5018 SAYILI 5018 SAYILI KAMU MALİ YÖNETİMİ ve KAMU MALİ YÖNETİMİ ve

KONTROL KANUNUNAKONTROL KANUNUNA GÖRE GÖRE

MERKEZİ YÖNETİM MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNİN BÜTÇESİNİN

HAZIRLANMASIHAZIRLANMASI

1. Bütçe ve Yasal Dayanağı1. Bütçe ve Yasal Dayanağı

Bütçe, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa Bütçe, 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre; Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile göre; Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi ifade eder.usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi ifade eder.

Bütçe esas itibariyle bir kanun olmasına karşın bütçe yasa Bütçe esas itibariyle bir kanun olmasına karşın bütçe yasa tasarısının hazırlanması, mecliste görüşülmesi ve tasarısının hazırlanması, mecliste görüşülmesi ve kanunlaşması açısından özellik arz eden bir kanundur. kanunlaşması açısından özellik arz eden bir kanundur. Bütçe yasası kamu yönetiminin faaliyetlerini hukuki Bütçe yasası kamu yönetiminin faaliyetlerini hukuki normlara bağlayan bir yasadır. Ülkemizde devlet bütçesi normlara bağlayan bir yasadır. Ülkemizde devlet bütçesi yasal dayanağını Anayasanın 161-162-163-164 nolu yasal dayanağını Anayasanın 161-162-163-164 nolu maddelerinden ve 5018 sayılı Kanundan almaktadır. 5018 maddelerinden ve 5018 sayılı Kanundan almaktadır. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile devlet sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile devlet bütçesinin esas ve şekle ait hükümlerini, hazırlama bütçesinin esas ve şekle ait hükümlerini, hazırlama esaslarını ve bütçenin uygulanmasını esaslı bir şekilde esaslarını ve bütçenin uygulanmasını esaslı bir şekilde saptamış ve yasal ilkeleri belirlemiştir.saptamış ve yasal ilkeleri belirlemiştir.

2.Bütçe Türleri ve Kapsamı2.Bütçe Türleri ve Kapsamı Genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri; Genel yönetim kapsamındaki idarelerin bütçeleri;

1- 1- Merkezi yönetim bütçesi, Merkezi yönetim bütçesi, 2- 2- Sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve Sosyal güvenlik kurumları bütçeleri ve 3- 3- Mahalli idareler bütçeleri olarak Mahalli idareler bütçeleri olarak

hazırlanır ve uygulanır. hazırlanır ve uygulanır.

Kamu idarelerince bunlar dışında herhangi Kamu idarelerince bunlar dışında herhangi bir ad altında bütçe oluşturulamaz. bir ad altında bütçe oluşturulamaz.

2-2-11- Merkezi Yönetim Bütçesi- Merkezi Yönetim Bütçesi 5018 Sayılı Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer 5018 Sayılı Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer

alan kamu idarelerinin bütçelerinden oluşur.alan kamu idarelerinin bütçelerinden oluşur.

I- Genel bütçeI- Genel bütçe, Devlet tüzel kişiliğine dâhil olan ve 5018 , Devlet tüzel kişiliğine dâhil olan ve 5018 Sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin Sayılı Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesidir. bütçesidir.

II- Özel bütçe,II- Özel bütçe, bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve 5018 Sayılı çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve 5018 Sayılı Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir.bütçesidir.

III- Düzenleyici ve denetleyici kurum bütçesi,III- Düzenleyici ve denetleyici kurum bütçesi, özel özel kanunlarla kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan kanunlarla kurul, kurum veya üst kurul şeklinde teşkilatlanan ve 5018 Sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan her bir ve 5018 Sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan her bir düzenleyici ve denetleyici kurumun bütçesidir.düzenleyici ve denetleyici kurumun bütçesidir.

2-2-2-2- Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi

Sosyal güvenlik hizmeti sunmak Sosyal güvenlik hizmeti sunmak üzere, kanunla kurulan ve 5018 Sayılı üzere, kanunla kurulan ve 5018 Sayılı Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer Kanuna ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin alan her bir kamu idaresinin bütçesidir.bütçesidir.

