1. maddenin tanecikli yapısı ve isı 2. isının yayılma ... · maddenin tanecikli yapısı ve...
TRANSCRIPT
03.06.2011
1
MADDE VE ISI
1. Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı
2. Isının Yayılma Yolları
3. Isı Yalıtımı
MADDE VE ISI
03.06.2011
2
03.06.2011
3
• Bu Nedir?
• Koklayamazsın,
• Göremezsin,
• Dokunamazsın,
• Oysa onun alınıp verilmesi,maddeyi
oluşturan taneciklerin bazen hareket
inişi yavaşlatır, bazen hızlandırır.
• Yavaşlarsa hareketi taneciklerin
kahvem soğur, su donar.
• Hızlanırsa hareketi taneciklerin
dondurmam erir, su kaynar.
03.06.2011
4
Maddeler ısı aldığında maddeleri oluşturan tanecikler
daha hızlı, ısı verdiğinde ise
tanecikler daha yavaş hareket eder. Fakat maddeleri
oluşturan taneciklerin büyüklüğünde
belirgin bir değişiklik olmaz. Tanecikler arasındaki
mesafe ise belirgin olarak değişir.
03.06.2011
5
Hava ve suyu oluşturan tanecikleri tek tek
göremediğimiz için bu gözlemlediğimiz şey,
aslında tanecik yığınlarının
hareketidir.
Taneciklerin bu hareketliliği sayesinde
beherglastaki su ve odadaki havanın tamamına
ısı aktarılmış olur.
03.06.2011
6
• Taneciklerinin hareket enerjisi azalır.
• Taneciklerinin arasındaki uzaklık azalır.
• Maddenin sıcaklığı azalır.
03.06.2011
7
• Maddelerin sıcaklığı artar.
• Taneciklerin hareket enerjisi artar.
• Taneciklerinin arasındaki uzaklık artar.
03.06.2011
8
• Sıcaklıkları farklı iki madde yan yana geldiğinde maddeler arasında ısı akışı olur.
• Isı akışı sıcaklığı yüksek olandan alçak olana doğrudur.
• Bu durumda ısı alan yada veren maddelerin taneciklerinin hareketlilikleri değişir
03.06.2011
9
• Maddelerde sıcaktan soğuğa doğru
hareket eder.
• Bir maddeyi oluşturan taneciklerin
hareket enerjileri farklıysa o maddede
sıcaklık farklılıkları vardır, her yerinde
sıcaklık aynı değildir.
ısı
03.06.2011
10
Sıcaklık farkından dolayı maddenin tanecikleri
arasında enerji aktarımı gerçekleşir, aktarılan bu
enerjiye ısı denir
03.06.2011
11
TANECİKLERİN ÇARPIŞMASIYLA
ISININ YAYILMASI
• Bulunduğu ortama göre sıcaklığı yüksek olan her
madde çevresine ısı aktarır. Çalışma masası, kedi
hatta buz bile kendisinden daha soğuk bir
ortamda bulunduğu zaman çevresine ısı yayar
• Isı, maddelerde çeşitli yollarla yayılır. Güneşin
dünyamızı ısıtması,
• yemek yaparken tencerenin ısınması ve yemeğin
pişmesi gibi olayların her birinde ısı farklı
yollarla yayılır.
03.06.2011
12
Isının iletim yoluyla yayılması,
maddeler
birbirine temas ettiğinde de olur.
Örneğin, yanan
sobanın üstüne çaydanlık
koyduğumuzda,
sadece çaydanlığın altı sobaya
değmesine
rağmen, çaydanlığın metal kapağı,
ısının
iletilmesi sebebiyle ısınır. Isı,
çaydanlığın sıcak
olan kısmından soğuk olan kısmına
iletilir.
03.06.2011
13
Tanecik Olmadan Isının
Yayılması
• Güneşli bir kış günü evimizin içinde
pencerenin önünde durduğumuzda
güneş bizi ısıtır, fakat cama
dokunduğumuzda camın soğuk
olduğunu hissederiz.
• Güneşin bizi ısıtıp,camı ısıtmamasının
sebebi ne olabilir?
03.06.2011
14
Kışın güneşli günlerde dışarıda sıcaklık sıfırın altında iken
evimizin güneş alan kısmı
soba yanmasını gerektirmeyecek kadar ısınır. Bu olay ışıma
yoluyla ısı yayılmasına iyi
bir örnektir
03.06.2011
15
• Bundan dolayı kışların soğuk geçtiği
bölgelerde, ev ve işyerlerimizin güneş
almasını tercih ederiz.
• Resmi incelediğimizde evin güneş alan
kısmındaki karın daha önce eridiğini ve
güneşe bakan odalar›n daha sıcak
olduğunu fark ederiz
03.06.2011
16
Işınları yansıtan parlak ve yansıtıcı yüzeyler, ışınları
soğurmadığı için
ısınmaz. Işınları soğurmayan yüzeyler, ısı yalıtımı
gerektiren yüzeylerin
kaplanmasında kullanılır. Sağdaki resimde gördüğümüz gibi
termosun iç
yüzeyi, ışınları yansıtması için parlak bir madde ile
kaplanmıştır
03.06.2011
17
Isının Yayılma Yolları:• Soğuk bir kış günü dışarıdan eve geldiğinizi
düşünün:
– Ev soğuk olduğundan odanın sıcaklığı henüz düşüktür.
– Anneniz sobayı yaktı. Bir süre sonra oda sıcaklığı sizin rahatlıkla üşümeden oturabileceğiniz bir değere yükselir.
– Anneniz sobanın üzerine bir maşa koymuş ve üzerine ekmekler dizmiş yanına da su dolu çaydanlığı bırakmıştır.
– Zaman içinde maşanın üzerindeki ekmeklerin ısınıp kızarmaya, başladığını gördünüz.
03.06.2011
18
Isının yayılma
yolları
İLETİM
IŞIMA
KONVEKSİYON
03.06.2011
19
1. Isının İletim Yoluyla
Yayılması
• Bir katı maddeyi A ucundan ısıtmaya başlayalım.
• Maddenin o uçtaki taneciklerinin hareketliği artar.
• Tanecikler daha hızlı titreşmeye başlar.
• Böylece ısı enerjisi madde boyunca B ucuna doğru
akar.
03.06.2011
20
Isının, maddeyi oluşturan taneciklerin
çarpışmasıyla aktarılmasına
ısının iletim yoluyla yayılması denir.
03.06.2011
21
Her maddenin ısıyı iletme özelliği aynı değildir. Isıyı
iyi ileten maddeler ısı iletkeni, iyi iletmeyen
maddeler isi ısı yalıtkanı olarak adlandırılır.
Isıyı iyi iletir.
Tanecikleri
arasında
ki boşluk azdır.
Demir,
alüminyum
altın, bakır
gümüş.
Isıyı iyi iletmezler.
Tanecikleri
arasındaki
boşluk fazladır.
Tahta, plastik, yün,
kum, hava, köpük.
Isı iletenler Isı yalıtanları