1e Werkconferentie Taskforce HTSM Noord-Nederland

• HTSM 2020: Amandus Lundqvist

• Taskforce HTSM Noord-Nederland

• 4 thema’s > 4 pitches

• Business Development-debat

• Goodluck HTSM Flagship-projects

• 12h30 Netwerklunch

Jos van Erp

Noord-Nederland

Aanstormende HTSM-regio

• Noord-Nederland als

Region of Smart Factories?

• Big Data als groeiversneller?

• Materialen van wereldfaam?

• Nieuwe (onverwachte?) coalities

tussen maakbedrijven?

• Noorden als eyecatcher op de

Hannover Messe?

• Een eigen ‘hightech’ universiteit?

Noord-Nederland

Aanstormende HTSM-regio

• Noord-Nederland als

Region of Smart Factories?

• Big Data als groeiversneller?

• Materialen van wereldfaam?

• Nieuwe (onverwachte?) coalities

tussen maakbedrijven?

• Noorden als eyecatcher op de

Hannover Messe?

• Een eigen ‘hightech’ universiteit?

Speerpunten

Embedded Intelligence

Hightech Instrumentation

Adaptive Manufacturing

Advanced Materials

Speerpunten

Embedded Intelligence

Hightech Instrumentation

Adaptive Manufacturing

Advanced Materials

www.HTSM-nn.nl

Next stage

Holland High Tech High Tech Solutions for Global Challenges

Topsector

High Tech Systemen en Materialen

Amandus Lundqvist

voorzitter topteam HTSM

21 november 2014

Topteam HTSM advies

• toename private én publieke R&D-

investeringen in HTSM

• herkenbaar en attractief technisch

vakonderwijs

• overheid als innovatieve inkoper

• internationale Holland High Tech

branding

• met aandacht voor het MKB op alle

punten

• in nauwe samenwerking met regio’s

Topsector HTSM 2009 Ambitie 2020

Toegevoegde waarde

31 miljard 48 miljard

Export waarde 39 miljard 83 miljard

Productie waarde 88 miljard 148 miljard

R&D investering 2,3 miljard 3,5 miljard

Aantal werknemers 520.000 530.000

HTSM advies: ambitie 2020

Bron: TNO analyse op basis exercitie van begin 2013, ref HTSM-Innovatiecontract 2014 (p6)

Prioriteiten 2014

I. Relatie met de maatschappelijke uitdagingen

II. Verbinding met regionale activiteiten

III. Integrale aanpak en communicatie

IV. Organiserend vermogen

Innovatie - stand van zaken

• Innovatiecontract 2015-2016

• 15+2 roadmaps

• Europese agenda Horizon 2020 (23 sept. 2014)

• uitvoering in staande onderzoeksorganisaties

• één TKI voor de hele topsector

• behoud van TTI-functies: Holst, ESI en M2i

• brede participatie MKB

• zorg over budgetten NWO en TO2

• MKB–loket (uitvoering KvKs)

• MIT-regeling en netwerkbijeenkomsten

Innovatie in de topsector HTSM bevorderen door excellente

privaat-publieke samenwerking in R&D&I:

te bundelen,

te coördineren

te laten uitvoeren Roadmaps Innovatiecontact

Aansluiting spelers bij roadmaps Aansluiting roadmaps bij Europa

TKI-toeslag aanvragen en inzetten bij onderzoeksorganisaties

Missie TKI-HTSM

Topsector HTSM

Innovatiecontract HTSM

TKI HTSM

16

Born: bedragen bijdrage bedrijfsleven, Innovatiecontract 2014-2015

Ter referentie het HTSM-landschap (2014)

~ 3 miljard euro

545 miljoen euro

150 miljoen euro

Directeur (bedrijfsleven)

Plv. Directeur (FOM)

• coördinatie

Roadmap Council (roadmaptrekkers HTSM)

• advies programma budget

• advies passing bij roadmaps

Bestuur en Raad van Toezicht (topteam, bedrijfsleven incl. MKB en publieke kennisorganisaties)

• besluit vorming en strategie

TKI Bureau*)

• TKI-toeslag regeling

• administratie

• communicatie

• Europese agenda

• MKB loket

*) postadres bij FOM in Utrecht; medewerkers vanuit FOM, STW, TNO, NLR, FME en KvK

Topsector HTSM: governance TKI-HTSM

Innovatie - MKB

Generiek:

• continuering MKB Instrumentarium (fiscaal pakket + financiering)

• vroege fase financiering

Topsector:

• bekendheid MKB-loket vergroten (uitvoering door KvK)

• MKB activeren tot deelname via roadmapteams (zie www.htsm.nl)

