20 ปีของ “สันติเสวนา”...

20 ปของ “สนตเสวนา” ในตะวนออกกลาง

นายกรฐมนตรอสราเอล Yitzhak Rabin และผนำาปาเลสไตน Yasser Arafat จบมอหลงการลงนามในสนธสญญาสนตภาพออสโล ในป ค.ศ. 1993 โดยมประธานาธบด Bill Clinton เปนประธานในพธดงกลาว

1991 การประชมสนตภาพทกรงมาดรดเปนเวลา 3 วน โดยมผแทนจากอสราเอล เลบานอน ซเรย จอรแดน และปาเลสไตนเขารวม

1992 นาย Yitzhak Rabin กลบเขาเปนนายกรฐมนตร พรอมกบการเสนอนโยบายในการเจรจากบปาเลสไตน

1993 การเจรจาลบระหวางอสราเอลกบขบวนการปลดปลอยปาเลสไตน (PLO) ทกรงออสโล

1994 นาย Yasser Arafat เดนทางกลบฉนวนกาซาในฐานะของหวหนาคณะผบรหาร เพอการปกครองตนเองของชาวปาเลสไตน

1995 ผนำาอสราเอลและปาเลสไตนตกลงทจะขยายสทธในการปกครองตนเองของชาวปาเลสไตน และอนญาตใหมการเลอกตงขน นาย Rabin ถกลอบสงหาร และนาย Binyamin Netanyahu ผนำาฝายขวาขนสอำานาจ พรอมกบแนวคดตอตานการประชมสนตภาพทออสโล

(อานตอหนา 70)

สนตเสวนา B

จลสารความมนคงศกษา

ฉบบท 117-118 ธนวาคม 2555

สนตเสวนา:

การเจรจากบผกอความไมสงบ

Peace Dialogue:

Negotiation with Insurgents

สรชาต บำารงสขบรรณาธการ

สนบสนนการพมพโดยสถาบน การ ขาวกรอง

สำานก ขาวกรอง แหงชาต

สนตเสวนาC

จลสารความมนคงศกษา ฉบบท 117-118สนตเสวนา : การเจรจากบผกอความไมสงบ

พมพ ครง ทหนง ธนวาคม 2555

จำานวน พมพ 1,000 เลม

การพมพไดรบการสนบสนนจากสถาบนการขาวกรอง สำานกขาวกรองแหงชาต

เจาของ โครงการความมนคงศกษา

ต ปณ. 2030 ปณฝ. จฬาลงกรณ

กรงเทพฯ 10332

E-mail : [email protected]

: [email protected]

Website : http://www.newsecurity.in.th

โทรศพทและโทรสาร 0-2218-7275

บรรณาธการ รศ. ดร. สรชาต บำารงสข

ผชวย บรรณาธการ นางสาว กลนนทน คนธก

ประจำากอง บรรณาธการ นางสาว นพมาศ ศรเลศ

นาย กตตพศ พทธวนช

ทปรกษา พลเอก วฒนนท ลลายทธ

พลเรอเอก อมรเทพ ณ บางชาง

พลโท ภราดร พฒนถาบตร

พมพ ท บรษท สแควร ปรนซ 93 จำากด

59, 59/1, 59/2 ซ.ปณณวถ 30 ถ.สขมวท 101

แขวงบางจาก เขตพระโขนง กรงเทพฯ 10260

โทร. 0-2743-8045 แฟกซ. 0-2332-5058

สนตเสวนา : การเจรจากบผกอความไมสงบ

สารบญ

คำานำา กกลาวนำา 1ขอสงเกตบางประการเกยวกบการพดคย 3เรมตนเจรจา 5การเจรจาจะตองมจดมงหมาย 7การวเคราะหกลมทจะเจรจา 8ความเสยงจากการพดคย 10ปรากฏการณของกลมกอความไมสงบในระหวางการพดคย 12ผกอกวน 15ผลทไดรบจากการพดคย 17คำาถามแปดคำาถาม 21การนำาตวแบบของ IRA ไปใชแกปญหา 25ความขดแยงและการเจรจาสนตภาพในไอรแลนดเหนอ 29ความขดแยงและการเจรจาสนตภาพในอาเจะห 38บทเรยนสำาหรบการเจรจาสนตภาพในอฟกานสถาน 50ความเคลอนไหวการเจรจาสนตภาพในจงหวดชายแดนภาคใต 59 บรรณานกรม 67

คำานำาสนตเสวนา !

ขอคดภาคใต 2556

“ประวตศาสตรถกเขยนขนจากหมกสแดงของเลอดไมใชจากหมกสดำาของสนธสญญาสนตภาพ”

Uri Savir หวหนาคณะผเจรจาของอสราเอล ในการประชมสนตภาพทกรงออสโลกลาวนำา ในโลกของความขดแยงไมวาจะเปนในบรบทของความเปนรฐ หรอบรบททตำากวารฐลงมากตาม ความขดแยงยตไดดวยเงอนไข 2 ประการ คอ ทำาสงครามแตกหกเพอบงบอกถงผชนะทชดเจน และผชนะเปนฝายทสถาปนาสนตภาพ ซงการสนสดของสงครามสวนใหญในเวทโลกอยในลกษณะดงกลาว เชน ชยชนะของฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 และ 2 และชยชนะเชนนดำาเนนไปบนเงอนไขทางทหารดวยการทำาสงครามจนอกฝายหนงอยในสถานะของการ “ยอมแพอยางไมมเงอนไข” ซงในทายทสดสถานะเชนนเปนจดทนำาไปสการยตสงคราม แตในอกมมหนงความขดแยงอาจจะถกสลายลงดวยกระบวนการสนตภาพ (peace process) ดงจะเหนไดวา มความพยายามทจะยตความขดแยงในภมภาคตางๆ หลงสงครามโลกครงท 2 โดยอาศยการเจรจาและการสรางความรวมมอใหมากขน อาจจะเพราะหลายๆ ฝายตางยอมรบวา การใชสงครามเปนเครองมอของการแกไขปญหาความขดแยงนน เปนสงทมราคาแพงเกนไป แพงทงการสญเสยชวตของผคน และแพงทงการ

สนตเสวนาก

สญเสยโอกาสของประเทศทตองการเขาไปสวงวนของสงคราม ดงนนในโลกปจจบน จงไมแปลกอะไรนกทจะเหนถงบทบาทของบคคลทอยเบองหลงการยตสงครามในรปของ “ผเจรจาลบ” หรอบางทเราอาจจะเหนพวกเขาในรปแบบของ “ผแทนพเศษ” (Special Envoy) เปนตน และบางทเราอาจจะตองยอมรบวาพวกเขาเหลานเปนเสมอนผท “ปดทองหลงพระ” เพราะเรองราวของความสำาเรจในการขบเคลอนไปสการยตสงครามนน อาจจะเกดขนในหองเลกๆ หรอบนโตะของการพดคย ครงแลวครงเลา จนสามารถนำาไปสขอยตทคขดแยงทงสองฝายยอมรบได ดงเชนการเจรจาเพอยตศกในอาเจะห หรอตวแบบของการเจรจายตปญหาการสรบในตะวนออกกลาง เปนตน ซงเราอาจเรยกกระบวนการเชนนวา “สนตเสวนา” (peace talk)สงครามและสนตภาพ สำาหรบแนวคดแบบดงเดมนน การสถาปนาสนตภาพ (peace settlement) มกจะถอวาเปนผลผลตของสงคราม กลาวคอ การสนสดของสงครามถอวาเปนจดเรมตนของการสถาปนาสนตภาพ การคดเชนนอาจจะเปนผลผลตของการกำาเนดและพฒนาการของรฐประชาชาตในยโรป ทเหนไดชดเจนวาการสถาปนาสนตภาพนน เปนผลโดยตรงจากสงครามทรฐประชาชาตไดกระทำาขน และผชนะจะเปนผบงคบใชสนตภาพในแบบของตน ตวอยางทสำาคญในกรณนเชน สงครามไครเมย (ค.ศ. 1854-1856) สงครามเดนมารก-ปรสเซย (ค.ศ. 1864) สงครามออสเตรย-ปรสเซย (ค.ศ. 1866) สงครามฝรงเศส-ปรสเซย (ค.ศ. 1870-1871) สงครามรวมชาตของ อตาล (ค.ศ. 1870) และสงครามสเปน-สหรฐอเมรกา (ค.ศ. 1898) จากตวอยางของสงครามทกลาวในขางตนสะทอนใหเหนอยางชดเจนวา รฐประชาชาตใชสงครามเปนเครองมอในการกำาหนดเงอนไขของ

สนตเสวนา ข

สนตภาพ ซงเงอนไขเชนน ในอดตมกจะเปนเรองของการครอบครองดนแดนเปนสำาคญ ตลอดรวมถงการสถาปนาอำานาจของผปกครองฝายชนะใหมสถานะของการครอบครองเหนอกวาฝายแพ ซงในยคนนกมกจะเกยวของ กบเรองดนแดน บคคล และทรพยากร หรอตวแบบของการกำาหนดเงอนไขสนตภาพ ซงตอมาไดกลายเปนประเดนปญหาอยางมนยสำาคญกคอ ชยชนะของฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 อนนำาไปสการบงคบใชสนธ- สญญาแวรซายส (The Versailles Treaty) ในป ค.ศ. 1919 เปนตน ดงไดกลาวแลววา การสรางสนตภาพโดยผานสงครามนน มคาใชจายสงเกนไป ในโลกยคปจจบนจงมความพยายามอยางมากทจะกำาหนดเงอนไขของสนตภาพโดยอาศยการพดคยและการเจรจาในลกษณะของ “สนตเสวนา” ซงตวแบบของการพดคย (หรอจะเรยกวาการ “เจรจาลบ” กคงไมผดอะไรนก) ทเกดขนทกรงออสโล ประเทศนอรเวยระหวางอสราเอลและปาเลสไตน เปนตวแบบทนาสนใจ และอาจจะใชเปนขอคดกบกรณของกระบวนการเจรจาในการแกปญหาจงหวดชายแดนภาคใตของไทยไดบางไมมากกนอยตวแบบจากออสโล สถานการณระหวางประเทศในป 1991 ดจะเอออยางมากทจะทำาใหคความขดแยงหลกในตะวนออกกลางระหวางอสราเอลกบปาเลสไตนไดหนหนาเขาส “โตะเจรจา” แทนทจะอาศยการสรบเปนแนวทางหลก ซงเหตผลสำาคญมาจากการลกขนสดวยกำาลงอาวธของชาวปาเลสไตน หรอทรจกกนในชอของ “อนทฟาดาท 1” (The First Intifada) ในการตอตานอสราเอลนน ไมอาจนำาไปสความเปลยนแปลงทางการเมองอยางทตองการได ประกอบกบผลจากการเลอกตงทเกดขนในอสราเอลนน นำาไปสการจดตงรฐบาลใหม และเปนทยอมรบกนวาเปนรฐบาลสาย “พราบ” ไมใชสาย

สนตเสวนาค

“เหยยว” ทนยมการแกปญหาความขดแยงดวยมาตรการทหาร พรอมกนนนรฐบาลทวอชงตนของประธานาธบดจอรจ บช (ผพอ) เอง กตองการ แสวงหาหนทางของสนตภาพในปญหาตะวนออกกลาง เพราะในอกดานหนงรฐบาลสหรฐฯ ตองเผชญกบปญหาสงครามกบอรก ปจจยทง 3 สวนจากฝายของปาเลสไตน ของอสราเอล และของสหรฐฯ ไดกลายเปนแรงขบ- เคลอนอยางดตอการสรางเวทเจรจาสนตภาพในตะวนออกกลาง แมจดเรมตนจะไมใชคเจรจาระหวางอสราเอลกบปาเลสไตนโดยตรง จนกระทงในปลายป 1992 การเจรจาของคกรณโดยตรงในกรณนจงเกดขน ซงสวนหนงนนคงตองยกเครดตใหแก “คนกลาง” ทเปนชาวนอรเวย ทพยายามผลกดนใหเกดการพบกนอยางจรงจงระหวางผแทนของอสราเอลและผแทนของปาเลสไตน และตอมาในตนป 1993 การเจรจาลบจงเกดขนไดจรง ประเดนทนาสนใจอยางมากคอ แมในเวทเปดผแทนขององคการปลดปลอยปาเลสไตน (PLO) จะแสดงทาทแบบไมประนประนอมเทาใดนก เชน ในเวทการเจรจาทกรงวอชงตน แตสำาหรบในเวทการเจรจาทกรงออสโลแลว ทาทดจะแตกตางออกไป ผนำาทงสองฝายดจะมความพยายามทตองการใหเกดผลของการเจรจาเพอทจะนำาไปสการกำาหนดเงอนไขของสนตภาพใหไดอยางเปนจรง โดยเฉพาะทาทของผนำาปาเลสไตนมลกษณะททางฝายอสราเอลยอมรบวา ตองการใหเกดผลในทางปฏบตจรง (หรอทถกบรรยายวาเปน “pragmatic and realistic”) แมหนวยขาวกรองสหรฐฯ จะพอทราบเรองราวของการเจรจาลบทออสโล แตดเหมอนพวก เขาจะไมหวงผลอะไรมากนก ! การตดตออยางลบๆ ระหวางผแทนทงสองฝายในเบองตนไดชวยสรางกรอบของการเจรจา จนในทสดรฐบาลอสราเอลไดตดสนใจสงผแทน

สนตเสวนา ง

ของตนไปพบกบผแทนของขบวนการปลดปลอยปาเลสไตนเปนครงแรก พวกเขาใชเวลาประมาณ 3 เดอน (จากเดอนพฤษภาคม 1993) กสามารถนำาไปสความตกลงรวมกนในการออก “คำาประกาศของหลกการวาดวย ขอกำาหนดชวคราวของการปกครองตนเอง” (The Declaration of Principles on Interim Self-Government Arrangements, 1993) ผลของการเจรจาสามารถผลกดนใหอสราเอลถอนตวออกจาก ดนแดนในความยดครอง ไมวาจะเปนในสวนของฉนวนกาซา หรอในสวนของฝงตะวนตกของแมนำาจอรแดนกตาม แตความพยายามในการบงคบใชคำาประกาศของหลกการทกำาเนดขนทออสโลกถกทาทายอยางยง เพราะดานหนงอาจจะเหนถงความสำาเรจของกระบวนการสนตภาพ แตอกดานหนงกระบวนการนกตองเผชญกบความรนแรงและการกอการรายทเกดขน และเปนความทาทายอยางมาก คณะผเจรจาของทงสองฝายพบกนอกในเดอนกมภาพนธ 1934 โดยพวกเขาแฝงตวไปกบคณะผรวมการประชมทเมองดาวอส ประเทศ สวตเซอรแลนด และตอมาในเดอนตลาคม 1994 พวกเขากพบกนอกในเวทการประชมทเมองคาซาบลงกา ซงกไมใชเปนเรองของคณะผแทนทงสองฝายเทานน หากแตยงเกยวของกบบคคลอนๆ ไมวาจะเปนกษตรย ฮสซนท 2 ของโมรอกโก ผบรหารการประชมดาวอส เปนตน ซงบคคลเหลานลวนแตมสวนในการผลกดนอยางมาก เพอใหผแทนของอสราเอลและปาเลสไตนไดมเวทของการพดคยเพอแกไขปญหาความขดแยงทเกดขน และทงยงผนวกเอาบรบทของการบรหารจดการทางเศรษฐกจในพนทความขดแยงเขาเปนสวนหนงของกระบวนการสนตภาพดวย อยางไรกตาม แมการเจรจาและ/หรอการพดคยระหวางคกรณเชนนจะเปนเรองบวก แตผลทเกดขนอาจจะไมสามารถเดนไปสจดทตองการ

สนตเสวนาจ

ไดทงหมด ซงสวนหนงอาจจะเปนเพราะรากเหงาของปญหา ทตองการระยะเวลาและมาตรการทเหมาะสม แตอยางนอยกระบวนการสนตภาพทเกดขนจากการเจรจากดำารงอยไดในระยะเวลาหนง จนกระทงเมอเกดการเลอกตงขนในอสราเอล และกลมการเมองปกขวาขนสอำานาจ อนสงผลใหเกดปญหาในการจดความสมพนธกบขบวนการปลดปลอยปาเลสไตนขอคดสำาหรบไทย ในกรณของอาเจะห เราเหนตวแบบของการกำาหนดเงอนไขสนตภาพโดยผานการเจรจา ไมแตกตางจากกรณของอสราเอล-ปาเลสไตน ในสวนของอาเจะหนน คนกลางเปนชาวฟนแลนดซงไดมสวนอยางมากในการทำาใหคกรณทงสองฝายไดพดคยกนทเมองเฮลซงก จนนำาไปสความตกลงรวมกน ซงอาจจะเรยกไดวา “ปฏญญาฟนแลนด” กคงไมผดอะไรนก (ผสนใจอาจอานเพมเตมไดจาก, บราฮานดน อเซง, การเจรจาสนตภาพอาเจะห , จลสารความมนคงศกษา ฉบบท 108-109, พฤษภาคม 2555) ตวแบบอยางสงเขปเชนนอาจนำามาใชเปนขอประกอบการพจารณาในปญหาจงหวดชายแดนภาคใตไดบาง แตกรณของไทยอาจจะแตกตางจากกรณอน เพราะในการพดคยเพอยตปญหาความขดแยงนน ตางฝายตางเหนคกรณอกฝายหนงอยางชดเจน ซงรวมถงกรณลาสดในการยตปญหาภาคใตของฟลปปนส หรออยางนอยกพอรบรวาขบวนการอกฝายหนงเปนใคร อนทำาใหการจดตงคเจรจาหรอคณะผเจรจาสามารถเกดขนได ซงในกรณของไทยนน ดเหมอนเราแทบจะไมมหลกประกนอะไรเลยวา คเจรจาอกฝายหนงเปนผทเปนตวแทนทมอำานาจจรงในการควบคมขบวนการเมองหรอไม การเจรจาทเกดขนจงไมคอยเกดผลในทางปฏบตเทาใดนก ดงเปนทรบรกนอยพอสมควรวา นบตงแตป 2547 เปนตนมาไดมการเจรจาหลายครง แตจนถงปจจบนการกอเหตรายกยงคงดำาเนนตอไป เสมอนไมเคยม

สนตเสวนา ฉ

การพดคยใดๆ ทงสนระหวางทงสองฝาย อยางไรกตาม การสานสนตเสวนาในการกำาหนดเงอนไขสนตภาพเกดขนจรงในภาคใตนน บางทเราอาจจะตองเรยนรบทเรยนจากหลายๆ กรณ จะคดเอาเองในลกษณะของการเดนหนาไปเรอยๆ โดยปราศจากกรอบและแนวคดทชดเจน อาจจะเปนสงทไมมประโยชนเทาใดนก และทสำาคญผเจรจาอาจจะตองเรยนรถงตวแบบ กลไก และวธการใหมๆ ในกระบวนการสรางสนตภาพอกดวย ดงนน ถาจะคดถงเรองนกนอยางจรงจง มใชการทำาใหกระบวนการสนตภาพเปนจดมงหมายในตวเองแลว แตตองผลกดนใหกระบวนการนเปนเครองมอเพอนำาไปสจดมงหมายทางการเมองทพงปรารถนา อนไดแก การสถาปนาสนตภาพใหเกดขนในพนทความขดแยงใหได หรออยางนอยกเปนกลไกของการลดทอนความรนแรงทเกดขนใหไดอยางเปนจรง ฉะนนในป 2556 ซงเปนปครบรอบ 1 ทศวรรษของความรนแรงในภาคใตนน อาจจะเปนชวงเวลาทรฐบาลไทยจะตองคดในเรองนอยางจรงจง มากขน มากกวาจะปลอยใหการสราง “สนตเสวนา” ในอนาคตกลายเปน กระบวนการทเดนไปอยางไรทศทาง !

สนตเสวนาช

สนตเสวนา 1

สนตเสวนา : การเจรจากบผกอความไมสงบ

ï กลาวนำา วธทจะเอาชนะการกอการราย การกอความไมสงบนนมหลาย วธ ไดแก การจบหรอสงหารผนำากลม การใชกำาลงบดขย การทำาใหกลม บรรลวตถประสงคทางยทธศาสตรเพอยตการกอเหตรนแรง การนำาเขาส กระบวนการทางการเมอง การทำาใหสญเสยการสนบสนนจากประชาชน และการเปลยนการกอการรายเปนรปแบบอน (อาชญากรรม) วธการดง- กลาวเปนวธทใชอยในปจจบน แตกไมไดเปนหลกประกนความสำาเรจ แบบเบดเสรจ เนองจากลกษณะของกลมมความแตกตางกนไป รวมทง ยทธวธของกลมกอความไมสงบกไมเหมอนกนดวย การพดคยกบกลมกอความไมสงบ ถอวาเปนการนำากลมเขาสกระบวนการทางการเมอง อาจกลาวไดวาเปนการยตความรนแรงโดยใชวธการเจรจา ซงจะประสบความสำาเรจกดวยความรวมมอจากทงฝายรฐและกลมกอความไมสงบ กลมทยตความรนแรงดวยการเจรจาทผานมา ทสำาคญไดแก กลม Provisional IRA จากการจดทำาความตกลง Good Friday ป 2541 หลงจากนน ประเทศตางๆ มความหวงในการใชการเจรจาในการยตความรนแรงมากขน และใชเหตการณดงกลาวเปนบทเรยน สำาหรบกลมพยคฆทมฬอแลม (Liberation Tigers of Tamil Eelam) ในศรลงกา กยอมเขารวมการเจรจาระหวางป 2545-2550 จนนำาไปสการหยดยง1 กระบวนการเจรจาไมสามารถนำามาใชในการแกปญหาขดแยง

1 Audrey Kurth Cronin, Ending Terrorism : Lesson for Defeat-ing Al-Qaeda, (Abingdon, Oxon : Routledge for the International Insti-tute for Strategic Studies, 2008).

