1st generation modules - version...

1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Subject to further validation for IP compliance, this material is for first quarter use only. Circulation shall be limited to public schools within the jurisdiction of the Division of Cebu Province. LR-PIPCV

Araling Panlipunan – Ikapitong BaitangAlternative Delivery ModeUnang Markahan – Modyul 3: Mga Likas na Yaman ng AsyaUnang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ngkarapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailanganmuna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kungito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapanay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brandname, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul naito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga itoupang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mgatagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit malibansa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mgaito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumangparaan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Leonor Magtolis BrionesPangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________Department of Education – Division of Cebu ProvinceOffice Address: IPHO BLDG., SUDLON, LAHUG, CEBU CITY

Telefax: (032)255-6405; (032) 255-4401

E-mail Address: [email protected]

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Leslee Anne A. Paradiang

Editor : Jimmy Suico, Pableo M. Tuling

Tagasuri: Elma M. Larumbe (Moderator)

Gracesila I. Maňanita (QA)

Tagaguhit: Ma. Dea Marl C. Tigle

TagapamahalaSchools Div. Superintendent : Marilyn S. AndalesAsst. Schools Div. Supt. : Leah B. Apao

: Ester A. Futalan: Cartesa M. Perico

CID Chief : May Ann P. FloresEPSVR in LRMDS : Isaiash T. Wagas

EPSVR – AP : Rosemary N. Oliverio1st GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0


mailto:[email protected]

AlaminGabayan sa Pagkatuto: AP7HAS-le-1.5

nailalarawan ang mga yamang likas ng Asya

Mga Layunin

Sa araling ito, inaasahang matutuhan ng mga mag-aaral ang sumusunod:

naibibigay ang mga uri ng likas na yaman sa mga rehiyon sa Asya;

naisasagawa ang talahanayan na naglalaman ng mga pangunahing yamanglikas sa mga rehiyon sa Asya; at

naipapahayag ang kahalagahan ng likas na yaman sa Asya.

A. Panuto: Sa ibaba ay makikita mo ang hanay ng mga larawan ng mga

produkto. Isulat sa kahon kung ito’y yamang lupa, yamang tubig, o yamang

mineral. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1.

http://lrmds.depedldn.com/DOWNLOAD/HAWAK_KO_ANG_KINABUKASAN_MO_V2.PDF

1

MGA LIKAS NA YAMAN NGASYA

ARALIN3

SubukinMakikita sa ating kapaligiran ang kalikasan na tumutustos sa

ating pangangailangan upang mabuhay. Ito ay nililinang din ng taopara sa kanyang kabuhayan at paghahanap-buhay.


S - VERSION 2.0



2.

http://clipart-library.com/clipart/n1545860.htm

3.

https://webstockreview.net/explore/plant-clipart-palay/

4.

https://www.dreamstime.com/s

5.

https://www.google.com/search?q=fish+vendor+black+and+white+clipart

2


S - VERSION 2.0




https://www.dreamstime.com/stock-illustration-silhouette-gas-station-filling-up-fuel-car-illustration-design-image84977965

https://www.google.com/search?q=fish+vendor+black+and+white+clipart

B. PANUTO: Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong. Bilugan ang titik ng

tamang sagot.

1. Ang pinakamahalagang aning pagkain sa India.

a. bigas b. mani c. patatas d. trigo

2. Sa anong bansa sa Hilagang Asya ang may pinakamalaking deposito ng ginto

sa mundo?

a. Kyrgyzstan b. Tajikistan c. Turkmenistan d. Uzbekistan

3. Anong bansa sa Timog-Silangang Asya ang nangunguna sa produksiyon ng

langis ng niyog at kopra?

a. Laos b. Myanmar c. Pilipinas d. Thailand

4. Ang pinakamasaganang mineral ng India.

a. bakal b. lead c. mica d. uranium

5. Ang unang pinakamahalagang mineral ng Indonesia.

a. iodine b. lata c. tanso d. zinc

6. Anong bansa sa Asya ang nangunguna sa pagpoprodyus ng goma sa Asya.

a. Malaysia b. Nepal c. Pilipinas d. Thailand

7. Bangan ng Palay ng Pilipinas.

a. Cagayan b. Nueva Ecija c. Nueva Vizcaya d. Tarlac

8. Ito ang bansa sa Kanlurang Asya na pumapangatlo sa pinakamasaganang

langisan sa daigdig.

a. Iran b. Iraq c. Kuwait d. Saudi Arabia

9. Ang mga sumusunod ay ang mga pangunahing ani ng mga magsasaka sa

Pakistan maliban sa isa:

a. cotton b. mais c. tabako d. tubo

10.Ang mga sumusunod na bansa sa Asya ay may masaganang ani ng bigas

maliban sa isa:

a. Bhutan b. India c. Japan d. Mongolia

3


S - VERSION 2.0


Magbalik-aral sa iyong natutuhan tungkol sa pisikal na katangian ngAsya sa pamamagitan ng pagsagot sa mga katanungan sa ibaba.

