01 sarvatmka shivsundara - target publications · sample content 34 f³ellee 9 jeer: cejeþer...

SAMPLE C

ONTENT

SAMPLE C

ONTENT

© Target Publications Pvt. Ltd. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means, C.D. ROM/Audio Video Cassettes or electronic, mechanical

including photocopying; recording or by any information storage and retrieval system without permission in writing from the Publisher.

F³ellee veJeJeer cejeþer De#ejYeejleer

ceneje<ì^ jep³e HeeþîeHegmlekeÀ efveefce&leer Je DeY³eeme¬eÀce mebMeesOeve ceb[U, HegCes ³eeb®³eeodJeejs efve³eesefpele veJeerve DeY³eeme¬eÀceeJej DeeOeeefjle

Printed at: Print Vision, Navi Mumbai

P.O. No. 127268

TEID: 12571_JUP

þUkeÀ JewefMe<ìîes: • veJeerve HeeþîeHegmlekeÀeJej DeeOeeefjle.

• Òel³eskeÀ Heeþe®es Heefj®ísoevegmeej efJeYeepeve. • DeeoMe& Gllejebmeefnle mejeJeemeeþer YejHetj ke=Àleer.

• meJe& keÀefJeleebJejerue jmeûenCeelcekeÀ ke=Àleer meceeefJe<ì. • J³eekeÀjCeeJej DeeOeeefjle cegyeuekeÀ ÒeMve.

• uesKeve Je DeefYeJ³ekeÌleer ke=ÀleeR®ee DeefOekeÀeefOekeÀ mejeJe.

• mJe³ebcetu³eceeHeveemeeþer GHe³egkeÌle.

SAMPLE C

ONTENTÒemleeJevee

vecemkeÀej, efJeoîeeLeea efce$e-cewef$eCeeRvees! veJeJeer®eb Je<e& cnCepes oneJeer®ee Hee³ee Demelees, l³eecegUs veJeJeeruee JesieUb cenllJe Deens. l³eele®e ³eeJe<eea veJeJeer®ee DeY³eeme¬eÀceosKeerue veJeerve Deens, l³eecegUs veJeJeeruee DeefOekeÀ cenllJe ÒeeHle Peeues Deens. ³ee veJeerve DeY³eeme¬eÀceeefJe<e³eer efJeoîeeL³ee¥®³ee ceveele DeveskeÀ ÒeMve Demeleerue, l³ee®eyejesyej lees peeCetve IesC³ee®eer GlmegkeÀleener Demesue. legce®³ee meJe& ÒeMveeb®es efvejmeve keÀjC³eemeeþer Je veJeerve DeY³eeme¬eÀcee®eer meefJemlejHeCes DeesUKe keÀªve osC³eemeeþer `ìeiexì ÒekeÀeMevee®es cejeþer De#ejYeejleer F³ellee veJeJeer' ns HegmlekeÀ legce®³ee neleer osleevee Deecnebuee Deevebo nesle Deens. veJeerve DeY³eemeHeodOeleercegUs Yee<ee%eeve ns ÒeMveesllejebHegjles ce³ee&efole ve jenlee cegueeb®es %eeve, DeekeÀueve, GHe³eespeve Je l³eeb®³ee G®®e yeesOeelcekeÀ #eceleeb®ee efJekeÀeme nesF&ue. ³ee DeY³eemeHeodOeleerceO³es cegueebvee mJele:®³ee Meyoeble Gllejs efueneJeer ueeiele Demeu³eeves l³eeb®³ee DeefYeJ³ekeÌleer #eceles®ee keÀme ueeielees. veJeerve DeY³eeme¬eÀcee®es yeejkeÀeF&ves efJeMues<eCe keÀªve ns HegmlekeÀ efJekeÀefmele kesÀues Deens. Heeþe®es DeekeÀueve menpe Je meesHes JneJes ³eemeeþer Òel³eskeÀ Heeþele keÀþerCe Meyoeb®es DeLe& Fbûepeerletve efoues Deensle. Heeþe®eer ceO³eJeleea keÀuHevee mHe<ì JneJeer ³eemeeþer Heeþe®eer HeeMJe&Yetceer Je keÀefJeles®ee YeeJeeLe& efouee Deens. Òel³eskeÀ Heeþ Heefj®ísoele efJeYeeietve l³eeJej efJeefJeOe DeekeÀueveke=Àleer le³eej kesÀu³ee Deensle. l³ee®eyejesyej Meyo%eeve Jee{JeCeeN³ee Je J³eekeÀjCeeOeeefjle ke=ÀleeR®eener meceeJesMe kesÀuee Deens. meJe& keÀefJeleebJejerue jmeûenCeelcekeÀ ke=ÀleeR®eener meceeJesMe keÀjC³eele Deeuee Deens. DeeJeM³ekeÀ lesLes HeeþeKeeueer efouesues GHe¬eÀce mees[Jetve efoues Deensle. Heeþe®³ee ceeb[Ceer®³ee ¬eÀceevegmeej ke=ÀleeR®eer ceeb[Ceer ns ìeiexì®³ee HegmlekeÀeb®es JesieUsHeCe Deens. Òel³eskeÀ ke=ÀleeR®ee ¬eÀce Heeþe®³ee ceeb[Ceer®³ee ¬eÀceevegmeej þsJeuesuee Deens, l³eecegUs ke=Àleer mees[Jeleevee Heeþeleerue Ieìvee¬eÀce Hegvne SkeÀJeej mHe<ì nesTve efJe<e³ee®es %eeve HekeÌkesÀ nesles. DeHeefþle ieoîe DeekeÀuevee®ee mejeJe JneJee ³eemeeþer HeeþîeHegmlekeÀeleerue Gleejs Je Heeþîeslej Gleejs efoues Deensle. meceeme, DeuebkeÀej, Meyoeb®³ee peeleer, keÀeU, efJejeceef®evns DeMee J³eekeÀjefCekeÀ mebkeÀuHeveebefJe<e³eer meefJemlej ceeefnleer `J³eekeÀjCe' ³ee mJeleb$e efJeYeeieele osC³eele Deeueer Deens. veJeerve DeY³eeme¬eÀce legcnebuee Heeþe®es DeekeÀueve efkeÀleer Peeues Deens Je les ceeb[leevee legce®eer DeefYeJ³ekeÌleer keÀMeer Deens ns peesKeCeeje Deens. ³ee DeY³eemeÒeef¬eÀ³esle ns HegmlekeÀ Gllece ceeie&oMe&keÀ þjsue ³ee®eer Deecnebuee Kee$eer Jeeìles. ns HegmlekeÀ HeefjHetCe& keÀjC³eemeeþer Deecner meJe&leesHejer Òe³elve kesÀues Deensle, lejer HegmlekeÀ DeefOekeÀeefOekeÀ Glke=À<ì JneJes ³eemeeþer DeeHeu³ee met®evee mJeeieleen& Deensle. Oev³eJeeo!

DeefYeveJe DeY³eemeemeeþer ceve:HetJe&keÀ MegYes®íe ! ÒekeÀeMekeÀ DeeJe=lleer: ÒeLece

Disclaimer This reference book is transformative work based on textual contents published by Bureau of Textbook. We the publishers are making this reference book which constitutes as fair use of textual contents which are transformed by adding and elaborating, with a view to simplify the same to enable the students to understand, memorize and reproduce the same in examinations. This work is purely inspired upon the course work as prescribed by the Maharashtra State Bureau of Textbook Production and Curriculum Research, Pune. Every care has been taken in the publication of this reference book by the Authors while creating the contents. The Authors and the Publishers shall not be responsible for any loss or damages caused to any person on account of errors or omissions which might have crept in or disagreement of any third party on the point of view expressed in the reference book. © reserved with the Publisher for all the contents created by our Authors. No copyright is claimed in the textual contents which are presented as part of fair dealing with a view to provide best supplementary study material for the benefit of students.