สนตเสวนา2

ทกกรณอยางทนททนใด และไมมหลกประกนวาการเจรจาจะประสบ ความสำาเรจทงหมด แตการเจรจาสามารถชวยใหการกอเหตรายลดลงได แตกไมใชปจจยเดยวทแกปญหานนได ปจจบนสหรฐอเมรกาใชการพดคย (Talk)2 กบกลมกอ ความไมสงบ เปนขนแรกในการเอาชนะการกอความไมสงบ หรอเปนการประนประนอมทยอมรบได การพดคยดงกลาวอาจเกดขนไดในชวงทมการตอสกน จากกรณศกษาในอรก การพดคยทไดรบความสำาเรจอาจพจารณา ไดวาเปนชยชนะทางการทต กลาวคอ สหรฐฯ สามารถจดการกบกลม ชนเผานกายสหน กลมตางๆ เหลานไดเชอมโยงเขากบกลมกอความไมสงบ หลายกลม บางครงสหรฐฯ ไดใชเงนจายใหกบกลมชนเผา การดำาเนนการ ดงกลาวไดรบผลอยางด โดยกลมชนเผาทแยกตวออกมาไดเขารวมกบกำาลง ผสมในการตอตานกลมอลกออดะฮในอรก สวนในพนทของชอะห การพดคยทงทางตรงและทางออมเปนเครองมอในการอำานวยความสะดวกในการหยดยง นกวางแผนยทธศาสตรสหรฐฯ เหนวาการเจรจาตอรอง (Nego-tiations) เปนเครองมอสำาคญในการตอตานการกอความไมสงบทเกดขนในประเทศตางๆ โดยเฉพาะกลมกอความไมสงบในอฟกานสถาน ลกษณะของกลมกอความไมสงบในอรกเหมอนกบกลมในอฟกานสถาน ซงประกอบดวย 6 กลมใหญ สวนใหญมกลมยอยรวมอยดวย กลมเหลานมโครงสรางทชดเจนในกลมของตน การทกลมกอความไมสงบมกลมยอยหลายกลมทำาใหงายตอการแสวงประโยชน ในการโนมนาวใหบางกลมยกเลกการกอความรนแรง หรอหนไปตอตานกลมอน อยางไรกตาม กลมกอความไมสงบในอฟกานสถานแตก-

2 Daniel Byman, “Talking with Insurgents : A Guide for the Perplexed,” The Washington Quarterly, 32, 2 (April 2009): 125-137.


ตางจากกลมในอรก ตรงทกลมกอความไมสงบในอฟกานสถานไดรบความ ชวยเหลอจากปากสถาน การพดคยมกตองแลกกบความคมคาทางการเมอง บอยครงการพดคยกลมเหลวหรอยอนกลบไปสจดเดม การพดคยเปนการสรางความชอบ- ธรรมใหกบอกฝายหนง ซงหมายถงสทธประโยชนทกลมกอความไมสงบ บางกลมตองการ การพดคยยงอาจจะชวยลดความนาเชอถอตอกลมทเรยกรองสนตภาพมาเปนเวลานาน แตในชวงเวลาเหลานนกลบใชความรนแรง อยางไรกตาม กลมทไมมบทบาทมากนกและเหนแกประโยชนของกลม เปนหลก จะเปนกลมทเกลยกลอมไดงาย กลมกอความไมสงบบางกลมใชการเจรจาเพอจดกลมใหมหรอตดอาวธใหม ซงจะทำาใหการตอตานการกอความไมสงบยงยากขนอก การพดคยยงสรางความขนเคองใหกบกลม พนธมตรของกลมกอความไมสงบทไมสามารถเขารวมในการเจรจา ดวย เหตผลทางการเมอง ยงไปกวานนการพดคยและการใชกำาลงตามปกตมกดำาเนนควบคกนไป มากกวาการเปนทางเลอกทจะใชหรอไมใชกำาลง แมมการพดคยกน แตการใชกำาลงยงไมยตลง ทงน กลมกอความไมสงบอาจ ตกลงเจรจา เมอเหนวาตนจะเปนฝายพายแพในสนามรบ

ï ขอสงเกตบางประการเกยวกบการพดคย3 ประการแรก ปรากฏความสมพนธโดยตรงระหวางระยะเวลาการเคลอนไหวของกลมกบความเปนไปไดในการเขาสกระบวนการ กลมทมความเคลอนไหวมานาน มกจะเขารวมเจรจา เพราะกลมมกหมดหวงกบจดสนสดของการตอสวาอาจจะไมเปนไปตามทตองการ ขณะเดยวกนรฐบาลก

3 Audrey Kurth Cronin, Ending Terrorism : Lesson for Defeat-ing Al-Qaeda.


จะตระหนกถงสภาพความจรงทเกดขนและเหนวาไมควรละเลยกลมดงกลาว อยางไรกตาม ประเดนนไมไดหมายความวากลมกอความไมสงบสวนใหญจะเขารวมการเจรจาดวย มกลมกอความไมสงบเพยงหนงในหาในทกชวงระยะเวลาเคลอนไหว ทเขารวมในการเจรจาเกยวกบประเดนทางยทธศาสตร แตการพดคยกบกลมทใชการกอการรายเปนขอยกเวน ประการทสอง การเจรจาสวนใหญทเกดขนเมอคเจรจามองเหนวาผลสดทายของการเจรจา มขอยตทชดเจน แตเมอไมเปนไปตามความตองการ กอาจยดเวลาการเจรจาออกไป พรอมทงทำาใหเกดความไมแนนอน ในเรองการหยดยงถาวรและความรนแรงในระดบสง แมวากลมกอความไมสงบครงหนงไดเขารวมการเจรจาในสองสามปทผานมา แตกยงคงปรากฏความรนแรงตอเนอง พรอมกบการพดคยถกเปดเผย ซงเปนการกระทำาของระดบลาง ทงความรนแรงและความถ อยางไรกตาม ควรใชการเจรจาอยางมประสทธภาพในการคอยๆ ผลกดนใหกลมลดระดบความรนแรงลง ดกวาท จะจบการพดคยในทนททนใด ประการทสาม เมอกลมกอความไมสงบยอมรบวากำาลงพายแพ การเจรจาจะเกดขนไดงาย สภาพดงกลาวอาจเกดขนจาก 1) การทกลมกำาลงแขงขนอยกบกลมอน ดงเชน PLO กบกลมทเกดขนใหม 2) การแทรกซมของสายลบฝายรฐบาล ดงเชนกลม IRA 3) การถกตดการสนบสนน ดงเชนกลม LTTE 4) การถกหกหลงจากสมาชกในกลม ซงมกจะทำาใหเปาหมายผดพลาด โดยเฉพาะอยางยงการทพลเรอนในกลมเสยชวตจำานวนมาก นบเปนแรงกระตนใหเกดการพดคยได ประการทส ตวแปรตางๆ สามารถกำาหนดประสทธภาพของการ


เจรจาได กลาวคอ ลกษณะขององคกร กลมทมการบงคบบญชาตามลำาดบชนมกประสบปญหาไมสามารถควบคมความเคลอนไหวกลมไดทวถง ลกษณะของผนำ� ผนำาทเขมแขงมความไดเปรยบในการควบคมกลมยอยๆ ได และลกษณะของการไดรบการสนบสนนจากประชาชน หากสวนประกอบของกลม ซงหมายถงประชาชนเบอหนายการใชความรนแรง อาจตความไดวาตองการ ประนประนอมมากกวา

ï เรมตนเจรจา4 การเรมตนพดคยกบกลมกอความไมสงบเปนเรองยาก รฐบาลมกหวงทจะชนะกลมกอความไมสงบในทนททนใด อยางไรกตาม ในการเรมตน รฐบาลจะตองยอมรบวาอาจไมมผลออกมาทนท ผลการพดคยทเกดขนจะตองผานขนตอนทางการเมองและการบรหารจดการ ยงไปกวานน กลมกอความไมสงบไมไดใชยทธวธเดยวในการตอส ทงการโจมตพลเรอนและการกอการราย รวมทงการอทศเลอดเนอ และการเอาชนะจตและใจของประชาชนนน ไดมาดวยการใชเวลาและความยากลำาบาก จงเปนเหตผลหนงทรฐบาลไมสามารถดงกลมกอความไมสงบเขาสกระบวนการพดคยไดทนท หากกลมกอความไมสงบใชเวลาในการตอสมานานเทาใด กยงใชความรนแรงมากขนเทานน และการโนมนาวกลมกอความไมสงบใหเขาสกระบวนการ จะประสบความยงยากยงกวา ผนำาอยางนอยสองสามคนของทงสองฝายจงตองการสญญาณ วา สามารถเชอถอกลมทจะเจรจาได ทงนกอนการพดคยจะเรมตน ฝายใดฝายหนงอาจจะลดทาทหรอปฏบตการลง เพอแสดงใหเหนถงความพยายาม

4 Daniel Byman, “Talking with Insurgents : A Guide for the Perplexed,” The Washington Quarterly, (April, 2009): 125-137.


ในการใชสนตวธ ซงจะชวยลดโอกาสการปฏเสธขอเสนอการพดคย ในการนรฐบาลควรเสนอตวเปนผวางกฎระเบยบในชวงเรมตน ซงควรเปนชวงสนๆ กอนการพดคยอยางเปนทางการ การพดคยโดยปราศจากการพดคย เปนการประกาศประเดนทกำาหนดจะพดคย โดยอาจใชวธการใหเจาหนาทใหสมภาษณสอมวลชน หรอใชสอมวลชนรายงานขอความทเปนเงอนไขของการเจรจาตอรอง ดงเชนอดตประธานาธบด ชารล เดอ โกล ไดยนขอเสนอหลายประการไปยง กลม FLN (FRONT de Liberation Nationale) ในอลจเรย สญญาวาจะใหสทธประโยชนตางๆ ในโอกาสแรกทกลบเขารบตำาแหนง ในป 2491 การใช คำาประกาศมใชการเจรจาโดยตรง การใชการประกาศผานสอมวลชน ทำาใหรฐบาลเปนฝายไดเปรยบ ดวยการแสดงใหเหนวาเปนฝายประณามความรนแรง และเปนฝายตงเงอนไขในการเจรจา การสอสารกบกลมกอความไมสงบดวยการใชคำาประกาศนน บอยครงจำาเปนตองใชคำาประกาศทคลมเครอ เพอไมใหกลมกอความไมสงบสามารถนำาไปใชในการถกเถยงกนในเรอง การแลกเปลยนผลประโยชนตางตอบแทน การใชคนกลางทเชอถอได ทางเลอกอกทางหนงในการตดตอกบกลมกอความไมสงบทอยหางไกลหรออยในประเทศอน คอ การใชคนกลางทเชอถอไดในการสอสาร คนกลางจะเปนผนำาสงขอความไปยงกลมกอความไมสงบ รฐบาลอาจเลอกใชสมาชกในคณะรฐมนตรของตางประเทศ หรอผทไดรบความไววางใจจากสงคม รฐบาลจะตองตดตอกบบคคลเหลา- นอยางเงยบๆ การใชบคคลเหลานจะกระทำาในนามสวนบคคล ซงจะไมเชอมโยงถงรฐบาล หากมปญหารฐบาลสามารถปฏเสธความเกยวของได งาย อยางไรกตาม ในการเจรจาทเปนทางการมากขน รฐบาลอาจพจารณาใชเจาหนาทขาวกรอง หรอบคคลอนทถอเปนทางการแตรฐบาลสามารถ


ปฏเสธความเกยวพนได เปนคสนทนา เมอความลบในการตดตอพดคย รวไหล รฐบาลอาจปฏเสธวาไมไดตดตอกบกลมกอความไมสงบ การใช เจาหนาทขาวกรองมความเสยงทางการเมองนอยกวาการพดคยอยางเปนทางการ โดยอาจสรางเรองวาเปนการพดคยในประเดนยทธวธเลกๆ เทานน เชน การปฏบตตอผถกคมขง หรอตวประกน หรอการลดความสญเสยของพลเรอน เปนตน สวนการใชบคคลทปฏเสธไมได ไดแก นกการทตหรอ เจาหนาทระดบสง ซงจะใชในกรณทรฐบาลตองการสอสารกบกลมกอความ- ไมสงบในประเดนทเปนขอผกมด ในการพดคย ซงจะนาเชอถอมากกวา บคคลอน จะเหนไดวารฐบาลมทางเลอกใชบคคลตางๆ ตามสถานะท ตองการในการพดคยกบกลมกอความไมสงบ บคคลบางประเภทยงสรางความชอบธรรมใหกบกลมกอความไมสงบ แตความเสยงทางการเมองนนเกดขนไดเสมอ ในการใชบคคลทกประเภทพดคยกบกลมกอความไมสงบตงแตแรก

ï การเจรจาจะตองมจดมงหมาย ในการเจรจาจะตองวางจดมงหมายไว ซงอาจเปนเรองดนแดน หรอเรองอนๆ มากกวาทจะใชเวลาในการเจรจาในการวเคราะหประเภทของกลมวาเปนกลมปกซาย ปกขวา กลมศาสนา หรอกลมอดมการณ ไมวาจะมการอางเชนใด กลวนเปนกลมทตองการการเปลยนแปลงอยางใดอยางหนงทงสน เงอนไขสำาคญททงสองฝายตองเอาใจใส เปนเรองการทำาใหไมเกดความรนแรงขนใหม ในเรองนอาจนำาการผาทางตนในสงครามกลางเมองมาประยกตใชได กลาวคอ เมอถงทางตน กลมททาทายตางๆ จะใชการกอการราย แตทาง


ตนมกเปนโอกาสทางการเมองมากกวาการทหาร กลาวคอ กลมตางๆ อยาก ประนประนอมมากกวา ถาการสนบสนนจากประชาชนเสอมถอยลง การกอการราย ซงเปนเครองมอในการดำาเนนการเพอบรรลวตถประสงคทาง การเมองประเภทหนง กจะลดลงดวย ระดบการสนบสนนจากประชาชนยงเปนสงทแสดงวาผลการเจรจาจะเปนเชนใด หากกลมเหนวาประชาชนภายในรฐเปลยนมารองรบผลประโยชนของกลม กลมกจะรอดทาทกอนเขาสการเจรจา ทงน ความเขมขนของการดำาเนนการตองสอดคลองกบเหตการณ โดยเฉพาะเมอการสนบสนนจากประชาชน และผลประโยชนกำาลงเปลยนไป จะเปนประเดนสำาคญในการตดสนใจวาจะเขารวมเจรจา หรอไม

ï การวเคราะหกลมทจะเจรจา5 ในการศกษาปฏสมพนธของกลมกอการราย เพอหาทางแกปญหาขดแยง ปรากฏวากลมกอการรายทสหรฐฯ ขนบญชไวนน ไมไดเปนกลมทมอนตรายหรอเปนภยคกคามทกกลม แตตองยอมรบวาขอมลทกลาวถงกลม ทมาจากผเชยวชาญดานการเมอง นกวชาการ และนกรฐศาสตร กมความเสยงตอความมนคงแหงชาต ทงน กลมทเคยถกขนบญชไวนน บางกลมไดกลบมา เปนหนสวนในการดำาเนนสนตภาพและสบสานประชาธปไตย ดงเชนกลม African National Congress ซงไดกลายเปนพรรคการเมองทไดรบการเลอกตงตามระบอบประชาธปไตยในแอฟรกาใต และประธานาธบดเนลสน แมนเดลา กกลายเปนบคคลทยงใหญทใฝหาสนตภาพ กลม Provisional Irish Republican Army กลายเปนกลมทไมใชความรนแรง และผนำายงมบทบาทสำาคญทางการเมองดวย ขณะทมาหมด อบบาส และองคการปลด-

5 Ibid.


ปลอยปาเลสไตน กลายเปนผมบทบาทสำาคญในกระบวนการเจรจาสนตภาพ ในตะวนออกกลาง นอกจากน การแสดงตวของกลมตางๆ ในปจจบนอาจจะ หมายความถงความตองการใหมการรบฟงและการพดกบอกฝายหนง ซง ถอวาเปนศตร ทงน นาจะมการพจารณาวากลมตางๆ ดงกลาว กลมใดจะ กลายเปนมตรและกลมใดเปนศตรสำาคญ เพอสามารถพดคยกบกลมตางๆ ไดอยางตรงประเดน นอกจากน การพดคยกบกลมกอการรายหรอกลมกอความไมสงบ จะทำาใหฝายเราทราบถงความเคลอนไหวของกลม การพดคยเปนการรบฟง ทจะทำาใหเราเขาใจความคดถงสาเหตการตอตานฝายรฐ ซง ฝายเราอาจหาแนวทางการตอสทเหนอกวา กลมหรอองคกรกอการราย มความแตกตางกนทงดานทาทและการปฏบตการ ดงเชนในการปฏสมพนธกบหวหนากองกำาลงปาเลสไตน อส- ลามก จฮด ซงเปนผทตองการตวมากทสด ไดยนยนอยางหนกแนนวาไมมความคดเกยวกบ two-state และเมอพดคยกบ Khaled Meshal ผนำากลมฮามาสกไดรบคำาตอบวาตองการ two-state “peace” การไดปฏสมพนธกบบคคลดงกลาว ไดยนยนขอมลของเจาหนาทขาวกรองอสราเอลและซาอด- อาระเบยทกลาววา ฮามาสไมตองการใหกลมอลกออดะฮขนมามอทธพล และไมตองการใหเขามามสวนในการทำาสงครามศกดสทธทเชอมโยงกน ทวโลก ไมวาจะมความแตกตางกนอยางไร แตกลมเหลานเปนกลม fun-damental ซงจำาเปนตองตดตามทบทวนความเคลอนไหวของกลม เพอ สามารถหาแนวทางจดการกบกลมเหลานไดถกตอง ผนำานกรบทางศาสนาในพนททวยเรเซยและแอฟรกาเหนอ มความแตกตางในดานจดมงหมายทางการเมอง ความพอใจในสภาวะสดทาย และความมงมนทเกยวของกบความรนแรง ความแตกตางเหลานสามารถนำา


ไปใชสรางความรวมมอกบกองกำาลงรนตอไปของกลม ซงมนใจวาจะเปนศตรทสำาคญในระยะตอไป ï ความเสยงจากการพดคย6 การพดคยกบกลมกอความไมสงบมความเสยงหลายประการ โดยเฉพาะความเสยงทางการเมองทอาจกระตนใหเกดความรนแรงยงขน หรอทำาใหกลมทใชการหลงเลอดมความเขมแขงขน ประเดนเหลานทำาใหรฐบาลตองหนกลบมาทบทวนกระบวนการพดคย แมกระทงขอบเขตของการเจรจา กบกลมกอความไมสงบ หากมองจากทศนะของผทคดคานการเจรจากบกลมกอความไมสงบ การพดคยเปนการรบรองกลมกอความไมสงบอยางเปนทางการ และอาจนำาไปสความเขาใจผดวาเปนการสนองตอบการใชความรนแรงได กลมกอความไมสงบหลายกลมตองการสถานะทางกฎหมาย หรอความชอบธรรม มากกวาสทธประโยชนอนทจะไดรบ แมไมมสทธประโยชน กลมนกเหนวาการเขารวมพดคยเปนการรบรองกลมในฐานะคเจรจาทสำาคญ และเปน ชยชนะทสมาชกกลมและรฐตางๆ ไดรบร ถอเปนสงทคมคาแลว อยางไรกตาม การใหการรบรองสถานภาพดงกลาวอาจคมคาในทศนะของกลมกอความไมสงบ โดยหวงวาจะนำาไปสความสำาเรจในบนปลาย การพดคยสวนใหญมกลมเหลวในตอนสดทาย หรออยางนอยกเรมการพดคยรอบใหม สำาหรบความขดแยงทดำาเนนมาเปนเวลานานนน เงอนไขตางๆ มก ตกลงกนไดยาก หรอไมนาจะตกลงกนได กลมกอการรายตองการคนกลมเลกๆ เพอใหมการปฏบตการมความตอเนอง เมอมการอางวาการพดคยไดรบความสำาเรจ บอยครงเปน

6 Ibid.


เพยงระดบความสำาเรจทเพมขน ไมใชความสำาเรจทสมบรณ ความสำาเรจเปนการทาทายทางการเมอง บางกลมยอมรบการหยดยงหรอเงอนไขอนเพยงการเขาสการพดคยเทานน หรอแมแตการเขารวมการพดคยแลว กยงไมสามารถเปลยนใจได ดงเชนกลมฮามาสไดประกาศหยดยงครงแลวครงเลา กลมบางกลมทเขารวมกอความไมสงบกสลายไป และบางกลมถก ปาเลสไตนตแตก ซงฮามาสอางวาไมไดควบคมกลมเหลานน อนทจรงแลวไมมหลกประกนใดทจะรบรองวา การเจรจาจะสงผลใหสถานการณทางทหารดขน แมในชวงเวลาสนๆ กตาม กลมกอความไมสงบบางครงกเขารวมการเจราจาโดยมเจตนาอนแอบแฝง เชน การหยด ความกดดนจากมาตรการตอตานการกอการรายหรอการกอความไมสงบจากฝายรฐ การปรบกำาลงอาวธของกลมใหม เปนตน กลม IRA หรอสมาชกกลมของ Provisional IRA ไดจดหาอาวธ หลงจากการลงนามในความตกลง โดยจดซอปนจากสหรฐฯ และพยายามซอปนไรเฟล AN - 94 จากรสเซย กลมบาสก ETA ประกาศหยดยงในป 2541 ตามมาดวยเหตการณการสงหารสมาชกสภา และประกาศยกเลกคำาประกาศดงกลาว ในป 2542 โดย อางวาตองการบรรเทาการกดดนจากรฐบาล การหยดยงจงเปนการซอเวลาเพอปรบกำาลงอาวธใหมเทานน กลมพยคฆทมฬอแลมไดยำาการเขารวมเจรจาและการหยดยงกบรฐบาลศรลงกา แตกเสรมขดความสามารถของกำาลงในระหวางนน อยางไรกตาม หากมองในแงด การเจรจาเปนการยกระดบความสมพนธระหวางรฐบาลและกลม ซงอาจจะเกดกรอบความคด ใหมทแตกตาง ในการจดการความสมพนธในขณะทกลมกำาลงสญเสยสมดล หรอแสวงประโยชนจากการกระทำาผดของกลม นอกจากน ในชวงทกำาหนดวนเวลาและวธการเจรจา ไมควรใช คำาพดซำาๆ ทแสดงใหเหนถงความคดเหนทางดานอดมการณ ซงในมมกลบ


