1. สกุ�ลยุ�งลายุ (Genus Aedes)

2. สกุ�ลยุ�งรำาคาญ (Genus Culex)

3. สกุ�ลยุ�งกุ นปล�อง (Genus Anopheles)

4. สกุ�ลยุ�งเส�อหรำ�อยุ�งฟิ�ลาเรำ�ยุ (Genus Mansonia)

ยุ�งที่��สาค�ญในที่างกุารำ แพที่ยุ�มี� 4 สกุ�ล

ยุ�งกุ นปล�องยุ�งลายุ

ยุ�งรำาคาญ ยุ�งเส�อ

ยุ�งกุ นปล�องยุ�งลายุ

ยุ�งรำาคาญยุ�งเส�อ

ความีรำ! ที่��วไปเกุ��ยุวกุ�บยุ�ง ยุ�งมี�กุารำเจรำ%ญเติ%บโติแบบสมีบ!รำณ์�

(Holometabolous)

ค�อ มี�รำะยุะไข่� ล!กุน+า ติ�วโมี�งและติ�วเติ,มีว�ยุ โดยุแติ�ละข่�+นติอนกุารำเจรำ%ญ

เติ%บโติจะมี�รำ!ปรำ�าง แติกุติ�างกุ�น

ส�วนห�วส�วนอกุส�วนที่ อง

ล�กุษณ์ะที่��วไป

ล�กุษณ์ะที่��วไป

ติ�วผู้! ติ�วเมี�ยุ

Culicinae

Anophelinae

ช่�วยุให แยุกุเพศข่องยุ�งได ง�ายุ

ส�วนห�ว

ล�กุษณ์ะที่��วไปข่องปากุ

ปากุข่องยุ�งติ�วเมี�ยุไว สาหรำ�บแที่งด!ดเล�อดปากุข่องยุ�งติ�วผู้! ใช่ แที่งด!ดกุ%นเล�อดไมี�ได แติ�ใช่ ด!ดน+าหวานได ส�วน

ห�ว

ล�กุษณ์ะกุารำด!ดเล�อดข่องยุ�ง

เส นโลห%ติฝอยุ

ยุ�งจะปล�อยุน+าลายุที่��มี�สารำป3องกุ�นเล�อดแข่,งติ�วเพ��อช่�วยุให ด!ดเล�อดได ง�ายุและนานพอจนอ%�มี

ปากุข่องเพศเมี�ยุมี�ล�กุษณ์ะ

คล ายุเข่,มี ฉี�ดยุา

(styles)

ส�วนอกุ

• ป5กุ 2 ค!� (ป5กุค!�หน าใช่ บ%น ป5กุค!�หล�งใช่ ที่รำงติ�ว)

• ข่า 3 ค!�

• ปล องที่ อง 10 ปล อง • ปลายุที่ องปล องที่�� 8

ข่องเพศเมี�ยุ มี�อว�ยุวะ ส�บพ�นธุ์�� 1 ค!� ส�วน

ที่ อง

ล�กุษณ์ะโครำงสรำ างภายุในข่องยุ�ง

ความีรำ! เกุ��ยุวกุ�บยุ�งลายุความีรำ! เกุ��ยุวกุ�บยุ�งลายุ- ยุ�งลายุติ�วเมี�ยุจะผู้สมีพ�นธุ์��เพ�ยุงครำ�+งเด�ยุว

สามีารำถวางไข่�ได ติลอดช่�ว%ติ ครำ�+งละ 40-100 ฟิอง- ออกุหากุกุ%นไมี�ไกุล จากุแหล�งเพาะพ�นธุ์�� โดยุ

ที่��วไปมี�กุบ%นไปไมี�เกุ%น 50 เมีติรำ

- ส�วนใหญ�ยุ�งลายุบ านช่อบกุ�ดคนในบ าน ส�วนยุ�งลายุสวนช่อบกุ�ดคนนอกุบ าน

- ยุ�งลายุช่�กุช่�มีมีากุในฤด!ฝนช่�วงหล�งฝนติกุ เพรำาะอ�ณ์หภ!มี% และความีช่�+น

พอเหมีาะแกุ�กุารำแพรำ�พ�นธุ์��

วงจรำช่�ว%ติข่องยุ�งลายุ

4-5 ว�นไข่�ยุ�งลายุ

ยุ�งลายุ

1-2 ว�นล!กุน+า

7-10 ว�นติ�วโมี�ง

1-2 ว�น

ติ�วผู้! 7 ว�น ติ�วเมี�ยุ 30 - 45 ว�น

ส�ว%กุา แสงธุ์ารำาที่%พยุ�สาน�กุงานควบค�มีโรำคไข่ เล�อดออกุ

ความีรำ! เกุ��ยุวกุ�บยุ�งพาหะนาโรำคไข่ เล�อดออกุ ยุ�งลายุบ าน Aedes aegypti

เป็�นพาหะนาโรค 98 %

ยุ�งลายุสวน Aedes albopictus เป็�นพาหะนาโรค 2 %

พฤติ%กุรำรำมีข่องยุ�งลายุยุ�งลายุติ�วผู้!

