2. zirkulazio aparatua txostena ikasleak

8/17/2019 2. Zirkulazio Aparatua Txostena IKASLEAK

1/18

6.MAILA INGURUNEA 3.HIRUHILEKOA

IZENA:________________________________________________________________________

ODOL

EMAILEAK

GARA


2/18


AURKIBIDEA

A. ZIRKULAZIO APARATUA.ODOLA.

B. ODOL ZIRKULAZIOA.C. ZIRKULAZIO BIKOITZA.

BIHOTZ UZKURDURAK.D.ODOL TALDEAK.E. ODOL EMAILEAK.

F. PROIEKTUA

KPSI(hasiera


3/18


Markatu ezazu x batez zuk dakizuna:

1.- Nire lagunei azaltzeko gai naiz.2.- Uste dut badakidala.3.- Ez dut ulertzen.4.- Ez dakit.

KPSI

(!"#aera

BAIEZTAPENAK: $ % & 'Zirkulazio aparatua oxigenoa eta antenugaiakgarraiatzeaz ar!uratzen !a.Zirkulazio aparatua kar"ono !ioxi!oa eta#on!akinak "iltzeaz ar!uratzen !a.O!ola #iru zelula otez o$atuta !ago.O!ola garraiatzeko #o!i ez"er!inak !itugu.%i$tolea eta !ia$tolea "i#otz uzkur!urak !ira.O!ol tal!e ez"er!inak !itugu eta #orren ara"erao!ola e aterakoan kontuan #artu "e#ar !ira#ain"at ezaugarri.


4/18


Markatu ezazu x batez zuk dakizuna:

1.- Nire lagunei azaltzeko gai naiz.

2.- Uste dut badakidala.3.- Ez dut ulertzen.4.- Ez dakit.

ALBISTEA (e #arri)#e*a

Gizartea

ALVARO LARREA. BIZKAIKO ODOL EMAILEEN ELKARTEKO

PRESIDENTEARI ELKARRIZKETA

«Garai egokia da odol emaile berriak animatzeko»

2013-08-29 / Urtzi Urkizu

1994. urtean sortu zen Bizkaiko Odol Emaileen elkartea, eta 2004an izendatu zuten presidente Alvaro Larrea (Bilbo, 19 !. Azkeneko urteetan, uda partean odol

BAIEZTAPENAK: $ % & 'Zirkulazio aparatua oxigenoa eta antenugaiak

garraiatzeaz ar!uratzen !a.Zirkulazio aparatua kar"ono !ioxi!oa eta#on!akinak "iltzeaz ar!uratzen !a.O!ola #iru zelula otez o$atuta !ago.O!ola garraiatzeko #o!i ez"er!inak !itugu.%i$tolea eta !ia$tolea "i#otz uzkur!urak !ira.O!ol tal!e ez"er!inak !itugu eta #orren ara"erao!ola e aterakoan kontuan #artu "e#ar !ira#ain"at ezaugarri.

http://www.berria.eus/egilea/urtzi_urkizuhttp://www.berria.eus/egilea/urtzi_urkizu


5/18


emaileen "aitsierarekin antzeko e#oera izan dutela aitortu du. Baina, normalean,$lasaitasunez% e#iten diote aurre.

Odol emateak %30-40 inguru gutxitu dira uda honetan. Ohituak al zaudete

horretara?

Bai. Bizkaian, urteko &ilabete normal batean, 4 0' 00 odol emate izaten dirae#unean, eta udako &ilabeteetan, 200'2 0 in#urura "aisten da kopurua. Baina,

bestalde, ospitaleetan odolaren kontsumoa beste sasoi batzuetan baino t ikia#oa da.)railaren erdialdera arte desoreka pi ka bat izaten da. *urtso berria &asten deneane#onkortzen da e#oera. Bitartean, "ustu samar ibiltzen #ara, batez ere A' eta O' odoltaldeetan.

Aipatutako bi odol talde horiekin ba al duzue arazo nabarmenik?

Orain#oz, ari #ara A' eta O' multzoetako odola ospitaleetara bidaltzen. Baina aitortu be&ar du#u oraint e bertan ez du#ula erreserba askorik.

Ohiko odol emaileentzat deialdi bereziak egiten ari al zarete?

Ez. )zan ere, unitate ibiltariarekin &errialde edo auzo batera "oatea pro#ramatuta

badauka#u, aurretik &itzartuta dauden odol emaileekin &arremanetan "artzen #ara,dela posta bidez, dela mezu elektroniko bidez. Odola eman aurreko orduetan eretele+ono bidezko - bat bidaltzen die#u #o#oratzeko non e#on#o #aren.

Zer-nolako erantzuna jasotzen ari zarete izkaiko odol emaileen partetik?

Erantzuna ona da, baina arazoa da "ende asko da#oela kanpoan oporretan.orre#atik, odol emaileei bidali be&ar die#un mezua ar#ia da/ ez badira oporretan

kanpora "oan, #erturatu daitezela o&iko tokietara odola ematera.

!irietako ospitaleez gain" Araban" izkaian eta #ipuzkoan hainbat autobusibiltzen dira herritarren odola jasotzen.

Euskal Autonomi Erkide#oan dozena bat unitate ibiltari daude, odola "asotzeko.Ondo +untzionatzen dute auzoetan eta &errietan, baita nekazaritza #uneetan ere.

Odola eman ala ez eman zalantzan dauden herritar horiei zer in$ormazio

emango zenioke?


6/18


Odola ematera animatuko nituzke, bere&ala e#iten den zerbait baita. 1 urtetik urtera bitarteko pertsonek eman dezakete, #ut ieneko baldintza batzuk betez #ero.Edozein unetan emailearen in+ormazio tele+onora dei dezakete, 900 0 404zenbakira. Bertan edozein zalantza ar#ituko diete, eta odola ematera nora "oan

daitezkeen esan#o diete. Odola emateko zentroen ordute#iak, berriz, www.donantesdesangre.com 3eb#unean kontsulta daitezke.

