FİNANSAL SİSTEM VE BANKACILIK

2

Finansal sistemin temel işlevini açıklayarak, finansal sistemin unsurlarını öğreneceğiz.

Bankanın ne demek olduğunu ve bankaların işlevlerini öğreneceğiz.

Banka türlerinin neler olduğunu anlayacağız.

Türk finans sektöründe yer alan bankalarla ilgili sayısal veriler vereceğiz.

1

2

3

4

İÇERİK

3 FİNANSAL SİSTEM VE BANKALAR

Fon fazlası verenlerle fon açığı verenler arasındaki fon akımını gerçekleştiren sisteme

Finansal Sistem adı verilir.

4 FİNANSAL SİSTEM VE BANKALAR

Finansal Kurumlar

Yatırımcılar

Hane halkıİşletmeler

Devlet

Finansal Piyasalar

Tasarrufçular

Hane halkıİşletmeler

Devlet

Finansal Sistem ve Bileşenleri

5

Ekonomik kaynakların zaman, sınır ve endüstriler arasında transferini gerçekleştirmek,

Kredi kullandırmak,

Tasarruf düzeyini belirlemek,

Ödemelerde kolaylık sağlamak,

FİNANSAL SİSTEMİN İŞLEVLERİ

6

Para yaratımını mümkün kılmak,

Risk transferini gerçekleştirmek,

Likiditeyi sağlamak,

İşlem, bilgi ve araştırma maliyetlerini düşürmek.

FİNANSAL SİSTEMİN İŞLEVLERİ

7 FİNANSAL SİSTEMİ ANLAMAK

Finansal Sistemin Unsurları

Fon arz edenler

Fon talep edenler

Finansal kurumlar

Finansal araçlar

Düzenleyici ve denetleyici kurumlar

Fon arz edenler ile talep edenler arasındaki fon akışı doğrudan ya da dolaylı olabilir.

8 FON ARZ EDENLER

Fon arz edenler, giderinden çok geliri olanlardır. Geliri fazla olanlar tasarruf ederek, bu tasarruflarını çeşitli yatırım araçlarında değerlendirmek isterler.

9

Fon talep edenler gelirinden daha fazla gideri olanlardır. Aradaki açığı borçlanarak ya da menkul kıymet ihraç ederek kapatırlar.

FON TALEP EDENLER

10 FİNANSAL KURUMLAR

Fon arz edenlerle fon talep edenleri bir araya getiren, fon transferini etkinleştirmek için kurulmuş olan kurumlara finansal aracı kurumlar denir.

11

Bankalar Factoring şirketleri Leasing şirketleri Tüketici finansman şirketleri Sigorta şirketleri Aracı kurumlar Yatırım fonları Yatırım ortaklıkları Borsalar

FİNANSAL KURUMLAR

12

Fon arz edenler bu fonlar karşılığında fon talep edenlerden bir belge almaktadırlar. Bu belgeye finansal araç, finansal varlık ya da menkul kıymet adı verilir. Finansal varlıkların arsa, bina, araç, gereç gibi reel varlıklardan farkı, değerlerinin fiziki bir yapıya değil gelecekte beklenen nakit akışlarına göre belirlenmesidir.

FİNANSAL ARAÇLAR

13

- Mevduat Kredi Hazine bonosu Finansman bonosu Varlığa dayalı menkul kıymet Tahvil Hisse senedi

FİNANSAL ARAÇLAR

14 DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR

Finansal sistemin faaliyetlerini düzenleyen hukuk kuralları yani yasalar ve faaliyetlerin yasalara uygunluğunu denetleyen kurumlar bulunmalıdır. Finansal sistemin düzenlenmesi ve denetimi, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de belirli ihtiyaçlara göre yapılandırılmıştır. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Finans sisteminin sağlığını ve güvenini sağlamak,

• Tasarruf sahiplerini korumak,

• Tasarruf sahiplerinin ve yatırımcıların edinebilecekleri bilgi düzeyini artırmak,

• Para ve finans politikalarının hedefler çerçevesinde yürütülmesini temin etmek.

15

Hazine Müsteşarlığı Merkez Bankası Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme

Kurulu (BDDK) Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF)

İLGİLİ KURUMLAR

16 BANKA

Tasarruf sahiplerinden mevduat adı altında topladıkları fonları ihtiyaç duyan kişi ya da kuruluşlara kredi olarak kullandıran yani fon fazlası bulunan kişi ya da kuruluşlar ile fon ihtiyacı olan kişi ya da kuruluşlar arasında finansal aracılık işlevi gören kuruluşlar banka olarak tanımlanmaktadır.

17 BANKALARIN İŞLEVLERİ

Bankalar kredi alış-verişinde güveni sağlayan kurumlardır.

Bankalar küçük, büyük ödünç verilebilir fonları toplayarak, büyük fonların birikmesine hizmet ederler.

