DEPARTEMENT LEEFMILIEU, NATUUR & ENERGIE

DEPARTEMENT RUIMTE VLAANDEREN

Van

structuurplanning

naar

beleidsplanning

Peter Cabus 17 maart 2017

Inhoud

1. Anciens régimes?

2. Van structuurplanning naar beleidsplanning

3. Witboek Beleidsplan Ruimte

2

Ancien régime 1: De jaren 19(6)70-1990 Gewestplannen

‘Blueprint plan’, toelatingsplanning, statisch

Eenvoudig systeem maar beperkt op vlak van ruimtelijke strategie

Rechtszekerheid centraal

Hiërarchie

Bestemming elke m² legt hypotheek op toekomstige ontwikkeling

Gebiedsdekkende bestemmingslogica bezwaard nieuwe “regimes”

3

N

N

PPP

T

P

N

T

N

NN

N

N

P

P

N

P

T

T

P

N

N

T

P N

T

NT NPP

P

N

T

N

NT

P

NNP NT

PP

TP

PP

TT P

P

N

P N

N

NTT

P N

N

N

P

P

T

P

P

PP

N

P

PP

NPP

P

T

P

P

NPPP

P PP

P

N

PPT

N

NN

P

P

P

P P

T

TP P

P

P

PP

TP P N

PN

N

NN

N

T

N

NP

P

T

M

N

N

T P

II

NNIIPPP

NP

N

P

N

P

P

N

R

N

P

N

N PC

N

N

CR

NCT

TNC

N

CN N

N

N

NN

N

T

N

P

NN

N

N N

P

N

R

R P

T

N

C

C

N

N

N

N

N

1. Nationaal plan: nooit gemaakt 2. Streekplannen (provincies): nooit

gemaakt 3. Gewestplannen 4. Gemeentelijke plannen: BPA

3

Ancien régime 2: De jaren 1990-2017 Ruimtelijke structuurplanning

1. 1992: Start RSV

2. 1996: Planningsdecreet 3 beleidsniveaus: subsidiariteit

Structuurplannen Ruimtelijke uitvoeringsplannen

Geleidelijke vervanging gewestplannen

3. 1997: RSV: Open en Stedelijk

4. 1999: Nieuw decreet ruimtelijke ordening

5. 2009: Codex ruimtelijke ordening

4

Ancien régime 2: De jaren 1990-2017

RSV: Open en stedelijk impliceert Selectie en afbakening van stedelijke

gebieden

Kwantitatieve opdrachten voor de

verschillende sectoren:

ruimtebalans/ ruimteboekhouding

Woningen: 60% stedelijk gebied vs 40%

buitengebied

Bedrijvenzones: 80%<> 20%

Today (1993) 2007

residential 227,500 227,500 ha

industrial site 55,000 62,000 ha plus: 7,000

N and R area 112,000 150,000 ha plus: 38,000

woodland area 43,000 53,000 ha plus: 10,000

green area, park

area, buf­fer,...

34,000 34,000 ha

agricultural area 806,000 750,000 ha minus: 56,000

5

Ruimtelijke Structuurplan

Vlaanderen (RSV) 1997

Schéma de développement de l'espace régional(SDER) 1999

Gewestelijk Ontwikkelingsplan

(GeWOP) 2002

Ancien régime 2: De jaren 1990-2017

6

Van structuurplanning naar beleidsplanning RSV was mijlpaal in ruimtelijk beleid

Maar:

RSV is 20 jaar: bevat dus 20 jaar oude maatschappelijke consensus Zware structuur, tijdrovend, (nog) te weinig realisatiegericht De wereld staat niet stil: nieuwe uitdagingen, nieuwe inzichten Beperkt gebiedsgedifferentieerd

7

Van structuurplanning naar beleidsplanning

Beleidsplanning: (op tijd kunnen) vooruitkijken

Nieuwe uitdagingen en opportuniteiten (klimaat, demografische transitie, logistieke ontwikkelingen, …)

Continu proces: geen bijbel

Strategische keuzes over middellange en lange termijn

Ruimte op de agenda zetten als niet-hernieuwbare grondstof

Geen nieuw RSV; maar wel behoud robuuste krachtlijnen

8

Van structuurplanning naar beleidsplanning

Beleidsplanning: samen realiseren

Inspelen op lokale eigenheid en gebiedsgerichte oplossingen

Governance waarbij alle belanghebbenden zijn betrokken:

= Overheden = Ook burgers, bedrijven, ontwikkelaars,

buurtcomités, …. = Subsidiariteit Overheden & andere ‘sectoren’

alles doen op meest aangewezen niveau (verticaal) en met meest geëigende actor (horizontaal)

Realisatiegericht met basis voor harde engagementen

9

Witboek Beleidsplan Ruimte Procesverloop

Cyclisch

BRV

Verder uit te werken na Witboek: 2017

Witboek BRV

VR 30/11/2016

Informele consultatieronde: reflecties en adviezen

November 2015 – februari 2016

Werktekst Witboek BRV

November 2015

Relance BRV: 12 gebiedsnota’s met adviezen

November 2014 – Mei 2015

Groenboek BRV: Vlaanderen in 2050: mensenmaat in een metropool?

