.................... ........................... Kod ucznia Suma punktów

Temat: Podróż po Azji

Instrukcja:

1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy zawiera 20 zadań. 2. Czytaj bardzo uważnie wszystkie teksty, w których znajdziesz potrzebne informacje. 3. W zadaniach zamkniętych spośród podanych odpowiedzi wybierz jedną właściwą

i zakreśl ją znakiem X. Przykład: A B C D

Jeśli przez pomyłkę zakreślisz nieodpowiednią literę, otocz ją kółkiem, po czym zakreśl znakiem X właściwą literę.

Przykład: A B C D 4. Odpowiedzi w zadaniach otwartych wpisz w wyznaczone miejsca pod treścią zadań. 5. Gdy popełnisz błąd w zadaniach otwartych, przekreśl złą odpowiedź i obok napisz

poprawną. 6. Do udzielania odpowiedzi używaj czarnego lub niebieskiego długopisu albo

atramentu. 7. Nie używaj korektora. Na rozwiązanie zadań masz 90 minut.

Życzę powodzenia

Ewa Maria Tuz

Stopień II

KONKURSU GEOGRAFICZNY

dla uczniów oddziałów gimnazjalnych szkół podstawowych

województwa pomorskiego

rok szkolny 2017/2018

15 grudnia 2017

Nr zadania Liczba punktów Liczba uzyskanych punktów Uwagi

1. 0 – 3

2. 0 – 1

3. 0 – 3

4. 0 – 4

5. 0 – 1

6. 0 – 2

7. 0 – 5

8. 0 – 1

9. 0 – 1

10. 0 – 9

11. 0 – 12

12. 0 – 1

13. 0 – 6

14. 0 – 6

15. 0 – 3

16. 0 – 9

17. 0 – 3

18. 0 – 2

19. 0 – 1

20. 0 – 7

Razem 80

Zadanie 1 0 – 3 pkt Na poniższym schemacie przedstawiono skale z różnych map.

a. Która z map była wykonana w największej skali (zaznacz poprawną odpowiedź)?

A B C D E F G H I

b. Która z map była wykonana w najmniejszej skali (zaznacz poprawną odpowiedź)?

A B C D E F G H I

c. Na której z map droga o rzeczywistej długości 100 km będzie miała największą długość (zaznacz poprawną odpowiedź)?

A B C D E F G H I

Zadanie 2 0 – 1 pkt Mapa X, wykonana w skali 1:24 000, to fragment zaznaczony na mapie Y. W jakiej skali została wykonana mapa Y(zaznacz poprawną odpowiedź)?

A. 1:384 000 B. 1:192 000 C. 1:96 000 D. 1:6 000 E. 1:3 000 F. 1:1 500

Zadanie 3 0 – 3 pkt Zapisz odpowiednią datę lub nazwę pory roku, w której:

a. w Pekinie i Władywostoku dzień jest tej samej długości ………………………………………………..

b. w Ułan Bator dzień jest krótszy niż Delhi ………………………………………………..

c. w Jakucku dzień jest dłuższy niż w Delhi ………………………………………………..

Zadanie 4 0 – 4 pkt Przyporządkuj miejscowościom datę oraz wysokość Słońca w momencie górowania; Data:

a. 22 czerwca, b. 21 marca, c. 22 grudnia, Wysokość Słońca w momencie górowania:

A. 34033’ B. 73027’ C. 540 D. 380 Miejscowości:

1. Ankara 40°N 33°E …………………………………………. 2. Tokio 36°N 140°E ………………………………………….. 3. Jerozolima 32°N 35°E ……………………………………. 4. Irkuck 52°N 104°E ………………………………………….

Zadanie 5 0 – 1 pkt Rysunek przedstawia pozorną drogę Słońca nad horyzontem, jaką widział obserwator w dniu rozpoczynającym jedną z kalendarzowych pór roku. Gdzie i kiedy znajdował sie obserwator? Wybierz prawidłową odpowiedź.

