AKSAM 28 ARALIK 2008, PAZAR TEKNOLOJ‹122009 fal›n›z...

Ac›s›yla tatl›s›yla koca bir 2008 geçti.Krizlerden bütün dünyan›n ö¤rendi¤igibi geçmifle bak›p ac› çekece¤imize,

bugünü yaflay›p gelece¤e haz›rlanmaya baflla-mal›y›z. Bu nedenle bu hafta size gelecek biry›l›n teknoloji konusunda getireceklerini özet-lemek istiyorum.

Geçt i¤ imizy›llarda, küçük-büyük birçokflirket inovasyonkonusunda ça-l›flman›n, kuru-mu ne kadar ile-ri götürdü¤ünüanlad›lar. Bu y›li novasyonunkurumsallaflma-s›n›n y›l› olacak-t›r. Bunun engüzel örnekleri-

ni Google'›n bütün ürünleri için açt›klar› labs(laboratuvar) birimleri almaktad›r. Büyük flir-ketlerin hepsi Ar-Ge departmanlar› kurmayave bunu maliyetlerinin bir parças› haline geti-rip içsellefltirmeye bafll›yacaklar. Yani art›k in-ovasyon ürün gelifltirmenin bir süreci halinegelecek. Bu y›l inovasyon konusundaki düflün-celerimiz gelecek y›l, fütürizm (bilimsel yollar-la gelecek tahmini) konusunda yaflanacak.Falla, fütürizm aras›ndaki fark› anlayan ku-rumlar, yönetim kurulunu yönlendiren fütü-ristleri, gelecek yönetimi yapabilmek için iflealmaya bafllayacaklar.

Bu y›l›n en ciddi trendlerinden biri, flüphe-siz facebook'tu. Yurtd›fl›nda myspace veTürkiye'de facebook ile oluflan sosyal a¤ kül-türü, kiflisel bilgiler ve iliflkilerin kiflinin bilgisid›fl›nda ticari amaçlarla kullan›lmas› tehdidi-ni oluflturdu. Bu tehdit yüzünden kiflisel bil-gilerin gizli tutuldu¤u, özel sosyal a¤lar kavra-m›n› önemli hale getirecek. Büyük bir kullan›-c› kitlesi bu gruplara kayacak. ‹nternet üzerin-den, bilgilerini silmek için kurum ve kifliler "iti-bar yönetimi dan›flmanlar› ve uzmanlar›" tuta-caklar. Ne kadar çok arkadafl›n›z oldu¤undandaha önemlisi arkadafll›k kaliteniz olacak. Ya-ni kabar›k “friend list”ler yerine az ama güçlüiliflkiler daha çok önemsenecek. Zira geleceky›l›n en önemli kavramlar›ndan biri de sosyalal›flverifl kavram› olacak. Referans yöntemi ilemarkalar›n kiflilere ba¤land›¤› yeni bir dünyave bu dünyaya ba¤l› reklam çözümleri ile kar-fl›laflaca¤›z.

2008'in en ciddi ö¤retisi kurumlar›n as›l ra-kiplerinin ayn› sektör içindekilerden çok, d›fl›n-dakiler oldu¤unu ortaya koydu. Apple iPhoneile cep telefonu pazar›na, google android ilemobil iflletim sistemi pazar›na ciddi giriflleryapt›. iTunes müzik piyasas›n› karmakar›fl›k et-ti. Bu nedenle büyük ihtimalle bu y›l flirketler ifldünyas›ndaki rekabeti sektörlerini korumaküzerine kuracaklar. Bu fikir ayn› zamanda bü-tün rekabet çeflitlerini yönlendirecek.

Yüz dolara laptop fikri Amerika'y› kas›p ka-vururken, okyanus ötesinde ciddi ilgi göreme-di. Bunun en önemli sebebi, kullan›c›lar›n cid-di bir yerellefltirme ile karfl›laflmamalar› oldu.2009'da global oyuncular›n, flimdiye kadarharcad›klar›ndan daha fazla enerjiyi yerellefl-meye ay›rmalar› gerekti¤ini düflünüyorum. Zi-ra 2009'da özellikle ana dili ‹ngilizce olmayaninternet kullan›c›lar›n›n, yerelleflmeden dahaçok fley bekleyeceklerini, flu anki tercümeleribe¤enmeyip, iyi yap›lmayan yerelleflmeleretepki göstereceklerini tahmin ediyorum.

2009’da uçaklarda telefon ve internet kul-lanmama iflkencemizin bitece¤i öngörülüyor.Daha flimdiden Lufthansa uçufllar›nda baflla-yan kablosuz internet kullan›m›, yeni bir yolcukitlesinin oluflmas›na sebep oldu. Gelecek y›luçaklarla daha fazla uçaca¤›z. Uçaklar›m›z da-ha teknolojik olacak, içinde iletiflim imkânlar›-n›n hepsine sahip olaca¤›z.

