkljk$ 5>>7-, Yh` dmwy kdu`ki} mlgdpi`w Kwyù lark`/klcdmk`$

Kwyù larm/e`dcmm$ K, ghml`lwmw$ Kwgd`~mkw w}umkgk$ Gkuyhkopw ymlgyaumpw$ Omukemdmw jkdk~k$ Upie`gfmk dkgmlmkyk$

ya gmy` jpwy wao` ab yhò, Kw `rmi`ly buao yh` kughmr`w$ Hdkilmf$ kw k gadd`c` ~uab`wwau ab eaykl}$ u`g`mrì ml

;8;; kl koaply ab ;7> buklgw$ i`yùomlì e} yh` yh`l wghaad wykyò`ly ab `x~`limypu`, Yh` wkdkum`w ab ayhù

~uab`wwauw sù` smyhml yh` wko` uklc` (ZKD$ DJP ;89 (552--, Jpicmlc buao yh` wapug`w$ 7>>> buklgw sù`

u`wùrì bau okyùmkd `x~`lw`w ab yh` dmeuku}$ ~h}wmgw kli ghòmwyu} gkeml`y kli yh` Eayklmg Ckui`l (âd`g

;=5=-, Kggauimlc ya wao` ayhù wapug`w yh` Eayklmg Ckui`l u`g`mrì k yhmui

Djpedjklk$ Jpl` 55$ ;8;;

Ya yh` U`gyau

Shmd` kyykghmlc yh` dmwy ab `x~`lw`w yhky hkr` kumw`l ml yh` gapuw`

ab yh` bmuwy yumo`wyù ab ;8;; al kggaply ab yh` Eayklmg Ckui`l$

koaplymlc ya ;;> buklgw 0= g`lymo`w kli 2> omdd,$ M ko hù`smyh

k~~d}mlc ya }ap ya auiù yhky yh` yaykd ab 0>> buklgw kw bau`w``l bau

eaykl} d`wwalw ~ù wò`wyù e` ~kmi smyhapy i`dk}, M hkr` yh` halapu

ab kwwpumlc }ap yhky smyhapy kl mooìmky` kli `bbmgkgmapw h`d~ yhmw

}`ku smdd e` dawy bau yh` Eayklmg Ckui`l$ kli M uòkml$

]apuw u`w~`gybpdd}$

]apu wùrkly$

Buklg Hdkilmf$ ûab`wwau ab Eaykl}

ab yhmw koaply$ m,`, ;>>> buklgw (Dkzku ;=2>-, Yh` epic`y w~`gmbmgkdd} u`bùw ya yh` gawyw ab f``~mlc k

oklwùrkly ml yh` Eayklmg Ckui`l$ koaplymlc ya 0>> buklgw ~ù }`ku, Epy ml yh` d`yyù ab I`gòeù 53$ ;8;>

yhky Hdkilmf kiiu`ww`w ya yh` u`c`ly (u`gyau- h` wyky`w yhky yh` gadd`gymlc ab ~dklyw kdal` yukr`ddmlc gawyw

smdd koaply ya =>> buklgw, Kli yh` ~dklyw smdd hkr` ya e` euapchy buao keuaki kw yh` bdauk ml yh` `lrmualw ab

Djpedjklk mw lay umgh `lapch$ o`klmlc yhky yh` kearò`lymalì bmlklgmkd o`klw sù` mlki`{p`ky` (ZKD$ DJP

;89-,

Buklg i` ^kpdk Hdkilmf skw eaul ml Miumjk al Okugh 5=$ ;337, Miumjk skw smi`d} flasl bau myw 5>> }`ku


4/19

yukimymal ab `x~damymlc yh` umgh`wy oùgpu} oml` ml yh` Hkewepuc oalkugh}, Hdkilmf skw yh` wal ab Okymjk$ k

oml` wp~ùrmwau$ kli Iauay`jk, Kw yh` Miumjk oml` ~uarmiì sauf bau kdd yh` mlhkemyklyw ml yhmw ekwml shmgh hki

dmyyd` ymddked` dkli$ my skw {pmy` dacmgkd yhky yh` bkyhù waal kg{pkmlyì hmo smyh yh` ~ukgymgkd kw~`gyw ab

omlmlc, Yh` wal$ has`rù$ whasì la mlyù`wy ml omlmlc epy ml wypi}, Yh` bkyhù opwy hkr` e``l `ldmchy`lì

`lapch ya w`li hmo bmuwy ya yh` dagkd `dò`lyku} wghaad kli yhù`kbyù ya yh` cukooku wghaad ml Djpedjklk

shmgh h` bmlmwhì smyh halapu ml ;38=, E`ys``l ;3=> kli ;3=; h` wypimì ~hmdawa~h} ky yh` D}g`po kli

bmlmwhì smyh `xg`dd`ly u`wpdyw, H` s`ly al ya wypi} yhàdac} kli skw auikmlì ml ;3=0, Hmw s`kf h`kdyh

~u`r`lyì hmo buao wùrmlc kw k ~um`wy (U`ghb`di ;89=$ Raww ;889$ ûk~uaylmf ;==9-, Ml yh` wko` }`ku h`

e`gko` k wgum~yau ab yh` Djpedjklk D}g`po dmeuku}, Al Agyaeù >8$ ;3=2 h` skw k~~amlyì k y`kghù ab yh`bapuyh cuki` ab yh` Lauokd Wghaad ml Djpedjklk$ kli ml ;8>> kl kwwagmkyì y`kghù ky yh` Y`ghlmgkd Wghaad ml

Djpedjklk, Al Jpl` 5;$ ;8>5 h` e`gko` k yò~auku} kli al Jklpku} >0$ ;8>7 k bpdd h`kiokwyù ab yh`

Djpedjklk Lauokd Wghaad, Ml ;8>3 h` bmddì yh` ~awy ab cukooku wghaad ~u`b`gy,

Jpicmlc buao yh` ipym`w h` skw `lyupwyì smyh$ h` opwy hkr` e``l k rù} gk~ked` okl$ okfmlc wsmby ~uacu`ww

muu`w~`gymr` ab hmw e`mlc k l`sgaoù ya Djpedjklk, Hmw flasdìc` kli wpgg`wwbpd oklkcò`ly ab yh` kwwmclì

sauf h`d~ì hmo ya c`y ~uaoayì, Yh` kughmr` iagpo`lyw kli u`gauiw (U`ghb`di ;89=$ Raww ;889$ âd`g ;=5=$

^mlyku ;=7=$ Kughmr`w ab yh` U`~pedmg ab Wdar`lmk$ ZKD$ Djp ;89 (552-- whas yhky ml yh` ~ùmai ab yh` Mdd}umkl

ûarmlg`w h` e`gko` k ~uab`wwau ab lkypukd hmwyau} kli eaykl} ky yh` @gad`w g`lyukd`w, Kdyhapch ;8;7 okufì

yh` `li ab yh` Mdd}umkl ûarmlg`w$ Hdkilmf u`ykmlì hmw hmch kgkiòmg ~awmymal kli galymlpì ya upl yh` Eayklmg

Ckui`l$ aermapwd} `x~ùm`lgmlc la ~uaedòw pliù yh` u`wyauì Hkewepuc upd`, Kggauimlc ya yh` wapug`w$ yh`

Kpwyumklw hki kdd yh` shmd` e``l w~}mlc al yh` yùumyau} ab yh` Mdd}umkl ûarmlg`w kli yh` ~à~d` gaddkeaukymlc

smyh yh` Bu`lgh$ has`rù$ alg` yh`} u`ypulì ya ~asù$ yh`} aermapwd} ckr` ~u`gì`lg` ya flasdìc` kli

kemdmym`w ab mlimrmipkdw ukyhù yhkl yh`mu ~admymgkd galrmgymalw, Has ayhùsmw` `x~dkml yh` bkgy yhky ml myw

i`gu`` ab I`gòeù >9$ ;8;0 yh` ua}kd ìpgkymal gaoomwwmal i`gdkuì yhky ml ysa }`kuw pliù Hdkilmf#w

oklkcò`ly yh` cukooku wghaad hki oki` wa opgh ~uacu`ww kw ya e` ml dml` smyh yh` e`wy mlwymypymalw ab myw

fmli ml yh` Kpwyumkl ~uarmlg`w, @o~ùau Buklz M kskuiì Hdkilmf k cu`ky cadi oìkd (Raww ;889- ya halapu hmw

sauf, Ml yh` wad` ~u`wùrì ~auyukmy ~kmlyì e} Kokdmk r, Hùokllwyhkd kli wyauì ml yh` Lkymalkd Opw`po ab

Wdar`lmk$ Hdkilmf mw w``l s`kumlc yh` oìkd al yh` umchy wmi` ab hmw eu`kwy, Ml kiimymal ya hmw aermapwd}

wpewyklymkd flasdìc` h` w`òw ya hkr` hki k bml` ykd`ly bau aucklmwkymal, H` oklkcì ya upl eayh yh`

cukooku wghaad kli yh` Eayklmg Ckui`l$ ukmwmlc eayh ab yhò ya kl `d`rkyì d`r`d, Kbyù yh` keadmymal ab yh`

Mdd}umkl ûarmlg`w h` wpgg`ìì ml ~u`wùrmlc yh` Eayklmg Ckui`l ml w~my` ab yh` bkgy yhky yh` Hkewepucw ~py

kl `li ya kdd Bu`lgh mlwymypymalw, Yhmw ok} e` ~py iasl ya Hdkilmf#w ghkukgyù yhky Raww (;889-$ gmymlc

Ekelmcc$ i`wgume`w kw baddasw: Hmw bpliko`lykd ~umlgm~d` skw ya dmwy`l kli f``~ wmd`ly$ shmd` yh` oawy

imwymlcpmwhì ab hmw ykd`lyw skw hmw mly`dd`gy,

Klayhù ~ùwal sha ~dk}ì kl mo~auykly ~kuy ml yh` ~u`wùrkymal ab yh` Eayklmg Ckui`l skw Kpwyumkl eayklmwy

Hawy smyh shao Hdkilmf okmlykmlì k bum`lid} u`dkymal, ^mlyku (;=7=- u`bùw ya hmo kw kl klc`d cpkuimkl ab yh`

Djpedjklk Eayklmg Ckui`l, Hdkilmf hki e``l gauu`w~alimlc smyh hmo wmlg` ;8;5, H` kdwa w`ly hmo ~dklyw, @r`l

e`bau` yhky Hawy hki gaddkeaukyì smyh yh` eayklmwyw ml Gkulmadk$ ~kuymgpdkud} Fkud Zamw, Ml Djpedjklk k cuap~

ab `ldmchy`lì mly`dd`gypkdw sù` kgymr` smyhml yh` wa gkddì Zamw#w gmugd` h`kiì e} Fkud#w euayhù mck