ถอวาเปนการประณามความชวรายของการกอความไมสงบหรอการกอการรายอยางตรงไปตรงมา และจะเปนการพดเพอสรางความเขาใจผด นอกจากนในการเจรจาทใชถอยคำาซำาๆ กนกไมสรางสรรค จงไมอาจแนใจไดวาการเจรจาจะทำาใหการกอเหตรายลดลงหรอทำาใหการกอเหตรายยาวนานขนอก ยงมปจจยอนทมความสำาคญตอความสำาเรจหรอความลมเหลวของการเจรจา ปจจยดงกลาวรวมถงการพลชพทยงคงดำารงอย และเวนชวงปฏบตการออกไป การโจมตดวยการพลชพนำามาสปญหาทมสภาพพเศษ ซงตองแกไขดวยการลดเจตนาทตงไว หรอลดความสามารถของกลมยอยทอยในกลมใหญ นอกจากน การแสดงความเขมแขงของผนำาทงสองฝายในระหวางการเจรจา จะทำาใหแนวโนมความสำาเรจเพมขน สวนการบงคบใหเปลยนแปลงการนำาทำาใหการเจราจาซบซอนขน และยงทำาใหเกดกลมยอยขนอกจนยากแกการเจรจา ในทสดฝายทสามกจะมความสำาคญในการเปนตวกลางการเจราจา ผแสดงทมาจากภายนอกนมกมเจตนาทแนวแนในการเจรจา หรอเปนผสนบสนนทสำาคญ ดงเชนในป 2528 ซงมการจดทำาความ- ตกลงแองโกล-ไอรช ททำาใหรฐบาลไอรแลนดเหนอเขามามสวนสำาคญในการแกปญหาไอรแลนดเหนอ เปนปจจยสำาคญในการจดทำาความตกลง Good Friday ในเวลาตอมา

ï ปรากฏการณของกลมกอความไมสงบในระหวางการพดคย ความพยายามของรฐบาลในการทำาใหกลมตางๆ ยตความเคลอนไหว และรวมทงสลายกลมสายกลาง บางครงกประสบความสำาเรจ แตสมาชกกลมแนวทางรนแรงบางคนยงคงกอเหตรนแรง ซงอาจจะยกระดบการกอการรายใหสงขนได ดงเชนกลม M-19 ในโคลมเบย แมจะละทงการ หลงเลอด แตเหตการณรนแรงยงคงอย อยางไรกตาม ความสำาเรจสวนหนงน


แมจะไมเปนไปอยางทตองการ แตกชวยลดขอบเขตความรนแรงลง และทำาใหการรวบรวมขาวกรองเกยวกบอาชญากรงายขน ขณะทกลมกอความไมสงบจะแสดงการคกคามทางการเมองดวยการกอการราย ทำาใหประชาชนสวนใหญประสบปญหาการกอการรายในเมองทปลอดภยในอดต ซงนากลวยงกวาสงครามกองโจรทเกดขนในชายแดนทหางไกล หรอจงหวดอนเสยอก กลมกอความไมสงบบางกลมอาจคดคานการใชความรนแรง แตอาจจะมสมาชกบางคนไมเหนดวย และรวมกนจดตงกลมใหม ดงเชนกลม The Jammu and Kashmir Liberation Front ซงเปนองคกรหลกในการตอสและมอทธพลตงแตแรกเรม ไดแสดงความยนดตอการใชแนวทางสนตวธหลายครง แตกลมมสลมทปฏบตงานรวมกบปากสถานไดคดคานแนวทางสนตและดำาเนนการตอสตอไป กรณนแสดงใหเหนวาม ผเลนใหมทใชความรนแรงเกดขนไดเสมอ เพอทำาใหการพดคยไมสำาเรจ ผนำากลมไมสามารถควบคมสมาชกไดทงหมด ถงแมวาการพดคยจะไมมความเคลอนไหว หรอความกาวหนาทสำาคญ แตกมผททำาใหเสยเรองในกลมคอยขดขวางความพยายามในการยตความขดแยง สวนใหญเปนกลมกอความไมสงบทตองการอำานาจมากกวาสทธประโยชนใดๆ ผนำา กลมจะเผชญกบปญหาตางๆ ถาไมสามารถควบคมสมาชกไดทงหมด สวนผนำาทตองการสนตภาพอยางแทจรงจะเผชญปญหาหนกกวา ดงเชนในป 2541 นายแกร อาดมส และกลม Provision IRA กำาลงจะยตการใช ความรนแรง แตไดเกดระเบดขนทโอมาหเสยกอน เหตระเบดรถยนตทำาใหประชาชน 29 คน เสยชวต เพอขดขวางการเจรจา นายอาดมสไดประณามเหตระเบดนวาเปนการทำาลายความนาเชอถอของกองกำาลงทมตอนายอาดมส เหตการณนแสดงใหเหนวาการทไมสามารถควบคมสมาชกได อยางจรงจงแลว ยงเปนการเปดชองใหถกโจมตวาเปนผอยเบองหลงเหต


รนแรง การยอมรบวาไมสามารถควบคมคนในกลมได จะลดความนาเชอ- ถอในการเปนคเจรจา เพราะไมสามารถยตความรนแรงได กลมทตองการปรบกำาลง บางกลมทเขารวมการพดคยหรอประกาศหยดยงโดยไมมความตงใจอยางแทจรง เปนเพราะวากลมดงกลาวมกไดรบชยชนะเมออยในอำานาจ และซอเวลาดวยการเผชญหนากบการ ตอตานการกอความไมสงบของรฐบาล ดงเชน กลมพยคฆทมฬอแลมยำาถง การหยดยง เพอปรบกำาลงและตดอาวธใหม กลมทแสวงประโยชนทางการเมอง การทกลมกอความไมสงบเขาสการพดคยเปนการเปลยนภาพทางการเมอง หากกลมกอความไมสงบไดรบการยนยอมใหเขาสเวททางการเมอง จะสงผลกระทบหลายประการ เปนตนวาการทาทายกลมสายกลาง แตจะทำาใหผนำาทางการเมองออนแอลง หรอแมกระทงทำาใหฝายนยมสนตเคลอนไหวรนแรงขน หรอการควบคม รฐบาล ในเลบานอน กลมเฮซบอลลาหไดเขามาสการเมอง แตกไมไดทำาใหเหตการณตอตานอสราเอลยตลง ความสำาเรจทางการเมองเปนเพยงการออกเสยงคดคานการตดสนใจของรฐบาลเลบานอน และการควบคมสงอำานวยความสะดวก เชน สนามบนเบรต เปนตน นอกจากนยงสามารถใชองคกรทางการเมองทรกสนต หาเงน และชกชวนสมาชกเขามาในกลมในสวนทยงคงนยมแนวทางรนแรง ซงแสดงใหเหนวาอาจจะเตรยมการตอสใตดน กเปนได กลมทองประเทศเพอนบาน รฐบาลอาจจะสรางความไมพอใจใหกบประเทศเพอนบานหรอกลมพนธมตร หากการพดคยกบกลมกอความไมสงบสงผลกระทบประเทศหรอกลมเหลานน สหรฐฯ ตดสนใจพดคยกบกลมกอความไมสงบในปากสถาน ทำาใหรฐบาลอนเดยไมพอใจ อสราเอล ประกาศคดคานการพดคยกบฮามาส เพราะกลมฮามาสมเจตนาทแนวแน


ในการทำาลายรฐอสราเอล การพดคยดงกลาวแมอยในระดบตำาและไมเปนทางการ ดงเชนฮามาสและอสราเอลเคยพดคยกนในเรองการควบคมการสงสนคาเขามายงฉนวนกาซา หลงจากฮามาสยดครองดนแดนมาตงแตป 2550 ทำาใหปาเลสไตนสายกลาง ซงไดพยายามทจะเจรจาสนตภาพไมพอใจ และเหนวาอสราเอลสนองตอบการใชความรนแรง และลดความนาเชอถอของ กลมทมความยบยงชงใจมากกวา การพดคยกบกลมกอความไมสงบเปนเรองทตองแลกกบการเมอง ซงตามปกตมกจะลมเหลว หรออาจจะยอนกลบไปจดเดม การพดคยอาจยตความขดแยง หรอทำาใหกลมกอความไมสงบกลายเปนผแสดงทมความชอบธรรม หรอยตการใชความรนแรง ความสำาเรจของการพดคย อยในภาวะเสยงทกขนตอน นกวางแผนและนกวเคราะหจะตองเขาใจวาเงอนไขความสำาเรจเปนเรองทเขาใจยากและเปลยนแปลงตลอดเวลา ดงนนจำาเปนตองระมดระวงและเขาใจการพดคยในเรองทวไปตงแตเรมตน แตตองรบฉวยโอกาสในการจดกลมกอความไมสงบตามพฤตกรรม เพอใหเกดเปลยนแปลงตงแตพนฐานและเลกใชความรนแรง เมอโอกาส ดงกลาวมาถงตองรบเกบเกยว โดยตองอาศยความวองไวทางการเมอง ทำาในสงทคาดไมถง และตองยอมรบความเปนไปไดทจะเปลยนแปลง พรอมทงยอมรบในความลมเหลวทอาจจะเกดขนในอนาคต

ï ผกอกวน7 กระบวนการเจราจายอมตองมผกอกวน (spoiler) ทตองการขดขวางการเจรจา เชน มการโจมตจากกลมทแยกออกไป หรอกลมทไม

7 Audrey Kurth Cronin, Ending Terrorism : Lesson for Defeat-ing al-Qaeda, Adelphi Paper 394. (London : Routledge, 2008).


พอใจ เปนตน กลมเหลานตองการยตหรอทำาลายการเจรจา อยางไรกตาม จากผลการศกษาพบวา การพดคยไมไดถกทำาลายโดยการกอกวนในทกกรณ ความตกลงสนตภาพทลงนามในชวงสงครามกลางเมองป 2531 ถงป 2541 มจำานวน 14 ฉบบ ถาเกดเหตรนแรงพรอมกบมการเจรจา จะ กระทบตอสญญาเพยง 1 ใน 4 แตถาไมมการกอเหตรนแรง สญญารอยละ 60 ทมผล การตอสทใชการโจมตเปนหลกนนแกไขไดยากกวาการใชสงครามกลางเมอง เนองจากเหตและผลของการโจมตจากผกอกวนยากทจะคาดการณได ผกอกวนทใชความรนแรงมกไดรบการยอมรบในพลงอำานาจภายในกลมเมอมโอกาส หรอมการเปลยนแปลงภายใน มากกวาจะ เปนการทำาลายกระบวนการเจราจาดวยตนเอง แมวาผกอกวนจะมความตองการทำาลายการเจรจาโดยตรง แตกอาจไดรบผลทไมนาพอใจนก หากประชาชนใหการสนบสนนการเจรจาอยางเหนยวแนน หรอมผคำาประกนสนตภาพทเขมแขง และการแสดงใหเหนวาการเจรจาสามารถดำาเนนไปไดตามกระบวนการแลว กลบยงกลายเปนเงอนไขผกมดใหผกอกวนทใชการกอการราย ตองเขารวมการเจรจามากกวาทจะทำาลายการเจรจาเหตการณกอการรายทเกดขนโดยไมเจตนา มกเกดขนในหวงเวลาทการเจรจากาวหนาขนเชนเดยวกน แตผลทเกดขนนนกลบเปนความโกรธแคนทมตอผกอกวนโดยตรง และทำาใหการเจรจามความยดหยนยงขน ไมไดลดลงแมแตนอย เมอผกอกวนใชความรนแรง และฝายทอยภายนอกหรอภายในการเจรจาจะสนใจหรอไม แตกเปนการแสดงใหเหนวามการใชการกระทำาทผดกฎหมายเพอเบยงเบนแนวทางการ เจรจาทดำาเนนอย การเจรจามประโยชนหลายประการ และเปนแนวทางทวไปทจะ ทำาใหการกอการรายคอยๆ ยตลง มเพยงกลมเลกๆ เทานนทยงคงปฏบตการ


ตอไป อยางไรกตาม ความรนแรงจะไมยตลงในทนททนใด การตดสนประสทธภาพในการเจรจาไมใชเรองงาย หรอมผลตอการยตการกอการ- รายไดในชวงเวลาสนๆ ผลจากการทรฐบาลเลอกใชการเจรจาและสามารถ อดทนตอเสยงวพากษวจารณจากประชาชนภายในประเทศกคอ ความสามารถในการจดการกบภยคกคามทเกดขน แตตองใชเวลานานกวาภยคกคามจะคอยๆ ลดลง ซงไมเหมอนกบสงครามกลางเมองหรอความขดแยง ภายในรฐ ทตามปกตการตอสมกจะยตลงเมอการเจรจาดำาเนนอย แตการเจรจาในชวงการตอสดวยการกอการราย เหตการณรนแรงทลดลงยงมาจากเหตปจจยอนๆ ไมใชเพยงการเจรจาเทานน การพดคยยงคงมความเสยงและทาทายรฐประชาธปไตยทใชการเจรจาโดยมไดรบความยนยอมจากประชาชนในประเทศใหดำาเนนการเจรจา จงตองเตรยมรบมอและ จดทำาแผนรองรบกรณทการกอการรายหวนกลบมาอก ในทศนะของรฐ การเจรจาไมใชเครองมอทางยทธวธทไดผลตามทตองการในการยตการ กอการราย แตถาการเจรจาไดรบการจดการทด การเจรจาจะเปนเครองมอทางยทธศาสตร ในการจดการกบความรนแรง การทำาใหฝายตรงขามแตกหก และการทำาใหความรนแรงในระยะยาวลดลง

ï ผลทไดรบจากการพดคย8 การพดคยจะชวยโนมนาวผนำากลมกอความไมสงบ และเจา- หนาทโครงของกลมปฏเสธความรนแรง แมวาเปาหมายในการพดคยจะลมเหลว แตกเปนการถายทอดความคดนใหกบสมาชกกลมในระดบตางๆ ได และอาจเกดการขดแยงภายใน การพดคยยงทำาใหเงอนไขทวไปเขา

8 Daniel Byman, “Talking with Insurgents : A Guide for the Perplexed,” The Washington Quarterly, (April, 2009): 125-137.


มาสกลไกพเศษได การพดคยเปนเครองมอสำาคญประการหนงในการมอทธพลตอกลมกอความไมสงบ ดวยการเปลยนความเหนทงทเปนความเหนทแทจรงของกลม และความเหนของผสนบสนน (supposed constituents) การเสนอการพดคยอาจไมสามารถโนมนาวผนำากลมกอความไมสงบสนใจและเขารวมการพดคยดวยตนเอง แตกลมคนทหวงวาการพดคยจะนำาไปสสนตภาพและผลประโยชนอนๆ อาจจะลดการสนบสนนการกอความรนแรงและชวยผลกดน ในการนอาจจะเพมแรงกดดนตอกลมดวยการตงเงอนไข เพอใหเกดความกลวทจะสญเสยการชกชวน เงนสนบสนน ทพกพง ขาว- กรองและการสนบสนนอนๆ การนำากลมกอความไมสงบเขาสการพดคยกบรฐบาล อาจทำาใหกลมยอยตางๆ (constituents) ไมพอใจและหนมาตอตานกลมอนได กลมกอความไมสงบบางกลมมกชนชมความนยมทไดรบจากประชาชน เพราะกลมไมมเรองมวหมองทางการเมองหรอการถกกลาวหาในเรองสำาคญ ดงเชนเขาไปมสวนเกยวของกบการคอรรปชน การยนยอมหรอกระตนใหกลมเขามามสวนรวมทางการเมอง กนบเปนสวนหนงของการเกยวพน (engagement) ฝายเราสามารถใชการเกยวพนนในการทำาลายภาพทดของกลมดงกลาว โดยแสวงประโยชนจากสมาชกกลมบางคนทตองการ เขามามสวนรวมแมจะรวามปญหาทยงยาก ทำาใหไมสามารถทจะปฏบต ตามสญญา หรอลมเหลวทจะหยดยงการกออาชญากรรมหรออนๆ ได ประเดน เหลานลวนเปนวธทำาใหภาพดๆ ของกลมตองเสยหาย การพดคยจะสามารถเปลยนความเหนของกลมยอยตางๆ ได การพดคยนาจะทำาใหกลมทมความคดสายกลางภายในกลมกอความไมสงบ เขมแขงขนได ซงจะชวยเพมโอกาสในการเจรจาใหประสบความสำาเรจ


การพดคยยงสงผลตอความคดเหนของผสนบสนนทไมรนแรงนก ซงอาจจะตองการสนตภาพมากกวาถาเปนไปได แมการพดคยจะไมสามารถทำาใหกลมลดความรนแรงไดทงหมด แตกอาจทำาใหเกดแบงฝกแบงฝายในกลมขนได กลมกอความไมสงบทไดรบการสนบสนนอยางกวางขวาง เปนกลมทมจดออน ในการแบงแยก ดวยการทำาใหเกดกลมเลกๆ ทมความมงมน และเปาหมายแตกตางกนไปในระดบตางๆ การพดคยทนำาไปสขอเสนอสทธประโยชน สามารถสรางความแตกแยกในการเคลอนไหวได ดงเชนรฐบาลอลจเรยเปน ฝายเรมตนเสนอการนรโทษกรรมใหกบกลมนกรบอสลามกลมตางๆ ทตอสในชวงทศวรรษ 1990 ทำาใหบางกลมเขามอบตว บางกลมกแยกตวออกไป การพดคยสามารถสนองตอบวตถประสงคของงานขาวกรอง โดยทำาใหไดรบขอมลขาวกรองเกยวกบการลำาดบความสำาคญกลมกอความไมสงบทถกตอง มขอนาสงเกตวากลมตางๆ ทตอสดวยสาเหตทคลายกนมกจะมวธการทคลายกน อดตนกตอสจะเปนผทใหขอมลแกฝายรฐไดตามทตองการ ถามสมาชกขบวนการสวนหนงเรมใหความรวมมอกบฝายรฐแลว กไมยากนกทจะหาตวนกตอสคนอนๆ รวมทงยงทราบถงการใชเสนทางสงกำาลงบำารง กฎเกณฑการตดตอสอสาร หรอขอมลทางยทธวธทสำาคญ นอกจากน หากกลมกอความไมสงบสายกลางสามารถเชอมโยงกบกลมอนไดมากเทาใด เรากสามารถหาขอมลไดมากเทานน ในอรกตะวนตก หนวย- ขาวกรองสหรฐฯ สามารถตอภาพทเปลยนแปลงไปไดในเวลาชวขามคน ดวยการใชขอมลจากกองกำาลงชนเผาทอยฝายเดยวกน จนสามารถนำามาใชในการตอตานปฏบตการนกรบทางศาสนาตางชาตไดอยางมประสทธภาพ การเจรจาจะยบยงความรนแรงของกลมกอการราย และจะสงผลกระทบตอความสามารถของกลมในการใชความรนแรงเพอดงดดความสนใจหรอการครองใจของประชาชนได แตการเปลยนแปลงดงกลาวยงอาจ


ไมปรากฏชดเจน ความสมพนธระหวางการกอการรายกบการพดคยนนไมตรง ไปตรงมา รฐจะตองหลกเลยงการทำาใหกลมเหลานสามารถแสดงตวไดอยางชอบธรรม เพราะประชาชนจะโกรธแคนยงขน แตหากรฐหลกเลยงการพดคย กลมกอความไมสงบและกลมยอยๆ จะเหนวาการกอความรนแรงจะเปนวถทางเดยวทสามารถเรยกรองความสนใจจากรฐ เหตรนแรงกจะเพมมากขน รฐจงควรใสใจกบความสามคคและความมชวตของกลมกอความไมสงบดวย ในการปฏเสธการพดคยในเรองทเกยวกบกลมกอความไมสงบตองการ รฐอาจจะใชวธการยนระเบยบวาระใหกบกลมเพอใหแนใจวากลมจะเขามารวม ถกแถลงในประเดนทเตรยมไว ตงแตเรองทแสดงพฤตกรรมของรฐไปจนถงการสงหารประชาชนทบรสทธ การพดคยมกจะทำาใหกลมกอความไมสงบแตกแยกกน แตจะ เปนไปในทางดหรอทางรายขนอยกบสภาพแวดลอมดวย ดงเชนกรณของ PLO หรอ Provisional IRA การแบงแยกกลมกอการรายหรอกลม กอความไมสงบออกเปนกลมเลกๆ สามารถแยกสวนทรนแรงทสดออกมา และดำาเนนการตอเปาหมายดงกลาวไดงายขน หรออาจจะเปนการเพมความรนแรงตอพลเรอนกไดในระยะสน เพราะกลมแนวทางรนแรงกลมอนจะพยายามใชการโจมตครงใหมเพอแสดงใหเหนสถานภาพของตน แตการเจรจาในชวงทมเหตการณรนแรงมกจะเปนชวงทมการถกเถยงและขดแยงเสมอ ความแตกแยกบางครงอาจเกดจากดานสถานภาพ (status quo side) ดงเชนในแอฟรกาใตและไอรแลนดเหนอ รฐบาลทออนแอมกจะถกคกคามดวยวธการประนประนอมจากกลมกอการราย กรณศกษาของการแตกแยกในดานสถานภาพทรนแรง ไดแก กรณการกอการรายในโคลมเบย นบเปนกรณ ทรนแรงทสด กลาวคอ เมอมการลงนามในอนสญญาสนตภาพ ในป 2527 ระหวางรฐบาลกบกลม Popular Liberation Army (EPL) ปรากฏ


วากลมสมาชกสภาฝายขวาไดคดคานสถานะทางการเมองของ EPL ทำาใหกลมสมาชกสภาฝายซายและกลม Columbian Army ไดเพมการโจมตมากขน และยงสรางความแตกแยกในกลมการเมอง ทงน เปาหมายการเจรจาระยะยาว (การเมอง) มกสบเนองมาจากเปาหมายในระยะสนดวย (การลดความรนแรง)9 ในทางตรงกนขาม การไมเจรจากนเปนผลใหเกดความเสยง การปฏเสธการพดคยอาจทำาใหกลมแนวทางรนแรงเขมแขงขน โดยแสดงใหเหนวาการไมใชความรนแรงนนไมสามารถบรรลเปาหมายได นอกจากน กลมกอความไมสงบสายกลางอาจยกระดบการเคลอนไหวจนทาทายการปราบปรามของรฐบาล และทำาใหผนำารนใหมทนยมแนวทางสนตอาจจะ เปลยนใจมานยมแนวทางรนแรง ดงเชนกลมฮามาสและกลมอสลามอนๆ ไดรบการสนบสนนมากขนนบแตการพดคยเพอสนตภาพเรมตน ในทำานองเดยวกนนกลมกอความไมสงบในอลจเรยไดเรมตนกอความไมสงบ หลงจากรฐบาลอลจเรยปฏเสธการรบรองวากลมอสลามเปนฝายชนะการ เลอกตง และสมควรไดครองอำานาจในการปกครอง

ï คำาถามแปดคำาถาม10 ความสำาเรจหรอความลมเหลวในการพดคยกบกลมกอความ- ไมสงบขนอยกบปจจยหลายประการ สวนใหญอยนอกเหนอการควบคมของ รฐบาล นกวเคราะห และนกวางแผนของสหรฐฯ ไดพจารณาคำาถามเหลา-

9 Scot Atran and Robert Axelrod, “Why We Talk to Terror-ists,” [Online]. Available from : http://www.edge.org/rd_atran_axelrod10/atran_axelrod10_index.html. 10 Daniel Byman, “Talking with Insurgents : A Guide for the Perplexed,” pp. 125-137.


