Endogene processen

Wereldvisie H19 (p 162– 171)

1. Ontstaan en inwendige structuur van de aarde

4540 MYA: de aarde ontstaat uit gas- en stofwolk.

zwaartekracht genereert warmte: heet & vloeibaar zware bestanddelen bezinken, lichte componenten

komen bovendrijven.+ gradiënt (p, T)

Gelaagde, concentrische opbouw

1. Ontstaan en inwendige structuur van de aarde

Vaste lithosfeer: korst (6 – 35 km)bovenste mantel (tot 75 km)

Visceuze asthenosfeer (tot 175 km)

Vaste mesosfeer mantel (tot 2900 km)

Kern: vloeibaar (tot 5200 km)vast (tot middelpunt)

continentale korst (tot 35 km) oceanische

korst (6 km)

1. Ontstaan en inwendige structuur van de aarde

Diepste boringen gaan tot 10 km diep... Info over de aarde = seismologisch onderzoek

# trillingen verplaatsen zich op # wijze.vaststelling discontinuïteiten +

verklarende modellen

1. Ontstaan en inwendige structuur van de aarde

De lithosfeer “drijft” op de asthenosfeer.Evenwicht of isostasie:

meer gewicht ligt diepervb. gebergtes; ijskappen

+ zeer trage aanpassing aan nieuw evenwicht

vb. Scandinavië stijgt nog steeds na laatste ijskap

2. Platentektoniek

Vulkanen, aardbevingen en gebergtes liggen niet willekeurig (zie GIS).

vb. Ring of Fire rond de Grote OceaanHoe verklaren we dit?

2. Platentektoniek

De lithosfeer bestaat uit enkele grote en kleine platen.

2. Platentektoniek

De lithosfeerplaten bewegen oiv convectiestromen over de plastische asthenosfeer.

energieproductieconvectiestromen in asthenosfeer

plaatrand

plaatrand

2. Platentektoniek

De lithosfeerplaten bewegen van elkaar weg, naar elkaar toe of langs elkaar.

2. Platentektoniek

Hotspots tillen platen op en laten ze scheuren in riftsterren.

2. Platentektoniek

Hotspot onder Afardriehoek in Afrika heeft “de mens” gecreëerd…

2. Platentektoniek – uit elkaar: de vorming van oceanen

2. Platentektoniek – naar elkaar: de vorming van gebergtes

oceanisch vs oceanisch = subductie met eilandenboog en diepzeetroggen (vb. Japan)

2. Platentektoniek – naar elkaar: de vorming van gebergtes

oceanisch vs continent. = subductie met vulkanisch kustgebergte en diepzeetroggen (vb. Andes)

2. Platentektoniek – naar elkaar: de vorming van gebergtes

continent. vs continent. = botsing met continentale gebergtes (zonder vulkanisme) (vb Himalaya)

2. Platentektoniek – langs elkaar: grote breukzones

Door de ongelijkmatige beweging veel zware aardbevingen.

2. Platentektoniek – doorheen de geologische geschiedenis

Veel succes met de

examens!