(Wmcmwopli- Zamw (Kdjklm `y kd, 5>>;-, Ml k d`yyù ya Zamw Jùl`j Fa~myku$ kl òml`ly dmlcpmwy kli kpyhau ab

yh` bmuwy wgm`lymbmg cukooku ab Wdar`lmkl$ yh`l saufmlc ml Rm`llk$ o`lymalw Hawy, M u`g`lyd} oki`

kg{pkmlyklg` ab Hawy ml hmw ckui`l l`ku E`drìù` (yhùè} ml bkgy u`bùumlc ya yh` Rm`llk Eayklmg Ckui`l-

shmd` M skw ykfmlc k skdf smyh yh` plmrùwmy} emedmayh`gku}, M skw lay ky kdd ksku` ab hmw e`mlc Mdd}umkl, H` skw

umchy ml yh` omiwy ab sumymlc ya Hdkilmf (Fa~myku ;8;5-, Kw my my$ Hawy skw eaul ml Umj`fk$ ml laskik}w Guakymk$

al Okugh >2$ ;32; kli imì ml ;879$ wa h` skw lay mlimbbù`ly ya yh` Mdd}umkl w~mumy kskf`lì e} yh` Bu`lgh,

Hdkilmf oawy ~uaeked} e`gko` k eaykl} `lyhpwmkwy yhklfw ya Spdb`l$ shmgh Raww (;889- gdkmow al yh` ekwmw ab

Spdb`l#w d`yyù ab yhklfw ab Okugh ;=$ ;8>7, Spdb`l imì ml ;8>0$ m,`, s`dd e`bau` Hdkilmf wykuyì y`kghmlc

eaykl}, Hdkilmf `lja}ì k cuasmlc u`lasl koalcwy yh` galyò~auku} @pua~`kl eayklmwyw, @rù wmlg` ;8;5 h`

okmlykmlì k wy`ki} gauu`w~ali`lg` smyh Hawy shao h` o`y bau yh` bmuwy ymo` ml ;85;$ al yh` aggkwmal ab yh`

Had} Kddmklg` galcu`ww ml Djpedjklk, Yhmw ~admymgkd galcu`ww skw kyy`liì e} Upwwml Yzku Kd`xkliù M$ Kpwyumkl

@o~ùau Buklz M$ Fmlc Bùimlkli MR ab Lk~d`w$ kli yh` ipf` ab Oai`lk Buklgmw MR$ kw s`dd kw u`~u`w`lykymr`w

ab Buklg`$ Cu`ky Eumykml$ ûpwwmk$ wmlcd` Mykdmkl wyky`w$ kli e`wmi` yhò keapy 0>> RM^w, Djpedjklk myw`db

gaplyì keapy 5> >>> mlhkemyklyw }`y my hki ya kggaooaiky` kdd yh` kpcpwy ~ùwalkc`w kli yh`mu `lyapukc`,

Yh` galcu`ww dkwyì buao Jklpku} ;> ya Ok} 55$ ;85;, Yhuapchapy yhmw ~ùmai Djpedjklk#w wagmkd dmb` skw rù}

dmr`d} kw yh` cu`ky `r`ly kyyukgyì okl} rmwmyauw lay ald} buao ayhù ~kuyw ab yh` oalkugh} epy kdwa buao

ayhù gaplyum`w (poukik ;==5$ Hadz ;==3-, Hawy gko` ya Djpedjklk kw k ~h}wmgmkl ya @o~ùau Buklz M (^mlyku

;=7=-, Wa my ok} e` kwwpoì yhky h` ok} hkr` o`y smyh kli ykdfì ya hmw bum`li Hdkilmf al oau` yhkl al`

aggkwmal, Kggauimlc ya yh` wapug`w (Raww ;889- Hdkilmf ~uarmiì lpoùapw galyumepymalw ya Hawy#w saufw

Wkdmg`wkli Bdauk kpwyumkgk,

Ml Hdkilmf#w ymo`w yh` Eayklmg Ckui`l skw `ldkucì kli ~awwmed} skddì ml kdu`ki} ml ;858$ kli k ckui`l whì

skw kiiì ya yh` ~uòmw`w, @r`l ky yhky ymo`$ has`rù$ yhù` sù` upoapuw ab `r`lypkdd} oarmlc yh` Ckui`l


5/19

gdawù ya yh` yasl g`lyù$ ya kl ku`k ab Ymradm e`ys``l yh` bau`wy kli yh` D`yyùokl kdd`}$ yh` ~umlgm~kd kdd`}

d`kimlc yaskuiw yh` G`fmlar cuki gkwyd`, ^mlyku (;=7=- kdwa kiiw yhky Hdkilmf hmow`db skw ml bkrapu ab wpgh k

~uaj`gy shmgh$ has`rù$ skw lay u`kdmzì,

Hdkilmf galymlpì cmrmlc s`dd/kyy`liì eaykl} d`gypu`w kw dky` kw ;879, Eaykl} d`gypu`w kw kl a~ymalkd wpej`gy

gd`kud} o`kly kl kirklykc` yhky Djpedjklk hki arù yh` ìpgkymalkd w}wyò ml yh` ayhù ~uarmlgmkd yaslw yhky

sù` d`by smyhapy my (^mlyku ;=7=$ Gm~ùd` 5>>;-, H` mlw~muì l`s ~p~mdw wpgh kw Bu`}ù$ Cukb$ Yaookwmlm ya

ykf` p~ eaykl}, H` mlmymkdd} `r`l ~u`r`lyì Bu`}ù ya gao` ya eaykl} d`gypu`w bau b`ku yhky h` omchy i`ray`

yaa opgh ymo` ya my kli kw k u`wpdy bkmd ya bmlmwh hmw wypim`w$ epy dkyù al h` `lgapukcì hmo kli u`gaoo`liì

hmo ya hmw Rm`ll`w` gadd`kcp`w L, Y, Hawy (;32;;879- kli J, B, Jkg{pml (;322;87=- (Sukeù 5>>5-, Mlkiimymal ya yh` Lkymalkd Bdauk Ckui`l$ shmgh mw iapeyd`wwd} hmw cu`ky`wy kghm`rò`ly kli galymlp`w ya

u`~u`w`ly k dmrmlc oalpo`ly ya hmw sauf$ Hdkilmf gao~mdì k umgh hùekumpo gadd`gymal ab Gkulmadk6 h` d`by

e`hmli k lao`lgdkyau ml oklpwgum~y$ mlgdpimlc 7989 w`ì ~dklyw$ kli k bml` dmeuku}, Ml ;872 h` ialkyì yh`

hùekumpo kli yh` lao`lgdkyau ya yh` l`sd} `wykedmwhì opw`po shmgh hki wmlg` Agyaeù ;872 e``l ml

a~ùkymal ml yh` cuapli bdaau uaaow ab yh` D}g`po epmdimlc$ kli h` d`by yh` dmeuku} ya yh` yh` D}g`po dmeuku}

(Raww ;889- shù` h` hki e`cpl hmw gku`ù,

Kggao~klmì e} Kliu`j Bd`mwghokll (;8>9;823-$ shao h` yaaf al kw k bapuy``l }`ku adi ckui`lmlc

k~~u`lymg` bau yh` Eayklmg Ckui`l$ h` skliùì yhuapch lpoùapw ~kuyw ab yh` hao`dkli (Sukeù ;=27$

ûk~uaylmf ;==7k-, Kw wykyì e} Bu`}ù (;85=-$ h` skw eumlcmlc ~dklyw buao imbbù`ly ~kuyw ab Gkulmadk, H`

o`lymalw$ koalcwy ayhùw$ Djpe`dj$ Fauamgk$ Z`d`lmgk$ Eahmlj$ Ful$ ulk ~uwy$ âu`z`l$ J`d`lf$ Cadjkfm$ kr`l$

Lklaw$ Ruòmgk,Raww (;889-$ koalc ayhù o`lymalw kdwa yh` Iukrk kli yh` Wa k rkdd`},

Ml hmw hmwyaumgkd wpur`} ab eaykl} ml Gkulmadk Raww (;889- i`bml`w yh` ymo` ymdd ;889 kw yh` gdkwwmgkd ~ùmai

wykuymlc smyh yh` kuumrkd ab Wga~adm ya Miumjk ml ;309$ yh` ymo` buao ;8>; ya ;805 kw yh` Hdkilmf ~ùmai$ kli

yh` ~ùmai ab yh` wpew`{p`ly yhmuy} }`kuw, H` mw ~ùb`gyd} jpwymbmì ml u`bùumlc ya yh` bmuwy ~ùmai kw yhky ab

Wga~adm kli yh` w`gali kw yhky ab Hdkilmf$ kdyhapch yh` dkyyù ~ùmai kgypkdd} `xy`liw s`dd e`}ali yh` }`ku ab

Hdkilmf#w i`kyh ml ;899 (Ed`ms`mw ;899-, My omchy okf` w`lw` ya galgdpi` my smyh K, Bd`mwghokll sha gkuumì

al Hdkilmf#w sauf kdyhapch Raww#w imrmwmal mw lal`yh`d`ww kgg`~yked` e`gkpw` ml yh` w`gali ~kuy ab hmw gku`ù

Bd`mwghokll i`rayì opgh ab hmw sauf ya ~ukgymgkd eaykl}$ bupmy cuasmlc kli hauymgpdypu` (ûk~uaylmf ;==7k-,

Yh` ùmai ab Emkyzarwf} kli Bd`mwghokll (;879;823-

Kbyù Hdkilmf k~~dmì bau u`ymuò`ly kli u`ymuì ml ;879 yh` oklkcò`ly ab yh` Eayklmg Ckui`l kli yh`

eaykl} d`gypu`w sù` ykf`l arù e} ~h}wmgmkl Jkl`z L`~aopf Emkyzarwf} (;8>;;827-, H` hki gko` ya

Djpedjklk ml ;877 kli saufì kw k ~uab`wwau ab ~h}wmgw$ ghòmwyu} kli eaykl} ky yh` wghaad ab oìmgml` kli

wpucù} shù` h` aeykmlì yh` wykypw ab k u`cpdku ~uab`wwau ald} ml ;87=, Kl kyy`wymal al hmw ò~da}o`ly

wykypw skw mwwpì ya hmo opgh dkyù$ ald} ml ;897 (^mlyku ;=7=-, Wmomdkud} kw Hdkilmf$ Emkyzarwf} ~dk}ì kl

mo~auykly ~kuy ml yh` ìpgkymal ab yh` l`s c`lùkymal ab eayklmwyw (ûk~uaylmf ;==7k$ Ckui`l Kughmr`w-, H`

wpgg`wwbpdd} h`kiì yh` Ckui`l ymdd ;80> sh`l h` skw yuklwbùuì ya Wkdzepuc, H` ~kmi yumepy` ya Hdkilmf e}

lkomlc Wga~admk hdkilmfmklk kbyù hmo$ myw gpuu`ly lko` e`mlc W, gkulmadmgk b, hdkilmfmklk (Emkyzfarwf} "

Bd`mwghokll- @, Ok}ù, Ml ;895 yh` Ckui`l ~uòmw`w sù` `ldkucì ya 32 ku`w, Kbyù e`mlc yuklwbùuì ya

yh` Wkdzepuc oìmgml` kli wpucù} wghaad$ Emkyzarwf} uì`wmclì yh` adi dagkd eayklmg ckui`l kli `liasì my

smyh k oau` wgm`lymbmg mly`ly$ kdwa mlmymkymlc kl mlyùlkymalkd `xghklc` ab w`ìw (^mlyku ;=7=-,

Kbyù Emkyzarwf}#w i`~kuypu` yh` oklkcò`ly ab yh` Ckui`l skw `lyupwyì ya Kliu`j Bd`mwghokll, H` kdwa

yaaf arù yh` eaykl} d`gypu`w ky yh` cukooku wghaad shù` eaykl} skw kl a~ymalkd wpej`gy mlyuaipgì e}