นประกอบการตดสนใจวาจะเกยวพนกบกลมใด 1. สหรฐฯ จะเสนออะไร คนทวไปมกสงสยวาสหรฐฯ จะเสนออะไรในการพดคยเพอใหกลมกอความไมสงบเปลยนแปลงพฤตกรรม ในบางกรณสหรฐฯ นำาเสนอวธหลายวธในการสรางความชอบธรรม ในอรก สหรฐฯ ยนขอเสนอเปนเงนและอำานาจการยงใหกลมกอความไม- สงบชาตนยม หากกลมหนกลบไปตอตานกลมอลกออดะฮ ขณะเดยวกนสหรฐฯ ไมสามารถยบยงรฐบาลของมาลกจากปฏบตการตอตานกองกำาลงสหน-ชอะฮ จงทำาใหเกดคำาถามในความรวมมอกบสหรฐฯ บางครงสหรฐฯ อยรอบนอกของปญหาขดแยงตางๆ ในโลก เพราะผลประโยชนในประเทศทำาใหสหรฐฯ มขอจำากด ดงเชนสหรฐฯ รกษาระยะหางจากสงครามในอลจเรย สวนหนงเพราะรฐบาลอลจเรยมขอสงสยสหรฐฯ และผลประโยชนสหรฐฯ ในภมภาคดงกลาวมจำากด กรณเชนนการตอบแทนจากการพดคย จะถกจำากดโดยกลมกอความไมสงบอสลาม 2. กลมกอความไมสงบสามารถชนะทนทไดหรอไม กลมกอความไมสงบมกเขาสการพดคย โดยไมกำาหนดเงอนไขมากอน ถากลมเชอวาการไดรบชยชนะดวยการใชอาวธนนเปนไปไมได ในความเปนจรงแลวชยชนะมาจากภาวะสกงอมของความขดแยงและความพรอมในการปฏวต กลมพรรคแรงงานชาวเครด (Kurdistan Workers Party) เตมใจเขาสการพดคยและไดรบสทธประโยชนสำาคญ ในชวงปลายทศวรรษ 1990 เพราะกลมสญเสยทพกพงในซเรยและผนำาถกจบ หากกลมกอความไม- สงบกำาลงพายแพ และขอเสนอทจงใจของรฐบาลในการพดคยลดลง เปนไปไดทจะไดรบชยชนะในทนท กลมตอตานอาณานคม ดงเชนกลม FLN ในอลจเรยสามารถเรยกรองไดมากกวาการกำาหนดเงอนไขกอนการพดคย เพราะความรนแรงกำาลงเกดขนในฝรงเศส


3. ใครเปนผไดรบชยชนะในการเลอกตงเสร กลมกอความไมสงบมกละทงความรนแรง ถามความเชอวาจะเปนฝายชนะการลงคะแนน เสยงเลอกตง กลมกอความไมสงบนนตองการอำานาจเปนอยางยง กลม UNITA (National Union for the Total Independence of Angola) ไดกลบไปตอสใหม หลงการเลอกตงทจดโดยสหประชาชาต ในป 2535 ลมเหลวในการดง UNITA ใหเขาสการเมอง การเลอกตง ยงเปดโอกาสใหกลมสายกลางเขาสการมอำานาจ ซงทำาใหเกดความเสยงสำาหรบการควบคมกลมกอความไมสงบในภาพรวม แตสวนใหญกขนอยกบขอบเขตทางการเมองของกลม กลม African National Congress เปนตวอยางของกลมทมความเชอมนในรฐบาล ดวยคำาสญญาการเขาสการเมอง จะทำาใหกลมไดรบชยชนะในการเลอกตง ขณะทกลม FARC (Revolu-tionary Armed Forces of Columbia) ซงเปนกลมทไดรบความ- นยมนอย ไมเขารวมในการเลอกตง 4. สถานะทางการเมองของกลม กลมกอความไมสงบจะพจารณาเขารวมการพดคยเมอมการเปลยนแปลงทนาสนใจ และเสยงทจะสญเสยอทธพล กลมกอความไมสงบในอรกทมาจากกลมชนเผาเตมใจทจะรวมมอ กบสหรฐฯ เพราะเชอวาสหรฐฯ จรงใจทจะปฏบตงานรวมกน และกลมชนเผา ยงถกนกรบจฮดโจมตอยางเตมทอกดวย แรงกดดนดงกลาวเปนปจจยหนงททำาใหกลมรวมมอกบสหรฐฯ 5. ผนำามความเขมแขงเพยงใดในการเผชญหนากบศตรภายใน ในทศนะของกลมกอความไมสงบ การพดคยมความเสยงทางการ- เมอง กลมทออนแอมแนวโนมจะเขารวมการพดคย นอกจากน การทผนำากลมไมสามารถควบคมสมาชกกลมไดทงหมด ทำาใหสมาชกแนวทางรนแรง บางคนปฏบตการรนแรงอยางตอเนอง ถงแมวาผนำาจะมความเหนใหลด


หรอยตปฏบตการในอลจเรย กลมกอความไมสงบกลมตางๆ ยนดตอแผนนรโทษกรรมของรฐบาล หรอการสงมอบอาวธ แตคนกลมเลกๆ กลมใหมทอยในกระบวนการพดคยไดเขามาปฏบตการรนแรงแทน ในทางตรงกนขามกลมเฮซบอลลาหสามารถยตความรนแรง ดวยการโอบลอมผทตองการ ดำาเนนนโยบายปฏวตตอไปในชวงทศวรรษท 1990 6. ผนำากลมกอความไมสงบยดตดกบอดมการณหรอไม ผนำากลมกอความไมสงบทมอดมการณสงสงจะเหนวาสทธประโยชนทรฐบาลเสนอใหนนไมใชเรองสำาคญ การใชสทธประโยชนเพอโนมนาวกลมนอาจจะไมประสบความสำาเรจเทาทควร หากกลมกอความไมสงบคดคานอยางจรงจง กจะแสดงออกอยางตรงไปตรงมา การพดคยจงเปนเพยงการปลอยใหกลมกอความไมสงบมเวลามากขน กลม Armed Islamic Group of Algerian (GIA) มอดมการณทแนวแนในการใชความรนแรงและคดคานรฐบาลอลจเรย กลมดงกลาวไมมความนาเชอถอทจะใหเขารวมในการพดคย เพราะตองการใชแนวทางปฏวตในการเปลยนผานทางการเมอง และไมตองการสทธประโยชนจากรฐบาล 7. ผนำากลมกอความไมสงบมขดความสามารถเพยงใด ผนำากลมกอความไมสงบบางคนมเจตนาทจะยกระดบจากแนวทางสนตภาพไปสการทำาสงคราม ดงเชนอดตผนำาองคการปลดปลอยปาเลสไตน (Palestinian Liberation Organization-PLO) ไมเคยเขาสกระบวนการน ทำาใหผนำาประเทศตางๆ เชน อสราเอล สหรฐฯ ผบรหารปาเลสไตน และผนำาอาหรบ เปนตน ไมไววางใจและเปนผลใหการเจรจาสนตภาพลมสลาย ตรงกนขาม กบประธานาธบดเนลสน แมนเดลาทสามารถควบคมความเคลอนไหวของ สมาชก และมเจตนาใหคนผวขาวเปนกลาง และหลกเลยงการเสยเลอดเนอ และการยายถน ซงประเทศในแอฟรกาหลายประเทศมกใชวธน ในการ


เปลยนผานสอำานาจ 8. ประชาชนในประเทศคดอะไร ความสำาเรจจะดำาเนนไปดวยด เมอรฐบาลตดสนใจทจะเกยวพนกบกลมกอความไมสงบ และไดรบการสนบสนนอยางเขมแขงในบรรยากาศทางการเมอง รวมทงรฐบาลสามารถอดทนตอสภาพไมแนนอนในกระบวนการพดคยได บางครงการพดคยอาจถกโจมตวาทำาใหเกดความรนแรงมากขน อยางไรกตาม เมอมาถงจดหนง ความรนแรงจะลดลง รฐบาลกจะใชโอกาสนสามารถอธบายนโยบายของตน โดยทำาใหประชาชนเหนวาความรนแรงทลดลงแสดงใหเหนถงความหวงทจะมการเปลยนแปลงตอไป

ï การนำาตวแบบของ IRA ไปใชแกปญหา11 การเจรจาสนตภาพกบกลมกอการรายหรอกลมกอความไมสงบ กลายเปนความนยมทจะตองนำาไปใชในการแกปญหาขดแยงในทกพนท โดยมกจะใชกรณกระบวนการสนตภาพของ IRA (Irish Republican Army -IRA) เปนตวแบบ หรอกลายเปน conventional wisdom ทจะตองไดรบการบรรจไวในนโยบาย ทงในหมนกคด องคกรเอกชน หรอแมกระทงใน หนวยงานของรฐตางๆ แตสงทนำาไปใชมกเปนเรองทยงไมมความเขาใจเพยงพอ ทงน การนำาการพดคยไปใชตองกระทำาดวยความระมดระวงและความเขาใจ เพราะกระบวนการพดคยทำาใหเกดภาวะทอนตรายอยมาก กระบวนการเจรจาสนตภาพในไอรแลนดเหนอ ไดรบการยกยองวา เปนตวแบบทดในการแกปญหาขดแยง และไดรบการนำาไปใชเปนตวแบบ

11 การสนทนาระหวาง Dr. John Bew, Dr. Marty Frampton และ Indigo Burruchaga, Rt. Hon John Spellar MP, Dr. John Bew, ผเขยนหนงสอเกยวกบ Talking to Terrorists, พ.ศ. 2553.


ของการเจรจาแกปญหาในแควนบาสกของสเปนในชวงทศวรรษ 1990 ซงความขดแยงมลกษณะเชนเดยวกน ตอมาไดมการนำาไปประยกตใชกบอรก ปญหาอสราเอล-ปาเลสไตน อฟกานสถาน ตมอรตะวนออก และศรลงกา ในการแกปญหาในความขดแยงทเกดขนทวโลก ไดมการนำา ตวแบบในไอรแลนดไปใชอยางแพรหลาย จงอาจมคำาถามวาไดนำาเรองราว ตอนใดไปใช การนำาไปใชตองระมดระวง มฉะนนอาจทำาใหเกดการนำาทางความคดทไมถกตอง กลาวคอ ผทนำาไปใชมกจะคดวาผลสดทายของการ พดคยทไอรแลนดเหนอกลายเปนขอสรปทตองเกดขนในการยตปญหา ขดแยงทกกรณ ในป 2552 องกฤษยกเลกการตดตอกบกำาลงกงทหารในบาสรา และตดตอกบกลมฮามาสใหเขารวมในวดโอลงคท Portcullis House กบสมาชกสภาองกฤษ และมแนวความคดในการยกเลกการตดตอกบกลมตาลบาน สายกลาง สวนรฐมนตรตางประเทศองกฤษไดฟนฟการตดตอกบเฮซบอลลาห สมาชกสภาของเฮซบอลลาหไดรบการตดตอจากหวหนาฝายตางประเทศของ สหภาพยโรปในการผลกดนกระบวนการตางๆใหเปนจรง ถงแมจะนำาตวแบบจากไอรแลนดเหนอไปใชในสเปน แตอาจกลาวไดวาในปญหาขดแยงทงสอง มขอสรปทแตกตางกนหลายเรอง อาจสรปไดดงน 1. การพดคยในไอรแลนดเหนอและสเปนแสดงใหเหนวา มความแตกตางอยางสำาคญระหวางการพดคยกบกลมกอการรายทสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลาและการนำาไปดำาเนนการโฆษณาชวนเชอ กบการพดคยกบกลมทถกทำาใหเชอวายงคงใชแนวทางรนแรงเปนยทธศาสตรทซอนไวในเปาหมายทางการเมอง แตในกรณนอาจแสดงใหเหนวารฐทมความเขมแขงและยงยนดานประชาธปไตย จะมความสำาคญในการลดความ


รนแรงทงในไอรแลนดเหนอและสเปน ในประเดนดงกลาวเปนเรองทตองระลกเสมอวา ปญหาความขดแยงทงสองนนไมเหมอนกน แตปจจบนมกไม คอยมการคดถงประเดนนนก 2. ขบวนการ IRA เปนสวนสำาคญของปญหาขดแยงในไอรแลนดเหนอ ซงตรงกนขามกบในสเปน สเปนกลายเปนทางเลอกหนงของการแสดงใหเหนถงการนำาตวแบบหลายสวนของการพดคยของไอรแลนดเหนอมาประยกตใชอยางเหมาะสม ในสเปน มการใชกำาลงอยางหนกในการกดดนกลม ETA อยางมประสทธภาพและคอยเปนคอยไป ในเวลาอนยาวนานหลายป ดวยมาตรการทถกกฎหมาย ผานการเหนชอบจากกระบวนการทางศาล ทใชขอยกเวนตามระบอบประชาธปไตย ซงไดรบความรวมมอจากฝายการเมอง ความเปนหนงเดยวในตวแบบของสเปนน ไดแสดงใหเหนถงชยชนะในการแกปญหาดวยระบบปกตของการเมอง นอกจากนยงมาจากการเปนรฐทมเสถยรภาพของสเปน ความมเสถยรภาพน สเปนประสบความสำาเรจมาตงแต ในชวงถายโอนอำานาจการปกครองสระบอบประชาธปไตย และยงมจดเชอม- โยงจากการตดสนใจของฝรงเศส ทใหความรวมมออยางแขงขนในการ ดำาเนนการกบกลม ETA ทางตอนใตของฝรงเศส ในประเดนนแสดงให เหนวา ระดบเสถยรภาพของรฐ ทงภายในรฐและระหวางรฐมความสำาคญ ในการแกปญหาความขดแยง 3. แมจะมกระบวนการพดคยกบกลมกอการราย กลมกอความ- ไมสงบในประเทศทงสอง แตกมการใชกำาลงอยางหนก (hard power) ดวย การวเคราะหสถานการณในไอรแลนดเหนอเรมตงแตป 2533 หลงจากความพยายามในการใชกำาลงทหารมากกวา 20 ป ไมสำาเรจ รฐบาลองกฤษ จงไดพจารณาหาวธการใหม อยางไรกตาม ในการพจารณากระบวนการ


สนตภาพนน จำาเปนตองพจารณาสถานการณตงแตเรมตนสงคราม การพจารณาเฉพาะชวงไมสามารถมองภาพรวมทงหมดได และไมสามารถแกปญหาไดถกทาง และยงอาจชกนำาไปสความคดผดๆ ฝายรฐบาลองกฤษจงปลอยให IRA เขาใจวาความขดแยงทางทหารอาจจบลงเมอมาถงทางตน ประเดนนไมไดตองการแสดงวา hard power เหนอกวา soft power พลงอำานาจทงสองมความสำาคญโดยเทาเทยมกน นอกจากนนยงมองค- ประกอบอนทมความสำาคญ ไดแก กระบวนการประชาธปไตย การตงเงอนไขลวงหนาในการเขารวมกระบวนการ และภาคสวนอนใน ไอรแลนดเหนอทมความชอบธรรมกวา Sinn FEIN 4. กรณของไอรแลนดเหนอและสเปน ไดยำาวาการพดคยโดยไมมคาใชจายทางการเมองนนไมม การเจรจาบางครงกไมประสบความสำาเรจและไมมความคบหนาทสำาคญ ทงองกฤษและสเปนตางพยายามตดตอกบ IRA และ ETA มานานนบป ในหลายโอกาส รวมทงแสดงความตงใจจรงอยางถงทสดในการตดตอ แตผลทไดรบกลบเปนความรนแรง ซงทำาลาย ความพยายามกระบวนการเขาสสนตภาพ และยงทำาลายกลมสายกลางทเหนดวยกบกระบวนการสนตภาพ ดงเชน รฐบาลไอรแลนด และกลมทองถน ทมความชอบธรรมจากระบอบประชาธปไตย 5. สภาพแวดลอมมผลสำาคญตอทกเรอง (context were everything) การตดสนใจทามกลางการรกดวยระเบดอยางรนแรงและการยงทเกดขนหลายวน กอนท IRA จะขอหยดพกชวคราว ทำาใหนายแดรร กลฮอลล เสยชวต 5 นาทกอนการหยดยงจะมผล ขณะเดยวกนทหารองกฤษถกยงเสยชวตในเบลฟาสต การปฏบตการดงกลาวทำาให IRA เชอวาตนไดขนมามอำานาจการโจมตทวทงไอรแลนดเหนอ การเขาใจเบองหลงของ IRA ทเชอวาตนเองจะไดรบชยชนะ จะชวยใหม


ความเขาใจถงการพดคยทเกดขนในเวลาตอมา ในการประชม ผนำา IRA ไดใชวธการอานรายการความตองการและรอคอยคำาตอบจากองกฤษทจะยนยอมตามเงอนไข แตเมอไวทลอวไมไดทำาอะไรเลย การประชมจงสนสดลง IRA เดนทางกลบไอรแลนดเหนอ และการหยดพกชวคราวกลมเลกไป

ï ความขดแยงและการเจรจาสนตภาพในไอรแลนดเหนอ

สาเหตความขดแยง ชาวองกฤษและสกอตแลนด ซงนบถอศาสนาครสตนกายโปรเตสแตนต ไดยายไปตงถนฐานทางเหนอของเกาะไอรแลนด ตามนโยบาย Plantation of Ulster ทำาใหเกดความขดแยงกบชาวไอรชทนบถอศาสนาครสตนกายคาทอลก ซงรสกวาถกแยงชงดนแดน และถกกมอำานาจทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม รวมทงเกรงวาจะสญเสยอตลกษณของตน จงเรยกรองอสรภาพในการปกครองตนเองจากองกฤษในป 2464 องกฤษและไอรแลนดเหนอลงนามแบงแยกประเทศ โดย 6 แควนทางเหนอของเกาะเปนสวนหนงของสหราชอาณาจกร และมสภาเปนของตน การแบงแยกเปนผลใหไอรแลนดเหนอมประชากรสวน- ใหญเปนโปรเตสแตนต หรอเรยกวา Unionist รอยละ 60 และคาทอลก หรอ Nationalist รอยละ 40 กลมหลงตองการแยกตวเปนอสระและ ปกครองตนเอง หลง Unionist มอำานาจปกครองไอรแลนดเหนอนานเกอบ 50 ป ไดเกดการประทวงครงใหญ และขยายตวไปสความรนแรงในป 2501 การปะทะระหวางกองกำาลงประชาชนทงสองฝายอยางกวางขวาง เหตการณครงนเรยกวา The Troubles ตอมาในป 2513 กองกำาลง Irish Republican


Army (IRA) เรมใชกำาลงในการตอสกบกำาลงองกฤษ เหตการณไดพฒนาไปสความรนแรงมากขนอก เมอทหารองกฤษยงกลมผชมนมประทวง ทำาใหประชาชนใหการสนบสนน IRA มากขน เหตการณรนแรงทำาใหมผเสยชวต ถง 3,600 คนในชวงของการตอส

สถานการณความขดแยงและการเจรจาสนตภาพ ความขดแยงในไอรแลนดเหนอ สงผลใหมการใชความรนแรง กลาวคอ มการใชกองกำาลงปะทะกนในพนทตางๆ การลอบวางระเบด และการ ลอบสงหาร ความรนแรงขยายตวอยางกวางขวาง ขณะเดยวกนความแตกแยกระหวางชาวคาทอลกและโปรเตสแตนท กรนแรงขนดวย ประชาชนเกดความหวาดกลวตอเหตรนแรงและรสกไมปลอดภย นอกจากนความไมไววางใจ ระหวางพรรคการเมอง รวมทงประชาชนกขยายตวขนดวย ในป 2533 รฐบาลองกฤษเรมการพดคยสนตภาพกบ IRA เพอหาทางยตความรนแรง ตอมาในป 2535 รฐบาลไอรแลนดเรมพดคยกบพรรค Sinn Fein ในป 2536 รฐบาลไดออกคำาประกาศสนตภาพ (Joint Dec-laration on Peace) มสาระสำาคญทระบวา รฐบาลองกฤษจะยดมนใน สทธของประชาชนไอรแลนดเหนอ ในการตดสนใจทางการเมอง และกำาหนดอนาคตของตนเอง (self determination) โดยรฐบาลทงสองจะรวมกนจดทำาความตกลงเพอใหเกดสนตภาพถาวรในไอรแลนดเหนอ12 อยางไรกตาม กระบวนการเจรจาตงแตเรมตนจนสนสดนนมความผนแปรตลอดเวลา การเจรจาในแตละหวงตองอาศยการตดตอสมพนธ ผอนปรน การแสดงทาท แขงกราวและประนประนอม โดยขนอยกบสภาพแวดลอมของแตละหวง

12 Wikipedia, “Northern Ireland Peace Process,” [Online]. Avail-able from : http://en.wikipedia.org/wiki/Northern_Ireland_peace_process


ในชวงป 2537-2540 การประกาศหยดยงของ IRA และการยกเลกปฏบตการทางทหารทงหมดในป 2537 รวมทงการยตความเคลอนไหวของกลมตดอาวธ Unionist ทำาใหสถานการณเรมดขน แตการทองกฤษเรยกรองให IRA ปลดและทำาลายอาวธกอนท Sinn Fein จะเขาสโตะ- เจรจา ทำาให Sinn Fein ไมพอใจ ประกอบกบบางฝายเหนวาควรนำากำาลงกงทหารเขามาในกระบวนการเจรจาดวย แตไมสามารถตกลงกนได ทำาใหหลายฝายไมมนใจในความจรงใจของแตละฝายนก ในกมภาพนธ 2538 เอกสารกรอบความตกลงไดรบการเผยแพรสสาธารณะ ซงสวนใหญเปนการตกลงกนทางการเมอง เชน โครงการรวมของ รฐบาลในการสรางเอกภาพของไอรช เปนตน นอกจากน รฐบาลองกฤษและ ไอรแลนดไดใชกระบวนการเจรจาแบบ twin track โดยมเนอหาสาระ เกยวกบการเปนเอกราช และไดประกาศหลกการมทเชลล 6 ขอ ซงเปนผลจากการดำาเนนงานของนายจอรจ มทเชลล วฒสมาชกของสหรฐฯ ซงมบทบาทสำาคญในการดำาเนนการ ในการนนายจอรจ มทเชลล เปนผนำาการประชมในเวทนานาชาต โดยใหทกฝายเขารวมในการเจรจา และกำาหนดมาตรการสรางความเชอมน รวมทงกระบวนการเลอกตงผเขารวมในการเจรจาทมาจากทกฝายซงมจำานวนถง 110 คน ขณะเดยวกนกใหกำาลงกงทหารมอบอาวธ ในระหวางการเจรจาทกฝาย ทงนหลายฝายโดยเฉพาะฝายทใชกำาลงกงทหารแสดงความพอใจ ในสวนของสาธารณรฐไอรแลนด ไดจดการลงประชามตเมอ พฤศจกายน 2538 เพอแกไขรฐธรรมนญ เกยวกบดนแดนภาคเหนอ ในป 2539 การปฏเสธทจะเจราจากบ Sinn Fein ขององกฤษทำาให IRA ยกเลกการหยดยง โดยใหเหตผลวาองกฤษไมยอมเจรจากบ Sinn Fein IRA ไดวางระเบดในกรงลอนดอนครงใหญทำาใหมผเสยชวต