Balikan

Gawain 1: CROSSWORD PUZZLE

Panuto: Buuin ang crossword puzzle sa ibaba sa pamamagitan ng pagtukoy sa inilalarawanng bawat bilang. Isulat ang sagot sa mga kahon.

Matapos mong matukoy ang mga mahahalagang salita, subukin mong bumuo ng isangkonsepto tungkol sa iyong natuklasan sa ginawa mong gawain.______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.

4


S - VERSION 2.0


Sa bahaging ito, aalamin na ninyo ang mga likas na yaman ng bawatrehiyon na Asya.

Tuklasin

Gawain 2: REHIYON KO! HANAPIN MO!

Panuto: Pagtapat-tapatin ang mga rehiyon ng Asya sa mga likas na yaman na sagana dito.

Isulat ang sagot sa patlang.

A B

_________ 1. Kanlurang Asya a.https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+timog+silangang+asya

_________ 2. Silangang Asya b.https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+timog++asya

_________ 3. Timog Asya c.https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+silangang+asya

_________ 4. Hilagang Asya d.https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+KANLURANG+asya

_________ 5. Timog- Silangang Asya e.https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+HILAGANG+asya

5


S - VERSION 2.0


https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+timog+silangang+asya

https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+timog++asya

https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+silangang+asya

https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+KANLURANG+asya

https://www.google.com/search?q=likas+na+yaman+ng+HILAGANG+asya

SuriinBasahin at unawain ang teksto sa ibaba bilang pandagdag naimpormasyon sa makakalap na mga datos sa pananaliksik

MGA LIKAS NA YAMAN NG ASYA

Iba’t iba ang mga likas na yaman ng mga rehiyon sa Asya. May mga rehiyon na maraming

yamang mineral habang ang iba ay may matabang lupa na angkop sa pagtatanim. Mayroon

namang natatabunan ng makapal na kagubatan. Ang iba ay mayaman sa pagkaing dagat.

Tatalakayin sa bahaging ito ang likas na yaman ng bawat rehiyon sa Asya.

Likas na Yaman ng Hilagang Asya

Siberia-Bahagi ng Rusya ang Siberia at matatagpuan sa silangan ng Bundok Ural at hilaga ng

Tsina at Mongolia. Nahahati ito sa tatlong pang-heograpiya at pangkabuhayang rehiyon –

Kanlurang Siberia, Silangang Siberia at Dulong Silangang Siberia.

Mongolia-Ang Mongolia, matatagpuan sa Gitnang Asya, ang bansang may pinakamaliit na

populasyon sa buong daigdig. Mataba ang lupaing praire ng Mongolia kaya ang

pangunahing hanapbuhay ng mga tao ay pag-aalaga ng hayop.

Tajikistan-May tatlong uri ng yamang mineral; ang metalikong mineral tulad ng ginto, mineral na

panggatong tulad ng natural gas, at industriyal na mineral tulad ng phosphate.

Kyrgyzstan-Tinatayang may pinakamalaking deposito ng ginto

Turkmenistan-May pangunahing industriya ng natural gas at langis.

Uzbekistan-Isa sa mga nangunguna sa nangunguna sa produksiyon ng ginto sa buong mundo.

Yamang-tubig at Lupa-Ang produktong panluwas ng rehiyon ay ang caviar(itlog) ng sturgeon, ang malalaking

isdang likas dito

6


S - VERSION 2.0


Likas na Yaman ng Silangang Asya

- Ang pinakamalaking potensyal sa produksyon sa pagsasaka sa daigdig ay matatagpuan

sa mga kapatagan at lambak-ilog ng Tsina. Gayunpaman, magtatagal pa bago ito

makamtan ng mga Tsino sapagkat sinauna pa ang paraan ng pagsasaka at di gaanong

gumagamit ng bagong teknolohiya ang mga magsasaka tulad sa Europa.

- Sa Hapon, kaunting lupa lamang ang sinasaka at dito inaani ang palay, trigo, barley,

millet, prutas at gulay. Nagtatanim ng punong mulberry na pagkain ng mga uod o

silkworm ang mga Hapones kaya nangunguna sila sa industriya ng telang sutla

- Sa Tsina, isang bansang nakahihigit sa iba sa likas na yaman ay ang bansang Tsina.

Matatagpuan ang iba’t ibang uri ng mineral sa Tsina tulad ng manganese, mercury at

tungsten. Malaki ang naitutulong ng mga kayamanang ito sa pag-uunlad ng Tsina bilang

isang pwersang industriyal

- Karbon ang pinakamahalagang pinagkukunan ng enerhiya sa Tsina. Pangatlo ang Tsina

sa pagmimina sa karbon at sa dami ng deposito ng karbon. Nasa lambak ng Hwang Ho

ang pinakamalaking deposito ng karbon at isa sa mga pangunahing minahan ng karbon

sa buong daigdig. Bawat lalawigan sa Tsina ay mayroong kaunting pinagkukunan ng

karbon.