SAMPLE C

ONTENT

¬eÀ. Heeþe®es veeJe uesKekeÀ / uesefKekeÀe He=<þ ¬eÀ. 1. meJee&lcekeÀe efMeJemegboje (ÒeeLe&vee) kegÀmegceeûepe 1

2. mebleJeeCeer (De) Yesìerueeieer peerJee meble legkeÀejece 4 (Dee) mebleke=ÀHee Peeueer meble yeefnCeeyeeF& 10

3. `yesìe, ceer SskeÀlees Deens !' Je. Heg. keÀeUs 16 4. peer. Dee³e. Heer. jsuJes ÒeyeesOevekeÀej þekeÀjs 32 keÀePeerjbiee (mLetueJee®eve) Jemeble DeJemejs 41

5. J³ee³eecee®es cenllJe (keÀefJelee) je<ì^meble Þeer legkeÀ[espeer cenejepe 45 6. Dee@efuebefHekeÀ Jeleg&Ueb®ee ieesHeÀ yeeU pe. Hebef[le 51 7. efoJ³ee®³ee MeesOeeceeie®es efoJ³e [e@. Deefveue iees[yeesues 61 8. meKet Deepeer jepeve ieJeme 70 nem³eef®e$eebleueer cegueb (mLetueJee®eve) ceOegkeÀj Oecee&HegjerkeÀj 80

9. Gpee[ GIe[s ceeUjevener (keÀefJelee) ueefuelee ieeoies 83 10. kegÀuetHe Þeer. ke=À. keÀesunìkeÀj 91 11. DeeYeeUeleu³ee HeeTueJeeìe 101 12. Hegvne SkeÀoe (keÀefJelee) Òeeflecee Fbieesues 109

Jnsefveme (mLetueJee®eve) jcesMe ceb$eer 114 13. efleHeÀve (keÀefJelee) efJeþdþue JeeIe 117 14. less peerJeveoe³eer Pee[ Yeejle meemeCes 123 15. ceePes efMe#ekeÀ Je mebmkeÀej MebkeÀjjeJe Kejele 132 16. Meyoeb®ee KesU nsueve kesÀuej 140

efJeMJekeÀesMe (mLetueJee®eve) 150 17. DeHeefþle ieoîe DeekeÀueve 154

J³eekeÀjCe efJeYeeie

1 meceeme 171 2. DeuebkeÀej 173 3. Meyoeb®³ee peeleer 174 4. meeceev³eªHe, mejUªHe, Òel³e³e 176 5. keÀeU 177 6. efJejeceef®evns 179

SAMPLE C

ONTENT GHe³eesefpele uesKeve 1 He$euesKeve 180 2 ieoîe DeekeÀueve 189 3 keÀLeeuesKeve 191 4 peeefnjeleuesKeve 196 5 cegueeKele 200 6 mebJeeouesKeve 202 7 Je=lleevleuesKeve 205 8 uesKevekeÀewMeu³e 209

ìerHe: HeeþeKeeueer efouesues ÒeMve * ³ee ef®evneves oMe&efJeues Deensle.

SAMPLE C

ONTENT

32

32

kesÀMeJe meerleejece þekeÀjs : (1885-1973) ÒeyeesOevekeÀej þekeÀjs ns He$ekeÀej, ceneje<ìeleerue meceepemegOeejkeÀ, Glke=À<ì JekeÌles Je meb³egkeÌle ceneje<ì ®eUJeUer®es Heg{ejer nesles. les uesKekeÀ, J³ebieef®e$ekeÀej Je Fefleneme mebMeesOekeÀner nesles. Jew®eeefjkeÀ ûebLe : `kegÀceeefjkeÀeb®es MeeHe', èfYe#egkeÀMeener®es yeb[', Òecee¥®eer osJeUs Je osJeUeb®ee Oece&' veeìkesÀ : `Keje yeécnCe', `ìekeÀuesues Heesj' FeflenemeefJe<e³ekeÀ HegmlekesÀ : `ûeeceC³eeb®ee meeoîeble Fefleneme', èfnboJeer mJejep³ee®ee Ketve' `keÀeWbo[e®ee ìCelkeÀej' F. ®eefj$eelcekeÀ uesKeve : `meble jeceoeme', `Hebef[lee jceeyeeF&', `meble iee[ies cenejepe' F. Deelce®eefj$e : `ceePeer peerJeveieeLee.' meve 1853 ceO³es Fbûepeebveer ceneje<ìêle cegbyeF& les þeCes Demee SkesÀjer jsuJesceeie& le³eej kesÀuee. ³eekeÀjlee DeveskeÀ GoîeesieHeleeRveer meene³³e kesÀues. pesJne ³esLeerue ueeskeÀebveer jsuJes Òel³e#eHeCes ueesKeb[er ©UebbJeªve OeeJeleevee Heeefnueer lesJne DeeM®e³e&, kegÀletnue Je Yeerleer ³ee YeeJeveebletve DeveskeÀ Òeefleef¬eÀ³ee Gceìu³ee. l³eeletve ceeie& keÀe{le ner jsuJes Heg{s keÀMeer efJemleejle iesueer ³ee®es Del³eble ceeefce&keÀ Meyoebleerue JeCe&ve ÒeyeesOevekeÀej þekeÀjs ³eebveer Òemleggle Heeþele kesÀues Deens. Demeeceer J³ekeÌleer (person) Deeieerveiee[er Deeieiee[er, jsuJes (train) Fveece ye#eerme (reward) GþeJe efJeefMe<ì Godefo<ìemeeþer pevemecegoe³eeves mebIeefìle

nesTve mebIe<e& keÀjCes (uprising) SkesÀjer SkeÀHeojer, mJeleb$e (single) DeesHeefCebie efMejesceefCe

Fbûepeerle DeesHeefvebie mesjsceveer, GodIeeìve meceejbYe (opening ceremony)

Debûespe Fbûepe (British) Fbpevesj FbefpeefveDej, DeefYe³eblee (engineer)

keÀCee& (horn)

keÀeefHeÀuuee ÒeJeeMeeb®ee leeb[e (chunks of crowd) keÀejketÀve efueefnC³ee®es keÀece keÀjCeeje (clerk) kebÀ[er DeHeÀJee (rumour) KegMeeue ®ewveer, efve<keÀeUpeer (gladly) KeesHeJeueer KeesHeesueer-je³eie[ efpeunîeeleerue SkeÀ efþkeÀeCe

(Khopoli)iegceemles cegveerce (clerks) peeceeefvecee meJe& HeesMeeKe Ieeuetve veìCes / mepeCes

(dress down) p³eejerves peesceeves (enthusiastically) Pegbye[ oeìer, ieoea (crowd) ogleHeÀe& oesvner yeepetbme (both sides) Oeerj efnccele (courage) Heeefmebpej Fbûepeerle He@meWpej- ÒeJeemeer (passangers) Òeeble efJeYeeie, ÒeosMe (province) HeÀeìe ceeie&, ueesnceeie& (branch, track) ceeUkeÀe ceeU, jebie (chain, string) cegntle& MegYe IeefìkeÀe (auspicious biginning) efJeuee³ele HejosMe (foreign country) efJebûespe Fbûepe (British) Me=bieejuesues mepeJeuesues (decorated) mejyejeF& J³eJemLee (arrangements) meje&me vesnceer (often, regularly) meeUmeto meeOesHeCee®ee DeeJe (pretending to be

innocent) De®ebyee keeìCes. DeeM®e³e& JeeìCes. (to be surprised) DeHeÀJeeb®es HeerkeÀ ³esCes.

®egkeÀer®es mecepe HemejCes. (spreading rumour being)

Dee Jeemetve GYes jenCes.

DeeM®e³ee&ves HeenCes. (to watch astonishingly)

DeeìeefHeìe keÀjCes.

KetHe Oe[He[ keÀjCes. (to try hard)

ìskeÀeruee ³esCes. keÀekegÀUleeruee ³esCes. (to get tired with)

uesKekeÀ Heefj®e³e

uesKekeÀe®es meeefnl³euesKeve

Heeþe®eer HeeMJe&Yetceer

MeyoeLe&

JeekedÀÒe®eej Je l³eeb®es DeLe&

peer. Dee³e. Heer. jsuJes

4 ÒeyeesOevekeÀej þekeÀjs

SAMPLE C

ONTENT

33

Heeþ 4: peer. Dee³e. Heer. jsuJes

[bkeÀe JeepeJeCes. peenerj keÀjCes. (to declare) oJeb[er efHeìJeCes. Deesj[tve meebieCes (towncrier) Oee³e ceeskeÀueCes. peesjpeesjele j[Ces. (to cry loudly) Oeerj ®esHeCes. Yeerleer peeCes. (being fearless) veJeue JeeìCes. DeeM®e³e& JeeìCes. (to wonder) HeeþyeU efceUCes.