Ohiko odol emaileak ez direnei eta pausoa ematekotan daudenei mezurikbidaliko al zeniekete?

Bai, noski. asoi &onetan #arrantzitsua litzateke #uretzat odol emaile berriak iristea.ertsona batzuk zalantzan izaten dira odola eman edo ez eman, eta, a#ian, &aietako

batzuentzat inoiz ez da unerik e#okiena. 5arai &au oso e#okia izan#o litzatekezalantzan dauden &oriek animatu eta odola ematera "oateko.

& E an zuen iritzia aurreko al"i$teari "uruz.& Ekar ezazu zuk etxetik o!ol e aileei "uruzko in'or azioren "at. Inguruan

ezagutzen !uzun o!ol e aile "ati e$ka !iezaiokezu. On!oren() Ko entatu lagunei ozen.) Azal!u zerk !eitu !izun arreta.) Gal!etu lagunei "eraien iritzia.

AR K T

AK:


7/18


A)


8/18



9/18


B)


10/18



11/18


12/18



13/18


D) Odol taldeak

Gizakiok lau odol talde izan ditzakegu:

- Antigenorik gabea 0- A antigenoduna A- B antigenoduna B- A eta B antigenoduna AB

Horrez gain odol talde horietako bakoitzak RH + edo RH – izan dezake.


14/18


Odol taldea eta RHaren konbinazioari esker odol mota hauek izanditzake gizakiak:

0 A B AB

+ - + - + - + -

0+ 0- A+ A- B+ B- AB+ AB-

Pertsona batek beste baten odola aso behar duenean! hau! ezin daedozein eratara burutu.

"#zer berezirik$ ez duen odol taldea 0- da eta hori beste odol mota

guztiekin bateragarria da! odol mota hau dutenei "emaile unibertsalak$deitzen zaie! edozein %ertsonari eman diezaiekeelako odola.

Baina beste odol motak dituzten guztiek beraien "berezitasuna$ dutenodol motakoei bakarrik eman diezaieke! hau da! bere antigeno &A!B! AB'edo RH &+' duenari.

Hau hobeto ulertzen lagun diezazuke taula honek.


15/18


E) Odol emaileak.

(olatan hasi ziren odol emaileak odola ematen)

*stri%uetan! ebakuntzetan edo gai otasunen baten ondorio dela eta!sarritan beste %ertsona baten odola behar izaten dugu.

,uela 00 urte inguru hasi zen gizaki odol ematearekin %robak egiten!hasiera baten bi t akurrekin %robatu zuten.

Proba honetatik odola aso zuen t akurrak bizirik irtetea lortu zuenbaina eman zuen hil egin zen. Hiltzearen arrazoia odol gehiegi ateraziotela izan zen.

Handik urte batzuetara alaba gai orik zuen mediku batek bere alabarieman zion odola! baina alaba ez zen bizirik atera! aita medikuaren odolaeta alabarena ez zirelako bateragarriak.

Horrela %i kanaka-%i kanaka ikasten oan ziren eta %auso horiei guztieiesker gaur egun milaka bizitza salbatzen dira odol emaileei esker.

$


16/18


Odol emaileen ezaugarriak.Odol emaileek bete beharreko ezagugarri batzuk:

• Odola emateko gut ieneko adina / urte da! etagehienekoa 1. Hori bai! 1 urte baino gehiagodituenak osasuntsu dagoela uste badu medikuari eskaliezaioke baimena 20 urte arte odola ematen

arraitzeko.• 10 kg baino gehiago izatea.• Osasuntsu egotea.• Odola ematea borondatezkoa da.• Odola asotzea eskubidea da.

Odolaren bidea.

Pertsona batek odola eman ondoren odol hori O,O3 BA(45RA eramatendute.Bertan odola mugimenduan arriz globulu gorrietan! %lasman eta%laketatan banatzen da.

- Globulu gorriak! odol asko galdu duen%ertsonentzat izaten dira. &istri%uak!ebakuntzak6'

- Plasma! erredurak izan dituzten %ertsonentzatizaten da! izan ere %lasmari esker organo! gihareta bestelako gor%utz egiturak birsortzen dira.

- Plaketak zauriak i teaz arduratzen dira etahauek minbizia duten %ertsonek osobeharrezkoak izaten dituzte.

%

&


17/18


Odola hiru zati horietan banatu ondoren! gorde egiten dute etaos%italetara banatzen dute behar dutenean.

Baina odol honek bere iraungitze data izaten dutenez momentu orobehar izaten da odola:

- Globulu gorriak 7 *8tako ten%eraturan gordetzendiren arren 70 egunez irauten dute erabilgarri.

- Plasma -90 *8tako ten%eraturan gordetzen daeta 9 urtez egoten da erabilgarri.

- Plaketak 90 *8tako ten%eraturan gordetzen diraeta gordeta dauden momentu oro mugimenduanegon behar dute. Hala ere 1 egunez bakarrikegoten dira erabilgarri.

Hori dela eta une oro behar izaten da odol emailea.

F) PROIEKTUA.


18/18


PROIEKTUA EGITEKO AZPIAN DUZUEN +EB,UESTA -ARRAITU BEHAR DUZUE:

http://www.phpweb !e"t.o#$/e!"ke#a/web !e"t/"opo#te%tablo&%w.php'id%a(ti idad*+,-+ id%pa$i&a*,
http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1http://www.phpwebquest.org/euskera/webquest/soporte_tablon_w.php?id_actividad=4104&id_pagina=1

2. zirkulazio aparatua txostena ikasleak

Documents