Hdkilmf, H` galipgyì ~u`~kukyau} gapuw`w kli ykpchy ky yh` wghaad ab kcumgpdypu`$ hmw okjau wpej`gy e`mlc

bupmy cuasmlc shmgh skw yh`l galwmiùì rù} mo~auykly, Ml ;899 Bd`mwghokll ~pedmwhì hmw eùwmghy iù

Bdauk Fukmlw K Wpur`} ab Gkulmadkl Bdauk yhky yh` eayklmwyw ia lay guìmy kw k gao~d`y`d} u`dmked` sauf, Hmw

d`gypu`w sù` kyy`liì e} rkumapw mo~auykly o`l B, @ujkr`g$ M, Yp f$ J, kbù, H` kdwa aucklmzì Ckui`l

yapuw, S`kyhù ~ùomyymlc$ yh` Eayklmg Ckui`l skw a~`l ya yh` c`lùkd ~pedmg `rù} kbyùlaal, ûk~uaylmf

(;==7k- gaoo`lyw yhky$ galyuku} ya Hdkilmf$ Bd`mwghokll skw k oau` ~uadmbmg kpyhau, E`wmi` yh`

kearò`lymalì sauf h` ~pedmwhì ml yh` Gkulmadmk ;878;897$ yh` Bdauk kli yh` Rùhklidplc`l i`w

zaadacmwgh/eayklmwgh`l Rù`mlw ml Sm`l, Ml ;889 h` wykuyì sumymlc ml Wdar`lmkl bau Ed`ms`mw#w Larmg`, H` skw

`lckcì ml bupmy cuasmlc kli kgyì kw kl kww`wwau ky `xhmemymalw, Ml ;87= h` e`gko` k gauu`w~alimlc oòeù

ab yh` Ekrkumkl Eayklmgkd Wagm`y} kli ml ;89; k oòeù ab yh` Gkulmadkl Kcumgpdypukd Wagm`y}, Bd`mwghokll

skw k~~u`lymgì6 kw `rmi`ly buao al` ab Hawy#w d`yyùw ya Hdkilmf$ yh` dkyyù mw ~uaomwwmlc hmo ya w`li

Bd`mwghokll ya Rm`llk ya d`kul ckui`lmlc kli Cùokl, Has`rù$ kw baddasmlc buao klayhù ab Hdkilmf#w

d`yyùw$ Bd`mwghokll skw yaa epw} ml yh` Eayklmg Ckui`l ya `rù d`kr` my (U`gh`b`di ;89=-, Muu`w~`gymr` ab hmw

mo~ùb`gy ~uab`wwmalkd ìpgkymal Bd`mwghokll imi k cu`ky jae ml ~a~pdkumzmlc yh` Ckui`l smyh yh` ~pedmg, Ml

yh` ;87= Gkulmadmk h` `r`l ~pedmwhì yh` mlbauokymal shmgh ~dklyw edaaoì ml yh` Eayklmg Ckui`l buao Ok}

ymdd yh` `li ab Kpcpwy (ûk~uaylmf ;==7k-,


6/19

Gao~kukymr` Kww`wwo`ly ab yh` ^ùmai buao ;879 ya ;882

Kdd ya/iky` hmwyaumgkd wpur`}w u`~auy yhky yh` Bd`mwghokll ùk skw baddasì e} k d`ww wpgg`wwbpd ~ùmai kli

yhky yh` Ckui`l u`cu`wwì$ kli M o}w`db pwì ya gmy` yhaw` wapug`w (^kpdml ;=5=$ Dkzku ;=2>$ Wyucku ;=37$

Wyucku ;=80$ Ekrgal ;==2$ ;==8$ 5>>>-, Has`rù$ jpicmlc buao Raww#w i`wgum~ymal (;880- ab yh` Eayklmg

Ckui`l kli yh` plwmclì sumyy`l wapug`w buao yh` Ckui`l kughmr`w shmgh u`bù ya adiù kllpkd u`~auyw$ M

sapdi las bmli my rù} hkui ya kcu`` smyh wpgh kl kww`wwo`ly, My whapdi e` layì yhky yhmw skw k ~ùmai sh`lbupmy cuasmlc kli hauymgpdypu` sù` c`yymlc opgh kyy`lymal$ yh`mu okjau ~uaoayau e`mlc Bd`mwghokll sha skw

baddasì ml hmw yukgfw e} Falwgh`cc kli ckui`lù Updmyz, Kggauimlc ya yh` oklpwgum~yw bapli ml yh` Eayklmg

Ckui`l$ Falwgh`cc d`by Okumeau bau Djpedjklk al Agyaeù ;2$ ;809, H` skw ya y`kgh ky yh` Djpedjklk cukooku

wghaad, Ml ;825 h` e`gko` k ~uarmwmalkd imu`gyau ab yh` l`s dasù cukooku wghaad ml Fuklj epy u`ypulì ya

Djpedjklk kdu`ki} ml ;827, Kggauimlc ya k wapug`$ ml ;822 h` mw kckml y`kghmlc lkypukd hmwyau}, Al Jpl` ;3$

;823$ jpwy ;5 ik}w kbyù Bd`mwghokll#w i`kyh$ h` mw k~~amlyì h`ki ab yh` Eayklmg Ckui`l,

^ùpwmlc yh` `xò~dku} i`wgum~ymal ab yh` Ckui`l ml hmw ymo`$ s` c`y kl `lymu`d} l`s mlwmchy, K hklisumyy`l

Ckui`l wapug` mlimgky`w yhky ml ;828 k yu`` lpuwù} skw ~dklyì ml kl kw }`y plpwì ~kuy ab yh` Ckui`l shù`

wao` w~kg` skw u`wùrì kdwa bau w`rùkd ayhù gpdymrkyì ~dklyw, S` kdwa d`kul yhky yh` ;828!;82= epic`y

ab yh` Ckui`l koaplyì ya 95> bdaumlw kli yhky yh` Ckui`l u`g`mrì k wper`lymal ab 5;> bdaumlw ya ~k} yh`

ckui`lù, Yh` wapug` o`lymalw yhky k l`s kg{pmwmymal hkw u`g`lyd} e``l kiiì ya Ckui`l$ lko`d}$ kl

kd~ml`ypo, Kggauimlc ya k oklpwgum~y ab ;83;!;835$ yh` Eayklmg Ckui`l hkw e``l `lumghì smyh ;0> w~`gm`w ab

~uìaomlklyd} Kd~ml` ~dklyw ialkyì e} yh` yh`l ok}au I`wghokll$ ûab`wwau Dmlhkuy$ Yp f kli Spulù, Ml

yh` }`kuw ;835!37 ;>> l`s w~`gm`w sù` kiiì ya yh` yu`` lpuwù}, Yh` ~ùmai ab ;837!39 w`òw ya hkr`

e``l okufì e} k wlasd`ww smlyù ekid} kbb`gymlc yh` Kd~ml` ~dklyw wa kggauimlc ya yh` wapug`$ yh` ikokc`w

smdd hkr` ya e` u`~kmuì ml yh` }`ku ya gao`$ shmgh kgypkdd} hk~~`lw ml ;830!32 , Yh` dawy Kd~ml` ~dklyw sù`

u`~dkgì ml yh` }`kuw ;830!32, Yh` ;838!3= u`~auy mlimgky`w yhky bpuyhù ;>0 Kd~ml` ~dklyw sù` ~dklyì al

yh` hmddagf, Epy yh` ;885!87 u`~auy mlimgky`w yhky yh` yu`` lpuwù} smdd e` cmr`l p~,

Yh` o`lymalì hklisumyy`l iagpo`lyw u`bù lay ald} ya ~dklyw epy u`cpdkud} o`lymal kdwa yh` yu`` lpuwù}$

shmgh w`òw ya mlimgky` k u`cpdku mlbdas ab bpliw bau my, Kiimymalkdd}$ s` ku` kdwa ml ~aww`wwmal ab kl

`xò~dkumd} i`wmclì cuapli ~dkl kli k bml` i`wgum~ymal ab yh` Ckui`l$ kli ab k dmwy ab ~dklyw$ kdd ab yh`w` e}

Raww (;880-, Yh` mokc` ab yh` Ckui`l kw u`r`kdì e} yh` ysa wapug`w mw e} la o`klw kw ~aau kw dkyù

i`wgumeì ml k hklisumyy`l u`~auy e} ^kpdml (;=58-, My mw yup`$ has`rù$ yhky yhmw i`yùmaukyì wyky` mw

o`lymalì kdwa ml kl kuymgd` ~pedmwhì ml yh` l`sw~k~ù Wdar`l`g ml ;=95$ ml shmgh Buklg Jprkl$ h`ki ab yh`

Eayklmg Ckui`l$ kbbmuow yhky pliù Falwgh`cc yh` Ckui`l skw d`y ya u`cu`ww, Yhmw plbdkyyùmlc mokc` ab yh`

Ckui`l omchy e` kwwagmkyì smyh Jprkl#w u`~auy ya yh` l`sw~k~ù$ epy yh` wapug` skw oawy ~uaeked} ^kpdmlw#w

u`~auy, My ok} lay e` rù} bku buao yh` yupyh mb s` wk} yhky yh` yu`liw ab ~uaoaymlc bupmy cuasmlc oki`

yhòw`dr`w b`dy kdwa ml yh` Eayklmg Ckui`l,

Pliù ^kpdml yh` Ckui`l u`ckmlì Hdkilmf#w w~mumy kli e`gko` gdawù ya yh` ayhù eayklmg ckui`lw ml @pua~`,

^kpdml#w gumymgkd kyymypi` omchy hkr` oki` my `kwmù bau hmo ya l`caymky` k dakl bau yh` Ckui`l kli `xgpuwmalw

al shmgh h` e`ckl camlc ya rkumapw ~kuyw ab Gkulmadk, My sapdi e` hkui ya kgg`~y yhky yh` Ckui`l skw

~u`w`lyì ml wpgh k bml` dmchy ml ;880 ya e` i`wgumeì jpwy al` }`ku dkyù kw ~ùb`gyd} plgkuì/bau kli

l`cd`gyì, Yhapch my mw yup` yhky kl} ckui`l ok} i`gdml` ukyhù {pmgfd}$ my ia`w w`ò pldmf`d} yhky yhmw al`

hki bkdd`l k~kuy smyhml wpgh k whauy ~ùmai ab ymo`, My mw kdwa wpu~umwmlc yhky$ mb kdd yhmw sù` yup`$ h` imi lay

bmu` yh` ckui`lù umchy ksk}, Al yh` galyuku}$ h` galymlpì ya sauf smyh Updmyz k cu`ky okl} }`kuw ya gao`,

K dkyù u`~auy al yh` galwyupgymal ab yh` Ckui`l hapw` ml yh` ~ùmai kbyù yh` `kuyh{pkf` ok} u`r`kd ^kpdml

kw k `xyuò`d} gumymgkd okl lay `kwmd} ~d`kwì smyh shky`rù skw e`mlc ial`, Yhpw$ ml k u`gaui yh` l`s Ckui`l

hapw` shmgh skw epmdy ml ;8=3 mw i`wgumeì kw pw`d`ww, Dkzku (;=09- wyky`w yhky yh` hapw` skw epmdy ml kpypol