• MIT-regeling 2015 budget versterken en stroomlijnen met regio’s

• NWO: specifieke calls voor de topsector

• TNO/NLR: programma’s met inzet TKI-toeslag

• Innovatiegericht inkopen versnellen en concretiseren

Nationaal Icoon 2014

gekweekte stamcellen kwantumcomputer

aardappels uit zaad bionaaldjes

Human Capital (1)

In regio’s ZO Brabant en Twente CoE en CiV:

• Automotive Centre of Expertise (ACE)

• CoE Fontys: Productietechniek en Materialen

• TechForFuture HTSM Oost

• CiV Teclab (ROC Eindhoven en Brainport Industries)

• MBO Automotive Centre (MAC)

Uitbreiding naar andere regio’s (7 CiV’s extra):

• Noord-Nederland en West-Nederland

HTSM-beurzen (doelstelling 250 in 2014):

• gesprekken gestart met bedrijven

Human Capital (2)

• Techniekpact :

• accent op vergroten instroom techniek, samenwerking met

onderwijs, internationale kenniswerkers, behoud,

employability en flexibiliteit

• bedrijven in de lead en samenwerken met alle stakeholders

• gebruik maken van wat er al is

• regelmatig uitwisseling ervaringen met andere topsectoren

• doorontwikkelen en verankeren Noord- en West-Nederland

International knowledge workers day

Philips Drachten – 21 januari 2014

Internationalisering en branding

• focus zes prioritaire landen: ontwikkeling landenprogramma’s

• Holland High Tech branding – strategie staat

• JEC Europe – Parijs (maart 2014)

• Hannover Messe (april 2014)

• Farnborough – NAG (juli 2014)

• Zuid-Korea en Japan (oktober 2014)

• HTSM en NFIA stellen aanvalsplan op t.b.v. doellanden

Semicon Taiwan

NL draagt bij aan oplossingen voor

maatschappelijke uitdagingen

24

• Smart green mobility

• Smart security

• Smart safety on water

• Smart energy

• Smart health

• Smart materials

• New private energy

• Smart study on the climate

• Smart creative green Mobility

• Smart choice

HTSM-event

mei 2014

HTSM-event

mei 2014

Fieldlab – Actieagenda Smart Industry

Fieldlab is:

een praktijkomgeving waarin bedrijven

en kennisinstellingen doelgericht Smart

Industry oplossingen uitontwikkelen,

testen en implementeren

Verschillende functies mogelijk:

• baanbrekende innovaties realiseren

• aanjager van innovatie ecosysteem

• laagdrempelig (nieuwe technologie)

• regionale inbedding

Hannover Messe – Nieuwsblad vh Noorden

Composieten

31

Het betekent dat we voor zo’n 40 toestellen per jaar onderdelen maken.

Bedankt voor

uw aandacht

Next stage

In gesprek met:

Taskforce HTSM

Namens drie provincies

Namens Drentse sensorcluster

Namens Noordelijke Hogescholen

Namens UCF

In gesprek met:

Taskforce HTSM

• Waarom opgezet?

• Visie op HTSM

• Doelstellingen?

• Wat gaat de Taskforce doen?

• Wat draag je zelf bij?

• Hoe kunnen bedrijven

aansluiten?

• Wanneer missie geslaagd?

HTSM-stand

basiskamp om

Hannover Messe

te verkennen

100 bedrijven

HTSM-NN.nl

Next stage

4 thema’s 4 pitches

• Embedded Intelligence:

Big data Innovatiecluster Drachten

• Advanced Materials:

Bietenpulp strijkijzer RUG

• Adaptive Maunfacturing:

Smart Factory Fokker

• Hightech Instrumentation:

Dome ASTRON + KxA

Op zoek naar de verborgen

schatten van de koe

1

bloed

waardes

pens waardes

ziekte

diagnose

etc. Hoe krijgen we die verborgen informatie eruit?

Hoe om te gaan met de stijgende hoeveelheid

(on farm?) data generatie?

• Samenwerking met kennis instituten

noodzakelijk

• Meer skills nodig op het gebied van big data

verzameling, handeling & analyse

Vet%,

Eiwit%,

Lactose%

SCC%

Vetzuren%

Melamine%

vanaf 2000

tot 2000

Vet%,

Eiwit%,

Lactose%

SCC%

Wat voor waardevolle informatie zit er nog

meer verborgen in deze (big) data wolken?

