Glikoliza

glikis = mbllisis = tretje

Glikoliza

GLUKOZA karburanti kryesor pr shumicn e organizamave

GLUKOZA

SINTEZA e ATP-sDEPONIMglikogjeniglikogjeni

Prparsia e karbohidrateve ndaj lipideveKarbohidratet n qeliza jan m t prdorshm,

Jan t tretshm n uji dhe leht barten,

M shpejt metabolizohen duke liruar energji.

Marrja e glukozs lidhet me fosforilimglukozaHEKSOKINAZAATPADPglukoz-6-fosfati

Djegia e glukozs

Glukoza n prani t O2 oksidon deri n CO2 dhe H2O duke liruar sasi t konsiderueshme t energjis

sheqeriC6H12O66O2+6CO2 + 6H2O2840 kJ/molN kushte aerobe, qelizat prodhojn ATP me djegien e plot t kontrolluar t glukozs n tri shkall

1. glikoliza

2. Cikli i acidit t limonit

3. Fosforilim oksidativ1.2. 3.

Glikoliza

Otto Meyerhof1884-1951. Rruga e Embden-Meyerhof - it O. Warburg, G. Embden, O. Meyerhof

Procesi Metabolik: Zbrthimi i glukozs deri n 2 piruvate

Vndi: n eukariota, citosol

Glikoliza sht proces anaerob

N kushte aerobe piruvati oksidohet deri n CO2 dhe H2O

GLIKOLIZA paraqet zbrthimin e glukozs deri n piruvat nprmjet t 9 hapave reaktive

Kto reaksioneZhvillohen nTRI SHKALL

I. SHKALLA E PAR E GLIKOLIZS

AKTIVIZIMI I GLIKOZS

Formimi i komponimitI cili leht mund tNdahet n njisi trekarbonike tfosforiluarafosforilimiizomerizimiFosforilimi

Me harxhim t 2ATPREAKCIONET e shkalls s par t glikolizs

ATPADPglukoza-6-fosfat (G6P)glukoza (G)Pi

IZOMERIZIMI i G6P n fruktoz-6-fosfat (F6P)

Pi

Piglukoz-6-fosfat (G6P)fruktoz-6-fosfat(F6P)

fosfogluko-izomerazaFOSFORILIMI i F6P n fruktoz-1,6-difosfat (F1,6BP)

ATPADPPiPifruktoz-6-fosfat(F6P)fruktoz-1,6- difosfat(F1,6BP)PiII. Shkalla e dyt e hidrolizs

Ndarje n njisi trekarbonuike t fosforiluara (C3)

IzomerizimiII. Shkalla e dyt e hidrolizs

gliceraldehid-3-fosfat(GAP)dihidroksi-aceton-fosfat(DHAP)fruktoz- 1,6-difosfat (F1,6BP)

PiPiPiPitrioza-fosfat-izomerazaDrejt rrugs kryesore t glikolizs

III. Shkalla e tret e hidrolizs

Prfitimi i komponimeve t pasura me energji

Oksidoredukcioni: NAD+ i domosdoshm

Fosforilimi:Sinteza e ATP - s

Nikotinamid-adenin-dinukleotid (NAD+) oksidans n shum procese metabolike

REAKCIONET e shkalls s III.-t t glikolizs

gliceraldehid-3-fosfat(GAP)1,3-difosfo-glicerat(1,3-BPG)PiPiPi + NAD+

NADH + H+Pigliceraldehid-3-fosfat-dehidrogjenazaHIDROLIZA e anhidridit (1,3-difosfoglicerat)

ADPATP1,3-difosfo-glicerat(1,3-BPG)3-fosfo-glicerat(3PG)2-fosfo-glicerat(2PGfosfoglicerat-kinazafosfoglicero-mutaza

PiPiPiPiDEHIDRATIMI (largimi i molekuls s ujit)

PiPiADPATP2-fosfo-glicerat(2PG)fosfoenol-piruvat(PEP)piruvatpiruvat-kinazaenolazaDEFOSFORILIMI i fosfoenolpiruvatit (PEP) n piruvat

Glikoliza zhvillohet n dy faz: faza harxhimit t energjis dhe faza e lirimit t energjis

glukoza + 2Pi + 2ADP + 2NAD+ 2 piruvati + 2ATP + 2NADH + 2H+ + 2H2OUdhkryqet Metabolike

Rrugt metabolike grshetohen nprmjet t ndrmjet -produkteve

Kahja varet nga situata aktuale dhe nevojat e organizmitFati i piruvatit t fituar me glikoliz

Anaerob( fermentimi alkoolik)Anaerob(fermentimi homolaktik)Oksidimi AerobGlikoliza Aerobe: frymmarrja qelizoreGlukoza oksidohet deri CO2 dhe H2O

Lirim i energjis n form t kontrolluar nprmjet t m shum reakcioneve:

glikolizaDekarboksilimi oksidativ i piruvatitCikli i acidit t limonit Fosforilimi oksidativ Sinteza Efikase e ATP -s !

acetil-CoACLKfosforilacijglikolizaFermentimi Alkoolik N kushte anaerobe, kpurdhat dhe disa mikroorganizmaregjenerojn NAD+ in duke e shndruar piruvatin n etanol

QLLIMI: regjenerimi i NAD+ pr mirmbajtjen e kontinuitetit t glikolizsdekarboskilimi oksido-redukcijoni

Fermentimi HomolaktikN mikroorganizma dhe qelizat e organizmave,n munges t oksigjenit piruvati redukohet n laktat

oksido-reduktimQLLIMI: regjenerimi i NAD+ prmirmbajtjen e kontinuitetit t glikolizs

Lodhja e muskujve pH deri 6,4

Glikoliza Anaerobe: prodhim i prshpejtuar i laktatit krahasuar me harxhiminAktiviteti i shtuar i muskujve shoqrohet me harxhim t shtuar t ATP-s ATP + H2O ADP + Pi + H+

Transferi i bars metabolike t muskujve n mli CIKLI I CORI - jevit

Mekanizm me t cilin sigurohet mbijetesa e qelizave t trurit n situat stresi.Laktati sht karburant i muskulit t zemrs dhe i neuroneve

Fermentimi laktik

laktoza + H2O galaktoza + glukoza glukoza acidi i qumshtit (laktati)

Pasojat: n qumsht precipiton kazeina,Ndodh koagulimi spontan i qumshti

Produkti: jogurti. kosi

Fosfofruktokinaza-1 (PFK-1) enzimi kryesor pr kontrollin e rrugs glikolitike

Polisaharidet dhe disaharidet nga ushqimi zbrthehen n monosaharide t cilat hyn n proces t glikolizs dekstrina + nH2O n D-glukoza

maltoza + H2O 2 D-glukoza

laktoza + H2O D-glukoza + D-galaktoza

saharoza + H2O D-glukoza + D-fruktoza

Hyrja e fruktozs dh galaktozs n glikoliz

G6PF6Pgalaktozafruktoza(indi adipoz)F-1,6-BPGAPfruktoza(mlia)piruvatDHAPfruktoza(mlia)glikoliza

b
glukoza
glukoza-6-fosfat
fruktoza-6-fosfat
fruktoza-1,6-difosfat
dihidroksiacetonfosfat
gliceraldehid-3-fosfat
gliceraldehid-3-fosfat
1,3-difosfoglicerat
1,3-difosfoglicerat
3-fosfoglicerat
3-fosfoglicerat
2-fosfoglicerat
2-fosfoglicerat
fosfoenolpiruvat
fosfoenolpiruvat
piruvat
piruvat
glikoliza
Uglavnomendergone reakcije
Uglavnom egzergonereakcije