2 คน บาดเจบ 40 คน ความเสยหายมมลคาถง 150 ลานปอนด อยางไรกตามการเจรจายงคงดำาเนนตอไปตามหลกการมทเชลล บางครงฝายทไมพอใจเงอนไขกไมเขารวม ดงเชน Sinn Fein หรอใชความรนแรงเพอ สรางอำานาจตอรอง เหตรนแรงจงยงดำาเนนตอไป ในป 2540 เมอองกฤษเปลยนนายกรฐมนตร จากนายจอหน เมเจอร มาเปนนายโทน แบลร ไดมนโยบายสานตอการเจรจาสนตภาพกบทกฝาย โดยยดหลกการมทเชลล และยอมให IRA เขาสการเจรจาโดยไมตองทำาลายอาวธทงหมดตามขอเรยกรองเดม กระบวนการสนตภาพจง คบหนาตอไป ในตลาคม 2540 Combined Loyalist Command ในนาม ของ Ulster Volunteer Force Defence Association และ Red Hand Commandos ซงเปนกำาลงกงทหารไดประกาศหยดยง13 การเจรจาสนตภาพในชวง 2540-2541 ประสบความยงยากอยางมาก ตองใชวธการหลายประการเพอดงทกฝายเขาสโตะเจรจา ดงเชน การจดตงคณะกรรมการเพอดแลเฉพาะเรอง โดยเฉพาะการมอบ อาวธ การจดคอนเสรต เพอใหการเจรจาในภาพรวมดำาเนนตอไป ขณะทเหตรนแรง และการประทวงกดำาเนนตอไป พรอมทงเปลยนสถานทเจรจาตามความเหมาะสม ในทสดองกฤษ ไอรแลนด และกลม Nationalist สามารถจดทำาความตกลงกนไดในป 2541 เรยกวา Belfast Agreement หรอ Good Friday Agreement เมอ 10 เมษายน 2541 นบเปนความตกลงทครอบคลมอยางรอบดาน ทงเรองของ inclusive government การปลอยตวนกโทษ การลดกำาลงทหาร การปรบกำาลงกงทหาร แบบสำารวจความเหนชวคราวในการรวมไอรช มาตรการเกยวกบสทธพลเมอง และ ความรสกภาคภมใจในความเทาเทยมของประชาคมสองแหงในไอรแลนด

13 Ibid.


เหนอ14 โดยใชเวลานบตงแตการเจรจานานถง 8 ป ผลของกระบวนการสนตภาพในไอรแลนดเหนอ ไดแบงอำานาจการบรหารในไอรแลนดเหนอ การถายโอนอำานาจจากสวนกลาง เพอใหไอรแลนดเหนอปกครองตนเอง ทงยงเปดโอกาสใหชาวคาทอลกเขาไปมสวนในการเมองระดบชาต สามารถเปนผแทนเขาไปในรฐสภาขององกฤษ รวมทงการปฏรปตำารวจ ทกำาหนดสดสวนโปรเตสแตนตและคาทอลกอยางเหมาะสม ตลอดจนการเยยวยาครอบครวผสญเสยจากเหตรนแรง การลงนามในความตกลงดงกลาว แมจะถอวาเปนการยตขอ ขดแยง แตยงมการดำาเนนการหลงจากนนอกหลายประการ โดยเฉพาะการลงประชามตในไอรแลนดเหนอ และการลงประชามตเกยวกบการแกไข รฐธรรมนญ ซงมทงผเหนดวย เปนกลาง และคดคาน บทบญญตทไดรบการปรบเกยวของกบสทธพลเมองของชาวไอรช และเสนทางสนตภาพของการรวมไอรช การคำาประกนการวางอาวธของกำาลงกงทหาร และการประกนการเปนสหภาพในอนาคต ผลการลงประชามต ชาวคาทอลก (ไอรช) ใหการ สนบสนนมากกวา ชาวองกฤษ หรอสกอตแลนดในพนท หลงความตกลง ความขดแยงระหวาง Unionist และ Na-tionalist ในเรองการมอบอาวธทำาใหองกฤษไดระงบกลไกดานบรหารและนตบญญตของไอรแลนดเหนอ ในป 2545 อกทงยงหาขอตกลงเกยวกบ กจการตำารวจไมได เพราะความไมไววางใจตอกน แตทงสองพรรคไดกลบมาบรหารไอรแลนดอกครงในป 2550 สวนความรนแรงนนยงคงมอยประปราย แม IRA ประกาศยตการปฏบตการทางทหารในป 2548 แตในป 2551 ทหารองกฤษถกยงเสยชวต อก 2 คนบาดเจบ พนกงานสงพซซา 2 คนบาดเจบขณะปะทะกนดวยปนใกลคายทหาร ซง Real IRA ไดออก

14 Ibid.


มายอมรบการกระทำาดงกลาว นอกจากนในป 2553 ไดเกดเหตระเบดรถยนต นอกศาลทนวร แตไมมผใดประกาศรบผดชอบ

บทเรยนจากไอรแลนดเหนอ15 1. การพดคยสนตภาพจะตองครอบคลมทกฝายทงหมด ถาทกฝายทเกยวของในความขดแยงหรอวกฤตการณ ไมไดรบโอกาสในการเขารวม เจรจาสนตภาพ การดำาเนนการกจะไมไดรบความนาเชอถอตงแตแรกเรม 2. การวางกฎเกณฑของการดำาเนนการและการลงโทษ เพอเปน กรอบใหทกฝายทเขารวมเจรจา ตองยดถอกรอบการเจรจานชวยใหการเจรจากบ Sinn Fein และ Ulster Unionists ดำาเนนไปดวยด 3. ฝายทสามจะตองยดหยน เมอปฏสมพนธกบผเลนในการเจรจา ฝายทสามนจะตองเขาใจบทบาทของตนในฐานะเปนผรกษาความยตธรรม และไดรบการยนยอมใหเปนผเขารวมการเจรจาจากทกฝาย ดงเชนบทบาทของนายโทน แบลร นายกรฐมนตรองกฤษ กบ นายเอเทน นายกรฐมนตรไอรแลนดเหนอ และนายจอรจ มทเชลล วฒสภาในฐานะทตพเศษสหรฐฯ ทสอดรบกนอยางด และสามารถไดรบการยอมรบจากพลงเงยบ ซงมสวนใน การสนบสนนการยตความขดแยงมาเปนเวลานาน 4. การรางสญญาสนตภาพ ทกฝายในความขดแยงจะตองชวยกน หาจดรวม (common ground) ในการจดทำาสญญา ซงฝายตางๆ มกจะ มความเหนอยแลว และนำามาจดทำาเปนพนฐานของสญญาสนตภาพทจะตองรวมกนพจารณาตอไป นายจอรจ มทเชลล ในฐานะประธานการเจรจา

15 Dr. Stephen C. Calleya, “Peace Talks in Northern Ireland : What Les-sons?” [Online]. Available from : http://stephencalleya.com/media/int/irish deal.htm.


สนตภาพไอรแลนดเหนอหลายฝายไดใชเวลาถง 22 เดอน ในการจดทำาราง อนสญญา (accord) น และสงใหกบฝายการเมอง 8 ฝายพจารณา ในเรองการรางหรอจดทำาความตกลงสนตภาพน มวธการทนาสนใจบางประการ กลาวคอ ไอรแลนดเหนอประกอบดวยสองฝายใหญๆ ไดแก Ulster Unionists ซงนยมโปรเตสแตนตแบบองกฤษ และ Social Democratic and Labor Party (SDLP) นยมคาทอลก ทงสองฝายไดจดการพดคยเกยวกบรางเอกสารลบ ทใสวงเลบทเวนวางไว และจดทำา รายการทเปนทางเลอกสำาหรบททงสองฝายเหนพองกน เมอมการลงนามในสญญา เปนภารกจของผคำาประกนสนตภาพทจะใหมการปฏบตตาม โดยเฉพาะในจดออนไหว รฐบาลองกฤษและรฐบาลไอรชตองการใหไอรแลนดเหนอจดการใหทงฝายโปรเตสแตนตและคาทอลกเขาไปในสมชชา (assembly) เพอรวมกนพจารณาจดทำากฎหมายขามแดน แตประเดนทเปนปญหากคอ วธการจดทำาโครงสรางของสภาและ ลกษณะของความสมพนธในสภาขามแดน (cross-border council) SDLP ยำาความตองการใหสภาเปนสถาบนทมความเขมแขง และตองการใหสภาขามแดนมสถานะเทยบเทากบสมชชา สวนโครงสรางของสภานน ไดเสนอใหใชรปแบบคณะรฐมนตร ทเปดกวางใหทกฝายทสำาคญไดเขารวม เชน Sinn Fien เปนตน แมจะเปนฝายศตรทสำาคญของ SDLP กตาม แต Ulster Unionists คดคานรปแบบคณะรฐมนตร และตองการใหสภาขามแดนไมมอำานาจใดๆ นอกจากนยงตองการใหรฐสภาองกฤษ ซงเขามามบทบาทในไอรแลนดเหนอ นบตงแตการกอตงในป 2515 ยตบทบาทลง ทงยงไมตองการใหนายแกรร อาดามส และผนำา Sinn Fein เขารบตำาแหนงในคณะรฐมนตร กอนท IRA และ UDA สงมอบอาวธ ซงเปนสวนหนงของกระบวนการยตความรนแรง


ประเดนสำาคญอกประเดนหนงททำาใหกระบวนการสนตภาพลาชา เปนเรองเกยวกบขอเสนอ Council of the Isles ซงฝายโปรเตสแตนตเสนอใหเปนเวทแลกเปลยนความคดเหนของผแทนรฐบาลองกฤษและไอรแลนด ขอเสนอสมชชาเบลฟาสต จดตงรฐสภาใหมของ สกอตแลนด และสมชชาเวลช ฝายโปรเตสแตนตเหนวาขอเสนอเหลานเปนเสมอนสญลกษณทสำาคญทผกพนชาวไอรชกบบรเทน ในการประชมคณะกรรมการเรองเกยวกบการเปนเอกราช (in-dependent) ซงมคนนอกเปนประธาน และจดรปแบบในการดำาเนนการในเรองน ไดยนยอมใหนกการเมองไอรแลนดเหนอสามารถจดการเรองตางๆ ไดดวยตนเอง ไดแก การภาคทณฑสมาชก IRA ทไมถกคมขง และกลมนยมรฐสภาองกฤษ กลมผดกฎหมายทไมตดอาวธ รวมทงการปฏรปตำารวจโปรเตสแตนตในไอรแลนดเหนออกดวย ปญหาใหญในไอรแลนดเหนออกประการหนงทยงไมสามารถแกไขไดกคอ ทงคาทอลกและโปรเตสแตนตตางเกรงกลวการรกษาผล- ประโยชนของอกฝายหนง ซงจะกระทบผลประโยชนของตน ชนกลมนอยคาทอลกตองการหลกประกนวาโปรเตสแตนตจะไมสามารถชนะคะแนน (outvote) ฝายคาทอลกในไอรแลนดเหนอ หรอยกเลกการจดการชายแดน สวน Ulster Unionists ยงวตกวา แผนของมทเชลลจะทำาใหสาธารณรฐ ไอรรช มอทธพลเหนอไอรแลนดเหนอมากเกนไป เพราะมทเชลลไดรบแตงตงจากรฐบาลองกฤษและไอรช ตงแตเรมการเจรจาทเบลฟาสต เมอ มถนายน 2539 การตอตานสนตภาพทเกดขนในระหวางการเจรจาสนตภาพกำาลงดำาเนนอยนน ไมควรทำาใหการเจรจาตองยกเลกหรอถกระงบ แมวาจะใชวธการสงหารหรอการลอบวางระเบด เพอขดขวาง อยางไรกตาม


บทเรยนสำาคญจากกระบวนการสนตภาพในตะวนออกกลาง ไดยำาวาในการเจรจาสนตภาพไมวาทใดกตองผานเหตการณเชนเดยวกนน บทบาทของบคคลทเกยวของ การเจรจาสนตภาพไอรแลนดเหนอมขอนาสงเกตวา บคคลทเกยวของกบการเจรจาจนทำาใหกระบวนการเจรจาประสบความสำาเรจ ไมไดมาจากฝายรฐเพยงอยางเดยว แตยงมาจากฝายทสาม โดยเฉพาะ ผเชยวชาญในหลายสาขาอาชพ ไดแก ผบรหาร นายกรฐมนตรของไอรแลนดและองกฤษมบทบาท สำาคญในการสบสานการดำาเนนงานในแตละชวงของการเปลยนแปลงทาง การเมอง การมเจตนาทแนวแนและนโยบายทชดเจนและตอเนองของทงสองรฐบาล ทำาใหมการรวมกนดำาเนนการแสวงหาขอตกลง การลดการสญเสย การเปดพนททางการเมองและการจดสรรทรพยากร จนสามารถผลกดนใหกระบวนการสนตภาพดำาเนนไดตอไป โดยนายจอหน เมเจอร นายกรฐมนตรองกฤษ เปนผรเรมการพดคย บทบาทของนายโทน แบลร นายกรฐมนตรคนตอมากเหนความสำาคญของการพดคย และความสำาคญกบเหตการณ The Troubles สวนประธานาธบดบล คลนตน ของสหรฐฯ ไดรบความเชอมน และไววางใจจากคเจรจา และใหความชวยเหลอดวยการสญญาในการฟนฟเศรษฐกจ ดวยการใหนกลงทนสหรฐฯ เขามาลงทนในไอรแลนดเหนอ และ ชวยบรรเทาปญหาวางงาน นกการเมอง นายจอหน ฮม และ นายเดวด ทรมเบล เปนผพดคยกบ IRA เพอรบฟงความคดเหน และเสนอให IRA เขารวมในกระบวนการสนตภาพ นกวชาการและผเชยวชาญ นกวชาการในมหาวทยาลย องคกร


สนตภาพ ทงยงรวมถงบคคลสำาคญของฝาย Unionist และ Nationalist นกสทธมนษยชน อดตนกโทษ มบทบาทในการสรางบรรยากาศทด ความสมพนธระหวางบคคลดงกลาวสามารถลดความหวาดระแวง และการสอสารกนโดยตรง ทำาใหไดรบรปญหาของอกฝายหนง กลมและเครอขายนอกประเทศ โดยเฉพาะชาวไอรชโพนทะเลในสหรฐฯ ทสนบสนนใหมการเจรจาสนตภาพ ประชาชน ประชาชนไดตระหนกถงความสำาคญของการเจรจาสนตภาพมากกวาการใชความรนแรง เนองจากการเบอหนายจากเหตรนแรง และรวมมออยางเตมทเชนการลงคะแนนเสยงใหกบผทเปนตวแทนในการ รางความตกลงและการลงประชามต เปนตน การจดตงมลนธกองทนชมชนเมอป 2521 เปนเวทภาคประชาชนในการสรางการรบรและทศนคตของคนองกฤษและไอรแลนดเหนอ รวมทงการกดดนรฐ มลนธเปนคนกลางในการระดมเงนทนจากการบรจาคเพอสนบสนนกลมองคกรภาคประชาชน และอาสาสมครพลเรอน ในการเยยวยาผไดรบผลกระทบและผดอยโอกาส การทมลนธดำาเนนการอยางเปนกลาง อสระและเครงครด ทำาใหไดรบความไวใจจากประชาชน และกลายเปนกลไกหลกในการรบการสนบสนน จากสหภาพยโรปในการฟนฟและพฒนาไอรแลนดเหนอในเวลาตอมา16

ï ความขดแยงและการเจรจาสนตภาพในอาเจะห อาเจะหตงอยทางตอนเหนอของเกาะสมาตรา ทางตะวนตกเฉยง เหนอของอนโดนเซย เคยเปนรฐอสระทรงเรองแหงหนงในอดตระหวางศตวรรษท 8-17 โดยเชอกนวาเปนดนแดนแหงแรกทศาสนาอสลามไดเขามา หยงราก และเปนศนยกลางทางวฒนธรรมของศาสนาอสลาม อาเจะหปกครอง

16 พลเดช ปนประทป, “บทบาทภาคประชาชนในกรณไอรแลนดเหนอ,” โพสตทเดย, 2 มนาคม 2554, หนา 4.


โดยสลตานตลอดมา จนกระทงถกยดครองโดยดทช ในป 2516 ไดเกดการ สรบกนเรยกวา Aceh War อาเจะหกลายเปนศนยกลางของการตอตาน อาณานคมดทช เมอสนสดสงครามโลกครงทสอง ดทชไดยกอาเจะหใหกบอนโดนเซย ปจจบนอาเจะหยงมความสำาคญในดานภมรฐศาสตร ในการเปนจดยทธศาสตรสำาคญบรเวณชองแคบมะละกา สาเหตสำาคญของการแยกตวเปนอสระมาจากสำานกของความเปนชาตนยม ซงเปนสำานกทางประวตศาสตรแหงความเปนรฐอสระทเจรญรงเรอง และความไมเปนธรรมในการจดสรรผลประโยชนทางทรพยากรธรรมชาต17 นอกจากน ยงมาจากการใชประวตศาสตรในทางทไมถกตอง การควบคมการใชกฎหมายอสลามของรฐบาล และการเพม จำานวนชาวชวาในอาเจะห18 ในป 2496 ไดมการจดตงกลมดารล อสลาม ในการตอสเพอเอกราช ตอมาในป 2502 ประธานาธบดซการโน ไดยอมรบหลกการใหอาเจะห เปนพนทพเศษในการปกครองตนเองทางดานศาสนา การศกษา กฎหมาย และวฒนธรรม แตไมเปนจรงในทางปฏบต นอกจากนการคนพบนำามนและกาซธรรมชาตในป 2514 ในอาเจะห ทำารายไดจำานวนมหาศาลใหกบรฐบาลอนโดนเซย แตชาวอาเจะหไดรบผลประโยชนนอยมาก ซงไมเปนธรรมกบชาวอาเจะห จงมการจดตงขบวนการอาเจะหเสร (Gerakan Aceh Merdeka) ขนในเดอนธนวาคม 2519 โดยนายฮาซาน ด ทโร ซงสบเชอสายมาจากสลตานองคสดทาย การโจมตของ GAM ครงแรก

17 สภาคพรรณ ตงตรงไพโรจน, “รฐกบสงคมมสลมในอนโดนเซย,” จลสารความมนคงศกษา, 30 (พฤศจกายน 2550): 5-40. 18 Tenku Daud Beureueh, “Aceh Movement,” [Online]. Available from : http://www.en.wikipedia.org/wiki/Free_Aceh_Movement


เปนการโจมตวศวกรชาวอเมรกนของบรษทโมบลในป 2520 เสยชวต 1 คน เปนเหตใหรฐบาลไดสงกำาลงตอตานการกอความไมสงบเขามาในพนท การตอสของ GAM อาจแบงเปน 3 ชวง ชวงแรกเปนชวงการกอตง ระหวางป 2519-2532 ซงถกกวาดลางเกอบหมด ชวงทสองระหวางป 2532-2534 เมอ GAM ไดรบความชวยเหลอดานการฝกอบรมจาก ตางประเทศ ชวงทสาม ระหวางป 2542-2545 ซงเปนชวงทไดรบการสนบสนนอยางกวางขวางในอาเจะห จากการไดรบการบรจาคและการขมข รวมทงมกำาลงทเขมแขง ซงมาจากผทสญเสยจากการสรบในชวงแรก19 ความเคลอนไหวของ GAM ชวงแรก ไมประสบความสำาเรจนก จำานวนสมาชกกลมมากทสดประมาณ 200 คน แสดงใหเหนวา GAM ขาดการสนบสนนจากประชาชน โดยเฉพาะชาวอาเจะห ประกอบกบสภาพแวดลอมทางดานความมนคงขณะนน รฐบาลอนโดนเซยทนำาโดยประธานาธบดซฮารโตไดรบความชนชมจากสหรฐฯ ในการเอาชนะคอมมวนสตในชวงสงครามเยน สหรฐฯ จงไมไดใหความสนใจกบการตอสของอาเจะหมากนก ในป 2532 GAM ไดรวบรวมกำาลงกลบมาปฏบตการใหม โดยมกำาลงเพมขนประมาณ 1,000 คน เพราะไดรบการสนบสนนทางการเงนจากลเบยและอหราน นอกจากนยงไดรบความชวยเหลอในการฝกอบรมอกดวย ทำาให GAM ฟนฟองคกรไดใหม และไดรบการฝกทดกวาการตอสครงกอน ประธานาธบดซฮารโตไดประกาศใหอาเจะหเปนเขตปฏบตการทางทหาร พเศษ (area of special military operations / Daerah Operasi Militer : DOM ) ในปเดยวกน พรอมทงสงกำาลงตอตานการกอความไม- สงบเขามาในอาเจะห เหตการณรนแรงจากปฏบตการทางทหารไดสงผล

