หวขอเคาโครงการของเรองทเสนอในขนตอนการพจารณาเขารบการคดเลอกบคคล

1.ชอผลงาน

การใชเทคโนโลยการจดการดนและการใชปยตามคาวเคราะหดนเพอลดตนทนการผลตของเกษตรกรผปลกขาวในโครงการระบบสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ (นาแปลงใหญ) ต.บงทองหลาง อ.ลาลกกา จ.ปทมธาน 2.บทนา/ความสาคญของปญหา ขาวเปนพชอาหารหลกและการทานาเปนอาชพหลกทสาคญของเกษตรกรไทย ประเทศไทยมพนทปลกขาวในป 2558/2559 ประมาณ 69.25 ลานไร (แบงเปนนาป 60.79 ลานไร นาปรง 8.46 ลานไร) หรอคดเปนรอยละ 46.40 ของพนทการเกษตร เกษตรกรผปลกขาวมจานวน 4.16 ลานครวเรอน คดเปนรอยละ 65 ของเกษตรกรทงประเทศ สามารถผลตขาวได 31.61 ลานตนขาวเปลอก และสงออกทารายไดใหแกประเทศปละประมาณ 200,000 ลานบาท ซงคดเปนสดสวนรอยละ 20 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศของภาคการเกษตร นอกจากน ขาวยงเปนแหลงรายไดทสาคญของภาคเกษตรและอตสาหกรรมตอเนองเปนจานวนมาก จงหวดปทมธาน เปนหนงในจงหวดทมการปลกขาวสงสด 5 อนดบแรกของประเทศ โดยในปเพาะปลก 2555/56 จงหวดปทมธานมพนทเพาะปลกขาว (นาป) 327,731 ไร ผลผลตทไดตอป 244,487 ตน โดยมพนทปลกขาว (นาป) ปลอดภย 4,189 ไร ไดผลผลต 3,134 ตน โดยดจากแนวโนมแลว พบวา การผลตขาว (นาป) ปลอดภย (GAP) มแนวโนมเพมขน ในชวงทผานมาการดาเนนนโยบายดานขาวของรฐบาลเพอชวยเหลอชาวนาในดานราคาผลผลตใหมราคาสงกวาราคาตลาด ทาใหชาวนาไมทราบราคาทแทจรงสงผลใหมการเพมพนทการผลตและผลผลตเพมจานวนมาก ขณะเดยวกนความใสใจในการพฒนาคณภาพขาวนอยลง ทาใหไมสามารถพฒนาขดความสามารถในการแขงขนกบประเทศอน ๆ เปนผลใหการสงออกลดลง สงผลใหมปรมาณขาวคงเหลอในประเทศจานวนมาก ในสภาพปจจบนประเทศผสงออกขาวหลายประเทศไดมการพฒนาประสทธภาพการผลตและเพมขดความสามารถในการแขงขนการสงออกไดสงขน โดยมตนทนการผลตทตากวาประเทศไทยทาใหสามารถแยงสวนแบงในตลาดโลกไดเพมขน ทาใหปจจบนรฐบาลตองปรบเปลยนจากนโยบายดานราคาขาวเปลอกเปนการเพมประสทธภาพในการผลตและปรบปรงคณภาพของผลผลต เพอใหตนทนการผลตตาลงและรกษาระดบผลผลตใหมปรมาณและคณภาพสมดลกบความตองการของตลาด กระทรวงเกษตรและสหกรณ ไดมนโยบายใหมการดาเนนงานตามมาตรการระบบสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ โดยเนนการลดตนทนการผลต เพมผลผลตและคณภาพขาว โดยมการกาหนดเขตทเหมาะสมตอการปลกขาวแตละชนดพนธ ถายทอดองความร ดานการผลตการบรหารจดการการผลต เพอเพมประสทธภาพการผลตขาว โดยการลดตนทนการผลตและเพมผลผลตขาวพนธด สาธตและถายทอดความรดานการลดตนทนการผลตขาวแบบประณต และทดสอบชดเทคโนโลยการลดตนทนการผลตขาวทเหมาะสมในแตละพนท การปฏบตดแลรกษาทเหมาะสม ไดแก วธการปลก การใสปยตามคาวเคราะหดน การปองกนกาจดศตรขาวแบบผสมผสาน การจดการนาแบบประหยด และการเกบเกยวในชวงเวลาทเหมาะสม เปนตน กรมพฒนาทดนไดเหนความสาคญของนโยบายกระทรวงเกษตรและสหกรณ ทจะชวยเหลอเกษตรกรในการลดตนทนการผลตและเพมประสทธภาพการผลตทางการเกษตรใหสงขน จงไดจดทาคาแนะนาการจดการ