Yamang-tubig at Lupa- Ang Ilog Yangtze at Ilog Hwang Ho ay dalawa sa pinakamalaking ilog sa buong mundo.

Ang mga ito ay mahalaga sa irigasyon at bilang lagusan patungo sa mga liblib na pook ng

Tsina. Ang Ilog Yangtze ay malaki ang posibilidad na magamit para sa lakas haydro-

elektrika. Sa kasalukuyan, maraming prinsa ang ginagawa upang mapakinabangan ang

potensyal na ito ng Ilog Yangtze.

Hilaga at Timog Korea- Higit na malaki ang Hilagang Korea kaysa Timog Korea ngunit higit na kaunti ang

populasyon nito sa Timog Korea. Ang Timog Korea ang pangunahing rehiyong pang-

industriya sa tangway at patuloy ang pag-unlad nito. Nagbibigay ng lakas haydro-elektrika

ang mga ilog. May graphite at magnesium na nagmimina sa bansang ito. Palay ang

pinakamahalagang produktong agrikultura.

Hong Kong- Isa sa pinakamalaking lungsod sa buong mundo ang lungsod ng Hong Kong. Ito ay

dating kolonya ng Inglatera (Special Administrative region of China ngayon). Binubuo ito

ng isang maliit na pulo at isang maliit na bahagi ng baybayin ng Tsina.

7


S - VERSION 2.0


Taiwan- Ang Republika ng Tsina ay itinatag ng mga Nasyonalistang Tsino sa pulo ng Taiwan.

Bulubundukin at panay kagubatan ang pulong ito. Kakaunti lamang ang mga yamang-

mineral. Ang tulong na nagmula sa mga ibang bansa tulad ng Estados Unidos ang

nakatulong upang mabago ang Taiwan mula sa isang pulo ng mahihirap na magsasaka

tungo sa isang bansang makabago at industriyalisado. Iniluwas ang maraming produkto

mula sa kagubatan tulad ng kawayan, plywood, tabla torso at papel. Iniluluwas din ang mga

produktong semento, pataba, plastic, kemikal, tela at mga pagkaing de-lata.

Likas na Yaman ng Kanlurang Asya

- Ang Talampas Anatolian ang pangunahing rehiyong pansakahan sa Turkey. Ang mga

pananim ay trigo at pagkaing butil. Ang igos, oliba at ibang prutas ay itinatanim sa gawing

timog-kanluran samantalang ang tabako ay matatagpuan sa kapatagang malapit sa

baybayin.

- Sa Iran, ikaanim na bahagi lamang ng lupain ang natatamnan. Ang mga nangungunang

produkto ay trigo at barley. Itinatanim din ang palay, bulak, mais, sugar beet, tabako,

poppies at mga prutas.

Mga Lupaing Arabyano sa Timog-Kanlurang Asya- Lubhang nabago ang tanawin at pamumuhay ng tangway ng Arabia nitong huling 30

taon. Masasabing ang mga tao sa Arabia ay nagpalit mula sa hanggang sa Cadillac sa

loob lamang ng isang henerasyon. Hindi pa rin gaanong matao ang tangway bagaman

marami nang mga lungsod na naitatag sa disyerto. Malaki ang naging pagbabago ng

kapaligiran bunga ng patuloy na pagtaas ng presyo ng langis na nagbibigay ng maraming

salapi sa mga bansang may minahan ng langis.

Jordan- Isang mahirap na bansa ang Jordan na may kaunting likas na yaman. Mayroong

kaunting yamang-mineral ngunit walang anumang langis. Ang nililinang na mineral ay ang

phosphate, potash at marmol. Mayroong deposito ng manganese, bakal, sulphur at tanso.

Tatlong bahagi ng mga tao ang nabubuhay sa pagsasaka. Pangunahing pananim ang

trigo, barley, kahol, olive at gulay. Pangunahing industriya ang pagrerepina ng langis,

pagkukulti ng balat, paggawa ng mga produktong elektrikal, semento at sabon.

8


S - VERSION 2.0


Syria-- Nakasasapat sa pangangailangan ng Syria ang produksiyon nito sa pagkain. Mahigit sa

kalahati ng mga Syrian ang nabubuhay sa pagsasaka. Pangunahing pananim ang trigo,

barley, bulak, tabako at prutas. Nag-aalaga rin ng baka at tupa ang mga tao. Pangunahing

industriya ang pag-iimbak ng pagkain, paghahabi ng tela at paggawa ng semento

Iraq-- Ang Iraq (Mesopotamia), ang lupain sa pagitan ng dalawang ilog, ay pinagkukunan ng

petrolyo, ang pangunahing pinagkakakitaan ng salapi. Ibang yamang-mineral sulphur,

phosphate, asin at gypsum. Mahigit sa kalahati ng populasyon ang nabubuhay sa

pagsasaka. Pangunahing pananim ang dates, trigo, barley, palay, tabako at bulak.

