BAfiKAN’DAN

02 PERDER

Sevgili Dostlar›m Merhabalar,

Perakende sektöründe planl›

geliflmeyi hedefledi¤imizi ve

bunun Türkiye perakendesiyle beraber

etkiledi¤i üretici ve tüketici kanallar›n›

da düzenli ve kal›c› bir flekilde gelifltire-

ce¤ini her ortamda paylafl›yoruz. Bu da

ancak iyi bir yasal düzenleme üzerine

bina edilecek baflar› hikayeleri ile olabi-

lir diyoruz.

TPF olarak yasa çal›flmalar›na her f›r-

satta özveri ile katk›da bulunduk, bu-

lunmaya da devam edece¤iz. Zira tüm

dünyada bu gibi lokomotif sektörlere

getirilen planlay›c› düzenlemelerle, ser-

best piyasa ekonomisi olgusunun sür-

dürülmesinde de katk›da bulunmufl

olurlar.

Bugün için serbest piyasa m›, yoksa

kontrollü piyasa m› diye tart›fl›lsa da;

biz serbest piyasadan yanay›z. Bununla

beraber geliflmifl ekonomilerde oldu¤u

gibi, bizde de perakendecilik düzenle-

me yasas›na mutlaka ihtiyaç oldu¤unu

biliyoruz.

En son 23 Haziran 2009 tarihinde Sana-

yi ve Ticaret Bakan›m›z Say›n Nihat Er-

gün ve Müsteflar›m›z Say›n Ali Bo¤a’y›,

Federasyon yönetim kurulu olarak ziya-

ret edip düflüncelerimizi paylaflt›k, bek-

lentilerimizi anlatt›k.

Say›n Bakan bize, yasa tasar›s›n› tekrar

ele ald›klar›n› özellikle yaz aylar›nda ça-

l›flmalar›n› tamamlay›p yeni yasama dö-

neminde tüm taraflar›n gözetilece¤i bir

yasay› ç›karmak istediklerini paylaflt›lar.

‹nflallah bu sefer sektörü gelifltirecek ve

yerli perakendeyi ezdirmeyecek bir ya-

saya sahip oluruz.

De¤erli dostlar›m yaklaflan ramazan

ay›n›n tüm ‹slam alemine ve insanl›¤a

rahmet, bereket ve huzur getirmesini

Cenab› Allah’tan niyaz ediyorum. Sizle-

rin de Ramazan-› flerifini tebrik ediyo-

rum. Geleneksel iftar program›m›z› bu

sefer Ankara yerine ‹stanbul’da tarihi

bir mekanda yapaca¤›z. fiimdiden pera-

kendeci ve perakende dostlar›n› bekli-

yorum.

Perder dergimizin bu say›s›nda yasal

düzenlemeyi bir dosya olarak ele al›yo-

ruz. De¤iflik akademisyen ve peraken-

deci görüfllerini yans›taca¤›z, umar›m

faydal› olur. Hepinize sa¤l›kl›, mutlu ve

bol kazançl› günler diliyorum.

Sayg›lar›mla

TPF Yönet‹m Kurulu Baflkan›

fieref Songör

HABERLER

06 ■ Ma¤azayöneticilerinin ödülü‘fianl›urfa’

■ Seyhanlar’dançevreye yat›r›m

■ TPF’den iletiflimsponsorlar›nateflekkür

■ Market ile ayn›Rota’da!

■ Bursa PERDER,Hayat Kimya’da

■ Ankara PERDER,Keçiören Belediyesi’niziyaret etti

■ ‹stanbul PERDERsöyleflileri“Kurumsallaflmak”

■ PERDER’denAnkara Emniyeti’neziyaret

■ BKM, kartkullan›c›lar›n›uyar›yor. fiifrenipaylaflma

■ Makro Marketetkinlikte h›zkesmiyor

■ TürkiyePerakendecilerFederasyonu, BakanErgün’ü ziyaret etti

»

‹Ç‹NDEK‹LER

04 PERDER

DOSYA

38 Perakendecinin bekledi¤i müjdeBüyük Ma¤azalar Yasas›

42 Ercüment Tunçalp: Geçiken büyükma¤azalar yasas›

46 Prof. Dr. Ömer Baybars Tek: “Bu yasakurtuluflun formülü”

48 Y›lmaz Pekmezcan: Büyük ma¤azalaryasa tasar›s› ve düflündürdükleri

52 Kim ne dedi?

»

20 Marketingist’te

var!

FAYDALI HABERLER»TÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDERASYONU

PERDER ADINA SAH‹B‹:fiEREF SONGÖR

GENEL KOORD‹NATÖR:‹HSAN B‹ÇEN

ED‹TÖR:BANU KAYA

YAZI ‹fiLER‹:ÜLKÜHAN ZEK‹O⁄LUNESL‹HAN TUNÇ‹LKNUR S‹SNEL‹O⁄LU

GRAF‹K TASARIM:NUMAN ‹LHANMUSTAFA ÖZENSEL‹M AKYÜZ

REKLAM VE HALKLA ‹L‹fiK‹LER:CENNET GÜNEL

YAYIN KURULU:DOÇ. DR. KENAN AYDINAL‹ GÜLERERGUN GÜLERM. ÇA⁄ATAY KAYHAN Ö⁄R. GRV. YILMAZ PEKMEZCANCELAL TOPRAKERCÜMENT TUNÇALPBÜLENT YARDIMCI

YAYINA HAZIRLIKEYLÜL YAYIN GRUBU

Kocatepe Mah. 12. Sk. C32 Blok,Kat: 9 Mega Center,Bayrampafla/‹STANBULTEL: (0212) 640 60 11www.eylulreklam.com

PERDER: Tem Otoyolu, Kavac›k Kavfla¤›,Ford Plaza, Kat: 5, Rüzgarl›bahçe,Kavac›k-Beykoz/‹stanbulTEL: (0216) 425 36 41 - 42 FAKS: (0216) 425 36 48

BASKI VE C‹LTAPA UNIPRINTHad›mköy Asfalt›, Ömerli KöyüMevkii 34555 Had›mköy - Çatalca /‹STANBULTel: (0212) 798 28 40Faks: (0212) 798 20 63www.apa.com.tr

PERDER 05

FAYDALI HABERLER

22 Türkiye’nin enFayda’l› hareketi

PAZAR

32 Madensuyupazar›nda neleroluyor?

MAKALE

58 Dr. ‹lhami F›nd›kç›:Aile flirketlerindeliderlik: Atefltengömlek, mant›k veduygu etkileflimi

64 Resul Kurt: Y›ll›k izinkaç gün olmal›?

66 Doç. Dr. KenanAyd›n: Kültür,tüketim ve Ramazan

68 Kadir Da¤han:Geneti¤i de¤ifltirilmiflorganizmalar

70 fiaban Çobano¤lu:Çat›flma psikolojisi vesosyal z›rh

74 Yrd. Doç. Dr. SuzanÇoban:Perakendeciliktemüflteri sadakatikazanma ve frekanspazarlama

ARAfiTIRMA

78 ‹smail Erol:Süpermarketdüzeyindesürdürülebilirlik:Genel merkezlerdüzeyinde birde¤erlendirme-3

»

»

»

»AJANDA

110 DevelorSat›flStratejiAtölyesi

»

82 Fal›m ve Tema Vakf›Sak›z A¤açlar›naSevgi Afl›l›yor

SOSYAL SORUMLULUK»

100 SP‹L DA⁄I ETEKLER‹NDEBA⁄LARIYLA ÜNLÜ MAN‹SA

GEZ‹»

90 Perakende Sektörüne“Özel”Teknolojiler

TEKNOLOJ‹»

28 Açl›k s›n›r›Temmuz’da738 TL

‹STAT‹ST‹K»26 TPF’de yanan e¤itim

meflalesi Türkiye’yiayd›nlatmaya devamediyor

E⁄‹T‹M»

K‹TAP

111 PostmodernPazarlama

»FUAR

104 Hangi fuarnerede nezaman?

»

GEZ‹

HABER

06 PERDER

Ankara PERDER üyesi Akyurt Sü-permarketler ve Ergmer Dan›fl-

manl›k’›n ortaklafla yürüttü¤ü “Pera-kende Ma¤aza Yönetimi” konulu e¤itimçal›flmas› sona erdi. 27 Nisan - 2 Hazi-ran tarihleri aras›nda ve haftada iki tamgün fleklinde gerçeklefltirilen e¤itimkapsam›nda Perakendede Yönetim, Sa-t›fl Alan› Yönetimi ve Sat›fl Gücü Yöneti-mi konular› ele al›nd›. Akademisyenlerve profesyonel dan›flmanlar taraf›ndanverilen e¤itim, hem teorik hem de uy-gulamal› olarak yap›ld›.

Akyurt Süpermarketler ‹nsan Kay-naklar› Müdürü Gürol Gürses, e¤itimle-rin ard›ndan ma¤aza yöneticilerinin,önceki döneme göre zaman› daha iyikullanmaya bafllad›klar›n›, çal›flmaktançok çal›flt›rmaya odakland›klar›n›, çaba-lamaktan ziyade sonuç almaya yönel-diklerini, daha etkili ve yerinde kararlar

ald›klar›n› söyledi. Gürses, “Bu durumdo¤ru yolda oldu¤umuzun bir sonucu.Dolay›s›yla, flirket d›fl› e¤itim etkinlikle-rine 2009 y›l›n›n üçüncü ve dördüncüçeyre¤inde de devam edece¤iz” dedi.

Gerçeklefltirilen e¤itim etkinli¤iyleberaber ma¤azalar›ndaki görevlerini de

ihmal etmeyen yöneticiler, baflar›lar›n›3-4 Haziran’da düzenlenen iki günlükfianl›urfa ziyareti ile taçland›rd›lar. Ma-¤aza yöneticileri fianl›urfa’n›n tarihi gü-zellikleri görme f›rsat› buldular. Ayr›cageleneksel s›ra gecesinde e¤lenerekstres att›lar.

MA⁄AZA YÖNET‹C‹LER‹N‹N ÖDÜLÜ ‘fiANLIURFA’2009 y›l› ikinci çeyrek e¤itimlerinitamamlayan ma¤aza yöneticileri,fianl›urfa ziyaretiyle yorgunluk att›lar.

SEYHANLAR’DAN ÇEVREYE YATIRIM

Bursa PERDER üyesi SeyhanlarMarket Zinciri, tüm ma¤azalar›nda

çevre dostu poflet kullanmaya bafllad›.Seyhanlar, bu uygulamayla son y›llardaküresel ›s›nma ve onun devam›nda olu-flan çevre sorunlar› karfl›s›nda müflteri-leriyle ortak bir durufl sergiliyor. Sözkonusu uygulama daha maliyetli olma-s›na ra¤men çevre dostu pofletler içinmüflterilerden herhangi bir ücret al›n-m›yor. Seyhanlar Market yetkilileri, tü-keticilere daha az poflet tüketmeleriça¤r›s›nda bulunurken, müflterileri ta-sarruflu davranarak ortak gelece¤e ya-t›r›m yapmaya ve bu sorumlulu¤u gele-ce¤e tafl›maya davet ediyor.

Çöpe at›lan bir poflet, yüzlerce y›lsonra ancak yok oluyor. Yeni gelifltiri-

len pofletler ise, do¤ada sadece 12 ay-da (1 y›l) çözülebiliyor. Oxo-bio-çözü-nür pofletlerin do¤ada yok olmas› ikiaflamada gerçeklefliyor: Birinci aflama-da pofletin raf ömrü doldu¤unda oksi-jen, plasti¤in zincir yap›s›n› bozuyor.

‹kinci aflamada ise biyolojik çözünmebafll›yor. Besin özelli¤i kazanan plastikyap›, topraktaki bakteri ve mikroorga-nizmalar taraf›ndan sindiriliyor. Pofletböylelikle 12 ay gibi k›sa bir sürede%100 çözünerek do¤aya dönüyor.

Do¤ada bir y›lda yok olan poflet kulla-n›m› uygulamas›n› bafllatan Seyhanlar,çevrecilik ad›na anlaml› bir çal›flmayaimza att›.

Akyurt Süpermarketler çal›flanlar› Urfa gezisiyle stres att›

HABER

Türkiye Perakendeciler Federasyo-nu ve Marketing &Management

Institute (MMI), 7 Temmuz 2009 tari-hinde “Yerel Zincirler Bulufluyor” orga-nizasyonunun iletiflim sponsorlar› ilebir araya geldi. Federasyon merkezin-de gerçeklefltirilen toplant›ya TPF Yö-netim Kurulu Üyesi ‹brahim Özhan,MMI Baflkan› Günseli Özen Ocako¤luile AVM Gazette, Market Vizyon, Pera-kende Ça¤› ve Sat›fl Noktas› dergileri-nin yöneticileri kat›ld›. Organizasyonöncesinde, s›ras›nda ve sonras›ndaverdikleri destekten dolay›, kat›l›mc›la-ra teflekkür sertifikas› takdim edildi.

Toplant›da, may›s ay›nda gerçek-lefltirilen “Yerel Zincirler Bulufluyor”organizasyonu ile ilgili olarak de¤er-lendirmeler paylafl›ld› ve 2010 y›l›ndagerçeklefltirilecek olan yeni organizas-yonla ilgili geliflmeler aktar›ld›. Konuy-la ilgili olarak da kat›l›mc›lar›n görüfl,düflünce ve önerileri al›nd›. Kat›l›mc›-lar, yerel perakendenin geliflmesi, yay-

g›nlaflmas› ve güçlenmesi ad›na yap›la-cak her türlü çal›flman›n desteklenme-si gerekti¤i görüflünde birlefltiler. Sek-törel bas›n olarak da, her zamanTPF’nin çal›flmalar›n›n yan›nda olacak-lar›n› ifade ettiler.

Kat›l›mc›lara, TPF ad›na teflekkür-lerini sunan ‹brahim Özhan, “Yerel Zin-cirler Bulufluyor” organizasyonuylaPERDER’lerin gücünün ve varl›¤›n›ndaha da fark edilir hale geldi¤ini dilegetirdi. Özhan, organizasyonun ard›n-

dan PERDER’lere kat›l›m taleplerininde artt›¤›n› söyledi.

Yeni Sürprizlerimiz Olacak!“Yerel Zincirler Bulufluyor” organi-

zasyonunun bir ideolojisi oldu¤unadikkat çeken Günseli Özen Ocako¤lu,di¤er organizasyonlardan farkl›l›¤›n›nda bu noktada ortaya ç›kt›¤›n› söyledi.Bu tür organizasyonlara sektör dergile-rinin daha fazla katk› sa¤lamas› gerek-ti¤inin alt›n› çizen Ocako¤lu, “Yerelzincirler bu ülkenin kan damar› gibidir.Yerel zincirler, daha do¤rusu market-lerin tamam› bir trafi¤i yönetir; birkavflakt›r. Bu kavfla¤›n iyi yönetilmesilaz›m. Bu kavfla¤›n do¤ru ellerde, do¤-ru bir biçimde yönetiliyor olmas› ülke-nin geliflimine, üreticisine ve tüketici-sine katk› sa¤lar. Yerel zincirlerin güç-lü bir durufl sergilemesi gerekiyor. Bunedenle, önümüzdeki y›l baflka sür-prizlerimiz olacak.” dedi. Türkiye Pera-kendeciler Federasyonu’nun ev sahip-li¤inde ve MMI’›n organizasyonundagerçeklefltirilen “Yerel Zincirler Bulu-fluyor”’un birincisi, 21 May›s 2009 tari-hinde ‹stanbul’da yap›lm›flt›.

TPF’DEN ‹LET‹fi‹M SPONSORLARINA TEfiEKKÜRTPF, “Yerel Zincirler Bulufluyor” organizasyonunun iletiflim sponsorlar›na teflekkürsertifikalar›n› sundu ve yeni organizasyon çal›flmalar›n›n bafllad›¤›n›n müjdesiniverdi.

08 PERDER

16. y›l›n› kutlayan ‘Market’ dergisi,organize perakendenin önde gelen

temsilcilerini ‘Ayn› Rota’ isimli etkin-likte buluflturdu. Perakende Bilgi Evitaraf›ndan 3’üncüsü düzenlenen ve ar-t›k gelenekselleflen kimli¤iyle sektörritüelleri aras›na giren organizasyon,Bo¤az manzaras› eflli¤inde teknedegerçeklefltirildi. Market ekibi, yazarkadrosu ve okuru aras›ndaki dayan›fl-man›n da sembolü olan kutlamayla, ko-

nuklar›n›n yo¤un ilgisini gördü ve bü-yük bir sinerji yaratt›.

Üçge ana sponsorlu¤unda; ArbellaMakarna, Banvit, Duru Bulgur, EkiciPeynir, Evyap, Gülsan G›da, ‹glo, Pfan-ner, fiölen Çikolata, Uluda¤ ‹çeceksponsorlu¤unda; ‹stanbul PERDER’indeste¤i ile hayata geçirilen etkinlik,Türkiye Perakendeciler Federasyonudernek ve üyelerinin kat›l›m›yla renkligörüntülere sahne oldu.

Yazarlar unutulmad›

Perakende Bilgi Evi Genel Müdürü,Market dergisi Genel Yay›n YönetmeniErgün Güler, “Baflar›n›n yolu, sevgi veistikrardan geçer. Biz, 16 y›ld›r iflimizisevgi ile yap›yoruz. Hâlâ birlikte olma-m›z›n s›rr›n›, burada aramak laz›m” de-di. Elif fiafak’›n ‘Aflk’ isimli roman›nagönderme yapan ve ‘Mesnevi’nin “Din-le” diye bafllad›¤›n› an›msatan Güler,“Bugün, en çok ihtiyac›m›z olan fley din-lemek. Önce kendimizi, sonra birbirimi-zi... Bu akflam, dinlemek için f›rsatlarladolu” fleklindeki aç›klamas›yla dikkatiçekti.

fiirketin Yönetim Kurulu Baflkanve-kili Okan Aras da baflar›ya yelken açanyay›n ekibini kutlayarak, k›sa bir konufl-ma yapt›. Market dergisinin sektöre yönverdi¤ini vurgulayan Aras, “Dergimizintemellerini 16 y›l önce atan Üçge fiir-ketler Grubu Yönetim Kurulu Baflkan›Gökçin Aras, yenilikçi bir yaklafl›mlabugünün ihtiyaçlar›n› görmüfltür. Bizbayra¤› ondan devrald›k, daha ileriyetafl›ma çabas›nday›z” cümlelerine yerverdi.

Gökçin Aras, Perakende BilgiEvi’nin güçlü yazar kadrosunu temsilenErgün Güler, Kemal Tipio¤lu, OkanAras, Orhan Ataç, Sinan As›lyaz›c›, Tev-fik Dinçer, Yasemin Sungur ve Y›lmazPekmezcan’a gecenin an›s›n› saklayacakbirer arma¤anla teflekkür etti.

HABER

10 PERDER

Market ekibi, yazar kadrosu ve okuru aras›ndaki dayan›flman›n da sembolü olankutlamayla, konuklar›n›n yo¤un ilgisini gördü ve büyük bir sinerji yaratt›.

MARKET ‹LE AYNI ROTA’DA!

BURSA PERDER,HAYAT K‹MYA’DA

Hayat Kimya, 27 Haziran 2009 tarihinde BursaPERDER üyelerini Gölcük’teki fabrikas›nda

a¤›rlad›. Hayat Kimya Bursa Bölge Müdürü Saim De-mir’in rehberli¤inde gerçeklefltirilen ziyaret 30’unüzerinde kat›l›mc›yla gerçekleflti. Deterjan ve k⤛türünlerinin bulundu¤u alan› gezen üyelere, firmayetkilileri taraf›ndan bilgi verildi. Üyeler, bu geziyleraflar›nda sat›fla sunduklar› ürünlerin hangi aflama-lardan geçti¤ini yak›ndan görme f›rsat› buldular.

Hayat Kimya çal›flanlar› Bursa PERDER üyelerini,Bursa Bölge Müdürü Saim Demir’in rehberli¤indea¤›rlad›.

ANKARA PERDER,KEÇ‹ÖREN BELED‹YES‹’N‹Z‹YARET ETT‹

Türkiye Perakendeciler Federasyonu Baflkan› fie-ref Songör, Ankara PERDER Baflkan› ve Fede-

rasyon Baflkan Yard›mc›s› Mustafa Altunbilek ve An-kara PERDER üyesi ‹brahim Uyan›k, Keçiören Bele-diye Baflkan› Mustafa Ak’› makam›nda ziyaret etti.Baflkan Ak’› belediye baflkanl›¤› görevine seçilmesin-den dolay› tebrik eden PERDER üyeleri, dernekhakk›nda da bilgi aktar›m›nda bulundular. KeçiörenBelediye Baflkan› Mustafa Ak da, sektörde yaflanangeliflmeleri yak›ndan takip etti¤ini, yerli perakende-cilerin içinde bulundu¤u zor flartlarda hizmet müca-delesi veriyor olmas›n› takdirle karfl›lad›¤›n› belirte-rek; Ankara PERDER’in ziyaretinden çok memnunkald›¤›n› ifade etti.

TPF Baflkan› fieref Songör , Ankara PERDER Baflka-n› ve Yönetim Kurulu Üyeleri Keçiören Belediyesiniziyaret etti.

Bursa PERDER üyeleri Hayat Kimya’ya misafir oldu

‹stanbul PERDER Söyleflileri”nin 3.’sü,18 Haziran 2009 tarihinde Feriye Lo-

kantalar› konferans salonunda yap›ld›.Do¤ufl Çay’›n sponsorlu¤unda, Sat›flNoktas› Dergisi’nin deste¤iyle gerçek-lefltirilen ve “Kurumsal Kimlik” konusu-nun ele al›nd›¤› söylefliye Türkiye Pera-kendeciler Federasyonu Baflkan› fierefSongör, ‹stanbul PERDER Baflkan› Tu-ran Özbahçeci, Do¤ufl Çay Yönetim Ku-rulu Baflkan› Süleyman Karakan, GenelMüdürü Alparslan Karakan, Sat›fl Direk-törü Ferhat Sucu, Neilsen Türkiye ‹flGelifltirme Direktörü Ebru Usta, De¤erDan›flmanl›k Yönetim Kurulu Baflkan›Dr. ‹lhami F›nd›kç› ile perakende sektö-ründe faaliyet gösteren üreticiler, teda-rikçiler ve çok say›da davetli kat›ld›.

Kurumsallaflman›n temel ögesifark›ndal›k

‹stanbul PERDER’in ev sahipli¤inde

gerçeklefltirilen toplant›lar›n, üretici ve

tedarikçilerle kaynaflma sa¤lad›¤›n› be-

lirten Türkiye Perakendeciler Federas-

yonu Baflkan› fieref Songör, bu sayede

taraflar›n birbirini daha iyi anlad›¤›n›

söyledi. ‹letiflimi planl› bir flekilde ger-

çeklefltirmenin önemine de¤inen Son-

gör, basit gibi görünen küçücük diyalog-

lar›n kiflilere çok fleyler kazand›rd›¤›n›

ifade etti. Songör, “Bizim ifl yap›fl flekli-

mizi gelifltirmemiz gerekiyor. Bunun yo-

lu da, daha fazla kurumsallaflmaktan ge-

çiyor. Kurumsallaflma, att›¤›n›z her bir

ad›m›n, ç›kt›¤›n›z her bir basama¤›n ka-

l›c› olmas› için önemli. Nerede oldu¤u-

muzu görebiliyor olmak, ne yapt›¤›m›z›n

fark›ndal›¤›n› gelifltiriyor olmak ve bera-

berinde de nereye gitmek istedi¤imizin

hedef olarak seçilmifl olmas›, kurumsall›-

¤›n temel ö¤eleridir. Bir ifli baflarmak is-

HABER

12 PERDER

TPF Baflkan› Songör, “Bizim ifl yap›flfleklimizi gelifltirmemiz gerekiyor. Bu-nun yolu da, daha fazla kurumsallafl-maktan geçiyor.”

‹STANBUL PERDER SÖYLEfi‹LER‹“KURUMSALLAfiMAK”

fieref Songör

Turan Özbahçeci

PERDER 13

tiyorsan o zaman planl› geliflmen gere-kir. Dünyadaki bütün ülkelerde büyükmarkalar›n ç›k›fl yolu, planl› ve düzenligeliflmedir. Baflar›n›n s›rr› ise, disiplinli,kay›tl›, kurall›, sistemli olmakta yatar”dedi.

Yerel ve bölgesel markadan ulusalmarkaya

Yerel zincirlerin, kurumsal yap›lar›n›planlamas›n›n art›k zorunluluk halinegeldi¤ini belirten ‹stanbul PERDER

Baflkan› Turan Özbahçeci, inanc› yitir-meden kurum kültürüne ulafl›lmas› ge-rekti¤ini söyledi. ‹stanbul PERDER ola-rak her konuda e¤itim çal›flmalar› yap-t›klar›n› kaydeden Özbahçeci, sektörekatma de¤er oluflturacak projeler yap-maya çal›flt›klar›n›, son birkaç ayda dagerek üretici gerek tedarikçi firmalar›nbu konuda yo¤un ilgisiyle karfl›laflt›klar›-n› bildirdi. Türkiye perakendesinin gele-ce¤inin, yerel ve bölgesel markadan ulu-sal marka olmaya do¤ru yönelmifl flir-ketlerden geçti¤ini dile getiren Özbah-çeci, “Bu çal›flmalar› baflar›ya ulaflt›rabi-lirsek her bir tüketicimize daha farkl›avantajlar sunuyor olaca¤›z. Birkaç fir-man›n tekelinden ziyade, birçok firma-n›n anlay›fl›n› götürmüfl olaca¤›z.” dedi.