Embedded

Intelligence

40

Big data project Innovatie Cluster Drachten

meten verzamelen analyseren handelen

Irmato BC 1

YP BC 7

Philips BC 4

Neopost BC 5

Demo 7 Demo 2 & 3 Demo 5 Demo 4

Delta Instruments

BC 2 & 3

BD BC 6, 8 & 9

Demo 6, 8 & 9

Demo 1

• Big data uitdagingen overal hetzelfde, ongeacht de herkomst van de data

• Samenwerken lijkt dan ook niet meer dan logisch

• Door samenwerking binnen het ICD is Delta Instruments in staat deze

zogenaamde “farm management tools” te ontwikkelen en snel naar de

markt te brengen

Embedded

Intelligence

Smart Factory Fokker Aerostructures

Hoogeveen, 2010-2014

Ben Geerts

Projectleider JSF en Smart Factory

Adaptive

Manufacturing

Fokker Aerostructures

Lightweight structures & components

Design, development and

production of smart,

lightweight aerostructures:

empennages, fuselages and

wing moveables

Papendrecht (NL)

Hoogeveen (NL)

Romania

Mexico

USA

Employees

2.000

Locations

Adaptive

Manufacturing

Cluster: Eén OEM-er en

drie Noordelijke MKB partners

43

Adaptive

Manufacturing

Startpunt visie

Smart Factory-team 2009

44

Adaptive

Manufacturing

Werkpakketten

45

Adaptive

Manufacturing

Eén voorbeeld: verbruiksregistratie

en open tijd bewaking ‘prepreg’ integreren in zelflerende

executie

Startsituatie (= practice vliegtuigbouw)

• Handmatig en op papier

• Arbeidsintensief, grote foutenkans

Pilots en integratie met partners:

• Automatiseren: RFID en gewichtsensoren toegepast

• Paperless: koppelbaar aan zelflerend excecutiesysteem

Resultaat

• 100% foutloos

• 10% minder materiaalverbruik

46

Adaptive

Manufacturing

Resultaten

• Resultaten boven verwachting

• Inzet: schaduwdraaien, nu ook doorvoeren

Fokker:

• 25% minder fouten

• Omslag denken intern

MKB-partners:

• Fokker als pilotomgeving opent deuren

• Frontlinietechnologie ontwikkeld en commercieel uitgerold

• Basis voor cluster dat verder kan

47

Adaptive

Manufacturing

48

Veel publiciteit

Adaptive

Manufacturing

Beets to biopolymers

Prof. Dr. F.Picchioni

Chemical Product Engineering

University of Groningen

Advanced

Instrumentation

50

Courtesy of Philips Consumer Lifestyle bv

The problem

• many polymers, every single one with specific properties and functionality

• dependency from oil-based materials

• clear and long list of (tough to meet) requirements for final application

• consumer product, thus entailing non- technical requirements as well

Advanced

Instrumentation

51

The idea

Courtesy of Royal Cosun U.A.

Courtesy of Philips Consumer Lifestyle bv

Advanced

Instrumentation

52

Chemical Product Technology

Product requirements

Macromolecular properties

Chemical structure

Process

Advanced

Instrumentation

53

The right people at the right place working all together

End-users - Philips Consumer Lifestyle b.v. - Astron

Up-scaling - API

Monomers - Royal Cosun U.A.

Polymers - RuG - University of Maastricht

Covering all the chain

Enabled by financial subsidy from

Advanced

Instrumentation

Debat:

Business Development:

Maar hoe?

Crosslinks (bedrijven maar ook mensen): Groot en klein / Bedrijven en onderzoek /

Tussen branches / Klassiek (maak) en modern (online-industrie) / bovenstroom –

onderstroom. Multidisciplinair

• Informatie (prioriteiten)– transparantie – inhoud voorop

• Daadkracht – concreet maken – cases obv 4thema’s. Wanneer starten? Wanneer

resultaten

• Branding – maakindustrie op voetstuk

• Op zoek naar de verschilmakers - Geen “programma” maar breekijzers

• Bundeling van krachten – samenwerking en netwerkactiviteiten sharing

faciliteiten/incubators/kennis (veel genoemd)

• Financiering innovatie mogelijk maken (veel genoemd) Valley of Death

• Meer MKB in Platform – hoe aansluiten?

• Teneur: HTSM Noord: goed plan (vaker – sneller): communiceer met achterban

• Maar ook: BD doen bedrijven (platforms niet) – Niet alweer matchmaking - Hoezo

Noord?

• Opvallend: Zouden wij als regio in 2020 voor Apple niet alle Iphones in Noord Nederland

kunnen produceren?

Input van jullie

Next stage

Good luck

Flagship-projects

Jan Post

Philips

Ton Engbersen

IBM

Rob Goossens

Fokker

World Class

Composite

Solutions

(WCCS)

Good luck

Flagship-projects

Jan Post

Philips

Ton Engbersen

IBM

Rob Goossens

Fokker

World Class

Composite

Solutions

(WCCS)

Next stage