Sözlük

Bilgi Teknolojileri ve ‹letiflim Kuru-mu (BTK) Baflkan› Tayfun Acarer,GSM sektöründe yaflanan son ge-liflmeleri AKfiAM’a de¤erlendirdi.

Acarer, numara tafl›nabilirli¤inde 45 günde700 bin abonenin operatör de¤ifltirdi¤ini be-lirterek, “Bu, dünya ortalamas›n›n çok üstün-de. Türk halk› çok farkl›. De¤iflikliklere çokaç›k. 3. nesilde de böyle olacak. 3G kullan›-m›, dünya ortalamas›n› aflacak. Abonelerflimdiden 3G’yi kullanmak için sab›rs›zlan›-yor” dedi. Acarer, Türkiye’nin sadece cep te-lefonu kullanan de¤il, üreten bir ülke olmas›-n› da istediklerini kaydederek, “Tabela Ar-Ge merkezleri istemiyoruz. Bu konuda çal›fl-ma yap›lmal› ve Türk mühendisler de¤erlen-dirilmeli” uyar›s›nda bulundu.

Acarer’in, sorular›m›za verdi¤i yan›tlarflöyle:■ 3G ihalesinin yap›lmas›n›n ard›n-dan, flimdi Dan›fltay aflamas›na gelindi.Bundan sonra 3G’ye yönelik takvimnas›l iflleyecek?

Dan›fltay’a imtiyaz sözleflmesi tasla¤›n›gönderdik. Ard›ndan, iflletmecilerle imtiyazsözleflmesini imzalayaca¤›z. Bunu izleyen sü-reçte iflletmeciler gerekli sistemlerini kura-caklar, içerikleri oluflturacaklar ve hizmetvermeye bafllayacaklar. 2009’un ilk yar›s›ndaservisler verilmeye bafllanabilir. Ülke gene-linde yayg›nlaflmas› ise biraz daha zaman al›r.

ABONELER 3G’Y‹ HEMENKULLANMAK ‹ST‹YOR

■ Pek çok ülkede 3G telefonuolan aboneler 3G’yi do¤rudankullanmaya bafllam›flt›. Böylebir süreç 3G’nin h›zla yayg›n-laflmas›n› destekliyor. Türki-ye’de de böyle olabilir mi?

Böyle bir istek ve acelecilikvar. Fazla uzun sürmez. Mev-zuat kapsam›nda, abonelerinve iflletmecilerin haklar›n› göze-tecek flekilde yap›lacak düzenle-meye göre uygulama ger-çeklefltirilecek.

‹NTERNETTEN SA⁄LANANVERG‹ GEL‹RLER‹ ARTAR

■ Vergi indirimiyle birlikte 3G ile mobil in-ternet kullan›m› artacakt›r. Bu, internet fi-yatlar›nda indirimi beraberinde getirir mi?

‹nternet teknolojileri gelifltikçe hizmetyayg›nlafl›yor ve tarifeler düflüyor. Hizmetyayg›nlaflt›kça, alternatif iflletmeci say›s› art-t›kça rekabet ortam› sa¤lan›yor ve perakendetarifelerde düflüfller gerçeklefliyor.

Vergi indirimi tabii ki kullan›m›n artmas›-na paralel olarak tarifelere olumlu yans›ya-cak, bu arada vergi gelirleri de artacak.

3G H‹ZMETLER‹ PAZARI BÜYÜTECEK

■ 3G ile katma de¤erli hangi hizmetlerdeart›fl olaca¤›n› öngörüyorsunuz, ses d›fl›hizmetler pazar› nas›l büyüyecek?

3G’de özellikle ses d›fl›ndaki hizmetlerdebeklentimiz var. Veri iletiflimi, internet hiz-

metleri, yay›nc›l›k ve ak›ll› sistem-ler, 3G’de en çok katma de¤eryarataca¤› alanlar. Dünyada 3Gpazar› her y›l h›zla büyüyor.

‹çerik ve h›zl› eriflim yönle-riyle bu çal›flmalar› destekle-yecek olan 3. nesil hizmet-ler, bilgi ve iletiflim sektö-rünü büyütecektir.

■ 3G’ye yönelik Ar-Ge ça-l›flmalar› kapsam›nda çal›fl-

t›r›lacak mühendislerin Türkolmas›n› talep ediyorsunuz.Türkiye’deki beyin göçünüde önleyecek flekilde bu ko-nuda nas›l bir düzenleme

yapmay› düflünüyor-sunuz?

