Гаспадарчае жыццё

Гаспадарка ў ХІІІ – ХIV стст.ХIII – XIV стст. – амаль усё неабходнае людзі выраблялі ў сваёй гаспадарцы –натуральная гаспадарка.

Змены ў гаспадарцыПавелічэнне колькасці

насельніцтва

Трэба больш прадуктаў харчавання

Пашыраюцца пасяўныя плошчы і распаўсюджваецца трохполле

Трохполле1 частка – азімыя;2 частка – яравыя;3 частка – пад

папарам (незасеяная).

С/г культуры1-ае месца – азімае жыта.Іншыя культуры:• Проса;• Пшаніца;• Лён;• Боб;• Гарох і г.д.

ЖывёлагадоўляoБРЖ (каровы, валы);oДРЖ (авечкі, козы);oСвінні;oКоні;oКаты;oСабакі.

Дапаможныя заняткі

Паляванне;Рыбалоўства;Бортніцтва.

Хатнія промыслыВыраб прылад працы;Выраб посуду;Выраб палатна і г.д.Паступова – вылучаліся асобныя рамеснікі.

Прылады працыЗ дрэва, асобныя элементы – жалезныя;Прыклады:• Драўляная саха з 2 металічнымі

сашнікамі:Добра рыхліла зямлю і падразала карэнне пустазелля;• Жалезныя сярпы – жалі;• Драўляныя цапы – малацілі;• Каменныя жорны (d≤35 см) –

малолі зерне на муку;

Прылады працы• Ручныя і нажныя

драўляныя ступы – выраблялі крупы.• Ільнамялкі – мялі

лён;• Драўляныя грабяні –

часалі лён.

Сёлы (вёскі)На берагах рэк і азёр

Зручна для с/гСкладаліся з дымоў – сялянскіх двароў;Двары групамі па 2-8 ці асобна;Бессістэмная планіроўка.

ДымХата;Клець-свіран;Гумно;Хлеў.

Гарады XIV ст. – растуць гарады: Віцебск, Слуцк, Мінск і інш. Асабліва хутка – Полацк (3 новыя пасады).Гарады-крэпасці робяцца цэнтрамі рамяства: Орша, Ліда, Бабруйск і г.д.

Але!Натуральная гаспадарка –

перашкода гандлю

Рамеснікі працуюць на заказ ці на феадалаў

Змены ў рамяствеБольш рамеснікаў;Больш спецыяльнасцяў;Вышэй якасць, асартымент і

колькасць прадукцыі і г.д.

Апрацоўка металаКавалі;Слесары – стваралі

складаныя вырабы (напрыклад, замкі і ключы).

Ювелірная справаУпрыгожванні;Афармленне царкоўных

кніг (абклад Лаўрышаўскага евангелля ХІV ст).

Гарбарства і шавецтваГарбарства – апрацоўка скур;Шавецтва –шыццё скуранога абутку.Змены:• Цвёрды заднік у

ботах;• Абцас.

Рымарства

У асноўным – шыццё хамутоў

• Больш працаздольнасць каня,• Больш магчымасцяў гужавага

транспарта.

БудаўніцтваЗ канца ХІІІ ст. – вялікапамерная цэгла

Паскарала тэмпы будаўніцтва.Прыклады ўжывання: Камянецкая вежа, Лідскі і Гродзенскі замкі і г.д.Пачатак ХІV ст. – гаршкападобная кафля для печаў (каб зберагчы цяпло).