DeeOeej efceUCes. (to get support )

HetÀme ueeJeCes. iegHleHeCes Gllespeve osCes. (to encourage secretly)

jJeevee nesCes. efveIeCes, ÒemLeeve keÀjCes. (to depart) Deeocepeer HeerjYeeF& cegbyeF&leerue cenllJee®es GoîeesieHeleer Je

J³eeHeejer. keÀefue³egie efnbot Oecee&leerue keÀeueieCevesvegmeej JesU ®eej

³egieeble efJeYeeieuee Deens. l³eeleerue mel³e³egie, $eslee³egie, odJeeHeej³egie Je keÀefue³egie DeMeer ®eej ³egieb ceeveueer peeleele. keÀefue³egie F.me.Het 3102 uee ceneYeejlee®³ee ³egodOe meceeHleerveblej ®eeuet Peeues. mel³e³egie – mel³e Je HeefjHetCe&lee. $eslee³egie – ³ee ³egiee®³ee ÒeejbYeeme JeCee&J³eJemLee Deeueer. odJeeHeej ³egie – ke=À<CeeJeleeje®ee keÀeU. meO³ee®³ee ®eeuet ³egieeuee keÀefue³egie cnCeleele.

ûesì Fbef[³eve HesefveveMeguee (GIP)

peer Deelee Yeejleer³e ceO³e jsuJes ³ee veeJeeves DeesUKeueer peeles.

peievveeLe veevee MebkeÀjMesì

Yeejleer³e jsuJes®es pevekeÀ Je SkeÀ Leesj meceepemegOeejkeÀ DeeefCe J³eeHeejer.

peceMesìpeer efpepeerYeeF&

cegbyeF&le jsuJes ³eeJeer ³eekeÀjlee GþeJe keÀjCeejs Heejmeer J³eeHeejer Je ueeskeÀesHekeÀejer J³ekeÌleer nesles.

[sefJe[ memetve ns cetU®es yeieoeo®es Demetve les HejesHekeÀejer Je oeveMetj nesles. HegC³eeleerue `memetve' ne@efmHeìue ³eeb®³ee®e veeJeeves yeebOeues iesues.

yeesjIeeì cegbyeF& - HegCes jsuJes ©Ueb®³ee GYeejCeer®³ee JesUer KeesokeÀece kesÀuesuee Ieeì.

cetUpeer pesþe ceesjejpeer ieeskegÀUoeme

ceesþs J³eeHeejer p³eebveer Yeejleer³e jsuJes megª keÀjC³eeme HeeþyeU HegjJeues.

*ke=À.1. Deeke=ÀefleyebOe HetCe& keÀje. Gllej: 1. Heevee-HegÀueeb®es nej 2. leesjCe 3. efveMeeCes 4. [y³eeb®ee Me=bieej ke=À.2. Deeke=Àleer HetCe& keÀje. *i. jsuJes DemeeJeer cnCetve GþeJe keÀjCeejs : *ii. Fbef[³eve HesefveveMeguee jsuJes OeeJeuesueer efþkeÀeCes : *iii. jsuJes OeeJeC³ee®³ee cegntlee&®ee efoJeme Je meeue : iv. ³eeb®eer meebie[ Ieeuetve efJebûespebeveer JeeHesÀuee®e iee[er Dees{e³euee

ueeJeues : Gllej: i. peceMesìpeer efpepeerYeeF&, peievveeLe veevee MebkeÀjMesì ii. cegbyeF&, þeCes iii. 18 SefÒeue, meve 1853 iv. efJemleJe, HeeCeer ke=À.3. efjkeÀec³ee peeieer ³eesi³e He³ee&³e efuentve JeekeÌ³e HetCe& keÀje. i. meve 1853 ceO³es _______jsuJes®ee íesìe HeÀeìe cegbyeF& les

þeCesHe³e&ble SkesÀjer jml³ee®ee le³eej Peeuee. (ûesì DecesefjkeÀve HesefveveMeguee / ûesì Fbef[³eve HesefveveMeguee / ûesì

jsuJes HesefveveMeguee / ûesì Yeejleer³e HesefveveMeguee) ii. efoveebkeÀ _______meesceJeej jespeer mee³ebkeÀeUer 5 Jeepelee

Heefnueer Deeieiee[er cegbyeF&ntve efveIeeueer. (18 petve meve 1856 / 17 SefÒeue meve 1953 / 18 SefÒeue

meve 1853 / 18 SefÒeue meve 1854) *iii. Yeejleele meJee¥le Heefnueer jsuJes _______ ³esLetve megìueer. (þeCes / cegbyeF& / keÀpe&le / HegCes) iv. Heefnueer OeeJeuesueer jsuJes _______ [y³eeb®eer nesleer. (Deeþ / one / yeeje / HebOeje) Gllej: i. ûesì Fbef[³eve HesefveveMeguee ii. 18 SefÒeue meve 1853 iii. cegbyeF& iv. one

efìHee

Heefj®íso 1

ke=Àleer 1 DeekeÀueve

les

1 42 3

Yeejleeleerue Heefnu³ee jsuJes®³ee GodIeeìvee®eer HetJe&le³eejer

SAMPLE C

ONTENT

34

F³ellee 9 Jeer: cejeþer De#ejYeejleer

34

ke=À.1. ³eesi³e He³ee&³e efveJe[tve efJeOeeve HetCe& keÀje. i. meve 1853 ceO³es, ûesì Fbef[³eve HesefveveMeguee jsuJes®ee

íesìe HeÀeìe ............. De. cegbyeF& les HegCesHe³e¥le SkesÀjer jml³ee®ee Peeuee. ye. cegbyeF& les þeCesHe³e¥le ognsjer jml³ee®ee Peeuee. keÀ. cegbyeF& les þeCesHe³e¥le SkesÀjer jml³ee®ee Peeuee. ii Fbûepeebbveer DeMeeÒekeÀejs jsuJesiee[er ®eeueJeueer... De. efJemleJe Je JeeHesÀ®eer meebie[ Ieeuetve HeeC³eeuee iee[er

Dees{e³euee ueeJeues. ye. efJemleJe Je HeeC³ee®eer meebie[ Ieeuetve JeeHesÀuee iee[er

Dees{e³euee ueeJeues. keÀ. JeeHeÀ Je HeeC³ee®eer meebie[ Ieeuetve efJemleJeeme iee[er

Dees{e³euee ueeJeues. Gllej: i. cegbyeF& les þeCesHe³e¥le SkesÀjer jml³ee®ee Peeuee. ii. efJemleJe Je HeeC³ee®eer meebie[ Ieeuetve JeeHesÀuee iee[er

Dees{e³euee ueeJeues. ke=À.2. SkeÀe JeekeÌ³eele Gllejs efuene. i. peceMesìpeer efpepeerYeeF& DeeefCe peievveeLe veevee MebkeÀjMesì

³eebvee keÀesCee®es HeeþyeU nesles? Gllej: peceMesìpeer efpepeerYeeF& DeeefCe peievveeLe veevee MebkeÀjMesì

³eebvee cetUpeer pesþe ceesjejpeer ieeskegÀUoeme, Deeocepeer HeerjYeeF&, [sefJe[ memetve Jeiewjs veeceebefkeÀle veiejMesìpeeR®es HeeþyeU nesles.

ii. keÀesCeleer keÀuHevee ueeskeÀebvee De®eby³ee®eer Jeeìueer? Gllej: ueesKeb[er ©UeJeªve Fbûepe Deeieerveiee[er ®eeueJeCeej ner

keÀuHevee ueeskeÀebvee De®eby³ee®eer Jeeìueer. ke=À.3. keÀejCes efuene. i. cegbyeF& les þeCes ogleHeÀe& ueeKeebJej ueeskeÀ peceues nesles. Gllej: efoveebkeÀ 18 SefÒeue meve 1853 ³ee efoJeMeer ueesKeb[er