Do¤ufl Çay en fazla büyüyenmarka

Aç›l›fl konuflmalar›n›n ard›ndan “Do-¤ufl Çay’da De¤iflim” bafll›kl› bir sunumyapan Do¤ufl Grup Pazarlama A.fi Sat›flDirektörü Ferhat Sucu, “ Türkiye’de çaysektörü zor bir sektör. Sebebi de sektö-rün ana oyuncusunun devlet olmas›.Özel sektördeki oyuncular›n bir yerleregelmesi y›llar ald›. Bugün gelinen nokta-da Do¤ufl Çay, pazarda tüketiciler tara-f›ndan talep edilen, hem demlik hem debardak pazar›nda ikinci s›raya oturmufl

bir marka. Biz Do¤ufl Çay olarak gelinennoktay› gerçekten önemsiyoruz. Do¤uflÇay, son befl y›lda en fazla büyüyen çaymarkas›d›r. De¤iflen perakende kanalla-r›yla beraber modern pazardaki taleple-ri karfl›lamak için büyük bir çaba sarfediyoruz. Müflterilerimiz bizden, çay ka-tegorisinde daha rekabetçi olmam›z›bekliyorlar” dedi.

Türkiye Avrupa’da büyüyor

‘Perakende Sektöründe MüflteriTrendleri’ bafll›kl› sunumunda son dö-nem araflt›rma rakamlar›yla birliktemüflterileri tercihlerindeki e¤ilimleri de-¤erlendiren Neilsen Türkiye ‹fl Gelifltir-me Direktörü Ebru Usta ise Nielsen’›nhaz›rlad›¤› ‘Tüketici Güven Araflt›rma-s›’n›n sonuçlar›n› davetlilerle paylaflt›.Araflt›rman›n May›s 2009’da yay›nlanansonuçlar› tüm dünyada endeksin 84 pu-andan 77 puana düfltü¤ünü gösteriyor.

Nielsen Türkiye ‹fl Gelifltirme Direk-törü Ebru Usta konuflmas›nda, araflt›r-man›n yap›ld›¤› son dönem itibari ile 50ülkenin 49’unda endeksin eksi yöndebir seyir izledi¤ini belirterek, “Birçokülkede önemli düflüfller gözlenirkenTürkiye Tüketici Güven Endeksi de 2puan gerileyerek 62 puandan 60 puanseviyesine gerilemifl bulunuyor” diyekonufltu.

Ferhat Sucu

Dr. ‹lhami F›nd›kç›

Bankalararas› Kart Merke-zi (BKM) taraf›ndan ya-

p›lan Kart Monitör 2009Araflt›rmas›na göre, kart kul-

lan›c›lar›n›n yüzde 10’u flifresi-ni baflkas›yla paylafl›yor.

ATM’lerdeki flifre h›r-s›zl›klar›na karfl› kam-panya bafllatan Ban-kalararas› Kart Mer-kezi (BKM), kart kul-lan›c›lar›n›, “Paylafl›-lan fiifre, fiifre De¤il-dir” slogan› ile uyar›-yor. fiifre güvenli¤ikonusunda kullan›c›-lar› bilgilendirdikleri-ni söyleyen Bankala-raras› Kart Merkezi

Genel Müdürü SertaçÖzinal, “fiifre kifliye özel-

dir. fiifrenin kimseyle pay-

lafl›lmamas› konusunda mesajlar veri-yoruz” dedi. Kart kullan›c›lar›n›n dik-kat etmesi gereken tüm konular›nwww.kartbilinci.com adresli internetsitesinde yer ald›¤›n› aç›klayan Özinal,sitede flifre güvenli¤i konusunda daönemli uyar›lar›n bulundu¤unu belitti.BKM, girifl flifresi olarak do¤um tarihigibi tahmin edilmesi kolay bilgilerinkullan›lmamas› gerekti¤ini belirtiyor.fiifre belirlenirken e-posta veya mesajalma-gönderme gibi di¤er internet hiz-metlerine eriflim için kullan›lan bilgile-rin ayn›s›n›n kullan›lmamas›, kart vekarta ait flifrenin ayr› yerlerde bulun-durulmas› da büyük önem tafl›yor. Ay-r›ca kampanya kapsam›nda, bankala-r›n, hiçbir flekilde e-posta yoluyla flifreifllemlerini yapt›rmad›¤›n›n ve müflteri-lerinin kiflisel bilgilerini istemedi¤ininde alt› çiziliyor. Bunun yan› s›ra kartkullan›c›lar›n›n yapt›klar› harcamalar›

ve nakit çekimleri belirten hesap özet-lerini rutin olarak incelemeleri de tav-siye ediliyor.

BKM, KART KULLANICILARINI UYARIYOR

fi‹FREN‹ PAYLAfiMASertaç Özinal: “fiifre kifliye özeldir. fiifrenin kimseyle paylafl›lmamas› konusundamesajlar veriyoruz”

!● fiifrenizi kimseyle paylaflmay›n,● ATM’lerde flifrenizi, kimseye göstermeden

tufllay›n,● Telefonla yard›m etmeyi teklif edenlerin

tuzaklar›na düflmeyin,● fiüphelendi¤iniz her hareketi ve ifllemi bankan›za

hemen bildirin.

BANKALARARASI KART MERKEZ‹ UYARIYOR!

Sertaç Özinal

14 PERDER

HABER

Ankara Emniyet Müdürü Orhan Öz-demir’e yeni görev yeri için hay›rl›

olsun dileklerini ileterek sözlerine baflla-yan TPF Baflkan› fieref Songör; yedi y›lsüre ile Kayseri’de görev yapan Özde-mir’in baflar›l› çal›flmalar›n› yak›ndan ta-kip ettiklerini ve Ankara’da da bu bafla-r›s›n›n devam›n› dilediklerini belirtti.

Bu ziyaretten çok memnun oldu¤u-nu ifade eden Orhan Özdemir, yerli pe-rakendecilerin son birkaç y›ld›r dikkat

çekecek flekilde baflar› sa¤lad›¤›n› ve bu-nu takip etmekten mutluluk duydu¤unubelirtti. Özdemir; “Sizler sadece ülkeekonomisine de¤il, iflsiz kal›p suça yöne-lecek gençleri istihdam ederek ve ma¤a-

zalar›n›zda genifl güvenlik önlemleri al›phalk›m›z› koruyarak ülkemizdeki suçoran›n›n azalmas›na da büyük katk› sa¤-layan bir grupsunuz.” diyerek, peraken-de sektörünün önemini vurgulad›.

PERDER’DEN ANKARA EMN‹YET‹’NE Z‹YARETTürkiye Perakendeciler FederasyonuBaflkan› fieref Songör, Ankara PERDERBaflkan› Mustafa Altunbilek, AnkaraPERDER üyeleri Yaflar Ayhan ve NuhÇelik, Haziran ay›nda göreve atananAnkara Emniyet Müdürü Orhan Özde-mir’i makam›nda ziyaret ettiler.

16 PERDER

Makromarket’in Piknik Coflkusu

Makromarket’in motivasyon çal›fl-malar› kapsam›nda düzenledi¤i piknikorganizasyonu, keyifli anlarla dolu unu-tulmaz bir gün oldu.

Makromarket Yönetim Kurulu Bafl-kan›, üyeleri ve idari kadrosu düzenle-nen piknikle bir araya geldi. Haziranay›n›n son haftas›nda Kazan Belediye

Park›’nda düzenlenen pikni¤e, KazanBelediye Baflkan› Lokman Ertürk dekat›ld›.

Çal›flanlar›na verdi¤i de¤eri her f›r-satta gösteren Makromarket, düzenle-nen piknikle çal›flanlar›na keyifli bir günyaflatt›. Yönetim Kurulu Üyeleri ve yö-neticiler aras›nda yap›lan yar›flmalar›nsonucunda, dereceye girenlere çeflitliödüller da¤›t›ld›.

Makromarket Yönetim Kurulu Bafl-kan› fieref Songör de piknikte mangal›nbafl›na geçti. Keyifli anlar›n yafland›¤›piknik organizasyonu, Makromarketidari kadrosu için unutulmaz bir gün ol-du.

Makromarket’te Güven Bayra¤›Dalgalan›yor

Hizmet a¤›n› Türkiye geneline ya-yan Makromarket, kalite anlay›fl›n› taç-land›rmay› sürdürüyor. Müflterilerin gü-venini ve memnuniyetini kazanma ko-nusunda kendini her gün yenileyen veçal›flmalar›n› bu do¤rultuda yürütenMakromarket son olarak Beyaz Bayrak

ve Güvenilir G›da Üretim Yeri Sertifika-s› ald›.

Malatya’da üretim ve ma¤azac›l›kalan›nda hizmet veren Makromarket ta-raf›ndan düzenlenen törende BeyazBayrak ve Güvenilir G›da Üretim YeriSertifikas›, ‹l Tar›m Müdürü AhmetGüldal taraf›ndan Makromarket KayseriBöyle Müdürü Yalç›n Tafl’a verildi. Gü-venilir g›da üretimini ve sat›fl›n› caziphale getirmek ve iflyerlerini teflvik et-mek için Beyaz Bayrak uygulamas› bafl-latt›klar›n› dile getiren Malatya ‹l Tar›mMüdürü Ahmet Güldal, “‹l Müdürlü¤ü-müze baflvurarak Beyaz Bayrak almakisteyen Makromarket’in baflvurusu tara-f›m›zca incelendi, eksikli¤inin olmad›¤›belirlendi¤inden bu belgeyi almaya hakkazand›” dedi.

“Hep Ucuz Hep Kaliteli”

Sal› günleri, ma¤azalar›n› “Halk Pa-zar›” haline getiren Makromarket, enkaliteli ürünleri, en ucuz fiyatlarla müfl-terisiyle buluflturuyor. “Hep Ucuz HepKaliteli” slogan›yla hizmetlerine devameden Makromarket, müflterilerini dahafazla memnun etmek için çabal›yor.

Kaliteli hizmet anlay›fl›yla perakende sektörünün öncü kurulufllar›ndan olan Makromarket, düzenledi¤i organizasyonlarla dasektöre örnek oluyor.

MAKRO MARKET ETK‹NL‹KTE HIZ KESM‹YOR

HABER

Makromarket müflterileri çarfl›da, pazarda, manavda bu-lamayacaklar› yüzlerce ürünü, Makromarket’in “Halk Pa-zar›”ndan en uygun fiyatlarla sat›n al›yor. Sal› günleri,ma¤azalar›n› “Halk Pazar›” haline getiren Makromarket,en kaliteli ürünleri, en ucuz fiyatlarla müflterisiyle bulufl-turuyor. Anadolu’nun yerli markas› Makromarket, böyle-ce gerçeklefltirdi¤i her çal›flmayla, “hizmette çizgi ötesi”anlay›fl›n› zorlamaya devam ediyor.

‹nanc›n Ve Çal›flman›n Zaferi

Makromarket bölge ve ma¤aza müdürleri, hedefleri-nin üzerinde Nestea sat›fl› gerçeklefltirdikleri için SpeedCity’de Formula 1 yar›fl› yaparak güzel ve e¤lenceli birgün geçirdiler. Makromarket’in Coca Cola’yla birlikte or-ganize etti¤i 3 bin koli hedefli Nestea sat›fl kampanyas›n-da 7 bin koli Nestea sat›ld›. Sat›fl rakamlar›n›n ö¤renilme-sinin ard›ndan araba yar›fl› organize eden Makromarketbirinciye plazma televizyon, ikinciye diz üstü bilgisayar,üçüncüye de home theatre sistemi hediye etti. 70 kiflininkat›ld›¤› yar›flmada konuflma yapan Makromarket Yöne-tim Kurulu Üyesi Mehmet Songör, Coca Cola’yla sinerjiiçinde çal›flt›klar›n› ve daha önce de bu tarz projeler üret-tiklerini dile getirdi. Songör, içecek sat›fllar› içinde CocaCola’n›n yüksek oranda paya sahip oldu¤unu kaydede-rek, sat›fl elemanlar›n›n Nestea’yi çok iyi teflhir etti¤ini,kuleler ve gondol bafllar› yaparak sat›fl› artt›rd›klar›n› be-lirtti.

HABER

18 PERDER

Türkiye Perakendeciler Federasyonu, 23 Haziran 2009 tari-hinde Sanayi ve Ticaret Bakan› Nihat Ergün’ü makam›nda

ziyaret etti. TPF Baflkan› fieref Songör’ün öncülü¤ünde ger-çekleflen ziyarete, Baflkan Yard›mc›lar› Mustafa Altunbilek veTuran Özbahçeci, Yönetim Kurulu Üyeleri Mehmet fiah Ak-da¤, ‹brahim Özhan, Selamet Aygün, ‹stanbul PERDER Yöne-tim Kurulu Üyeleri Reflat Narman ve ‹brahim Uyan›k da kat›l-d›.

Yeni görevinden dolay› Bakan Ergün’ü kutlayan Songör,uzun süredir beklenen ve ç›kmas› için Federasyon’un yo¤unçaba sarf etti¤i “büyük ma¤azac›l›k yasa tasar›s›” konusundasonuca iliflkin bir geliflme olmas› arzusunda olduklar›n› belirtti.Yasan›n olmamas›n›n haks›z rekabete ve küçük esnaf›n ifllerinisürdürememesine neden oldu¤unu ifade etti. Songör, yasa ha-z›rlan›rken özellikle üzerinde durulmas› gereken noktalar› fluflekilde s›ralad›:

Ma¤aza açarken benzer iflyerlerinin ço¤unlukta oldu¤u vedoygunlu¤a ulafl›lm›fl yerlere aç›l›fl için izin verilmemesi, butür iflletmelere daha iyi hizmet üretebilece¤i yerlerin gösteril-mesi, haks›z rekabet ve zarar›na sat›fllar›n engellenmesi, servis

hizmetleri gibi, asl›nda marketlerin uzmanl›k alan› olmayanuygulamalar›n kald›r›lmas›, ma¤azalar›n aç›l›fl ve kapan›fl saat-lerinin ve hafta sonu tatillerinin belirlenmesi. Songör, tüm buhususlar›n bir yasa ile düzenlenmesinin, israf say›labilecek ya-t›r›mlar› önleyece¤ini vurgulad›. Perakende sektöründeki per-sonelin daha iyi flartlarda çal›flabilmesi ve kaliteli izin zaman›-na kavuflabilmesinin, Türk aile yap›s› ve Türk kültürünün ko-runmas› ad›na önemli oldu¤unu ifade eden Songör, yerli pera-kendecilerin ülkenin yarar›na olacak her konuda gerekli feda-kârl›¤› yapmaya yürekten haz›r olduklar›n›, aksi takdirde ön-lem almak için çok geç kal›nabilece¤ini de sözlerine ekledi.

‘S›k›nt›lar› biliyoruz’

Türkiye Perakendeciler Federasyonu’nun çal›flmalar›n›yak›ndan takip etti¤ini belirten Ergün, iletilen konuyla ilgilis›k›nt›lar› bildi¤ini, yasa tasar›s›yla ilgili daha önceki dönem-de yap›lan haz›rl›klar› inceledi¤ini söyledi. Ergün, bu konu-daki çal›flmalar›n yaz döneminde de devam edece¤ini, yasatasar›s› tasla¤›n›n Ekim ay›na kadar son halini alaca¤›n›ümit ettiklerini kaydetti. Ergün, haz›rlanan tasla¤›n küçükesnaf›, yerli perakendeciyi, tüketiciyi, yabanc› yat›r›mc›lar›,konunun bütün taraflar›n› memnun edecek flekilde ele al›-naca¤›n›n alt›n› çizdi. Ergün ayr›ca, söz konusu yasa tasar›-s›yla ilgili olarak, sivil toplum kurulufllar›n›n da görüfllerininal›naca¤›na dikkat çekti.

TPF Baflkan› Songör, “Büyük Ma¤azac›l›k Yasa Tasar›s›” ileilgili çal›flmalar›n bir an önce sonuçland›r›lmas›n› isteyerek,Federasyon’un beklentilerini dile getirdi. Bakan Ergün ise,söz konusu tasar›n›n Ekim ay›na kadar son halini alaca¤›n›ümit ettiklerini kaydetti.

TÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDERASYONU,BAKAN ERGÜN’Ü Z‹YARET ETT‹

TPF Baflkan› ve Yönetim Kurulu Üyeleri Bakan Nihat Ergün’ü makam›nda ziyaret etti

FAYDALI HABERLER

20 PERDER

Tifafl taraf›ndan düzenlenen “Marke-tingist Pazarlama Araç ve Hizmetle-

ri Fuar›”, 25-28 Haziran 2009 tarihleriaras›nda Tüyap Büyükçekmece Fuar veKongre Merkezi'nde 200’den fazla mar-kaya ev sahipli¤i yapt›.

Fuar’da stand açan Fayda A.fi, pe-çeteden tuvalet ka¤›d›na, bulafl›k deter-jan›ndan krem temizleyicisine, el sabu-nundan irmik ve bala kadar sat›fla sunu-lan “neffis” ve “saff” markal› ürünleriniziyaretçilerle buluflturdu. fiirket yöneti-cileri ve çal›flanlar›, baflta üretici firmayetkilileri olmak üzere, ziyaretçilereürünler hakk›nda detayl› bilgi verdi. Ay-n› zamanda ziyaretçiler, “neffis” markal›

kakaolu f›nd›kl› kreman›n da tad›na bak-ma f›rsat› buldular.

Türkiye Perakendeciler Federasyo-nu Baflkan› fieref Songör, Fayda A.fi Yö-netim Kurulu Baflkan› Turan Özbahçecive Türkiye’nin dört bir yan›ndan gelenPERDER üyeleri de fuar›n ikinci günün-de, Fayda A.fi stand›n› ziyaret ettiler.Üyeler, burada ziyaretçilerle bilgi al›flve-riflinde bulundular. Yeni ürünlerle dona-t›lan, sektöre ve fuara renk katan FaydaA.fi stand› ziyaretçilerden yo¤un ilgigördü.

Perakendede dinamizm devamediyor

Perakende Bilgi Evi taraf›ndan dü-zenlenen, “Perakende Sektörü De¤er-lendirmesi” bafll›¤› alt›nda gerçeklefltiri-

len seminerde Türkiye PerakendecilerFederasyonu Baflkan› fieref Songör, birkonuflma yapt›. Perakendecilerin küçükbir moralle çok fleyi de¤ifltirece¤ini dü-flündü¤ünü söyleyen Songör, sözlerineflöyle devam etti: “Mart ay›ndan sonraifllerde biraz farkl›l›klar oldu. ‹nsanlar›-m›z›n çarfl›y› pazar› daha çok kullanma-ya bafllad›klar›na flahit oluyoruz. Bununperakendedeki yans›mas›, özelliklePERDER üyesi arkadafllar›m›z›n haftada8-10 tane ma¤aza açmaya tekrar baflla-malar›ndan ötürüdür. Mesela dün PER-DER üyesi 3 ma¤aza aç›ld›. Bugün aç›-lacak ma¤azalar›m›z var. Bu gösterge-lerden anlad›¤›m›z kadar›yla Türkiye’deperakendecilik ayn› dinamizmini devamettiriyor, ettirecek de...”

fieref Songör'ün ard›ndan söz alanFayda A.fi Yönetim Kurulu Baflkan› Tu-ran Özbahçeci de, Fayda A.fi hakk›ndak›sa bir bilgilendirme yapt›.

Marketingist’e kat›lan TPF üyeleri, Fay-da A.fi stand›nda sektör paydafllar›ylabir araya geldi.

MARKET‹NG‹ST’TE VAR!

Henüz kurulal› 1 y›l bile olmad›.B›rak›n Türkiye’yi Dünya’dadahi kurum örne¤ini göreme-

yece¤imiz bir çat› oluflturan FaydaA.fi, Türkiye pazar›n›n hakimi olmayahaz›r görünüyor. Private label de¤ilmarka hizmeti sunan bir kurulufl ol-duklar›n› belirten Fayda A.fi Ürün Ge-lifltirme ve Pazarlama Müdürü ‹brahimÖzdemir yeni ç›kacak ürünleri, hizmetkalitesini ve pazardaki yerini bizlerlepaylaflt›.

■ K›saca Fayda A.fi’den bahseder mi-sin?

Öncelikle, 17-18 y›ld›r perakendesektörüne hizmet veren biri olarakFayda A.fi çat›s› alt›nda olmak beni

çok mutlu ediyor. Çünkü Fayda yakla-fl›k 1 y›l evvel PERDER üyeleri taraf›n-dan kurulurken baz› gayeler esas al›na-rak kuruldu. PERDER üyelerinin anafikrini oluflturdu¤u ve 7-8 ay evvel res-mi olarak kuruluflunu yapt›¤›m›z biranonim flirket olan Fayda A.fi. 72 orta-¤› ve 68 yerel zinciriyle bir nevi kamuhizmeti vermekte. Ortaklar›n›n yerelzincirleri oluflturdu¤u ve uluslararas›sermayenin Türkiye’deki perakendecitemsilcilerinin karfl›s›nda rekabet gü-cünü artt›rmak, kendine özgü refleks-ler gelifltirmek gayesiyle kurulmufl birflirkettir. Özünde, yerel zincirlerin ken-di bafllar›na yapamad›klar› at›l›mlar›,birleflerek oluflan sinerji ve güçle haya-ta geçirmek yat›yor. Bu gayeyle yolaç›k›ld› ve bugün Fayda bünyesinde 68

yerel zincir ve 896 flube bar›nd›r›yor. ■ Fayda’n›n hizmetleri nelerdir?

Fayda A.fi, üç esas hizmet gayesiüzerine kuruldu. Bunlar flöyle;

1- Yerel zincirlerde sat›lmak üzerekendi markalar›m›z› oluflturmak. Çün-kü yerel zincirler, kendi private labella-r›n› yapt›klar›nda uygun fiyat verimlili-¤ini ve en k›sa sürede stok devir h›z›n›almak için gerekli sirkülasyona sahipde¤iller. Ama 68 tane zincir bir arayagelince bu fiyat optimasyonu ve stokdevir h›z›ndaki h›zl›l›k yakalanabiliyor.Bu manada kendi markalar›m›z› olufltu-rarak private label mant›¤›nda fiyatlan-d›rma yap›yoruz. Öte yandan da ürünkalitesi, ambalaj, görsel ve içerik aç›s›n-dan bir marka kalitesini yakal›yor veprivate label fiyatland›rma mant›¤›ndafiyatland›r›yoruz.

2- “Exclusive ürün (özel boyutlar-da üretim) sevkiyat›”. Yani, Türkiye’deyer alan uluslararas› sermaye temsilci-lerinin marka olmufl ürünlerinin kendi-ne özgü gramajlarla tüketiciye sunul-mas›. Bu ürünü sadece Türkiye’de mar-ka olmufl bir firma yapabiliyor fakat ye-rel zincirlerin o ürünü yapt›rabileceksirkülasyonu olmad›¤›ndan ötürü onla-ra verilmiyor. Bu nedenle, Fayda çat›s›alt›ndaki zincirlerin bir araya gelmesiy-le art›k biz bu tarz alternatifler için se-çenek gelifltiriyoruz.

Üreticiden – tüketiciye direk sevki-yat. Bizim bir lojistik depomuz yok.Stok tutmuyoruz. Bunun sebebi, üreti-ciden direk ürün sat›fl noktas›na geçiflsa¤lan›yor olmas›. Dolay›s›yla depo-muzda ürün bekletmiyoruz. Sipariflle-rin üreticiyi tatmin etmesi gereklili¤in-den ötürü de h›zl› tüketilen ürünlereyöneliyoruz.

3- Non food ürünler: Fayda ortak-lar›na dolay›s› ile tüketicilere non foodürün gurubunda da f›rsat alternatiflerisunuyor. Bir orta¤›m›z›n tek bafl›na sa-t›n alamayaca¤› adetlerdeki stok fazla-s›, üretim fazlas›, ihraç fazlas› ürünlerinsat›fl›na yönelik alternatif sat›n alanolarak Fayda da var… Mutfak eflyala-r›ndan, elektronik eflyaya, oyuncaktanbeyaz eflyaya kadar bir çok alanda top-lu sat›n alma ve sat›fl organizasyonu ilehem tüketicilere hem de üreticilere ve

FAYDALI HABERLER

22 PERDER

TÜRK‹YE’N‹N EN

“Biz ortaklar›m›z›n ihtiyac› do¤rultusunda hareket ediyoruz. Or-taklar›m›z›n hangi alanda rekabete ihtiyac› varsa, karl›l›klar›n›nas›l yükseltebileceksek ve hangi ürün tüketiciden talep göre-cekse biz o alanlara girmeye çal›fl›yoruz. Biz tüketiciye hizmet veürün kalitesini ispat etmifl marka ürünleri cazip fiyat avantaj› ilesunuyoruz.”