2-2-33- Mahalli İdare Bütçesi- Mahalli İdare Bütçesi

Mahalli idare kapsamındaki kamu Mahalli idare kapsamındaki kamu idarelerinin bütçesidir idarelerinin bütçesidir

3.Bütçe İlkeleri3.Bütçe İlkeleri 5018 Sayılı Kanuna göre5018 Sayılı Kanuna göre bütçelerin hazırlanması, uygulanması ve kontrolünde aşağıdaki ilkelere uyulur:bütçelerin hazırlanması, uygulanması ve kontrolünde aşağıdaki ilkelere uyulur: 1)1) Bütçelerin hazırlanması ve uygulanmasında, makro ekonomik istikrarla Bütçelerin hazırlanması ve uygulanmasında, makro ekonomik istikrarla

birlikte sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak esastır.birlikte sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak esastır. 2)2) Kamu idarelerine bütçeyle verilen harcama yetkisi, kanunlarla düzenlenen Kamu idarelerine bütçeyle verilen harcama yetkisi, kanunlarla düzenlenen

görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır.görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılır. 3)3) Bütçeler, kalkınma planı ve programlarda yer alan politika, hedef ve Bütçeler, kalkınma planı ve programlarda yer alan politika, hedef ve

önceliklere uygun şekilde, idarelerin stratejik planları ile performans önceliklere uygun şekilde, idarelerin stratejik planları ile performans ölçütlerine ve fayda-maliyet analizine göre hazırlanır, uygulanır ve kontrol ölçütlerine ve fayda-maliyet analizine göre hazırlanır, uygulanır ve kontrol edilir.edilir.

4)4) Bütçeler, stratejik planlar dikkate alınarak izleyen iki yılın bütçe Bütçeler, stratejik planlar dikkate alınarak izleyen iki yılın bütçe tahminleriyle birlikte görüşülür ve değerlendirilir.tahminleriyle birlikte görüşülür ve değerlendirilir.

5)5) Bütçe, kamu malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini Bütçe, kamu malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlar.sağlar.

6)6) Tüm gelir ve giderler gayri safi olarak bütçelerde gösterilir. Tüm gelir ve giderler gayri safi olarak bütçelerde gösterilir. 7)7) Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır. Belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesi esastır. 8)8) Bütçelerde gelir ve gider denkliğinin sağlanması esastır. Bütçelerde gelir ve gider denkliğinin sağlanması esastır. 9)9) Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce Türkiye Büyük Millet Meclisi veya Bütçeler, ait olduğu yıl başlamadan önce Türkiye Büyük Millet Meclisi veya

yetkili organlarca kabul edilmedikçe veya onaylanmadıkça uygulanamaz.yetkili organlarca kabul edilmedikçe veya onaylanmadıkça uygulanamaz. 10)10) Bütçelerde, bütçeyi ilgilendirmeyen hususlara yer verilmez. Bütçelerde, bütçeyi ilgilendirmeyen hususlara yer verilmez. 11)11) Bütçeler kurumsal, işlevsel ve ekonomik sonuçların görülmesini Bütçeler kurumsal, işlevsel ve ekonomik sonuçların görülmesini

sağlayacak şekilde Maliye Bakanlığınca uluslararası standartlara uygun olarak sağlayacak şekilde Maliye Bakanlığınca uluslararası standartlara uygun olarak belirlenen bir sınıflandırmaya tabi tutularak hazırlanır ve uygulanır.belirlenen bir sınıflandırmaya tabi tutularak hazırlanır ve uygulanır.

12)12) Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının Bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve mali saydamlık esas alınır.raporlanmasında açıklık, doğruluk ve mali saydamlık esas alınır.

13)13) Kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterilir. Kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterilir. 14)14) Kamu hizmetleri, bütçelere konulacak ödeneklerle, mevzuatla belirlenmiş Kamu hizmetleri, bütçelere konulacak ödeneklerle, mevzuatla belirlenmiş

yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirilir.yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirilir. 15)15) Bütçelerde, ödenekler belirli amaçları gerçekleştirmek üzere tahsis edilir. Bütçelerde, ödenekler belirli amaçları gerçekleştirmek üzere tahsis edilir.

4.Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun Kapsamı4.Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun Kapsamı Merkezi yönetim bütçe kanunu, merkezi yönetim Merkezi yönetim bütçe kanunu, merkezi yönetim

kapsamındaki kamu idarelerinin gelir ve gider kapsamındaki kamu idarelerinin gelir ve gider tahminlerini gösteren, bunların uygulanmasına ve tahminlerini gösteren, bunların uygulanmasına ve yürütülmesine yetki ve izin veren kanundur.yürütülmesine yetki ve izin veren kanundur.