©UeJeªve yewue, js[e, Iees[e ³eeb®³eeefMeJee³e kesÀJeU JeeHesÀ®³ee peesjeJej one [y³eeb®eer ceeUkeÀe cnCepes®e Deeieerveiee[er (jsuJes) OeeJeCeej nesleer, l³eecegUs keÀefue³egieeleerue ®ecelkeÀej HeenC³eemeeþer cegbyeF& les þeCes ogleHeÀe& ueeKeebJej ueeskeÀ peceues nesles.

ii. cegbyeF& Òeebleele jsuJes OeeJeueer. Gllej: mej peceMesìpeer efpepeerYeeF& DeeefCe peievveeLe veevee

MebkeÀjMesì ³eebveer cegbyeF& Òeebleele jsuJes DemeeJeer cnCetve GþeJe kesÀuee Je cetUpeer pesþe ceesjejpeer ieeskegÀUoeme, Deeocepeer HeerjYeeF&, [sefJe[ memetve Jeiewjs DeveskeÀ veecebbeefkeÀle veiejMesìpeeRveer l³eebvee HeeþyeU efoues, cnCetve cegbyeF& Òeebleele jsuJes OeeJeueer.

ke=À.1. Keeueerue Meyoeb®es Heeþele Deeuesues meceeveeLeea Meyo efuene. *i. DeeM®e³e& ii. oesvner yeepetbme iii. jebie iv. mepeCes *v. mejUceeieea *vi. veeJeepeuesues Gllej: i. De®ebyee ii. ogleHeÀe& iii. ceeUkeÀe iv. Me=bieej v. SkesÀjer vi. veeceebefkeÀle ke=À.2. Keeueerue Meyoeb®es efJe©odOeeLeer& Meyo efuene. i. SkesÀjer ii. DeKesj iii. ogleHeÀea Gllej: i. ognsjer ii. ÒeejbYe iii. SkeÀleHeÀea ke=À.3. Keeueerue DeOeesjsefKele Meyoeb®es Je®eve yeouetve JeekeÌ³es

Hegvne efuene. i. meerlesves jecee®³ee ieUîeele nej Ieeleuee. Gllej: meerlesves jecee®³ee ieUîeele nej Ieeleues. ii. HeengCes Keg®eeaJej efJejepeceeve Peeues. Gllej: HeengCes Keg®³ee¥Jej efJejepeceeve Peeues. ke=À.1. efye´efìMekeÀeUele Yeejleele Peeuesu³ee megOeejCeebefJe<e³eer

legce®es cele efuene. Gllej: Fbûepeebveer YeejleeJej 150 Je<ex jep³e kesÀues Demeues, lejer

l³eebveer Yeejleele Ie[Jetve DeeCeuesu³ee megOeejCee DeeHeu³eeuee veekeÀejlee ³esCeej veenerle. l³eebveer `jsuJes' ner Yeejleeuee efouesueer meJee¥le ceesþer osCeieer cnCeeJeer ueeiesue. l³ee®eyejesyej leejKeeles, HeesmìKeeles ³eebmeejKeer mebHekeÀe&®eer meeOeves GHeueyOe kesÀueer. l³eebveer Yeejleele ceesþe Mew#eefCekeÀ efJekeÀeme Ie[Jetve DeeCeuee. l³eekeÀjlee cegbyeF& efJeoîeeHeerþemeejK³ee DeveskeÀ efJeoîeeHeerþeb®eer mLeeHevee kesÀueer. l³eebveer DeveskeÀ ceveesjc³e Jeemletb®eer GYeejCeer kesÀueer. efJeefJeOe ÒekeÀej®es Hetue GYeeªve ieeJes, Menjs HejmHejebvee pees[ueer.

HeeþîeHegmlekeÀeleerue He=<þ ¬eÀ. 12 Jejerue (DeesU 1 les 21) Jee®eeJe ÒeMveeb®eer Gllejs efuene. [cegbyeF& Òeebleele jsuJes ......................

...................... iee[er Dees{e³euee ueeJeues!]


ke=Àleer 3 MeyomebHeoe

ke=Àleer 4 mJecele

SAMPLE C

ONTENT

35


Fbûepeeb®³ee keÀeUele Heeefjle Peeuesues meleeryeboer®ee keÀe³eoe, efJeOeJee HegveefJe&Jeeneme HejJeeveieer, yeeueefJeJeeneJej yeboer ns keÀe³eos Yeejleeleerue meeceeefpekeÀ megOeejCeebvee ®eeuevee osCeejs þjues.

Fbûepeeb®³ee keÀeUele Yeejleele ceesþîee ÒeceeCeeJej veJes leb$e%eeve Deeues, He³ee&³eeves ceesþîee ÒeceeCeeJej GoîeesieOeboîeeb®eer efveefce&leer Peeueer.

DeMeejerleerves Fbûepeebveer Yeejleer³eebvee veJeerve leb$e%eevee®ee Heefj®e³e keÀªve osTve l³eeb®³ee efJekeÀemeeuee vekeÀUleHeCes neleYeej ueeJeuee.

ke=À.1. Deeke=ÀefleyebOe HetCe& keÀje. i. Gllej: 1. JeeHesÀ®eer iee[er ner efJebûespeeb®eer efJeuee³eleer YegleeìkeÀer

Deens. 2. cegbyeF&leerue veJ³ee Fceejleer Je Hetue ³eeb®³ee yeebOekeÀeceele

Hee³eebceO³es efpeJeble iee[e³euee ceeCemes vesC³ee®ee ne [eJe Deens.

ii. Gllej: 1. mejkeÀejer keÀ®esjerleerue keÀejketÀve 2. J³eeHeeN³eeb®³ee Hes{erJej®es iegceemles ke=À.2. efjkeÀec³ee peeieer ³eesi³e He³ee&³e efuentve JeekeÌ³es HetCe& keÀje.

*i. jsuJeskeÀ[s ueeskeÀebvee DeekeÀef<e&le keÀjC³eemeeþer _______ þsJeues.

(eflekeÀerì / ye#eerme / Fveece / ÒeueesYeve) ii. ueeskeÀeb®eer mecepetle keÀe{lee keÀe{lee jsuJes®es DeefOekeÀejer

Deieoer _______ (nleyeue Jne³e®es. / ìskeÀeruee ³ee³e®es. / keÀekegÀUleeruee ³ee³e®es. / nwjeCe Jne³e®es.)

iii. jsuJescegUs Deelee DeJeI³ee _______ leemeele þeC³ee®ee

Demeeceer cegbyeF&uee ³esT-peeT ueeieuee.

(oesve / ®eej / meJJee / Hee®e) Gllej: i. Fveece ii. ìskeÀeruee ³ee³e®es iii. meJJee

ke=À.1. ®etkeÀ keÀer yejesyej les efuene. i. ogmeN³ee efoJeemeeHeemetve ueeskeÀebvee ceesHeÀle þeCes les cegbyeF& DeeefCe

Hejle vesC³ee-DeeCeC³ee®eer oJeb[er efHeìC³eele Deeueer. ii. efJepesJej ®eeueCeejer iee[er ner efJebûespeeb®eer efJeuee³eleer YegleeìkeÀer

nesleer. iii. DeKesj oj ceeCeMeer one ©He³es Fveece DeeefCe ceesHeÀle

ÒeJeemee®ee [bkeÀe JeepeJeuee. Gllej: i. yejesyej ii. ®etkeÀ iii. ®etkeÀ ke=À.2. SkeÀe JeekeÌ³eele Gllejs efuene. i. HewMee®³ee ueeueg®eerves jsuJess ÒeJeeme keÀjCeeN³ee ueeskeÀeb®³ee

Iej®³eeb®eer keÀe³e Òeefleef¬eÀ³ee Demes? Gllej: HewMee®³ee ueeueg®eerves jsuJess ÒeJeeme keÀjCeeN³ee ueeskeÀeb®³ee Iej®eer

ceeCemes ÒeJeemeeHetJeea iee[er®³ee yeepetuee GYeer jentve þCeeCe Oee³e ceeskeÀuele Demele.