Ar-Ge’nin desteklenmesini istiyoruz. Ar-Ge, Türkiye’nin geliflmifllik düzeyine uy-mayacak kadar düflük seviyelerde bilgi ve ile-tilim teknolojilerinin üretiminde de söz sahi-bi olmak istiyorsak bu kaç›n›lmazd›r. Bu daherhalde dostlar al›flveriflte görsün misali ya-p›lmaz. Tabela Ar-Ge merkezleri ya da say›-sal veri olmaktan öteye geçmeyen ar-ge pro-jelerinden ve Ar-Ge mühendisinden söz et-miyoruz. Gerçekten, nitelikli iflgücü kayna¤›-m›z ve bilgi birikimimizin kullan›lmas›na ola-nak sa¤lanmas›ndan söz ediyoruz. Ben, ifllet-mecilerimizin ve onlar›n tedarikçilerinin bi-zim neyi kastetti¤imizi çok iyi anlamalar› ge-rekti¤ini hat›rlatmak istiyorum.

TELEFON KAÇAKÇILI⁄I ÇILGINLIK■ Standart d›fl› ve kaçak cep telefonlar›-n› önleme yönündeki çal›flmalar›n›z neaflamada?

Yaln›zca çift sim kartl› telefonlarla ilgilide¤il tüm telekomünikasyon cihazlar›ndateknik standart özelliklerine bak›yoruz. Piya-saya yeni giren çift sim kartl› telefonlar üze-rinde çal›flmalar devam ediyor. Kaçakç›larda ifli biraz daha profesyonellefltirdiler. ‹kinciel telefonlardan imei numaralar›n› topluyor-lar. Yurtd›fl›na gidip oradaki telefonlara ça-k›p getiriyorlar. Bu telefonlar zaten sistemdeçal›flm›yor, sistem bunlar› yakal›yor. Göz gö-re göre bunu getirmek bence ç›lg›nl›k.

2 SAN‹YEDE B‹R ABONE DE⁄‹fi‹YOR

■ Ar-Ge’ye yönelik destekleriniz kap-sam›nda Türkiye’de de cep telefonuüretiminin sa¤lanmas› gibi hedeflerinizvar m›?

Biz, birinci ve ikinci nesil teknolojilerdehatta üçüncü nesil teknolojilerde özellikledonan›mla ilgili üretim sürecine giremedik.Bu nedenle büyük kay›plar›m›z oldu. Bukonu say›n Ulaflt›rma Bakan›m›z›n da çokönem verdi¤i ve destekledi¤i bir konu. Biran önce yaln›zca ithal etti¤ini kullanan birülke olmaktan kurtulup, kendi üretti¤inikullanan hatta üretti¤ini ihraç eden bir ülke

konumuna gelmeliyiz.■ Numara tafl›nabilirli¤inin ard›ndan dü-zenlenen kampanyalar› nas›l de¤erlendi-riyorsunuz?

‹nen fiyatlar tüketicinin lehine. Günde15-16 bin abone tafl›nmas› demek, her 5 sa-niyede bir abone de¤iflimi demektir. Gününbaz› saatlerinde daha da h›zlan›yor. Güniçinde 2 saniyede bir abone de¤ifliyor. Türkhalk› çok farkl›, yenili¤e çok aç›k. 3. nesilde böyle olacak. Ayr›ca operatörlerimizle,numara tafl›ma sürecinin daha da k›salt›l-mas› ve basitlefltirilmesi için görüflüyoruz.

OPERATÖRLER‹M‹Z KUVVETL‹■ Kapsama alan› konusunda operatör-lerin geldi¤i aflamay› nas›l de¤erlendiri-yorsunuz?

Kapsama alan›nda operatörler çok iyiilerliyor. 3 senede, 6 senede yapmas› gere-ken ifli yapt›lar. Kapsama alan›nda Türkiyeçok iyi. Türkiye’nin co¤rafi koflullar›na göreçok iyi. Nüfusa bak›nca da kimi ülkeler ‹s-tanbul kadar. 15 milyonluk kaç ülke varAvrupa’da. Bizim operatörlerimiz kuvvetli.En az abonesi olan bile 12 milyon. 12 mil-yonluk kaç tane ülke var. Operatörlerin da-¤›l›m› iyi. ‹yi bir rekabet var.

Friend List: Facebook’ta ba¤lant›daoldu¤unuz kiflilerin listesine verilengenel ad.

Trend: E¤ilim, modaFütürizm: Fütüristlerin yapt›¤›, bilimsel

metodlar kullanarak gelece¤i tahminetme ifli

‹novasyon: Yeni veya önemli ölçüdede¤ifltirilmifl ürün (mal ya dahizmet), veya sürecin; yeni birpazarlama yönteminin; ya da ifluygulamalar›nda, iflyeri organizas-yonunda veya d›fl iliflkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmas›d›r.