Merkezi yönetim bütçe kanununda; yılı ve izleyen iki Merkezi yönetim bütçe kanununda; yılı ve izleyen iki yılın gelir ve gider tahminleri, varsa bütçe açığının yılın gelir ve gider tahminleri, varsa bütçe açığının veya fazlasının tutarı, açığın nasıl kapatılacağı veya veya fazlasının tutarı, açığın nasıl kapatılacağı veya fazlanın nasıl kullanılacağı, vergi muafiyeti, istisnası fazlanın nasıl kullanılacağı, vergi muafiyeti, istisnası ve indirimleri ile benzeri uygulamalar nedeniyle ve indirimleri ile benzeri uygulamalar nedeniyle vazgeçilen vergi gelirleri, borçlanma ve garanti vazgeçilen vergi gelirleri, borçlanma ve garanti sınırları, bütçelerin uygulanmasında tanınacak sınırları, bütçelerin uygulanmasında tanınacak yetkiler, bağlı cetveller, mali yıl içinde gelir ve yetkiler, bağlı cetveller, mali yıl içinde gelir ve giderlere yönelik olarak uygulanacak ve kısmen giderlere yönelik olarak uygulanacak ve kısmen veya tamamen uygulanmayacak hükümler yer alır. veya tamamen uygulanmayacak hükümler yer alır. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin her birinin gelir-gider tahminleri, merkezi yönetim her birinin gelir-gider tahminleri, merkezi yönetim bütçe kanununda ayrı bölüm veya cetvellerde bütçe kanununda ayrı bölüm veya cetvellerde gösterilebilir. gösterilebilir.

Bütçe Hazırlama SüreciBütçe Hazırlama Süreci

5-5- Orta Vadeli ProgramOrta Vadeli Program 5018 sayılı Kanunun 16’ncı maddesi uyarınca, bütçe hazırlık 5018 sayılı Kanunun 16’ncı maddesi uyarınca, bütçe hazırlık

süreci Bakanlar Kurulunun Mayıs ayının sonuna kadar makro süreci Bakanlar Kurulunun Mayıs ayının sonuna kadar makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde Devlet Planlama ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanan orta vadeli programı kabul Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanan orta vadeli programı kabul etmesiyle başlamaktadır. etmesiyle başlamaktadır.

Orta Vadeli Program, bütçe sürecini başlatarak stratejik Orta Vadeli Program, bütçe sürecini başlatarak stratejik amaçlar temelinde kamu politikaları ve uygulamalarını amaçlar temelinde kamu politikaları ve uygulamalarını şekillendirecek ve kaynak tahsisini bu çerçevede şekillendirecek ve kaynak tahsisini bu çerçevede yönlendirecektir. Aynı zamanda, kamu ve özel kesim için yönlendirecektir. Aynı zamanda, kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliğindedir.öngörülebilirliği artıracak bir yol haritası niteliğindedir.

Dinamik bir yapı arz eden ve üç yıllık perspektife sahip Dinamik bir yapı arz eden ve üç yıllık perspektife sahip olan Program, yıllık uygulamaların sonuçları ve genel olan Program, yıllık uygulamaların sonuçları ve genel şartlardaki değişmeler dikkate alınarak, her yıl şartlardaki değişmeler dikkate alınarak, her yıl yenilenmektedir. Bu kapsamda, Program uygulamaları ile yenilenmektedir. Bu kapsamda, Program uygulamaları ile Programı etkileyebilecek dışsal gelişmeler etkili bir şekilde Programı etkileyebilecek dışsal gelişmeler etkili bir şekilde izlenecek ve değerlendirilecektir. Programda yer alan amaç ve izlenecek ve değerlendirilecektir. Programda yer alan amaç ve öncelikler bakımından uygulamanın izlenmesi, öncelikler bakımından uygulamanın izlenmesi, değerlendirilmesi ve Bakanlar Kuruluna bilgi sunulmasından değerlendirilmesi ve Bakanlar Kuruluna bilgi sunulmasından Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı sorumludur. (dpt)Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı sorumludur. (dpt)