ii. ueeskeÀebveer jsuJesves ÒeJeeme keÀjeJee ³eekeÀjlee ceeCeMeer

efkeÀleer Fveece þsJeC³eele Deeues? Gllej: ueeskeÀebveer jsuJesves ÒeJeeme keÀjeJee ³eekeÀjlee ceeCeMeer SkeÀ ©He³ee

Fveece þsJeC³eele Deeues. iii. þeCes-cegbyeF& yewueeb®³ee Keìejiee[er®ee ÒeJeeme efkeÀleer

JesUe®ee Demes? Gllej: þeCes-cegbyeF& yewueeb®³ee Keìejiee[er®ee ÒeJeeme leyyeue SkeÀ

efoJemee®ee Demes. ke=À.3. Keeueerue mebkeÀuHeves®ee ³eesi³e DeLe& mHe<ì keÀje. iegceemles - Gllej: cegveerce. Hes{erJejerue keÀecekeÀepee®eer veeWo þsJeCeejer J³ekeÌleer.

efJeMes<ele: uesKeer mJeªHeeleerue veeWoer keÀjCeejer J³ekeÌleer.

*ke=À.4. keÀejCes efuene. i. jsuJes®ee ÒeJeeme OeeskeÌ³ee®ee veener ns HeìJeC³eemeeþer

jsuJes®³ee keÀejYeeN³eebveer KetHe DeeìeefHeìe kesÀuee. Gllej: JeeHesÀ®eer iee[er ner efJeuee³eleer YegleeìkeÀer Deens efkebÀJee cegbyeF&uee

yeebOeu³ee peeCeeN³ee veJ³ee Fceejleer Je Hetue ³eeb®³ee Hee³eebceO³es iee[C³eemeeþer ceeCemes vesC³ee®ee Fbûepeeb®ee ne meeUmeto [eJe

Heefnu³ee oesve efoJemeeble ³ebeveer jsuJesÒeJeeme kesÀuee 1 2

Heefj®íso 2


HeeþîeHegmlekeÀeleerue He=<þ ¬eÀ. 12, 13 Jejerue (DeesU 22 les 39) Jee®ee Je ÒeMveeb®eer Gllejs oîee.

[cegntlee&Jej efveIeeuesueer ...................... ...................... ueeskeÀeb®eer Pegbye[ ueeieueer.]


ueeskeÀebbceOeerue jsuJesefJe<e³eer®³ee DeHeÀJee 1 2

SAMPLE C

ONTENT

36


36

Deens, DeMee ÒekeÀej®³ee DeHeÀJee ueeskeÀebveer HemejJeu³ee nesl³ee. ³ee DeHeÀJeebcegUs jsuJesle yemeC³ee®ee keÀesCeer Oeerj keÀjle veJnles, cnCetve jsuJes®ee ÒeJeeme OeeskeÌ³ee®ee veener ns HeìJetve osC³eemeeþer jsuJes®³ee keÀejYeeN³eebveer KetHe DeeìeefHeìe kesÀuee.

ii. Fbûepeebveer osT kesÀuesueer cegbyeF&-þeCes jsuJes ÒeJeemee®eerFveeces keÀener efoJemeebveer yebo keÀjC³eele Deeueer.

Gllej: JeeHesÀJej ®eeueCeeN³ee iee[erefJe<e³eer®³ee DeHeÀJeebcegUs l³eele yemetve ÒeJeeme keÀjC³ee®ee keÀesCeer Oeerj keÀjle veJnles, l³eecegUs Fbûepeebveer jsuJes ÒeJeemeemeeþer Fveeces peenerj kesÀueer. Fveecee®³ee HewMeeb®³ee nJ³eemeeHeesìer keÀener ueeskeÀ ÒeJeeme keÀª ueeieues. l³ee ueeskeÀebvee megKeªHe Deeuesues Heentve yeekeÀer ueeskeÀeb®eerner Yeer[ ®esHeueer. ³eecegUs, ©He³eeb®es Fveece Heg{s Deeþ DeeCes, Deeþ DeeC³eeb®es ®eej DeeC³eebJej DeeCeues iesues Je l³eeveblej Fveeces yebo keÀªve efleefkeÀìs megª kesÀueer. þeCes-cegbyeF&®ee SkeÀ efoJemee®ee yewueiee[er®ee ÒeJeeme Deelee jsuJescegUs meJJee leemeele nesT ueeieu³eeves ueeskeÀeb®eer Pegyeb[ G[t ueeieueer.

ke=À.1. Keeueerue Meyoeb®es Heeþele Deeuesues meceeveeLeea Meyo efuene. *i. cegveerce *ii. HegÀkeÀìiii. efnccele iv. ye#eermev. neJe vi. J³ekeÌleerGllej: i. iegceemles ii. ceesHeÀle

iii. Oeerj iv. Fveecev. ueeueg®e vi. Demeeceer

ke=À.2. Keeueerue Meyoeb®es efJe©odOeeLeea Meyo efuene.i. efJeuee³eleer ii. Hee³ee

Gllej: i. mJeosMeer ii. keÀUme

ke=À.3. Keeueerue DeOeesjsefKele Meyoeb®es Je®eve yeouetve JeekeÌ³es Hegvne efuene.

i. ueesKeb[er ©UebJeªve Deeieiee[er OeeJet ueeieueer.Gllej: ueesKeb[er ©UebJeªve Deeieiee[îee OeeJet ueeieu³ee.

ii. MJesleeves yeme®es eflekeÀerì njJeues.Gllej: MJesleeves yeme®eer efleefkeÀìs njJeueer.

iii. ieCesMeuee Deeuesuee DevegYeJe JeeF&ì neslee.Gllej: ieCesMeuee Deeuesues DevegYeJe JeeF&ì nesles.

ke=À.4. Keeueerue Meyomecegnebyeodoue SkeÀ Meyo efuene. i. HejosMeeletve Deeuesueer J³ekeÌleer efkebÀJee Jemletii. meeOesHeCee®ee DeeJe DeeCeCesGllej: i. efJeuee³eleer ii. meeUmeto

*ke=À.1. mJeeleb$³eHetJe&keÀeUele Yeejleer³eebJej Demeuesu³eeDebOeÞeodOes®³ee ÒeYeeJeemebyebOeer legce®es efJe®eej efuene.

Gllej: mJeeleb$³eHetJe&keÀeUele meceepeele ceesþîee ÒeceeCeeJej DebOeÞeodOes®es mleesce ceepeues nesles. ³eekeÀeUele Jeemletb®³ee GYeejCeer®³ee JesUer vejyeUer osC³ee®eer ¬etÀj ÒeLee meceepeele Òe®eefuele Peeueer nesleer, lemes®e osJeYeesUsHeCeecegUs Demes iegvns meje&me Ie[le Demele. ûenCe, ûen-leeN³eeb®eer efmLeleer Fl³eeoeR- efJe<e³eer®³ee JesieJesieUîee iewjmecepeebcegUs ceesþîee ÒeceeCeeJej yegJeeyeepeermeejKee ÒekeÀej efomet ueeieuee neslee. efyeefìMeHetJe& keÀeUele lej efJeOeJeebefJe<e³eer®³ee efJeefJeOe DebOeÞeodOescegUs l³eebvee keÀesCel³eener MegYekeÀe³ee&le menYeeieer keÀjCes DeHeMekegÀvee®es ceeveues peeF&.mecegêÒeJeemeeefJe<e³eer®³ee DebOeÞeodOescegUs HejosMeieceve keÀjCeeN³eeb®eer mebK³ee Del³euHe nesleer. leb$e- ceb$e, veJeme, Meveer-mee[smeeleer, keÀeUmeHe&³eesie Fl³eeoer SkeÀ vee DeveskeÀ iees<ìer ³ee keÀeUeuee efJeUKee Ieeuetve nesl³ee. yejs®emes Yeejleer³e ³ee Fbûepeebvee peeotieej, efJeMes<e MekeÌleer ueeYeuesues, peeotìesCee keÀjCeejs mecepele. l³eeb®³ee megOeejCeebvee les YegleeìkeÀer®ee®e ÒekeÀejceevele. ³eekeÀeUele Hemejuesu³ee DebOeÞeodOes®³ee peeUîeecegUs meceepee®³ee Òeieleeruee KeerU yemeueer nesleer.

ke=À.1. Deeke=ÀefleyebOe HetCe& keÀje. i.