;8=3$ yhky my skw emccù yhkl yh` ~u`rmapw al` epy e} hkdb wokddù yhkl ~dkllì e`gkpw` d`ww bpliw yhkl

bau`w``l sù` kgypkdd} krkmdked`,

Bau yh` ~pu~aw`w ab gao~kumwal smyh ^kpdml#w wpew`{p`ly u`~auy$ d`y o` gmy` k ~kuy ab Raww#w (;880-

galyò~auku} i`wgum~ymal ab yh` Ckui`l$ yh` ~kwwkc` e`mlc cmr`l ml myw aumcmlkd bauo: Yh` Ckui`l hkw yhu``

`lyuklg`w: okml `lyuklg` (;- kli ysa ayhù `lyuklg`w (5$ 7- shmgh ku` oawyd} gdawì, Mb s` `lyù yhuapch yh`

bmuwy$ k smi` skdf eauiùì al eayh wmi`w smyh ykdd/wyòoì g`lymbadmkw d`kiw ya yh` ckui`l whì (h-,

Kw `rmi`ly buao yh` ~dkl$ bdasù eìw ~dklyì smyh i`gaukymr` ~dklyw dm` kdalc yh` skdf, Hù` s` bmli ^kàlmk

abbmgmlkdmw kli ^, y`lpmbadmk$ D,$ w`rùkd rkum`ym`w ab Imcmykdmw ~pu~pu`k D,$ I`d~hmlmpo Kjkgmw D,$ Lmc`ddk

ikokwg`lkD,$ rkumapw ~`yplmkw kli ~hdax`w (^hdax-, ^k~krù waolmbùpoD,$ Cdkimadpwkli Gko~klpdk oìmkD,$

Dmdm`w ku` ~dklyì l`ku yh` ckui`l whì, My mw ~kuymgpdkud} sauyh o`lymalmlc yh` dar`d} Dmdmpo gkulmadmgpoEhui,$

yh` okclmbmg`ly D, w~`gmawpoYhec, (au dklgmbadmpo$ kw u`bùuì ya e} ckui`lùw-$ D, Okuykcal$ D, gklimipo`y

epdembùpoD, Bumymddkumk mo~ùmkdmwD, kli Gkllk mlimgkD, eayh kyyukgy opgh kyy`lymal,

Yhu`` dkuc` ckui`l eìw (K- shù` yh` ~dklyw ku` kuuklcì ml dml`w dm` al eayh wmi`w ab yh` ~umlgm~kd skdf,


7/19

Yh` {p`wymal mw oawyd} ab yh` ~dklyw cuasmlc ml yhmw gaplyu} kli ab shmgh yh` baddasmlc whapdi e` ~amlyì apy:

Edkck}#w ik~hl` (Ik~hl` Edkck}klkBu`},-$ ây`lymddk bukckumkwyupo @hu, kli omguklyhk Uko,-$ kw s`dd kw ^,

gkulmadmgkFùl,- shmgh mw rù} wmomdku ya yh` dkyyù/lkoì ~dkly$ @~moìmpo kd~mlpoD,$ Rùkyupo lmcupo kli

kdepoD,$ H`ddèaupw rmumimw$ lmcùkli kyua~pu~pu`pw$ D`pgajpo rùlpokli k`wymrpoD,$ Kddmpo gkumlkypo D,$

Rùekwgpo ~hdaoami`w D,$ âyùmpo Wklcpmwauek D,$ Dplkumk uìmrmrk D,$ Wykgh}w cùoklmgk D,$ A`layhùk

em`llmw D,$ Iaualmgpo kpwyumkgpo Jkg{, kli ^kuikdmklgh`w D,$ Lkugmwwpw ^w`pia/Lkugmwwpw kli ~aymgpw D,$

Imcmykdmw dpy`kD,$ ây`lymddk u`gykD,$ Mumw cùoklmgkD,$ Kwgd`~mkw w}umkgkD,$ @ghmla~w w~hkùag`~hkdpwD,$ kli

okl} ayhùw,

Poe`ddmbùapw ~dklyw$ shmgh ku` rù} keplikly ml Gkulmadk$ ku` ~dklyì ml yh` yhmui bm`di al yh` umchy,Cuasmlc hù` ku` Okdkekmdk Cadkfk$ imwgarùì e} Hkg{p`y$ Oada~aw~ùopo gmgpykumpoIG$ Wga~adm#w O}uuhmw

aiaukyk$ (Hùkgd`po W~halimdmpo kli kpwyumkgpoD,$ Dmcpwymgpo w`cpmùm$ Hkg{p`ymk @~m~kgymwIG,$ Kwyuklymk

okjauD, kli gkulmadmgkSpdb,$ kli bmlkdd} yh` hpc` Yaookwmlmk rùymgmddkumwEùy,

Raww#w i`wgum~ymal mw kgypkdd} dalcù epy yhmw ~kwwkc` whapdi wpbbmg` ya ~uarmi` kl mlwmchy mlya yh`

gmugpowyklg`w, D`y o` is`dd eum`bd} al hmw `xkomlkymal ab yh` bmlklgmkd okyyùw, Yh` Ckui`l skw yh` ~ua~ùy}

ab yh` Ua}kd Mo~ùmkd Cukooku Wghaad$ u`g`mrmlc k }`kud} cukly ab 5;> bdaumlw shmd` yh` Oplmgm~kdmy}

galyumepyì k bpuyhù koaply ab ;>0 bdaumlw, Yh`w` bpliw sù` pwì ya ~k} yh` wp~ùrmwmlc ~uab`wwau kli yh`

ckui`lù, Raww uòkufw yhky rù} dmyyd` oal`} mw d`by bau gpuu`ly `x~`limypu`, Ysa ayhù mlwymypymalw$ yh`

hmchù w`galiku} wghaad kli yh` r`yùmlku} i`~kuyo`ly$ sù` `lymydì ya pw` yh` Ckui`l, Gadd`c` gklimiky`w

kyy`liì bupmy cuasmlc gdkww`w ml yh` Ckui`l ymdd ;885, Al ukmld`ww kbyùlaalw my skw a~`l ya yh` c`lùkd

~pedmg, Raww galgdpi`w e} wk}mlc yhky h` hkw iuksl k ~u`gmw` ~dkl ab yh` Ckui`l e`gkpw` ab yh` upoapuw yhky

my sapdi e` u`kwalked` ya oar` my ya k oau` dmr`d} ~kuy ab yh` yasl ya yh` o`kias} ku`k ml Ymradm al eayh

wmi`w ab yh` Dkyyùokl Kdd`} (Raww ;880-,

^kpdml (;=;5$ ;=58- sumy`w keapy yh` Ckui`l ml k gao~d`y`d} imbbù`ly sk}, H` mw ~kuymgpdkud} gumymgkd ml hmw

oklpwgum~y ab I`gòeù 5>$ ;=58$ cmrmlc k whauy hmwyau} ab yh` Eayklmg Ckui`l wmlg` Hdkilmf ymdd yh`

o`lymalì }`ku, H` sumy`w: Kbyù Bd`mwghokll#w i`kyh ml ;823 yh` Ckui`l skw ykf`l arù e} cukooku wghaad

~uab`wwau R, Falwgh`cc shmd` J, Updmyz skw `lckcì kw k ckui`lù, H` u`~auyw yhky kbyù Falwgh`cc#w

u`ymuò`ly yh` ~uarmlgmkd carùlo`ly k~~amlyì hmo$ yh` kpyhau ab yhmw sumymlc$ h`ki ab yh` Ckui`l kli

kwwmclì hmo$ ml ;=;>$ cukooku wghaad ~uab`wwau Bu, Rùemg kw k wgm`lymbmg kwwmwykly, Ml yh` o`klymo` (;=>3-

ckui`lù Updmyz u`ymuì kli skw u`~dkgì e} Bu, Jprkl, ^kpdml yh`l wk}w: Kw bku kw yh` yh`l wyky` ab yh`

Ckui`l mw galgùlì$ my hki e``l ml i`gdml` `rù wmlg` Hdkilmf#w u`ymuò`ly, Ml ;828 yh` Ckui`l cay k yu``

lpuwù} bau yh` ~pu~aw`w ab mlwyupgymlc bpypu` y`kghùw al bupmy cuasmlc$ k bkmud} ~uaipgymr` aughkui skw

~dklyì$ kli k galwmiùked` lpoeù ab r`c`yked`w sù` cuasl yhù`$ wa yhky ~umoku} kyy`lymal skw i`rayì ya

yhaw` ~dklykymalw, Wa sh`l ykfmlc arù yh` oklkcò`ly ab yh` Ckui`l ml ;882 M u`gauiì jpwy 7;5 w~`gm`w ab

gaooal lkymr` yu``w$ whupew$ ykdd bauew kli kllpkd hùew, H` suay` yhmw opgh dkyù$ kbyù 95 }`kuw ab

oklkcmlc yh` Ckui`l,

^kpdml#w u`~auy mw ml gao~d`y` galyukwy ya yhky ab Raww (;880- sha mw bpdd ab ~ukmw` bau yh` Ckui`l shù`kw

^kpdml$ yhapch ~ukmwmlc Hdkilmf$ `x~u`ww`w dmyyd` k~~u`gmkymal ab kl} ab Hdkilmf#w wpgg`wwauw, ^kpdml#w gumymgmwo

omchy u`wpdy buao yh` bkgy yhky yh` ~ùmai h` i`wgume`w kli yh` ~ùw~`gymr` buao shmgh h` w``w yh` Ckui`l

kw my pwì ya e` ku` las eayh ml yh` uòay` ~kwy$ yh`lg` hmw kdyùì rm`s ab yhaw` ymo`w$ au ~ùhk~w h` omchy

wmo~d} e` gumymgkd ab yh` lal/eayklmg ckui`lmlc wpgh kw ~ukgymgì ml yhky ~ùmai,

^kpdml#w ^ùmai (;882;=7;-

Kw `rmi`ly buao yh` hklisumyy`l iagpo`lyw u`bùumlc ya yh` Eayklmg Ckui`l ab ;882$ ^kpdml$ ml hmw rù} bmuwy

}`ku$ oklkcì ya aeykml$ ml kiimymal ya yh` kbauò`lymalì cukly kli yh` oplmgm~kd wper`lymal ab ;>0 bdauml$ k

bpuyhù koaply ab ;>> bdaumlw buao yh` ûarmlgmkd Kwwòed}, ^kpdml uòkufw yhky yhmw h`d~ì yhò ya gadd`gy k

cu`kyù lpoeù ab ~dklyw buao lkypu` kli ya `wykedmwh galykgy smyh ayhù eayklmg ckui`lw$ yhpw kg{pmumlc 9>>

w`ìw ab imbbù`ly ~dklyw, Ml ;883!;888 h` eapchy 2>> Kd~ml` ~dklyw wa yhky yh` yaykd lpoeù ab ~dklyw uaw`

ya 5>>>, Ml gall`gymal smyh ;888!;88= h` u`~auyw ~pedmwhmlc yh` bmuwy w`ì mli`x Mli`x wòmlposhmgh skw