5.1.Orta Vadeli Program İçeriği;5.1.Orta Vadeli Program İçeriği; Kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği Kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği

artıracak bir yol haritası niteliğindedir.artıracak bir yol haritası niteliğindedir. Çeşitli alanlarda birbirleriyle tutarlı bir amaç, Çeşitli alanlarda birbirleriyle tutarlı bir amaç,

politika ve öncelikler seti sunmaktadır.politika ve öncelikler seti sunmaktadır. Makro politikaların yanı sıra, temel gelişme Makro politikaların yanı sıra, temel gelişme

eksenlerini ve ana sektörleri kapsar.eksenlerini ve ana sektörleri kapsar. Uzun vadeli amaçlara katkıda bulunacak Uzun vadeli amaçlara katkıda bulunacak

şekilde, üç yıllık dönemde üzerinde şekilde, üç yıllık dönemde üzerinde yoğunlaşılacak öncelikleri tespit eder.yoğunlaşılacak öncelikleri tespit eder.

Uygulamaların sonuçları ve genel şartlardaki Uygulamaların sonuçları ve genel şartlardaki değişmeler dikkate alınarak, her yıl değişmeler dikkate alınarak, her yıl yenilenecek dinamik bir yapı arz eder.yenilenecek dinamik bir yapı arz eder.

Üç yıllık perspektife sahiptir. Üç yıllık perspektife sahiptir.

6.Orta Vadeli Mali Plan6.Orta Vadeli Mali Plan Bütçe hazırlık sürecinde yer alan ikinci doküman Orta Vadeli Bütçe hazırlık sürecinde yer alan ikinci doküman Orta Vadeli

Mali Plandır. 5018 sayılı Kanuna göre Orta Vadeli Mali Plan, Mali Plandır. 5018 sayılı Kanuna göre Orta Vadeli Mali Plan, Orta Vadeli Program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla Orta Vadeli Program ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte hedef açık ve ilişkin toplam gelir ve gider tahminleri ile birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren bir belgedir. Maliye Bakanlığı tarafından tavanlarını içeren bir belgedir. Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Orta Vadeli Malî Plan, Haziran ayının onbeşine kadar hazırlanan Orta Vadeli Malî Plan, Haziran ayının onbeşine kadar Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanarak Resmî Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanarak Resmî Gazetede yayımlanmaktadır.Gazetede yayımlanmaktadır.

Bu maksatla hazırlanan orta vadeli mali plan, orta vadeli Bu maksatla hazırlanan orta vadeli mali plan, orta vadeli programda belirlenen temel amaç ve politikaların hayata programda belirlenen temel amaç ve politikaların hayata geçirilmesine yönelik olarak hazırlanan, merkezi yönetim bütçe geçirilmesine yönelik olarak hazırlanan, merkezi yönetim bütçe büyüklüklerini ve kurumsal bazda ödenek teklif tavanlarını büyüklüklerini ve kurumsal bazda ödenek teklif tavanlarını belirleyen bir belge niteliğindedir.belirleyen bir belge niteliğindedir.

Orta Vadeli Mali Planda yer alacak en önemli unsur Mali Planda Orta Vadeli Mali Planda yer alacak en önemli unsur Mali Planda yer alan politika öncelikleri ve makroekonomik göstergelere yer alan politika öncelikleri ve makroekonomik göstergelere dayanarak ekonomik sınıflandırma bazında yapılan merkezi dayanarak ekonomik sınıflandırma bazında yapılan merkezi yönetim bütçe ödenek teklif tavanlarıdır. Belirlenmiş olan yönetim bütçe ödenek teklif tavanlarıdır. Belirlenmiş olan tavan; söz konusu kurumun verebileceği hizmetler için ayrılmış tavan; söz konusu kurumun verebileceği hizmetler için ayrılmış olan maksimum kaynağı ifade etmekte olup, kurumun bütçe olan maksimum kaynağı ifade etmekte olup, kurumun bütçe teklifinde belirteceği hizmetlere ihtiyaç duyulup teklifinde belirteceği hizmetlere ihtiyaç duyulup duyulmamasına göre bu kaynağın tamamı tahsis edilebilir veya duyulmamasına göre bu kaynağın tamamı tahsis edilebilir veya edilmeyebilir. edilmeyebilir.