18

Bankalar, kendilerine yatırılan fonların vadelerinden daha uzun vadelerde kredi verebilirler.

Bankaların krediye aracı olmaları, firma ve bireylerin paraya olan gereksinimlerinin karşılanmasını kolaylaştırır.

Bankalar, halkı belli süre harcamadıkları paraları saklamak külfetinden kurtarırlar.

BANKALARIN İŞLEVLERİ

19 BANKA TÜRLERİ

Fon kabul şekline göre

Faaliyetlerine göre

Faaliyet gösterilen coğrafyaya göre

Tabi olunan düzenlemelere göre

Sermaye yapısına göre

20 FON KABUL ŞEKLİNE GÖRE BANKALAR

Doğrudan fon toplamaya yetkili bankalar

Mevduat (Ticaret) bankaları

Katılım bankaları

Dolaylı fon toplamaya yetkili bankalar

Kalkınma bankaları

Yatırım bankaları

21 MEVDUAT BANKALARI

1 Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. 18 Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ Turkey A.Ş.

2 Türkiye Halk Bankası A.Ş. 19 Burgan Bank A.Ş.

3 Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. 20 Citibank A.Ş.

4 Adabank A.Ş. 21 Denizbank A.Ş.

5 Akbank T.A.Ş. 22 Deutsche Bank A.Ş.

6 Anadolubank A.Ş. 23 Finans Bank A.Ş.

7 Fibabanka A.Ş. 24 HSBC Bank A.Ş.

8 Şekerbank T.A.Ş. 25 ING Bank A.Ş.

9 Tekstil Bankası A.Ş. 26 Odea Bank A.Ş.

10 Turkish Bank A.Ş. 27 Rabobank A.Ş.

11 Türk Ekonomi Bankası A.Ş. 28 Turkland Bank A.Ş.

12 Türkiye Garanti Bankası A.Ş. 29 Bank Mellat

13 Türkiye İş Bankası A.Ş. 30 Habib Bank Limited

14 Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. 31 Intesa Sanpaolo S.p.A.

15 Birleşik Fon Bankası A.Ş. 32 JPMorgan Chase Bank N.A.

16 Alternatifbank A.Ş. 33 Société Générale (SA)

17 Arap Türk Bankası A.Ş. 34 The Royal Bank of Scotland Plc.

22 KALKINMA VE YATIRIM BANKALARI

1 İller Bankası A.Ş. 8 Nurol Yatırım Bankası A.Ş.

2 Türk Eximbank 9 Taib Yatırım Bank A.Ş.

3 Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. 10 Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş.

4 Aktif Yatırım Bankası A.Ş. 11 BankPozitif Kredi ve Kalkınma Bankası A.Ş.

5 Diler Yatırım Bankası A.Ş. 12 Merrill Lynch Yatırım Bank A.Ş.

6 GSD Yatırım Bankası A.Ş. 13 Standard Chartered Yatırım Bankası Türk A.Ş.

7 İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.

23 KATILIM BANKALARI

1 Asya Katılım Bankası A.Ş. * 3 Kuveyt T. Katılım Bank. A.Ş.

2 T. Finans Katılım Bankası A.Ş. 4 Albaraka T. Katılım Bank. A.Ş.

* Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun 03.02.2015 tarihli ve 6187 sayılı kararı ile, Bank Asya Katılım Bankası A.Ş.’nin imtiyazlı pay sahiplerinin temettü dışındaki ortaklık haklarının Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından kullanılmasına karar verilmiştir

24 FAALİYETLERİNE GÖRE BANKALAR

Uzman bankalar

- Faaliyetlerinin yoğunlaştığı alana göre uzman bankalar

Tarım bankası

Kooperatif bankası

İpotek bankası

Kalkınma bankası

Yatırım bankası

İhracat-ithalat bankası

Takas saklama bankası

25

Uzman bankalar

- Müşterilerin niteliğine göre uzman bankalar

Perakendeci banka

Toptancı banka

Evrensel banka

FAALİYETLERİNE GÖRE BANKALAR

26 FAALİYET GÖSTERDİKLERİ COĞRAFYAYA GÖRE BANKALAR

Yerel banka: Merkezi ve şubeleri ulusal sınırlar içinde bulunan, yurtdışında temsilcilik ofisi, şube, iştirak ya da bağlı ortaklık gibi herhangi bir örgütlenmesi bulunmayan, faaliyetleri yurtiçinde içinde yerleşik gerçek ve tüzel kişiler ile sınırlı olan ve kuruluş, faaliyet ve diğer uygulamalar yönünden sadece merkez ve şubelerinin bulunduğu ülkenin düzenlemelerine tabi tutulan bankalar yerel banka olarak adlandırılmaktadır.