ดนและปยรายแปลง สาหรบการปลกพช เพอเผยแพรแกเกษตรกรทวประเทศสามารถใชเปนแนวทางในการจดการดนและปยตามคาวเคราะหดนเพอการใชปยใหมประสทธภาพสามารถลดตนทนการใชปยในพนทของตวเอง สามารถสรางความรความเขาใจในการใชปยเคมตลอดจนรวมกบปยอนทรยใหกบเกษตรกรอยางถกวธตามอตราทใช และระยะเวลาใสปยทเหมาะสมตามชนดพชทเลอกปลก โดยใหสอดคลองกบลกษณะดนและปรมาณธาตอาหารในดน ซงจะเปนการเพมประสทธภาพและสามารถลดตนทนการผลตตลอดจนเพมผลผลตทางการเกษตรไดอยางเหมาะสมตามศกยภาพของดนในพนทนน ๆ 3.วตถประสงค 1. เพอศกษาการใชเทคโนโลยการจดการดนและการใชปยตามคาวเคราะหดนเพอลดตนทนการผลตของเกษตรกรผปลกขาวในโครงการระบบสงเสรมการเกษตรแบบแปลงใหญ (นาแปลงใหญ) ต.บงทองหลาง อ.ลาลกกา จ.ปทมธาน 2. เพอนาไปปรบปรงการใชเทคโนโลยการจดการดนและการใชปยตามคาวเคราะหดนเพอลดตนทนการผลตใหกบเกษตรในพนทหรอพนทอนๆตอไป

4.ขอบเขตการศกษา รวบรวมขอมลพนฐาน วธการดาเนนงาน การดาเนนกจกรรมตาง ๆ การบนทกตนทนการผลต ผลผลตและรายไดสทธ และสรปผลการดาเนนงาน 5.ระยะเวลาและสถานทดาเนนการ ตงแตเดอน พฤษภาคม 2559 – ธนวาคม 2559 สถานทดาเนนการ ตาบลบงทองหลาง อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน 6. ผดาเนนการ 1. นางจรสศร สมะนงกล ตาแหนง นกวชาการเกษตรชานาญการ มหนาท รวบรวมขอมลพนฐาน วธการดาเนนงาน การดาเนนกจกรรมตาง ๆ การบนทกตนทนการผลต ผลผลตและรายไดสทธ และสรปผลการดาเนนงาน ปฏบตงาน 100% รบผดชอบในฐานะหวหนาโครงการ

7.ขนตอนและวธการดาเนนงาน 7.1 สรปสาระ พจารณาคดเลอกพนทบรเวณหม 13 ตาบลบงทองหลาง อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน ในแปลงทดนของ นายจรญ บญสง หมอดนอาสาประจาหมบาน ขนาดพนท 14 ไร ปญหาสาคญทพบมาก คอ ปญหาดนเปรยวจด ดนขาดความอดมสมบรณ ปญหาโรคแมลงศตรพช ทาใหตองใชปยเคม และสารเคมเปนจานวนมาก ทาใหมตนทนในการผลตสง จงไดมการใชปยตามคาวเคราะหดน รวมกบเทคโนโลยการจดการดนและผลตภณฑของกรมพฒนาทดน ในการแกไขปญหาน 7.2 ขนตอนการดาเนนงาน 1) การตรวจสอบในพนท โดยการเกบตวอยางดนเพอการวเคราะหสาหรบการปลกพช 2) การวเคราะหสภาพเขตการใชทดน ตาบลบงทองหลาง อาเภอลาลกกา จงหวดปทมธาน พบวา บรเวณพนทดาเนนการเปนกลมชดดนท 3 ชดดนฉะเชงเทรา ซงมขอจากดในการใชประโยชน ดงน 2.1) เนองจากดนเปนกรดจดมาก หรอ ดนเปนดนเปรยวจดถงเปนกลาง ทาใหเกดการตรงธาตอาหารและปลดปลอยสารทเปนพษตอพช โครงสรางดนแนนทบ การไถพรวนยาก มนาขงในฤดฝน 2.2) ดนมความอดมสมบรณปานกลาง มกขาดธาตอาหารหลกของพชเนองจากถกตรงเอาไว โดยเฉพาะธาตฟอสฟอรส 7.3 กาหนดแนวทางการแกไขปญหา กาหนดแนวทางแกไขปญหาโดยการใชปยตามคาวเคราะหรวมกบเทคโนโลยการจดการดนและ ผลตภณฑของกรมพฒนาทดน ดงน