7.Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi7.Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi Orta vadeli program ve orta vadeli mali plan Orta vadeli program ve orta vadeli mali plan

yayımlandıktan sonra kamu idarelerinin bütçe yayımlandıktan sonra kamu idarelerinin bütçe tekliflerini ve yatırım programını hazırlama tekliflerini ve yatırım programını hazırlama sürecini yönlendirmek üzere; Bütçe Çağrısı ve eki sürecini yönlendirmek üzere; Bütçe Çağrısı ve eki Bütçe Hazırlama Rehberi Maliye Bakanlığınca, Bütçe Hazırlama Rehberi Maliye Bakanlığınca, Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Yatırım Genelgesi ve eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberi ise Devlet Planlama Teşkilatı Hazırlama Rehberi ise Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca hazırlanarak Haziran ayının Müsteşarlığınca hazırlanarak Haziran ayının sonuna kadar Resmî Gazetede yayımlanır. sonuna kadar Resmî Gazetede yayımlanır.

Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Programı Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Programı Hazırlama Rehberi, Bütçenin hazırlanmasında Hazırlama Rehberi, Bütçenin hazırlanmasında izlenecek yol ve yöntemler teknik ayrıntı ve izlenecek yol ve yöntemler teknik ayrıntı ve standartlar ve hazırlanması esnasında standartlar ve hazırlanması esnasında kullanılacak formları içerir. kullanılacak formları içerir.

7.1.Bütçe Teklifinin Hazırlanması 7.1.Bütçe Teklifinin Hazırlanması Gelir ve gider tekliflerinin Gelir ve gider tekliflerinin

hazırlanmasında; hazırlanmasında;

Orta vadeli program ve malî planda Orta vadeli program ve malî planda belirlenen temel büyüklükler ile ilke ve esaslar, belirlenen temel büyüklükler ile ilke ve esaslar,

Kalkınma planı ve yıllık program Kalkınma planı ve yıllık program öncelikleri ile kurumun stratejik planları öncelikleri ile kurumun stratejik planları çerçevesinde belirlenmiş ödenek tavanları, çerçevesinde belirlenmiş ödenek tavanları,

Kamu idarelerinin stratejik planları ile Kamu idarelerinin stratejik planları ile uyumlu çok yıllı bütçeleme anlayışı, uyumlu çok yıllı bütçeleme anlayışı,

İdarenin performans hedefleri, dikkate İdarenin performans hedefleri, dikkate alınır alınır

7.2.Genel ve Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu 7.2.Genel ve Özel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdarelerince Yapılacak Bütçe Hazırlık Çalışmalarıİdarelerince Yapılacak Bütçe Hazırlık Çalışmaları

Kamu idareleri, stratejik planları ile Bütçe Hazırlama Kamu idareleri, stratejik planları ile Bütçe Hazırlama Rehberinde yer alan esaslar çerçevesinde, bütçe gelir ve Rehberinde yer alan esaslar çerçevesinde, bütçe gelir ve gider tekliflerini gerekçeli olarak hazırlar ve yetkilileri gider tekliflerini gerekçeli olarak hazırlar ve yetkilileri tarafından imzalanmış olarak Temmuz ayı sonuna kadar tarafından imzalanmış olarak Temmuz ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına gönderir. Kamu idarelerinin yatırım Maliye Bakanlığına gönderir. Kamu idarelerinin yatırım teklifleri, değerlendirilmek üzere aynı süre içinde Devlet teklifleri, değerlendirilmek üzere aynı süre içinde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına verilir.Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına verilir.

Kamu idareleri, gider tekliflerini hazırlarken katılımcı bir Kamu idareleri, gider tekliflerini hazırlarken katılımcı bir yaklaşım benimseyecekler ve merkez dışı birimlerinin yaklaşım benimseyecekler ve merkez dışı birimlerinin ödenek taleplerinin de tekliflere yansıtılmasını ödenek taleplerinin de tekliflere yansıtılmasını sağlayacaklardır. sağlayacaklardır.

Özel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, gelir ve gider Özel bütçe kapsamındaki kamu idareleri, gelir ve gider tekliflerini hazırlayarak Temmuz ayı sonuna kadar Maliye tekliflerini hazırlayarak Temmuz ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne) Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğüne) göndereceklerdir. Genel bütçe gelir teklifi ise Maliye göndereceklerdir. Genel bütçe gelir teklifi ise Maliye Bakanlığınca hazırlanacaktır. Bakanlığınca hazırlanacaktır.