Lamer: Hackerlar›n bulduklar› yollar›kullanarak sistemleri k›rarlar. Hac-kerlar gibi yarat›c› de¤illerdir, amatopluma öyleymifl hissi yarat›rlar.

Crack : Bir yaz›l›m›n kopyalanmayakarfl› oluflturdu¤u güvenlik ad›m›n›otomatik atlatma ifllemi.

Deniz Ç‹ÇEK / ANKARAdeniz.cicek@aksam.com.tr

Son üç ayda numaratafl›nabilirli¤i ve 3G ihalesigibi çok önemligeliflmelerin yafland›¤›yo¤un bir dönemdengeçen mobil sektörün en tepedeki ismi BilgiTeknolojileri KurumuBaflkan› Dr. Tayfun Acarer Türkiye’de mobil pazarda operatörlerinda¤›l›m›ndan kaynaklananiyi bir rekabetbulundu¤unu söyledi

K›sa Mesaj Servisi’nde, Türkçe karakter kulla-n›lmas›ndan kaynaklanan sorunun çözümütam olarak sa¤land› m›?

Sorunun iki yönü vard›. Birisi mevcut telefon cihaz-lar›nda Türkçe harf karakterlerinin desteklenmiyor ol-mas› nedeniyle, bir mesaj›n bölünerek birden çok me-saj halinde gitmesi ki bunu çözdük. Türkçe karakterleriiçeren ve 160 karakterden oluflan mesajlar›n, birdenfazla mesaj olarak ücretlendirilmesi problemi çözümekavuflturuldu. ‹kinci yönü ise, Türkçe karakterleri des-tekleyen cihazlar›n üretilerek ülkeye girmesi. Türkçe ka-rakterlerin, cihazlar taraf›ndan desteklenmesini sa¤la-mak için standart de¤iflikli¤i çal›flmalar› yap›ld›.

■ ‹nternette bilgi güvenli¤i konusu çok önemlihale geldi. Bu konuda yeni tedbirler al›nacak m›?

Günümüzde bankac›l›k, iletiflim, sa¤l›k, e¤itim gibikritik altyap›lar, giderek iletiflim teknolojilerine ba¤›ml›hale geliyor. Siber ortamdaki sald›r›lar genellikle; virüs,solucan, Truva at›, zombi, botnet ve ak›ll› bombalar gi-bi siber araçlar kullan›larak yap›l›yor. Bunun sonucu

olarak da flebekeler çökertiliyor veya bilgiler çal›n›yor. fiu anda kullan›lmakta olan ‹nternet Protokolü bildi-

¤iniz gibi IPv4. Bu protokol, güvenlik için gerekli yap›-lanmay› sa¤lamak amac›yla tasarlanmam›flt›r. IPv6 isegüvenli ve geliflmifl a¤ güvenli¤i deste¤i sa¤layan birprotokoldür. Bu nedenle, internet ana omurgas›n›2009 y›l›nda IPv6 internet protokolüne uygun hale ge-tirmeye çal›fl›yoruz. Türkiye’nin, geliflmifl ülkelerle birlik-te IPv6’e geçifl sürecini tamamlamas›n› hedefliyoruz.

■ Kurum olarak e-devlet uygulamalar›n›n vebu kapsamda mobil imza ile e-imzan›n kullan›-m›n›n yayg›nlaflmas›n› istiyorsunuz. Vatandaflve kamu kurumlar›n›n bu ürünleri kullanmas›nas›l teflvik edilecek?

e- devlet uygulamalar›n›n artmas› ile e-imza vemobil e-imza kullan›m›n›n artaca¤›n› öngörüyoruz.Henüz istenilen seviyede kullan›ld›¤›n› söyleyemeyiz.fiu anda toplam 100 bin civar›nda e-imza ve mobil e-imza sahipli¤i var. Bilgi güvenli¤i konusunda e-imzaçok önemli

Türkçe uyumlu cihazlar ithal edilecek

3G’de dünyay› geçeriz

Foto

¤raf

lar:

Rafl

it A

YD

O⁄

AN

■ NUMARA tafl›ma uygulamas›ndagelinen son durum nedir?