19 Ibid.


กระทบตอชวตและทรพยสนของประชาชนอยางกวางขวาง หมบานทถกสงสยจะถกเผาทำาลาย สมาชกในครอบครวทสงสยวาเปนกำาลงถกลกพาตวและนำาตวไปทรมาน องคการนรโทษกรรมสากลเชอวามประชาชนจำานวนประมาณ 7,000 คนถกละเมดสทธมนษยชน ขณะทปฏบตการของ GAM กถกสงสยวาละเมดสทธมนษยชนเชนเดยวกน เชน การพพากษาโทษผทถกสงสยวาเปนผใหขาวกบฝายทหารรฐบาล หรอการทำาลายโครงสราง พนฐานของประชาชน ดงเชนโรงเรยน เปนตน20 อยางไรกตาม ประชาชน อาเจะหจำานวนมากตางหนมาสนบสนนการเคลอนไหวของ GAM และเขามาเปนแนวรวมมากขน21 แตตอมาในป 2539 รฐบาลอนโดนเซยไดประกาศการยตความเคลอนไหวของ GAM เนองจากสามารถทำาลายกอง- กำาลงไดแลว สมาชก GAM ทรอดชวตไดหลบหนไปพกพงในมาเลเซย GAM ไดกลบมาฟนฟสถานภาพขนใหม หลงประธานาธบด ซฮารโตถกโคนลมในป 2541 และการตดสนใจของประธานาธบดฮาบบในการถอนทหารออกจากอาเจะห ซงเปนสวนหนงของการปฏรปประชาธปไตย ทำาให GAM มโอกาสในการชกชวนเยาวชน ดวยการใชความโหดรายของทหารอนโดนเซยเปนเครองมอ ความรนแรงเรมตนขนอกในป 2542 GAM ไดเคลอนไหวตอตานเจาหนาทรฐและชาวชวาทอาศยอยในอาเจะห พรอมทง ลกลอบจดหาอาวธจำานวนมากจากไทย ในชวงประธานาธบดเมกาวต สการโน บตร ไดเพมจำานวนกำาลงในอาเจะห ในป 2544-2543 การสนธ กำาลงทหารและตำารวจของรฐบาลเพมจำานวนเปนประมาณ 30,000 คน รวม

20 Ibid. 21 เมธส อนวตรอดม, “เขาสรางสนตอยางไรในอาเจะห ?” สำานกสนตวธและธรรมา- ภบาล, สถาบนพระปกเกลา [Online]. Available from : http://portal.in.th/kpipeace/ pages/2423/


ทงผบญชาการ GAM ถกทหารอนโดนเซยสงหาร ตอมาอก 1 ปจำานวนกำาลงทหารเพมขนอกเปน 50,000 คน รฐบาลไดเปดการรกใหญในป 2546-2547 และประสบความสำาเรจ แตกทำาใหพลเรอนเสยชวตเปนจำานวนมาก22 GAM สญเสยสมาชกประมาณรอยละ 50 การเจรจาสนตภาพ หลงการโคนลมประธานาธบดซฮารโต ซงเปนการยตการปกครองแบบเผดจการทหาร ไดมความพยายามจากฝายตางๆ โดยภาคประชาสงคมและนกศกษาเปนตวเชอมระหวางรฐบาลและ GAM รวมทงนายฮาซาน ด ทโร ผนำา GAM เพอเรมการพดคยสนตภาพ ทงยงเปดโอกาสใหมคนกลางจากตางชาต ในชวงปลายทศวรรษท 1990 รฐบาล สวเดนไดกลายเปนตวแทนในการพดคยสนตภาพกบอนโดนเซย ในป 2542 องคกรเอกชนและภาคประชาสงคมไดพยายามจดใหทงฝายรฐบาลอนโดนเซยและฝาย GAM พบปะกนทกรงเทพฯ ในการเขารวมการสมมนาทจดโดยฟอรมเอเชย ทำาใหเกดการสอสารกนครงแรก แมไมมผลเปนรปธรรม แตกเปนพนฐานสำาคญในการพดคยกนอกหลายครง หลงจากนนไดมการวางแผนใหบคคลสำาคญ หรอผทมอทธพลของทงสองฝายมาพบกนในทางลบและเปดเผย ดวยความประจวบเหมาะ ในสถานทปลอดภย เชนในมาเลเซย สงคโปร ไทย เปนตน อาจกลาวไดวาตวกลางททำาใหเกดการพดคยระยะแรกมาจากกลมประชาสงคม โดยเฉพาะผททำางานดานสทธ- มนษยชน23

22 Tenku Daud Beureueh, “Aceh Movement,” [Online]. Available from : http://en.wikipedia.org/wiki/Free_Aceh_Movement 23 สรปจากคำาสมภาษณใน “เขาสรางสนตกนอยางไรในอาเจะห” โดย เมธส อน-


เมอบรรยากาศทางการเมองเปดกวางมากขน Centre for Humanitarian Dialogue (HD) ซงเปนองคกรเอกชนระหวางประเทศไดเปนตวกลางในการเจรจาไกลเกลย จนสามารถตกลงจดทำาความตกลงยตความเปนปฏปกษ (Cessation of Hostilities-CoHA) ระหวาง 2 ฝาย เมอ 9 ธนวาคม 2545 ทกรงเจนวา ทงสองฝายพยายามใชประโยชนจากความตกลงใหเปนประโยชนแกตนเองมากทสด และยงคงมความหวาดระแวงซงกนและกน ขณะทฝายทหารไมเหนดวยกบการพดคยสนตภาพมาแตแรกเรม ทงน ฝายทหารเปนผทมบทบาทสำาคญในปญหาขดแยง และคดวาสามารถเอาชนะไดดวยกำาลงทหาร ขณะท GAM คดวาจะเอาชนะไดดวยเวทระหวางประเทศ ความตกลงดงกลาวจงหยดชะงกลง สภารวม (joint council) จงไดประชมกนทโตเกยวเมอ 17-18 พฤษภาคม 2545 แตตกลงกนไมไดใน ประเดนการลดกำาลงทหาร และไมประสบความสำาเรจในการหาทางออกรวมกน24 เมอประธานาธบดเมกาวาตประกาศกฎอยการศกในอาเจะห และใช กำาลงปราบปราม อยางไรกตาม หลงความตกลงฉบบแรกหยดชะงกลง แตภายหลงจากนนไมนาน HD ไดเปนตวกลางในการประสานทงสองฝาย ใหพดคยกนอกครงหนงในเดอนพฤษภาคม 2545 ถงแมจะมการประกาศใชกฎอยการศกในอาเจะห แตผนำา GAM กยงคงเหนดวยกบการพดคยวาเปนวธการแกไข ปญหาความขดแยง แตทงสองฝายพยายามให HD เปนเครองมอทสนอง

วตรอดม สำานกสนตวธและธรรมาภบาล สถาบนพระปกเกลา, http://portal.in.th 24 HDC, “What is the Background to the HD Centre’s In-volvement in Aceh, Indonesia?” [Online]. Available from : http://www.hdcentre.org/projects/aceh-indonesia?overview.


ตอบวตถประสงคของฝายตน ในชวงน GAM มความมนใจในการยกระดบปญหาสเวทสากล ดวยการยวยใหทหารทำาการปราบปรามบอยครง จนเกดเงอนไขการละเมดสทธมนษยชน โดยมเปาหมายในการแบงแยกดนแดน ซง มตวอยางจากการลงประชามตของตมอรตะวนออกในชวงกอนหนานน ตอมานายยฮา ครสเตนเซน หนงในทมของศนย Crisis Man-agement Initiative (CMI) ไดตดตอกบ GAM ในฐานะคนกลางคนใหม แตผนำา GAM ซงลภยอยในกรงสตอกโฮลม สวเดน กยงหวงวา HD จะชวยชกจงใหอนโดนเซยกลบเขารวมโตะเจรจาได และเหนวานายครส- เตนเซนไมเปนทรจกในการทำางานดานน ขณะทภาคสวนตางๆ รวมทง CMI ยงคงรกษาชองทางตดตออยางตอเนอง เหตผลสองประการทกลบเขามาเจรจาใหม กคอ 1) นายครส- เตนเซนมความสมพนธทใกลชดกบอดตรองประธานาธบด ยซฟ กลลาแหงอนโดนเซย และกบนายมารตต อาตซาร อดตประธานาธบดฟนแลนดและ Crisis Management Initiative (CMI) 2) ในป 2547 เกดเหตการณ สนาม ทำาใหผคนลมตายจำานวนมาก GAM ไดประกาศหยดยง เพอใหความชวยเหลอสามารถเขาถงประชาชนในพนท ประชาคมระหวางประเทศไดแสดงทาททแขงกราวใหทงสองฝายกลบเขาสการเจรจา25 ในวนท 27 กมภาพนธ 2548 Free Aceh Movement และตวแทนของรฐบาลอนโดนเซยตกลงทจะพดคยกนอกครงท Vantaa ฟนแลนด โดยมนาย มารตต อาตซาร เปนประธาน นายครสเตนเซนมบทบาทสงมากในการ

25 M. Nur Djuli and Nurdin Abdul Rahman, “The Helsinki Negotiations : A Perspective from Free Aceh Movement Negotiations,” [Online]. Avail-able from : http://www.peacewomen.org/.../repgissue_reconfiguringpolitic sindonesia-acehpeaceprocess_accord_2008.pdf.


สอสารระหวางผนำาของทงสองฝาย เชน นายมาลค มาหมด รองผนำาอนดบสองของ GAM และนายยซฟ กลลา เปนตน เพออธบายใหเขาใจ ซงตองใชเวลาพอสมควร นายครสเตนเซนเหนวาการสรางกระบวนการสนทนานน ตองสรางจากชองทางเลกๆ กอนกบผทตองการสนตภาพในกลมนนๆ กอน เพอเตรยมความพรอม26 การเจรจาอยางเปนทางการมขนทกรงเฮลซงก ฟนแลนด การเจรจาในรอบแรกดำาเนนไปอยางยากเขญ ผเจรจาของ GAM ไดรบรมาวานายมารตต อาตซาร มความรเกยวกบอาเจะหและลกษณะของอาเจะห นอยมาก ทงยงเหนวา GAM เปนกบฏทกลบใจ27 พรอมทงกำาหนดเงอนไข ไมใหใชการขอปกครองตนเอง (autonomy) ตงแตแรก นอกจากน ทงสองฝายยงไดแลกเปลยนความเหนเกยวกบสนตภาพและประชาธปไตยในอาเจะห อยางไรกตาม การเจรจาอยในระยะเรมแรก ซงจะตองมทงชวงทดและไมด รวมทงผทตองการบอนทำาลายการเจรจา การเจรจารอบแรกจงจบลงดวยความลมเหลว เพราะฝาย GAM คดวานาจะมทางเลอกอนเหมอนดงการเจรจาในศรลงกา อนโดนเซยยงคดคานขอเสนอหยดยงและการปกครองตนเอง เมอประเดนการปกครองตนเองไมไดรบการยอมรบ สวนคำาวาการเปนเอกราช (independent) และการลงประชามต (referen-dum) กไมไดรบการยอมรบเชนกน แตในความตองการของชาวอาเจะหเปนการปกครองตนเอง โดยหวงวาจะแกปญหาทงหมดได ฝาย GAM จงตองกลบมาวางแผนใหม แผน A เปนขอเสนอใหอนโดนเซยยอมรบการหยดยง 15 ป เพอยดเวลาหาประเดนทตรงความตองการของชาวอาเจะห

26 เมธส อนวตรอดม, “เขาสรางสนตกนอยางไรในอาเจะห,” อางแลว. 27 เพงอาง.


ทสด แตอนโดนเซยไมยอม โดยเหนวาทายทสดแลว ชาวอาเจะหกจะขอเปนเอกราช28 การเจรจารอบทสอง GAM ตดสนใจเสนอแผน B โดยเสนอคำาวา self-government แทนคำาอนทอนโดนเซยไมยอมรบ แตกมความ- หมายเชนเดยวกบ autonomy ซงไดรบการยอมรบจากนายมารตต อาตซาร สอมวลชนรวมทงประชาชนสวนใหญกใหการสนบสนน แมจะถกฝายอนโดนเซยวจารณอยางมาก แตในทสดอนโดนเซยไดรบเปนหลกการ ทำาให GAM ตองแปลความหมายสการปฏบตจรง เพอมใหอนโดนเซยเสยหนา ถอยคำาดงกลาวจงถอวายงมไดตกลงกนอยางเปนทางการ จนกวา จะมแนวทางการดำาเนนงานทชดเจน เมอพบปะกนบอยครง ความคนเคยเกดขน ทำาใหงายสำาหรบ GAM ในการเจรจาตอรองกบฝายอนโดนเซยโดยตรง โดยไมผานนาย มารตต อาตซาร ซงมกจะตอบคำาถามแทนอนโดนเซยเสมอ ผแทนของ GAM ทำางานอยางหนกเพอใหมขอเสนอทกเชา การเปนบคคลกลมเลกเปนขอไดเปรยบของ GAM ขณะทอนโดนเซยมการสงการจากจาการตา เพราะมคนเกยวของดวยหลายกลม ทงทหาร ตำารวจ ทำาใหการตดสนใจชาและยงมปญหาการตอสกนภายในระหวางกระทรวงการตางประเทศ ทมงานของรองประธานาธบดและฝายทหาร GAM จงเปนฝายรกในการเสนอขอเสนอตางๆ อนโดนเซยไดแตใหความเหน รบหรอไมรบ หรอปรบขอความ อยางไรกตามฝายทหารในการเจรจายนยนไมรบขอเสนอ autonomy ทงฝายทหารและกระทรวงการตางประเทศไดผลกดนใหประชาชนตอตาน ขอเสนอนดวย ในการเจรจาประเดนดานความมนคง เปนการตอรองกนใน

28 เพงอาง.


เรองจำานวนกำาลงทคงอยในอาเจะห GAM เสนอ 4,000 คน อนโดนเซยเสนอ 25,000 คน คนกลางเสนอจำานวนทหารอนโดนเซย 14,700 คน และตำารวจ 9,200 คน GAM เหนวาจำานวนสงเกนไป แตตองยอมรบ พรอมใหมหลกประกนการปฏบตงานของ CMI โดยตองเขยนไวในความตกลงดวย ทงนเพอมใหการเจรจาถงทางตน สวนเรองการเมองทองถนนน อนโดนเซยปฏเสธการจดตงพรรคการเมองทองถน ดวยเหตผลเกยวกบรฐธรรมนญ ทระบใหสาขาของพรรคการเมองแหงชาตเทานนเปนพรรคการเมองทองถน เมอตอรองกนดวยความชวยเหลอจากนายครสเตนเซน ฝายอนโดนเซยกยนยอม และตกลงใหใชคำาวา “local parties with national char- acteristics” ในทสดทงสองฝายสามารถจดทำาความตกลงอยางเปนทางการไดเมอ 15 สงหาคม 2548 โดยมสาระสำาคญเกยวกบทงสองฝายตองยตความเปนศตรกนในทนท GAM จะปลดอาวธ ขณะทรฐบาลอนโดนเซยจะถอนกำาลง ทมใชกำาลงทหารและตำารวจทองถนออกจากพนทในปลายป สวนภารกจตดตามอาเจะห (Aceh Monitoring Mission) จดตงโดยสหภาพยโรป และอาเซยน มภารกจในการตรวจสอบกระบวนการลดอาวธ และการคนสสงคมของสมาชก GAM ซงมสมาชกทลภยอยในประเทศอนประมาณ 500 คน และสมาชกทถกคมขงอก 1,400 คนไดรบการปลอยตวอยางไมมเงอนไข นอกจากน รฐบาลยงยนยอมใหมการจดตงพรรคการเมองของอาเจะหได ซงเปนการยดหยนจากการเจรจาครงหลงสด พรอมทงจดตง Truth and Reconciliation Commission สวนในเรองการกระจายรายไดนน รฐบาลยนยอมใหรายไดรอยละ 70 ทมาจากทรพยากรธรรมชาตของทองถนเปนของอาเจะห Free Aceh Movement ประกาศปลดประจำาการกองกำาลง


ทงหมดใน 27 ธนวาคม 2548 โดยมผลบงคบใชทนท ตามมาดวยการทำาลายอาวธภายใตการสงเกตการณของผสงเกตการณตางชาต และการเลอกตงในป 2549 สวนผนำา GAM นายฮาซาน ด ทโร ซงลภยในตางประเทศเกอบ 30 ปไดเดนทางกลบอนโดนเซยเมอ 11 ตลาคม 2551 สนตภาพไดกลบคนส อาเจะหจนปจจบน

บทเรยนสนตภาพ29 1. ในการเขาสการเจรจาสนตภาพรฐบาลมแผนปฏบตการทชดเจน และขอเสนอทมเหตผล กลาวคอ ขอเสนอนรโทษกรรมให GAM โดยยนยอมใหปลอยตวนกโทษและผถกคมขงหลงจากลงนามในขอตกลง 2 สปดาห ขอกลาวหาตามกฎหมายเกยวกบปฏบตการถกยกเลก ผทอาศยอยในตางประเทศเดนทางกลบอนโดนเซยอยางไมมเงอนไข นกโทษและผถก คมขงทงหมดจากตวเลขของรฐบาลมจำานวน 2,700 คนไดรบอสรภาพ 2. รฐบาลมโครงการพฒนาเศรษฐกจอยางเปนรปธรรม ชาว อาเจะหไดรบการแบงผลประโยชนรอยละ 70 เพอนำามาขบเคลอนเศรษฐกจ ของอาเจะห 3. สนามไดสรางความเสยหายอยางรนแรงใหกบอาเจะห คาดวาประชาชนจำานวนประมาณสองแสนคนทสญหาย สนามไดสรางผลประโยชนรวมกน โดยทงสองฝายไดเปดการเจรจาสนตภาพครงใหม ทงรฐบาลและ GAM รสกเศราใจกบการสญเสย และตระหนกวาการใหความชวยเหลอประชาชนทยากลำาบากดกวาการสรางความขดแยง นอกจากน องคกรระหวางประเทศไดเขามาใหความชวยเหลอดานสทธมนษยชน ทำาใหเปนอปสรรคกบ

29 Hamid Awaluddin, “Why is Peace in Aceh Successful ?” [Online]. Available from : http://www.c-r.org/our-work/accord/aceh/success.php.


การสรบ 4. คำามนสญญาจากรฐบาลในการจดการกบความขดแยงทรนแรง ในชวงสมยประธานาธบดยดโดโยโน สามารถชกชวนใหฝายทหาร สนบสนนการพดคยสนตภาพดวยอาศยบารมทเคยเปนทหารมากอน ขณะทรองประธานาธบดจดทำาโครงรางการพดคย เพอขอรบการสนบสนนจากรฐสภา นอกจากน ทหารยงเปนปจจยสำาคญอกสวนหนงในการพดคยสนตภาพ 5. การสนบสนนจากตางประเทศ เปนปจจยสำาคญของความสำาเรจ รองประธานาธบดกลลาไดเชญทตตางประเทศ เชน สหรฐฯ องกฤษ สวเดน ฟนแลนด ญปน ออสเตรเลย และสงคโปร เปนตน เพอขอรบความชวย- เหลอ โดยเฉพาะการขอใหใหทตสวเดนชวยเสนอรฐบาลในการกดดนใหผนำา GAM เขารวมการเจรจา นอกจากน ภาวะผนำาของนายมารตต อาตซาร ทกำาหนดประเดนการปกครองพเศษในการเจรจาเทานน โดยไมรบขอเสนอการ เปนเอกราช ไมวาจะใชถอยคำาใดทงสน 6. ในระหวางการเจรจา มขอตกลงใหใช zip mouth policy ทงฝายรฐบาล หรอ GAM ไมไดรบอนญาตใหขาวแกสอมวลชนในประเดนทกำาลงเจรจา การเจรจาจงสามารถดำาเนนไปไดตอเนอง ไมมขอโตเถยง หรอการวจารณ หรอการยวย ทไมเปนประโยชนอนใดในการสอไปยงมวลชน 7. รปแบบของการเจรจาทใชการพดคยโดยตรงอยางไมเปนทางการมความสำาคญอยางยง การพดคยโดยตรงหมายถงทงสองฝายพดคย กนตวตอตว และเปดใจ ซงมขอดทขอความไมถกสงโดยฝายทสาม และสอกนไดโดยตรง ไมตองมการตความ และมแตขอสรปเทานน 8. ความจงรกภกดและการเชอฟงผนำาของสมาชก GAM เปน


ขอดททำาใหการพดคยสำาเรจ ระหวางการพดคย ไมปรากฏการสญเสยชวต แมแตคนเดยว นบเปนความรวมมอททำาใหกระบวนการสนตภาพไปสความสำาเรจ 9. ความเตมใจและความสามารถของทงสองฝายในการตดตอสมพนธระหวางบคคลเปนเรองสำาคญเชนเดยวกน ไมมประเดนใดทไมไดรบการแกไข ความสมพนธสวนบคคลทใกลชดและการสนทนาทตอเนองชวยให บรรลขอตกลง ในประเดนทไมรบการแกไขบนโตะเจรจา ï บทเรยนสำาหรบการเจรจาสนตภาพในอฟกานสถาน30 ในการเปดการพดคยกบกลมกอความไมสงบในอฟกานสถาน ซงกำาลงอยในชวงของการตอตานการกอการราย หรอการกอความไมสงบ สหรฐฯไดใชบทเรยนจากการแกปญหาขดแยงในพนทตางๆ ทยตไปแลว และในอรก เพอนำามาใชในการพจารณาวาจะเปดการพดคยกบกลมกอความไมสงบ ในอฟกานสถานหรอไม ดงน ประการแรก ผกำาหนดนโยบายสหรฐฯ จำาเปนตองตดสนใจวาใครเปนผทมศกยภาพทจะพดคยดวย กลมตอตานบางกลมโดยเฉพาะนกรบ จฮดจากตางประเทศแมเปนกลมเลกๆ แตกใชความรนแรงในการตอส กลม ดงกลาวนจะไมเจราจากบสหรฐฯ หรอหากจะเจรจากจะไมไดอะไรเลย สำาหรบกลมกอความไมสงบในอฟกานสถาน ประกอบดวย สมาชกกลมตาล- บาน Hezb-i-Islam เครอขายจาลาลดดน ฮกกาน กลมชนเผา และเครอขาย อาชญากร กลมบางกลมเหลานยากทจะพดคยดวย Hezb-i-Islam เปน กลมตอตานตะวนตกมาเปนเวลานาน คำามนสญญาของผนำาทตกทอดกนมาก