‘LI

HAREKET‹

ithalatç›lara alternatif sat›fl kanal› ola-rak Fayda ortaya ç›km›fl oldu. Bu an-lamda bir çok ürün bu güne kadar sat›-fla ç›kt› bundan sonra da ç›kacak…

■ Fayda’n›n yeni projeleri ürünlerihakk›nda bilgi verir misiniz?

Biz, g›da d›fl› olan temizlik ürünleri-mizi Saff, g›da ürünlerimizi ise Nefismarkalar›yla sat›fla sunmaktay›z. Bun-lar›n d›fl›nda, gerek ithalatç›larda at›lkapasitenin de¤erlendirilmesi, gerekstok eritmek ad›na olan ürünlerde al-ternatiflerimiz mevcut. Madem yeniürünler dedik, öyleyse tüm tüketicilereburadan da bir müjde vermek isterim.Art›k f›nd›¤› hem kaliteli hem de uygunfiyata yiyebilecekler. Konuyla ilgili ça-l›flmalar›m›za devam ediyoruz. 10 TL’yeTMO kalitesinde 11-13 kalibre f›nd›¤›-m›z yak›nda evlerine girecek. Türki-ye’yi f›nd›kla bar›flt›raca¤›z. Yak›ndatüm tüketicilerimiz raflar›m›zda hemkaliteli hem de uygun fiyata f›nd›¤› gö-rünce flafl›racaklar. Ard›ndan, bir pirinçprojemiz var. Yine çok uygun fiyata pi-rinç yedirece¤iz. Tabi ki bunlar exclu-sive ürünler olarak yer alacak.

fiuan raflarda bal çeflitleri, sütürünleri (peynir grubu), kakaolu f›nd›kkremas›, un, irmik ve 5-6 çeflit makarnagrubumuz yer almakta. Ramazandanönce ç›kacak ürünlerimiz ise, s›v›ya¤grubu, bakliyat grubu ve çay. G›da d›fl›ürünlerde ise bulafl›k makinesi deter-janlar›, s›v› bulafl›k deterjan›, s›v› krem

deterjan, s›v› yüzey temizleyici, s›v› sa-

bun, ya¤ çözücü, kireç çözücü, çamafl›r

makinesi kireç çözücüsü, çamafl›r suyu,

yumuflat›c›, ka¤›t grubu ve kullan at

grubu tüketime haz›r raflar›m›zda bulu-

nuyor.

■ Exclusive ürünlerinizde ne gibi çe-

flitleriniz bulunmakta?

Bu konuda da ilk exclusive ürünü-

müz 4 lt’lik Birya¤ ile gerçekleflti. Stan-

dart olarak yap›lan 5 lt – 10 lt haricinde

4 lt ve 8 lt’lik Birya¤’lar› ürettik. Ürü-

nün sat›fl› çok baflar›l› olarak devam

ediyor. Ayr›ca, Toprak Mahsülleri Ofi-

si’yle, k›rm›z› mercimekte ayn› uygula-

ma yap›ld›. Fayda ma¤azalar›nda sat›l-

mak üzere TMO markal› 1 kg’l›k amba-

lajlarda k›rm›z› mercimek tüketicinin

faydas›na sunuldu. Ayr›ca, tüketiciyebu ürünleri piyasan›n yüzde 25-30 al-t›nda sunarak fark›m›z› ortaya koyduk.Yine Evyap ve Aymar ile exclusive ça-l›flmalar›m›z devam ediyor.

■ Fayda’n›n piyasaya girmesiyle reka-bet ortam›nda ne tür de¤ifliklikleroldu?

Fayda ürünleri orta¤›m›z›n raflar›-na girmeye bafllad›ktan sonra, ortakla-r›m›z›n raflar›n ürünlerini sat›fla sunanüreticiler ortaklar›m›za daha farkl› is-kontolar ile ürünler teklif etmeye bafl-lad›lar. Bizim sat›fla sundu¤umuz TMObakliyat ürünleri piyasada h›zl› yükse-liflleri engelledi.

■ Sizce, tüketici niçin Fayda ürünleri-ni tercih ediyor?

Fayda’n›n “ortaklar›m›z ne sat›yor-sa biz de ayn›s› üretelim” diye bir mis-yonu yok. Biz ortaklar›m›z›n ihtiyac›do¤rultusunda hareket ediyoruz. Or-taklar›m›z›n hangi alanda rekabete ihti-yac› varsa, karl›l›klar›n› nas›l yükselte-bileceksek ve hangi ürün tüketicidentalep görecekse biz o alanlara girmeyeçal›fl›yoruz. Biz tüketiciye hizmet veürün kalitesini ispat etmifl marka ürün-leri cazip fiyat avantaj› ile sunuyoruz.Yine kendi ad›m›za ürettirdi¤imiz Saffve Neffis markal› ürünlerimizde piyasastandard›ndaki kaliteyi, piyasa standar-d›n›n alt›nda bir fiyatla tüketiciye ulafl-

PERDER 23

Türkiye’nin at›l kapasitesinide¤erlendirmeye talibiz.

Kesinlikle yerli üreticilerleçal›flmay› ye¤liyoruz ve

perakendecileri organize etmek istiyoruz. Bu da

Türkiye’nin total faydas› diyedüflünüyoruz. Onun için deslogan›m›z Türkiye’nin en

‘Fayda’l› hareketi.

Fayda A.fi Ürün Gelifltirme ve Pazarlama Müdürü ‹brahim Özdemir

FAYDALI HABERLER

24 PERDER

t›r›yoruz. At›l kapasiteyi de¤erlendirdi-¤imizden yat›r›m maliyetimiz yok, mar-ka olan ürünler gibi reklam maliyetimizyok, pazarlama faaliyetleri için abart›l›giderlerimiz yok, stok ve lojistik mali-yetimiz yok, marketlerin raflar›na gir-mek için ödedi¤imiz yüksek bedelleryok, bütün bu yok dedi¤imiz fleyler altalta toplanarak ürünün maliyetineolumlu olarak yans›yor ve tüketicinintercih edece¤i ürünler olufluyor. Tüke-tici neden tercih etmesin ki, bence çokhakl›lar…

■ Kaliteli ürün ve uygun fiyat dengesi-ni nas›l koruyorsunuz?

Özünde yatan flu ki; bu asl›nda birprivate label organizasyonu de¤il, birmarka organizasyonudur. Bizim kalitelibir ürünü uygun fiyata sat›yor olmam›zsektördeki rakiplerimizi elbette rahat-s›z ediyor. Ortaklar›m›z farkl› yönler-den bask›larla karfl›lafl›yor. Fakat bizimamac›m›z tüketicinin faydas›n› düflüne-rek hareket etmek. Bizim için mühimolan kamu yarar›. Marka olmak istiyor-

san›z ürün kalitesinden taviz vermenizsöz konusu olamaz. Üretici partnerleri-mizin hepsi belli bir standard›n üstün-deki firmalar zaten. Ayr›ca, üreticileri-mizi hem ba¤›ms›z denetçilere denetle-tiyoruz hem kendimiz denetliyoruz.Üreticilerimizin belli hijyen ve hukuk-sal kaideleri yerine getirmifl olmas›nadikkat ediyoruz. Kendilerinden o bel-geleri temin ediyoruz. Bu noktada as-gariden yüksek standartlar›m›z var. Ka-lite konusunda asla taviz vermiyoruz.Ne olursa olsun en ucuzu biz olal›m an-lay›fl›yla bir ürün ürettirmiyoruz.

■ Hangi üretici firmalarla çal›fl›yorsu-nuz?

Ürünlerde çeflitli tedarikçilerimizbulunuyor. Genelde her ürün grubunuen az iki tedarikçiyle çal›flmak gibi birilkemiz var. Ka¤›t grubumuzu, toz de-terjan›m›z› Hayat Kimya ve Pak Ka¤›t,makarnam›z› Oba Makarna ve AnkaraMakarna, s›v› deterjan grubumuzu En-deks Kimya, unumuzu Kalecik Un, pey-nirimizi Tak›flo¤lu, kremam›z› Ertay G›-da, bal›mz› Bal Ar›s› yap›yor.

■ FAYDA A.fi’ye üye olmak için ne gibiöncelikler gerekiyor?

PERDER üyesi olmak bu iflin ilkflart›. Yani, ilk önce kardefl oluyoruz.Bunun nedeni, PERDER çat›s› alt›ndaayn› dili konuflabiliyor olmam›z. Markasay›s› olarak bak›nca yüzde 30 görün-mesine ra¤men PERDER üyelerinin iflhacminin yüzde 70’i Fayda’n›n orta¤›.

Bundan 10 sene önce kimseald›¤› ürünün arkas›n› çevirip

okumuyordu. fiimdi öylede¤il. ‹nsanlar yüzde 15’lik

raf ömrü kalm›fl ürünüsat›n alm›yor.

PERDER 25

Fayda A.fi’nin ortaklar›n›n 2008 ci-rosu 3.7 milyar. Bu da Türkiye pera-kende sektöründe ciroda 3. s›rada ol-du¤umuzu gösteriyor.■ Yaflanan ekonomik s›k›nt›lar private

label ürünleri daha cazip k›l›yor mu?

‹nsanlar›n tüketim maddelerini ala-bilmek için bütçelerinden ay›rd›klar›paylar azald›kça ayn› ihtiyaçlar› dahaekonomik yollardan tedarik etmeye yö-neliyor. Türkiye’de ve Dünya’da yafla-nan ekonomik krizde insanlar›n tüket-tikleri maddelerle alakal› ay›rd›klar›bütçeleri küçüldü. ‹nsanlar temel g›damaddelerinden k›s›tlama yapamayaca-¤›na göre daha küçük maliyetli ürünle-re yöneldiler ve dolay›s›yla private labelürünleri tercih ediyorlar. ‹nsanlar önce-den hiç risk almak istemiyorlar ve bilin-dik markalara yöneliyorlard›. Fakat ya-flanan ekonomik s›k›nt› di¤er ürünlerebir flans vermeye itti. Biraz da tüketicibilincinin geliflmesiyle de alakal› tabi.Bundan 10 sene önce kimse ald›¤› ürü-nün arkas›n› çevirip okumuyordu. fiim-di öyle de¤il. ‹nsanlar yüzde 15’lik rafömrü kalm›fl ürünü sat›n alm›yor. fiimdiinsanlar art›k, ürünün tarihine, üretimbilgilerine, içeri¤ine, hangi kalite belge-leri içerdi¤ine dikkat ederek ürün sat›nal›yorlar. Siz marka olmayan bir ürünle,marka olmufl ürünlerin bütün standart-lar›n› yerine getirmiflseniz tüketici tara-

f›ndan tercih ediliyorsunuz zaten. Bizimde ürünümüz çok yeni olmas›na ra¤-men tüm ortaklar›m›zdan 2.- 3. siparifl-leri al›yoruz. Mesela, henüz hiç tüketiciflikayeti almad›k. Kakolu f›nd›k krema-s›n› tutundurmak çok zor olmas›na ra¤-men biz kakaolu f›nd›k kremam›zla 7.-8.sipariflimizi ald›k. Bu alanda çok büyükmarkalar olmas›na ra¤men kendimizeiyi bir yer bulduk. Uygun fiyatla, kalite-li ürün ve iyi marjlarla ürün satt›rabili-yoruz. S›v› grubumuzda da keza ayn› fle-kilde 20-25 gün içinde tekrar sipariflleri-mizi almaya bafllad›k. Biz o noktadado¤ru yapt›¤›m›za inan›yoruz. Olabile-cek maliyetlerden biraz daha yukar›daürün ürettiriyoruz belki ama do¤rupartnerlerle, içeri¤inden ve görselindenkaç›nmadan bir haz›rl›k yap›yoruz. Pri-vate label de¤il marka gibi çal›fl›yoruz.

■ Sizce, Fayda private label pazar›n› dayükseltti mi?

Elbette bu pazar hepimiz sayesindeyükseldi ve insanlar›n güvenini kazand›.Zaman zaman ortaklar›m›za bu konudadi¤er firmalar taraf›ndan bask›lar sözkonusu olabiliyor. Farkl› tekliflerde bu-lunan markalar var. Kendilerini koru-maya yönelik baz› bask›lara yöneldiler.Tabi sonucunda, onlar da kendi ürünle-rinde indirime gitme gibi yöntemler ge-lifltirdiler. Fakat sonucunda tüketici ka-

zan›yor. Sonuç yine halka, ortaklar›m›-za, üreticimize, bize fayda sa¤l›yor.Önemli olan da zaten bu. Bunu da birart› olarak kenara koyuyoruz biz. Tüke-tici Fayda’n›n Saff ve Neffis markalar›ile tan›flt›ktan sonra özel markal› ürün-lerin de çok kaliteli olabilece¤i gerçe¤iile karfl›laflt›. Ve bundan sonra özel mar-kal› ürünlerden tüketicilerin beklentisidaha kalitelisi olacakt›r.

■ Fayda A.fi’nin piyasada ki hedefi ne-dir?

Fayda, örnekleri kendinden bir ha-reket oluflturuyor. Geçmiflte böyle birörnek olmad›¤› için bu konuda net birfley söyleyemiyoruz. Dolay›s›yla bazengeliflmeler bizim ufkumuzun çok ötesin-de olabiliyor. Ama sonucunda geliflme-ler çok umut verici. Rakiplerimize oran-la biz memnun edici bir karfl›l›k al›yo-ruz. Hatta tahmin etti¤imizin üstündebir geri dönüfl oldu. Biz hem Türkiye’deki giriflimci üreticilere, hem tüketicilerehem de perakendecilere ciddi manadaFayda oluflturaca¤›m›za inan›yoruz.Çünkü Türkiye’nin at›l kapasitesini de-¤erlendirmeye talibiz. Kesinlikle yerliüreticilerle çal›flmay› ye¤liyoruz ve pe-rakendecileri organize etmeye talibiz.Bu da Türkiye’nin total faydas› diye dü-flünüyoruz. Onun için de slogan›m›zTürkiye’nin en Fayda’l› hareketi.

Yaklafl›k bir buçuk y›l önce, ‹stan-bul PERDER mutfa¤›nda haz›r-lanan sekiz haftada sekiz proje-

den biri olarak servise konulan Üretim-den E¤itime, E¤itimden Üretime Nite-liksel Dönüflüm Projesi yo¤un bir kat›-l›m ile yayg›nlaflmaya devam ediyor. ‹s-tanbul PERDER ile bafllay›p, TürkiyePerakendeciler Federasyonu üzerindenete kemi¤e bürünen e¤itim projemizDenizli’den Diyarbak›r’a, Kayseri’denKaradeniz’e, tüm federasyon üyeleri-mizle buluflarak Türkiye’yi ayd›nlatma-ya devam ediyor. MEB-TPF iflbirli¤içerçevesinden sürdürdü¤ümüz e¤itimprojemiz ile PERDER üyelerimizin ifllet-melerinde istihdam edilen binlerce çal›-flan personel e¤itim-ö¤retim kurumla-r›yla buluflturuldu.

Perakende Sektörünün önde gelenhandikaplar›ndan birinin, istihdamdaafl›r› personel sirkülasyonu ve nitelikli

elaman istihdam›n›n yetersizli¤i oldu-¤unu biliyoruz. Çal›flma yaflam›nda ge-nel bir yaklafl›mla perakende sektörünübir meslek alan› olarak görmeme e¤ili-minin yayg›n oldu¤unu bunun sonucuolarak bu sektörde çal›flmay› “daha iyibir ifle girme yolunda” ara istasyon (ge-çici ifl) olarak görme anlay›fl›n› do¤ur-du¤unu gözlemlemekteyiz.

Son y›llarda bu genel anlay›fl›n k›r›l-mas› yolunda perakende sektöründeönemli kabuk de¤iflimi ve yeniden yap›-lanma süreçleri yaflanmaktad›r. TPF bude¤iflim ve geliflim arzusunun bir sonu-cu olarak ortaya ç›km›flt›r. TPF meslekistandartlar› yükseltmek, ifl ahlak› ve ça-l›flma disiplinini gelifltirerek ifl gücünenitelikli, dinamik bir yap› kazand›rmakve de bireyin bilgi ve becerisini a盤a ç›-kararak giriflimcilik ruhunu gelifltirmeyiöncelik olarak önüne koymakt›r. Bu te-melde TPF e¤itimde süreklilik prensibi-ni kendisine ilke edinmifltir. Bu ilkeninyaflamdaki en somut göstergelerindenbiri de Türkiye genelindeki e¤itim ö¤-retim kurumlar›m›zda perakende sektö-

rü dal›nda e¤itim gören personel s›rala-mas›nda TPF’nin ilk s›rada yer almas›-d›r.

AB Stantard›nda E¤itim

Avrupa Birli¤i standartlar› esas al›-narak oluflturulan müfredat programla-r›yla e¤itim veren e¤itim ö¤retim ku-rumlar›m›z, perakende sektörümüzünönemli bir sorunu olan mesleki e¤itimve nitelikli vas›fl› eleman yetifltirme ihti-yaçlar›na önemli bir cevap olmaktad›r.

E¤itim projemizin bir buçuk y›ll›kk›sa tarihçesine bakt›¤›m›zda yüzlerceüniversite mezunu ile binlerce ilkö¤re-tim ve lise mezunu çal›flanlar›m›z 4702say›l› yasa ile perakende sektöründe ça-l›flanlar›n belgesi (diplomas›) olarak ka-bul edilen ve uluslararas› geçerlili¤iolan bu belgeleri almaya hak kazanm›fl-t›r. TPF bir yandan binlerce e¤itimlipersoneli sektöre kazand›r›rken di¤eryandan AB entegrasyonu sürecinde ç›-kan 4702 say›l› yasan›n çal›flan perso-nellerin almas›n› zorunlu k›ld›¤› belge-lendirmeyle sektöre öncülük etmekte-dir.

E⁄‹T‹M

26 PERDER

TPF’DE YANAN E⁄‹T‹M MEfiALES‹TÜRK‹YE’Y‹ AYDINLATMAYA DEVAM ED‹YOR“Avrupa Birli¤i standartlar› esas al›narak oluflturulan müfredat programlar›yla e¤i-tim veren e¤itim ö¤retim kurumlar›m›z, perakende sektörümüzün önemli bir so-runu olan mesleki e¤itim ve nitelikli vas›fl› eleman yetifltirme ihtiyaçlar›na önemlibir cevap olmaktad›r.”

EKBER IfiIKTPF E¤itim Dan›flman›

Türk-ifl Konfederasyonu’ndan

yap›lan araflt›rmayla, açl›k ve

yoksulluk s›n›r› tutar› ile elde

edilen gelir aras›ndaki fark›n boyutlar›-

n› ortaya koyuldu.

Aç›klamada, mevsim koflullar›n›n

olumlu etkisiyle özellikle sebze-meyvefiyatlar›ndaki uygun fiyat›n sürmesineba¤l› olarak açl›k ve yoksulluk s›n›r›tutar›n›n, Temmuz'da “nispi” olarakfazla de¤iflmedi¤i ifade edildi.

Konfederasyonun Temmuz ay› içinyapt›¤› “açl›k ve yoksulluk s›n›r›” hesa-b›na yer verilen aç›klamada, dört kifli-lik bir ailenin yaflam düzeyi için gereklive ‘yoksulluk s›n›r›’ diye nitelenen tu-tar›n 2 bin 404 TL 73 Kr olarak tespitedildi¤i” bildirildi.

Türk-‹fl, dört kiflilik bir ailenin sa¤-l›kl›, dengeli ve yeterli beslenebilmesiiçin yap›lmas› gereken ve “açl›k s›n›r›”fleklinde adland›r›lan harcama tutar›n›ise 738 TL 25 Kr olarak hesaplad›.Dört kiflilik bir ailenin sadece g›da içinyapmas› gereken asgari harcama tuta-r›n›n bir önceki aya göre yüzde 0,67azald›¤›, y›ll›k ortalama art›fl›n da yüz-de 6,66 oldu¤u belirtildi.

Son aylarda gerileyen di¤ersektörlere nazaran Kanatl›sektörü, 2009 y›l›n›n ilk

yar›s›nda ihracatta yüzde 106’l›kihracat art›fl›na imza att›. SektörHaziran ay›nda gerçeklefltirdi¤i 13milyon 404 bin 240 dolarl›k ihracattutar› ile tarihinin ihracat rekorunuk›rd›. 2009 y›l›n›n Ocak – Hazirandöneminde ise sektör, 66 milyon 671bin 701 dolarl›k ihracat rakam›naulaflt›.

Türk Kanatl› sektörü olarak 2009y›l›n›n ilk yar›s›nda 50 milyon dolarl›kihracat hedefi belirlediklerini anlatanTürkiye Su Ürünleri ve Mamulleri‹hracatç› Birlikleri Ortak YönetimKurulu Baflkan› Bedri Girit, “Sektörolarak, modern teknoloji ile Avrupa

Birli¤i normlar›nda kurulmufltesislerde üretim yap›yoruz. Krizi

ihracatla aflma noktas›nda bir stratejibelirlemifltik, sektör olarak hedefimizigerçeklefltirmenin ve ülkemize dahafazla döviz girdisi sa¤laman›ngururunu yafl›yoruz” diye konufltu.

Türk Kanatl› sektörünün 29 Mart2009 tarihinden bu yana Prestij Pazarolarak gördükleri Avrupa Birli¤i’neifllenmifl tavuk ürünleri ihracat›nabafllad›¤›n› belirten Girit, sektörüngirmeyi hedefledi¤i yeni pazar›n Rusyaoldu¤unu söyledi.

AÇLIK SINIRI TEMMUZ’DA 738 TL

28 PERDER

Türk-‹fl, Temmuz ay›nda dört kiflilik bir aile için açl›k s›n›r›n› 738,yoksulluk s›n›r›n› 2 bin 404 TL olarak hesaplad›.

Kanatl› sektörü, 2009 y›l›n›n ilk yar›s›nda ihracat›n› yüzde 106 art›rd›. 66milyon 671 bin dolarl›k ihracat yapan sektör, sadece Haziran ay›ndayapt›¤› 13 milyon 404 bin dolarl›k ihracatla tarihi rekor k›rd›.

KANATLI SEKTÖRÜ ‹HRACATTAREKORA KANAT ÇIRPIYOR

Türkiye’nin toplam ihracat› 2009 y›l›n›n ilk yar›s›nda yüzde 35 gerilerken kanatl› sektörününihracat› yüzde 106 art›fl gösterdi.

‹STAT‹ST‹K

PERDER 29

HAZ‹RAN 2009 TEFE VE TÜFE SONUÇLARI

Geçen y›l›n ayn› ay›nda y›ll›kenflasyon TÜFE'de yüzde10,61, ÜFE'de yüzde 17,03 ol-

mufltu. Böylece, Haziran ay› itibariyley›ll›k enflasyon, geçen y›l›n ayn› ay›n›n,TÜFE'de 4,88 puan, ÜFE'de 18,89 pu-an alt›nda gerçekleflti.

Türkiye ‹statistik Kurumu (TÜ‹K)

verilerine göre, haziran ay› itibar›ylaayl›k enflasyon TÜFE'de yüzde 0,11,ÜFE'de yüzde 0,94 artt›. 2008 y›l› Ha-ziran ay›ndaki art›fl ise TÜFE yüzde0,36 gerilerken, ÜFE'de yüzde 0,32 ol-mufltu. Buna göre ayl›k bazda enflas-yon, geçen y›l haziran ay›na göre TÜ-FE'de 0,47 puan, ÜFE'de ise 0,62 puan

düflüfl gösterdi. Öte yandan TÜFE'deHaziran ay›nda endekste yer alan 449maddeden 95 maddenin ortalama fiya-t›nda de¤iflim olmad›, 203 maddeninortalama fiyat›nda art›fl, 151 maddeninortalama fiyat›nda ise düflüfl gerçeklefl-ti. ÜFE'de ise haziran ay›nda endekstebulunan toplam 768 maddeden 201maddenin ortalama fiyat›nda de¤iflimolmad›, 311 maddenin ortalama fiya-t›nda art›fl, 256 maddenin ortalama fi-yat›nda ise düflüfl oldu.

Türkiye'de Haziran ay› itibariyle y›ll›k enflasyon, tüketici fiyatlar›nda(TÜFE) yüzde 5,73 artarken, üretici fiyatlar›nda (ÜFE) yüzde 1,86 gerilemekaydedildi.