กุ%นน+าหวานอยุ�างเด�ยุวยุ�งลายุติ�วเมี�ยุ

กุ%นน+าหวานและเล�อด

น+าหวานเล�อด

แหล�งพล�งงานโปรำติ�นในเล�อด

พ�ฒนาไข่�

กุารำวางไข่�ข่องยุ�งลายุ

ผู้%วน+าจ ะ

ไข่�ยุ�งลายุ

ยุ�งลายุช่อบวางไข่�ที่��ใด

0 เมีติรำ

1.2 เมีติรำ

3.0 เมีติรำ

4.6 เมีติรำ1.2 %

0.9 %

67.8 %

30.1%

ล!กุน+ายุ�งกุ นปล�อง

ล!กุน+ายุ�งรำาคาญ

1. ยุ�งลายุเกุาะเส�+อผู้ าที่��ห อยุแข่วนรำ อยุละ 66.5

3. ยุ�งลายุเกุาะข่ างฝารำ อยุละ 2.5

ส�ว%กุา แสงธุ์ารำาที่%พยุ� สาน�กุโรำคติ%ดติ�อนาโดยุแมีลง กุรำมีควบค�มีโรำค โที่รำ. 0-2965-9609 e-mail: saengths@yahoo.com

2. ยุ�งลายุเกุาะมี� ง เช่�อกุมี� ง ติามีเครำ��องเรำ�อน โคมีไฟิ

รำ อยุละ 31

แหล�งเกุาะพ�กุข่องยุ�งลายุ

ยุ�งลายุช่อบวางไข่�ในภาช่นะเกุ,บน+าที่��เป;นน+าน%�งและน+าใสน+าจ�ดและสะอาด

ยุ�งลายุช่อบแติ�ยุ�งลายุไมี�ช่อบน+าสกุปรำกุ

กุ,วางไข่�ได

น+าเน�าเส�ยุน+าโสโครำกุ

น+าครำา

ที่�อรำะบายุน+า

มีาติรำกุารำในกุารำควบค�มียุ�งลายุแบ�งออกุเป;น

กุารำป3องกุ�นโรำคล�วงหน าและกุารำควบค�มีกุารำรำะบาด

กุารำป3องกุ�นโรำคล�วงหน าเน นกุารำกุาจ�ดล!กุน+ายุ�งลายุ

กุารำควบค�มีกุารำรำะบาดติ องกุาจ�ดที่�+งติ�วยุ�งลายุ

และล!กุน+ายุ�งลายุ

ว%ธุ์�กุารำกุาจ�ดล!กุน+า

ที่างกุายุภาพ

- กุารำป�ดปากุภาช่นะเกุ,บน+า- กุารำเปล��ยุนน+าที่�กุ 7 ว�น- กุารำเกุ,บที่าลายุเศษว�สด�ที่��ไมี� ใช่ แล ว- กุารำกุลบ ถมี หรำ�อรำะบายุน+า- กุารำใช่ ข่�นด�กุล!กุน+า- กุารำข่�ดล างภาช่นะ

ที่างช่�วภาพ

. ศ�ติรำ!ธุ์รำรำมีช่าติ%

- ปลาหางนกุยุ!ง - ปลากุ�ด - ปลาสอด - ปลาห�วติะกุ��ว - ปลาติะเพ�ยุน - ติ�วอ�อนแมีลงปอ. ผู้ล%ติภ�ณ์ฑ์�จากุพ�ช่- กุารำใช่ ผู้ลมีะกุรำ!ด

ที่างเคมี�

- ใช่ ที่รำายุกุาจ�ดล!กุน+า- กุารำใช่�เกุล�อแกุง /น+าส มีสายุช่!/ผู้งซั�กุฟิอกุ-กุารำใช่ สารำยุ�บยุ�+งกุารำเจรำ%ญเติ%บโติ-Bti

กุารำป3องกุ�นกุาจ�ดล!กุน+ายุ�งลายุที่างกุายุภาพ

ติ องป�ดฝาให มี%ดช่%ด

จ>งจะป3องกุ�นยุ�งลายุเข่ าไป

วางไข่�

อาจป�ดปากุโอ�งด วยุผู้ ามี� งหรำ�อติาข่�ายุ

ไนล�อนช่น%ดถ��

ควรำเปล��ยุนน+าที่�กุ 7 ว�น

และข่�ดล างผู้%วด านในด วยุ

เพ��อกุาจ�ดไข่�ที่��ติ%ดอยุ!�หรำ�อปล!กุด วยุด%น แที่นกุารำแช่�ในน+า

กุารำกุาจ�ดล!กุน+ายุ�งลายุที่างกุายุภาพ

กุารำกุาจ�ดล!กุน+ายุ�งลายุที่างช่�วภาพ

ล!กุน+ายุ�งยุ�กุษ�

ไรำน+าจ�ด

มีวนกุรำรำเช่�ยุง

แมีลงเหน��ยุงติ�วอ�อนแมีลงปอ

มีวนกุ%�งไมี น+า

ปลาหางนกุยุ!ง

ผู้ล%ติภ�ณ์ฑ์� ช่น%ด 1% ใช่ ในอ�ติรำา1 กุรำ�มีติ�อน+า 10 ล%ติรำ หรำ�อ20 กุรำ�มีติ�อน+า 200 ล%ติรำ