`xghklcì smyh 7> eayklmg ckui`lw shmd` yh` lpoeù ab w~`gm`w s`ly p~ ya 585=, E`ys``l ;8=5 kli ;8=7 yh`

cukly skw mlgu`kwì buao 5;> bdaumlw ya 95> bdaumlw kli yh` Ckui`l galymlpì ya u`g`mr` yh` oplmgm~kd

wper`lymal ab ;>0 bdaumlw, Ky yhky ymo` yh`} hki galykgy smyh 38 ckui`lw, H` ~kuymgpdkud} ~amlyw apy yhky yh`

`xghklc` skw k cu`ky wpgg`ww e`gkpw` yh` ckui`l hki e``l abbùmlc kdwa lpoùapw dmr` ~dklyw ml `xghklc`, H`

u`~auyw keapy k wpgg`wwbpd `xgpuwmal ya R`dèmy (Updmyz mw mlimgkyì ml ~ku`lyh`w`w-$ shmgh o`kly k wpewyklymkd

kiimymal ya yh` ~dkly gadd`gymal, My mw ald} ml ;8=7!=9 yhky h` u`bùw ya wao` l`sd} kg{pmuì w~kg` ip` ya

keklialmlc yh` yu`` lpuwù} kli kdwa yhky yh` Oplmgm~kdmy} kiiì ;>> bdaumlw ya yh` pwpkd wper`lymal ab ;>0

bdaumlw, H` kiiw yhky yh` Ckui`l kw k shad` mw e`mlc uì`wmclì kli yh` kd~ml`ypo hkw e``l `ldkucì e} ;3

hmddagfw, Wa$ shmd` w~`kfmlc ukyhù i`~u`gkymlcd} ab yh` yu`` lpuwù}$ h` lal`yh`d`ww f`~y my bau oau` yhkl

`mchy }`kuw, H` ok} hkr` e``l u`g`mrmlc wao` kiimymalkd oal`} al yhmw kggaply$ kdyhapch yhmw mw lay `x~dmgmy`d}


8/19

wykyì ml kl} u`~auy,

Ml ;8=9 kli ;8=0 k hklisumyy`l wapug` wyky`w yhky yh` yasl u`~u`w`lykymr`w sù` galwmiùmlc yh` mi`k ab

yuklwbùumlc yh` Ckui`l ya Ymradm, Yhmw mw sh} yh` l`s dk}apy ab yh` Ckui`l skw oao`lykumd} hkdyì, Ml yh`

Djpedjklk `kuyh{pkf` ab ;8=0 yh` Ckui`l skdd euaf` iasl$ ekid} ikokcmlc yh` hapw`, Kggauimlc ya yh`

wapug`$ ù`gymal ab k l`s hapw` mw ya e` ~awy~alì ip` ya k ~awwmed` u`dagkymal ab yh` Ckui`l, Yhmw mi`k bmuwy

o`lymalì kdu`ki} e} Raww (;880- skw aermapwd} u`rmrì, Ml yh` gapuw` ab ;8=2 kli ;8=3 la u`~kmuw hki kw }`y

e``l pliùykf`l$ kli kw yh` w`ì mli`x skw lay mwwpì yh` w`ì `xghklc` skw wùmapwd} uìpgì, Has`rù$ ml

kpypo ;8=3 yh` hapw` mw u`~auyì ya e` ml ~dkg`$ yhapch lay ml yh` `x~`gyì imo`lwmalw$ wa yh` wapug`

i`wgume`w my kw plwpmyked`, K w`gymal ab yh` skdd mw u`galyupgyì, Yh` mi`k ab oarmlc yh` Ckui`l hkw e} lase``l aermapwd} keklialì$ shmgh kggauimlc ya yh` wapug` mw u`cu`yyked` e`gkpw` yhmw o`klw yhky my smdd e`

l`g`wwku} ya galymlp` smyh yh` u`kuuklcò`ly ab yh` Ckui`l$ kli wpgh k ~uaj`gy smdd las yhky yh`

Oplmgm~kdmy} hkw wya~~ì kiimlc yh` `xyuk koaply ab ;>> bdaumlw e` opgh oau` imbbmgpdy ya gkuu} apy, Ml ;8=8

my mw u`~auyì yhky yh` w}wyò mw kuuklcì kggauimlc ya yh` yh`l rkdmi @lcdù w}wyò,

^kpdml (;=58- sumy`w yhky sh`l ykfmlc arù yh` oklkcò`ly ab yh` Ckui`l h` skw s`dd ksku` ab yh` bkgy yhky

opgh yamd kli galymlapw `bbauy sapdi e` u`{pmuì ya ukmw` yh` Ckui`l ya yh` d`r`d ab k wgm`lymbmg mlwymypymal, K

eum`b apydml` ab yh` wyky` ab yh` Ckui`l ml yh` }`ku ;=;; mw u`~auyì ml yh` Dkmekghù Z`myplc, ^kpdml (;=;5-

galyumepyì k oau` gao~u`h`lwmr` kuymgd` al yh` Ckui`l ya yh` Gkulmadk, H` wk}w yhky e} ;=;5 yh` Ckui`l hki

e``l u`cpdkyì ya wpgh kl `xy`ly ya gao~`y` smyh okl} k plmrùwmy} eayklmg ckui`l: ml yhky }`ku my gaplyì

2>>> w~`gm`w kli hkueapuì kdoawy kdd u`~u`w`lykymr`w ab Gkulmadkl bdauk, Yh` ~dkly bpli ab wpgh ~ua~aymalw

skw kg{pmuì kw k u`wpdy ab yh` gall`gymalw yhky yh` Ckui`l hki `wykedmwhì smyh =2 eayklmg ckui`lw, H`

gdkmow ya hkr` kghm`rì kdd yhmw ~umokumd} yhuapch yh` wgm`lymbmgkdd} ìmyì ~umlyì mli`x`w Mlimg`w wòmopo,Ml yh` kuymgd` h` kdwa w~`kfw ab hmw ~dklw ya g`dèuky` yh` hpliuìyh kllmrùwku} ab yh` Eayklmg Ckui`l

(;=;>- e} ~pedmwhmlc k gao~u`h`lwmr` sauf ab p~ ya ;0> ~kc`w keapy yh` Eayklmg Ckui`l yhky sapdi wùr` kw k

i`ykmdì cpmi` epy h` keklialì yh` ~uaj`gyw ip` ya mlwpbbmgm`ly bmlklg`w, ^kpdml u`ymuì buao hmw

~uab`wwaumkd ~awy ml ;=>; epy ky yh` `x~u`ww smwh ab yh` ~uarmlgmkd carùlo`ly h` u`ykmlì hmw ~awy kw h`ki ab

yh` Ckui`l (Ckui`l kughmr`w-, Ipumlc Saudi Sku M kdd yh` galykgyw sù` imwup~yì$ yh` ckui`lù skw

galwgum~yì mlya yh` kuo} kli yh` Ckui`l skw ekid} kbb`gyì$ wk}w ^kpdml ml hmw u`~auy, @r`l wa kl

`xò~dkumd} ~u`~kuì kli {pmy` yhmgf Mli`x wòmlpoikyì ;=;3 mw ya e` bapli ml yh` Ckui`l kughmr`w$ shmgh

kckml mlimgky`w yhky yh` gmugpowyklg`w sù` lay wa rù} eki kli yhky ^kpdml skw aermapwd} gk~ked`

ab arùgaomlc yh` imbbmgpdym`w gkpwì e} yh` sku,

Kdbalz ^kpdml skw eaul al W`~yòeù ;9$ ;807 ya k wy`skuy ab yh` Ypul gkwyd` ky D`wfar`g l`ku Fu fa, H`

s`ly ya `dò`lyku} wghaad kli dasù cukooku wghaad ml Djpedjklk kli ml ;837 ~kwwì hmw wghaad d`krmlc

`xkomlkymal ky yh` hmchù cukooku wghaad ml Lara o`wya, H` s`ly al ya Cukz shù` h` wypimì buao ;837 ya

;838, H` okjauì ml lkypukd hmwyau}$ hmw wpewmimku} wpej`gyw e`mlc okyhòkymgw kli ~h}wmgw, Ml ;838 h`

~kwwì hmw wyky` eakui `xkomlkymal ml lkypukd hmwyau}, Ml yh` }`ku ab yh` Kpwyua/Hplckumkl aggp~kymal ab

Eawlmk/Hùz`carmlk (;838- ^kpdml skw galwgum~yì, Ky Eawklwfm ^`yuarkg h` b`dd wùmapwd} mdd$ kw k u`wpdy ab

shmgh h` ~kwwì hmw wyky` eakui `xkomlkymal ml okyhòkymgw kli ~h}wmgw ald} kbyù ysa }`kuw, E`ys``l ;88>

kli ;=;> h` ykpchy ky rkumapw w`gaiku} wghaadw ml Djpedjklk$ oawyd} ky yh` Wyky` Cukooku Wghaad (^`yfar f

;=79-,

H` yaaf arù yh` oklkcò`ly ab yh` Eayklmg Ckui`l kdu`ki} ml ;882, H` kyy`liì ya yhmw sauf bau 90 }`kuw$

ymdd ;=7;, Yhmw ~ùmai ukl ml ~kukdd`d smyh yh` okfmlc ab hmw cu`ky`wy sauf$ yh` ~pedmgkymal ab k iu} hùekumpo

gadd`gymal `lymydì Bdauk `xwmggkyk Gkulmadmgk, ^kpdml skw yh` d`kimlc u`w`kughù ab bdauk ml yh` yh`l Gkulmadk,

E`wmi` ~pedmwhmlc hmw asl gadd`gymal h` gaddkeaukyì ml gao~mdmlc Fùl#w hùekumpo gadd`gymal Bdauk `xwmggkyk

Kpwyua/Hplckumgk$ Hk}`f#w Bdauk wymumkgk `xwmggkyk$ Bdauk iù Wkllykdù Kd~`l(Hk}`f " ^kpdml ;=>3- kli kdwa

ml H`cm#w sauf Mddpwyumùy` Bdauk ral Omyy`dùa~k, H` suay` keapy ys`ly} yu`kymw`w ~pedmwhì e`ys``l ;8=0

kli ;=;3$ imwgdawmlc ikyk al yh` l`sd} imwgarùì kli uku` w~`gm`w ab Gkulmadkl bdauk, H` i`wgumeì wao` ykxk

kli suay` oalacuk~hw al wpgh cuap~w kw D}ga~aimlk`$ @{pmwmymlk`$ Bmdmgmlk`-$ yh` c`lpw Kdghòmddk$ @p~hauemk

`yg, (^`yfar f ;=79-, H` skw f``l al lkypu` galwùrkymal epy shmd` yh` u`dkyì ~k~ù uòkmlì ml oklpwgum~y

my u`r`kdw hmw bagpwì kli ~uab`wwmalkdd} kggao~dmwhì kgymal ml Wdar`lmk (Ok}ù ;=88-, Ml hmw ~pedmwhì u`~auy

h` kdwa wyky`w yhky yh` oaaudkli ~dklyw smdd hkr` ya e` gpdymrkyì ml k wpewymypy` hkemyky ml yh` Eayklmg Ckui`l

kw yh`} smdd waal hkr` imwk~~`kuì buao Djpedjklwfa ekuj` oaau (^kpdml ;=;5-, Ml ;8=8 h` suay` yh` bmuwy

aumcmlkd eaykl} oklpkd (Rùfarlmf ;==0-$ kli ml ;=>; yuklwdkyì k zaadac} oklpkd, H` gaddkeaukyì smyh