‹NG‹LTERE’DE PERAKENDE SATIfiLAR ARTIYOR

‹ngiltere Ulusal ‹statistik Enstitü-sü’nün verilerine göre, perakendesat›fllarda, Nisan ay›nda görülen

yüzde 0,9 oran›nda gerilemenin ard›n-dan May›s’ta yüzde 1,2, Haziran ay›ndada yüzde 2,9 oranlar›nda art›fl gösterdi.Verilere göre, ‹ngiltere’de, Nisan- Ma-y›s- Haziran dönemini kapsayan 2009y›l›n›n ikinci çeyre¤inde perakende sa-t›fllar, geçen y›l›n ayn› dönemine göre

yüzde 1,3 oran›nda art›fl gösterirken,dayan›kl› tüketim mal› sat›fllar›ndayüzde 6,2 oran›nda gerileme görüldü.

‹ngiltere Ulusal ‹statistik Enstitü-sü’nün verilerine göre, peraken-de sat›fllarda, May›s ay›ndan iti-baren art›fl gösteren ivme, Hazi-ran ay›nda da yüzde 2,9'u buldu.

YATIRIMCILARIN MORAL‹ YER‹NE GEL‹YOR

Deloitte Türkiye'nin 2009 Y›l›‹kinci Yar› Y›l Giriflim Serma-yesi Güven Araflt›rmas›'na ka-

t›lan yat›r›mc›lar›n yüzde 24'ü, y›l›nikinci yar›s›nda ekonomik ortamda iyi-leflme beklerken, kötüleflme bekleyen-lerin oran› yüzde 17'de kald›. Bir önce-ki araflt›rmada iyileflme beklentisi yok-ken, kötüleflme bekleyenlerin oran›

yüzde 79'du. Deloitte “Giriflim Serma-yesi Güven Araflt›rmas›”na yan›t verenyat›r›mc›lar›n beklentilerinde, ekono-mik ortamda belirgin bir iyileflme göz-lenirken uzmanlar, önceki üç araflt›r-mada bu yönde hiçbir olumlu beklenti-nin ifade edilmemifl olmas›na dikkatçekti.

Son araflt›rmada, yat›r›mc› firmala-

r›n sadece yüzde 12'si gelecek dönem-de etkinliklerinin azalaca¤›n› kayde-derken, bundan önceki araflt›rmada buyönde görüfl bildirenlerin oran› yüzde63'ü buluyordu.

Kat›l›mc›lar›n yüzde 59'u önümüz-deki 6 ayda ifllem hacimlerini art›rmay›planlarken, yüzde 35'iyse finansmanolanaklar›n›n kolaylaflmaya bafllad›¤›n›vurgulad›. Dolay›s›yla araflt›rman›nbulgular› önceki dönemlerden farkl›olarak ekonomide bir k›p›rdanmayaiflaret etti.

Türkiye'deki yat›r›m iklimini ortaya koyan Deloitte Türkiye'nin geleneksel"Giriflim Sermayesi Güven Araflt›rmas›"na göre giriflimciler, önümüzdeki 6aydan umutlu.

‹STAT‹ST‹K

30 PERDER

Haziran ay› sonuçlar›na göre,2009 y›l›n›n en yüksek ciro en-deksi verilerine yine bu ayda

ulafl›ld›. Ciro endeksi, Haziran 2008’ek›yasla yüzde 4 artt›. AVM’lerde 2009y›l›n›n ilk 6 ay›, 450 milyon ziyaret ve9.5 milyar TL ciroyla kapand›. Öte yan-dan, 2009’un ilk yar›s›nda aç›lanlarlabirlikte, 35 ilde toplam 217’ye ulaflanAVM say›s›, kiralanabilir alan bak›m›n-dan 5 milyon metrekare gibi bir büyük-lü¤e eriflti. 2009’un ilk çeyre¤ine ait ci-rolar, 2008 y›l›na oranla daha düflükseviyelerde. Ancak ikinci çeyrekte,2008 y›l› cirolar›n›n da üzerinde bir ar-t›fl yafland›. 2008 ve 2009 ilk yar›y›l ci-ro ortalamalar› ise hemen hemen hiç

de¤iflmedi. Rakamsal verileri de¤erlendiren

AYD Baflkan› Hakan Kodal, “2009’da 1milyar ziyaretçi, 20 milyar TL ciro he-deflemifltik. Sonuçlar ortada. Krizera¤men hedefi tutturaca¤›m›za, hattageçece¤imize inan›yoruz.

‹stanbul’daki AVM’ler daha çabukhareketlenirken, Anadolu’da eylül ay›itibariyle cirolar›n toparlanabilece¤iniöngörmek mümkün. Temmuz, a¤ustosaylar› durgun geçecek, belli. Eylülünikinci yar›s› ve devam›nda, beklentile-rimiz yüksek. Ziyaretçi say›s› ile ciro-larda, yüzde 20 civar›nda art›fl olaca¤›-n› tahmin ediyoruz” cümlelerini kullan-d›.

Türkiye ‹statistik Kurumu veTürkiye Cumhuriyet MerkezBankas› iflbirli¤i ile yürütülen

Ayl›k Tüketici E¤ilim Anketi, tüketici-lerin harcama davran›fl ve beklentileri-ni de¤erlendirdi.

Endeksin 100’den büyük olmas› tü-ketici güveninde iyimser durum,100’den küçük olmas› tüketici güve-ninde kötümser durum, 100 olmas› isetüketici güveninde ne iyimser ne dekötümser durum oldu¤unu göstermek-te. Bu duruma göre; 2009 y›l› May›say›nda 83,28 olan Tüketici Güven En-deksi, 2009 y›l›n›n Haziran ay›nda Ma-y›s ay›na göre %2,39 oran›nda artarak85,27 de¤erine yükseldi.

Güven endeksindeki art›fl, tüketici-lerin mevcut ve gelecek dönem sat›nalma gücü, gelecek dönem genel eko-

nomik durum ve gelecek dönem ifl bul-ma olanaklar›na dair de¤erlendirmele-

rinin iyileflmesinden kaynakland›¤› be-lirtildi.

HAZ‹RAN B‹LANÇOSU: C‹ROLAR YÜKSEL‹fiTE

TÜKET‹C‹ GÜVEN ENDEKS‹ 2009 YILININHAZ‹RAN AYINDA %2,39 ORANINDA ARTTI

AYD yönetimi, Akademetre Research iflbirli¤iyle elde edilen veriler ›fl›¤›nda,2009’a ait ilk yar›y›l de¤erlendirmesini paylaflt›. AVM Endeksi’nin haziranay› sonuçlar›na göre, cirolar kriz öncesine döndü. AVM’lerde 2009 y›l›n›n ilk6 ay›, 450 milyon ziyaret ve 9.5 milyar TL ciroyla kapand›.

TÜKET‹C‹ GÜVEN ENDEKS‹

PAZAR

32 PERDER

Do¤al madensuyu zenginli¤i yönünden Dünya’n›n en zengin 7

ülkesi aras›nda yer alan Türkiye’de, madensuyunun sadece

yüzde 1’i flifleleniyor, geriye kalan yüzde 99’u bofla ak›yor.

Son y›llarda meyve aromal› çeflidiyle büyük sat›fl rekoltesi elde eden

madensuyu pazar› hak etti¤i yerde mi? Nereye do¤ru gidiyor? Neler

yap›lmal›? ‹flte bu sorulara madensuyu pazar›n›n devleri cevap ver-

di...

?MADENSUYU PAZARINDA

NELER OLUYOR

Türkiye madensuyu pazar›nda2008 y›l›nda gerçekleflen sat›flmiktar› 470 milyon litre olup içe-

cek sektörü içerisinde madensuyununald›¤› pay yaklafl›k yüzde 10’dur. Ülke-miz yer yap›s› nedeni ile madensuyumiktar› aç›s›ndan dünyan›n en zengin 7ülkesi aras›nda yer al›yor. Ayr›ca ma-densular›m›z kalite aç›s›ndan da dünya-n›n önde gelen madensular› aras›nda-d›r. Potansiyelimizin çok düflük miktar›-n› de¤erlendirebilmekteyiz. Ülkemizinmadensuyu potansiyeline yönelik yap›-lan çal›flmalar neticesinde kaynaklardangünlük madensuyu boflal›m›n›n 63 mil-yon litre oldu¤u ortaya konmufltur.Türkiye madensuyu pazar›n›n ilk 4 s›ra-s›nda Beypazar›, Özkaynak, Uluda¤, K›-n›k bulunuyor. Pazar›n, daha do¤rususektörün en önemli sorunu mevzuat ne-ticesi ortaya konan s›k›nt›lar olup bun-lar›n en bafl›nda 5686 say›l› kanundakiidare pay›, ayr›ca ambalaj at›klar›n›n ge-ri toplanmas›na yönelik yönetmeli¤insektöre vermifl oldu¤u mali ve idariyapt›r›mlard›r. Çok düflük kar marj› ileçal›flan madensuyu sektörüne ayr›ca butür mali yükler önemli sorunlar yaflat-

maktad›r. Sektör olarak toparlanmadevresini geçene kadar devletten des-tek beklememizin do¤al hakk›m›z oldu-¤unu düflünmekteyiz, ancak destekgörmememiz yan›nda bir de idare pay›ve ambalaj konular›ndaki sorumluluklarsektörü zor koflullara itmektedir.

YILLIK K‹fi‹ BAfiI TÜKET‹M6 L‹TRE

Türkiye’de y›ll›k kifli bafl› madensu-yu tüketimi 6 litre, Avrupa’da ise 120litre dolay›ndad›r. Bu rakamlar neticesibir k›yaslama yap›lacak olursa Avru-pa’daki Pazar pay›m›z›n çok düflük ol-du¤u görülebilir. ‹hracat de¤erlendir-mesi yap›ld›¤›nda flu andaki ihracat›m›-z›n olmas› gereken noktan›n çok geri-sinde oldu¤u (1-2 milyon $ mertebesin-de), ancak iflletmelerimizin makine teç-hizat ve teknolojik olarak kendilerini ye-nilemeleri ve ihracata yönelik pazar ara-y›fllar› k›sa süre içerisinde ihracat›m›z-da önemli art›fllar›n olabilece¤ini gös-termektedir. fiu anda Almanya, Fransa,Hollanda, ‹srail, Türk Cumhuriyetleri veABD’ye ihracat yap›lmaktad›r. MASU-DER olarak bafllatt›¤›m›z kampanyada-ki amac›m›z, insan sa¤l›¤›na çok yararl›olan madensuyunun, ülkemizde çok dü-flük olan tüketiminin artt›r›lmas›n› sa¤-lamakt›r. Avrupa ile k›yaslama yap›ld›-¤›nda orada ortalama tüketimin 120 lit-re olmas›, ülkemizdeki tüketimin ne de-rece az oldu¤unun göstergesidir. Sa¤l›kBakanl›¤›’ndan ruhsat alm›fl 33 mineral-li su iflletmesi oldu¤u bilinmektedir.Bunlardan 22’si ulusal boyutta faaliyetgöstermekte, geri kalanlar bölgesel baz-da faaliyet göstermektedir.

MAL‹ VE ‹DAR‹ YAPTIRIMLAR SEKTÖRÜ KÖRELT‹YOR

SEYFULLAH KOÇY‹⁄‹TMASUDER YÖNET‹M KURULU BAfiKANI

“Ülkemiz madensuyu miktar› aç›s›ndan dünyan›n en zengin 7 ülkesiaras›nda yer al›yor ve madensular›m›z kalite aç›s›ndan da dünyan›nönde gelen madensular› aras›nda. Fakat potansiyelimizin çok düflükmiktar›n› de¤erlendirebilmekteyiz.”

34 PERDER

PAZAR

Türkiye’de madensuyu pazar›-n›n büyüklü¤ü 400 milyon lit-redir. Uluda¤ Madensuyu ola-

rak bizim, bunun içinde yüzde 12'likbir pay›m›z vard›r. Meyve aromal› ma-densuyunda ki pazar pay›m›z ise yüz-de 22'ye kadar ç›kmaktad›r.

Avrupa’da kifli bafl›na y›lda 120 lit-re madensuyu tüketirken bu oranTürkiye’de 5-6 litre düzeyinde. Ülke-miz Avrupa’n›n do¤al mineralli sularaç›s›ndan en zengin co¤rafyas›na sa-hip ülkesi ancak y›ll›k 63,5 milyon lit-re olan bu kayna¤›n sadece yüzde biriflifleleniyor, yüzde 99 bofla ak›yor.Türkiye’de meyveli madensuyu sektö-rü h›zla gelifliyor. Pazar trendi her ge-çen gün daha da büyümektedir. Mey-veli madensuyunda çeflitlili¤i artt›r-mak sat›fllar› bir hayli etkilemifltir.

Özellikle gençlerin meyve aromal›madensuyunu daha çok talep etmele-ri meyve aromal› madensuyu tüketi-mini h›zland›rm›flt›r. Ayr›ca kimi tüke-ticilere normal madensuyu tad› daha

sert geldi¤i için alternatif olarak mey-ve aromal› madensuyunu seçmeleribu pazar›n tüketiminin artmas›ndaönemli bir rol oynar.

SA⁄LIKLI GEL‹fiMEK ‹Ç‹N SONDERECE YARARLI

Avrupa’da kemik erimesi gibi has-tal›klar nadiren görülürken Türki-ye’de belirli yafl ve cinsiyet gruplar›n-da kemik erimesi oranlar› % 30’lardayaflan›yor. Bunun en önemli nedeni,Türkiye’de süt ve do¤al madensular›-n›n yeterli derecede tüketilmemesin-den kaynaklanan kalsiyum eksikli¤i-dir.

Ayr›ca, madensuyunun vücudu-muza say›s›z yararlar› vard›r. Vücudu-muzun, kalsiyum, demir, çinko, florürgibi minerallere ihtiyac› var ve bu ihti-yac› karfl›laman›n en iyi yolu do¤almadensular› tüketmektir. Maden su-yunun içerdi¤i kalsiyum kemik yap›s›-n›n, florür ise a¤›z ve difl sa¤l›¤›n›ngeliflmesi için son derece yararl›d›r.Ayr›ca cilt üzerindeki yararlar› dayads›namaz derecededir. Bu nedenle,madensuyunu ilaç niyetine tüketebi-lirsiniz.

Ülkemizde bu kadar do¤al mina-relli su kayna¤› olmas›na ra¤men ma-densuyu yeteri kadar tüketilmemek-tedir. Bence bu da pazar›n en önemlisorunudur. Ayr›ca Türkiye’de fliflemadensuyu maliyetinin önemli birk›sm›n› ambalaj oluflturmaktad›r. Bu-na ek olarak Avrupa Birli¤i uyum ya-salar› kapsam›nda madensular›n›n mi-narelli su olarak adland›r›lmas› tüketi-cin zihninde kar›fl›kl›¤a yol açmakta-d›r.

Uluda¤ Maden suyu K›br›s, Irakbaflta olmak üzere Suudi Arabistan,Cezayir, Bulgaristan ve Yunanistan’aihraç edilmektedir.

‹LAÇ N‹YET‹NE MADENSUYU TÜKET‹N

ÖMER KIZILULUDA⁄ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

“Türkiye’de flifle madensuyu maliyetinin önemli bir k›sm›n› ambalaj olufltur-maktad›r. Buna ek olarak Avrupa Birli¤i uyum yasalar› kapsam›nda madensu-lar›n›n minarelli su olarak adland›r›lmas› tüketicin zihninde kar›fl›kl›¤a yol aç-maktad›r.”

PERDER 35

Türkiye'de madensuyu pazar›n›nçok büyüyece¤ine inand›¤›m›ziçin bu sektöre girdik. Önce te-

sisteki makineleri de¤ifltirdik. Son tek-nolojiyle yeni bir makine ekipman›kurduk. 10 milyon dolar civar›nda ma-kine ve modernizasyon yat›r›m› yap-t›k. Sade madensuyu d›fl›nda meyvearomal› madensuyu da üretiyoruz. Ay-r›ca Ar-Ge çal›flmalar›m›z› h›zland›r›piçecek sektörüne farkl› mineralli içe-cekler kazand›rmaya çal›fl›yoruz. ABD,‹ngiltere ve Azerbaycan'a ihracat yap›-yoruz. Di¤er Avrupa ülkeleri ve TürkCumhuriyetleri'yle görüflüyoruz. fiuanda iadeli ve iadesiz 200-250 ml sademaden suyu, 1 lt pet sade madensuyuve meyve aromal› madensuyu üretim-leri yapmaktay›z. Limon, elma, viflne,tropik, nar, fleftali, muz, ahududu,portakal, çilek aromal› madensular›n›raflarda görebilirsiniz.

Türkiye madensuyu konusunda olduk-ça zengindir. Ancak Türkiye’deki kay-naklar›n yüzde 99’u bofla ak›yor. Ülke-mizde 225 adet normal mineralli sukayna¤›n›n bulunmas›na ra¤men bukaynaklardan ç›kan suyun sadece 22’siflifleleniyor. Bu kaynaklar›ndan ç›kangünlük 63 milyon litre do¤al minerallisuyun 630 bin litresi de¤erlendirilebi-liyor. Ülkemiz, dünyan›n en kalitelimadensular›na sahiptir. Ancak tüke-tim olarak gereken noktan›n çok geri-sindedir. Bunun nedeni olarak da, ma-densuyunun gerçek anlamda tan›t›l-mamas›d›r. Bu nedenle özellikle ma-densuyunun tan›t›m› ve faydalar› içinçal›flmalar yap›lmal›d›r.

MADEN SUYU VE SODAKARIfiTIRILMAMALIDIR

Avrupa Ülkeleri ve Amerika’damadensuyu tüketimi çok yayg›n ve bukonuda yerleflmifl önemli bir al›flkanl›kvar. AB ülkelerinde y›ll›k 150 litre olanmadensuyu tüketimi Türkiye’de yakla-fl›k dört litre. Bu miktar›n gerekli tan›-

t›mlarla artaca¤›n› ve pazar›n daha dabüyüyece¤ine inan›yoruz. 2007 y›l›ndaülkemizde madensuyu pazar›n›n ciro-su 350 milyon YTL oldu. 2008'de yüz-de 20 art›fl yafland›. Rakamlar Avru-pa'ya göre düflük olsa da pazar›n bü-yüyece¤ine inanc›m›z yüksek. Bu ne-denle yat›r›mlar›m›z›, pazarlama a¤la-r›n› ve ürün çeflitlerini sürekli büyütü-yoruz. Halen Türkiye genelinde sat›lan22 madensuyu markas› var. Ambalajl›su üreticileri de madensuyuna yo¤unilgi gösteriyorlar. Maden sular› kalsi-yum, klor, magnezyum, sodyum, po-tasyum gibi vücut için önemli birçokmineral içerir. Ancak madensuyu ilesoda kar›flt›r›lmamal›d›r. Madensuyuyerin en derin katmanlar›ndan ç›kar.Ç›kt›¤› yerin jeolojik özelliklerini tafl›rve magmadan ald›¤› karbondioksit ga-z›n›n bas›nc› vas›tas›yla yeryüzüne ç›-karlar. Yeryüzüne ç›karken geçtiklerikatmanlardan mineralleri de alarak yolal›rlar. Bu sebeple mineralce zengin vedo¤al bir içecektir. Yeralt›nda oluflmasüreçlerinde hemen hepsi de¤iflik dü-zeylerde kalsiyum, magnezyum vesodyum, baz›lar› da florür içerir. Bumineraller insan sa¤l›¤› için yaflamsalönem tafl›rlar. Soda ise su ve sudanyap›lan içeceklere üretim esnas›ndakarbondioksit gaz› bas›lmas›yla eldeedilen ve tamamen “yapay” olan biriçecektir.

DÜNYANIN EN KAL‹TEL‹MADEN SUYU ÜLKEM‹ZDE

RIDVAN BARIKSARIKIZ YÖNET‹M KURULU ÜYES‹

“Ülkemiz, dünyan›n en kaliteli madensular›na sahiptir. Ancak tüketimolarak gereken noktan›n çok gerisindedir. Bunun nedeni olarak da,madensuyunun gerçek anlamda tan›t›lmamas›d›r.”

Akmina Do¤al Madensuyu ile ma-densuyumuzun zengin mineralliyap›s› ve birbirinden lezzetli tat-

lar›yla tüketicilerimize sa¤l›kl› ve lezzet-li bir ferahl›k sa¤lamay› amaçl›yoruz.Akmina olarak 1999 y›l›ndan beri tüke-ticilerimizin damak zevkine uygun vetüm ihtiyaçlar›n› karfl›layabilecek geniflbir ürün portföyüne sahibiz.

Akmina’n›n 1 litresinde sadece0,022 g sodyum bulunur. Sa¤l›kl› bes-lenme için tuz tüketiminin azalt›lmas›ve günlük tuz al›m›n›n 2,4 g sodyumugeçmemesi önerilmektedir. Bu nedenlede 200 mg/L’den fazla sodyum içerendo¤al mineralli sular›n hipertansiyonhastalar›nca kontrollü kullan›lmas› ge-rekmektedir. Akmina Meyve Aromal›,düflük sodyum (22 mg = 0,022 g) içerir.Düflük sodyum yüksek kan bas›nc› ris-kinin azalmas›na, kalp ve damar sa¤l›¤›-n›n korunmas›na yard›mc› olur. Akmi-

na'n›n 1 litresinde yaklafl›k 400 mg kal-siyum bulunmaktad›r. Kalsiyum, ke-miklerin güçlenmesi ve insan›n yaflam›-n› sa¤l›kl› sürdürebilmesi için son dere-ce etkili bir mineraldir. Akmina’n›n 1litresi yaklafl›k 1.400 mg bikarbonatiçermektedir. Bikarbonatl› sular›n sindi-rim sistemine yararl› etkileri bulunmak-tad›r.

MEYVE AROMALI MADENSUYUPAZARI HAREKETLEND‹RD‹

2008 y›l›nda, yürüttü¤ümüz Ar-Geçal›flmalar› sonucunda meyve aromal›serimizi tamamen yeniledik. Yeni mey-ve aromal› limon ve çilek çeflitlerimizide modern ve yenilikçi imaj›m›z› perçin-leyerek 330 ml aç›k yeflil pet ambalaj-larda sat›fla sunduk. Akmina olarak,zengin ürün portföyü ile pazar›n öncüve yenilikçi markalar›ndan biri olman›nbilinciyle ürün portföyümüzde sade vemeyve aromal› olmak üzere iki ürüngrubu ve toplamda 11 farkl› çeflit bu-lundurmaktay›z. Her iki ürün grubutüketicilerin farkl› ihtiyaçlar›n› kar-fl›lamak üzere cam ve pet ambalaj-lar da bulunur. Akmina olarakamac›m›z ürün çeflitlili¤ini art›r-mak yerine, tüketicilerine odakla-narak onlar›n ihtiyaçlar›na do¤rucevap verebilen bir portföy olufl-turmakt›r. Akmina Meyve Aroma-l›, KKTC'ye, Yunanistan'a; Akminado¤al mineralli su Danimarka,Belçika ve ‹ngiltere'ye ihraç edil-mektedir. Önümüzdeki y›llar içinAkmina olarak, çeflitli ülkelerdeher y›l oldu¤u gibi istikrarl› biroranda büyümek ve Türkiye'yeco¤rafi olarak yak›n olan ülkelereolan ihracat› artt›rmak arzusunda-

y›z. Toplam do¤al madensuyu pazar›yaklafl›k 390 mio lt’lik bir pazard›r. Sony›llarda do¤al madensuyu pazar›n›n do-yuma ulaflt›¤› görülmektedir. Pazardakibüyüme genç ve dinamik olan meyvearomal› madensuyu pazar›ndan gelmek-tedir. Meyve aromal› pazar› 2007 y›l›ndayüzde 30’luk bir büyüme elde etmifl vebu pozitif trend 2008 y›l› boyunca dadevam etmifltir. Sa¤l›kl› yaflam trendlerido¤rultusunda tercih edilen, sa¤l›kl› velezzetli bir meflrubat alternatifi olanmeyve aromal› madensuyu pazar›n›n2009 y›l›ndaki büyüme oran›n›n yüzde15 civar›nda olmas› beklenmektedir.Sezonsall›ktan etkilenen bir pazar ola-rak özellikle s›cak aylarda (May›s-Eylülaras›) sat›fllar artmaktad›r. Bu dönem-lerde sat›fllar›n bir önceki döneme göre2,5-3 kat artt›¤› gözlemlenmektedir.

PAZAR

36 PERDER

B‹RB‹R‹NDEN LEZZETL‹ TATLARITÜKET‹C‹M‹ZE SUNUYORUZ

BÜKE DEVGEAKM‹NA ÜRÜN MÜDÜRÜ

“Pazardaki büyüme genç ve dinamik olan meyve aromal› madensuyu pa-zar›ndan gelmektedir. Meyve aromal› pazar› 2007 y›l›nda yüzde 30’lukbir büyüme elde etmifl ve bu pozitif trend 2008 y›l› boyunca da devam et-mifltir.”