Nagbibigay ng lana at balat ang mga alagang tupa at baka. 30 Pangunahing industriya ang

pagpoproseso ng pagkain at paggawa ng semento, sabon at tela.

Turkey- Matatagpuan ang Turkey sa talampas ng Anatolia. Maraming depositing mineral sa

bansang ito ngunit karamihan ay hindi pa nalilinang. Mahigit sa kalahati ng populasyon ang

nabubuhay sa pagsasaka. Pangunahing pananim ang mga trigo, tabako, bulak at prutas.

Pangunahing industriya ang produksyon ng bakal, pagrerepina ng asukal at paghahabi ng

tela.

Iran- Kilala sa tawag na Persia ang Iran noong unang panahon. Naging opisyal na pangalan ang

Iran noong 1935. isa sa pinakamalaking bansa ang Iran sa Timog-Kanlurang Asya. Disyerto

ang malaking bahagi ng Iran kaya ang lupang sakahan dito ay maliit lamang. Pangunahing

pananim ng mga tao ang trigo, barley, palay, prutas, at bulak. Hindi sapat ang pagkaing

inaani upang mapakain ang lahat ng tao sa bansa.

Israel- isang maliit na bansa ang Israel na ang kalakihang bahagi ay disyerto. Sa tulong ng

irigasyon, nabago ng mga Isralite ang disyerto at naging mga lupang sakahan ito. Inaani ng

Israel ang ikatlo hanggang ika-apat na bahagi ng pagkain nito at nagluluwas ng mga prutas

tulad ng kahel. Walang anumang malaking deposito ng mineral ang Israel ngunit

napagyaman nito ang anumang mayroon sa lupa. Nagtataglay ang Dead Sea ng maraming

mineral.

Kuwait-Ang pumapangatlo sa mga pinakamasaganang langisan sa daigdig. Ang Burghan at

Magura Al Ahmadi ang pinakamatanda at pinakamahalagang langisan ng bansa

9


S - VERSION 2.0


Lebanon- Pinakamaliit na bansa ang Lebanon sa Timog-Kanlurang Asya. Ang mga pangunahing

mineral ng bansa ay bitumen, bakal, apog at asin. Pangunahing industriya ang

pagproproseso ng pagkain, pagrerepina ng asukal, at paghahabi ng tela at paggawa ng

semento. Ang ikaapat na bahagi ng lupa ay natatamnan ng prutas, gulay at tabako.

Karamihan sa kita ng bansa ay nagmumula sa komersyo, pagbabangko at pananalapi.

Likas na Yaman ng Timog-Silangang Asya

- Ang mga bansa sa Timog-Silangang Asya na nakakabit sa kapuluan ng Asya ay mga

bansang pansakahan. Sa Myanmar, itinatanim ang palay sa delta Irrawaddy at sa mga

lambak-ilog. Nagtatanim din ang mga magsasaka ng pagkaing butil, bulak, mani, goma,

tubo at tabako.

- Palay rin ang mahalagang produkto sa matabang kapatagan sa gawing hilaga ng

Thailand. Bukod dito, itinatanim din ang mga punong goma sa timog, mga punong niyog,

bulak at mais.

- Sa Laos, ang mga magsasaka ay nagtatanim ng palay, mais, kape, tabako at prutas sa

mga lambak-ilog at dalisdis ng bundok. Halos ganito rin ang mga produktong pansakahan

sa Cambodia bagaman ang plantasyon ng mga punong goma ang pinakamahalaga.

- Ang lupang pansakahan sa Vietnam ay ang delta ng Ilog Pula at ng Ilog Mekong.

Nangungunang tanim ang palay at mayroon ding kape, tsaa, asukal, mais at kopra.

Indonesia: Isang Lumalaking Higante- Isa sa pinakamataong bansa sa mundo ang Indonesia at patuloy pa ang mabilis na

paglaki ng populasyon nito. Apat na bansa lamang ang may higit na populasyon kaysa

Indonesia. Isang mahalagang likas na yaman ng bansang ito ang lata. Nagluluwas din ito

ng goma. Ang pinakamahalagang produkto nito ay langis. Walumpong porsyento ng kita

ng Indonesia sa iniluluwas na 32 produkto ay buhat sa langis. Lata ang dati-rati’y

pinakamahalagang mina ng bansa.

Malaysia- Sagana ang Malaysia sa mga yamang-likas. Ang ikatlong bahagi ng likas na goma sa

buong mundo at ang ikatlong bahagi ng lata sa mundo ay nanggagaling sa Malaysia kaya

ito ang nangunguna sa pagpoprodyus ng goma sa Asya . Isang mahalagang produkto rin

sa bansang ito ang langis ng niyog. Namimina ang langis sa hilagang bahagi ng Borneo.

10


S - VERSION 2.0


Brunei- Ang maliit na bansang ito ay mayroon lamang 200,000 tao. Ito ay may maraming mina ng

langis kaya pangunahing produkto ito ng bansa. Nagluluwas din ito ng goma sa ibang

bansa.