Gllej: 1. Ke[keÀer 2. leUsieeJe ii. cegbyeF&-HegC³ee ojc³eeve ³ee Ieeìe®es keÀece ®eeueues nesles.

Gllej: yeesjIeeì *iii. Ieeì GlejCeer®eer megKemees³e efve mejyejeF& HeenC³ee®es kebÀ$eeì

IesCeejs

Gllej: keÀjMesìpeer peceMesìpeer ke=À.2. efjkeÀec³ee peeiee Yeje. i. Keb[eUîeentve HegC³eeHe³e¥le®³ee meHeeìer®³ee jsuJes – jml³ee®ee

ceesþîee Leeìeceeìeves _______ keÀjC³eele Deeuee.ii. Keb[eUe- HegC³ee®³ee ojc³eeve®ee jmlee _______ neslee.Gllej: i. DeesHeefCebie efMejesceefCe ii. SkesÀjer


Heefj®íso 3


1 2

Keb[eUe HegC³ee®³ee ojc³eeve®eer oesve mìsMeves

ke=Àleer 4 mJecele

SAMPLE C

ONTENT

37


ke=À.1. ®etkeÀ keÀer yejesyej les efuene. i. Keb[eUîeentve-HegC³eeHe³e¥le®ee meHeeìer®ee jsuJes-jmlee meve

1868 ®³ee HesÀye´gJeejerle HetCe& Peeuee. ii. yeesjIeeìe®es keÀece ®eeueues Demeleevee®e cegbyeF&-HegC³ee®ee jsuJes

ÒeJeeme p³eejerves ®eeuet neslee. iii. meieUe keÀeefHeÀuuee KeesHeesueeruee Deeieiee[erle yemetve cegbyeF&uee

jJeevee Jne³e®ee. Gllej: i. ®etkeÀ ii. yejesyej

iii. yejesyej ke=À.2. SkeÀe JeekeÌ³eele Gllejs efuene. i. FbefpeefveDej ueeskeÀ keÀesCeleer ³eespevee þjJele nesssles? Gllej: FbefpeefveDej ueeskeÀ HeUmeOejerHeemetve yeesjIeeì HeesKejC³ee®eer

³eespevee þjJele nesles. ii. HegCes les cegbyeF& ÒeJeeme keÀmee nesle Demes? Gllej: HegC³ee®³ee iee[erleerue He@meWpejebvee Keb[eUîeele Deeu³eeveblej

HeeueK³ee, [esu³ee, Keg®³ee&, yewueiee[er ³eebletve IeeìeKeeueer KeesHeesueeruee DeeCetve Heg{s Deeieiee[erves cegbyeF&uee vesues peele Demes.

iii. HegCes les cegbyeF&®³ee ÒeJeemeeuee efkeÀleer JesU ueeies? Gllej: HegCes les cegbyeF&®³ee ÒeJeemeeuee Deþje leemeeb®ee JesU ueeiele

Demes. ke=À.3. Keeueerue mebkeÀuHeves®ee ³eesi³e DeLe& mHe<ì keÀje. DeesHeefCebie efMejesceefCe : Gllej: ne Meyo cetU®ee Fbûepeerleuee Demetve lees DeesHeefvebie mesjsceveer Demee Deens. l³ee®ee DeLe& GodIeeìve meesnUe Demee neslees;

cee$e Fbûepeeb®³ee jepeJeìerleerue keÀeUele ceneje<ìêle ne ceesþe meesnUe Heej He[u³eeves l³ee®ee Fbûepeer Je cejeþer Yee<eeb®³ee mebefceÞe mJeªHeele JejerueÒeceeCes GuuesKe kesÀuee iesuee DemeeJee, l³eecegUs l³ee®ee DeHeYe´bMe nesTve `DeesHeefCebie efMejesceefCe' ne Meyo ³esLes JeeHejuee Deens.

ke=À.4. Ke[keÀer Je leUsieeJe' nss Gllej ³esF&ue Demee ÒeMve le³eej

keÀje. Gllej: Keb[eUe Je HegC³ee®³ee ojc³eeve keÀesCeleer oesve mìsMevme

þsJeC³eele Deeueer?

ke=À.1. Keeueerue Meyoebmeeþer Heeþele Deeuesues meceeveeLeea Meyo efuene. *i. iebcele ii. ceO³es iii. kesÀJeU, HeÀkeÌle Gllej: i. ceewpe ii. ojc³eeve iii. DeJeIee ke=À.2. Keeueerue Meyoeb®es efJe©odOeeLeea Meyo efuene. i. Hegje ii. ®eeuet iii. GlejCe Gllej: i. DeHegje ii. yebo iii. ®e{Ce ke=À.3. JeekeÌ³eebleerue DeOeesjsefKele Meyoeb®es Je®eve yeouetve JeekeÌ³es

Hegvne efuene. i. mejHeb®eebveer ieeJeeceO³es veJeerve ³eespevee jeyeJeueer. Gllej: mejHeb®eebveer ieeJeeceO³es veJeerve ³eespevee jeyeJeu³ee. ii. l³ee ÒeJeeMee®eer iewjmees³e Peeueer. Gllej: l³ee ÒeJeeMeeb®eer iewjmees³e Peeueer. iii. l³eebvee yewueiee[îeeble yemeJetve DeeCeues. Gllej: l³eebvee yewueiee[erle yemeJetve DeeCeues. ke=À.1. 1853 les 2017 ³ee keÀeueeJeOeerle jsuJes®ee Òe®eb[

efJekeÀeme Peeuee ³eeyeodoue legce®es cele efuene. Gllej: mJeeleb$³eHetJe&keÀeUele efyeéfìMeebveer jsuJes Yeejleele DeeCeueer. leer

JeeHesÀ®³ee FbbefpeveeJej ®eeueCeejer nesleer. efle®ee Jesie Je efle®es ceeie&ner ce³ee&efole nesles; cee$e mJeeleb$³eÒeeHleerveblej®³ee keÀeUele jsuJesceeiee¥®eer veJ³eeves j®evee keÀjC³eeele Deeueer. Yeejleeleerue meJe& cenllJee®eer efþkeÀeCes ³ee jsuJesves pees[ueer iesueer. Goîeesie, J³eeHeej, ÒeJeeme DeMee efvejefvejeUîee nslebtmeeþer efle®ee JeeHej nesT ueeieuee. keÀeueeblejeves jsuJes efJepesJej ®eeuet ueeieueer. HeefjCeeceer, Jesieele HeÀjkeÀ He[uee. nesCeejs Òeot<eCener Leebyeues. jsuJes®es peeUs mebHetCe& Yeejleele Hemejues. DeveskeÀ ogie&ce Yeeiener ³eecegUs ceesþîee Menjebvee pees[ues iesues. HeefjCeeceer, l³ee l³ee ÒeosMeeb®eener efJekeÀeme Peeuee. meg©Jeeleerme keÀceer Heuu³ee®³ee DemeCeeN³ee iee[îee Deelee efkeÀl³eskeÀ cewueeb®ee ÒeJeeme keÀª ueeieu³ee. l³eeleerue meesF&-megefJeOeebceO³esner Jee{ Peeueer. jsuJes®³ee keÀeieoer efleefkeÀìebHeemetve Deelee De@eveueeFve yegefkebÀieHe³e¥le ³ee J³eJemLeeHevee®ee J³eeHe Jee{uee Deens. ceesyeeFue, jsuJes, ne@efmHeìue, cesìês, ceesveesjsue Fl³eeoer veJ³ee ³egiee®³ee veJ³ee jsuJes Deepe ©yeeyeele OeeJeleevee efomeleele. jsuJes®eer Òeieleer ner osMee®³ee Òeieleer®ee ceeie& yeveuee Deens.