Numara tafl›mada flu ana kadarki ra-kam çok güzel. 45 günde yaklafl›k 700bin müracaat olmufl. Bu inan›lmaz birrakam. Güney Afrika’da 2 senede 300bin müracaat olmufl. Her gün 15 bininüzerinde geçiyor. Ben bu kadar olaca¤›-n› tahmin etmiyordum. Türkiye’deki sü-reçler Avrupa’dan farkl› oluyor. 3G’dede ayn›s›n›n olaca¤›n› düflünüyorum.100 milyonu aflm›fl abone dünyada, amaTürkiye’de daha h›zl› gidecek. Bu birgerçek, burada daha h›zl› gidecek. Biziçerik yönünden çok kuvvetliyiz.

■ Sabit telefon hizmeti alma-

dan ADSL abonesi olmak için

çal›flma yapt›¤›n›z› söylemiflti-

niz. Çal›flmalar hangi aflamada?

Dünyada uygulanan yöntem

bizdeki gibi ADSL aboneli¤inin, bir

sabit hat aboneli¤i gerektiriyor ol-

mas›d›r. Genel uygulama bu. Bu-

nun d›fl›nda baz› ülkelerde ç›plak

ADSL diye tabir edilen uygulamalar

da deneniyor. Biz de bu konudaki

uygulamalar› inceliyoruz.

Türk mobil pazar›nda iyi bir rekabet var!

TAYFUN ACARERAKfiAM’A KONUfiTU

AKSAM 28 ARALIK 2008, PAZAR 13B‹L‹fi‹M

Yeni bir dünya:Daha hareketli

daha h›zl›…

Geçenlerde yazar Turgut Özak-man’›n bir an›s›n› okudum. Özak-man, uzun bir bekleyiflin ard›ndan

evlerine telefon ba¤land›¤›nda, babas›n›n oandaki ruh halini flöyle anlat›yor: "Bir gö-züm babamdayd›. Sanki kurdu¤u bir fabri-kan›n aç›l›fl töreni yap›lmaktayd›. O kadargururluydu. Bir ev telefonu o tarihlerde bü-yük bir fleydi. Dünya küçülmeye bu ev tele-fonlar›yla bafllad›."

Özakman’›n an›s› 1948 y›l›na ait. Ogünden bugüne 60 y›l geçti. Bilgi ve ileti-flim teknolojilerinde yaflanan devrim niteli-¤indeki geliflmeler telefonlar›n marifetleriniço¤altt›. Bugün art›k cep telefonlar›m›zlazamana ve hiçbir mekâna ba¤l› kalmadanistedi¤imiz yerden hayata ba¤lan›yoruz. ‹flve özel hayat›m›z› daha rahat yönetiyor,daha verimli çal›fl›yoruz. Bu de¤iflimin ananedeni olarak dünyada yaflanan üç önemligeliflmeyi gösterebiliriz.

★★★Bunlardan en önemlisi kuflkusuz, mobili-

te. Kablolu telefon üzerinden ses ve datailetimi dünyada giderek azal›yor ve o trafi-¤in büyük k›sm› mobil cihazlara tafl›n›yor.Bugünkü rakamlara göre, tüm dünyadayaklafl›k 4 milyar kifli cep telefonu kullan›-yor. ‹nsanlar eski yaflam biçimlerine göreçok daha fazla hareket halinde, çok dahafazla seyahat ediyor. Ve hareket halindey-ken, ifl, sosyal ve özel hayatlar›n› ev ya daofis gibi bir yerde sabit kalmadan, diledikle-ri yerden diledikleri zaman yürütebilmeyiistiyorlar.

De¤iflimin ikinci yönünü ise mobil inter-netin yayg›nlaflmas› olarak de¤erlendirebili-riz. Dünyada oldu¤u gibi Türkiye’de de mo-bil internet kullan›m›ndaki art›fl, bu de¤iflimdönemine damgas›n› vuruyor. 2007 y›l›n-da yaln›z Turkcell’de 16 milyon kifli mobilinternet kulland› ve bu say› 2008’in ilk 6ay›nda % 23 artt›. 3G ile birlikte gelecekolan h›zl› mobil internet, Türkiye’nin gele-ce¤e aç›lan kap›lar›ndan biri olacak. 3G ilebirlikte evimizde kulland›¤›m›z h›zda inter-neti mobil ortamda da kullan›yor olaca¤›z.Üstelik mobil internette h›z, tüketici bek-lentilerine de uygun olarak sabite oranlaçok daha h›zla art›yor.

★ ★ ★

De¤iflimin üçüncü habercisini ise yak›n-sama olarak adland›rabiliriz. Son y›llardacihaz, eriflim, servis ve içerik alanlar› gide-rek birbirine daha ba¤l› hale geliyor. Birçokteknoloji, ifl alan› ve hizmet iç içe geçiyor,mobilite ve geniflbant sa¤layacak flebekelerve servisler bir araya geliyor. Cep telefon-lar›m›z; kimli¤imiz, veri bankam›z, kredikart›m›z, anahtar›m›z haline geliyor.