ผู้ล%ติภ�ณ์ฑ์� ช่น%ด 2 % ใช่ ในอ�ติรำา0.5 กุรำ�มีติ�อน+า 10 ล%ติรำ หรำ�อ

10 กุรำ�มีติ�อน+า 200 ล%ติรำ

กุารำกุาจ�ดล!กุน+ายุ�งลายุที่างเคมี�

ต้�องบร�โภคทรายกำาจั�ดลู�กำน�าชน�ด 1%จัานวน 3.4 กำ�โลูกำร�ม จั!งจัะเสี#ยช#ว�ต้

เน$%องจัากำพ�ษของสีารเคม#น+าหน�กุติ�ว 4 กุ%โลกุรำ�มี

ผู้ล%ติภ�ณ์ฑ์�กุาจ�ดล!กุน+ามี�ความีเป;นพ%ษติ�อคนน อยุ

น+าหน�กุติ�ว 12 กุ%โลกุรำ�มี

ต้�องบร�โภคทรายกำาจั�ดลู�กำน�าชน�ด 1%จัานวน 10.3 กำ�โลูกำร�ม จั!งจัะเสี#ยช#ว�ต้

เน$%องจัากำพ�ษของสีารเคม#

น+าหน�กุติ�ว 25 กุ%โลกุรำ�มี

ต้�องบร�โภคทรายกำาจั�ดลู�กำน�าชน�ด 1%จัานวน 21.5 กำ�โลูกำร�ม จั!งจัะเสี#ยช#ว�ต้

เน$%องจัากำพ�ษของสีารเคม#

น+าหน�กุติ�ว 50 กุ%โลกุรำ�มี

ต้�องบร�โภคทรายกำาจั�ดลู�กำน�าชน�ด 1%จัานวน 43 กำ�โลูกำร�ม จั!งจัะเสี#ยช#ว�ต้

เน$%องจัากำพ�ษของสีารเคม#

แหล�งเพาะพ�นธุ์��ข่องยุ�งลายุ

แหล�งเพาะพ�นธุ์��ข่องยุ�งลายุ

แหล�งเพาะพ�นธุ์��นอกุบ าน

แหล�งเพาะพ�นธุ์��นอกุบ าน

แหล�งเพาะพ�นธุ์��นอกุบ าน

ความีรำ! เรำ��องช่�วน%ส�ยุข่องยุ�งลายุที่าให ติรำะหน�กุว�า ไมี�ควรำควบค�มียุ�งลายุโดยุกุารำพ�นสารำเคมี� ซั>�งมี�ฤที่ธุ์%?ติกุค างไปติามีที่�อรำะบายุน+า แติ�ควรำเน นไปที่��แหล�งเกุาะพ�กุด�งกุล�าว ซั>�งอยุ!�ภายุในบ าน และควรำพ�นในเวลากุลางว�น ซั>�งเป;นเวลาที่��ยุ�งลายุออกุหากุ%น ในกุารำกุาจ�ดล!กุน+ายุ�งลายุกุ,เช่�นเด�ยุวกุ�น คงจะไมี�มี�ใครำมี��งความีสนใจไปที่��แหล�งน+าสกุปรำกุ หรำ�อที่�อรำะบายุน+าอ�กุติ�อไป

กุารำควบค�มีกุารำรำะบาดติ องกุาจ�ดที่�+งติ�วยุ�งลายุ และล!กุน+ายุ�งลายุ

แติ�เมี��อมี�ผู้! ป@วยุโรำคไข่ เล�อดออกุ

เกุ%ดข่>+นในช่�มีช่น

กุารำมี�ส�วนรำ�วมีข่องปรำะช่าช่น จั�ดว(าม#ความสีาค�ญมากำท#%สี*ด จัากำ

ป็ระสีบกำารณ์,ในอด#ต้ท#%ผ่(านมาของ อาจัารย,หลูายๆ ท(านป็รากำฏว(า กำาร

ควบค*มโรคไข�เลู$อดออกำโดยหน(วยงานสีาธารณ์สี*ขท*กำระด�บเพ#ยงอย(าง

เด#ยวไม(สีามารถบรรลู*ผ่ลูสีาเร4จัได�หร$ออาจัเกำ�ดผ่ลูเพ#ยงช�%วระยะเวลูา

สี��น ๆ ด�งน��นเจ าข่องบ านแติ�ละบ านควรำมี��นด!แลกุาจ�ดล!กุน+ายุ�งลายุภายุในบ านข่องตินเอง