Gider teklifleri, Maliye Bakanlığınca belirlenmiş kurumsal, Gider teklifleri, Maliye Bakanlığınca belirlenmiş kurumsal, fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma esasına (analitik fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma esasına (analitik bütçe sınıflandırması); gelir teklifleri ise ekonomik bütçe sınıflandırması); gelir teklifleri ise ekonomik sınıflandırma esasına uygun olarak hazırlanacaktır. sınıflandırma esasına uygun olarak hazırlanacaktır.

Bütçe gelir ve gider teklifleri gerekçeli olarak hazırlanacak Bütçe gelir ve gider teklifleri gerekçeli olarak hazırlanacak ve yetkilileri tarafından imzalanacaktır.ve yetkilileri tarafından imzalanacaktır.

7.3.Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Tarafından 7.3.Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Tarafından

Yürütülecek Bütçe Hazırlık ÇalışmalarıYürütülecek Bütçe Hazırlık Çalışmaları

5018 sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan 5018 sayılı Kanuna ekli (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bütçelerini üç düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bütçelerini üç yıllık bütçeleme anlayışına uygun olarak kurumsal, yıllık bütçeleme anlayışına uygun olarak kurumsal, fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma sistemine fonksiyonel ve ekonomik sınıflandırma sistemine göre hazırlayacaklardır. göre hazırlayacaklardır.

Söz konusu kurumlar, bütçelerini Eylül ayı sonuna Söz konusu kurumlar, bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne, bir kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne, bir örneğini de Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu örneğini de Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısına eklenmek üzere Maliye Bakanlığına Tasarısına eklenmek üzere Maliye Bakanlığına (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü), yatırım (Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü), yatırım tekliflerini ise Yatırım Programı ile ilişkilendirilmek tekliflerini ise Yatırım Programı ile ilişkilendirilmek üzere Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına üzere Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığına göndereceklerdir.göndereceklerdir.

8.Maliye Bakanlığında Yapılacak Bütçe 8.Maliye Bakanlığında Yapılacak Bütçe GörüşmeleriGörüşmeleri

Harcamacı kurum tarafından oluşturulan Harcamacı kurum tarafından oluşturulan bütçe teklifine son şekli Maliye Bakanlığı bütçe teklifine son şekli Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünce Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünce verilir. Bütçe ve Mali Kontrol Genel verilir. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünde gelen bütçe tekliflerinin Bütçe Müdürlüğünde gelen bütçe tekliflerinin Bütçe çağrısı ve bütçe hazırlama rehberinde çağrısı ve bütçe hazırlama rehberinde belirtilen ilke ve standartlara uygun hazırlanıp belirtilen ilke ve standartlara uygun hazırlanıp hazırlanmadığı ödenek istemlerinin yasal hazırlanmadığı ödenek istemlerinin yasal dayanaklarının ve ekonomik gerekçelerinin dayanaklarının ve ekonomik gerekçelerinin yeterli olup olmadığına bakılır. Bu safhada yeterli olup olmadığına bakılır. Bu safhada Maliye Bakanlığı ile DPT Müsteşarlığı arasında Maliye Bakanlığı ile DPT Müsteşarlığı arasında sıkı bir koordinasyon içinde çalışmaktadır sıkı bir koordinasyon içinde çalışmaktadır

8.1.Bütçe Hazırlık Sürecin Diğer 8.1.Bütçe Hazırlık Sürecin Diğer AşamalarıAşamaları

Bütçe kanun metni çalışmaları Bütçe kanun metni çalışmaları Bütçe ve Mali Kontrol Genel Bütçe ve Mali Kontrol Genel MüdürlüğüMüdürlüğü

Yatırım büyüklükleri koordinasyon toplantısıYatırım büyüklükleri koordinasyon toplantısı Devlet Planlama Devlet Planlama Teşkilatı, Maliye Bakanlığı, Hazine MüsteşarlığıTeşkilatı, Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı

Yüksek Planlama Kurulu toplantısıYüksek Planlama Kurulu toplantısı

Kamu kurum ve kuruluşlarına ait bütçe tekliflerine son Kamu kurum ve kuruluşlarına ait bütçe tekliflerine son şeklinin verilmesişeklinin verilmesi Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Devlet Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama TeşkilatıPlanlama Teşkilatı