30 Daniel Byman, “Talking with Insurgents : A Guide for the Perplexed,” pp. 125-137.


ไมนาเชอถอ สำาหรบกลมชนเผาตามปกตจะมอดมการณนอย และตองการอำานาจและสทธการปกครองตนเอง นาจะเปนกลมทนาจะดงออกมาจากการ กอความไมสงบ สวนกลมอาชญากร ไมควรเกยวของดวย ประการทสอง นกวางแผนสหรฐฯ จะตองรางแผนการปฏบตตอกลมตาลบาน ซงเปนกลมใหญสดในกลมกอความไมสงบ สมาชกของกลมสวนหนงเปนนกตอตานตะวนตกทพรอมทำาสงครามศาสนา อกสวนหนงอยนอกเหนอการดแลของผนำาระดบสง และเปนผทมเปาหมายในทองถน ดงเชนการลดภาวะวางงาน การแกแคนใหกบสมาชกครอบครวทเสยชวต จากการตอสกบกองกำาลงผสม หรอผทไมมเปาหมายทางอดมการณ สหรฐฯ ไดนำาการปฏบตตอกลมชนเผาในอรกมาใชกบกลม ชนเผาในอฟกานสถาน โดยหวงวาการแยกกลมดงกลาวออกมา จะสงผลใหกลมกอความไมสงบออนแอลงในภาพรวม นอกจากนสหรฐฯ จะตองยอมรบ ผแสดงในทองถนทอาจจะตองการแยกตว หรอตอตานรฐบาลอฟกานสถาน การดำาเนนการเชนนอาจสงผลใหเกดการแตกแยกในกลมกอความไมสงบ ดงเชนในอรก อยางไรกตาม กลมทหารบานในอรกทตดอาวธอยางดและไมไดอยในการควบคมของรฐบาล กลายเปนความเสยงระยะยาวของสหรฐฯ ในการสรางความเขมแขงและเสถยรภาพของรฐบาลกลาง ปรากฏการณนจะเกดขนในอฟกานสถานเชนเดยวกน การทำางานรวมกบกลมกอความไมสงบใน ทองถนอาจจะสรางความบาดหมางกบรฐบาลอฟกานสถาน และอาจสงผลตอการปฏบตงานของหนวยอนของสหรฐฯ ได หากสหรฐฯ จะดำาเนนการดงกลาว สหรฐฯ จะตองเผชญกบความเหนทอาจจะแตกตางของประชาชน ทางทดสหรฐฯ ไมควรจะเกยวของกบกลมหรอบคคลใดกตามทสงหารชาวอฟกนหรอกองกำาลงผสม อยางไร กตาม ผบรหารจะตองยอมรบวาการพดคยอาจลมเหลว หรอไดผลไมคมคา


ถอเปนความเสยงอยางยง สำาหรบรฐบาลทเขามาบรหารประเทศใหม (ชวงประธานาธบดโอบามาเขารบตำาแหนงใหม) ในกรณทไมดำาเนนตามหลกการ อาจจะเตรยมการเรองสทธ- ประโยชนไวเสนอบนโตะเจรจา ซงเรองการปกครองตนเองเปนเรองสำาคญอยางยง กลมชนเผาตองการเปนฝายควบคมทรพยากรสวนใหญและรฐบาลเขามาดแลนอย เพอแลกเปลยนกบความชวยเหลอ เงนเปนเครองมอทใชไดเสมอ ไมวาจะเปนการซอตวผบงคบบญชาเปนรายบคคล หรอการนำาไปบอกกบผทอยใตบงคบบญชาเกยวกบความชวยเหลอทอาจจะเปนดานการรกษาพยาบาล หรอสนคาอปโภค บรโภค ทงน การเรยนรความตองการของ ผบญชาการรบ หรอผนำาชนเผารายบคคลเปนเรองสำาคญมาก เพอใหบคคล เหลานนมความพงพอใจเปนพเศษ กลมกอความไมสงบอฟกนเปนกลมทไมมเอกภาพ และแตกแยกออกเปนหลายกลมยอย สภาพเชนนการพดคยเพยงอยางเดยวอาจจะไมไดรบความสำาเรจ สวนกลมกอความไมสงบสวนใหญจะตองใชการตอสตอไป บางกลมกอาจยนดทจะเขารวมการพดคย โดยเฉพาะเมอทำาใหสถานะของกลมเขมแขงขน แมวากระบวนการพดคยจะไมประสบความสำาเรจ หรอไมสามารถลดกำาลงในการสรบได แตในดานของงานขาว- กรองแลว ถอวาคมคา ปจจบนเงอนไขการเจรจาการพดคยในอฟกานสถานไดรบการยอมรบแลว ในปทผานมากลมกอความไมสงบเขมแขงมากขน แตจะยงไมไดรบชยชนะในเวลาอนใกล ซงแสดงใหเหนวาการพดคยมไดมาจากความออนแอ ในการโนมนาวใหกลมกอความไมสงบบางกลมเขารวมในการพดคยอยางจรงจง อาจตองอาศยปฏบตการทางทหารทมความกาวหนาดวย หากการพดคยทำาใหกลมกอความไมสงบมสวนรวมในการ


เลอกตงทองถนมากขน สหรฐฯ และพนธมตรอาจจะตองชวยเหลอเพอใหชนะการเลอกตง เพราะจะเกยวของกบความเขมแขงของสถาบนทางการเมอง ความสามารถในการจดการฝายตรงขาม รวมทงการไดรบสนบสนนจากประชาชนทแทจรง กรณนจะเปลยนประเดนทาทายใหม กลาวคอแทนทจะตอตานสหรฐฯ ดวยวธการนอกระบบ กลมอาจจะคดคานรฐบาล และ ปลอยใหกลมกอความไมสงบกลมอนมเสรในการปฏบตการมากขน ความสำาเรจของการเจรจากบกลมกอความไมสงบในอฟกานสถาน ขนอยกบการสนบสนนจากปากสถาน การลด หรอยตการสนบสนนจะสงผลตอการสรบในอฟกานสถานใหลดระดบความรนแรงลงได ปากสถานปลอยใหกลมกอความไมสงบมเสรในการปฏบต ขณะทหนวย- ขาวกรองและหนวยอนถกสงสยวาชวยเหลอกลมกอความไมสงบ ในการใหตงคายฝก จดหาเงนทนและอนๆ การขมขหรอกระตนใหกลมรวมพดคยเปนเรองยากพอๆ กบการทกองกำาลงผสมจะเขาไปมอทธพลตอกลมหลกของกลมกอความไมสงบ ในสภาพความเปนจรง กลมเหลานรวาผนำาของตนอยในทปลอดภย การสงกำาลงบำารงเปนไปดวยด และทสำาคญ การเอาชนะกลมเหลานเปนไปไดยาก ตราบทไดรบการชวยเหลอจากภายนอก การพดคยสนตภาพในอฟกานสถานไดดำาเนนมาตงแตในสมยประธานาธบดคลนตน ตอมาในสมยประธานาธบดบช จนถงประธานาธบด โอบามา ซงไดประกาศอยางชดเจน ในการดำาเนนการดงกลาว นายโรเบรต เกสต แสดงความหวงวาจะเปนอกหนทางหนงสำาหรบการประนประนอมในอฟกานสถาน และเรยกรองใหทกสวนสนบสนนการพดคยสนตภาพน ทงน นางฮลลาร คลนตน รฐมนตรตางประเทศ กเหนดวยกบแนวทางดงกลาวแมจะเหนวาการใชความรนแรงของตาลบานเปนการกอการราย และตาลบานเปน ผกอการราย ซงควรจะตองถกสงหารหรอถกจบ


การทำาสงครามในอฟกานสถานทำาใหสหรฐฯ ตองสงกำาลงเขาไปประมาณ 100,000 คน กำาลงนาโตอกประมาณ 50,000 คน เพอสนบสนนการดำารงอยของประธานาธบดการไซ ขณะทการสญเสยเพมขน นอกจากน ประชาชนอเมรกนทตอตานสงครามกมเปนจำานวนมาก ทงยงสงสยวาการ สญเสยเชนนคมคาหรอไม สวนรฐบาลอฟกนกคอรรปชนอยางมหาศาล รวม ทงโกงการเลอกตง ซงรฐบาลสหรฐฯ อางวาเปนการนำาประชาธปไตยมาส ประชาชนอฟกน ทงน หลงการถอนทหารของเนเธอรแลนดเมอสงหาคม 2553 ทำาใหแคนาดา อตาล ฝรงเศส เยอรมน และสหราชอาณาจกรไดทบทวนการถอนกำาลงบางสวนออกจากอฟกานสถานในป 2554 เพอระงบความไมพอใจของประชาชน และลดรายจาย นอกจากเงอนไขดานประชาชนและเศรษฐกจในประเทศ ทนาจะเปนปจจยททำาใหมแนวความคดของการเจรจา ยงมปจจยจากการทสหรฐฯ เปลยนผบญชาการกองกำาลงในอฟกานสถาน โดยใหพลเอกเพเทราส เขาดำารงตำาแหนงแทนพลเอกสแตนลย แมกครสทล พลเอกเพเทราสมประสบการณในการตอตานการกอความไมสงบในชวงศตวรรษท 20 การปฏบตการของเขาในอรก เมอป 2550 และตอมาในอฟกานสถานเมอรบตำาแหนงในกรกฎาคม 2553 เปนผลใหกลมกอความไมสงบสญเสยอยางหนก ดวยการปฏบตการทเหยมโหด มการโจมตทางอากาศเพมขนถง 3 เทา รวมทงเพมการบนลาดตระเวนนบสบครงตอวน เมอระดบนำาของตาลบานถกจบหรอสงหาร กถกนำามาเผยแพรในเวบไซต สวนผบาดเจบจากอาวธกสงขนสองเทาตว ขณะเดยวกนกเสนอเงอนไขทางการเมองและเงน เพอใหยอมรบ การดำารงอยของกำาลงสหรฐฯ ทงอฟกานสถานและสหรฐฯ เหนวาการประนประนอมกบกลมตาลบานเปนแนวทางสำาคญในการสรางความมนคงในอฟกานสถานและการ


ถอนทหาร ประธานาธบดโอบามาไดกำาหนดยทธศาสตรตออฟกานสถานวา สหรฐฯ จะสนบสนนรฐบาลอฟกานสถานในการตดตอกบตาลบานทยตความรนแรงและเคารพสทธมนษยชนของความเปนพลเมอง ทงสหรฐฯ และ องกฤษตางผลกดนใหเกดการพดคยกบตาลบาน เพราะเชอวาตาลบานปชทน และอสลามไมสามารถไดรบการสนบสนนจากประชาชนทวประเทศได ดงนน ตาลบานจะตองใชวธการยดอำานาจดงเชนชาวสหนและชอะฮกระทำาในอรก แตการใหผนำาตาลบานเขามาพดคยนน ตองใชการบงคบดวยการใชความ รนแรง จงทำาใหการสญเสยทงสองฝายเพมขนอยางหลกเลยงไมได เมอ 16 ตลาคม 2553 สหรฐฯ พรอมทงกองกำาลงในอฟกานสถานรวมทงกองกำาลงนาโต ยนยนการใหความชวยเหลอรฐบาลอฟกานสถาน ในการจดการสนตภาพกบตาลบานและกลมกอการรายอนๆ ทงน ประธานาธบดโอบามาไดใหความสำาคญตอการพดคยสนตภาพในพนทตางๆ ทมความ ขดแยงทวโลก ประธานาธบดโอบามายงไดรณรงคในเรองดงกลาว และใหนโยบายวาสหรฐฯ ตองพดคยกบกลมกอความไมสงบ สำาหรบอฟกานสถานกเชนเดยวกน ประธานาธบดฮามด การไซ ไดขานรบนโยบายดงกลาว ดวยการสนบสนนจากองกฤษและรฐบาลปากสถาน ในการหารอกบกลมตาลบาน และกลมกอการรายอนๆ ประธานาธบดการไซไดเรงจดตง High Peace Council เมอ 7 ตลาคม 2553 อยางไรกตาม การกระทำาดงกลาวจำาเปน ตองใชความระมดระวงเปนอยางยง สหรฐฯ โดยพลเอกเดวด เพเทราส ผบญชาการกองกำาลงของสหรฐฯ ในอฟกานสถานไดขอใหพนธมตรในอฟกานสถานชวยอำานวยความสะดวก (free passage) ในการพดคย ผนำาตาลบานไดเดนทางจากทหลบภยในปากสถานมายงกรงคาบล เพอเขารวมเจรจากบผแทนของประธานาธบดฮารมด การไซ Quetta shura ซงเปนผนำาตาลบานในอฟกานสถาน และ


เครอขายฮกกาน สำาหรบนายจาลาลดดน ฮกกาน เคยไดรบการสนบสนนจาก CIA มากอน และคนเคยหนวยขาวกรองปากสถานในชวงทปากสถานตองการเขามามอทธพลในอฟกานสถานเมอป 2519 ตอมาในป 2523 ฮกกาน กลายเปน กองโจรทมศกยภาพในการตอสขบไลสหภาพโซเวยตดวยความชวยเหลอจากสหรฐฯ และไดรบยกยองจากประเทศตะวนออกกลางใหเปนวรบรษของการทำาสงครามศาสนา ในระหวางการเยอนซาอดอาระเบย นายฮกกานไดรบเงนบรจาคจำานวนมากจากชาวมสลมขวาจด และไดพบกบนายบน ลาเดน ในป 2529 นายฮกกานไดรบความชวยเหลอจากซาอดอาระเบยสรางฐานการ สรบเรยกวา Lion’s Den31 แตในป 2544 มรายงานวาเขาไดใหความ ชวยเหลอนายบน ลาเดนหลบหนออกจากอฟกานสถานไปพกพงในปากสถาน ตงแตนนเปนตนมา กลมของเขาไดแยกตวออกจากกลมตาลบานอฟกน และไดมอบหมายใหบตรชาย นายสราช จาลาลดดนเปนหวหนา ซงกอเหตรนแรงหลายเหตการณ เชน การวางระเบดสถานทตอนเดยสองครง และการมสวนรวมโจมตฐานทมนของสหรฐฯ เมอปลายป 2552 เปนตน กลมของนายสราช จาลาลดดนไดรบความชวยเหลอจากบคคลในประเทศอาวอาหรบ โดยใชรป ของนกแสวงบญถอเงนมาสงใหทปากสถาน32 การเจรจามจดมงหมายในการยตสงครามในอฟกานสถานทยาวนานมากวาเกาป แมหลายฝายจะเปนหวงความปลอดภยของตาลบาน แตตาลบานกไดรบหลกประกนวา ขณะอยในอฟกานสถานจะไมเปนอนตราย

31 Declan Walsh, “Jalaludin Haqqani: CIA-backed Folk Hero Now Allied to al-Qaida,” [Online]. Available from : http://www.guardian.co.uk/ world/2010/jun/27/afghanistan-turmoil-peace-talks-pakistan 32 Ibid.


ใดๆ จากรฐบาลอฟกานสถาน ทงน การทำาสงครามในอฟกานสถานนนมสาเหตจากการขดขวางกลมอลกออดะฮมใหมแหลงพกพงหลงเหตการณ 9/1133 อยางไรกตาม การตอตานการกอความไมสงบนน ทงสหรฐฯ และอฟกานสถานจะตองดำาเนนการตอไป โดยใชประวตศาสตรเปนบทเรยน บอยครงทเดยวทการหยดพกการเจรจาชวคราวเปนยทธวธของศตรในการทำาสงคราม การหยดชวคราวในเวยดนามนน ไดเกดการรกใหญในชวงวนตรษ- ญวนมาแลว และการพายแพของสหรฐฯ ในเวยดนามมาจากผคดคานการดำาเนนงานดานสนตภาพ สอมวลชนอเมรกน และทศนะของประชาชนอเมรกน มใชพายแพดวยกำาลงทหารคอมมวนสตแตอยางใด34 มรายงานวาขอเรยกรองของตาลบานม 3 ประการ ไดแก 1) เสนตายของการถอนทหารตางชาต 2) การปลอยตวนกโทษตาลบานทงหมด 3) แนวโนมของตาลบานในการเขาสการเมองอยางถกฎหมาย35 นอกจากกลมตาลบานแลว กลม Hiz-e-Islami ซงนำาโดยนาย Gulbuddin Hekmatyar ชาวปชทน อางวาไดประชมกบรฐบาลอฟกานสถาน และไดยนเงอนไขการถอนกำาลงตางชาตทงหมดสำาหรบการ พดคย อยางไรกตามยงมความเหนคานจากนกวชาการตะวนตก กลาวคออฟกานสถานกเหมอนกบอรกหรอไอรแลนดทคนเคยกบการทำาสงคราม แตก

33 Jim Emerson, “Peace Talk or Delay Tactics?” [Online]. Avail-able from : http://www.coachisright.com/peac-talk-or-delay-tactic. 34 Ibid. 35 James Cogan, “US Backs “Peace Talk” as Violence Soars in Afghani-stan,” [Online]. Available from : http://www.wsws.org/articles/2010/afgh-o16. shtml.


ไมรสกแปลกทจะเขาสการพดคย แตการใชตวแบบทคนเคยจากไอรแลนดหรอจากอรก (การเจรจากบสหน) อาจเปนเรองแปลกประหลาดสำาหรบอฟกานสถาน ในชวงประธานาธบดบล คลนตน เจาหนาทสหรฐฯ พบปะกบตาลบานมากกวา 30 ครง ตาลบานกใหคำามนวาจะปดคายฝกการกอการราย ทกครง ตาลบานจะบอกคสนทนาวาตองการไดยนคำาพดใดเทานน อยางไรกตาม การทสหรฐฯ เหนวาการพดคยกบตาลบานนนเปนการพดคยกบชาวปชทนนน ชาวปชทนเปนชนกลมนอยกลมใหญทสด แตมไดหมายความวาชาวปชทนจะเปนตาลบานทงหมด36 ชาวปชทนโกรธแคนอดตประธานาธบดบชมาก เมอประธานาธบดตองการแบงแยกพนทปชทนออกจากอฟกานสถานใหกบตาลบาน การเจรจากบตาลบานเปนเพยงการแสดงการรบความชวยเหลอจากตะวนตก และ ตาลบานกสนใจเรองเงน37 การดำาเนนการทางการทตอาจเปนเครองมอสำาคญของสหรฐฯ แตตองมคาใชจาย การประนประนอมจะดำาเนนไปได เพยงแตตองเอาชนะตาลบานอยางแตกหก นนกคอการเอาชนะการนำาของ ตาลบานในทกท การพดคยกบตาลบานไมใชยทธศาสตรทเปนทางออก ทแทจรง การพดคยในอฟกานสถานจงเปนผลผลตของการสงหาร และปราบปรามประชาชนอฟกนอยางบาเลอด ซงอย เบองหลงการโฆษณาชวนเชอททำาใหเกดภาพทด และการตรวจการเผยแพรขาวสารของสอมวลชน

36 Michael Rubin, “Talk to the Taliban?” [Online]. Available from : http://www.nationalreview.com/articles/250501/talk-taliban-micheal-rubin. 37 เพงอาง.


ï ความเคลอนไหวการเจรจาสนตภาพในจงหวดชายแดนภาคใต สถานการณความรนแรงในจงหวดชายแดนภาคใตไดรนแรงขนอกครงหนงเมอเกดเหตการณปลนปน เมอมกราคม 2547 จนถงสนป 2553 มเหตการณความไมสงบเกดขนทงหมด 10,849 ครง แบงเปนวางเพลง 1,515 ครง วางระเบด 1,826 ครง โจมตสถานทราชการ 247 ครง ทำารายประชาชน 3,840 ครง ทำารายเจาหนาท 1,833 ครง กอกวน 52 ครง และอนๆ 1,536 ครง มผเสยชวตทงหมด 4,300 คน บาดเจบ 7,569 คน แบงเปนเจาหนาทเสยชวต 1,078 คน บาดเจบ 2,770 คน ประชาชนเสยชวต 2,936 คน บาด- เจบ 4,734 คน คนรายเสยชวต 286 คน บาดเจบ 65 คน38 ขณะเดยวกน ในชวงตนป 2554 เกดเหตการณรนแรงขนอก จากโจมตฐานปฏบตการทหาร ท อ.ระแงะ จ.นราธวาส เมอ 19 มกราคม 2554 เปนผลใหเจาหนาทเสยชวต 4 นาย บาดเจบ 6 นาย ยดปน M-16 50 กระบอก พรอมกระสนปน ปน M-60 2 กระบอก พรอมกระสน หลงจากนนยงคงมการกอเหตรนแรงเพมขนตอเปาหมาย โดยเฉพาะเจาหนาทรฐ ตำารวจ ทหาร อาสาสมครทหาร พราน และประชาชนชาวไทยพทธเพอใหออกนอกพนท และเขาไปยดพนทแทน ดวยการลอบยง และการวางระเบดแสวงเครอง ในลกษณะการสงหารหม จากเหตการณรนแรงดงกลาว หลายฝายไดพยายามดำาเนนการ หรอเรยกรองใหมการพดคยสนตภาพระหวางกลมกอความไมสงบกบฝายรฐ กลาวคอ ในสมยพลเอกสรยทธ จลานนทเปนนายกรฐมนตร ป 2549-2550 พลเอกสนธ บญยรตกลน ผบญชาการทหารบก และประธานคณะมนตรความมนคงแหงชาต ไดสงสญญานพยายามเจรจากบกลมกอความไมสงบ ใน

38 สภาภรณ, “7 ปไฟใต ตายเทาไร,” [Online]. Available from : http://www.deepsouthwatch.org/node/1312.