HeeþîeHegmlekeÀeleerue He=<þ ¬eÀ. 13 Jejerue (DeesU 40 les 50) Jee®ee Je ÒeMveeb®eer Gllejs oîee.

[FkeÀ[s Fbpevesj...................... ...................... veJeue Jeeìe³e®es.]


ke=Àleer 4 mJecele

SAMPLE C

ONTENT

38


38

*ke=À.1. mJecele i. `jsuJes®ee MeesOe osMee®³ee DeeefLe&keÀ efJekeÀemeeuee ieleer

osCeeje þjuee', legce®es cele efuene. Gllej: mJeeleb$³eHetJe&keÀeUele Fbûepeebveer jsuJes Yeejleele DeeCeueer.

Yeejlee®³ee efJekeÀemee®³ee o=<ìerves ns cenllJee®es HeeTue nesles. efJeefJeOe ÒekeÀej®es Deeefce<e oeKeJetve Yeejleer³eebvee jsuJes®ee JeeHej keÀjC³eeme GoîegkeÌle kesÀues iesues Je keÀener keÀeUele®e jsuJes Yeejleer³eeb®³ee peerJeveeleerue cenllJee®ee Yeeie yeveueer. keÀceer JesUele otjJej®ee Heuuee DeveskeÀ ÒeJeeMeebmen ieeþCes MekeÌ³e Peeues. HeefjCeeceer, efleefkeÀìªHeeves jsuJesuee efceUCeejs GlHevve ceesþîee ÒeceeCeeJej Jee{t ueeieues, l³eecegUs Yeejlee®³ee DeeefLe&keÀ efJekeÀemeeme neleYeej ueeieuee. ner jsuJes kessÀJeU ÒeJeeMeebHegjleer ce³ee&efole ve jenlee leer oUCeJeUCeeleerue cenllJee®es HeeTue þjueer. GoîeesieOeboîeeceOeerue ceeuee®eer Dee³eele-efve³ee&le keÀjC³eekeÀjlee ³ee jsuJes®ee ceesþîee ÒeceeCeeJej HeÀe³eoe Peeuee. ceeueiee[er®³ee JeeHejeletve ceesþîee ÒeceeCeeJej Dee³eele-efve³ee&le Jee{ueer. HeefjCeeceer, DeeefLe&keÀ¢<ì³ee Yeejle DeefOekeÀeefOekeÀ Òeiele nesle iesuee. Deepe Yeejleeleerue meJe& cenllJee®eer efþkeÀeCes jsuJescegUs pees[ueer iesueer, l³eecegUs GoîeesieOeboîee®eer Òe®eb[ ÒeceeCeele Jee{ Peeueer. Lees[keÌ³eele, jsuJes®ee MeesOe Yeejlee®³ee DeeefLe&keÀ efJekeÀemeeuee ®eeuevee osCeeje þjuee.

ii. legce®³ee celes, jsuJes ÒeJeemee®es Demeuesues HeÀe³eos Je leesìs

meefJemlej efuene. Gllej: veeC³eeuee vesnceer oesve yeepet Demeleele l³eeÒeceeCes Òel³eskeÀ iees<ìer®es

HeÀe³eos Je leesìs DeMee oesve yeepet Demeleele. jsuJesÒeJeeme ner Yeejleer³e Feflenemeeleerue cenllJee®eer Ieìvee Demeueer Je efle®es DeveskeÀ HeÀe³eos Demeues, lejer efle®³ee keÀener ce³ee&oener Deensle. jsuJesÒeJeemee®³ee HeÀe³eoîeeb®ee efJe®eej kesÀuee Demelee meJee¥le mJemle Demee ÒeJeemee®ee ceeie& cnCetve ne DeesUKeuee peelees. ÒeJeemee®³ee o=<ìerves DeefleMe³e JesieJeeve Je SkeÀeJesUer DeveskeÀ ÒeJeemeer SkeÀe efþkeÀeCeentve ogmeN³ee efþkeÀeCeer vesCeeje Demee ne JeenlegkeÀer®ee Òe®eb[ #eceles®ee ceeie& Deens. jsuJes®³ee ceeO³eceeletve kesÀJeU ÒeJeeMeeb®eer®e veJns, lej GoîeesieOeboîeeleerue ceeuee®eer JeenletkeÀ keÀjCesner meesHes nesles. ueebye Heuu³ee®³ee jsuJesle lej KeeveHeevee®eer, ÒemeeOeveie=neb®eer, PeesHeC³ee®eer mees³e Demeu³eeves ne ceeie& Del³eble megKeeJen Deens. ³eecegUs, ceesþîee ÒeceeCeeJej DeeefLe&keÀ Òeieleer Peeuesueer efomeles. Jejerue HeÀe³eoîeebyejesyej®e jsuJes ÒeJeemee®es keÀener leesìsner Deensle. jsuJesceeiee&®es peeUs efvecee&Ce keÀjCes Del³eble efyekeÀì Je Del³eble Keef®e&keÀ keÀece Deens.

³ee®³ee efveefce&leerveblej l³eeb®³ee [eie[gpeermeeþerner Òe®eb[ ÒeceeCeele Ke®e& ³eslees. [eWiejeU YeeiebeceO³es jsuJes ceeiee¥®eer GYeejCeer MekeÌ³e nesle veener. DeMee Yeeieeble jsuJes iee[îebe®es DeHeIeele Peeu³eeme ceesþîee ÒeceeCeeJej peerefJele Je efJelle neveer nesles. ³ee peeUîeeodJeejs meJe&®e efþkeÀeCes pees[Ces MekeÌ³e nesle veener. ³eeefMeJee³e, ceneveiejebceOeerue ÒeJeeMeeb®³ee Jee{l³ee mebK³es®³ee leguevesle jsuJes JeenletkeÀ J³eJemLee #eceles®³ee yeeyeleerle DeHegjer He[les. ³eecegUs, Òe®eb[ ieoea, Deefve³eefcele iee[îeeb DeeefCe peerefJeleeme OeeskeÀe ³ee yeeyeeRvee ÒeJeeMeebvee jespe meeceesjs peeJes ueeieles.

DeMeeÒekeÀejs jsuJes ÒeJeemee®es keÀener HeÀe³eos Je keÀener leesìs Deensle; HeCe jsuJesefMeJee³e Yeejlee®eer keÀuHevee keÀjlee ³esle veener.

ke=À.1. meeceeefmekeÀ Meyo Je meceemee®es veeJe ³eeb®³ee ³eesi³e

pees[îee ueeJee. `De' ieì `ye' ieì

i. HeeveesHeeveer De. JewkeÀefuHekeÀ odJebodJe meceeme ii. jeceue#ceCe ye. DeJ³e³eerYeeJe meceeme iii. oesve®eej keÀ. Flejslej odJebodJe meceeme

Gllej: (i – ye ), (ii – keÀ), (iii – De) ke=À.2. Keeueerue DeuebkeÀej DeesUKee. i. PeeMeer®eer jeCeer FbûepeebJej efJepesÒeceeCes legìtve He[ueer. ii. leer iegueeyeer G<ee cnCepes HejcesMJeje®es Òesce peCet ! Gllej: i. GHecee DeuebkeÀej ii. GlÒes#ee DeuebkeÀej ke=À.3. Keeueerue JeekeÌ³eebleerue meeOec³e&oMe&keÀ Meyo Je

meeOec³e&oMe&keÀ iegCe DeesUKee. i. efle®es ve³eve njCeemeejKes megboj Deensle. ii. DeeF&®es nele meeF&ÒeceeCes ceT Deensle. Gllej:

meeOec³e&oMe&keÀ Meyo meeOec³e&oMe&keÀ iegCe i. meejKee megbojlee ii. ÒeceeCes ceTHeCee

ke=À.4. Keeueerue Meyoebleerue GHeces³e Je GHeceeve DeesUKee. i. Dece=leengveer iees[ veece legPes osJee. ii. efle®es nem³e peCet KeUeUCeeje efvePe&j Gllej:

GHeces³e GHeceeve i. osJee®es veece Dece=le ii. nem³e KeUeUCeeje efvePe&j

J³eekeÀjCe efJeYeeie

HeeþeOeeefjle ÒeMveesllejs

SAMPLE C

ONTENT

39


ke=À.5. Keeueerue Meyoeb®es meeceev³eªHe efuene. i. ÒeJeemeeuee ii. Òeebleele iii. þeC³ee®ee iv. Keb[eUîeentve Gllej:

Meyo meeceev³eªHe i. ÒeJeemeeuee ÒeJeemee ii. Òeebleele Òeeblee iii. þeC³ee®ee þeC³ee iv. Keb[eUîeentve Keb[eUîee

ke=À.6. uesKeveefve³eceebvegmeej ³eesi³e Meyo MeesOetve efuene. i. keÀefue³etie / keÀueer³egie / keÀefue³egie / keÀueer³etie ii. cegntle& / cegngle& / cetntle& / cegnt&le iii. keÀeHeÀeruuee / keÀeHeÀeruee / keÀeefHeÀuuee / keÀeefHeÀuee iv. PegkeÀPegkeÀ / PetkeÀPetkeÀ / PetkeÀPegkeÀ / PegkeÀPetkeÀ Gllej: i. keÀefue³eggie ii. cegntle& iii. keÀeefHeÀuuee iv. PegkeÀPegkeÀ ke=À.7. Heg{erue JeekeÌ³eeble ³eesi³e efþkeÀeCeer efJejeceef®evns JeeHeªve

JeekeÌ³es Hegvne efuene. i. Deelee lej keÀe³e efJemleJe DeeefCe HeeCeer ³eeb®eer meebie[ Ieeuetve

efJebûespeebveer JeeHesÀuee®e iee[er Dees{e³euee ueeJeues Gllej: Deelee lej keÀe³e? efJemleJe DeeefCe HeeCeer ³eeb®eer meebie[ Ieeuetve

efJebûespeebveer JeeHesÀuee®e iee[er Dees{e³euee ueeJeues ! ii. l³ee®eener ceesþîee Leeìeceeìeves DeesHeefCebie efMejesceefCe keÀjC³eele

Deeuee Gllej: l³ee®eener ceesþîee Leeìeceeìeves `DeesHeefCebie efMejesceefCe'

keÀjC³eele Deeuee. iii. ueesKeb[er ©UeJeªve Fbûepe Deeieerveiee[er ®eeueJeCeej ner

keÀuHevee®e ueeskeÀebvee ceesþer De®eby³ee®eer Jeeìueer Gllej: ueesKeb[er ©UeJeªve Fbûepe Deeieerveiee[er ®eeueJeCeej, ner

keÀuHevee®e ueeskeÀebvee ceesþer De®eby³ee®eer Jeeìueer. iv. Heevee-HegÀueeb®es nej leesjCes efveMeeCes ueeJetve 10 ceesþs

KeesueerJepee [yes Meb=ieejuesues Gllej: Heevee-HegÀueeb®es nej, leesjCes, efveMeeCes ueeJetve 10 ceesþs

KeesueerJepee [yes Meb=ieejuesues. ke=À.8. Keeueerue Meyoeb®es veece, meJe&veece, efJeMes<eCe Je

ef¬eÀ³eeHeo ³eebceO³es JeieeakeÀjCe keÀje. Òeeble, kesÀuee, ner, efJemleJe, ueeJeues, ceesþs, efJeuee³eleer,

HesÀye´gJeejer

Gllej: veece meJe&veece efJeMes<eCe ef¬eÀ³eeHeo

Òeeble, efJemleJe, HesÀye´gJeejer

ner ceesþs, efJeuee³eleer kesÀuee, ueeJeues.

ke=À.9. Keeueerue JeekeÌ³eeb®ee keÀeU DeesUKee. i. one [y³eeb®eer ceeUkeÀe KegMeeue ®eeueueer Deens PegkeÀPegkeÀ

keÀjle. ii. efJebûespeebveer JeeHesÀuee®e iee[er Dees{e³euee ueeJeues. Gllej: i. DeHetCe& Jele&ceevekeÀeU ii. meeOee YetlekeÀeU ke=À.10.Heg{erue JeekedÀÒe®eejeb®es DeLe& meebietve JeekeÌ³eeble GHe³eesie

keÀje. i. jJeevee nesCes ii. veJeue JeeìCes iii. DeeìeefHeìe keÀjCes iv. HetÀme ueeJeCes v. Oee³e ceeskeÀueCes vi. ìskeÀeruee ³esCes vii. De®ebyee JeeìCes viii. HeeþyeU efceUCes Gllej: i. jJeevee nesCes efveIeCes, ÒemLeeve keÀjCes. JeekeÌ³e:efMeJeje³eeb®eer mJeejer ÒeleeHeie[ekeÀ[s jJeevee Peeueer. ii. veJeue JeeìCes DeeM®e³e& JeeìCes. JeekeÌ³e:DeYe³eejC³eele JeeIeeuee njCeermeesyele KesUleevee

Heentve meJee¥vee veJeue Jeeìues. iii. DeeìeefHeìe keÀjCes KetHe Òe³elve keÀjCes. JeekeÌ³e:efJeefnjerle He[uesu³ee ueneve YeeJeeuee Jee®eJeC³eemeeþer

ue#ceerves efpeJee®ee DeeìeefHeìe kesÀuee. iv. HetÀme ueeJeCes iegHleHeCes Gllespeve osCes. JeekeÌ³e:ceneveiejebceO³es cegueebvee HetÀme ueeJetve HeUJetve

vesC³ee®es ÒeceeCe Jee{le ®eeueues Deens. v. Oee³e ceeskeÀueCes KetHe j[Ces, DeleerJe og:Keeves

nbyej[e HeÀes[Ces. JeekeÌ³e:DeeHeuee cegueiee Menero Peeu³ee®es keÀUlee®e ke@ÀHìve

jIegefJejefmebie®eer DeeF& Oee³e ceeskeÀuetve j[t ueeieueer. vi. ìskeÀeruee ³esCes keÀekegÀUleeruee ³esCes. JeekeÌ³e:`cegueebvees, DeY³eeme keÀje' Demes meebielee meebielee

efMe#ekeÀ Deieoer ìskeÀeruee ³ee³e®es. vii. De®ebyee JeeìCes DeeM®e³e& JeeìCes. JeekeÌ³e:jepet®es yegodefOeyeUeleerue ³eMe meJee¥vee De®eby³ee®es

Jeeìues. viii. HeeþyeU efceUCes DeeOeej efceUCes. JeekeÌ³e:Jeef[ueeb®³ee efveOeveeveblej Deejleeruee G®®e

efMe#eCeemeeþer Deepeesyeeb®es HeeþyeU efceUeues.

SAMPLE C

ONTENT

40


40

ke=À.11.Keeueerue JeekedÀÒe®eejeb®³ee l³eeb®³ee DeLee&Meer ³eesi³e pees[îee pegUJee.

`De' ieì `ye' ieì

i. Dee Jeemetve GYes jenCes De. Yeerleer peeCes ii. Oeerj ®esHeCes ye. Deesj[tve meebieCesiii. [bkeÀe JeepeJeCes keÀ. ®egkeÀer®es mecepe HemejCesiv. DeHeÀJeeb®es HeerkeÀ ³esCes [. DeeM®e³ee&ves HeenCesv. oJeb[er efHeìJeCes F. peenerj keÀjCes

Gllej: (i – [), (ii – De), (iii – F), (iv – keÀ), (v– ye)

*ke=À.1. ìsefueHeÀesve, mJe³ebHeekeÀemeeþer®ee ie@me, mebieCekeÀ ³eebmeejK³ee DeeOegefvekeÀ meeOeveebHewkeÀer keÀesCel³eener SkeÀe meeOevee®ee HetJe& Fefleneme peeCetve I³ee Je lees jbpekeÀ HeodOeleerves efuene.

GHe¬eÀce

SAMPLE C

ONTENT

https://www.targetpublications.org/std-9th-perfect-marathi-aksharbharati-notes-english-medium-mh-board.html

01 sarvatmka shivsundara - target publications · sample content 34 f³ellee 9 jeer: cejeþer...

Documents