A. 900S, 22 grudnia, B. 900N, 22 czerwca, C. 66033'S, 22 grudnia, D. 66033'N, 22 czerwca, E. pomiędzy kołem podbiegunowym północnym

a biegunem północnym, 22 czerwca, F. pomiędzy kołem podbiegunowym południowym

a biegunem południowym, 22 grudnia.

Zadanie 6 0 – 2 pkt Polecenie 1 i 2 wykonaj na podstawie załączonej mapki. 1. Jeżeli o godzinie 16:30 czasu strefowego statek przepływając linię zmiany daty zmienił datę z 12.06 na 13.06 to: a. płynął ze wschodu na zachód

b. płynął z zachodu na wschód

c. płynął z półkuli wschodniej na zachodnią

d. płynął z półkuli zachodniej na wschodnią

Poprawną odpowiedzią jest (zaznacz poprawną odpowiedź):

A tylko a B tylko b

C tylko c

D tylko d

E a i c

F a i d

G b i c

H b i d

2. Jeżeli samolot startuje przed południem z Tonga i leci do Kiribati, a lot trwa kilka godzin, to po wylądowaniu na miejscu pasażerowie muszą zmienić (zaznacz poprawną odpowiedź): A. tylko godzinę, B. tylko dzień, C. dzień i godzinę, D. wszystko pozostaje bez zmian.

Zadanie 7 0 – 5 pkt Polecenia 1 i 2 wykonaj na podstawie zamieszczonej obok mapy satelitarnej. W języku arabskim nazwa tej cieśniny to „Brama łez”, „Wrota Łez”. Nazwa cieśniny związana jest z niebezpieczeństwami, na jakie natrafiały przepływające tędy statki. Natomiast według legendy arabskiej nazwa ta odnosi się do wielkiej liczby osób, które utonęły w czasie trzęsienia ziemi. Długość cieśniny wynosi ok. 50 km, a szerokość w najwęższym miejscu ok. 26 km. Na mapie liczbami od 1 do 5 zaznaczono półwysep, zbiorniki wodne, cieśninę i wyspę. Rozpoznaj nazwy tych obiektów, zapisz ich poprawne nazwy oraz numery przyporządkowania na mapie.

1. ……………………………………………………………., 2. ……………………………………………………………., 3. ……………………………………………………………., 4. …………………………………………………………….,

5. ……………………………………………………………., Zadanie 8 0 – 1 pkt „Atole, wyspy, rafy koralowe wyłaniają się z przejrzystych wód Oceanu, gdy samolot przygotowuje się do lądowania. Na pokładzie słychać westchnienia zachwytu. Mało kto zauważa dziwną płonącą wyspę i słup czarnego dymu. Słychać żeński głos: – Co to jest? – Nie wiem – odpowiada towarzysz – nieważne, za chwilę będziemy w raju. To miejsce to brudny sekret wysp. Thilafushi, największa sztuczna wyspa wysypisko na świecie. Przez 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu są tu zwożone i palone śmieci, tworząc słup toksycznego dymu widoczny z odległości 70 km.” ( Poznaj Świat 9.2015) Sztuczna wyspa Thilafushi położona jest w archipelagu wysp:

A. Riuku,

B. Malediwy,

C. Lakszadiwy, D. Ogasawara.

Zadanie 9 0 – 1 pkt „Słońce zachodziło, gdy przekroczyliśmy bramę Jaffy. Ze wszystkich meczetów naraz dało się słyszeć modlitewne nawoływania, dzwony kościelne również przypominały o swoim istnieniu, a różnokolorowy tłum przelewał się przez bazary. Tak jakby nic do siebie nie pasowało w tym zderzeniu religii i kultur, ale z drugiej strony – może pasowało do siebie wszystko.” ( Poznaj Świat 10.2015) Rozpoznaj nazwę miasta, które opisuje powyższy fragment. Zapisz nazwę tego miasta oraz państwa, w którym jest ono położone. Miasto ………………………………………………………………… Państwo ………………………………………………….