ขณะทลกมาน บน ลมา รองประธานกลมพโล ไดแสดงทาทวาการจดเจรจา โตะกลมเปนวธทดทสดทจะแกปญหาตางๆ39 นอกจากนนกยงมการตดตอกนทางลบในระดบเจาหนาทดานความมนคงตางๆ แตไมมความคบหนา อยางไรกตาม การทกลมกอความไมสงบพยายามเรยกรอง และเสนอเรองราวผานสอมวลชน หรอการสอสารเชงกลยทธ (Strate-gic Communication) และการปฏบตการขาวสาร (Information Operation-IO) อยางตอเนอง ทำาใหประเทศและองคกรระหวางประเทศ ใหความสนใจ โดยเฉพาะการนำาเรองราวความไมยตธรรม และการเกดเหตการณครงใหญ เชน กรณกรอเซะ ตากใบ และไอปารแย เปนตน ซงยงไมไดรบการสะสางเปนเรองดำาเนนการ อาจกลาวไดวากลมกอความไมสงบใชการกอเหตรนแรงเพอบรรลวตถประสงคทางการเมอง ในการยกระดบปญหาไปสเวทสากล ดงนน กลมกอความไมสงบจะตองกอเหตรนแรงเพอเรยกรองความสนใจจาก OIC โดยการสรางความรนแรง การตอบโตทเกนขอบเขตของฝายรฐเปนสงทกลมกอความไมสงบตองการใหเกดขน การพดคยสนตภาพเรมปรากฏสสาธารณะมากขน และเปนไปอยางรวดเรว เมอองคกรเอกชน (Non Governmental Organizations -NGOs) ของประเทศตางๆ และองคกรระหวางประเทศ ไดใหความสนใจ และเขามาในลกษณะการใหความชวยเหลอในจงหวดชายแดนภาคใต ในชวงป 2547-2553 มองคกรเอกชนทงในและตางประเทศประมาณ 50 องคกร ทำางานดานอำานวยความยตธรรมและสทธมนษยชน ดานความมนคง งานดานการเมอง ดานประวตศาสตร อตลกษณและชาตพนธ รวมทงดานการพฒนา

39 เอกราช มเกม, “เปดใจผแทนพโล : เราพรอมเจรจาสนตภาพใต,” [Online]. Available from : http://www.thealami.com/main/content.php?page=news &category=5&id=231


โดยมแหลงทนจากตางประเทศทสำาคญ ไดแก สหภาพยโรป USAID ของสหรฐฯ มลนธเอเชย และอนๆ เพอสรางสนตภาพเปนสำาคญ การดำาเนนงานขององคกรเอกชนน เปนผลใหการทำางานภาคประชาสงคมขยายตวอยางกวางขวาง โดยเฉพาะนกศกษาปญญาชนมสลม และสอมวลชนภาคประชา- สงคม ไดมบทบาทในการแกปญหาจงหวดชายแดนภาคใตมากขน ในการดแล ผลประโยชนของประชาชนไทยมสลม สำาหรบองคกรระหวางประเทศทเขามามบทบาทในปญหาจงหวดชายแดนภาคใตทสำาคญคอ องคการการประชมอสลาม (Organ-isation of Islamic Conference-OIC) ซงองคกรดงกลาวไดใหความสนใจปญหา จงหวดชายแดนภาคใตมาเปนเวลาหลายป และมกแสดงความหวงกงวลเมอเกดเหตการณรนแรง สวนเลขาธการ OIC ไดเดนทางเยอนไทย เพอรบทราบปญหา และความคบหนาในการแกปญหา ดงเชน ศาสตรา-จารยเอกมเลดดน อหซาโนกล เลขาธการ OIC (ป 2548-2555) ไดเดน- ทางเยอนไทยในป 2550 และเหนวาแนวทางการลดกระแสความรนแรงใน 3 จงหวดชายแดนภาคใต ควรประสานความรวมมอกนทงในระดบระหวางประเทศ และระดบประชาชาตมสลมกบองคกรสทธมนษยชนภายในและภายนอกประเทศ พรอมกบการสรางสนตภาพใหเกดขนในพนท โดยผานการเจรจาบนพนฐานความตองการทถกตองตามกฎหมายของรฐบาลไทย และสนบสนนการพดคยระหวางผทเกยวของในเรองน40 กลมกอความไมสงบเคยสงเอกสารเพอเวยนในการประชม OIC เมอป 2517 แตไมประสบความสำาเรจ หลงจากนนกลมกอความไมสงบพยายามนำาเสนอปญหาเขาสการประชมในป 2520 และป 2522 แตถกขดขวางเชน เดยวกน จากการดำาเนนการของรฐบาลไทยในการขอรบการสนบสนนจาก

40 สภาภรณ, “7 ปไฟใต ตายเทาไร”


ประเทศเพอนบานทเปนสมาชก OIC แตการเกดเหตการณรนแรง ทกรอเซะ ตากใบ และไอรปาแย ทำาให OIC แสดงความกงวลและสนใจปญหาจงหวดชายแดนภาคใตมากขน กลมกอความไมสงบตองการใหปญหาจงหวดชายแดนภาคใตไดรบการบรรจไวในการประชมของ OIC ซงมสมาชกถง 58 ประเทศ กลมกอความไมสงบถอวา OIC เปนชองทางหนงในการยกระดบ ปญหาไปสสากล นอกจากน ยงมองคการระหวางประเทศและประเทศอนทสนใจแสดงทาทจะเปนตวกลางในการเจรจา ไดแก Center for Humani-tarian (HD) ซงเปนองคกรเอกชนทดำาเนนงานดานนโดยเฉพาะ และม ผลงานในการประสานงานการเจรจาเพอสนตภาพในพนทขดแยงมานาน ดงเชนอาเจะห โดยในป 2554 HD กำาลงใหความสนใจในปญหาจงหวด ชายแดนภาคใต และพยายามเขามาเปนคนกลางในการไกลเกลย สวนมาเลเซยไดใหความสนใจในปญหาจงหวดชายแดนภาคใตมาเปนเวลานานตงแตสมย ดร. มหาเธร โมฮมหมด เปนนายกรฐมนตร เคยปรากฏรายงานขาววามาเลเซยจะขอเปนตวกลางเจรจา ปญหาจงหวดชายแดนภาคใตไดสงผลกระทบตอความสมพนธไทย-มาเลเซย บางครง ไทยตองขอความรวมมอจากมาเลเซยในการแกปญหา เพราะกลมกอความไมสงบไดอาศยชายแดนมาเลเซยเปนแหลงพกพง และจดหาเงนทน อยางไรกตาม มาเลเซยตองการใหปญหาจงหวดชายแดนภาคใตยตลง เพราะเกรงวาความรนแรงจะลกลามเขาไปในมาเลเซย และกระทบตอมาเลเซยซงกำาลงพฒนาประเทศเปนประเทศมสลมสายกลาง นอกจากมาเลเซยแลว อนโดนเซยยงพยายามเสนอเปนตวกลางดวยเชนกน เนอง- จากเปนประเทศทมประสบการณในการแกไขปญหาขดแยงถงสองพนท หากเปรยบเทยบขนตอนการเจรจาสนตภาพแลว อาจกลาวได


วาขณะนปญหาจงหวดชายแดนภาคใตกำาลงเขาสขนแรก ซงเปนการผลกดนจากภาคประชาสงคมตางๆ ใหเขาสการพดคยระหวางฝายรฐกบกลมกอความไมสงบในขนทสอง ขนตอไปเปนการจดทำาความตกลง และการปฏบตหลง ความตกลง สำาหรบทาทของกลมกอความไมสงบนน กลม PULO กลมเกาทพยายามเคลอนไหวเพอใหเกดการพดคยตลอดมา เหนไดจากความพยายามของพโลในเวทระหวางประเทศตางๆ โดยเฉพาะใน OIC อยางไรกตามเวบไซต Patanipost.net ไดเสนอบทความเมอ 29 มกราคม 2554 วากลมพโล (กลมใหม) ไมเคยเรยกรองการเจรจากบรฐบาลไทย โดยตองการใหมการนำาปญหาเขาสเวทระหวางประเทศมากกวา สวนกลมอนดงเชน BRN-Coordinate ปฏเสธการพดคย

ขอสงเกตปญหาการพดคยสนตภาพในปญหาจงหวดชายแดนภาคใตของไทย ตามความเหนของนกวชาการตะวนตกบางคนเหนวา การพดคยสนตภาพในความขดแยงพนทหนง ไมอาจนำามาใชไดอยางสมบรณแบบ การแกปญหาขดแยงในพนทหนง ไมใชแบบจำาลองทนำาไปสวมกบอกพนทหนงเพอแกปญหา แตจำาเปนตองประยกตใชใหรองรบกบปญหาขดแยงในพนท แมกระนน กระบวนการพดคยกมไดหมายความวาจะประสบความสำาเรจโดยงาย เพราะเหตปจจยในแตละพนทนนมกแตกตางกนไป ในทนอาจตงขอสงเกตกรณปญหาจงหวดชายแดนภาคใตทมความแตกตางและความเหมอน กบปญหาขดแยงในพนทอน ทสำาคญ ดงน 1. ปญหาเรองชาตพนธ เมอเปรยบเทยบกบไอรแลนดกบจงหวดชายแดนภาคใต ไอรแลนดไมมปญหาชาตพนธ เพราะในพนทขดแยงเปนคนทมชาตพนธเดยวกน เชนเดยวกบคนในอาเจะห และ


อนโดนเซยทมชาตพนธเดยวกน ทงน คนชาตพนธเดยวกนอาจมความรสกเหนใจและเขาใจกนไดเรวกวา คนตางเชอชาต ขณะทในจงหวดชายแดนภาคใตเปนททราบกนดวาเปนคนชาตพนธมาลาย ทแตกตางจากคนไทย ซงเปนประชากรสวนใหญของประเทศ 2. ปญหาดานศาสนา ปญหาขดแยงในไอรแลนดสวนหนงมาจากการนบถอศาสนาเดยวกนแตตางนกาย (คาทอลกกบโปรเตสแตนต) ซงเปนผลใหมวธคด การดำาเนนชวตทแตกตาง ทสำาคญคอการตงขอรงเกยจอกนกายหนง สวนอาเจะหและอนโดนเซยประชาชนนบถอศาสนาเดยวกน ขณะทจงหวดชายแดนภาคใตของไทยนบถอคนละศาสนา ปญหาจงหวดชายแดน ภาคใตไมไดมาจากความขดแยงทางศาสนา แตกลมกอความไมสงบใชศาสนาเปนเครองมอในการควบคมประชาชน และสรางความแตกตางทางศาสนาใหเหนประชาชนชาวพทธเปนศตร 3. ปญหาอตลกษณ ในจงหวดชายแดนภาคใตยงมปญหา อตลกษณตามแนวทางของศาสนาอสลาม ตงแตการดำาเนนชวต ศาล การศกษา การใชภาษา และอนๆ ทเปนไปตามหลกศาสนาอสลาม ในขณะทประชาชนสวนใหญของไทยเปนชาวพทธ ชาวไทยพทธและมสลมในจงหวดชายแดนภาคใตเคยอยรวมกนอยางสนต แตตองบาดหมางและกลายเปนศตรกนเมอการกอความไมสงบรนแรงขน กลมกอความไมสงบพยายามสรางความรนแรง เพอขบไลชาวไทยพทธออกจากพนท ทำาใหจำานวนชาว พทธในจงหวดชายแดนภาคใตลดนอยลงทกขณะ 4. ปญหาสบเนองจากประวตศาสตร มลกษณะคลายกนในไอรแลนด อาเจะห และจงหวดชายแดนภาคใต กลาวคอ องกฤษสงคนทแตกตางนกายทางศาสนาเขาไปอาศยอยในไอรแลนดเหนอ และกลายเปนผทกดขผทอาศยอยมากอน สวนอาเจะหและจงหวดชายแดนภาคใตตางถอวา


เปนรฐอสลามทมความรงเรองมากอน และถกผนวกเขาไปในประเทศนนๆ ทำาใหมความตองการในการปกครองตนเองเหมอนดงเชนในอดต 5. ปญหาพนทการเมอง มลกษณะคลายกนทงในไอรแลนด อาเจะห และจงหวดชายแดนภาคใต แตในไอรแลนดเหนอยงคงมพรรค การเมองในสภา ขณะทในอาเจะหและจงหวดชายแดนภาคใต การมสวนรวมทางการเมองนอย แตในจงหวดชายแดนภาคใต พนทการเมองเปดโอกาสมากขนใหกบคนในพนท ทงในระดบชาตและระดบทองถน 6. ปญหาการอำานวยการยตธรรม มปญหาเชนเดยวกนทงสามแหง ซงสวนใหญเกดจากการทฝายรฐใชเปนเครองมอในการตอตานการ กอความไมสงบ สำาหรบในจงหวดชายแดนภาคใตนน มปญหาความลาชาในการอำานวยความยตธรรม โดยเฉพาะในเหตการณรนแรงครงใหญๆ และการหายสาบสญของนายสมชาย นละไพจตร 7. ปญหาการจดสรรทรพยากร ในอาเจะหมปญหามาก ความยากจนของชาวอาเจะหมาจากการแบงรายไดทมาจากทรพยากรของอาเจะห ในจำานวนนอยกวาทรฐบาลอนโดนเซยนำาไปใชจายเปนสวนกลาง ซงชาว อาเจะหเหนวาไมเปนธรรม ทำาใหไมมโอกาสในการพฒนา รวมทงไมพอใจทชาวชวาเขามาทำามาหากนในอาเจะหจำานวนมาก เปนการลดโอกาสคนในพนท แตในจงหวดชายแดนภาคใตนน ยงมทรพยากรอยมากทยงไมได รบการพฒนาอยางเตมท ประชากรสวนใหญจงยงคงอยในสภาวะยากจน 8. ปญหาความรนแรงในไอรแลนดเหนอ หรออาเจะหตางจากในจงหวดชายแดนภาคใต กลาวคอ ในสองพนท ฝายรฐไดใชความรนแรงในการปราบปรามกลมกอความไมสงบ หรอกลมกอการรายตงแตแรกเรม ในจงหวดชายแดนภาคใตมการใชความรนแรงนอยกวาทงสอง พนท และความสญเสยมาจากการกระทำาของกลมกอความไมสงบเปน


สำาคญ กลมกอความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใตใชวธการกอการรายตอประชาชนทบรสทธ สวนใหญเปนชาวพทธ รวมทงเจาหนาทรฐ ไดแก ทหาร ตำารวจ คร และกำาลงกงทหาร 9. ปญหาคเจรจา กลมกอความไมสงบในจงหวดชายแดน ภาคใตมหลายกลม กลมเหลานรวมตวกนในนาม BRN-Coordinate ซงไมเปดเผยโครงสรางและผนำา ทงยงมกลมยอยๆ หรอเซลลอสระในการปฏบตการ ตางจากขบวนการในอาเจะหและไอรแลนดเหนอ ทมโครงสรางทชดเจน และสามารถทราบวาผใดหรอกลมใดมอทธพลอยางแทจรง การพดคยสนตภาพแมจะเปนเรองทด แตกระบวนการนนตองใชเวลาและความอดทนอยางสง การวเคราะหปญหา และสภาพแวดลอม ผเลนในพนท โครงสรางของกลมกอความไมสงบจะเปนสวนสำาคญของการพดคย เพอใหทราบวาผใดมอทธพลตอกลมกอความไมสงบทแทจรง และกลมใดเปนกลมทสมควรเรมเจรจาดวย แมพโลจะเปนกลมทกลาวถงการเจรจามากทสด แตกลมพโลกเปนกลมทมบทบาทเพยงการดำาเนนงานในตางประเทศ ขณะทกลมอนทใชความรนแรงไมไดแสดงทาทตองการเจรจา ทงน กลมตางๆ นาจะยงมความเชอมนในการนำาปญหาเขาสการพจารณาในเวทสากลโดยเฉพาะ OIC และเชอวาจะไดรบชยชนะในทสด ดวยการใชความรนแรง เรยกรองใหองคการระหวางประเทศ องคกรเอกชนสนใจในปญหาทเกดขน และผลกดนปญหาดงกลาว อยางไรกตาม การดำาเนนงาน ขององคกรตางๆ ทงภายในและนอกประเทศ รวมทงภาคประชาสงคมเพอนำาปญหาเขาสการเจรจาสนตภาพนน ปจจบนถอวาเรมอยในขนแรกแลวเพอสรางการรบรทกวางขวางจนทำาใหรฐบาลตองใชการเจรจา ฝายรฐจงควรตดตามและใหความสนใจ พรอมทงพจารณาวางแผนรองรบ โดย เฉพาะสถานภาพของจงหวดชายแดนภาคใตในอนาคต


บรรณานกรม

ภาษาไทย

พลเดช ปนประทป, “บทบาทภาคประชาชนในกรณไอรแลนด เหนอ,” โพสตทเดย, 2 มนาคม 2554. เมธส อนวตรอดม, “เขาสรางสนตอยางไรในอาเจะห?” สำานกสนตวธและธรรมาภบาล, สถาบนพระปกเกลา. [ออนไลน]. แหลงทมา: http://portal.in.th/kpipeace/pages/2423/. สภาคพรรณ ต งตรงไพโรจน , “รฐกบสงคมมสลมในอนโดนเซย,” จลสารความมนคงศกษา, 30, (พฤศจกายน 2550). สภาภรณ, “7 ปไฟใต ตายเทาไร,” [ออนไลน]. แหลงทมา:http://www.deepsouthwatch.org/node/1312. (1 กมภาพนธ 2554) เอกราช มเกม, “เปดใจผแทนพโล : เราพรอมเจรจาสราง สนตภาพใต,” [ออนไลน]. แหลงทมา: Okation.net/kt ; http:// www.thealami.com/main/content.php?page=news&category=5&id=231

ภาษาองกฤษ

Audrey Kurth Croninl, Ending Terrorism : Les-son for Defeating al-Qaeda, Adelphi Paper 394, Moving towards a Legitimate Political Process, The International Institute for Strategic Studies, (Routledge : New York,


2008). Daniel Byman, “Talking with Insurgents : A Guide for the Perplexed,” The Washington Quarterly. (April, 2009). Declan Walsh, “Jalaludin Haqqani, CIA-backed Folk Hero Now Allied to al-Qaida,” [Online]. Avail-able from : http://www.guardian.co.uk/world/2010/jun/27/afghanistan-turmoil-peace-talks-pakistan. Dr. Stephen C. Calleya, “Peace Talk in NorthernIreland-What lessons?” [Online]. Available from : http://stephencalleya.com/media/int/irishdeal.html. Hamid Awaluddin, “Why is Peace in Aceh Suc-cessful?” [Online]. Available from : http://www.c-r.org/our-work/accord/aceh/success.php. HDC, “What is the Background to the HD Centre’s Involvement in Aceh, Indonesia?” [Online]. Available from : http://www.hdcentre.org/projects/aceh-indonesia?overview. James Cogan, “US Backs “Peace Talk” as Violence Soars in Afghanistan,” [Online]. Available from : http://www. wsws.org/articles/2010/afgh-o16.shtml. Jim Emerson, “Peace Talk or Delay Tactics?” [On-line]. Available from : http://www.coachisright.com/peac- talk-or-delay-tactic#.


M. Nur Djuli and Nurdin Abdul Rahman, “The Helsinki Negotiations : A Perspective from Free Aceh Movement Negotiations,” [Online]. Available from : http://www.peacewomen.org/.../repgissue_reconfiguringpoliticsin-donesia-acehpeaceprocess_accord_2008.pdf. Michael Rubin, “Talk to theTaliban?” [On-line]. Available from : http://www.nationalreview.com/articles/250501/talk-taliban-michel-rubin. Scot Atran and Robert Axelrod, “Why We Talk to Terrorist?” [Online]. Available from : http://www.edge.org/rd_atran_axelrod10/atran_axelrod10_index.html. Tenku Daud Beureueh, “Aceh Movement,” [Online]. Available from : http://enWikipedia.org/wiki/Free_Aceh_Movement. Wikipedia, “Northern Ireland Peace Process,” [Online]. Available from : http://www.wikipedia.com.


1997 อสราเอลสงมอบดนแดนมากกวารอยละ 80 ของพนทฝงตะวนตกของแมนำาจอรแดน

1998 การลงนาม The Wye River Memorandum ทกำาหนดเพมเตมใหอสราเอล ถอนตวออกจากฝงตะวนตกของแมนำาจอรแดน และกำาหนดใหผบรหารของชาวปาเลสไตน มนโยบายตอตานการกอการราย

1999 นาย Ehud Barak ขนเปนนายกรฐมนตรคนใหมของอสราเอล พรอมกบยอมรบบนทกชวยจำา The Wye River การลงนาม The Sharm el-Sheikh Memorandum ทจะใหมสนตภาพอยางสมบรณในเดอนกนยายน ค.ศ. 2000

2000 การประชมสดยอดผนำาทแคมปเดวดถงทางตน หลงจากการเจรจากนอยางหนกเปนเวลาถง 2 สปดาห การลกขนสครงท 2 ของชาวปาเลสไตน (The Second Intifada)

2001 นาย Ariel Sharon ไดรบเลอกตงใหเปนนายกรฐมนตร ผนำาสหรฐอเมรกาเรยกรองใหมการเจรจาเพอยตความขดแยง แตความรนแรงกลบขยายตวมากขน

2002 ทประชมสนนบาตอาหรบเสนอการมสนตภาพเตมรป เพอแลกกบการถอนตวของ อสราเอลออกจากดนแดนยดครอง และการยอมรบรฐเอกราชของชาวปาเลสไตน

2003 การจดตงรฐบาลของชาวปาเลสไตน แตเกดความขดแยงภายในอยางมาก สหประชาชาตและชาตมหาอำานาจ (สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป และรสเซย) เสนอแผนสนตภาพระหวางอสราเอลกบปาเลสไตน

2004 นาย Arafat เสยชวต

2005 นาย Mahmoud Abbas ไดรบเลอกเปนผนำาแทนนาย Arafat การพบกนระหวาง Abbas และนาย Sharon พรอมกบการประกาศหยดยง

2006 กลม Hamas ไดรบเลอกตงดวยเสยงสวนใหญในรฐสภาปาเลสไตน แตอสราเอลปฏเสธทจะรวมมอกบรฐบาลทนำาโดยกลม Hamas Ehud Olmert ไดรบเลอกเปนนายกรฐมนตรอสราเอล และเสนอใหจดตง เสนพรมแดนถาวรระหวางอสราเอลกบปาเลสไตน เกดความขดแยงและอสราเอลตดสนใจใชกำาลงทหารเขาโจมตสถานทสำาคญในกาซา กลม Hezbollah ขามเขาไปปฏบตการในอสราเอล และอสราเอลตอบโตดวยการโจมต ทางอากาศตอเปาหมายในเลบานอน มประชาชนชาวเลบานอนเสยชวตมากกวา 1,000 คน

2007 ความขดแยงภายในกลมของชาวปาเลสไตนระหวางกลม Hamas กบกลม Fatah อสราเอลและประชาคมระหวางประเทศยอมรบรฐบาลปาเลสไตนทถกจดตงโดยกลม Fatah

2008 อสราเอลเปดปฏบตการ “Cast Lead” ในกาซา มชาวปาเลสไตนมากกวา 1,000 คนเสยชวต

2009 นาย Barack Obama ไดรบเลอกเปนประธานาธบด และเสนอนโยบายใหอสราเอลกบปาเลสไตนกลบสการเจรจาสนตภาพใหม

2010 นาย Abbas และนาย Natanyahu พบกนทกรงวอชงตน และตกลงทจะมการเจรจาสนตภาพในอนาคต อสราเอลประกาศสรางบาน 238 หลงในพนทยดครอง ผนำาสหรฐอเมรกายกเลกความพยายามในการชกจงใหอสราเอลยตการสรางบาน ดงกลาว

20 ปีของ “สันติเสวนา”...

Documents