Animali hornodunen abezedarioa Animali hornodunen abezedarioa

A

Animali-erreinua

Animali-erreinuko organismoa zelulaniztunak eta eukariotoak dira;Nutrizio heterotrofoa dute,sentikortasun handia, eta lekualdatzekogai dira.

B

Mundu osoan zabalduta dagoen ugaztun hau txerriaren antza handia daukan animalia da.Leku batzuetan desagertuta daude, gisakiak akabatu duelako. 150 cm inguru neurtzera iritsi daiteke eta 80 kg inguruko pisua pisatzera.

Basuerdea

D

Dortoka

Beste narrasti batzuk bezala, dortokek barne tenperatura aldatu dezakete ingurukoaren arabera. Hala ere, badira espezie batzuk, larruzko dortoka esaterako, ingurua baino tenperatura handiagoa dutenak maila metaboliko handia dela-eta

E

Elefanteak lurtarrik handienak dira. Beren ernaldia 22 hilabetekoa da, animalia lurtarren artean luzeena. Jaiotzean elefantekumeek 120 kg inguru eduki ohi ditu. Normalean 50 eta 70 urte artean bizi dira, 12000 kg pisatzen dute.

Elefantea

F

Foca

Itsas txakurrak Pinnipediaren barruko ugaztun aragijaleak dira eta Phocidae familia osatzen dute. Ur-inguruetan bizi dira. 19 espezie ezagutzen dira.

G

Gizakiak

Ez dute buztanik , lau gorputz –adar dituzte, zutitako jarrera dute,Ankabikoak dira, ile gutxi dute, izerdi-guruin asko dute, babesgabeak dira,Garuna garatua dute eta hizkuntza erabiltzen dute.

H

Hegaztiak

Kanarioak, hontzak, ahateak eta arranoak, esaterako, hegaztiak dira.Hegaztiak hornodun lehortarrak dira, nahiz eta zenbaitek denbora luzea eman uretan; pinguinoek, adibidez. Hegaztiek hegan egiten dute, gutxi batzuk izan ezik.

I

Izaki-bizidunak

Jaio eta hil egiten dira, materia horganikoaren oinarri. Izurdeen mihiak kanal bat du erdian eta horrela kumeek esnea har dezakete urarik hartu gabe. Soinua radar baten antzera erabiltzen dute

J

jirafa

Jirafa jatorriz Afrikakoa den ugaztuna da. Lurrean bizi den animaliarik altuena eta. Azalean orban handi irregularrak ditu, horixkatik hasi eta beltz kolorerainokoak, marra zuri, horixka edo beltzez banatuak.

K

karramarroak

Karramarroa exoeskeleto gogorrez estalita, atzapar bi ditu. 6.793 espezie ezagunak itsastarrak, ur gezatakoak eta lehortarrak dira.

L

leohia

Lehoia ugaztun bat da, Felidae familiakoa. Arra oso erraz bereizten da duen ileagatik. Ar batek 250 kilogramoko pisua izan dezake. Emeak txikiagoak dira, 180 kg. ingurukoak. Lehoiak haragijaleak dira eta erlazio familiarretan oinarritutako bizimodua dute.

M

marigorringoa

Marigorringoak intsektu familia bat da coccinallidae izen ugarikoa: amona mantangorria, amona gonagorria, katalingorria eta marigorria dira erabilienak marigorringoarekin batera baina badira beste hainbat ere: gonagorria, maria gonagorria, mariana gonagorria, martin karraka, matxingorria, poxpolingorria...

NNarrastiak

Narrastiak animalia tetrapodo eta amnioto talde bat da. Talde parafiletikoa da, ez dituelako biltzen ugaztun eta hegaztiak, baina bai euren arbasoetako batzuk.

O

Ornitorrinkoa

Ornitorrinkoa (ornithorhynchus anatinus) erdi urtarra den ugaztun espeziea da, Australiako ekialdean eta Tasmanian jatorria duena. Arrautzak ipintzen dituen ugaztun bakarra da beste 4 espezierekin batera. Ahatearen mokoa dauka, kastorraren buztana eta igarabaren hankak ditu.

Pinguinoa (familia spheniscidae da) itsas hegazti bat da. Ez dute hegan egiten eta gehienak Hego Hemisferioko kostalde hotzetan bizi dira, Antartikan.

P

pinguinoak

R

Arratoi arrunta (Rattus norvegicus)

muridae familiako karraskaria da Arratoien artean ezagunena eta hedatuena da, kontinente guztietan Antartikan izan ezik, bizi dena.

Rattus norbegikus

S

Sugeak

Sugandilek bezala burezurrek ez dute artikulazio sendorik eta euren burua baino handiagoak diren animaliak jan ditzakete. Euren gorputz estuak izan ahal izateko binaka dituzten organoak (adibidez giltzurrunk) bata aurrean eta bestea atzean dituzte.

T

Tigrea

Lau metroko luzera izan dezake eta 300 kilogramo arteko pisua; tigre azpiespezierik handienak inoiz izan diren felido handienak dira. Lurraldekoiak eta gehienetan bakartiak dira, eta lurralde-azalera handiak behar dituzte beren harrapakin-eskakizunak betetzeko

U

Ugaztunak

zuhaitzetan bizi diren esziuridoen familiako ugaztun karraskari bat da. Edozein baso motatan bizi daitekeen arren, pagadi, harizti, hamezti eta erkameztiak nahiago ditu artadiak baino

WW

Walabi

Walabiak Australiatik datoz eta Nueva Guinea islatik .Kanguruak baino ikusmen txarrago dute, 1,2 m neurtzen dute eta 42kg-ko pisua daukate.

Z

Zaldia

Garraiatzaile gisa erabili izan da, nahiz eta hainbatetan haragi iturri garrantzitsua izan den. Zaldia bezatu izanaren garrantzia handia izan da ekonomian, batez ere garraioan.