Zadanie 10 0 – 9 pkt Na poniższej mapie liczbami od 1 do 14 zaznaczono obiekty geograficzne. Rozpozna je, zapisz ich nazwy oraz numer przyporządkowania na mapie obok właściwego opisu w tabeli.

Opis obiektu geograficznego Nazwa obiektu Nr na

mapie

Półwysep zajmuje powierzchnię ok. 60 tys. km². W północno-wschodniej części rozciągają się stare formacje piaskowców pokryte w wielu miejscach warstwą skał wylewnych. Obszary przybrzeżne we wschodniej i zachodniej części półwyspu pokryte glinami i wapieniami, natomiast w części południowej aluwiami.

Wyspa o bardzo wydłużonym (425 km), wąskim (do 40 km) kształcie, długość linii brzegowej 1959 km; powierzchnia górzysta (Mt. Matalingahan 2084 m n.p.m.), zalesiona; Główne miasto wyspy to Puerto Princesa.

Archipelag wysepek, raf i mielizn. Ma długość 48 km. Dowody geologiczne wskazują, że archipelag stanowi pozostałość lądowego połączenia istniejącego dawniej pomiędzy lądem i wyspą.

Jedna z wysp archipelagu. Największe miasto państwa, do którego należy wyspa jest stolicą. jest wyspą głównie wulkanicznego pochodzenia. Znajduje się na niej pasmo górskie, tworzące grzbiet rozciągający się ze wschodu na zachód. Pasmo to tworzą stożki wulkaniczne, które dawniej były aktywne. Najwyższym wulkanem jest góra Semeru (3676 m n.p.m.).

Górzysty, na wybrzeżu niziny. Półwysep porastają wilgotne lasy równikowe. Występują plantacje kauczukowca i palmy kokosowej. Wydobywa się rudy cyny. Na półwyspie leżą niewielkie fragmenty południowej Mjanmy.

Wypływa z południowo-wschodniej części Wyżyny Tybetańskiej. Przy ujściu tworzy deltę o powierzchni 30 tys. km². Główne dopływy prawe Mu i Czinduin. Rzeka płynie przez rów tektoniczny powstały w czasie orogenezy alpejskiej.

Cieśnina między dwiema wyspami. Za jej pośrednictwem morze łączy się z Oceanem Indyjskim

Cieśnina łączy Morze Celebes i Morze Jawajskie

Trzecia pod względem wielkości wyspa na świecie. Wyspę porastają lasy równikowe, zamieszkane przez wiele różnych gatunków zwierząt. Podzielona jest między trzy państwa.

Zadanie 11 0 – 12 pkt Na zamieszczonej obok mapie numerami od 1 do 6 oznaczono stolice państw azjatyckich. Uzupełnij tabelę dobierając do opisu numer przyporządkowania stolicy na mapie, wpisz poprawną jej nazwę oraz nazwę państwa, którego jest stolicą.

Opis miasta Numer na

mapie

Nazwa stolicy

Nazwa państwa

Od 10 grudnia 1997 stolica tego kraju. Miasto położone na północny zachód nad rzeką Iszym. Do 1998 roku nazwa tego miasta to Akmoła.

Miasto położone w obrębie dawnej stolicy. Choć pod względem administracyjnym jest osobnym miastem, nie stanowi wydzielonego organizmu miejskiego, lecz łączy się z sąsiednimi dzielnicami, stanowiąc jakby kolejną dzielnicę dawnej stolicy.

Stolica położona w środkowej części kraju, u wschodniego podnóża gór Dżabal Tuwajk. Nazwa oznacza "miejsce ogrodów i drzew". Dzięki pobliskiemu sąsiedztwu licznych uedów, okolice są żyznym regionem, ulokowanym w samym sercu pustynnego obszaru.

Jest drugim miastem pod względem liczby ludności w tym państwie. Nazwa oznacza dosłownie Północna Stolica. W 2008 roku w tej stolicy odbyły się Letnie Igrzyska Olimpijskie.