Uluslararası banka: Merkezlerinin bulunduğu ülke dışında temsilcilik, şube, iştirak ya da bağlı ortaklık gibi bir örgütlenmesi olan, bu türden örgütlenmelerin bulunduğu ülkede yerleşik gerçek ve tüzel kişilere de hizmet sunan, merkezinin bulunduğu ülkenin düzenlemelerinin yanı sıra temsilcilik, şube, iştirak ya da bağlı ortaklığın bulunduğu ülkenin düzenlemelerine de tabi olarak faaliyet gösteren bankalar uluslararası banka olarak adlandırılmaktadır.

27 TABİ OLDUKLARI DÜZENLEMELERE GÖRE BANKALAR

Sınır içi (On-Shore) banka: Kurulu bulunduğu ülkede yerleşik gerçek veya tüzel kişilerden fon kabul etme veya bunlara hizmet sunma konusunda herhangi bir kısıtlama bulunmayan, merkezinin ve şubelerinin bulunduğu ülkede ya da ülkelerde uygulanan kurallar bakımından herhangi bir ayrıcalığa tabi tutulmayan bankalar sınır içi banka olarak adlandırılmaktadır.

Sınır dışı (Off-Shore) banka: Faaliyetleri kurulu olunan ülke harici ile sınırlı tutulan, kurulu olunan ülkede yerleşik gerçek veya tüzel kişilerden mevduat veya bir başka şekilde fon kabul etme yetkisine sahip olmayan ve bu ülkede uygulanan ekonomik ve mali mevzuata tabi tutulmayan bankalar sınır dışı banka olarak adlandırılmaktadır.

28 ON-SHORE BANKALAR

Banka adı Kuruluş adı Ülkesi

Akbank Akbank ag Almanya

Akbank Akbank Internatıonal n.v. Hollanda

Anadolubank Anadolubank Nederland n.v. Hollanda

Bankpozitif JCS Bankpozitiv Kazakistan

Denizbank C.s.j.c dexıa bank Rusya fed.

Denizbank Denizbank a.g wıen Rusya

Şekerbank Şekerbank kıbrıs ltd. KKTC

Ziraat Bankası Azer-Türk bank açık tip a.ş. Azerbaycan

Ziraat BankasıKazakhstan Ziraat International Bank

Kazakistan

Ziraat Bankası Turkısh Ziraat Bank Bosnıa dd. Bosna hersek

Ziraat Bankası Turkmen Turkish Comm. Bank Türkmenistan

Ziraat Bankası Uzbekıstan Turkish Bank Özbekistan

Ziraat Bankası Ziraat Bank Internatıonal a.g. Almanya

Ziraat Bankası Ziraat Bank Moscow cjsc Rusya fed.

Ziraat Bankası Ziraat Banka ad skopje Makedonya

Banka adı Kuruluş adı Ülkesi

Türk Ekonomi B.

The Economy Bank n.v. Hollanda

T. Garanti B Garanti Bank Int.n.v Hollanda

T. Garanti B. Garanti Bank Moscow Rusya fed.

T. Halk B. Demir-Halk Bank n.v. Hollanda

T. İş Bankası İşbank gmbh Almanya

T. Vakıflar B. Kıbrıs Vakıflar Bankası ltd. KKTC

T. Vakıflar B. Vakıfbank Internatıonal a.g. Avusturya

Yapı ve Kredi B.

Banque de commerce İsviçre

Yapı ve Kredi B.

Yapı kredi bank azerbaycan Azerbaycan

Yapı ve Kredi B.

Yapı kredi bank nederland nv Hollanda

Yapı ve Kredi B.

Yapı kredi moscow Rusya fed.

29 OFF-SHORE BANKALAR

Banka adı Kuruluş adı Ülkesi

Denizbank Euro Deniz Int. Bankıng Unıt lt. KKTC

Kuveyt türk Kuveyt Türk Katılım B. Dubai Ltd. Bir.Arap Emirlik

Şekerbank t. Şekerbank Int. Bank Unıt. Ltd. KKTC

Tekstil B. The Euro Textıle Int. Bank. KKTC

30 SERMAYE YAPILARINA GÖRE BANKALAR

Kamu sermayeli banka

Özel sermayeli banka

Yabancı sermayeli banka

Müşterek kontrol edilen bankalar

31 KAMU SERMAYELİ BANKALAR

Banka Adı Kontrol Eden

İller Bankası Belediyeler

T.C. Ziraat Bankası Hazine Müsteşarlığı

Türk Eximbank Hazine Müsteşarlığı

T. Kalkınma Bankası Hazine Müsteşarlığı

Türkiye Halk Bankası Özelleştirme İdaresi Başk.

T. Vakıflar Bankası Vakıflar GM Temsil Ettiği V.

32 ÖZEL SERMAYELİ BANKALARBanka Adı Kontrol Eden

Adabank TMSF

Aktif Yatırım B. Çalık Holding A.Ş.