★ ★ ★

Bu üç önemli de¤iflim sonras›nda, ileti-flim ve bilgisayar teknolojilerinin birleflerekgerçekten "biliflim" halini ald›¤›n› görüyo-ruz. Telekomünikasyonda sabitten mobilegeçiliyor, h›z art›yor ve hizmetler çeflitlenipucuzluyor. Temel iletiflim, temel ihtiyaçmaddesi haline geliyor. Sadece kiflisel ola-rak de¤il, kurumsal olarak da hayat›m›z et-kileniyor: Mobil internette ulaflaca¤›m›zyüksek h›z; yenilikçi servis ve çözümlerlee¤itim, sa¤l›k, güvenlik, tar›m, finans gibisektörlerin e-devlet uygulamalar›n› do¤ru-dan etkiliyor, birey ve kurumlar›n ifl yapmabiçimlerini kökten de¤iflikli¤e u¤rat›yor.

★ ★ ★

Önümüzdeki dönemde ülkemizde yeni biraç›l›m› daha yaflayaca¤›z: 2008 y›l›n›n so-nunda ihalesi yap›lan ve 2009 y›l›nda haya-t›m›za girecek 3G teknolojisi, bizi yeni biriletiflim ça¤›na tafl›rken, yaflam tarz›m›z› dah›zla de¤ifltirmeye devam edecek. Çok yak›nzamanda, giysilerine küçük bir sensör ilifltir-di¤imiz kiflilerin kalp at›fllar›n›, tansiyonunuveya kan de¤erlerini an›nda ölçüp h›zla dok-torumuzun bilgisayar›na gönderebilece¤iz.Uzaktan mobil e¤itim uygulamalar›yla e¤i-timde f›rsat eflitli¤i sa¤layaca¤›z. ‹flitme vekonuflma engeli olan kifliler art›k SMS d›fl›n-da da sevdikleriyle, ifl yapt›klar› kiflilerle gö-rüntülü olarak iletiflim kurabilecekler. Evi-mizdeki güvenlik kameralar›n›n aktaraca¤›görüntülerle her an her yerden çocu¤umu-zu, evimizi, iflyerimizi izleyebilece¤iz. Diledi-¤imiz zaman sevdiklerimizle yüzlerini de gö-rerek konuflabilece¤iz.

Tüm bunlar›, avucumuza s›¤an bir ceptelefonu yapacak… Buras› art›k yeni birdünya ve bu dünya tüm insanl›¤a büyük f›r-satlar ve özgürlükler sunuyor.

MNT ‹LE YEN‹ B‹RDÖNEM BAfiLADI

Dünyagenelindedonan›m tüm bilgi

teknolojileriharcama-

s›ndan yüzde39 payal›rken,bu oran

Türkiye’deyüzde 70

seviyesindedir

KASIM ay›n›n ikinci yar›s›n-dan itibaren 3N teknolojisinide destekleyen dokunmatikcihazlar›n arz› ile kay›plar k›s-men karfl›lanm›fl olmakla bir-likte 2008 y›l› geçen y›la gö-re adet baz›nda yaklafl›k %10-15 oran›nda bir düflüfllekapat›lm›fl olacakt›r.

2008, iflletmecilerin geli-flen rekabet ortam›nda abo-neyi elde tutmak ve yeni

abone kazanmak için kontratl› sat›fllarla cihaz piya-sas›nda a¤›rl›klar›n› hissettirdikleri y›l oldu. Hizmet-te; mobil telekomünikasyon rekabetin en güçlü ol-du¤u ve giderek geliflti¤i ender sektörlerden biridir.2008 y›l›nda MNT’nin ( Mobil Numara Tafl›nabilirli-¤i ) devreye girmesi ile yeni bir dönem bafllam›flt›r.Art›k aboneler numaralar›n› de¤ifltirmeden kendile-rine en iyi fiyatla en iyi hizmeti veren iflletmeciyi ra-hatl›kla seçebilmektedir. ‹flletmeciler mevcut abone-lerini elde tutabilmek, rakip iflletmeciden abone ala-bilmek için tüm imkânlar›n› ortaya koyacaklard›r.

2008 y›l›nda sektörümüz tüm performansla-r›n› olumsuz etkileyen a¤›r vergi yükünü tafl›ma-ya devam etti.

YEN‹ ça¤, art›k bulundu¤u ortam› ofisi halinegetirebilen çal›flanlar›n dünyas› olacak. Bununiçin gerekli olansa her an elde edilebilecek birinternet ba¤lant›s›. Ancak bazen bu mümkünolmayabiliyor...