Stolica i największe miasto państwa położone w środkowo-wschodniej części kraju, nad rzeką Tuul gol, w dolinie otoczonej czterema masywami górskimi. Miasto leży na wysokości około 1350 m n.p.m. W 2010 roku liczyło 1,09 mln mieszkańców.

Największe miasto tego państwa, będące również centrum administracyjnym prowincji o tej samej nazwie. Leży u stóp masywu górskiego Elburs i rozciąga się na wysokości od około 1100 m n.p.m. do 1800 m n.p.m.

Zadanie 12 0 – 1 pkt Zamieszczone obok zdjęcie przedstawia stolicę położoną na Półwyspie Apszerońskim. Miasto jest położone wysokości 28 m poniżej poziomu morza, będąc tym samym najniżej położoną stolicą świata oraz największym miastem położonym poniżej poziomu morza. Której stolicy dotyczy powyższy opis (zaznacz poprawną odpowiedź)? A. Jerozolima, B. Abu Zabi, C. Dubaj, D. Baku.

Zadanie 13 0 – 6 pkt Jaki jest udział wielkich form powierzchni Ziemi w ogólnej powierzchni Azji. Uzupełnij poprawnie diagram dopisując do niego właściwe dane liczbowe. Udział wielkich form powierzchni Ziemi w ogólnej powierzchni Azji 1,20%; 2,90%; 10,10%; 23,20%; 23,70%; 38,90% Zadanie 14 0 – 6 pkt Obok poniższych zdań wpisz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub literę F, jeśli zdanie jest fałszywe

Na kontynencie Azji dominują wyżyny i góry. Góry zajmują połowę powierzchni kontynentu. Pozostała część to wyżyny, niziny i depresje.

Największe skupienie obszarów wyżynnych znajduje się w Azji Środkowej. W tej części kontynentu są wielkie kotliny: Kotlina Kaszgarska i Kotlina Dżungarska. Leżą one na wysokości od 500 do 2 000 m n.p.m.

Na północny wschód od obszaru środkowych wyżyn biegną łańcuchy starych gór, takich jak: Kunlun, Ałtaj, Sajany i pasma gór na Dalekim Wschodzie.

Młode góry pochodzące z okresu fałdowań alpejskich ciągną się od Morza Egejskiego i biegną w kierunku wschodnim dwoma pasmami aż do Wyżyny Tybetańskiej. Pasma te otaczają rozległe wyżyny np. Góry Zagros i góry Taurus otaczają Wyżynę Irańską.

Wnętrza wielkich półwyspów leżących w Azji Południowej są wyżynne. Wyżyny bardzo łagodnie opadają ku wąskim nizinom nadbrzeżnym.

W południowej części kontynentu rzeki uformowały żyzne niziny rzeczne. Należą do nich np. Nizina Gangesu, Nizina Kambodżańska, które budują osady rzek.

Zadanie 15 0 – 3 pkt Wykonaj polecenia 1, 2, 3 na podstawie zamieszczonej obok mapy. 1. Uzupełnij zdanie: Obszar bezodpływowy oznaczono literą ……….. 2. Oceń prawdziwość zdania: Rzeki z terenu bezodpływowego odprowadzają wody do zbiorników leżących w kotlinach i niemających połączenia z oceanem, np. do jeziora Bałchasz, czy jeziora Łob-Nor i Morza Martwego. Zdanie jest (prawdziwe/fałszywe). ………………………..