Pilipinas- Binagabag ng mga suliraning-pampulitikal at pangkabuhayan ang Pilipinas simula nang

maging malaya ito noong 1946. Sa kabilang dako, ang mga likas na yaman ng Pilipinas ay

hindi naman napauunlad kasabay ng populasyon. Karamihan ng mga produktong iniluluwas

ay poduktong agricultural tulad ng asukal, kopra at pinya. Ito ang nangunguna sa

produksyon ng langis ng niyog at kopra. Bigas ang pangunahing ani ng bansa. Ang Nueva

Ecija ang nag-aani ng may pinakamaraming palay sa bansa kung kaya’t ito ay tinaguriang

Bangan ng Palay ng bansa. Ang tanso ang itinuturing na pangunahing mineral ng ating

bansa dahil marami tayong mapagkukunan ng tanso sa ating bansa.

Singapore- Isang estadong-lungsod ang Singapore. Mataas ang antas ng pamumuhay sa Singapore

bagaman ito ay walang likas na yaman. Ang Singapore ay isang mahalagang daungan at

isang sentro ng kalakalan at industriya.

Thailand- Isang maunlad na bansa ang Thailand. Marami itong mga likas na yaman.

Nakapagluluwas ng goma at tablang teak ang Thailand sa ibang bansa. Suliranin nitong

pangkabuhayan ang mataas na halagang ibinabayad nito sa inaangkat na langis.

Vietnam- Karbon, bakal, manganese, phosphate, lata at zinc ang ilan sa yamang mineral na makikita

sa Vietnam samantalang mayroon ding karbon, tingga, apog at molybdenum sa bansa. Mula

sa kagubatan ay nanggagaling ang mga produkto ng cinnamon, quinine at kawayan.

Karamihan sa mga Vietnamese ay magsasaka. Ang ibang halamang tumutubo rito ay kape,

tsaa, mais, kamoteng kahoy, mani, niyog, tubo, tabako, at kamote. Ang pangunahing

industriya ng bansa ay ang pagmimina ng karbon, paggawa ng repinadong asukal, paggawa

ng goma, tela at semento.

Laos- Lata ang pangunahing yamang-mineral dito. May mga deposito ng ginto, tanso, at

manganese ngunit ang karamihan nito ay hindi pa nalilinang. Karamihan sa mga Laotian ay

nabubuhay sa pagsasaka. Mga pangunahing pananim ang palay, mais, kape, bulak, tsaa at

tabako.

11


S - VERSION 2.0


Cambodia– Ang bansang Cambodia na dati ay tinawag na Republika ng Khmer at Kampuchea ay

lubhang nasalanta nitong mga ilang huling taon. Habang may digmaan sa Vietnam, isang

pangkat ng mga Komunista ang umagaw ng

kapangyarihan ng pamahalaan. Isang milyong tao ang namatay bunga ng pananakop at

kawalan ng pagkain. Hindi pa nalilinang ang mga yamang-mineral ng bansa na binubuo ng

phosphate, bakal at apog.

Likas na Yaman ng Timog Asya

- Pagsasaka ang pangunahing hanapbuhay at palay ang mahalagang produkto sa Timog

Asya. Sa India, umaani ang mga magsasaka ng trigo at palay sa mga lupang mataba at

natutubigan. Ang ibang mga pananim ay bulak, jute, tubo, tabako at mga gulay.

Nangunguna ang India sa produksyon ng tsaa na itinatanim sa Assam.

India- Isang malakas na bansa ang India. Maraming likas na yaman ang bansang ito. Bigas

ang pinakamahalagang aning pagkain. Malaki ang reserba nito ng bakal at karbon.

Mayroon din itong pinagkukunan ng ibang mineral na ginagamit sa industriya tulad ng

manganese, chromium at bauxite. Bakal ang pinakamasaganang mineral.Napakarami ng

pinagkukunan nito kaya ang iba ay ipinagbibili sa ibang bansa.

Pakistan- Kabaligtaran sa suliranin ng Bangladesh ang suliranin ng Pakistan. Tuyo at tigang ang

lupa sa Pakistan. Ang pagsasaka ay maaari lamang gawin sa pook ng Ilog Indus dahil

may irigasyon. Trigo, tabako, tubo at cotton ang mga pangunahing pananim dito.

Maaaring mag-alaga ng mga tupa at kambing sa tuyong bahagi ng bansa.

Sri Lanka- Ang bansang ito ay dating tinatawag na Ceylon. Ito ay isang bansang maraming

pataniman ng niyog, goma at tsaa batay sa katabaan ng lupaing ginagamit na taniman.

Bangladesh- Ang bansang ito ay may matabang lupain na mapagtamnan nang tatlong beses sa

isang taon. Ang tsaa at jute ay dalawang produktong iniluwas sa ibang bansa.