1) ปญหาดนเปรยวจด แกปญหาโดยการใชปนมารล 2) ปญหาดนขาดอนทรยวตถ หรอขาดความอดมสมบรณ แกปญหาโดยการไถกลบตอซงรวมกบใช

นาหมกชวภาพ 3) ปญหาดนขาดธาตอาหารแกปญหาโดยการใสปยตามคาวเคราะหดนเพอใหไดธาตอาหารตามท

ขาวตองการ 4) ปญหาการระบาดของแมลงศตรพช แกปญหาโดยการผลตสารปองกนแมลงศตรพช (พด.7)

7.4 ดาเนนการศกษาตามแผนการทกาหนด ศกษาแนวทางในการใชปยตามคาวเคราะหดนรวมกบการใชผลตภณฑกรมพฒนาทดน เพอเพมศกยภาพในการผลตของเกษตรกรในพนทการดาเนนงาน 7.5 เกบขอมลและวเคราะหผลการศกษา สารวจและเกบขอมลดานเศรษฐกจทเปนผลมาจากการใชปยตามคาวเคราะหดน โดยขอมลดานเศรษฐกจทนามาใชในการวเคราะห ประกอบดวย

1) ตนทนการผลตจากการทานาขาว กอนและหลงเขารวมโครงการเกษตรแบบแปลงใหญและการใชปยตามคาวเคราะหดน

2) ปรมาณผลผลต กอนและหลงเขารวมโครงการเกษตรแบบแปลงใหญและการใชปยตามคาวเคราะหดน

3) รายไดสทธ กอนและหลงเขารวมโครงการเกษตรแบบแปลงใหญและการใชปยตามคาวเคราะหดน

8.ผลการวเคราะห/ผลการศกษา จากการดาเนนงานการใชปยตามคาวเคราะหดน ซงผลการดาเนนจะเปนตวอยางใหเกษตรกรและบคคลทวไปไดเรยนร สามารถนาไปปฏบตไดจรงในพนท เชน การใชปยตามคาวเคราะหดน การทานาหมกชวภาพ พด.2 การทานาหมกสมนไพรไลแมลง พด.7 การใชปนทางการเกษตร เพอลดความเปนกรด-ดางของดน สามารถชวยลดตนทนการผลตและเพมรายได ตลอดจนสขภาพทดขนบนพนฐานความพอเพยง จากการศกษา โดยทาการเปรยบเทยบกอนและหลงการการใชเทคโนโลยการจดการดนและการใชปยตามคาวเคราะหดน พบวา หลงจากเกษตรกรใชเทคโนโลยการจดการดนและการใชปยตามคาวเคราะหดน ไดปรมาณผลผลตเฉลย 850 กก./ไร จากเดมไดผลผลตเฉลย 750 กก./ไร สาหรบตนทนการผลตพบวามความแตกตางกนเพราะตนทนคาเมลดพนธขาวและคาปยเคมลดลง โดยหลงจากเกษตรกรใชเทคโนโลยการจดการดนและการใชปยตามคาวเคราะหดนพบวา ตนทนการผลตลดลงจากเดม 3,000 บาท/ไร ลดลงเปน 2,400 บาท/ไร 9.สรปและขอเสนอแนะ สรป ผลจากการศกษาพบวา ตนทนการผลตของเกษตรกรลดลงรอยละ 20 และมปรมาณผลผลตเพมขนรอยละ 13 เนองจาก การใชปยตามคาวเคราะหดน เปนการตรวจวเคราะหตวอยางดนเพอหาปรมาณธาตอาหารหรอตนทนธาตอาหารทเหลออยในดน เปรยบเทยบกบความตองการธาตอาหารของขาว แลวจงสรปเปนคาแนะนาการใชปยในรปของธาตอาหารทจาเปนตองใหเพมเตม โดยใชในรปของปยเคม ควบคกบปยอนทรย เพอใหปยอนทรยชวยปรบโครงสรางดนใหเหมาะสม ชวยเกบรกษาธาตอาหารทละลายจากปยเคมไวไมใหถกชะลางไปกบนาและชวยเสรมธาตอาหารรองและจลธาตใหกบพชดวย เมอทาการวเคราะหสภาพพนทหลงการผลต พบวา คาความเปนกรด-ดาง เพมสงขน สภาพโครงสรางดนไมแนนทบ ขอเสนอแนะ เนองจากเปนพนทดนเปรยวจด ดนมสภาพเสอมโทรม จากการทาการเกษตรตดตอกนเปนเวลานาน และมการใชปยเคม และสารเคม เปนจานวนมาก เพอใหการดาเนนโครงการประสบความสาเรจ จงจาเปนจะตองนาองคความร เรองการใชปยตามคาวเคราะหดน การจดการพนทดนเปรยวจด การนาเทคโนโลยของกรมพฒนาทดนดานการจดการดน การปรบปรงบารงดน การฟนฟดนใหมความอดมสมบรณ การนาเอาเทคโนโลยชวภาพของกรมพฒนาทดน มาใชเพอการลดการใชปยเคม สารเคม เปนการลดตนทนการผลต บรณาการรวมกนกบหนวยงานในกระทรวงเกษตรและสหกรณเพอถายทอดองคความร การปลก ดแลรกษา ไดอยางถกตองตามหลกวชาการ 10.ประโยชนทไดรบ 1) เพอเปนแนวทางในการใชเทคโนโลยการผลตขาว เพอเพมผลผลต คณภาพผลผลต และการลดตนทนการผลตขาวแกเกษตรกรอน ๆ 2) สามารถใชเปนจดเรยนรงานดานเทคโนโลยการจดการดนและการใชปยตามคาวเคราะหดน และเปนตวอยางใหเกษตรกรในบรเวณใกลเคยงไดศกษาและนาไปใชในพนทของตนเอง