^d`yùlmf ml hmw sauf al yh` Wdar`lmkl/Cùokl Imgymalku}, ^kpdml skw k halauku} oòeù ab yh` Gkulmadkl

Opw`po Wagm`y}$ yh` Djpedjklk Lkypukd Hmwyau} Wagm`y}$ kli k gauu`w~alimlc oòeù ab yh` Djpedjklk

Kgkiò} ab Wgm`lg`w kli Kuyw, Ml ;=27 k oalpo`ly skw ù`gyì ml hmw halapu ml yh` Eayklmg Ckui`l (Fk~pw

;=27$ Ok}ù ;=27- kli klayhù$ al yh` aggkwmal ab yh` bmbym`yh kllmrùwku} ab hmw i`kyh$ ky yh` Ypul gkwyd`

ky D`wfar`g l`ku Fufa, Ml yh` wko` }`ku k w}o~awmpo (Jackl " Sukeù ;==5$ ûk~uaylmf ;==5 k- skw

aucklmzì kli kl `xmemymal w`y p~ ky yh` Lkypukd Hmwyau} Opw`po Djpedjklk (ûk~uaylmf ;==5 e$ g-$ eayh ~k}mlc

yumepy` ya hmw sauf, ^kpdml#w umgh sumyy`l d`ckg}$ las i`~awmyì ml yh` dmeuku} ab yh` Wdar`lmkl Kgkiò} ab

Wgm`lg`w kli Kuyw$ skw wpej`gy ya kl ml/i`~yh wypi} e} Sukeù (5>>8-, Ml hmw sauf Sukeù gmy`w kdd w`ì


9/19

mlimg`w shaw` kpyhau mw ^kpdml kli shmgh ku` f`~y ml yh` Djpedjklk Eayklmg Ckui`l,

Yh` Plmrùwmy} kughmr`w whas yhky ml ;=5> yh` ~uarmlgmkd carùlo`ly yuklwbùuì yh` kpyhaumy} arù yh`

Eayklmg Ckui`l ya yh` Plmrùwmy} ab Djpedjklk `wykedmwhì ml ;=;=, Al Laròeù ;5$ ;=;= yh` Plmrùwmy}

Gaplgmd$ kgymlc ky yh` wpcc`wymal ab ûab`wwau Ukjfa Lkhymckd (Bkgpdy} ab Kuyw- kli ûab`wwau Fkud

Hmlyùd`ghlù (Y`ghlmgkd Bkgpdy}-$ i`gmiì ya k~~d} ya yh` ~uarmlgmkd carùlo`ly ya kwwmcl yh` Eayklmg Ckui`l

ya yh` Plmrùwmy} (u`gaui ab yh` Plmrùwmy} Gaplgmd o``ymlc ab Laròeù ;5$ ;=;=-, Yh` Eakui ab @ipgkymal

kli Sauwhm~ ab Cai ab yh` ~uarmlgmkd carùlo`ly ab Wdar`lmk cuklyì yh` u`{p`wy al Bèupku} ;7$ ;=5>

(Ckui`l Kughmr`w$ Sukeù 5>>>-, Yh` Ckui`l hki ymdd yh`l e``l oklkcì e} yh` Ua}kd Mo~ùmkd Cukooku

Wghaad shmgh hki o`klshmd` e``l u`lkoì kw yh` Bmuwy Wyky` Cukooku Wghaad, Kw `rmi`ly buao yhìagpo`lyw (Ckui`l kughmr`w-$ yh` yuklwbù ab aslùwhm~ skw kwwagmkyì smyh wao` gao~dmgkymalw e`gkpw` yh`

Ckui`l skw aslì e} yh` ûarmlg` ab Gkulmadk kli k ~kuy ab my e} yh` Kcumgpdypukd Wagm`y}, Yh` dkyyù hki

cmr`l p~ myw ~kuy ya yh` ~uarmlgmkd carùlo`ly ml u`ypul bau klayhù ~kug`d ab dkli, Yh` ûarmlg` ab Gkulmadk

aej`gyì ya yhmw kw my galymlpì ya galwmiù yh` Ckui`l myw asl ~ua~ùy}, Ml galw`{p`lg` my gklg`ddì yh`

i`gmwmal mwwpì e} yh` Eakui ab @ipgkymal kli Sauwhm~ ab Cai ab Bèupku} ;7$ ;=5> kggauimlc ya shmgh yh`

Eayklmg Ckui`l hki kdu`ki} e`gao` Plmrùwmy} ~ua~ùy}, Epy ml yh` `li yh` Ckui`l e`gko` kl mly`cukd ~kuy ab

yh` l`sd} `wykedmwhì Plmrùwmy} ab Djpedjklk,

Ml hmw u`~auy ^kpdml wk}w: E} auiù ab Hmw Hmchl`ww Guasl ûmlg` Kd`xkliù ab Laròeù >2$ ;=5> M skw

k~~amlyì Imu`gyau ab yh` Plmrùwmy} Eayklmg Ckui`l kw kl abbmgmkd ab yh` 2yh uklf kli ~uaoayì al Agyaeù

;>$ ;=5; ya yh` bmbyh uklf, Al Laròeù ;8$ ;=5> yh` Plmrùwmy} oklkcò`ly k~~amlyì Buklg Jprkl kw k

ckui`lù ab yh` ;;yh uklf, Ml ;=52 yh` Ckui`l s`dgaoì dkeaukyau} kwwmwykly Okumjk p~klm,

^kpdml kiiw yhky kbyù yh` Plmrùwmy} yaaf arù yh` Ckui`l$ h` mooìmky`d} ~uag`ìì smyh u`cpdku sauf, H`

u`/`wykedmwhì galykgy smyh ayhù eayklmg ckui`lw kli kckml ~pedmwhì yh` w`ì mli`x, H` u`~auyw yhky ml

;=55!;=57 h` u`g`mrì 7>>> w`ì wko~d`w kli imw~kyghì 0>>>, Yh` Ckui`l kg{pmuì kdwa wao` uku` dmr`

~dklyw, âd`g (;=5=- i`gdku`w yhky ml aeykmlmlc yh` Eayklmg Ckui`l yh` Plmrùwmy} kg{pmuì eayh kl `xyuò`d}

s`dd u`cpdkyì mlwymypymal kli ml Kdbalw ^kpdml kl `xg`dd`ly ~uab`wwau, Kdyhapch ^kpdml galymlp`w ya gao~dkml

yhky yh` Ckui`l bmlklg`w ku` i`bmgm`ly kli yhky yhmw hkw ~u`r`lyì hmo buao ~pedmwhmlc yh` w`ì mli`x$ h`

lal`yh`d`ww bmliw sauiw ab ~ukmw` bau ckui`lù Jprkl sha$ h` wk}w$ mw rù} gaoomyyì$ kli kdwa bau yh`

dkeaukyau} kwwmwykly$ kiimlc yhky k dkuc` lpoeù ab lkymr` oaplykml ~dklyw ku` alg` kckml ~u`w`ly ml yh`

Ckui`l (ûk~uaylmf ;==7e-,

E`wmi` saufmlc ml yh` Ckui`l ^kpdml kdwa d`gypuì$ epy h` wk}w yhky kbyù ysa wò`wyùw (^kpdml ;=58- h` hki

wao` s`dd/cuapliì u`kwalw ya wya~ iamlc my yhapch h` ia`w lay ~u`gmw` sh}, Kggauimlc ya ^`yfar f (;=79-

ysa }`kuw$ ^kpdml ckr` p~ hmw d`gypu`w al w}wyòkymg eaykl} ky yh` Djpedjklk Plmrùwmy} e`gkpw` ab yh`

plgaobauyked` gmugpowyklg`w yh`l u`mclmlc ky yh` Mlwymypy` ab Eaykl}, H` u`cu`yw (^kpdml ;=58- yhky yh`

Ckui`l hkw la hayhapw`$ kiimlc yhky my mw hkuid} ~awwmed` ya mokcml` k plmrùwmy} eayklmg ckui`l smyhapy ky

d`kwy al` cdkww/hapw`, Ml ;=55 h` wpeomyyì k i`ykmdì ~dkl ya yh` epmdimlc imu`gyauky`$ has`rù$ smyhapy

wpgg`ww,

Ml kiimymal ya hmw ayhù ~pedmgkymalw (Sukeù 5>>8-$ yh` oawy uòkufked` sauf ab Kdbalz ^kpdml mw hmw Iu}

Hùekumpo Gadd`gymal ab Gkulmadkl Bdauk$ Bdauk `xwmggkyk gkulmadmgk$ ml 5> g`lypumk` smyh 5>>> lpoeùw

(Sukeù ;=22-$ ~pedmwhì e`ys``l ;=>; kli ;=72, Kggauimlc ya ^kpdml#w u`~auy ab ;=58$ my hki e} ;=;9 gao`

apy ml y`l g`lypumk` (Law, ;;>>>-, Ml ;=53 M ~pedmwhì yh` XMyh kli yh` XMMyh g`lypumk (Law, ;>>;;5>>-$ ml

;=58 yh` XMMMyh kli yh` XMRyh g`lypumk (Law, ;5>;;9>>-$ kli yh` XRyh kli yh` XRMyh g`lypumk (Law, ;9>>

;2>>- gko` apy ml Jklpku} ;=5=, Ml yhmw wgm`lymbmg sauf dmr` ~dklyw buao apu Ckui`l wùrì o` rù} s`dd bau

gao~kukymr` ~pu~aw`w$ sumy`w ^kpdml ml hmw u`~auy,

Yh` bkgy yhky ml hmw ymo` yh` Eayklmg Ckui`l skw kgypkdd} f`~y ml `xò~dku} auiù kli yhky ml yùow ab myw

`xmwy`lg` kw k shad` my yh`l hki yh` dkuc`wy rkum`y} ab w~`gm`w mw wp~~auyì e} ^kpdml#w i`wgum~ymal kli dmwy ab

~dklyw ml yh` Ckui`l kughmr`w, Yh` w}wyòkymg ~dklykymal$ kw h` u`bùw ya yh` ~dkly w}wyò$ mw kuuklcì

kggauimlc ya yh` @lcdù w}wyò, My galwmwyw ab ;3> bdasù eìw kli wokddù eìw smyh 30 bkomdm`w ab

oalagay}dìalw kli imgay}dìalw smyh ;8>> w~`gm`w, Pliù âmly 5 h` wyky`w bapu cu`kyù gao~kuyo`lyw bau

yu``w kli whupew$ u`~u`w`lyì e} w`r`l bkomdm`w smyh ;2> w~`gm`w, H` oawy ~kuymgpdkud} iuksw kyy`lymal ya

ysa emccù gao~kuyo`lyw ab galmbùw smyh 0> w~`gm`w, Whki` ~dklyw ku` ~dklyì ml ;7 eìw kli gao~umw` 50>

w~`gm`w, H` kiiw yhky yh`} sù` oki` ml ;=59 kli ;=50, Ml ;=57 wmx eìw sù` ~u`~kuì bau bùlw smyh 2>

w~`gm`w, Yhu`` emccù kli ysa wokddù bdasù eìw sù` u`wùrì bau kllpkd kli em`llmkd ~dklyw smyh p~ ya