Gayunpaman, mabagal ang pag-unlad ng Bangladesh bunga ng pagkakapinsala sa mga

digmaan, makalumang sistema ng transportasyon, malalayong pamayanan at ang

palagiang pagbaha na sumisira sa mga pananim.Pinagkunan: Antonio, D. et.al (2005). Kasaysayan ng Asia: Workteks sa Araling Panlipunan para sa Ikalawang Taon sa Sekundarya.Rex

Book Store, Inc. Quezon City.

12


S - VERSION 2.0


Ang mga nabuo mong kasagutan ay makatutulong sa iyo namaisakatuparan ang susunod na gawain.

Pagyamanin

Gawain 3: DATA RETRIEVAL CHART

Panuto: Kumpletuhin ang Data Retrieval Chart na nasa ibaba upang maunawaang mabutiang paksa. Isulat ang mga sagot sa kahon.

REHIYON MGA BANSA PANGUNAHING LIKAS NAYAMAN

13


S - VERSION 2.0


Matapos makakalap ng mga impormasyon tungkol sa likas na yamanng Asya ay aalamin mo naman kung paano ito pangalagaan.

Pamprosesong tanong:1. Ano ang dahilan ng pagkakaiba-iba ng mga likas na yaman ng Asya?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

2. Ano-ano ang mga pangunahing likas na yaman sa Asya?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

3. Paano nakakatulong ang yamang likas sa pamumuhay ng mga Asyano?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

Isaisip

Gawain 4: PICTURE ANALYSIS

Panuto: Pag-aralang mabuti ang mga larawan. Isulat ang salitang TAMA kung ito aynagpapakita ng wastong pangangalaga ng likas na yaman, MALI naman kung hindi.Ipaliwanag ang sagot.

Larawan Blg. 1

Sagot:

_____________________

https://bit.ly/3g9W0Zt

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

14


S - VERSION 2.0


https://bit.ly/3g9W0Zt

Larawan Blg. 2

Sagot:

_____________________

Https://bit.ly/3fYlicE

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Larawan Blg. 3

Sagot:

________________________

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

15


S - VERSION 2.0


Https://bit.ly/3fYlicE

https://bit.ly/3g3L5jX

https://bit.ly/2B9uyfo

Tingnan natin kung paano ninyo ipapahayag ang inyong saloobinbase sa mga likas na yaman sa iyong komunidad.

Pamprosesong tanong:

Batay sa mga larawan, alin ang nagpapakita ng pagkasira ng likas na yaman?Magbigay ng tatlong paraan upang mapangalagaan ito.

Larawan Blg. ________1.

2.

3.

Isagawa

Gawain 5: PAGSULAT NG JOURNAL

Panuto: Magsaliksik ng isang importanteng likas na yaman sa iyong komunidad. Gamitinang mga nakuhang impormasyon upang makasulat ng isang journal. Sundin ang outline saibaba. Maging gabay sa pagsulat ng journal ang rubrik.

Pangalan: ___________________________________ Year and Section:_______________

(Isulat ang likas na yaman na iyong napili)

Uri ng Likas na Yaman: ___________________________

Saan matatagpuan: ______________________________

Panimula: Isulat mo ang tungkol sa likas na yaman na iyong napili, bakit mo ito napili, saanmo ito matatagpuan, ano ang gamit nito, paano ito nakakatulong sa inyong komunidad.

Nilalaman: Isulat kung paano ito pinahalagahan ng inyong komunidad, paano mo itopinapahalagahan ng iyong pamilya, at paano mo ito pinapahalagahan.

Konklusyon: Isulat kung paano mo maiprepreserba ang likas na yaman na ito. Hikayatinmo ang nagbabasa na pahalagahan ang ating likas na yaman.

16


S - VERSION 2.0


Rubrik sa Journal

17


S - VERSION 2.0


Ang Asya ngayon ay humaharap sa iba’t-ibang suliraningpangkapaligiran. Kinakailangan na tayo ay magkaisa para sa ikauunlad

nating lahat.

Tayahin

Gawain 6: MULTIPLE CHOICE

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag. Bilugan ang titik ng tamangsagot.

1. Ang _____ ay ang kapaligirang natural na nakaiimpluwensiya sa paraan ng

pamumuhay ng mga nilikha sa daigdig.

a. ekolohiya b. heograpiya c. likas na yaman d. topograpiya

2. Alin sa mga sumusunod na likas na yaman ang matatagpuan sa Hilagang Asya?

a. caviar b. mais c. pulang narra d. silk

3. Ano ang pangunahing ikinabubuhay ng mga tao sa mga bansang nabibilang sa

Timog Asya?

a. pagsasaka b. pagmimina c. pagtotroso d. pangingisda

4. Ang mga yamang-likas ay binubuo ng mga ___________.

a. yamang kagubatan at mga produktong agrikultura

b. yamang kagubatan, lupa, mineral, at tubig

c. yamang lupa at tubig

d. yamang mineral at kagubatan

5. Ang palay ang pangunahing butil pananim sa maraming bansa sa Timog

Silangang Asya. Bakit ito itinuturing na napakahalagang butil pananim?

a. Maraming matatabang lupa at bukirin ang angkop sa pagtatanim nito.

b. Maraming panluwas na produkto ang galing sa palay.

c. Pamalit ito sa mga butil ng mais, barley, at trigo.

d. Pangunahing pagkain ito ng mga tao sa Timog Silangang Asya.