Bu tür acil durumlar için gelifltirilmifl bir ci-haz› inceleme imkân› bulduk. Turkcell, GPRSaç›s›ndan en esnek tarifeleri olan operatör.Günlük, haftal›k (sadece kontörlü hatlar için)ve 3 farkl› ayl›k tarife ile her türlü ihtiyaca ce-vap verebiliyor. Kullan›m miktar›n›n sorgula-nabilmesi de önemli bir özellik (2260'a “KA-LAN MB” yazan sms atman›z yeterli). USBteknolojisi ise GPRS kullan›m›nda öncedenyaflanan sorunlar› yok ediyor. Flash disk tafl›-yan cihaz kendini bir sürücü olarak tan›mlay›potomatik dosya yükleme imkan›na sahip olu-yor. Cihaza SD kart› takarak, dosyalar›, hattabütün iflletim sisteminizi yan›n›zda tafl›yabi-lmeniz yani tam bir ofise dönüfltürebilmenizmümkün. Ben SD karta portableapps.com'danbütün ofis yaz›l›mlar›n› ve firefox'u yükledim.Böylece kulland›¤›m bilgisayarda hiçbir dosyab›rakmadan ç›kabiliyorum. At›f UNALDI

HAFTANIN OYUNU

Cepten taflanfutbol atefli

Bilisim sektöründe y›l›n panoramas›

Türkiye’de biliflim sektörü 2008’de yap›-lan 3G ihalesiyle yeni bir milada ad›matt›. 2009 yaz aylar›nda hayat›m›za gire-cek olan 3. Nesil GSM hizmetleriyle

(3G ya da 3N) Türkiye kablosuz telefon teknoloji-sinde bir ad›m daha ileri gidecek. Geçti¤imiz ay

yap›lan 3 G ihalesinde Türkiye de kazand›. Dev-let Turkcell’den KDV dâhil 858 milyon YTL,Vodafone’dan 600 milyon YTL Avea’dan da512 milyon YTL olmak üzere 1 milyar 970 mil-yon YTL. gelir elde etti. A tipini Turkcell, B ti-pini Vodafone ve C tipini de Avea kazand›.

9 Kas›m’da hayata geçen numara tafl›nabilirli¤iile art›k Türk kullan›c›lar da cep telefonu numara-lar›n›n sahibi haline geldiler. Yani bundan sonrayeni bir hat ald›¤›n›zda ömür boyu bu hatt›n sahi-bi olabiliyorsunuz. Art›k tüm kullan›c›lar 0 ile bafl-layan 10 haneli numaran›n sahibi oluyor.

■ 2008’de dünyada ve Türkiye’de biliflimalan›nda yaflanan geliflmeler nelerdir?

IDC verilerine göre, Türkiye’ye yönelik2008 y›l› tahminleri, paket yaz›l›m için549 milyon dolar, servis için 768 milyondolar olmak üzere bilgi teknolojileri içintoplam 5.807 milyon dolard›r. 2008 y›l›sonunda sektörün yüzde 17 büyümesiöngörülmektedir.■ Türkiye 2008’de dünya çap›nda na-s›l bir yer edindi? Eksiklerimiz ve kaza-n›mlar›m›z nelerdir?

Türkiye’de bilgi ve iletiflim teknolojileri-nin (ICT) içinde bilgi teknolojilerinin (BT),BT sektörü içinde de yaz›l›m ve hizmetlerinyeterince büyük ve olmas› gereken nokta-da olmad›¤›n› söyleyebiliriz.

Türkiye’de bilgi teknolojileri pazar›, do-nan›m a¤›rl›kl› bir yap›dad›r. Dünya genelin-de donan›m tüm bilgi teknolojileri harcama-s›ndan yüzde 39 pay al›rken, bu oran Türki-ye’de yüzde 70 seviyesindedir. Yüzde 30’uise yaz›l›m ve hizmetlerden oluflmaktad›r.Türkiye’de donan›m a¤›rl›kl› olan biliflim sek-törünün yap›s›n›n, önümüzdeki y›llarda yaz›-l›m ve servis alan›nda daha fazla büyümekaydederek de¤iflece¤ini tahmin ediyoruz.

Yaz›l›m ve hizmetlerin daha fazla büyü-mesinin, baz› temel flartlar›n sa¤lanmas›naba¤l› oldu¤unu belirtmeliyiz. Bu flartlar›nen önemlileri, sektöre özel yasa ve düzen-

lemeler getirilmesi, biliflim hizmetlerindestandardizasyon ve sertifikasyon uygulan-mas›, d›fl kaynak kullan›m›na geçilmesininsa¤lanmas›, yerli ve yabanc› sermayeninsektöre yat›r›m yapmas›n›n sa¤lanmas› veinsan kayna¤›n›n yeterli e¤itime sahip ol-mas› olarak özetlenebilir. ■ 2009 y›l› için dünyada biliflim alan›ndaneler yaflanmas›n› bekliyorsunuz? Türki-ye bu geliflmeleri nas›l de¤erlendirmeli?