ขอเสนอแนวความคด/วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน

ของนางจรสศร สมะนงกล

เพอประกอบการแตงตงใหดารงตาแหนงนกวชาการเกษตรชานาญการพเศษ

ตาแหนงเลขท 379 กลมวชาการเพอการพฒนาทดน

สานกงานพฒนาทดนเขต 1

*******************************************************************

เรอง สงเสรมการปลกพชปยสดเพอปรบปรงบารงดน

หลกการและเหตผล

จงหวดปทมธานตงอยในบรเวณทราบลมภาคกลางตอนใต มพนททงหมด 953,660 ไร พนทมการใชทดนเพอการเกษตรกรรมประมาณ 470,802 ไร คดเปนรอยละ 49.37 ของพนททงหมดของจงหวด มปญหาในเรองดนเปรยวจด ทเกดจากตะกอนนากรอยทมปรมาณซลไฟดสะสมอยเปนจานวนมาก กอใหเกดขอจากดในการปลกพชโดยเฉพาะนาขาวหลายประการ ดนเปรยวจดทสารวจพบในจงหวดปทมธาน เปนกลมดนท 10 ไดแก ชดดนองครกษ (Ok) และ กลมชดดนท 11 ไดแก ชดดนรงสต (Rs) มเนอทรวม 692,247.64 ไร หรอคดเปนรอยละ 72.37 ของพนททงหมดของจงหวด จากขอจากดทไดกลาวแลวทาใหผลผลตของขาวทปลกในดนเปรยวจดมผลผลตตา

ปยพชสด คอ พชทถกไถกลบหรอคลกเคลาลงไปในดนขณะทตนพชยงสด หรอขณะทพชนนเตบโตเตมท เพอชวยปรบปรงบารงดน หรอเปนปยทไดจากการไถกลบพชทยงสดและเขยวอย สวนใหญจะใชพชตระกลถว เพราะทรากของพชตระกลถวจะมแบคทเรยอาศยอยทรากเกดเปนปม สามารถตรงไนโตรเจนจากอากาศมาสะสมไวทปมราก และพชนาไปใชได จงทาใหปรมาณของไนโตรเจนมมากกวาพชชนดอน การไถกลบจะไถลงในดนชวงทพชมปรมาณของไนโตรเจนสงสด คอระยะทเรมออกดอกจนกระทงดอกบานเตมท เพราะระยะนจะมนาหนกสดและปรมาณธาตอาหารสง แลวปลอยทงไวสกระยะเวลาหนง เพอใหเกดการยอยสลายโดยสมบรณ จงทาการเตรยมดนเพาะปลกพชอนๆ ตาม ปยพชสดจะชวยเพมอนทรวตถ และธาตไนโตรเจนแกดน ชวยรกษาระดบปรมาณธาตอาหารพชในดน ปรบปรงโครงสรางของดนใหเหมาะสมตอการเพาะปลก ถาใชปยพชสดปลกเปนพชคลมดนจะชวยอนรกษดนและนา รวมทงคลมวชพชไมใหเกดขนได การยอยสลายของปยพชสด ถาในสภาพดนมอากาศแหงหรอคอนขางแหง การยอยสลายโดยการกระทาของจลนทรยจะเกดขนอยางรวดเรว โดยมเชอราเปนตวการสาคญในการยอยสลาย แตในสภาพทมนาขง การยอยสลายจะเกดขนชากวา