DOSYA

P E R A K E N D E C ‹ N ‹ N B E K L E D ‹ ⁄ ‹ M Ü J D E

BBÜÜYYÜÜKKMMAA⁄⁄AAZZAAllaarr

YYAASSAASSIITürkiye perakende sektörünün standartlar›n›

belirleyecek, pazar›n s›n›rlar›n› çizecek, kentleflirkengeliflmeyi sa¤layacak ve marketçilerin yüzünü güldürecek“Büyük Ma¤azalar Yasas›” uzun u¤rafllar sonucunda art›kgündemde. Yeni yasama döneminde tasla¤› bitecek olanve meclise sunulmas› beklenen yasa tasar›s›n›nayr›nt›lar›n›, uzmanlar›n görüfllerini ve perakende pazar›n›nbeklentilerini sizler için araflt›rd›k. fiimdi size sadeceyasan›n ç›kmas›n› beklemek kald›...

Sanayi ve Ticaret Bakan› Nihat Ergün’ün yeni yasamadönemine kadar kesin bir fley söylemedi¤i “BüyükMa¤azalar Yasa Tasar›s›” gün geçmiyor ki yeni birgeliflmeyle gündeme gelmesin. Perakendecinin, ç›kmas›için gün sayd›¤› ve üzerinde çal›flmalar›n devam etti¤itasar›n›n her koflulda Türkiye perakende sektörüne yenikazan›mlar sa¤layaca¤› kesin. Perakende sektörü dörtgözle yeni yasama döneminde gelecek müjdeli haberibekliyor.

Pazar günü marketler aç›k kalacak. Çal›flmasaatleri belediyeler taraf›ndan belirlenecek.

‹ndirimlerle ilgili herhangi bir hükme yerverilmezken; raf kiras›, insert ücreti gibikalemler yine geçerli olacak.

Özel markal› (private label) ürünlerin toplamciroda pay› %20'yi geçmeyecek.

Al›flverifl merkezleri ve büyük ma¤azalar,büyük - küçük ayr›m› olmadan otoparkkuracaklar.

Haftasonu tatili yap›lmayacak, isteyen hergün çal›flabilecek. Mesai saatlerini belediyeve valilik belirleyecek.

Büyüklü¤ü 400 metrekare üzeri olanlar büyükma¤aza say›lacak isteyen servis hizmetisa¤layacak.

Büyük marketler sat›n ald›klar› ürünün en geçraf ömrü süresi içinde bedelini ödeyecekler. (Metrekare bafl›na 50 YTL ceza)

Tasla¤a göre kanuna ayk›r› hareket edenleremetrekare bafl›na 50 YTL ceza kesilecek.Cezalar› valilik uygulayacak. Denetim yetkiise bakanl›kta olmas›na ra¤men bakanl›k buyetkiyi valilik veya belediyeyedevredebilecek.

Üç s›n›fa ayr›lan ma¤azalar, kurulufl izinlerinibelediye ve valiliklerden alacak. Belediyeler,400 metrekare alt›ndakiler ile imar plan› vede¤erlendirme komisyonu raporuna aç›l›fl izniverecek. 5000 metrekare üzerindekiler için iseizini valilikler verecek.

‹fiTE TASLAKTA YER ALAN MADDELER

BÜYÜK MA⁄AZALAR YASASI NED‹R?Yaklafl›k olarak 15 y›ll›k bir maziye

sahip olan yasa tasar›s› dündenbugüne birçok isim de¤ifltirdi, “süper-marketçiler yasas›”, “marketçi kanu-nu”, “ma¤azac›l›k yasas›” ve nihayetin-de ak›beti yeni yasama döneminde be-lirlenecek olan “Büyük Ma¤azalar Ya-sas›”. Perakende sektörünün sesinekulak veren 59. Hükümetin h›zland›r-d›¤› çal›flmalar neticesinde haz›rlananyasa tasar›s› tasla¤› tüm ayr›nt›lar›ylakarfl›n›zda.

TASARININ AMACI VE KAPSAMI

Büyük Ma¤azalar Yasas›, büyükma¤azalar›n kurulufllar›na, ticari faali-yette bulunmalar›na ve denetlemeleri-ne iliflkin esaslar› düzenler. Hangi ad al-t›nda olursa olsun il, ilçe ve belde bele-diyeleri hudutlar› içinde kalan 400 met-rekare üzerindeki sat›fl alan›na sahipma¤azalar› kapsar.

KURULUfi ESASLARI

■ Büyük Ma¤azalar Yasas› gere¤in-ce, büyük ma¤azalar›n kurulufluna, va-lilik veya valili¤in teklifi üzerine Bakan-l›k taraf›ndan izin verilir. Kurulufl izni-nin al›nmas› di¤er kanunlar›n zorunluk›ld›¤› izin ve ruhsatlar›n al›nmas› yü-kümlülü¤ünü ortadan kald›rmaz.

■ Sat›fl alan› on befl bin metrekare-ye kadar olan büyük ma¤azalar›n kuru-lufl izinleri; imar planlar›nda belirlenenticaret alanlar›nda, kentsel ve bölgeselifl merkezilerinde ya da tali ifl merkezle-rinde do¤rudan, imar planlar›nda buflekilde belirlenmifl alanlar yoksa De-¤erlendirme Komisyonu taraf›ndan ha-z›rlanan rapora göre valilik taraf›ndanverilir.

■ Büyük ma¤aza kurulabilmesiiçin; öncelikle imar planlar›nda ticaretalan›, kentsel ve bölgesel ifl merkezi yada tali ifl merkezi ayr›lm›fl olmas› ve bualanlar›n büyük ma¤aza kurulmas›namüsait bulunmas› flart› aran›r.

■ Her ilde ticaret odas› veya ticaret

ve sanayi odas› bünyesinde “Büyük Ma-¤azalar Sicili” oluflturulur. Yetkili ma-kamca kurulufl izni verilen büyük ma-¤azalar, “Sicil Defteri”ne kay›t edilerekbir sicil numaras› verilir. Büyük ma¤a-zalar ile büyüklüklerine bak›lmaks›z›nbu ma¤azalara ait sat›fl zincirleri ile flu-belerine ait belgeler ve geliflmeler sicildosyas›nda muhafaza ve takip edilir.

■ Büyük ma¤azalar›n ayn› ya dabaflka yerleflim merkezinde do¤rudanveya dolayl› olarak sat›fl ma¤azalar› zin-ciri kurmalar› ve flube açmalar› bu Ka-nun hükümlerine tabidir.

■ Büyük ma¤azalar sat›fl alanlar›toplam›n›n en az yar›s›na tekabül ede-

cek ayn› mahalde bir sahay›, müflterile-rinin ücretsiz kullan›m›na aç›k ya dakapal› otopark olarak düzenlemek zo-rundad›r. Sat›fl ma¤azalar› zincirlerin-de de park yerleri, sat›fl alanlar›na görede¤erlendirilir.

■ Büyük ma¤azalar›n çal›flma saat-leri Bakanlar Kurulunca veya Bakanl›k-ça belirlenmemifl ise, illerin nüfusuna,sosyoekonomik geliflmifllik düzeyine vemevsim flartlar›na göre ifl günü, haftasonu, resmi tatil ve bayram günlerinde

PERDER 39

DOSYA

40 PERDER

çal›flma saatleri, odalar ve belediyeleringörüflleri al›narak valiliklerce belirlenir.

■ Büyük ma¤azalar›n, al›flveriflyapt›klar› iflyerleriyle aralar›nda ticarimevzuata ve teamüllere uygun olaraksat›n alma ve ödeme flartlar›n› belgeyedayal› olarak kararlaflt›rmalar› esast›r.

YASAKLAR...

■ Tedarikçi veya üreticilere üretti-rip sat›n ald›klar› ürünleri kendi marka-lar› alt›nda satmalar› halinde, bu sat›fl-lar›n toplam›, cirolar›n›n yüzde 40’›n›geçemez.

■ Anlaflmalar›nda yoksa tedarikçiveya üreticiden hizmet, raf, kat›l›m,reklam, anons bedeli ve benzeri uygu-lamalar ad› alt›nda herhangi bir ücrettalep edemezler.

■ Son kullanma tarihini aç›kça am-

balaj› üzerinde ve etiketinde belirtme-den tüketim mallar›na iliflkin indirimliveya hediyeli sat›fl kampanyas› düzen-leyemezler.

■ Tüketiciyi yan›ltan süresi belir-lenmemifl indirimli sat›fl kampanyalar›düzenleyemezler.

■ Di¤er iflletmelere zarar verecekve haks›z rekabet oluflturacak flekildemaliyetinin alt›nda, zarar›na sat›fllar ya-pamazlar.

CEZALAR

Kurulufl izni al›nmaks›z›n kurulanve ticari faaliyette bulunan büyük ma-¤azalar vali taraf›ndan kapat›l›r ve bun-lar›n iflletmecilerine sat›fl alanlar› itiba-riyle 100 metrekare bafl›na 200 TL ida-ri para cezas› verilir. ‹zin almadan faali-yette bulundu¤u için kapat›lan büyük

ma¤azalar›n, faaliyete geçmeleri ancak,cezalar›n› ödeyip gerekli izni almalar›halinde mümkündür.

DENET‹M

■ Bu kanunun uygulanmas› ile ilgi-li denetleme, inceleme ve araflt›rmayapmaya ve yapt›rmaya Bakanl›k yetki-lidir. Bakanl›k denetleme, inceleme vearaflt›rma yetkisini valilik veya belediyevas›tas›yla kullanabilir.

■ Büyük ma¤azalar›n, tedarikçile-ri/sa¤lay›c›lar› veya üreticiler ile yap-t›klar› sözleflmelerden do¤an ihtilaflar,sözleflmelerinde belirtilmesi halinde,oda veya TOBB tahkim kurullar›ndaçözülür. Gerekirse TOBB, bu konudaBakanl›¤›n görüflüne baflvurabilir.

UYUfiMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ

Büyük ma¤azalar›n, tedarikçile-ri/sa¤lay›c›lar› veya üreticiler ile yap-t›klar› sözleflmelerden do¤an ihtilaflar,sözleflmelerinde belirtilmesi halinde,oda veya TOBB tahkim kurullar›ndaçözülür. Gerekirse TOBB, bu konudaBakanl›¤›n görüflüne baflvurabilir. Ba-kanl›k görüflünü on befl gün içinde bil-dirir.

SON HÜKÜMLER

Büyük ma¤azalar›n kurulufl izin ta-lepleri, bu taleplerin de¤erlendirilme-sinde haz›rlanacak “Stratejik Kentselve Çevresel Etki De¤erlendirilmesiAnalizi Raporu”na iliflkin esaslar, De-¤erlendirme Komisyonlar›n›n kimler-den oluflaca¤› ve çal›flma usul ve esas-lar›, ön izin belgesi ve kurulufl izin bel-gesi, “Büyük Ma¤azalar Sicili”, sicil def-teri ve büyük ma¤azalar›n denetlenme-lerine iliflkin usul ve esaslar ile bu Ka-nunun uygulanmas›na iliflkin di¤er hu-suslar, bu Kanunun yay›m› tarihindenitibaren üç ay içinde Adalet Bakanl›¤›,‹çiflleri Bakanl›¤›, Türkiye Odalar veBorsalar Birli¤i, Türkiye Esnaf ve Sa-natkarlar› Konfederasyonu ile varsabüyük ma¤azalar› temsil etmek üzerekurulmufl olan kuruluflun görüflleri al›-narak Bakanl›k taraf›ndan ç›kar›lacakyönetmelikle belirlenir.

Büyük Ma¤azalar Yasa Tasar›s›”ilk olarak 12 fiubat 2004 tarihin-de Meclis gündemine tafl›nd›. O

zamanki Sanayi ve Ticaret Bakan› AliCoflkun; “Küçük esnaf›n yan›nday›m.Burada bir boflluk var, bunu gidermeyeçal›fl›yorum. Buna karfl› ç›kan güç odak-lar› var. Yasa tasar›s›n› Meclise sevk et-tik, çok itiraz geldi. Bu yasa ç›kana ka-dar mücadele edece¤im” diyerek karar-l›l›¤›n› ortaya koymufltu.

Tam üç buçuk y›l sonra 13 A¤ustos2007 tarihinde de, 22 Temmuz seçimle-rinde aday olmad›¤› için, bakanl›k döne-minin muhasebesini yapt›¤› toplant›da;“Çok u¤raflt›m, ama hipermarketler yasatasla¤›n› kanunlaflt›ramad›m. Hükümetad›na özür diliyorum. Yeni dönemde ç›-kar, yasa haz›r” demiflti.

O günden bugüne kadarda 2 y›l geç-ti¤ine göre, toplam 5,5 y›ld›r s›k s›k rafakald›r›lan bu tasar›n›n, baz› eksikleridegöze al›narak biran evvel yasalaflmas›gerekmektedir. Zira perakende sektörü-nün tek pusulas› bu yasa olacakt›r. Ge-cikmenin nedeni olarak gösterilen ‘güçodaklar›’ ve ‘ne istedikleri’de kamuoyu-na aç›klanmal›d›r.

Avrupa Birli¤i ülkelerinde isteyen is-tedi¤i yere AVM veya Hipermarket kon-duramaz. Bizdeki durum malum. Yap›-lan plans›z yat›r›mlar bizzat yat›r›mc›s›n›bile ma¤dur hale getirmiflken, yerel pe-rakendecimizi ve küçük esnaf›m›z› koru-mas›z b›rakmak ne kadar adildir ?

Bir bölgede ihtiyac›n üzerindeki yo-¤unlaflmaya engel olacak bir otoriteyibu yasa belirleyecektir. fiu anda birçok

bölgede, yan yana ve karfl› karfl›ya “bü-yük ma¤aza” tan›m›na uyan 5-6 sat›flnoktas› yer almakta ve onlarda yenikomflular›n›n gelmeyece¤inden eminolamamaktad›rlar. Daha fazla gecikilme-si durumunda, tedbir almayada ihtiyaçkalmayacakt›r.

fiu anda ülkemiz, dünyan›n en çokküçülen 4 ülkesinden biridir.

GEC‹KME LÜKSÜ KALMAMIfiTIR

Türkiye ‹statistik Kurumu (TÜ‹K)ilk çeyre¤e ait küçülme oran›n› yüzde13.8 olarak aç›klam›flt›r. Sektörler ince-lendi¤inde ise görülmektedir ki; en bü-yük daralma yüzde 25.4 oran ile bizimsektörümüzde, yani toptan ve peraken-de ticarette yaflanm›flt›r. Buna ba¤l› ola-rak yüksek orandaki iflsizli¤in; çarfl›lar›boflalt›p esnaf›da kapsamas› ihtimal da-hilindedir.

Demek ki, hem yasan›n gecikmelüksü kalmam›fl, hemde bakan›n ifadeetti¤i “baz› odaklar”›n susma ihtiyac›do¤mufltur. fiimdi yerli üreticinin, yerelperakendecinin, küçük esnaf›n ve geliriazalan tüketicinin korunma zaman›d›rve bu kanunla desteklenmesi art›k gün-deme girmelidir.

Perakendecinin kendi markal› ürün-lerine s›n›r getirmek, hem hukuki aç›-dan, hemde büyük markalara avantajsa¤lamak aç›s›ndan bana göre do¤rude¤ildir. Bu s›n›rlamadan sadece pera-kendeci zarar görmez, tüketici ve KO-B‹’lerde olumsuz etkilenir. At›l kapasite-lerini private label üretmekle doldurabi-len küçük ve orta ölçekli üreticiye ilaçgibidir bu uygulamalar.

Pazar pay› yüksek markalara karfl›perakendecinin tek silah›d›r private la-bel. Üzerinde reklam, promosyon ve rafbedeli gibi ek maliyeti olmayan peraken-

DOSYA

■ ERCÜMENT TUNÇALP

GEC‹KEN BÜYÜKMA⁄AZALAR YASASI

42 PERDER

deci markalar›, piyasada oluflan raf fiyat-lar›n› afla¤›ya çekmektedir. Bu s›n›rs›zuygulaman›n büyük zincirlere yarayaca-¤› yaklafl›m› yanl›flt›r. ‹flte PERDER’in“Fayda” projesi. Giderek büyüyecek vegeliflen hacmiyle yerel perakendeciye si-nerji getirecektir.

Bakkallarda kendi markalar›n› ayn›flekilde merkez yönetimleri taraf›ndanorganize edebilirler. Ayr›ca bakkal›n ko-runmas› konusunda; sadece bu yasayabel ba¤laman›nda yanl›fl oldu¤unu bura-da belirtmeliyim. Ankara’daki konfede-rasyonun, bakkal›n en çok satt›¤› 100temel üründe ortak sat›nalma yapacakflirketi kurmas› çok kolay bir organizas-yondur. Yeterki konu inançla ele al›na-bilsin.

“ZARARINA SATIfi”IN K‹MSEYEFAYDASI YOKTUR

“Zarar›na sat›fl ve haks›z rekabet”bölümüde yerel perakendeciyi koruya-cakt›r. “Zarar›na Sat›fl” ticaretin içindeyoktur. Ayr›ca bu tüketici lehine bir du-rumda de¤ildir. Normal fiyatlar› piyasagenelinin üzerinde olan baz› büyük pe-rakendecilere, insert dönemlerinde ‘al›flfiyat›’n›n alt›ndaki aksiyon fiyat›na izinverilmesi; farkl› listeleri, farkl› promos-yonlar›, farkl› kaliteleri devreye sokmak-tad›r. Bu da perakendenin bütün unsur-lar›nda kafa kar›fl›kl›¤›na sebep olmakta-d›r. Bu flekilde fiyatland›rma yapana taz-minat müeyyidesi uygulanmal›d›r.

Dünyan›n hiçbir ülkesinde tedarikçi-den; bizdeki kadar çeflitli tan›mlamalar

alt›nda ve matemati¤e ayk›r› parasal is-tekler gündeme gelmemektedir. Ac›olanda, bu gerçe¤i bilen yabanc› pera-kendecilerin bizim ülkemizde s›n›r tan›-maz uygulamalar› devreye sokmalar› vebunu önleyecek yasaya karfl› ç›kmalar›-d›r. ‹flte benim akl›ma gelen baz› tahsilattan›mlar›: Raf kiras›, gondol bafl› kiras›,insert kat›l›m bedeli, indirime kat›l›mpay›, promosyon için bedelsiz, kamyoniskontosu, tüm ma¤azalar iskontosu,tüm artikeller iskontosu, listeleme bede-li, dönem sonu ciro primi, yeni ma¤aza-ya kat›l›m bedeli, do¤um günü bedeli,çal›nt›lar iskontosu, lojistik iskontosu,bilgi paylafl›m hizmet bedeli, tediye is-kontosu, jübilelere katk› bedeli, pofletbedeli, muhtelif cezalar...

Okuyan› yormamak için burada kesi-yorum. Evet yeni raf yeni sat›fl demek-tir. Ve buna tedarikçilerinde destek ver-mesi uygundur. Perakendecinin ifl orta-¤›ndan baz› kat›l›mlar istemeside do¤al-d›r. Ancak ölçek adaletine uymayan be-dellerin sadece büyüklere yönelmesi

yerli perakendecinin ve esnaf›n aleyhineolmaktad›r. Ve de yerli sanayicinin de...

Bu konuyu disiplin alt›na almak ves›n›rlama getirmek yasadan beklenen enönemli faydad›r.

Kanunda 400 metrekare sat›fl alan›üzerindeki bütün ma¤azalar› “BüyükMa¤aza” kabul etmek yerine; 200 met-rekare üzerindekileri gruplamak ve hergrup için prosedürü ayr› belirlemek da-ha faydal› olacakt›r. Bu flekilde kanunkapsam› d›fl›nda 50 metrekarelik bakkalile 50-200 metrekare aras›ndaki marketistisna kalacakt›r. Üstelik 500 metreka-relik süpermarket ile 8000 metrekarenet sat›fl alan›na sahip dev ma¤azan›nher türlü ayr›nt›s› farkl› oldu¤u gibi çev-reye tafl›tt›¤› yükte farkl›d›r. Buna ra¤-men yasaya en fazla tepki ikinci fl›ktakiperakendecilerden gelmektedir.

Büyük Ma¤azalar›n flehir d›fl›na ta-fl›nma konusu fazla konuflulmaya baflla-y›nca; bu tepkilerden en ilginci birkaçsene önce Real eski Türkiye Genel Mü-dürü Ulf Groth’den gelmiflti: “Türkiye’demobilizasyon oran› Avrupa’daki gibi de-¤il. Ben 35 milyon avroluk bir yat›r›m›flehir d›fl›na tafl›rsam, müflteriye ulafl-mam zorlafl›r. Böyle bir yat›r›m› da ye-terli ciroya ulaflamayaca¤›m için yap-mam.”

Muhterem sanki fabrika kuruyor veyapaca¤› ihracatla ülkeye döviz kazand›-r›yor. Yerli sanayicinin mal›n› yerli tüke-ticiye sat›yor, kar›n›da kendi ülkesinetransfer ediyor.

Tamam iflte ne güzel, sen yapma,yerli yat›r›mc› yaps›n.

vrupa Birli¤i ülkelerinde isteyen istedi¤i yere AVM veya Hipermarket

konduramaz. Bizdeki durum malum. Yap›lan plans›z yat›r›mlar bizzat

yat›r›mc›s›n› bile ma¤dur hale getirmiflken, yerel perakendecimizi ve

küçük esnaf›m›z› korumas›z b›rakmak ne kadar adildir ?

Bir bölgede ihtiyac›n üzerindeki yo¤unlaflmaya engel olacak bir

otoriteyi bu yasa belirleyecektir. fiu anda birçok bölgede, yan

yana ve karfl› karfl›ya “büyük ma¤aza” tan›m›na uyan 5-6 sat›fl noktas› yer almakta

ve onlarda yeni komflular›n›n gelmeyece¤inden emin olamamaktad›rlar. Daha fazla

gecikilmesi durumunda, tedbir almayada ihtiyaç kalmayacakt›r.

PERDER 43

Kanunda 400 metrekaresat›fl alan› üzerindeki bütünma¤azalar› “Büyük Ma¤aza”

kabul etmek yerine; 200metrekare üzerindekileri

gruplamak ve her grup içinprosedürü ayr› belirlemek

daha faydal› olacakt›r.

A

■ 1980 y›l›nda haz›rlad›¤›n›z "sü-permarketlerin kurulufl yerleri" ad-

l› tezinizde esas›nda öngörülü ola-rak flu an ki gündemimizdenbahsetmiflsiniz. fiimdiler de "Bü-yük Ma¤azalar Yasas›" olarak ad-

land›rd›¤›m›z bu konunun dünüve bugünü hakk›nda neler söyle-mek istersiniz? Sizce neler de¤iflti?

Türkiye’de baz› büyük AVM’lerve uluslararas› ba¤lant›l› veya çokuluslu flirketler d›fl›nda (maalesef

hepsi de de¤il) bilimsel ku-rulufl yeri araflt›rmalar›

uzman olan ya da ol-mayan baz› kiflilerinönyarg›lar› ve kifliselkararlar› ile verildi-¤i yönünde çok

güçlü gözlemlerbulunmakta-

d›r. Bu gözlemlerin ço¤una ben de kat›-l›yorum. Kamu ya da Devletin, küçük yada büyük organize perakende ticaretineve di¤er iflletmelerin kentlerdeki yerle-flimlerine iliflkin ne ülke çap›nda ne dekentler baz›nda tutarl› kal›c› politika vestratejileri yok. Zaten, imar planlar› daço¤u kez eksik ya da hatal› oluyor. Ba-zen de siyasi veya baflka nedenlerle heralanda, her konuda ve herkesin lobileritaraf›ndan mevcut imar planlar› bile uy-gulat›lmamaktad›r. Benim 1980 y›l›ndayapt›¤›m, Türkiye’de bir ilk olan 500sayfaya yak›n doçentlik tez araflt›rma-s›ndan sonra pek bir çal›flma yok. Üni-versitelerin bile kurulufl yeri araflt›rma-lar› konusundaki çal›flmalar› son dereces›n›rl›d›r. Üniversite ve ticari kesim ara-s›nda bu konuda bir iflbirli¤inin varl›-¤›ndan da söz etmek olanakl› de¤ildir.Sonuçta sorunuza cevap, ne yaz›k ki de-¤iflen hiçbir fley yok. Hatta biraz dahakötüye bile gitti desek abartm›fl olmay›z.

■ 59. Hükümetin bu konuyu daha üsts›ralara tafl›mas›n›n sebepleri neler-dir? Sürecin h›zlanmas›nda ne gibifaktörler rol oynuyor?

Hükümetler bildi¤im kadar› ile 2000y›l›ndan bu yana bu konuyla ilgili defa-larca taslaklar, tasar›lar haz›rlamalar›nara¤men bir türlü hakkaniyetle ve bilim-sel olarak ele al›p yasalaflt›ramad›lar.

DOSYA

““BBUU YYAASSAAKKUURRTTUULLUUfifiUUNN FFOORRMMÜÜLLÜÜ””1980 y›l›nda “Süpermarketlerin Kurulufl Yerleri” üzerine tez yazarak Türkiye’de “Büyük Ma¤azalarYasa”s› üzerine ilk ciddi araflt›rmay› yapan Dokuz Eylül Üniversitesi Ö¤retim Üyesi Prof. Dr. ÖmerBaybars Tek, Türkiye perakende sektörünün gündemini oluflturan yasa tasar›s›n› bizler için de¤erlen-dirdi ve merak edilen sorular› cevaplad›.