Bütçe büyüklüklerinin harcamacı kuruluşlara yansıtılmasıBütçe büyüklüklerinin harcamacı kuruluşlara yansıtılması

Bütçe kanun tasarısına son halinin verilmesi Bütçe kanun tasarısına son halinin verilmesi

Bütçe kanun tasarısının TBMM’ ye sevkiBütçe kanun tasarısının TBMM’ ye sevki Bakanlar Kurulu Bakanlar Kurulu

Maliye Bakanlığınca hazırlanan merkezi yönetim bütçe kanun Maliye Bakanlığınca hazırlanan merkezi yönetim bütçe kanun tasarısı ile milli bütçe tahmin raporu, mali yılbaşından en az tasarısı ile milli bütçe tahmin raporu, mali yılbaşından en az yetmişbeş gün önce Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet yetmişbeş gün önce Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur.Meclisine sunulur.

Merkezî yönetim bütçe kanun tasarısına, Türkiye Büyük Millet Merkezî yönetim bütçe kanun tasarısına, Türkiye Büyük Millet

Meclisinde görüşülmesi sırasında dikkate alınmak üzere;Meclisinde görüşülmesi sırasında dikkate alınmak üzere; Orta vadeli malî planı da içeren bütçe gerekçesi, Orta vadeli malî planı da içeren bütçe gerekçesi,

Yıllık ekonomik rapor, Yıllık ekonomik rapor,

Vergi muafiyeti, istisnası ve indirimleri ile benzeri uygulamalar Vergi muafiyeti, istisnası ve indirimleri ile benzeri uygulamalar nedeniyle vazgeçilen kamu gelirleri cetveli, nedeniyle vazgeçilen kamu gelirleri cetveli,

Kamu borç yönetimi raporu, Kamu borç yönetimi raporu,

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin son iki yıla ait bütçe Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin son iki yıla ait bütçe gerçekleşmeleri ile izleyen iki yıla ait gelir ve gider tahminleri, gerçekleşmeleri ile izleyen iki yıla ait gelir ve gider tahminleri,

Mahallî idareler ve sosyal güvenlik kurumlarının bütçe tahminleri, Mahallî idareler ve sosyal güvenlik kurumlarının bütçe tahminleri,

Merkezî yönetim kapsamında olmayıp, merkezî yönetim bütçesinden Merkezî yönetim kapsamında olmayıp, merkezî yönetim bütçesinden yardım alan kamu idareleri ile diğer kurum ve kuruluşların listesi, yardım alan kamu idareleri ile diğer kurum ve kuruluşların listesi, eklenir. eklenir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştay ile Düzenleyici ve Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştay ile Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan denetleyici kurumlar, bütçelerini Eylül ayı sonuna kadar doğrudan Türkiye Büyük Millet Meclisine, bir örneğini de Maliye Bakanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisine, bir örneğini de Maliye Bakanlığına gönderirler.gönderirler.

9.Bütçenin Kanunlaşması9.Bütçenin Kanunlaşması9.1.Plan Bütçe Komisyonunda Görüşülmesi9.1.Plan Bütçe Komisyonunda Görüşülmesi

Bakanlar Kurulu tarafından TBMM’ne sunulan Bakanlar Kurulu tarafından TBMM’ne sunulan bütçe kanun tasarısı; Meclis başkanı tarafından bütçe kanun tasarısı; Meclis başkanı tarafından Plan ve Bütçe Komisyonuna gönderilir. Bu Plan ve Bütçe Komisyonuna gönderilir. Bu komisyon bütçe yasa tasarısı üzerinde teknik komisyon bütçe yasa tasarısı üzerinde teknik incelemeyi yapan komisyon olup, buradaki incelemeyi yapan komisyon olup, buradaki çalışmaların 55 gün içersinde tamamlanması çalışmaların 55 gün içersinde tamamlanması gerekir.gerekir.

Plan Bütçe Komisyonunda 25 iktidardan olmak Plan Bütçe Komisyonunda 25 iktidardan olmak üzere toplam 40 üye bulunmaktadır. Üyeler üzere toplam 40 üye bulunmaktadır. Üyeler komisyon gündemindeki bütçe tasarısı üzerinde komisyon gündemindeki bütçe tasarısı üzerinde önergeler verip, kabul edilmesi halinde, değişiklik önergeler verip, kabul edilmesi halinde, değişiklik yapma imkânına sahiptirler.yapma imkânına sahiptirler.