6. Dahil sa matabang lupaing prairie sa Mongolia, ano ang pinakapangunahing

hanapbuhay rito?

a. paggawa ng mga feed para sa mga hayop

b. pagtatanim ng mga pagkaing butil

18


S - VERSION 2.0


c. pagtotroso

d. pag-aalaga ng hayop

7. Ang tanso ang itinuturing na pangunahing mineral ng ating bansa. Ano ang

dahilan nito?

a. Bagong tuklas ang mineral na ito sa ating bansa.

b. Marami tayong mapagkukunan ng tanso sa ating bansa.

c. May mga yamang mineral sa ating bansa nauubos na maliban sa tanso.

d. May reserba at may potensyal na mamimili nito

8. Anong mga yamang mineral mayroon ang lahat ng bansa USSR?

a. ginto, tanso, at uranium

b. karbon, langis, at natural gas

c. natural gas, tingga, at tungsten

d. tanso, phosphate, at natural gas

9. Alin sa mga sitwasyon ang nagpapakita ng pagpapangalaga sa ating likas na

yaman?

a. Maraming tao ang hindi sumunod sa paraan ng pagtapon ng basura kahit

ipinatupad ng gobyerno ang waste segration management sa buong bansa.

b. Matalamlay na implementasyon tungkol sa pangangalaga ng ating

kalikasan.

c. Pagtapon ng mga panturok at iba pang mga kagamitang pang-ospital sa

dagat

d. Partisipasyon sa gawaing pangsibiko na sumusuporta sa pangangalaga sa

ating likas na yaman.

10. Ang pagkain ng mga tao sa isang bansa maging ang mga produktong panluwas

nito ay nagmumula sa pagsasaka. Ang Asya ay may malawak at matabang

lupain pansakahan. Ano kaya ang implikasyon nito sa pamumuhay ang mga

Asyano?

a. Mas matutugunan nito ang mga pangangailangan ng bansa at

makapagluluwas ng mga maraming produkto.

b. Sipag at tiyaga ang kailangan upang umunlad ang bayan.

c. Wala ng naghihirap na mga Asyano

d. Wala sa nabanggit.

19


S - VERSION 2.0


11.Marami sa mga bansa sa Asya ay papaunlad bunsod sa kasaganaan nito sa

likas na yaman. Ang mga ito ay pinagkukunang mga materyales na panustos sa

kanilang mga pagawaan. Ano ang implikasyon nito sa pamumuhay ng mga

Asyano?

a. Ang mga bansang Asyano ay mapapabilang sa mayayamang bansa sa

buong daigdig.

b.Mapaunlad ang sistemang pang-ekonomiya upang matustusan ang

pangunahing pangangailangan ng mga tao.

c. Tayo ay makakaranas ng kasaganaan sa buhay

d. Tataas ang antas ng pambansang kita nang sa gayon ay mapabuti ang

pamumuhay ng mga mamamayan nito.

12. Sa patuloy na pagdami ng tao ay patuloy rin ang pagdami ng nangangailangan

ng ikabubuhay at pananahan nito. Ang dami ng populasyon sa isang lugar ay

nakabatay sa katangian ng likas na yaman nito. Isang katotohanan na ang

populasyon ay lumalaki ngunit ang lupa ay hindi kaya’t ang ilan ay isinasagawa

ang land conversion. Ano ang implikasyon nito sa pamumuhay ng mga Asyano?

a. Gumagamit ang tao ng teknolohiya upang baguhin ang kakayahan ng lupa

at ang kanilang kapaligiran.

b. Kapag patuloy ang ganitong sitwasyon wala na tayong malinis na hangin na

ating malalanghap.

c. Mahigpit ang pagpapatupad ng mga patakaran upang mahadlangan ang

paglubo ng populasyon sa bansang Asyano.

d. Patuloy ang kahirapan ng mga Asyano kaya maraming nakipagsapalaran

sa ibang bansa upang magtrabaho para mabuhay ang kanilang pamilya.

13. Paano nakaapekto sa pamumuhay ng mga tao sa Silangang Asya ang mga

anyong lupa nito?

a. Hindi maganda ang nagging epekto sa taun-taong pag-apaw ng Yangtze

River.

b. Masagana ang lupain ng rehiyon dulot nito ay maunlad ang pamumuhay ng

mga tao

c. Patuloy ang pagtaas ng populasyon

d. Lahat ng nabanggit

20


S - VERSION 2.0


Karagdagang Gawain

Ipahayag ang iyong saloobin sa pamamagitan ng isang facebook post.

