2 sanfilippo wetenschapsdag - stofwisselingsziekten · 2016. 12. 23. · sanfilippo onderzoek...
TRANSCRIPT
1
Frits Wijburg, Academic Medical Center (AMC) Amsterdam The Netherlands [email protected]
Sanfilippo onderzoek wereldwijd
2e Sanfilippo Wetenschapsdag
De hersenen: moeilijk te bereiken voor geneesmiddelen
3
Bloed-Hersen Barrière
De hersenen: moeilijk te bereiken voor geneesmiddelen
4
Het medicijn toedienen VOORBIJ de barrière
● Toediening direct in het ruggemergvocht
Mogelijkheid 1: via de rug
5
Het medicijn toedienen VOORBIJ de barrière
● Toediening direct in het hersenvocht
Mogelijkheid 2: in de hersenkamers
6
● Toediening direct in het ruggemergvocht
– MPS III (Sanfilippo) • MPS IIIA: Fase 2b (Shire)
– Via de rug
Afgerond, programma gestopt
Het medicijn toedienen VOORBIJ de barrière
7
● Toediening direct in het ruggevocht/hersenvocht
– MPS III (Sanfilippo) • MPS IIIA: Fase 2b (Shire)
– Via de rug
• MPS IIIB: Fase 1-2 (BioMarin) – Intra-ventricular (Ommaya)
Afgerond, programma gestopt
Het medicijn toedienen VOORBIJ de barrière
Actief, recruiting
• Leeftijd 1 – 10 jaar • Elke week toediening • 33 patienten
8
Een medicijn dat misschien wél over de barrière kan komen
9
Sanfilippo B enzym: geproduceerd in eieren
van genetisch gemodificeerde kippen
Trial (fase 1-2): Open Label studie naar veiligheid en ‘kinetiek’ van
intravenous toegediend SBC-103 (CL01-T) in MPS IIIB patienten (Alexion)
ACTIEF, maar geen nieuwe patiënten!
● Intraveneus toegediend Wél over de barriere?!
Een medicijn dat misschien wél over de barrière kan komen
10
Gen therapie
Heilige Graal voor behandeling van Sanfilippo
Gen therapie
Gen therapie voor LPL deficiëntie Goedgekeurd door de EMA voor Europa in 2012
Gen therapie
● Welke vector (verpakking) is de beste?
● Hoelang zal het enzym geproduceerd worden?
Een paar jaar, of levenslang?
● Hoe kan het gen in de vector het best in de hersenen worden gebracht?
Gen therapie
• Verpakking is van een soort verkoudheidsvirus
• Er zijn verschillende types met een voorkeur voor bijv. lever, spier of hersenen
• Komt niet in het eigen DNA terecht
Hoe in te brengen????
Gen therapie voor Sanfilippo: wat gebeurt er?
– MPS IIIA: • AAV rh.10 in de hersenen (Lysogene)
16
Gentherapie in de hersenen bij MPS IIIA
• 4 kinderen behandeld: relatief veilig, mogelijk effectief
• Nieuwe studie (fase 3) start 2017 / 2018 • AMC gaat deelnemen aan deze studie
Gen therapie voor Sanfilippo: wat gebeurt er?
– MPS IIIA: • AAV rh.10 in de hersenen (Lysogene)
– MPS IIIB: • AAV rh. 5 in de hersenen (Pasteur / Uniqure)
• 4 kinderen behandeld: relatief veilig, mogelijk effectief
• Nieuwe studie (fase 3) wordt voorbereid
Gen therapie voor Sanfilippo: wat gebeurt er?
– MPS IIIA: • AAV rh.10 in de hersenen (Lysogene) • AAV rh. 9 intraveneus (Abeona)
– MPS IIIB: • AAV rh. 5 in de hersenen (Pasteur / Uniqure) • AAV rh. 9 intraveneus (Abeona)
MPS IIIA Fase I/II recruiting
• 3 kinderen behandeld: relatief veilig
• Verder onderzoek in overleg met FDA voorbereid
Gen therapie voor Sanfilippo: wat gebeurt er?
– MPS IIIA: • AAV rh.10 in de hersenen (Lysogene) • AAV rh. 9 intraveneus (Abeona)
– MPS IIIB: • AAV rh. 5 in de hersenen (Pasteur / Uniqure) • AAV rh. 9 intraveneus (Abeona)
– MPS IIIA & IIIB: • Gentherapie via ‘beenmerg transplantatie’ (Orchard)
Gen therapie voor Sanfilippo: wat gebeurt er?
– MPS IIIA: • AAV rh.10 in de hersenen ( • AAV rh. 9 intraveneus (Abeona)
– MPS IIIB: • AAV rh. 5 in de hersenen () • AAV rh. 9 intraveneus (Abeona)
– MPS IIIA & IIIB: • Gentherapie via ‘beenmerg transplantatie’ (Orchard)
• Stamcellen uit het beenmerg van patiënt halen
• Daarop gentherapie doen • Teruggeven aan de
patiënt
21
Andere zeer spannende mogelijke toekomstige behandelingsmogelijkheden
Exosomen als verpakking van
enzym
Mark Tarnopolsky, Canada Exerkine
Samenwerking met
22
Andere zeer spannende mogelijke toekomstige behandelingsmogelijkheden
Crispr/Cas9 om de genetische fout te
repareren Jennfier Doudna, USA
Voor elk medicijn dat op de markt komt zijn er …….. mislukt !
● Toediening direct in het hersenvocht
– MPS III (Sanfilippo) • MPS IIIA: Fase 2b (Shire)
– Via de rug
Afgerond, programma gestopt
• 12 patienten in de fase 1 – 2 studie
• 21 patienten in de fase 2b studie
Voor elk medicijn dat op de markt komt zijn er …….. mislukt !
Onderzoek van Olga Meijer (AMC): • 1208 medicijnen uit de Prestwick Library • 40 stoffen (chaperonnes) die de vouwing
zouden verbeteren
GEEN EFFECT OP ENZYMACTIVEIT IN HUIDCELLEN
van Sanfilippo patiënten
Conclusies
● Er wordt wereldwijd heel veel onderzoek gedaan
● Niet alles lukt, het is zeker niet makkelijk!
● Internationale samenwerking is essentieel
● Het AMC is een van de vooraanstaande Sanfilippo centra in de wereld