3. Przyczyną powstania terenów bezodpływowych w Azji jest (zaznacz tylko poprawną odpowiedź): A. oddziaływanie zewnętrznych czynników rzeźbotwórczych, B. nierównomierne rozmieszczenie opadów atmosferycznych oraz roczne wysokie temperatury powietrza, C. duża powierzchnia kontynentu oraz odcięcie przez bariery górskie terenów leżących wewnątrz lądu, D. położenie Azji, jej ogromna powierzchnia oraz przewaga klimatu umiarkowanego i podzwrotnikowego odmiany kontynentalnej, dla których są charakterystyczne niskie opady atmosferyczne. Zadanie 16 0 – 9 pkt zamieszczona poniżej mapa przedstawia obszary udomowienia (oznaczone liczbami od 1 do 5) ważniejszych roślin żywieniowych i uprawnych oraz zwierząt w Azji. Polecenia 1 i 2 wykonaj na podstawie tej mapy. 1. Około 8,5 tys. lat temu pierwotni łowcy-zbieracze rozpoczęli pierwszą rewolucję rolniczą, której skutki są odczuwalne do dzisiaj. Na obszarze nazwanym Żyznym Półksiężycem, rozpoczęły się procesy udomowienia roślin i zwierząt. Którą liczbą oznaczono obszar nazwany Żyznym Półksiężycem na mapie (wpisz poprawny numer przyporządkowania) ………………………. 2. dopisz do nazwy rośliny lub zwierzęcia liczbę odpowiadającą obszarowi ich udomowienia w Azji.

Nazwa rośliny Numer na mapie Nazwa zwierzęcia

Numer na mapie

pszenica koń

ogórek wielbłąd dwugarbny

herbata świnia

ryż bydło domowe

Zadanie 17 0 – 3 pkt Najstarsze cywilizacje Azji powstały w IV i III tysiącleciu p.n.e. na nizinnych obszarach nad dużymi rzekami w klimacie podzwrotnikowym. Do każdej z wymienionych cywilizacji (oznaczone liczbami od 1 do 3) przypisz jedno jej osiągnięcie (oznaczone literami od A do D). Nazwa cywilizacji

Osiągnięcie

1.Cywilizacja harappańska (Mohendżo Daro) A. wyrób papieru, 2. Cywilizacja sumeryjska B. wynalezienie koła, 3. Cywilizacja chińska C. uporządkowany system budowy miast

1. …………………, 2. …………………, 3. …………………,

Zadanie 18 0 – 2 pkt Azję zamieszkuje obecnie ponad 60% ogółu ludności świata. Zamieszczone obok zdjęcie przedstawia jednego z mieszkańców tego kontynentu. 1. Zdjęcie przedstawia (zaznacz poprawną odpowiedź):

A. Hindusa, B. Pasztuna, C. Tybetańczyka, D. Samarytanina.

2. Zamieszczony na zdjęciu mieszkaniec Azji zamieszkuje

obszar oznaczony na mapie literą (zaznacz poprawną

odpowiedź):

A. B. C. D.

Zadanie 19 0 – 1 pkt W Azji występują wielkie złoża ważnych surowców mineralnych, takich jak rudy żelaza czy węgiel. Jednak największe znaczenie gospodarcze ma eksploatacja ropy naftowej. W którym zestawie wymieniono poprawnie tylko nazwy obszarów wstępowania ropy naftowej

(zaznacz poprawną odpowiedź)? A. wyspa Sumatra, wyspa Luzon, dno i wybrzeże Zatoki Perskiej,

B. dno i wybrzeże Zatoki Perskiej, wyspa Sachalin, wyspa Luzon,

C. wyspa Sumatra, wyspa Tajwan, dno i wybrzeże Zatoki Perskiej,

D. wyspa Borneo, dno i wybrzeże Zatoki Perskiej, wyspa Sumatra.

Zadanie 20 0 – 7 pkt Rozwiąż logogryf. Wyjaśnij hasło, które utworzą litery czytane pionowo z oznaczonej kolorem szarym kolumny.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

1. Największa aglomeracja w Azji i na świecie

2. Największa wyspa w Azji

3. Największy archipelag wysp w Azji

4. Najwyższa wyżyna w Azji i na świecie

5. Nazwa państwa o najniższej gęstości zaludnienia w Azji

6. Największa depresja w Azji i na świecie

Hasło ………………………………………………………………………………………………………………………………………….