19 MAYIS ÖĞRENCİLERİ İÇİN

FİİLLERDE ÇATI KARİKATÜRLERLE

DAHA EĞLENCELİ

Çocuklar ben dedektif Murat KAYA. Ama Siz bana

kısaca Murat öğretmen diyebilirsiniz. Önemli bir

görev için Türkiye’ye getirildim. Burada sizinle

birlikte bir operasyon

düzenleyeceğiz. Operasyonun kod adı: “FİİLLERDE

ÇATI” Amacımız bu konuyu da

hemen çözümleyip bilgilerimize

bilgi eklemek.

FİİL ÇATILARI

ÖZNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI

ETKEN ÇATILI

FİİLLER

EDİLGEN ÇATILI

FİİLLER

NESNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI

GEÇİŞLİ FİİLLER

GEÇİŞSİZ FİİLLER

Yeşildere’nin bu şirin ortaokulunda Konuyu bu gizli yol haritasını takip

ederek çözeceğiz.Bu şemayı aklınıza

kazıyın.Görüntü beş saniyede hafızanıza

kazıyın ve hemen diğer bölüme geçin

19 Mayıslı öğrenciler konuyla ilgili bilgiyi

aşağıda verdim dikkatle okuyun.Bu yazıyı da 60

saniyede hafızanıza yazın.şaka şaka 10

saniyeniz var .Hemen !!!

Konu aslında bir mafya hesaplaşması arkadaşlar. Bu mafyalardan biri “ÖZNE” , diğeri “NESNE” kod adını kullanıyor. Özne’nin iki azılı elemanı var. ETKEN ve EDİLGEN kardeşler.İkisi de Özne’ye bağlı olsalar da birbirlerine oldukça zıt karakterler. Nesne’nin üyeleri ise GEÇİŞLİ ve GEÇİŞSİZ kardeşler.Bunlarda birbirlerine pek benzemezler ama ne var ki kardeş olmuşlar işte. Bizim gizli görevimiz,bu iki mafyanın içine sızıp üyelerini daha yakından tanımak, onları gördüğümüz cümlelerde yakalayıp kan dökülmesini önlemek.

ÖZNESİNE GÖRE FİİL ÇATILARI

ETKEN FİİLLER

-Bu konuyu incelerken sorulara ve ipuçlarına dikkat

edin.Eski bilgilerinizi kullanacağınız

durumlar olabilir.

- Heyy !! 19 mayıslı Hazırsan

operasyona

başlıyoruz….

Bu dumanlı yaylaları çok özledim.Teyzem önce bizi ziyaret etti.Güneş erkenden doğdu.Yarın yine burada toplanacağız.

-Öncelikle yüklemlerde bildirilen işi

yapan belli mi, onu kontrol

edelim.Burada bir ipucu saklı.

-İşteeee yakaladık, çocuklar!

Etken Fiiller : Cümlenin gerçek öznesi varsa, işin kim tarafından yapıldığı belli oluyorsa böyle fiillere etken fiiller denir.

Yapılan toplantıda öğrencilik yıllarını anlatmıştı.(O: Gizli Özne)(İşi yapan “O” dur.) Sibel okuduğu kitabı bana anlattı.Özne(İşi yapan “Sibel” dir.)

EDİLGEN FİİLLER

- İşte 19 mayıslı gördün mü bak

Etken’i yakaladık, sıra Edilgen’de …

-Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerine “kim” ya da “ne” sorularını sorup, aldığınız cevapları belirtiniz.

-Hangi cümlede aldığınız cevap, yüklemin bildirdiği işi yapanı göstermiyor yani işi kimin yaptığı belli değil?

Ece resim yaptı.Ağacın dalına oturdu.Yeni yıl coşkuyla kutlandı.Sorunun yanıtını biliyorsun.

Çamaşırları yıkadım. / Çamaşırlar yıkandı.

Orhan yazı yazdı. / Yazı yazıldı.

Bugün evi temizleyecek./ Bugün ev temizlenecek.

Aşağıdaki cümlelerin

ögelerini bulup ilgili soruları cevaplayınız.

1. Cümlelerin birinci ve ikinci hallerinde ne gibi değişiklikler olmuştur?

2. İkinci cümlelerde eylemlerin aldığı ekleri inceleyiniz.Farklı ekler var mı?

3. Sizce bu eklerin görevi ne olabilir?

-Bakın burada kim varmış?

-Edilgennn…

Edilgen Fiiller : Cümle okunduğunda veya dinlendiğinde, işin kimin tarafından yapıldığı belli olmuyorsa, yani cümlede “sözde özne” varsa böyle fiillere edilgen fiiller denir. Edilgen fiiller, etken fiillerin sonuna –l, -n ekleri getirilerek yapılır. Kır-(ı)-l- / sev-(i)-n-

Ali pencereyi kırdı. Pencere kırıldı. Özne Etken Sözde Özne Edilgen

EDİLGENETKEN

-İşte bu kadar.Şimdi de cümlelerdeki

etken ve edilgen fiilleri

yakalayalım.

Evet 19 mayıslı şimdi de öğrendiklerimiz boşa gitmesin diye bir uygulama yapalım.Hemen yanınıza bir kağıt bir de kalem alın; aşağıdaki örneklerden hangisi etken hangisi edilgen yazın ve öğretmeninize gösterin 5 doğru cevabı bulana bir ÖDÜLvar • Yarın hastaneye gitmek istiyorum.• Yiyecekler buzdolabına yerleştirildi.• Yer sofrası serildi.• Yolda kimseye rastlamamıştı.• Renkli çamaşırlar yıkanınca soluverdi.• Bu vazoyu ablası verdi.• Suçlular yakalandı.• Annem hastalandı.

-Aşağıdaki etken filleri edilgen,

edilgen fiilleri de etken hale

getiriniz. Bu uygulamayıda

doğru yaparsınız o zaman türkçe bilginize hayran kalmakla birlikte +4’ü hak etmiş olursunuz

Şimdi Etken ve Edilgen’i

rakiplerinden saklayabilmek için

kılık değiştirmelerine yardımcı olalım.

• Annem çamaşırları ütüledi.• Araştırmacılar alanı kazdı.• Bu yıl gezi gerçekleştirilemedi.• Dün akşam ay tutulması izlendi.• Sıcaktan nefes alınmıyordu.• Kardeşim oyuncağımı kırdı.

Haftaya bu dizinin ikinci ve aynı zamanda

final bölümü olan nesnesine göre fiillerde

çatı konusunda buluşmak dileğiyle

esen kalın mutlu olun :)HAZIRLAYAN Murat KAYA