46 PERDER

PERDER 47

fiimdi h›zlan›p h›zlanmad›klar› konusun-da bir durup düflünmek gerek. Geçeny›llar içinde büyük marketler yerleflimle-rini düzenlemifller ve ekspres ma¤aza-larla da “Gerilla Pazarlamas›” denilenyöntemlerle meskûn mahallere kadargirmifl ve konumlar›n› alm›fl durumda-d›rlar. O nedenle bu saatten sonra yap›-lacak yasal düzenleme herhalde mevcutdurumun teyit ve tescilini yap›p bundansonraki geliflmelere baz› k›s›tlamalar ge-tirecektir.

■ "Büyük ma¤azac›l›k Yasa Tasar›s›"n›nkapsad›¤› alanlar perakendecilerimemnun edecek nitelikte midir? Sa-nayi ve Ticaret Bakan› Sn. Nihat Er-gün, Ekim ay›na kadar tasar› üzerin-deki çal›flmalar›n devam edece¤inibelirtmiflti. Sizce neler eklenmeli buyasaya?

Geleneksel perakendecilerin yasaldüzenlemelerden geçici bir memnuni-yetleri olabilir ama bu yasa veya hiçbiryasa modernite önünde, bilimsel siste-matik iflletmecilik yöntemleri önündeonlar için fazla bir fleyi de¤ifltiremez.Ben ça¤r›ld›¤›m bir toplant›da Sanayi veTicaret Bakanl›¤›’na ve sektör yetkilile-rine geleneksel perakendecileri kurtara-cak formülleri defalarca söyledim ama

gördü¤üm kadar› ile geleneksel pera-kendecilerde, MFÖ flark›s›nda oldu¤ugibi, hep flikâyet hep flikâyet d›fl›ndaböyle bir irade ve bir birlik yok. Hükü-metler de daha çok büyük tüketici kitle-lerinin organize perakendecilik yanl›beklentisi do¤rultusunda düflünüyor gi-bi bir izlenim var. Gelenekseller ise herfleyi devletten beklemekteler ve devletbüyük organize iflletmeleri “asl›nda varolmayan ya da kalmam›fl flehir d›fl›” diyeyerlere ç›kar›rsa ve çal›flma saatleri k›-s›tlarsa, her fleyin düzelece¤ini sanmak-talar. Geleneksel perakendecilerin dün-ya organize perakendecilik tarihine,co¤rafyas›na iyi bakmalar› ve Peraken-decilik diye bir bilim dal›n›n varl›¤›n› vekuflkusuz bilimin kendisini de ö¤renme-lerinde büyük yarar vard›r. MetroCash&Carry Genel Müdürü Hakan Er-gin’in de bir röportaj›nda onlar›n da for-matlar›nda baz› de¤ifliklikler yapmas›gerekti¤ini söyledi¤ini biliyorum. Avru-pa’da ki perakendecilik düzeni ise herfleyden önce düzenli flehirleflmenin birürünüdür. Türkiye’de o tür bir peraken-decilik düzeninin kurulmas› için en az20 y›l daha geçmesi gerekmektedir.

Türkiye’de kal›c› imar ve flehirleflmedüzeni kurulmadan süpermarket, hiper-market vb kurulufl yerleriyle ilgili hiçbiryasa ifle yaramaz. Esasen böyle bir kuru-

lufl yeri yasas› sadece organize peraken-decileri kapsamamal›, geleneksel pera-kendeciler ile meskûn alanlarda yerlefl-mifl tamircilerin, üretim atölyelerinin vbkurulufl yerlerini de kapsamal›d›r. Öteyandan, organize perakendeciler mil-yonlarca büyük tüketici kitleleri taraf›n-dan art›k vazgeçilmez biçimde benim-senmifl oldu¤u da unutulmamal›d›r. Kü-çük perakendeciler büyük perakendeci-leri veya organize perakendecileri kent-lerden kovalasalar bile kendi iflletmecilikpolitikalar›n› de¤ifltirmedikleri müddet-çe arzulad›klar› kurumsal itibara veyatüketici talebine kavuflmakta zorlanabi-leceklerdir. Kusura bakmas›nlar ama sa-dece devlete yaslan›p minik minik me-kan tekelleri yaratmakla -o da yaratabi-lirlerse- geleneksel perakendecilerin biryerlere varmalar› art›k mümkün de¤il-dir.

■ Sizin konuyla ilgili perakendecilereve hükümete iletmek istedi¤iniz me-saj›n›z nedir?

Tavsiyem bundan önceki onlarca ya-z›mda belirtti¤im konular üzerinde ko-nuyu gerçekte bilen uzman dan›flmanla-ra dan›flarak ve tüm taraflar›n bir aradaolaca¤› toplant›larla uzlaflmal› bir hare-ket bafllatmalar›d›r.

“Güç yozlaflt›r›r. Mutlak güç,

mutlaka yozlaflt›r›r…”

Lord Acton

24 fiubat 2006 tarihinde SanayiBakanl›¤› taraf›ndan haz›rlana-rak Baflbakanl›¤a sunulan ve o

tarihten bu yana yasalaflmas› beklenentasla¤›n 3 y›l› aflk›n bir süredir yürürlü-¤e girmemifl olmas›; maalesef ülkemi-zin en h›zl› büyüyerek geliflen sektörüolan perakende sektörünün gelecektekisorunlar›n› da büyüterek ötelemekte-dir. San›r›m bu tasar› yasalaflt›¤›nda ar-t›k bizim sektörel sorunlar›m›zda bafl-kalafl›p ç›kan yasa ço¤u zaman oldu¤ugibi ihtiyaçlar› karfl›lamaktan uzak kala-cakt›r. Tasar› tasla¤› ilk olarak 2004 y›-l›nda haz›rlanm›fl. Devam›nda 2006 y›-l›nda da tekrar sanayi bakanl›¤› taraf›n-dan Baflbakanl›¤a sunularak oradan daTBMM’de ilgili komisyona iletilmifl. Ç›-k›p ç›kmayaca¤› konusunda ise her-hangi bir belirti fluan itibariyle gözük-müyor. Tasla¤›n Niçin? Ve Nas›l? Bukadar uzunca bir süredir sürüncemedekald›¤›n› anlayabilmifl de¤ilim.

Tasar› öyle tahmin edildi¤i gibi“milli refleksler” haz›rlanarak uluslara-ras› sermayeye karfl› yerel sermayeninkollanmas›n› sa¤lamak gibi bir misyonasla tafl›m›yor. Tam tersine her gelifl-mifl ülkede oldu¤u ve olaca¤› gibi reka-betin eflit flartlarda gerçekleflmesi ge-rekti¤i düflünülerek yerel ve küçük pe-rakendecinin aleyhine olan durumlar›nortadan kald›r›larak korunmas› amac›n›tafl›yor. Bu amac› küçümsemek asl›nda

ya piyasa ekonomilerinden ve geliflmiflülkelerdeki sistemlerden haberdar ol-mamak ya da en hafifinden bireyselmenfaatlerini ülke ve toplum menfaat-lerinin önünde tutmak anlam› tafl›r.

“PAZARA G‹R‹fi ENGEL‹”

Konu sadece uluslararas› marketle-re karfl› bakkallar›n korunmas› mesele-sinden ibaret de¤il. Bu tasar› ile birlik-te düzenlemeden olumlu etkilenecekçevreler yaln›zca bakkallar de¤il; ayn›zamanda üreticiler, tedarikçiler, tüketi-ciler ve yerli sermayenin ta kendisidir.Yani ülke olarak bu tasar›n›n kanunlafl-mas›na ihtiyac›m›z var. Elbette yabanc›sermaye ülkemize yat›r›m yapmal›d›r.Ve bu tasar›y› “pazara girifl engeli” ola-rak görmek mümkün de¤ildir. ‹lgiliolanlar bilirler ki geliflmifl tüm ülkeler-de “pazara girifl engeli” diye bir engelvard›r ve elinizi kolunuzu sallayarak ge-liflmifl bir Avrupa ülkesinde ya da Ame-

rika da rekabeti lehinize dönüfltürecekve pazar hâkimiyeti sa¤layacak bir fle-kilde b›rak›n ticari faaliyet yapmay› ya-t›r›m dahi yapamazs›n›z. Ülkemizdekidurum tam tersine kendi ülkemizin di-namiklerini uluslararas› standartlardaperakendecilik yapabilecek boyutta ge-liflimini sa¤lamak ve katk› yapmak ola-cakken; mevcut duruma bak›ld›¤›ndayabanc› sermaye aç›s›ndan “kaymakl›pazara çok kolay girifl” durumunun sözkonusu oldu¤u gören gözler için afli-kârd›r. Bu durum iddia edildi¤i gibi birengelin ç›kart›lmas› de¤il, yaln›zca re-kabetin eflit flartlarda olabilmesi ama-c›yla gerçeklefltirilmek istenen bir dü-zenlemeden ibarettir. Elbette rekabetmal ve hizmet piyasalar›nda faaliyetgösteren kurulufllar aras›nda özgürceyap›labilmeli ve ebetteki düzensiz veverimsiz olan teflebbüsler yar›fl d›fl› kal-mal› ancak unutulan bir gerçek var ki,o da: Vahfli kapitalizm ve küresel reka-betin do¤urdu¤u tamiri mümkün olma-yan büyük tahribatlar. San›r›m olayabirde bu yönüyle bakmak ve küreselolarak da irdelemek gerekir. Küreselboyuttaki bir gücün yasalar›n›zdakiboflluklardan yararlanarak h›zla pazar-da büyümesi ve pazar›n önemli bir k›s-m›n› eline geçirmesinin sonuçlar›n› de-¤erlendirebilecek öngörüye elbette sa-hibiz.

Büyük ma¤azac›l›k, özellikle h›zl›geliflen büyük flehirlerimizde öncedenplanlanmam›fl arsalar›n olmay›fl› nede-niyle infla edildi¤i alanlarda uygun ol-mayan bir biçimde gerçekleflmektedir.

■ YILMAZ PEKMEZCAN

BÜYÜK MA⁄AZALAR YASATASARISI VE DÜfiÜNDÜRDÜKLER‹

48 PERDER

KOCAEL‹ ÜN‹VERS‹TES‹ Ö⁄RET‹M GÖREVL‹S‹

DOSYA

Büyük ma¤azac›l›k, özellikleh›zl› geliflen büyük

flehirlerimizde öncedenplanlanmam›fl arsalar›nolmay›fl› nedeniyle inflaedildi¤i alanlarda uygun

olmayan bir biçimdegerçekleflmektedir.

Hem yerleflim aç›s›ndan hem de hiçbirstandarda ve kritere tabi tutulmadanfaaliyetlerde bulunan büyük ma¤azalarelbette beraberinde birçok sorunu dabirlikte ülkemize tafl›m›fllard›r. ‹lk etap-ta bir tak›m avantajlar› varm›fl gibi gö-züken bu durum asl›nda uzun vadedehiçte öyle iddia edildi¤i gibi tüketicininya da ülke ekonomisinin lehine olma-maktad›r. Bir kere rahatça girifl yapa-bildikleri gibi ülkemizde kazand›klar›paralarla da çok daha rahat “ç›k›fl” ya-pabilmektedirler.

“ÜRET‹C‹ VE TEDAR‹KÇ‹ HERGEÇEN GÜN ZORLANIYOR”

4054 say›l› kanunun 3. maddesinderekabetin tan›m›, mal ve hizmet piyasa-lar›ndaki teflebbüsler aras›nda özgürceekonomik kararlar verilebilmesini sa¤-layan yar›fl olarak ifade edilmekte ikenyukar›da ifade etti¤im durum bile tekbafl›na bu yasayla çeliflmektedir. Bu ka-dar büyük sermayelerin Türkiye’ye ra-hatça girifl ve ç›k›fllar› piyasalar›n hak-s›z rekabetle karfl› karfl›ya kal›nd›¤›n›nyaln›zca bir tek göstergesidir. BüyükMa¤azalar›n Türk toplumunun al›flveriflkültünü de¤ifltirdi¤i ve baz› avantajlar›nedeniyle tercih edildi¤i bir gerçektir.Örne¤in raflarda diledi¤i ürünlere aitalternatifleri ayn› mekânda bulabilme-si, ölçek ekonomisinin getirdi¤i ve yük-sek al›mlar nedeniyle fiyatlar›n›n dahaavantajl› gibi görünüyor olmas›, küçükmarketlere oranla daha verimli ve bi-limsel iflletiliyor olmalar› gibi nedenler-

le tüketiciler taraf›ndan tercih edildi¤ibir gerçektir. Ancak çok büyük al›mlaryap›yor olmalar›n›n tedarikçiler ve üre-ticiler üzerindeki anormal bask›s› gide-rek üretici-tedarikçi ve tüketici aras›n-daki fiyat marj›n›n büyük ma¤azalar le-hine darald›¤› bu durumunda üretici vetedarikçiler her geçen gün çok dahazor günler yaflamaktad›rlar. Fiyat› daödeme günü ve fleklini de art›k belirle-yen tek taraf olma noktas›na gelmifller-dir. Her geçen gün kendi market mar-

PERDER 49

u tasar› ile birlikte düzenlemeden olumlu etkilenecek çevreler yaln›zca bakkallar

de¤il; ayn› zamanda üreticiler, tedarikçiler, tüketiciler ve yerli sermayenin ta

kendisidir. Yani ülke olarak bu tasar›n›n kanunlaflmas›na ihtiyac›m›z var.

Elbette yabanc› sermaye ülkemize yat›r›m yapmal›d›r. Ve bu tasar›y› “pazara

girifl engeli” olarak görmek mümkün de¤ildir. ‹lgili olanlar bilirler ki geliflmifl

tüm ülkelerde “pazara girifl engeli” diye bir engel vard›r ve elinizi kolunuzu

sallayarak geliflmifl bir Avrupa ülkesinde ya da Amerika da rekabeti lehinize dönüfltürecek ve

pazar hâkimiyeti sa¤layacak bir flekilde b›rak›n ticari faaliyet yapmay› yat›r›m dahi

yapamazs›n›z.

B

kalar›n›n paylar› artmakta ayn› zaman-da kendi tedarikçisi ve üreticisi ile k›ya-s›ya bir rekabete girmekteler. Hatta ya-vafl yavafl birçok üründe do¤rudan ken-dileri üretici konuma geçmifllerdir. Ni-hai olarak bu durumun ülke ekonomisi-ne nas›l bir katk› yapaca¤› tart›flma gö-türmez bir gerçektir. Böyle bir ortamdarekabetten ve yar›fltan bahsetmekmümkün olamaz. Aksine rakiplerin ya-vafl yavafl yok edilmesiyle kazan›lacakhaks›z bir zaferin sonunda hüsrana u¤-ramak kaç›n›lmaz olacakt›r.

Büyük Ma¤azalar Kanunu mal vehizmet piyasalar›n›n özellikle peraken-denin kay›tl›, kurall› ve standartlara sa-hip bir flekilde Kurulufllar›na, Faaliyet-lerine ve Denetlenmelerine iliflkin esas-lar› kapsamaktad›r. Bu esaslar özellikleperakendeci formatlar›n hangi usul veesaslarla kurulaca¤›n›, hangi usul veesaslara göre faaliyetlerde bulunaca¤›n›ve de bir sicil dosyas› oluflturularak fa-aliyetlerinin denetimlerinin ne flekildeolaca¤›n› belirlemektedir Tasar›n›n ta-mam›na birçok adresten ulaflabilirsiniz.Özellikle, Sanayi Bakanl›¤› resmi websitesi bunlar›n bafl›nda geliyor. ÖzellikleKurulufl ‹zni Kriterleri olarak belirlenen5. Maddeyi sizlerle paylaflmak isterim.

“Kurulufl izini kriterleri;Madde 5.- Büyük ma¤aza kurulabil-

mesi için; öncelikle imar planlar›nda ti-caret alan›, kentsel ve bölgesel ifl mer-kezi ya da tali ifl merkezi ayr›lm›fl olmas›ve bu alanlar›n büyük ma¤aza kurulma-s›na müsait bulunmas› flart› aran›r. Ay-r›ca kurulufl talebi;

a) Faaliyet gösterilecek yerdeki ya-p› yo¤unlu¤unun elverifllili¤i, nüfus vetrafik yo¤unlu¤u,

b) Faaliyet gösterilecek yerdeki es-naf ve sanatkarlar ile küçük ve orta boyiflletme yo¤unlu¤u,

c) Sat›fl alanlar› büyüklüklerine gö-re büyük ma¤azalar›n flehir yerleflimmerkezlerine ve birbirlerine olan uzak-l›klar›,

d) Büyük ma¤azalar›n ulafl›m, oto-park, sosyal tesisleri ile flehir alt yap›s›-na getirece¤i yükler ve çevre sorunla-r›,

e) Mevcut yap›lar›n büyük ma¤azaolarak kurulmas›n›n talep edilmesi ha-linde, yap› kullanma izin belgesinin var-l›¤›, yap› standard›n›n büyük ma¤azakullan›m›na uygun olmas›, depreme da-yan›kl›l›k, yang›n ve benzeri risk du-rumlar› için tedbirlerin yeterli olup ol-mad›¤›, yönlerinden de¤erlendirilir.

‹mar planlar›nda ticaret alan›, kent-sel ve bölgesel ifl merkezi ya da tali iflmerkezi ayr›lmam›fl olmas› halinde, ku-rulufl izin talebi, yukar›daki koflullar ile

yönetmelikle belirlenecek di¤er koflul-lar› içeren Rapor çerçevesinde de¤er-lendirilir.

“H‹PERMARKETYOK OLMAYACAKMA⁄AZACILIK DÜZENLENE-CEK”

Yukar›da belirlenen koflullar veyaDe¤erlendirme Komisyon taraf›ndanhaz›rlanan Rapor, piyasa ekonomisi veticari kurallardaki geliflmeler ›fl›¤›ndakamu yarar› esas al›narak yetkili ma-kam taraf›ndan de¤erlendirilir ve kuru-lufl talebinin uygun olup olmad›¤›naotuz gün içinde karar verilir. Büyük ma-¤azan›n kurulufl izin talebinin kabuledildi¤i veya gerekçeleri de belirtilmeksuretiyle reddedildi¤i, yetkili makamtaraf›ndan talep sahiplerine bildirilir.Kurulufl talebinin reddedilmesine iliflkinifllemin dava konusu edilmesi ve dava-n›n reddi yönünde verilen karar›n ke-sinleflmesi halinde, ayn› yer için yeni-den yap›lacak kurulufl talepleri baflkabir gerekçe gösterilmeksizin reddedilir.Büyük ma¤azalar›n kurulmas›na iliflkiniçeri¤i ve flekli yönetmelikle belirlenenbelge valilik taraf›ndan tanzim edilir veverilir.” Okudu¤unuzda yaln›zca kuru-lufl yerleri ile ilgili kriterler bile san›r›mbu tasar›n›n bir birey ve vatandafl ola-rak hay›rl› geliflmelere sebep olaca¤›n›anlamak mümkün. Tasar›da belirtilenasl›nda Hipermarketlerin yok edilmeside¤il sadece ma¤azac›l›k alan›n›n dü-zenlenerek rekabet koflullar›n›n denge-lenerek eflit hale getirildi¤i bir yap›lan-man›n gerçeklefltirilmesi. San›r›m budüzenlemelerle büyük ma¤azalar›n haf-ta sonu kapal› kalmas›n› sa¤lamak veonlar› flehrin d›fl›na ç›kar›lmalar›n› sa¤-laman›n yan› s›ra bir semtin ya da fleh-rin doyum oran›n›n belirlenmesi vebirbirleri aras›ndaki mesafenin makulölçülerde olmas› sonuç olarak ülke eko-nomisi ve milli sermaye aç›s›ndan çokdaha anlaml› olacakt›r. Ancak bilinmeli-dir ki; herkes için eflit kurallar olufltu-rulmadan ve yerli oyuncular›n küreselmarkalarla rekabet ederek mücadeleedecek bir yap›ya kavuflmadan sorunla-r›n bitmeyece¤i gerçektir!

DOSYA

50 PERDER

“Perakendesahas›n›n çizgileribelirlenecek”‹STANBUL BAKKALLAR ODASI BAfiKANI

‹SMA‹L KESK‹N:

Büyük Ma¤azalar Yasa Tasar›s›’n›n ç›kmas› enaz›ndan piyasada dengeleri belirleyecek. Güç-lü olan›n gelifligüzel çal›flmalar›yla yaln›z pe-

rakende sektöründe de¤il hayat›n belirli alanla-r›ndaki bafl›bofllu¤u ortadan kald›racakt›r.

Bu yasan›n ç›kma-s›yla tabiri caizse futbolmaç› yap›lan sahan›nçizgileri çizilmifl olacak,yasayla belirlenen hak-lar›n veya çal›flma sa-has› d›fl›na ç›kanlar›n,kanunun vermifl oldu-¤u yetkiyle önlemlerial›nacak veya uyar›larverilmifl olacakt›r.

Gücü veya serma-yesi olan›n serbestçe hareket etmesi önlenecek,dengeler korunmufl olacakt›r. Perakendecinin ve-ya küçük esnaf›n korunmas› yan›nda üretici /imalatç›, pazarlamac› ve küçük sanayicinin de buyasa ile korunmas› sa¤lanacakt›r. Hatta gelecekzaman içerisinde tekelleflmenin önlenmesi sa¤la-nacakt›r. Bu yasa her fleye ra¤men ç›kmal›. Bugünkü koflullarda yasan›n yerini alacak herhangibir çal›flma zor gibi. Yasan›n ç›kmamas› önümüz-deki dönemlerde bana göre daha büyük krizlerinhabercisi olacak.

K‹M NEDED‹

YASA

SEKT

ÖRE N

E KAZA

NDIRA

CAK

“Perakendesektörünün gelece¤ibu yasaya ba¤l›”MÜS‹AD SEKTÖR KURULLARI KOM‹SYONU

BAfiKAN YARDIMCISI ABDURRAHMAN KAAN:

Büyük ma¤azalar yasa tasar›s›n›ngündeme gelmesi,1995 y›llara da-yanmaktad›r. Migros, Carrefour gi-

bi yabanc› market zincirlerinin büyüksat›fl alanlar›na sahip ma¤azalar aça-rak h›zla ço¤almas› geleneksel pera-kendeci olarak bilinen 10 -50 metre-kare aras›ndaki bakkallar›n kapanma-s›na neden olmufltur. Yasan›n ilk ç›k›flamac› bu sebeptendir. 2000 y›l›ndansonra ise hipermarketlere ve zincir

ma¤azalara -ki bunlar içinde yerel zincirlerdevar- mal satan üretici ve tedarikçi firmalardan is-tenen kat›l›m bedeli, gondol bedeli, kuruluflkampanyas›, aç›l›fl bedeli gibi birçok haks›z is-tekleri mecbur tutmalar› sanayici ve toptanc› ke-simini dahi isyan ettirmifltir. Bu kesim de yasatasar›s›n›n bir an önce ç›kmas›n› istemektedir.

Yasan›n ç›kmas› öncelikle; perakendeciler,esnaflar, tedarikçiler için düzenleyici olacak. Ay-r›ca kapsam›n›n belirlenmesinin de perakendesektöründe disiplin sa¤layaca¤›n› düflünmekte-yim. Perakende sektörünün gelece¤i bu yasayaba¤l›. E¤er kanun ç›kmaz ise küçük esnaflar veflah›s firmalar› daha h›zl› bir flekilde kapanacak-t›r. Önümüzdeki 5 y›l içinde bu kaç›n›lmaz, an-cak süreci yavafllatmazsak boflta kalacak kiflileriçin ifl bulmam›z gerekmektedir. Di¤er zarar› isetedarikçi ve üreticilere olmaktad›r. Zaman›ndayap›lmayan geç ödemeler, kat›l›m, kurulufl, in-sert, gondol bedelleri ve di¤er adlarda istenenparalar; bu kesimi bankalara ve kredilere yönelt-mekte ve kars›zl›kla birlikte firmalarda iflaslaryaflanmaktad›r. Devam›nda bu s›k›nt› köylüye,tarlaya kadar gitmektedir.

HEM SANAY‹C‹N‹NHEM PERAKENDEC‹N‹N SORUNUPrivate –Label yap›lma oran›n›n %20’inin üs-

tünde belirlenmesi durumunda ise Türkiye de

üretici firmalar›n markalaflmas› mümkün olmaya-cakt›r.

“Zincir ma¤azalar ve Büyük Ma¤azalar YasaTasar›s›”n›n acilen ç›kmas› gerekmektedir. Ülke-mizin büyüme sürecinde; perakende sektörününbüyüklü¤ü de 200 milyar dolar› bulacakt›r. Bubüyüklükte ise g›dan›n pay› %55 civar›d›r. G›dasektörü aç›s›ndan, ödeme vadeleri çok önemlidir.Taslakta geçen taze ürünler için vadenin 30 günolarak mutlaka belirlenmesi gerekmektedir. Ül-kemizin büyümesi ve medeniyetler ülkesi olmas›sadece perakendecilerin büyümesi veya AVM’lerile olmayacakt›r. Güçlü sanayiciler ve kar edenesnaflar›n Dünya’ya aç›lmas›yla olacakt›r. Yani ih-racatç› bir ülke olabilmek için ilk önce ülkemizdemarka olmak gerekmektedir. Bence ülkemiz eko-nomisinin en büyük sorunu, bu yasan›n ç›kma-mas›d›r. Çünkü her kesimi etkilemektedir. Sosyalyaflam› hatta yoldaki trafi¤i bile.