Mei 2012

10

11

BRV Witboek

Statuut en rol van het document: Beleidsverklaring van de Vlaamse Regering

- Aangeven van de richting en grote keuzes

hierbij

- Basis voor operationele beleidsbeslissingen

- Stap naar volwaardig beleidsplan

- Stap naar volwaardig omgevingsdenken

BRV 1. Strategische visie

2. Operationele beleidskaders

BRV vervangt het RSV

12

RSV naar BRV De grote beleidsmatige veranderingen op een rij

Bestuurlijke aanpak

- Van allesomvattend naar strategisch en

selectief

- Van hiërarchie naar gelijkwaardig

partnerschap

- Subsidiariteit

- Op Vlaams niveau keuzes

- Van Vlaamse afbakeningen naar

geïntegreerde gebiedsontwikkeling op maat

- Actualisatie monitoring:

(bestemmingen) + gebruik + realisatie

13

RSV naar BRV De grote beleidsmatige veranderingen op een rij

Ruimtelijke concepten

- Van ruimtelijk uitbreiden naar transformatie

- Van kernenhiërarchie

naar knooppuntwaarde + voorzieningenniveau

- Van strikte woonprognoses en quota

naar flexibele programmatie

- Van economisch aanbodbeleid

naar meer projectmatig + activeringbeleid

- Van monofunctionele naar bredere rol van de

(open) ruimte

- Actualisatie uitdagingen RSV: + klimaat +

energie

Witboek BRV Opbouw van het document

• Ruimtelijke staat van Vlaanderen (waar staan we?)

• Perspectief voor de toekomst (waar gaan we naartoe?) • Ambitie voor 2050 (wat zijn onze doelen?)

• Ruimtelijke ontwikkelingsprincipes (hoe keuzes motiveren?)

• Toepassing in Vlaanderen (hoe gebiedseigen invullen?)

• Werk maken van ruimtelijke ontwikkeling (hoe pakken we het aan?) • Vlaamse Ruimtelijke werven (wat doet Vlaanderen?)

• Bovenlokale gebiedsgerichte werking (hoe gaan we samen aan de slag?)

• Ruimtelijke werven voor provincies en gemeenten (wat doen lokale besturen?)

Strategische visie

• Beleidskaders opmaken

Operationaliseringsprogramma

14

Ruimtelijke staat Terugdringen bijkomend ruimtebeslag

Ruimtebeslag

- 33% van onze ruimte ingenomen door nederzettingen

- 14% van onze ruimte effectief verhard

- 5.5 ha/per dag bijkomend ruimtebeslag (+-2000 ha/j: +- 0.2% Vlaamse oppervlakte; 0.8% bebouwde oppervlakte)

• 2040 = 0 2025: 3 ha/dag

2040: 0 ha/dag

15

0.00

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

12.00

14.00

16.00

1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060

Toename bebouwde oppervlakte 1983-2050

Ha per dag

Vlaanderen

Exponentieel(Vlaanderen)

15

Sterke en leefbare kernen Behoud van economische activiteit

Toegang tot voorzieningen waarborgen

Klimaatbestendig ingerichte ruimte

Groenblauw fijnmazig netwerk Verharding beperken

16

Een Vlaams ruimtelijk beleid schept condities met ruimtelijke

principes

Meer doen met minder ruimte Ruimtelijk rendement verhogen

Multifunctioneel ruimtegebruik en verweving

Ontwikkeling vanuit samenhang Samenhangende steden en dorpen

Knooppuntwaarde, voorzieningenniveau Samenhangende veerkrachtige (open) ruimte

Leefkwaliteit bevorderen Welzijn, woonkwaliteit en gezondheid

Energiezuinig ontwikkelen

17

Operationaliseringsprogramma Beleidskaders opmaken

Ruimtelijk rendement

Ruimtelijke ruggengraat voor de

kenniseconomie

Logistiek netwerk

Ruimte voor energie

Robuuste en samenhangende open ruimte

Provinciale, bovenlokale en lokale

programmering

18

Decretale onderbouwing “Codextrein” Inhoud nieuw hoofdstuk

“Ruimtelijke beleidsplannen”

definitie ruimtelijk beleidsplan:

strategische visie + beleidskaders

cyclisch planningsproces

aanbouwmodel: bijkomende beleidskaders

later mogelijk

ruimtelijke beleidsplannen op de drie

bestuursniveaus

juridische waarde ruimtelijke

beleidsplannen: doorwerking

19

Decretale onderbouwing

Overgangsregeling

eenfasige overgang van ruimtelijk

structuurplan (RS) naar ruimtelijk

beleidsplan

geen deadline voor de overstap

herzieningen van RS die lopen op ogenblik

inwerkingtreding decreet (voorlopige

vaststelling is gebeurd) kunnen verder

afgewerkt worden

gemeenten en provincies kunnen ook na

inwerkingtreding decreet bestaand RS nog

gedurende bepaalde periode herzien