Komisyon, genel ve özel bütçeli kuruluşların bütçe Komisyon, genel ve özel bütçeli kuruluşların bütçe tasarılarını tek tek görüşür. Tasarı, program tasarılarını tek tek görüşür. Tasarı, program bazında onaylanıp gerekli değişikliklerle kabul bazında onaylanıp gerekli değişikliklerle kabul edildikten sonra yapılan değişiklikleri ve ekleri edildikten sonra yapılan değişiklikleri ve ekleri içeren bir komisyon raporu ile birlikte T.B.M.M içeren bir komisyon raporu ile birlikte T.B.M.M Genel Kurulu’na sunar. Genel Kurulu’na sunar.

9.2.Bütçe Yasa Tasarının T.B.M.M. Genel 9.2.Bütçe Yasa Tasarının T.B.M.M. Genel GörüşülmesiGörüşülmesi

Genel Kuruluda bütçe görüşmelerine, Maliye Genel Kuruluda bütçe görüşmelerine, Maliye Bakanı’nın konuşmasıyla başlanır. Bütçenin Genel Bakanı’nın konuşmasıyla başlanır. Bütçenin Genel Kuruluda görüşülmesi için 20 günlük süre vardır.Kuruluda görüşülmesi için 20 günlük süre vardır.

Genel Kurulu bütçenin bütünü üzerine Genel Kurulu bütçenin bütünü üzerine yapılan görüşmelerden sonra, merkezî yönetim yapılan görüşmelerden sonra, merkezî yönetim bütçe kanun tasarısının metnini maddeler, gider bütçe kanun tasarısının metnini maddeler, gider ve gelir cetvellerini kamu idareleri itibarıyla ve gelir cetvellerini kamu idareleri itibarıyla görüşür ve bölümler halinde oylar.görüşür ve bölümler halinde oylar.

Genel Kuruludaki görüşmeler sırasında, Genel Kuruludaki görüşmeler sırasında, milletvekilleri, Anayasanın 162. maddesi milletvekilleri, Anayasanın 162. maddesi gereğince gider arttırıcı veya gelir azaltıcı gereğince gider arttırıcı veya gelir azaltıcı tekliflerde bulunamazlar. Genel Kuruludaki bütçe tekliflerde bulunamazlar. Genel Kuruludaki bütçe görüşmeleri, gelir bütçesi ve kanun tasarısının görüşmeleri, gelir bütçesi ve kanun tasarısının diğer maddelerinin de görüşülüp oylanması diğer maddelerinin de görüşülüp oylanması sonucu sona erer.sonucu sona erer.

10.Bütçe Yasa Tasarısının Mali Yıl Başlangıcından 10.Bütçe Yasa Tasarısının Mali Yıl Başlangıcından Önce Onaylanması ve YayınlanmasıÖnce Onaylanması ve Yayınlanması

Genel Kuruludaki görüşmelerin bitiminden Genel Kuruludaki görüşmelerin bitiminden sonra bütçenin tümü açık oya sunulur. Kabul sonra bütçenin tümü açık oya sunulur. Kabul oyları red oylarından fazla ise bütçe, oyları red oylarından fazla ise bütçe, T.B.M.M.’nce kabul edilmiş olur.T.B.M.M.’nce kabul edilmiş olur.

T.B.M.M. tarafından kabul edilen kanun T.B.M.M. tarafından kabul edilen kanun tasarısı onaylanmak üzere tasarısı onaylanmak üzere Cumhurbaşkanlığı’na gönderilir. Cumhurbaşkanlığı’na gönderilir. Cumhurbaşkanı, Anayasanın 89. maddesi Cumhurbaşkanı, Anayasanın 89. maddesi gereği, bütçe kanununu yeniden görüşülmek gereği, bütçe kanununu yeniden görüşülmek üzere T.B.M.M.’ne iade edemez. üzere T.B.M.M.’ne iade edemez. Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan Cumhurbaşkanı tarafından onaylanan Merkezî yönetim bütçe kanunu malî yıl Merkezî yönetim bütçe kanunu malî yıl başından önce Resmî Gazetede başından önce Resmî Gazetede yayımlanarak mali yıl başında yani 1 Ocak’ta yayımlanarak mali yıl başında yani 1 Ocak’ta yürürlüğe girer.yürürlüğe girer.