52 PERDER

Organize perakende sektörünün y›llard›r bekle-di¤i ve her yeni hükümetin erteleyifliyle hüs-rana u¤rad›¤› "Büyük Ma¤azalar Yasas›" dahane kadar gecikecek? Yasan›n perakende sek-törüne ne gibi katk›lar› olacak? Nelerde¤iflecek? ‹flte merak etti¤iniz tüm sorularaperakendecilerin ve bürokratlar›n cevab›...

K‹M NEDED‹

“Bu olumsuz gidiflinönlenmesi gereklidir ve

mümkündür. Çözüm,perakende sektörünün

kurala ba¤lanmas›,bunun için de büyük

ma¤azalar›n kurulufl vefaaliyetlerini kurallara

ba¤layan yasatasla¤›n›n, AB

uygulamalar› gözönünde bulundurularak

biran önceyasalaflmas›d›r.”

BENDEV‹PALANDÖKEN

““

“Bu yasan›n ç›kmas›ylatabiri caizse futbol maç›

yap›lan sahan›nçizgileri çizilmifl olacak

ve kanunun vermifloldu¤u yetkiyle

önlemler al›nacak”

‹SMA‹L KESK‹N

““

“Perakende sektörününgelece¤i bu yasayaba¤l›. E¤er kanunç›kmaz ise küçükesnaflar ve flah›s

firmalar› daha h›zl› birflekilde kapanacakt›r.

Önümüzdeki 5 y›l içindebu kaç›n›lmaz, ancak

süreci yavafllatmazsakboflta kalacak kifliler

için ifl bulmam›zgerekmektedir.”

ABDURRAHMANKAAN

“““Bu gidifle “Dur”denilmeliTÜRK‹YE ESNAF VE SANATKARLAR ODASI

BAfiKANI BENDEV‹ PALANDÖKEN:

Büyük Ma¤azalar olarak isimlendirilen hiperve grosmarketlerin say›ca giderek artmas›-n›n mal ve hizmet piyasalar›nda yaratt›¤›

sorunlar her geçen gün büyümektedir. Bu ma-¤azalar›n, böyle giderse perakende piyasas›n-daki rekabet koflullar›n› bütünüyle ortadan kal-d›raca¤› anlafl›lmaktad›r. Küçük ve orta boy ifl-letmelerin piyasa etkinliklerini kaybetmeleri,büyük ma¤azalar›n piyasalardaki hakim du-rumlar›n› güçlendirecek ve bu hakim durumunkötüye kullan›lmas› sonucunu ortaya koyabile-cektir. Bundan, yaln›zca esnaf ve sanatkarlarile tüketicilerimizin de¤il, üretici, sanayici ve

toptanc›lar›n da zarar göre-ce¤i aç›kt›r. Bugün, büyükma¤azalar›n rakipsiz kald›-¤› yörelerde, alternatifsizve çaresiz kalan üretici, sa-nayici, toptanc› ve tüketici-lere istenilen fiyat ve öden-me koflullar› empoze edile-bilmektedir. Rekabetin ol-mad›¤› piyasalar, ekonomikyönden verimli ve rasyonelpiyasalar olarak nitelendiri-lemez. Bu olumsuz gidiflinönlenmesi gereklidir ve

mümkündür. Çözüm, perakende sektörününkurala ba¤lanmas›, bunun için de büyük ma¤a-zalar›n kurulufl ve faaliyetlerini kurallara ba¤la-yan yasa tasla¤›n›n, Avrupa Birli¤i uygulamala-r› göz önünde bulundurularak biran önce yasa-laflmas›d›r.

Faaliyetleri kurallara ba¤lanmak istenen ifl-letmeler hiper ve grosmarketler dedi¤imiz bü-yük ma¤azalard›r. Esnaf ve sanatkar iflletmele-rinin ve mikro-iflletmelerin faaliyetlerini k›s›tla-yan ve ayakta kalmalar›n› engelleyen iflletme-ler esas itibariyle büyük ma¤azalard›r. Bu nok-tada al›flverifl merkezlerinin faaliyetlerinin ku-rala ba¤lanmas› bizim acil talebimiz de¤ildir.Nitekim Avrupa Birli¤i düzenlemelerinde deyürürlü¤e konulan hukuki metinler yaln›zcabüyük ma¤azalarla ilgilidir. Kurulufllar›n›n vefaaliyetlerinin kurallara ba¤lanmas› gereken ti-cari iflletmeler esas itibariyle hiper ve grosmar-ket olarak isimlendirilen büyük ma¤azalard›r.Bunlar›n kent merkezlerine kadar girerek faali-yet göstermeleri çevre ve trafik kirlili¤i bafltaolmak üzere bir y›¤›n sorun yaratmakta, esnaf

Bu yasayahepimizin ihtiyac›varGRUP HAT‹PO⁄LU YÖNET‹M KURULU BAfiKA-

NI SELAMET AYGÜN:

Her fleyden önce sektörün bir yasas› olacak.Herkesin istedi¤i gibi at oynatt›¤›, güçlü-nün zay›f› ezdi¤i bir dönem bitmifl olacak.

Haks›z rekabet önlenecek. Pazar gününün ta-til ilan edilmesiyle çal›flan iflçilerin kalitesi ar-tacak. Genel olarak Pazar günü tatil olmal›m›? diye soruldu¤unda “yok olmamal›” diyedüflünüyordum. Ama çal›flan›m›z da insan.‹zinli günlerde ailesiyle bir arada olamaman›nmoral bozuklu¤u ve motivasyon düflüklü¤ün-den dolay› çal›flan personelimizden verim ala-m›yoruz. Bir de haftada bir gün tatil oldu¤u-nu düflünelim. Ma¤azalar›m›z kapal› oluncaburada elektrik, su vb.. giderlerden tasarruf-ta olacakt›r. ‹nsanlar bir tek Pazar günü ihti-yac› olan al›flveriflini hafta içine yayabilirler.Ayr›ca bu durum mahalle bakkal›n›, yol üze-rindeki büfeleri ve dükkânlar› da hareketlen-dirmifl olur. Pazar günleri izin kullanan perso-nelin verimi artacak bu da müflteri memnuni-yetini art›racakt›r. Sektör çal›flanlar› yapt›klar›ifle bir meslek olarak bakmaya bafllayacak. Gi-der kalemlerinde tasarruf sa¤lanacak ve ifllet-me sahipleri de haftada bir gün tatil yapabile-cekler. Yasa tasar›s›n›n maddeleri birbirini ta-mamlar özellikte. Hepsi de birbirinden önem-

ve sanatkar iflletmelerinin faaliyetlerini k›s›tla-yan ve hatta kapanmalar› sonucunu do¤uranbu büyük iflletmeler zamanla, iktisadi rekabe-tin yok olmas› ve oligopol piyasalar›n›n oluflma-s›na neden olmaktad›r.

Bizim beklentilerimiz; hiper ve grosmarket-lerin kurulufllar›n›n özel izne tabi tutulmas› vebu konuda yasa tasla¤›nda düzenleme yap›l-mas›. Ayr›ca, yasa tasla¤›nda yer almas›n› iste-di¤imiz ikinci önemli konu, hiper ve grosmar-ketlerin çal›flma saatlerinin Avrupa Birli¤i ül-kelerinde oldu¤u gibi aç›k bir flekilde kuralaba¤lanmas›d›r. Taslakta yer almas›n› bekledi-¤imiz en önemli konu, bugün kentin merkezle-rine kadar girmifl hiper ve grosmarketlerin 5 ila8 y›ll›k bir geçifl dönemi içerisinde flehrin d›fl›-na ç›kar›lmas›d›r. Maalesef taslakta bu konudada herhangi bir düzenleme yoktur. Türkiye’mi-zin ça¤dafl medeniyet seviyesine ulaflabilmesi,ancak bat›daki yenilikçi geliflmeleri yak›ndanizlemesi ve uygulamas›yla gerçekleflecektir.

PERDER 53

54 PERDER

K‹M NEDED‹

“Ücretsiz müflteritafl›mac›l›¤› gibi

perakende sektörününuzmanl›k alan›

olmayan hizmetlerinkald›r›lmas›

sektörümüzün kendialan›na

odaklanmas›n› vetüketicimizin dahaekonomik al›fl verifl

yapmas›n›sa¤layacakt›r.”

MUSTAFAALTUNB‹LEK

““

Düflünebiliyormusunuz, bir

uluslararas› firmakendi ç›k›fl noktas›olan memleketindezaten var olan birkanun maddesinin

Türkiye’de olmas›n›istemiyor. Sizce

neden?”

SELAMET AYGÜN

““

Adil rekabet içinbu yasa flartANKARA PERDER BAfiKANI - ALTUNB‹LEKLER

YÖNET‹M KURULU BAfiKANI

MUSTAFA ALTUNB‹LEK:

Türkiye Perakendeci-ler Federasyonu(TPF) olarak ülke-

mizde organize peraken-decili¤in geliflerek kay›td›fl›n›n kay›t alt›na al›n-mas›n›, güçlü bir pera-kende sektörünün olufl-mas›n› ve bu sayede kü-resel oyuncularla reka-bet etmeyi arzu ediyo-ruz. Kobi, tüketici, üreti-ci, tedarikçi ve peraken-deciler gibi konunun tümtaraflar›n› memnun ede-cek; yerli perakendecile-rin ülke ekonomisineolan katk›lar›n› art›rabil-meleri için önlerini açacak, geliflmifl bat› ülke-lerinde perakende ile ilgili halihaz›rda uygula-nan düzenlemelerin; AB sürecinde h›zla re-form yapan Türkiye’de de uygulanmas›n› isti-yoruz.

Bunlar sa¤lanabilirse ç›kacak yasa hemperakende sektörü, hem de ülke ekonomisiiçin bekleneni karfl›lam›fl olacakt›r. Bizlerinyasadan ilk beklentimiz zarar›na sat›fllara ilifl-kin düzenleme ve çal›flma yap›lmas›. Baz› ma-¤azalar taraf›ndan yürütülen tüketicilerimizialdatmaya yönelik faaliyetler önlenmelidir.Maliyetin alt›nda, zarar›na sat›fl yap›lmas› k›savadede tüketicilerin lehine gibi gözükse de;orta ve uzun vadede ayn› pazarda faaliyetgösteren küçük ve orta iflletmelerin yok olma-s›na neden olarak, etkin rekabeti azaltacakt›r.

Di¤er bir konu perakendecilerin uzman-l›klar› d›fl›ndaki faaliyetlerinin düzenlenmesi-dir. Ücretsiz müflteri tafl›mac›l›¤› ve benzeriperakende sektörünün uzmanl›k alan› olma-yan hizmetlerin kald›r›lmas› sektörümüzünkendi alan›na odaklanmas›na, tüketicilerimi-zin daha ekonomik al›fl verifl yapmalar›na im-kân sa¤layacakt›r.

Çok önem verdi¤imiz di¤er bir konu daçal›flma saatlerinin düzenlenmesi ve pazar gü-nü tatili. Sektörümüz uzun çal›flma saatlerigerektiren, hafta sonu tatilinin mümkün ola-mad›¤› bir sektördür ve bu haliyle çal›flanlar›naile yaflant›s›n› korumaya müsait olmayan bir

li. Ama en önemlisi sektöre çeki düzen veril-mesi ve bundan sonra yap›lacak yat›r›mlar›nplanlanarak at›l yat›r›mlar›n önüne geçilmesi-dir. Bireylerin kendinden baflkas›n› düflünme-di¤i bir uygulamada kanunun baz› fleyleri onaanlatmas›, israf›n önlenmesine ön ayak olmas›fleklinde özetleyebiliriz.

BU YASA HERKES‹ MUTLU EDECEKUmar›m herkesi ve her kesimi mutlu ve

tatmin edecek özlenen ve bir türlü ç›kar›la-mayan yasa, bu yasama döneminde ç›kar›labi-lir ve sektöre katk›s› bulunur. Çünkü bu yasa-ya hepimizin ihtiyac› var. Bu kanun özellikleyerel perakendeciler için gerekli. Böyle bir ol-gu var. Yani bakkallar, büfeler san›yorlar kibizler bu kanunun ç›kmas›n› istemiyoruz. Ak-sine bir an önce bu kanunun ç›kmas›n› istiyo-ruz. PERDER’in kuruluflundan bu yana yasaiçin tüm çal›flmalara katk›da bulunuyoruz.Ama ne hikmetse ulusal ve uluslararas› firma-lar bu kanunun ç›kmas›n› istemiyorlar. Düflü-nebiliyor musunuz, bir uluslararas› firma ken-di ç›k›fl noktas› olan memleketinde zaten varolan bir kanun maddesinin Türkiye’de olmas›-n› istemiyor. Sizce neden? Çünkü zaten Tür-kiye’deki organize perakende pazar›n›n fluanyaklafl›k yüzde 20-25’ine sahip. Avrupa’da isepazar›n ortalama yüzde 80’ini ele geçirmifl du-rumda. T›pk› oradaki gibi Türkiye’de de yüz-de 80’ini ele geçirdikten sonra bu kanun ç›k-s›n istiyorlar. Umar›m kendi memleketlerindevar olan yasay› bizim memleketimizde de ya-salaflmas›n› istemeyenler de bir gün iyi ki buyasa ç›km›fl ve bizlerinde hakk›n› koruyor di-yebilecekleri bir yasa olur.

yap›dad›r. Bu konudaki düzenlemeler bafltaçal›flanlar›m›z›n talebi ve haz›rlanacak yasadanbeklentisidir. Bu sirkülasyon, verimsizli¤e yolaçmakta ve kal›c› istihdam›n önünü t›kamakta-d›r. Ülkemizde faaliyet gösteren uluslararas›firmalar›n kendi ülkelerindeki uygulama da ay-nen bu flekildedir.

TEKELLEfiME OLUfiMADAN YASANINÇIKMASI GEREKSon olarak ma¤azalar›n aç›laca¤› yerler ve

birbirine uzakl›klar› konusunun gündeme geti-rilmesi gerekmektedir. Özellikle yerleflim mer-kezlerinde kurulan ve büyük ma¤aza olarakadland›r›lan al›fl/verifl merkezleri, yeterli oto-parklar›n›n olmamas›, müflteri yo¤unlu¤u vearaç hareketlili¤i sonucu trafik karmaflas› vekar›fl›kl›¤›na sebep olmakta ve bunun yan›ndadi¤er sektörleri de ma¤dur etmektedir.

Arz – talep dengesi gözetilmeksizin, yete-rince doygunlu¤a ulaflm›fl bölgelerde hiçbiryasal düzenlemeye tabii olmadan aç›lan bumerkezlerin; bir süre sonra hepsi ifl yapamazhale gelmekte ve yat›r›mlar›n bofla ç›kmas› ileciddi bir israf oluflmaktad›r.

Bu nedenle 400 metrekarenin üzerinde ve-ya 400 metrekareden küçük dahi olsa 2 flubeve üzeri zincir ma¤azalar›n aç›l›fl izinlerindebölgenin arz talep dengesinin gözetilmesi, ye-terli doygunlu¤a ulaflm›fl alanlarda aç›l›fl iznialamayan yat›r›mc›lar›n farkl› bölgelere yön-lendirilmesi gerekmektedir.

Son olarak belirtmek isterim ki; rekabetteadaletin sa¤lanabilmesi için sektörün bir anönce yasaya kavuflturulmas› gereklidir. Sektör-de tekelleflme olufltuktan sonra tasar›n›n yasa-laflmas›n›n bir anlam› kalmayacakt›r.

PERDER 55

K‹M NEDED‹

“Yaflanan bu ezicirekabet karfl›s›nda

dayanamayan birçokmarketçimiz ya

kapatmak ya da elde¤ifltirmek zorunda

kal›yor.”

MEHMET fiAHAKDA⁄

““

Perakendecininkurtuluflu bu yasayaba¤l›GÜNEYDO⁄U PERDER YÖNET‹M KURULU

BAfiKANI - fiAHMAR MARKETLER Z‹NC‹R‹

YÖNET‹M KURULU BAfiKANI

MEHMET fiAH AKDA⁄:

Bizler yerel marketler olarak bu beklenenyasan›n ç›kmas›n› çok öncesinde de isti-yorduk. Çünkü perakende sektörünün

kurtuluflu bu yasa tasar›s›na ba¤l›d›r. Her ge-çen gün artan ve çeflitlenen müflteri istekleri-ni karfl›lamada mücadele ederken ayn› za-

manda uluslararas›dev perakendecilerinülkemizde yasal bofl-luktan faydalanarakve haks›z rekabetederek bizleri güngeçtikçe etkiledikleri-ni izliyoruz. Yaflananbu ezici rekabet kar-fl›s›nda dayanamayanbirçok marketçimizya kapatmak ya da elde¤ifltirmek zorundakal›yor.

Dolay›s›yla ç›kma-s› beklenen bu yasan›n yerel perakendecilerinyani bizlerin dikkate al›narak düzenlemeninyürürlü¤e girmesi bizler aç›s›ndan hayatiönem arz etmektedir. Bu sayede markalar›m›-z›n geliflip büyümesi, uluslararas› arenada varolmas› ve beraberinde ülke ekonomisine bü-yük katk› sa¤lamas› kaç›n›lmaz olacakt›r. Bu-nun yan› s›ra sektörümüzdeki çal›flanlar›m›-z›n da sosyal ve ailevi yaflamlar› bu mesai sa-atleri ve hafta sonu tatili noktas›nda yap›lacakdüzenleme ile normale dönüflecek, yapt›klar›ifli meslek olarak görmelerine sebep olacak vetoplam kalite geliflecektir.

Bu bak›mdan tüm detaylar›yla ele al›narakç›kar›lacak bu yasan›n çok yönlü faydal› ola-ca¤› inanc›n› tafl›yorum.

HÜKÜMET‹M‹Z GEREKEN‹YAPACAKTIRTasar› ile büyük ma¤azalar›n aç›l›fl-kapa-

n›fl saatleri yeniden belirleniyor. Ma¤azalar›nsürekli ve y›k›c› indirim yapmalar›n›n önünegeçilmesi planlan›yor. Marketlerin kuruluflflartlar›, il özel idareleri ve belediyelere b›rak›-l›yor.

Düzenlemeyle, her önüne gelenin istedi¤iyerde hipermarket açmas›na son verilecek.Bu maddelerin hepsi önemli bizim için amaen önemlisi ise bence haks›z rekabet olufltu-ran y›k›c› fiyat ve kampanyalar›n engellenme-sidir.

Ayr›ca as›l iflimiz ve uzmanl›k alan›m›z ol-mayan müflteri servis hizmetinin kald›r›lmas›,iflletme giderleri ve maliyetlerimizi düflürece-¤inden daha iyi fiyat, kalite ve hizmeti getire-ce¤ine inan›yorum. Bu bak›mdan bu önerimi-zin de tasar›ya eklenmesini istiyoruz.

Bunun yan› s›ra daha öncede PERDERolarak yasa tasar›s›n›n flekillenmesi noktas›n-da katk›lar›m›z olmufltur. Buradaki ç›kmas›

56 PERDER

K‹M NEDED‹

Süpermarketyasas›na öcümuamelesi yapmay›nREKLAM DANIfiMANI VE KÖfiE YAZARI:

AL‹ ATIF B‹R

Bu konuda basit düflünmek gerek. Süper-market yasas›na öcü muamelesi yapmay›n.Bir an için büyük marketlerin yeni yasaya

getirdi¤i yak›nmalar› bir yana b›rakal›m. Onla-r›n gücü var, pr flir-ketleri var, sesleriyüksek ç›k›yor, "bizvergi ödüyoruz, di-¤erleri merdiven al-t›" dediklerinde di-yecek sözümüz kal-m›yor ama yine debir an basit düflüne-lim.Önemli olan "liberalsistem" içinde do¤-ruyu bulmak, üreti-ciye de tüketiciye

de arac›ya da haks›zl›k yapmamak. Diyelim kial›flverifle ç›kacaks›n›z ve sadece sekiz alter-natifiniz var. Migros, Carrefour, Tansafl, Gima,Metro, Real, fiok, Dia, Endi ve B‹M. Çok gü-zel. Size göre yeterinde alternatif var. Fiyat›-n›, yak›nl›¤›n› ya da atmosferini be¤endi¤inizbirini seçer gidersiniz. Sorun yok.

Bir de üretici k›sm›na bakal›m. Mal›n›z varrafa koymak istiyorsunuz. Karfl›n›zda temeldedört al›c› var. Migros, Carrefour, Metro veB‹M. K›yas›ya fiyat rekabeti yap›p, mal al›rkenadeta süründürüyorlar. Yine pazar flartlar› ge-re¤i marka güçlerini kullan›p "market marka-s›" ç›kararak size rakip oluyorlar. Bir süresonra bafl edemeyip bat›yorsunuz. Birçok kü-çük ve orta ölçekli sat›c› da bat›yor. Sadeceayakta çok büyük sat›c›lar kalabiliyor.

Bakkal amca,“Marketler Yasas›”n›bekliyor BURSA BAKKALLAR ESNAF ODASI BAfiKANI:

NED‹M SEZER

Ülkemizin tek faizsiz kredi veren kurumubakkal amca kald›. Çünkü 'kara kapl›' def-ter sadece orda geçiyor. Ancak bakkal am-

ca ancak bu yasan›n ç›kmas›yla rahatlayacak-t›r. fiehrimizde 3 bin 235 bakkal, ekonomikkrize ra¤men faaliyetine devam ediyor. Bü-yük marketlere girip de bir tane ekmek ala-mazs›n›z, kara kapl› deftere yazd›ramazs›n›z.Tüketicilerimiz bakkal amcaya sahip ç›ks›nlar.Büyük ma¤azalara flehir merkezlerine uzakmekanlarda aç›lma flart› getiriyor. Tasla¤a gö-re büyüklü¤ü 400 metrekareden fazla olanmarketler pazar günü aç›lmayacak. Resmi ta-til günlerinde de kapal› olacak. Di¤er günlerakflam saat 20.00'da kapanacak.

Taslak marketlerle ürün sat›n ald›klar› te-darikçiler aras›ndaki iliflkiye de müdahale edi-yor ve marketlerin satmak üzere toptanc›danya da direkt üreticiden ald›klar› ürünün para-s›n› en çok 60 gün içinde ödemesini mecburk›l›yor. Ürünün cinsine göre bu süre 10 günekadar da inebiliyor. Taslakta dikkat çeken birbaflka madde de market markal› ürünlerin sa-t›fl›na getirilmek istenen k›s›tlama. Fiyat avan-taj› ile sat›lan market markal› ürünlerin top-lam marketin sat›fl cirosu içinde yüzde 20'yigeçmemesi flart› getirilmeye çal›fl›l›yor.

“Büyük marketleregirip de bir tane

ekmek alamazs›n›z,kara kapl› deftereyazd›ramazs›n›z.Tüketicilerimizbakkal amcaya

sahip ç›ks›nlar.”

NED‹M SEZER

““

“Böyle liberalekonominin flartlar›

yerine gelir mi?Gelmez. Çok say›da

ürün yoksa çok say›damarka yoksa

hipermarket ne ifleyarar? Yeni

hipermarket yasas›n›lütfen böylesine basit

senaryolar yazarakyorumlayal›m.”

AL‹ ATIF B‹R

““

Daha sonra da "sempati oligopolü" içindefiyatlar yavafl yavafl yükseliyor. Pazarlara yenimal girifli olmas› mümkün de¤il. Reklam yat›-r›mlar› düflüyor. Sadece arac›lar›n reklamyapmaya gücü yetiyor. Arac› daha da güçleni-yor. ‹stedi¤i mal› rafa koyuyor istedi¤ini koy-muyor. Sonuçta mutlu az›nl›k üretiyor, sat›-yor. Ucu size de dokunuyor.

Böyle liberal ekonominin flartlar› yerinegelir mi? Gelmez. Çok say›da ürün yoksa çoksay›da marka yoksa hipermarket ne ifle yarar?Yeni hipermarket yasas›n› lütfen böylesinebasit senaryolar yazarak yorumlayal›m. Milligelirin neredeyse üçte biri perakende paza-r›nda dönüyor. Ve bu üçte bir di¤er üçte ikiyido¤rudan etkiliyor.

Piyasalar› koruma ad›na bir grubun açaca-¤› market say›s› bile s›n›rlanabilir, hatta birmarket markas› sadece bir bölgede örgütlene-bilir.

beklenen yasan›n söz konusu detaylar›n dik-kate al›narak ekim ay›nda yeni yasama dö-nemde ele al›nmas›n› ümit ediyoruz.