Global krizin sektörümüzü de etkileye-ce¤i bir gerçektir. Ancak, kriz ortam›nara¤men rekabet gücümüzün azalmamas›,inovasyon ve Ar-Ge çal›flmalar›n›n art›r›lma-s› gerekmektedir. Serbestleflme ve verilenlisanslardan dolay›, telekom yat›r›mlar›,2009 y›l›nda sektörümüz aç›s›ndan önemlibir f›rsat olarak görülmektedir. Biliflim sek-törü, 2009 y›l›nda krize ra¤men ülkemizinbüyüme oran›n›n üzerinde büyümeye de-vam edecektir.

Tüm geliflmekte olan ülkeler gibi Türki-ye de ekonomik geliflme ve toplumsal refa-h› için, dijital uçurumdan kaynaklananolumsuzluklar› gidermek; bilgi devrimineyetiflmek; iflsizli¤in azalmas›, güvenilir vesürdürülebilir büyüme dinamiklerinin yaka-lanmas›, ulusal gelirin artmas› ve olabildi-¤ince eflit da¤›lmas›, teknopolitik yetkinlik-lerin gelifltirilerek bilgi teknolojileri kapsa-m›nda özellikle inovasyon yap›s›nda fizikselyat›r›m gerektirmeyen dinamik özgün yap›-s›yla bir f›rsat penceresi açan yaz›l›m tekno-lojisini daha fazla üretmek zorundad›r.

CEP telefonunda oynanan futbol oyunlar›ndançok daha geliflmiflini ar›yorsan›z, PES 2009 tam si-ze göre. ‹ngiltere Premier Lig, ‹talya Seri A, AlmanBundesliga ve ‹spanyol La Liga’n›n süper tak›mlar›-n›, birbirinden önemli y›ld›zlara sahip milli tak›mlar›veya Befliktafl, Fenerbahçe gibi büyükleri yönetebi-lirsiniz. PES 2009 sadece tak›m› de¤il, stat, havadurumu hatta forma tercihlerini size b›rak›yor. De-taylarla u¤raflmak istemiyorum, tak›m bile önemlide¤il yeter ki futbol olsun diyorsan›z InstantMatch özelli¤iyle o anda maç yapabilirsiniz. Dahauzun soluklu bir futbol serüveni için lig veya kupamaratonuna yönlenebilirsiniz. Geliflmifl grafikler vetek tuflla kontrol ise PES 2009’u kullan›m kolayl›¤›olarak rakiplerinden ay›ran en önemli özellikler...

Murat Dursun MOB‹SAD Baflkan›

Turkcell Connect3G/Edge USB Stick

Yusuf Ata Ar›ak TELKODERYönetim Kurulu Baflkan›

H‹ZMET ÇEfi‹TL‹L‹⁄‹ ‹LEREKABET DAHA DA ARTACAK Gülara T›rpançeker YASAD Baflkan›

2008 y›l›nda, cep telefonu alan›ndarekabeti getirecek numara tafl›nabi-lirli¤i uygulamas› resmen bafllat›l›r-ken, flehiriçi telefon görüflmelerini re-kabete açacak olan Sabit TelefonHizmeti (STH) ruhsat›n›n verilmesineyönelik yönetmelik de yay›nland›. Sa-bit Numara Tafl›nabilirli¤i uygulama-s›n›n ise 2009 May›s ay›nda bafllat›l-mas› bekleniyor. Sanal cep telefonuiflletmecili¤i (MVNO) ruhsatlar›n›nverilmesiyle birlikte de, cep telefonualan›nda hizmet çeflitlili¤inin ve reka-betin artmas› öngörülüyor.

Bunlar›n yan› s›ra, sabit telefon veh›zl› internet alanlar›nda rekabetinart›r›lmas› için çok büyük bir önemesahip olan Kablo TV flebekesinin debir an önce özellefltirilmesini bekliyo-ruz. H›zl› internet eriflimi alan›ndaönem tafl›yan ADSL hizmetlerindede al›nmas› gereken baz› önlemlerbulunuyor. Örne¤in WiMAX ruhsat-lar›n›n verilmesi ve internet üzerinde-ki vergi yükünün azalt›lmas› gibiönemli geliflmelerin de 2009 y›l›ndagerçeklefltirilmesi gerekiyor.

HAFTANIN ÜRÜNÜ

KR‹ZE RA⁄MEN BÜYÜMEYE DEVAM