14. Paano nakaaapekto ang Indian Ocean sa pamumuhay ng mga tao sa Timog

Asya?

a. Nakakatulong sa pag-usbong ng kanilang ekonomiya

b. Natitimbang nito ang ecology ng rehiyon

c. Nagbibigay ng mapagkakakitaan ng mga mamamayan dahil sa ito ay

nagtataglay ng iba’t-ibang uri ng shellfish at isda.

d. Umaapaw ito sa tuwing tag-ulan

15. Sa kasalukuyan ang isa sa mga suliranin ng ating bansa ay ang solid waste.

Ang ating lokal na pamahalaan ay hindi nagkulang sa pagpapatupad ng mga

ordinansa hinggil dito pero marami pa rin ang hindi sumusunod. Patuloy pa rin

sila nagtatapon ng basura na sanhi ng pagdumi ng hangin at tubig. Bilang

isang mag-aaral ano kaya ang dapat mong gawin para maiwasan ito?

a. Makilahok sa pansibikong gawain tulad ng paggawa ng Material Recovery

Facility sa bakuran, wastong pagtapon ng basura, at makilahok sa isang

symposium tungkol sa Solid Waste Management.

b. Pagliban mula sa naka iskedyul na clean-up drive ng Sangguniang

Kabataan.

c. Patuloy na ginagawa ang nakasanayan sa lipunang ginagalawan.

d. Lahat ng nabanggit

Gawain 7: FACEBOOK POST

Panuto: Gumawa ng isang malikhaing facebook post na nagpapahayag ngpagpapahalaga ng mga likas na yaman sa Asya.

21


S - VERSION 2.0


Rubrik ng Facebook Post

Pamantayan Indikasyon Puntos NakukuhangPuntos

Mensahe Naipapakita angkahusayan sa

nabuong mensahe atnaayon sa tema

25

Gamit na Salita Mahusay napagkapili at paggamitsa salita na naayon

sa tema

15

Dating sa Madla Lubos na nakapukawng atensiyon ng mga

tao.

10

Kabuuang Puntos 50

22


S - VERSION 2.0


Susi sa Pagwawasto

23


S - VERSION 2.0


24


S - VERSION 2.0


25


S - VERSION 2.0


26


S - VERSION 2.0


Sanggunian

MGA AKLAT

Antonio, D. et.al (2005). Kasaysayan ng Asia: Workteks sa Araling Panlipunan para saIkalawang Taon sa Sekundarya.Rex Book Store, Inc. Quezon City.

Blando, R.C. et.al (2014). Asya:Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba. EduresourcesPublishing, Inc. Pasig City.

Mateo, J. et.al (2010).Asya:Pag-usbong ng Kabihasnan Batayang Aklat para sa AralingPanlipunan.Vibal Publishing House Inc.,Quezon City.

WEBSITE

Bureau of Alternative Learning System, “Hawak Ko Ang Kinabukasan Mo” accessed July 11,2020,http://lrmds.depedldn.com/DOWNLOAD/HAWAK_KO_ANG_KINABUKASAN_MO_V2.PDF.

Clipart Library, White Bar Cliparts” accessed July 11, 2020, http://clipart-library.com/clipart/n1545860.htm.

Dreamstime, “Silhouette Gas Station Filling Up a Car, Illustration Design” accessed July 09,2020, https://www.dreamstime.com/stock-illustration-silhouette-gas-station-filling-up-fuel-car-illustration-design-image84977965.

Garcia, Danilo “Pinas nahaharap sa ‘garbage crisis’,” The Philippine Star, December 06,2019, https://www.philstar.com/pang-masa/police-metro/2019/12/06/1974709/pinas-nahaharap-sa-garbage-crisis.

Penida, Alessandra “Prevent Illegal Logging”,Change.Org, 2020,https://www.change.org/p/government-prevent-illegal-logging.

PHYS ORG, “Tree-planting World Record Set in Philippines” accessed July 09, 2020,https://phys.org/news/2011-02-tree-planting-world-philippines.html.

PLDT, “PLDT 2015 Sustainability Report” accessed July 09, 2020,http://www.pldt.com/investor-relations/pldt-2015-sustainability report /environment#.

WebStockReview, ”Plant Clipart Palay”, accessed July 09, 2020,https://webstockreview.net/explore/plant-clipart-palay/.

27


S - VERSION 2.0








https://www.philstar.com/pang-masa/police-metro/2019/12/06/1974709/pinas-nahaharap-sa-garbage-crisis

https://www.philstar.com/pang-masa/police-metro/2019/12/06/1974709/pinas-nahaharap-sa-garbage-crisis

https://www.change.org/p/government-prevent-illegal-logging

https://phys.org/news/2011-02-tree-planting-world-philippines.html

http://www.pldt.com/investor-relations/pldt-2015-sustainability%20report%20/environment


Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Cebu Province Division

IPHO Bldg., Sudlon, Lahug, Cebu City

Telefax: (032) 255-6405

Email Address: [email protected] GENERATION MODULE

S - VERSION 2.0


1st generation modules - version...

Documents