Alternatifbank Commercıal Bank of Qatar

Anadolubank Habaş Sın. ve Tıb. Gaz. A.Ş.

Birleşik Fon Bankası A.Ş. TMSF

Diler Yatırım B. Yazıcı Dem. Çel. S. ve T. A.Ş.

Gsd Yatırım B. GSD Holding A.Ş.

Nurol Yatırım B. Nurol Holding A.Ş.

Fibabanka A.Ş. Fiba Grup

Tekstil Bankası GSD Holding A.Ş.İstanbul Takas ve Saklama Bankası

Borsa İstanbul

Türkiye İş Bankası T.İş Bankası A.Ş. Men. Mun. Vakfı

Asya Katılım Bankası * TMSF - Forum İnşaat Dekorasyon Turizm

Akbank Sabancı Holding

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası T.İş Bankası A.Ş.

Turkish Bank Özyol Holding* BDDK’nın 03.02.2015 tarihli ve 6187 sayılı kararı ile, Bank Asya Katılım Bankası A.Ş.’nin imtiyazlı pay sahiplerinin temettü dışındaki ortaklık haklarının TMSF tarafından kullanılmasına karar verilmiştir

33 YABANCI SERMAYELİ BANKALARBanka Adı Kontrol EdenT.Finans Katılım. B. National Commercial BankBankpozitif Tarshish-Hapo. Hold. and Inv.Ltd.Albaraka T. Kat. B. Albaraka Banking GroupArap Türk Bankası Libyan Foreign BankKuveyt Türk Kat. B. Kuveyt Finans KurumuTaib Yatırım B. Aksoy Holding A.ŞBurgan Bank Burgan Bank GrubuFinansbank National Bank of GreeceDenizbank Sberbank of RussiaCitibank COICStandart Chartered Yatırım Bankası Türk AŞ. Standard Charter BankDeutsche Bank Deutsche Bank AGHsbc Bank HSBC Bank PlcIng Bank ING Bank NVMerrill Lynch Yat. B Merrill Lynch Eur. As Hold. Inc.Turkland Bank Bankmed Sal. ve Arab Bank Plc.Bank Mellat Bank Mellat İranHabib Bank Limited Habib Bank HBLJp Morgan C. B. N.A. JPMorgan Chase BankSocıete Generale S.A. Societe Generale SA ParisThe Royal Bank of Scotland The Royal Bank of Scotland NVOdea Bank AŞ. Bank Auidi

34 MÜŞTEREK KONTROL EDİLEN BANKALAR

Banka Adı Kontrol Eden

T. Ekonomi Bankası A.Ş. TEB Holding ve BNP Paribas Yatırımlar Holding

T. Garanti Bankası A.O.Doğuş Grubu ve BBVA (BANCO BILBAO VIZCAYA

ARGENTARIA S.A)

Şekerbank T.A.Ş.BTA Securities JSC

Sec. ve Şekerbank T.A.Ş. Personeli Munzam Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı

Yapı ve Kredi Bankası Koç Finansal Hizmetler A.Ş. ve UniCredit

35 BANKALARIN FAALİYETLERİ  Mevduat

BankasıKatılım Bankası

Kalkınma ve Yatırım Bankası

Bankacılık İşlemleri

Mevduat kabulü √  Katılım fonu kabulü   √Kredi verme islemleri √ √ √Ödeme, fon transferi ve tahsilât işlemleri √ √ √Kambiyo senetlerinin istirası işlemleri √ √ √Saklama hizmetleri √ √ √Ödeme vasıtalarına ilişkin işlemler √ √ √Kambiyo işlemleri; para piyasası araçları, kıymetli maden alımı, satımı, emanete alınması

√ √ √

Garanti işleri √ √ √Bankalararası piyasada para alım satımı işlemlerine aracılık √ √ √

Sermaye Piyasası İşlemleri

Vadeli islem ve opsiyon sözlesmelerinin, finansal araçların alımı, satımı ve aracılık

√ (17/32)* √ √(3/13)*

Sermaye piyasası araçlarının alım ve satımı ile geri alım veya tekrar satım taahhüdü √(29/32)* √ √(11/13)*Sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satısına aracılık işlemleri √ √ √(5/13)*İhraç edilmis olan sermaye piyasası araçlarının alım satımına aracılık işlemleri √(30/32)* √ √(11/13)*Yatırım danısmanlığı işlemleri √ √ √(4/13*)Portföy isletmeciliği ve yönetimi √ √ √(5/13)*Piyasa yapıcılığı √ √ √Saklama hizmetleri √ √ √

Sigortacılık İşlemleri

Sigorta acenteliği ve bireysel emeklilik aracılık hizmetleri √ √ √

DiğerFaktöring ve forfaiting işlemleri √ √ √Finansal kiralama işlemleri   √ √