5>> w~`gm`w, 57> w~`gm`w ku` ~dklyì ml bapu gò`ly yuapchw bau k{pkymg kli okuwhdkli ~dklyw, K dkuc` ku`k mw

aggp~mì e} 53 uagf} hmddagfw$ lml` ab shmgh sù` l`sd} ù`gyì ml ;=58$ ~uarmimlc hao` ya yh` baddasmlc

~dklyw: oaplykml$ fkuwy$ âlya/Mdd}umkl$ kli wao` ~dklyw buao yh` oaiùky` ~kuyw ab Kwmk kli Koùmgk shmgh

ia lay yhumr` ml yh` w}wyòkymg ~dklykymalw, K yaykd lpoeù ab ;;8> w~`gm`w cuas hù`, Pliù âmly = h` okf`w

u`bù`lg` ya k eumgf epmdy hayeì kli bmr` gadi eìw oki` buao ~dklfw$ smyh 90 smliasw, Yhù` yh`} cu`s

78>> ~ayyì ~dklyw smyh keapy 5>>> w~`gm`w,

H` kiiw: Koalc yhò yhù` ku` kdwa 70> lkymr` y}~`w buao yh` wapyhùl ~kuyw shmgh ku` cuasl ml yh`

hayeì e`gkpw` yh` Ckui`l hkw la cdkww/hapw`, Pliù yh` `{pm~o`ly bau ;=55$ h` u`~auyw yhky k skyù


10/19

wp~~d} w}wyò skw mlwykddì ml yh` Ckui`l, Kggauimlc ya ^kpdml#w u`gaui$ yh` Ckui`l o`kwpuì 35 ku`w 97,=

o5 kli skw wpuuapliì e} k skdd ab 9>> o`yùw ml d`lcyh$ buao 5,0 ya 7 o`yùw ml h`mchy kli 0> go ml

eu`kiyh$ oki` ml ~kuy buao uagfw kli ml ~kuy buao eumgfw$ yh` skdd ya~ e`mlc garùì smyh ymd`w, Yh` skdd skw

u`larkyì e`ys``l ;=53 kli ;=58$ shmd` kdwa uaabmlc yh` hapw`, Galgùlmlc ayhù bmxypu`w$ h` u`~auyw yhky ml

;=5; yh` s`dd/wyagfì Ckui`l dmeuku} skw oarì ya yh` Mlwymypy` ab Eaykl} dagkyì ml yh` Plmrùwmy} epmdimlc

epy wao` eaafw buao yhaw` ymo`w lal`yh`d`ww uòkml ml yh` Ckui`l,

H` galgdpi`w hmw u`~auy e} wk}mlc: Bpuyhù okmly`lklg` ab yh` Ckui`l ky myw ~u`w`ly wgm`lymbmg d`r`d kli myw

bpypu` i`r`da~o`ly sapdi lkypukdd} u`{pmu` oau` wpewyklymkd cuklyw, Yh` gpuu`ly cuklyw ku` ml `rù} u`w~`gy

yaa wokdd, Oawy mo~auyklyd}$ yh` Ckui`l whapdi hkr` oau` y`ghlmgkd ckui`l wykbb$ h` gdkmow ml yh` u`~auy abI`gòeù 5>$ ;=58$ sumyy`l ml k rù} l`ky kli d`cmed` hklisumymlc, My mw wmclì ûab, K, ^kpdml$ Imu`gyau ab

yh` Eay, Ckui`l$ epy yh` hklisumymlc ml yh` oklpwgum~y mw ~u`wpoked} yhky ab dkeaukyau} kwwmwykly p~klm,

Kbyù ^kpdml#w i`~kuypu` ml ;=7;$ yh` Ckui`l wks k wpgg`wwmal ab rù} mo~auykly o`l, Iu, Bukl J`w`lfa

(;830;=75- `x~ùmo`lyì smyh sh`ky/u}` h}eumiw, K {pmy` wpewyklymkd sauf eaaf ab u`gauiw al

guawweu`ìmlc wpgg`ww`w kli bkmdpu`w wpurmr`w ml yh` Ckui`l kughmr`w, Dkzku (;=2>- kiiw yhky ky yhky ymo`

yhù` skw u`kdd} rù} dmyyd` abbmgmkd smdd ya `ldkuc` yh` Ckui`l wa yhky J`w`lfa hki ya galipgy hmw `x~ùmo`lyw

ml bkuksk} E`dymlgm, Ky yh` e`cmllmlc ab yh` 5>yh g`lypu} J`w`lfa skw al` ab yh` saudi/u`laslì c`l`ymgmwyw

(Fu`by ;==>-, Plbauyplky`d} h` imì ml kl kggmi`ly wa hmw sauf skw `bbmgm`lyd} gkuumì al e} ayhù `x~ùyw,

J`w`lfa skw wpgg`ìì e} Iu, Jarkl Hkim (;889;=35-$ ymdd ;=77$ Wyj`~kl Haurkym (;8==;=30-$ ymdd ;=9;$

kli Ckeumj`d Yaokm(;8==;=33-$ ymdd ;=90,

Wmomdkud} kw yh` mo~kgy ab Hdkilmf#w sauf skw b`dy dalc kbyù hmw u`ymuò`ly$ yh` wko` mw yup` ab ^kpdml#w

~ùmai$ ald} yhky my skw `r`l oau` dalc/dkwymlc wmlg` myw skw pliù hmw cpmiklg` yhky ckui`lù Buklg Jprkl$

sha saufì ml yh` Ckui`l buao ;8=2 ya ;=2>$ i`r`da~ì mlya kl `xg`dd`ly `x~ùy al ~dklyw (Sukeù ;=80-,

Wykuymlc kw kl kwwmwykly ckui`lù$ h` yaaf arù yh` ~awy ab ckui`lù Updmyz sha u`ymuì ml ;=>3 (^kpdml ;=58-,

Wmomdkud} kw Bd`mwghokll sha saufì ml yh` Ckui`l buao ;8;= ya ;823$ Buklg Jprkl w~`ly yhù` kl `r`l

dalcù ~ùmai ab ymo` kli skw gdaw`d} bkomdmku smyh yh` a~ùkymal ab yh` Ckui`l$ shmgh oaiùkyì yh`

plw`yydmlc `bb`gy ab k uk~mi wpgg`wwmal ab Ckui`l imu`gyauw, Ipumlc yh` skuymo` ~ùmai yh` Ckui`l skw ml yh`

hkliw ab Yaokmwpgg`ìì kbyù yh` sku e} Ja Dkzku,

Dkzku#w kli Wyucku#w ùmai (;=90;==5-

Ja Dkzku e`gko` ò~da}ì kw kl kwwmwykly ml yh` Eayklmg Ckui`l ml ;=77 (Ok}ù ;=30-, K y}~`sumyy`l

u`gaui buao yh` Ckui`l kughmr`w$ ikyì I`gòeù ;0$ ;=7;$ u`r`kdw k ~ua~awkd ya ò~da} Ja Dkzku$ k

cukipky` gklimiky`$ kw kl `x~ùy gmrmd wùrkly sha mw ya yò~aukumd} kyy`li ya imu`gyau#w ipym`w, Yh` `xmwymlc

iagpo`lykymal ia`w lay kddas ya wk} bau wpu` sh`yhù yh` ~ua~awkd skw mo~dò`lyì au lay, Yh` Ckui`l

iagpo`lyw e`ku yh` wmclkypu` ab B, J`w`lfa, La iagpo`ly ayhù yhkl yh` kdu`ki} o`lymalì Ok}ù#w u`gaui

u`bùw ya Dkzku e`mlc ò~da}ì e} yh` Ckui`l,

Ml galyukwy ya ^kpdml$ Dkzku#w galyumepymal al yh` aggkwmal ab yh` ;0>yh kllmrùwku} ab yh` Eayklmg Ckui`l mw

{pmy` oai`wy, H` ~ukmw`w yh` lkymalkd kpyhaumym`w bau kddayymlc ya yh` Ckui`l ;2> ku`w ab yh` l`mcheapumlc

dkli$ yhpw `lkedmlc yhò ya oar` yh` w}wyòkymg ~kuy ab yh` Ckui`l ya yh` l`sd} kiiì w~kg` kli kuuklc` my

kggauimlc ya yh` oaiùl ~umlgm~d`w ab ykxalao} kli ~h}dac`l}, Yh` ~kug`d ab dkli gko` mlya yh` Ckui`l#w

~aww`wwmal al Kpcpwy >0$ ;=92, Yh` Ckui`l yh`l o`kwpuì 5,70 hk, Yh` kd~ml`ypo skw uì`wmclì kli

`ldkucì$ ~dklyì smyh lkymr` kli ml ~kuy Kwmkl kli Koùmgkl u`~u`w`lykymr`w ab oaplykml bdauk$ h` u`~auyw,

Yh`} dkyù kiiì k wokdd ipcapy ~ali$ u`larkyì rkumapw ckui`l i`rmg`w$ kli dkmi apy ~kuyw smyh dmyyaukd kli

R`dèmy r`c`ykymal kw s`dd kw ayhù Ekdfkl `dò`lyw, Yh`} wykuyì saufmlc al dkucù `gadacmg cuap~w, My mw k

d`ww flasl bkgy yhky ml ;=9= yh` Ckui`l skw mlradrì ml yh` eu`ìmlc ab l`s ~aykya rkum`ym`w al yh` ekwmw ab

guawweu`ìmlc kli w`d`gymal6 ml rm`s ab mo~uarmlc ~uaipg` yh`} saufì kdwa al wpcku e``y kli wypimì

imbbù`ly gù`kd rkum`ym`w buao Upwwmk (Dkzku u`~auy ;=9=-,

Ml ;=00 yh`} bmlmwhì yh` galwyupgymal kli ~dklykymal ab yh` hayhapw`, Yh` hayhapw` mw rù} wmo~d`$ kijkg`ly

ya yh` hapw` al yh` wapyh`kwyùl wmi`$ yhpw kgypkdd} c`yymlc kdd yh` wpl$ shmgh mw oawy mo~auykly ml yùow ab

`lùc}, Kw al` skdd d`klw al yhky ab yh` hapw`$ yh` daww`w ku` wokddù, Yh` hayhapw` skw gu`kyì kw k yùo

~k~ù o`lyauì e} ûab`wwau ^d`lmf, Yh` hayhapw` ~dkl skw oki` e} wypi`ly Eaumw Ckeùmf$ las k iagyau ab

wgm`lg`w, ^d`lmf kdd`cìd} yadi hmo: S`dd$ yaik} s` ku` camlc ya ia wao`yhmlc bau ~dklyw+ Ky yhmw ~amly$

has`rù$ yh` Ckui`l wpbbùì yh` bmuwy uìpgymal ab myw wpubkg`, Ml ;=0= yh` u`galwyupgymal ab k e`li ab yh`

Mklwfk g`wyk uaki skw bmlmwhì kli yh` `lgdawpu` skw whmbyì mlya yh` Ckui`l, Ml yhmw ku`k k ~kuy ab yh`

Ckui`l uòkmlì apywmi` yh` `lgdawpu`, Hù` yh` bauoù eumgf skdd skw u`~dkgì smyh k smu` b`lg` (Dkzku

u`~auy ;=0=-,

Dkzku#w u`w`kugh galg`lyukyì kear` kdd al kdck` (Ok}ù ;=30-, H` suay` ysa mo~auykly saufw$ Yh` Kdck` ab