กรมพฒนาทดน ถอวาดนเปนปจจยสาคญและมหนาทในการถายทอดเทคโนโลยการปรบปรงบารงดนดวยวธตางๆ ซงขนอยกบสภาพปญหาของดนแตละพนท โดยใชนวตกรรมของกรมพฒนาทดน รวมทงการใชพชปยสด (ปอเทอง) เปนปยพชสดซงเปนปยอนทรยชนดหนงในการปรบปรงบารงดน เพมธาตอาหาร เพมอนทรยวตถ ปรบโครงสรางของดน ทาใหดนมความอดมสมบรณ เพมประสทธภาพ เพมผลผลต และลดตนทนการผลตพช จงไดมนโยบายในการสงเสรมการใชสารอนทรยลดการใชสารเคมทางการเกษตร สาหรบในดานของการสงเสรมเกษตรกรใหรจกปรบปรงบารงดนดวยพชปยสดนน ในจงหวดปทมธานมเปาหมายพนทในการสงเสรมปละประมาณ 3,000 ไร คดเปนปรมาณเมลดพนธประมาณ 15 ตน โดยเจาหนาทจะพจารณา ดาเนนการตามความเหมาะสมของแตละทองท

บทวเคราะห/แนวคด

พชปยสด เปนพชทมความสาคญอยางยงตอระบบการปลกพช ซงเปนพชทจะชวยในการปรบปรงบารงดน พชปยสดสวนใหญจะเปนพชตระกลถว เนองจากสลายตวเรว มใบ ลาตน ราก ทมปมราก สามารถตรงไนโตรเจนจากอากาศใหอยในรปทเปนประโยชนตอพชได ซงไดแก ถวพม ถวพราโสนแอฟรกน ถวมะแฮะ และปอเทอง เปนตน พชปยสดนามาปลกเพอทาเปนปยพชสด ซงเปนปยอนทรยชนดหนง ทไดจากการตดสบกลบ หรอไถกลบลงไปในดน ในขณะทพชยงเขยวสดอย โดยมวตถประสงคเพอปรบปรงบารงดนใหมความอดมสมบรณ ระยะเวลาทเหมาะสมในการไถกลบคอชวงทพชออกดอก 50 เปอรเซนต ทาใหไดนาหนกสดและปรมาณธาตอาหารสง หลงจากนนปลอยใหยอยสลายเพมอนทรยวตถใหแกดน ปรบโครงสรางของดนใหโปรงรวนซยขน มการระบายนา อากาศไดด ทาใหการใชปยมประสทธภาพมากขน จงเปนประโยชนสาหรบการปลกพชตอไป

ปจจบนดนในพนททาการเกษตรของประเทศไทยสวนใหญเกดการเสอมโทรมเปนอยางมาก ธาตอาหารทจาเปนตอการเจรญเตบโตของพชในดนตา ปรมาณอนทรยวตถลดนอยลง ทาใหผลผลตลดลงและมคณภาพตา สาเหตสวนหนงมาจากเกษตรกรขาดความรความเขาใจในการทาการเกษตรอยางยงยน มการทาการเกษตรตดตอกนเปนเวลานาน เนนใหไดผลผลตอยางเดยว พงพาสารเคมและปยเคมเปนจานวนมาก ไมสนใจการปรบปรงบารงดนใหมความอดมสมบรณ ซงเปนปจจยพนฐานในการทาการเกษตรใหประสบความสาเรจ กรมพฒนาทดน ดาเนนกจกรรมสนบสนนนโยบายกระทรวงเกษตรและสหกรณ ใหความสาคญในเรองของการเพมศกยภาพในการผลตและลดตนทนการผลต กรมพฒนาทดน ถอวาดนเปนปจจยสาคญและมหนาทในการถายทอดเทคโนโลยการปรบปรงบารงดนดวยวธตางๆ ซงขนอยกบสภาพปญหาของดนแตละพนท โดยใชนวตกรรมของกรมพฒนาทดน รวมทงการใชพชปยสด (ปอเทอง) เปนปยพชสดซงเปนปยอนทรยชนดหนงในการปรบปรงบารงดน เพมธาตอาหาร เพมอนทรยวตถ ปรบโครงสรางของดน ทาใหดนมความอดมสมบรณ เพมประสทธภาพ เพมผลผลต และลดตนทนการผลตพช

การดาเนนการ โดยเรมขนตอนการวเคราะหปญหา การวางแผนการดาเนนการตามแผน การตดตามและประเมนผล รวมทงการถายทอดเทคโนโลยไดจดทาเปนแปลงสาธตจดเรยนรการใชพชปยสดปรบปรงบารง