Wdar`lmk (;=2>- kli Imwyumepymal ab Bu`whskyù Kdck` ml Wdar`lmk (;=30-, H` i`rayì opgh ymo` ya yh` sauf ml

yh` Ckui`l, Hù`$ dkeaukyau} uaaow sù` epmdy l`xy ya yh` hayhapw` kli wao` ab yh` `gacàcuk~hmgkd cuap~w


11/19

sù` kuuklcì,

Ml ;=23 yh` oklkcò`ly ab yh` Ckui`l skw ykf`l arù e} ûab, Iu, Rmlfa Wyucku (;=58;==5- sha gkuumì al

smyh Dkzku#w sauf (Sukeù ;==5-, Wkid}$ has`rù$ yhmw skw yh` ymo` sh`l yh` Ckui`l e`ckl dawmlc myw cuapli

ip` ya yh` oaiùlmzkymal ab yh` uaki kli yh` ukmdsk} yukgf, Yh` Ckui`l hki o`klshmd` e``l mlgu`kwmlc

galykgy smyh wmomdku mlwymypymalw$ ukmwmlc yh` lpoeù ya 7;2, Wyucku kli hmw gadd`kcp`w buao yh` Emadac}

I`~kuyo`ly bagpwì yh`mu `bbauyw al kg{pmumlc dkli bau k l`s eayklmg ckui`l pliù Ua lmf kli yh`

wpew`{p`ly galwyupgymal ab k plmrùwmy} emadac} g`lyù (Wyucku ;=83k-, Wyucku#w okjau u`w`kugh skw

iìmgkyì ya yh` c`lpw W`wdùmk, H` imwgarùì kli i`wgumeì kl `liòmg hapw`d``f shmgh h` lkoì kbyù

Buklg Jprkl Wò~ùrmrpo jprklmm (Wyucku ;=3;-, H` skw mlradrì ml yh` eu`ìmlc ab wao` `liòmg kli`liklcùì w~`gm`w (R`dèmy i`c`lmk (Wyucku ;=3=-$ Uhaiai`liual dpy`po (Wyucku ;=83 e$ Edkck}#w ik~hl`

(Wyucku ;=32-$ Wga~admk gkulmadmgkb, hdkilmfmklk (Wyucku ;=83g--, Kbyù Wyucku#w i`kyh ml ;==5 yh` Ckui`l

skw yò~aukumd} h`kiì e} ûab, Iu,Yal` Sukeù kli wmlg` ;==0 e} yh` kpyhau ab yhmw y`xy,

Oaiùl Ymo`w

E`ys``l ;==0 kli 5>;> yh` Eayklmg Ckui`l skw u`larkyì smyh yh` bmlklgmkd o`klw cuklyì e} yh`

Oplmgm~kdmy} ab Djpedjklk kli wao` wpew`{p`lyd} kg{pmuì wyky` bpliw, Yhapch mlwpbbmgm`ly$ yh`} sù` ~py ya

caai pw`$ lay ya o`lymal kl `lauoapw koaply ab sauf ial` e} yh` ckui`l wykbb yhòw`dr`w$ kdd ab shmgh

galyumepyì ya k oau` `bbmgm`ly kli d`ww gawyd} u`larkymal ~uag`ww, S` u`larkyì kdd Ckui`l epmdimlcw kli

k{pkymg wpubkg`w$ ald} yh` adi hayhapw` hkw lay e``l bpdd} u`wyauì kw k u`wpdy ab imbbù`ly ~dklw kli dalcymo`

~uaomw`w$ wa yhky yh` sauf hkw e``l camlc al s`dd yaskuiw yh` 5>>yh kllmrùwku} ab yh` Ckui`l, Ml ;==3 kli

;==8 yh` Ckui`l cay k l`s b`lg`, Yh` u`larkymal sauf al yh` epmdimlcw skw wykuyì kdu`ki} ml ;=== epy ip`

ya yh` galwykly dkgf ab o`klw my skw yùomlkyì ald} ml 5>>0!5>>2$ eumlcmlc k ~kuymgpdkud} mo~auykly

kg{pmwmymal$ lko`d} k l`s opdym~pu~aw` d`gypu` uaao, Ml 5>>; kli 5>>7 kl kddayo`ly skw ~u`~kuì bau yh`

Oìmyùukl`kl ~dklyw kli k bauokd yhòkymg ckui`l dkmi apy kdalc yh` hayhapw`, Yh` adi kiomlmwyukymr`

epmdimlc skw u`larkyì ml 5>>;$ shmgh kddasì pw ya wykuy ~uarmimlc u`cpdku d`gypu`w kli saufwha~w bau yh`

c`lùkd ~pedmg, Ml 5>>2 yh` kdu`ki} ipc/p~ galwyupgymal had` skw bmddì p~ alg` kckml, Yhmw ku`k skw oki` mlya

k iu} o`kias, Yh` Omlmwyu} ab Wgm`lg` kli Y`ghladac} smdd$ rmk yh` Plmrùwmy}$ bmlklg` yh` galwyupgymal ab k

yua~mgkd hayhapw`, Yh` sauf smdd wykuy ml yh` }`ku ab g`dèukymlc yh` 5>>yh kllmrùwku} ab yh` Eayklmg Ckui`l,

Ml 5>>> Jk~kl oki` Wdar`lmk k cmby ab k lpoeù ab ghùu} yu``w shmgh sù` ~dklyì ky yh` `lyuklg` ab yh`

bpypu` eayklmg ckui`l pliù Ualmf$ l`ku yh` Emadac} G`lyù al yh` R`lk ~ay uaki, Kw k u`wpdy ab

~kmlwyklfmlcd} kggpopdkyì wkrmlcw yh` hayhapw` ml yh` l`s dagkymal skw bmlkdd} bmlmwhì ml 5>>9, Ml ;==8 s`

dkplghì k ~ua~awkd ya hmu` k iu} o`kias al yh` apywfmuyw ab Djpedjklk, Yhmw ~uaj`gy skw u`kdmzì wa yhky ml

kiimymal ya J`cdm#w hao`$ shmgh ûab`wwau J`cdm ialkyì ya yh` Eayklmg Ckui`l ml ;=3> (Wyucku ;=80-$ s`

las kdwa hkr` k d`kw` al k l`kue} o`kias shmgh mw oasl jpwy alg` k }`ku,

Yh` Eayklmg Ckui`l hkw wmlg` ;==0 e``l k oòeù ab yh` mlyùlkymalkd aucklmzkymal Eayklmg Ckui`lw

Galwùrkymal Mlyùlkymalkd (ECGM- kli wmlg` 5>>7 k oòeù ab yh` KMCEK (Kwwagmkzmal` Mlyùlkzmalkd`

Cmkuimlm Eayklmgm Kd~mlm-$ kl mlyùlkymalkd kwwagmkymal ab kd~ml` eayklmg ckui`lw, Kbyù yh` kgg`wwmal ab

Wdar`lmk ya yh` @pua~`kl Plmal ml 5>>9 s` u`~u`w`ly yh` Wdar`lmkl L`ysauf ab Eayklmg Ckui`lw ml yh`

@pua~`kl Galwauympo ab Eayklmg Ckui`lw, S` galymlp` mwwpmlc yh` Mli`x Wòmlpo k dmwy ab w`ìw gadd`gyì ml

yh` Ckui`l kli lkypu`, S` gpuu`lyd} w`li my ya 7>> eayklmg ckui`lw kdd arù yh` saudi, ;9> ya kw okl} kw ;8>

eayklmg ckui`lw auiù apu w`ìw wa yhky s` }`kud} imw~kygh keapy 5>>> w`ì ekcw, S` ykf` kl kgymr` ~kuy ml

yh` mlyùlkymalkd o``ymlcw kli galcu`ww`w ab eayklmg ckui`lw, Ml 5>>3 yh` Djpedjklk Eayklmg Ckui`l skw

~u`w`lyì wmi` e} wmi` smyh ayhù mo~auykly eayklmg ckui`lw ml yh` sauf Eayklmg Ckui`l k Dmrmlc Oòau}

(Oalò 5>>3-,

Wmlg` yh` kpypo ab 5>>= s` ku` (ky d`kwy al k yò~auku} ekwmw- ml ghkuc` yh` Ymradm hayhapw`$ o`klmlc yhky

kbyù 5>> }`kuw s` hkr` w}oeadmgkdd} u`ypulì ya yh` ~dkg` abbùì bau yhmw ~pu~aw` kdu`ki} ml ;8>= kli dkyù

wùmapwd} galwmiùì kw k wpmyked` dagkymal bau k eayklmg ckui`l (Raww$ ;889$ hklisumyy`l wapug`$ ^kpdml$

oklpwgum~y ;=58$ Dkzku ;=90-,

Ml 5>>8 yh` Eayklmg Ckui`l skw i`gdkuì k gpdypukd oalpo`ly ab lkymalkd mo~auyklg`, Yhuapchapy myw hmwyau}

~dklw ya oar` my ya klayhù dagkymal hkr` l`rù e``l keklialì epy my lal`yh`d`ww uòkmlw al myw aumcmlkd dkli$

kli oawy mo~auyklyd}$ my hkw wpurmrì ml w~my` ab lpoùapw updùw kli$ mb gaplymlc kdwa yh` ~u`w`ly/ik}

@pua~`kl Plmal$ kdd w`r`l wyky`w pliù shmgh my hkw l`rù wya~~ì bplgymalmlc, Okuoaly#w dmli`l yu``

galymlp`w ya mlrmy` rmwmyauw mlya myw whki`,

Kgflasdìcò`lyw

O} wmlgù` yhklfw ku` `xy`liì ya ûab, Iu, Yal` Sukeù bau hmw i`ykmdì wpur`} ab yh` hmwyau} ab yh`


12/19

Eayklmg Ckui`l kli bau ~uarmimlc o` smyh wao` omwwmlc adiù dmyùkypu`, H` wpcc`wyì wao` s`dd/bapliì

wp~~dò`lyw ya yh` gpuu`lyd} flasl hmwyaumgkd bkgyw, M ko `{pkdd} aedmcì ya Iu, Lkik ûk~uaylmf$ opw`po

gaplgmddau$ shaw` ml/i`~yh flasdìc` ab yh` hmwyau} ab eaykl} ml Wdar`lmk kli hù u`g`ly imwgarù} ab k ;8;5

dmwy ab ~dklyw hkr` kiiì ya k gao~u`h`lwmr` mlwmchy mlya yh` `kud} dmb` ab yh` Eayklmg Ckui`l,

Dkwy P~ikyì ( Bumik}$ ;8 Okugh 5>;; -

t WMY@OK^ t GALYKGYW t SH@U@ KU@ S@1 t SAUFMLC YMO@ t KEAPY YH@ HAO@ KC@ t

Wmy` Dkwy Oaimbmì: Oalik} = Jklpku} 5>;5$ ;9:>0

5>;5 EAYKLMLM RUY
http://www.botanicni-vrt.si/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/114/63/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/15/414/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/11/57/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/12/25/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/content/view/14/55/lang,en/http://www.botanicni-vrt.si/component/option,com_joomap/Itemid,41/lang,en/


13/19


14/19


15/19


16/19


17/19


18/19


19/19

200 years of the ljubljana botanic gardens- by jože bavcon, 2010

Documents