Ekonomik kriz yaflad›¤›m›z bu günlerdeülke ekonomisi ve personel istihdam›ndaönemli rol oynayan yerli ve yerel perakende-cili¤in kurtulmas› için hiçbir gücün etkisindekalmadan, adaletin gecikmemesi ve zaman›n-da kanunlafl›p uygulanmas› temennisini tafl›r-ken bu konuda hükümetin gerekli özveriyigösterece¤ini ümit ediyor, hepimize hay›rl› veu¤urlu olmas›n› diliyorum.

Aile flirketleri; bir yanda iletiflim,etkileflim yani duygu kökenlibir yap› olan aile ile öte yanda

kurallar, kaideler, kârl›l›k yani mant›kkökenli yap›n›n yer ald›¤› iflletmeninyo¤un etkileflimine aç›kt›r. Mant›k veduygu birleflimi aynen bir insanda ol-du¤u gibi birbirini destekleyerek zen-ginlefltirebilece¤i, kararlardaki isabetiartt›rabilece¤i gibi birbirinin aleyhineçal›flarak verimsizli¤i, isabetsiz kararla-r› da oluflturabilir.

Aile flirketleri, aile ile flirket aras›n-

daki uyumsuzluklar› azaltmak için kimikurallar gelifltirmektedir. Özellikle ailebireylerinin kurumda çal›flmalar› za-manla çok önemli uyumsuzluklara, çe-liflmelere yol açabilmektedir. Hemenher sektörde bunun örnekleri vard›r.Bu tür sorunlar›n önlenmesi için ailebireylerinin kurumda çal›flmamas›, ça-l›flma flartlar›n›n zorlaflt›r›lmas› yahutsonradan aileye eklenenlerin ifltenuzak tutulmas› yönünde kimi kurallargelifltirilebilmektedir.

Aile flirketlerinin zamanla kurum-sallaflamama, iflleri kurallar›n egemen-li¤ine b›rakamama, profesyonelleredevirde zorlanma, kendini tekrar etme,

ikinci kufla¤›n afl›r›l›klar içinde yetifle-bilmesi gibi kimi dezavantajlar› vard›r.Ancak avantajlar› daha fazlad›r. H›zl›ve yeri geldi¤inde gözü kara kararlarverilebilmesi, çok çal›fl›lmas›, ailedengelen gücün kullan›labilmesi gibi avan-tajlar söz konusudur.

A‹LE fi‹RKET‹ ANAYASASINASIL OLUfiUYOR?

Kurumsallaflman›n tarifini iyi yap-mam›z gerekli. Kurumsallaflma denilin-

MAKALE

■ DR. ‹LHAM‹ FINDIKÇI

A‹LE fi‹RKETLER‹NDE L‹DERL‹K:ATEfiTEN GÖMLEK, MANTIK VE DUYGU ETK‹LEfi‹M‹

58 PERDER

DAVRANIfi B‹L‹MLER‹ UZMANI / DE⁄ER DANIfiMANLIK YÖNET‹M KURULU BAfiKANI

ile flirketi baflar›l› bir kurulufltur, geçmiflinde bir baflar› vard›r ki

buralara gelinmifltir. Büyük çabalarla bir ifl ortaya koyulur, emek

verilir, üç makinelik bir yerden orta ölçekli bir iflletme do¤ar. Her

ifli bafllarda ayn› kifli yapar. Üretim, pazarlama, insan kaynaklar›,

muhasebe vs… Belki efli de yemek yap›p getiriyordur. ‹fl

büyüyüp servet artt›ktan sonra, her bir ifl en yak›ndaki kifliye

devrediliyor. Elin o¤lundan önce aile üyelerini getiriyorsunuz. Servet büyüyor,

alt›n›zdaki araba s›radan bir Do¤an iken Mercedes oluyor, Florya’ya

tafl›n›yorsunuz. Maddi çevreniz h›zla de¤ifliyor, hâlbuki siz bu kültürden

de¤ilsiniz ve burada bir uyum sorunu var.

PERDER 59

ce, aile flirketi sahiplerinin iflten ç›kar›-l›p, profesyonellerin getirilmesi anlafl›-l›yor. Bu do¤ru de¤il. Kurum ç›karlar›öncelikli hale getiriliyor. Aile flirketibaflar›l› bir kurulufltur, geçmiflinde birbaflar› vard›r ki buralara gelinmifltir.Büyük çabalarla bir ifl ortaya koyulur,emek verilir, üç makinelik bir yerdenorta ölçekli bir iflletme do¤ar. Her iflibafllarda ayn› kifli yapar. Üretim, pazar-lama, insan kaynaklar›, muhasebe vs…Belki efli de yemek yap›p getiriyordur.‹fl büyüyüp servet artt›ktan sonra, herbir ifl en yak›ndaki kifliye devrediliyor.Elin o¤lundan önce aile üyelerini geti-riyorsunuz. Servet büyüyor, alt›n›zdakiaraba s›radan bir Do¤an iken Merce-des oluyor, Florya’ya tafl›n›yorsunuz.Maddi çevreniz h›zla de¤ifliyor, hâlbukisiz bu kültürden de¤ilsiniz ve buradabir uyum sorunu var. Bu varl›k gençle-rin eline geçiyor. ‹kinci kuflak, birincikuflak gibi bu birden edinilmifl varl›¤›hazmetmekte zorluk çekebiliyorlar.Çünkü insanlar geçmiflteki zorluklar›çabuk unutuyor. ‹flte aile flirketi dan›fl-manl›¤› çerçevesinde bizim temel ifli-miz bu, aileyi bu noktaya getiren geç-mifli ve temel de¤erleri ortaya ç›kar›-yoruz. Günlerce çal›fl›yoruz herkesle.Bunlar› yaz›l› hale getiriyoruz, iflte ozaman o aileye özgü bir anayasa oluflu-yor. Sizi size tan›t›yoruz. Bu ortalama30 sayfal›k bir metin. Girifl ve temel il-keler k›s›mlar› var. Bu aile flirketi ne-den kuruldu, rüya neydi, kurucusukimdir vs. Bu sorular›n cevab› bize ser-

levhay› veriyor. Bundan sonraki kuflak-lar için misyonu belirliyor ve baflar›n›ns›rr›n› veriyor. Sonra yönetim kurulu-nun oluflumu söz konusu oluyor. Osaate kadar genellikle, karakteri dahabask›n bir aile üyesinin yumru¤unumasaya vurup daha fazla sorumlulukalmas› ile ifller idare edilmifl oluyor.Kimse de di¤erine, dur bakal›m seninpay›n ve söz hakk›n flu, benimki de budememifl. Hürmetten, endifleden ya dakorkudan. Yönetim kurulu kimlerdenoluflur, yetkileri nedir, ne zaman topla-n›r, nas›l de¤iflir gibi konular netlefltiri-liyor. Böylece sorunlar›n büyük k›sm›çözülüyor. En kritik konu ise harcama-lar. Aile üyesi olup da flirkette çal›flan-lar, sadece aile üyesi olanlar, hem aileüyesi olup flirkette çal›fl›p bir de yöne-

tici olanlar var. Bütün bu rollere iliflkinnet tan›mlamalar yer al›yor.

KURUMSALLAfiMA NED‹R?NE DE⁄‹LD‹R?

Kurumsallaflma asl›nda her kurum-da farkl› bir süreç içerir. Bu do¤ald›r.Çünkü her kurum her insan gibi farkl›-d›r, kendisine özel çözüm ve kurumsal-laflma modeli gelifltirmeniz gerekir. Ta-bi ki kurum içinde ifle vak›f olunmadanyap›lacak çal›flmalar, kiflileri mevcutdüzenden uzaklaflt›rabilece¤i gibi yenibir düzeni de getirmez. Böylece ku-rumda b›rak›n motivasyonu, yaflamaheyecan› ve ifl düzeni de kaybolur. Bugerçekten de ciddi bir uzmanl›k iflidir.Bir operasyondur. Uzman›n yapmas›gerekli de¤il zorunludur. Çünkü ifllet-meyi bedene benzetirsek; mideye yap›-lacak operasyon için kalbi, tansiyonu,solunum sistemini, bilinci, ba¤›rsaklar›ve bir bütün olarak bedenin hassasiye-tini göz önünde bulundurmak zorunda-s›n›z. Küçük bir atlama dengeleri altüsteder. Mideyi kurtar›rs›n›z ama dahabüyük bir soruna yol açabilirsiniz. Ör-ne¤in Gaziantepli bir aile flirketimiz,Diyarbak›r’da hizmet verdi¤imiz aileflirketi, ‹stanbul, Tekirda¤ ve Bursa’dahizmet verdi¤imiz aile flirketinde ben-zer kal›p kurumsallaflma prosedürleriizlemiyor, izleyemiyoruz. Nitekim ku-rumsallaflman›n özü; aile olman›n, o ai-le olmaktan kaynaklanan de¤erlerinibelirleyerek, tespit ederek tan›mla-

»

Kurumsallaflma, bir kurumunkendisine özgü olarakgelifltirdi¤i bir kurallar

zinciriyle idare edilmesidir. Bukurallar, flirketin gelene¤ine,kültürüne, ruhuna, rengine,

durufluna uyumlu olmal›. Di¤erbir ifadeyle kurumsallaflma,kurumun patronun iki duda¤›

aras›na s›k›fl›p kalmaktankurtar›lmas›d›r.

A

mak, gelifltirmek, modern aile flirketi iflak›fl› ile renklendirmek ve o aile ifllet-mesine özel bir kurallar zinciri halindesürdürülebilir hale getirmektir ki bu daaile flirketi anayasas›yla mümkündür.fiu halde kurumsallaflma ile ço¤u za-man yanl›fl anlafl›ld›¤› gibi flirketin eskiveya mevcut yönetim anlay›fl› ve de-¤erlerinin yok edilmesi ya da tamamende¤ifltirilmesi de¤il, tersine bu de¤er-lerin tespit edilerek sürdürülebilir halegetirilmesi amaçlan›r. Böylece aile ileiflin birbirlerinin içinde bir k›s›rdöngühalinde de¤il, birbirini destekleyenama ba¤›ms›z hareket eden güçler hali-ne getirilmesi hedeflenir.

Kurumsallaflma derken kurumunbelirli bir sistematik dâhilinde belirlikurallar çerçevesinde sevk ve idareedilmesini anl›yoruz. Ancak bu kurallarher flirketin kendisine özgü kurallar› ol-mal›. Ülkelerin idaresi anayasalar ileolur ama bu anayasalarda yer alan te-mel kurallar üç afla¤› befl yukar› belli-dir. Ancak “A” ülkesindeki insan hakla-r› ve özgürlük alg›lamas›, yorumlamas›ve hayata aktar›lmas› B ülkesiyle farkl›-d›r. Kurumsallaflma, bir kurumun ken-disine özgü olarak gelifltirdi¤i bir kural-lar zinciriyle idare edilmesidir. Bu ku-rallar, flirketin gelene¤ine, kültürüne,ruhuna, rengine, durufluna uyumlu ol-

mal›. Di¤er bir ifadeyle kurumsallaflma,kurumun patronun iki duda¤› aras›nas›k›fl›p kalmaktan kurtar›lmas›d›r. Ku-rumdaki bütün iflleyiflin kap›dan girifl-ten, dönüflüm sürecine, oradan ç›kt›yakadar her fleyin belirli kurallar dâhilin-de gerçeklefltirilmesi ve bu kurallar›nyaz›l› olarak bir yerde bulunmas›n› kas-tediyoruz.

Devlet anayasalar›nda oldu¤u gibide¤ifltirilemeyecek maddeleri olmal›.Özellikle gelecek kuflaklar›n yollar›na›fl›k tutacak ilkelerden oluflmal›. Di¤eryandan mevcut yürütmenin nas›l olaca-¤›, patronlar›n iflin içindeki rollerininne olaca¤›, patronlar›n görev alanlar›-n›n ve yetkilerinin, harcamalar›n›n na-s›l olaca¤› gibi genellikle aile flirketi yö-neticilerini karfl› karfl›ya getiren kabul-lerin bu anayasada yer almas› gerekli-dir.

YEN‹ KUfiAKLARIN KAÇIRDI⁄I A‹LE DE⁄ERLER‹

Aile flirketleri yeni kuflaklar›n›n dakendileri gibi giriflimci olmalar›n› isti-yorlar. Ancak bundan önce yapmalar›gerekenler var. Giriflimci olmalar›ndanönce “iyi bir insan”, “iyi bir vatandafl”,“ailesine, vatan›na, milletine düflkün birkiflilik”, ailenin de¤erler sistemine afli-na, ailenin kendisine has gelene¤ineyabanc› olmayan bir kiflilik olarak yetifl-melerine özen göstermeleri gerekir.Bunu söylerken tamamen konservatifbir durufltan söz etmiyoruz. Aile de¤er-lerine aflina gencin, ayn› zamanda mo-dern iflletme kurallar› ile de donanmas›gerekir. Yani aile flirketinin yeni kuflak-ta baflar›l› bir giriflime imza atabilmesiiçin yeni kufla¤›n yerel de¤erlerden ha-reket etmesi ama küresel de¤erleri deyakalamas› gereklidir. Di¤er yandangeliflmifl bir giriflimcilik iste¤inin olufl-mas› için aile flirketi yöneticilerinin ör-nek olmalar› önemlidir. Unutulmamal›-d›r ki, çocuklar öncelikle anne ve baba-lar›n› tekrar ederler. Onlar›n afl›r›l›kla-r›n› görüp, hissedip tekrarlarlar. K›sa-cas› onlar›n pozitiflerinden çok negatif-lerine odaklan›rlar. Dolay›s›yla anne-babalar›n tüm hayatlar› ile nas›l bir rolmodeli oluflturduklar›na bakmalar›önemlidir.

MAKALE

60 PERDER

Yeni kuflaklar›n giriflimcili¤i ad›naönemli bir nokta da fludur: Çocuklar›nkendilerinin giriflimci olmay› istemeleri.Çocuklar›n potansiyellerini gelifltirebil-meleri için daha küçük yafllardan itiba-ren desteklenmeleri, yaflam alanlar›n›nafl›r›l›klarla s›n›rland›r›lmamas›, yenidenemeler yapmalar›na izin verilmesi,kendilerini ifade etmelerine olanak ve-rilmesi tüm bunlar yap›l›rken de baflar›-n›n desteklenmesi ve disiplinin eldenb›rak›lmamas› gerekli ve önemlidir. Birgiriflimden önce gençlerin mevcut iflkolunda yahut d›flar›da bir iflletmedeyeterli bir ifl deneyimi edinmifl olmalar›önemlidir. Sadece aile üyesi oldu¤uiçin ifle tepeden gelme yerlefltirme ha-tal› olabilece¤i gibi sadece aile üyesi ol-du¤u için yeni bir ifl giriflimine izin ve-rilmesi de hatalara, baflar›s›zl›klara yolaçabilir. ‹ster mevcut bir ifli, ister yenibir giriflimi olsun, hak eden, gelecek va-deden, çaba gösteren, baflar› güdüsüyüksek aile üyeleri yapmal›d›r.

Aile üyeleriyle birlikte veya ilk za-manlar yaln›z bafl›na yo¤un çabalar vebüyük zorluklarla kurulmufl, t›rmanm›flve baflar›ya ulaflm›fl aile flirketlerinde,aile olman›n ba¤lay›c›l›klar› ve karma-fl›k irrasyonel iliflki ve düflüncelerin ol-du¤u iflletmede dümeni tutmak, budalgal› denizde gemiye yol ald›rmak ya-

ni aile flirketi lideri olmak demek, atefl-ten gömle¤i giymek demektir. Bu atefl-ten gömle¤i giyen kifli, rasyonel düflü-nerek iflletmenin karl›l›¤›n› düflünür-ken, ailenin duygu kökenli ba¤lar›n› dabu amaç için heba etmemeli, her ay ra-por al›p geçmifle bakt›¤› gibi flirketingelece¤i olan yeni kuflaklar› da aslaama asla ihmal etmemelidir.

L‹DERL‹K MODELLER‹

Son olarak gerek aile flirketleri için,gerek kurumsallaflma, gerekse hayat›nhemen bütün süreçlerinde etkin biçim-de ihtiyaç duyulan liderlik modelinede¤inmek isteriz.

Günümüz insan›; mutsuz, renksiz,dertli, stresi yüksek ve s›k›nt›l›. Bu ruhhali içindeki insanlar›n verimli, etkin ve

baflar›l› olmas›n› beklemek zorlafl›yor.‹flte bu nedenle herkes için geçerli olanbelirli kurallar dâhilinde ifllerin sürdü-rülmesinin önemi artt›. Di¤er yandandünya globallefliyor, rekabet flartlar›zorlafl›yor. Yönetim ve özellikle liderlikgiderek daha hassaslafl›yor. Liderlik gi-derek daha da önemli bir sanat halinial›yor. Her türlü iflin en önemli bilefleniolarak “insan” daha da öne ç›k›yor. ‹n-san›n maddi ve manevi olarak iflin için-de yer almas› giderek daha büyükönem kazanmaya bafllad›.

Bütün bunlar günümüzde liderli¤ingiderek daha fazla “k›l› k›rk yaran” birhassasiyetle yap›lmas›n› zorunlu k›l›-yor. Konu aile flirketleri olunca hassasi-yet daha da art›yor. Nitekim hangi ko-numda olursa olsun günümüz dünya-s›nda arzu edilen daha do¤rusu ihtiyaçduyulan liderlik modeli hizmetkâr li-derliktir. Baflkalar›n›n ç›karlar›n› kendiç›karlar›ndan önce de¤erlendiren hiz-metkâr liderlik süreci, aile üyelerininbir arada tutulmas› ve sürdürülebilirbir kurumsallaflma alt yap›s›n›n olufltu-rulmas›nda çok önemlidir. (Bu konudadaha genifl bilgi için yeni ç›kan kitab›-m›zdan yararlan›labilinir.)(*) Ancaksözü edilen liderli¤in kolay olmad›¤› daaç›kt›r. Bunun içindir ki aile flirketlerin-de liderlik ateflten bir gömlek misalidir.

PERDER 61

Günümüz insan›; mutsuz,renksiz, dertli, stresi yüksek

ve s›k›nt›l›. Bu ruh hali içindekiinsanlar›n verimli, etkin vebaflar›l› olmas›n› beklemek

zorlafl›yor.

Y›ll›k izin ve izne iliflkin uygula-malarda zaman zaman tereddüt-ler yaflanabilmektedir. 4857 sa-

y›l› ‹fl Kanunu kapsam›na giren iflyerle-rinde çal›flan iflçilerden iflyerine girdi¤igünden bafllayarak, deneme süresi deiçinde olmak üzere en az bir y›l çal›flm›flolanlara iflyerindeki k›demlerine ve yafl-lar›na göre y›ll›k ücretli izin verilmekte-dir. ‹flçinin iflyerine girifl tarihinden iti-baren deneme süresi de dahil olmaküzere, her çal›flma y›l›n› tamamlamas›halinde o y›la iliflkin ücretli izne hak ka-zan›r. Hizmet akdinin ask›da kald›¤›;grevde geçen süreler, izinsiz ve maze-retsiz devams›zl›k süreleri, kad›n iflçinin74. madde gere¤ince do¤umdan sonra-ki sekiz haftadan sonra alt› aya kadarkullanabilece¤i ücretsiz izin süreleri y›l-l›k iznin hesab›nda çal›fl›lm›fl gibi say›l-mayacakt›r.

‹flçilere verilecek y›ll›k ücretli izinsüresi, hizmet süresi;

a) Bir y›ldan befl y›la kadar (befl y›ldahil) olanlara on dört günden,

b) Befl y›ldan fazla on befl y›ldan azolanlara yirmi günden,

c) On befl y›l (dahil) ve daha fazlaolanlara yirmi alt› günden,

az olamayacakt›r. Ancak on sekiz ve daha küçük yafl-

taki iflçilerle elli ve daha yukar› yafltakiiflçilere verilecek y›ll›k ücretli izin süresiyirmi günden az olamaz. Y›ll›k izin süre-leri ifl sözleflmeleri ve toplu ifl sözleflme-leri ile art›r›labilir. Y›ll›k Ücretli ‹zin Yö-netmeli¤i'nin "Y›ll›k Ücretli ‹zine HakKazanma" bafll›kl› 4. maddesinde; "‹fl

Kanunu'nun 53'üncü maddesinin birincif›kras› ile 54'üncü maddesindeki esaslarve 55'inci maddesindeki durumlar gözönünde tutularak her iflçinin y›ll›k ücret-li izne hak kazand›¤› tarih bu yönetmeli-¤in 20'nci maddesinde sözü geçen y›ll›kücretli izin kay›t belgesine yaz›l›r.Y›ll›k izin süresinin ve izne hak kazan-mak için gerekli sürenin hesab›nda iflçi-nin ayn› iflverene ait iflyerlerinde çal›flt›-¤› süreler birlefltirilir. fiu kadar ki, bir ifl-verenin bu kanun kapsam›na giren iflye-rinde çal›flmakta olan iflçilerin ayn› iflve-renin iflyerlerinde bu kanun kapsam›nagirmeksizin geçirmifl bulunduklar› süre-

ler de hesaba kat›l›r. “Ayn› bakanl›¤aba¤l› iflyerleri ile ayn› bakanl›¤a ba¤l›tüzel kiflilerin iflyerlerinde geçen süre-ler, kamu iktisadi teflebbüsleri yahutözel kanun veya özel kanunla verilmiflyetkiye dayan›larak kurulan banka vekurulufllar veya bunlara ba¤l› iflyerlerin-de geçen süreler iflçinin y›ll›k ücretli izinhakk›n›n hesaplanmas›nda birlefltirile-rek göz önünde bulundurulur” hükmü-nü yerine getirmek suretiyle y›ll›k ücret-li izin hakk›n› kazanman›n nas›l olaca¤›aç›klanm›flt›r.

64 PERDER

MAKALE

■ RESUL KURT

YILLIK ‹Z‹NKAÇ GÜN OLMALI?

Geçici ifl iliflkisi ile çal›flan iflçileriny›ll›k ücretli izinleri hakk›nda, geçici iflsözleflmesinde aksi belirtilmedi¤i takdir-de, Y›ll›k Ücretli ‹zin Yönetmeli¤i hü-kümleri uygulanacakt›r.

Ayn› bakanl›¤a ba¤l› iflyerleri ile ay-n› bakanl›¤a ba¤l› tüzel kiflilerin iflyerle-rinde geçen süreler ve kamu iktisadi te-flebbüsleri yahut özel kanuna veya özelkanunla verilmifl yetkiye dayan›larak ku-rulan banka ve kurulufllar veya bunlaraba¤l› iflyerlerinde geçen süreler, iflçininy›ll›k ücretli izin hakk›n›n hesaplanma-s›nda göz önünde bulundurulur.

‹ST‹SNA‹ DURUMLAR

Askerlik dönüflü ayn› iflyerinde çal›fl-mas›na devam eden iflçi ile ilgili olarakYarg›tay'›n bir karar›nda "1475 say›l› ‹flKanunu'nun 50. maddesinde; y›ll›k üc-retli izne hak kazanmak için gerekli sü-renin hesab›nda iflçilerin, ayn› iflvereninbir veya çeflitli iflyerlerinde çal›flt›klar›süreler birlefltirilerek göz önüne al›n›r”denilmektedir. “Yasan›n bu aç›k hükmü-ne ve davac› iflçinin askerlik nedeniyleiflyerinden ayr›lmas›na ve bu ayr›l›fl›naskerlik öncesi hizmet süresinin izingünlerinin hesaplanmas›nda göz önündetutulaca¤› maddede aç›kça vurgulanma-s›na ra¤men bu yönün tespiti fleklindedava aç›lmas›n›n yasal bir yönü bulun-mamaktad›r” denilmek suretiyle asker-lik nedeniyle iflten ayr›ld›ktan sonra ayn›iflverenin bir veya çeflitli iflyerlerinde ça-l›flmas›n› sürdüren iflçilerin izin k›demle-rinin devam ettirilece¤i belirtilmifltir.

Ancak Yarg›tay emekli olup k›demtazminat› ald›ktan sonra ayn› iflyerindeçal›flmas›n› sürdüren iflçinin y›ll›k ücretliizin hesab›nda k›dem tazminat›n› ald›¤›önceki süreleri dikkate al›nmayaca¤› gö-rüflündedir. Yarg›tay 9. Hukuk Daire-si'nin 1991/ 451 Esas, 1991/ 8352 Kararve 13.05.1991 tarihli karar›nda; “Emekliolup, k›dem tazminat› ald›ktan sonra ifl-yerinde çal›flmas›n› sürdüren iflçinin ifl-yerinden ikinci ayr›l›fl›nda k›dem tazmi-nat› ve y›ll›k ücretli izin hesab›nda k›-dem tazminat›n› ald›¤› önceki süreleridikkate al›nmaz” denilerek, iflçilerin k›-dem tazminat›n› ald›klar› sürenin k›de-minin bitece¤i ve yeniden ayn› iflyerin-de ifle bafllarlarsa yeni ifle girmifl gibi izinsürelerinin hesaplanaca¤› belirtilmifltir.

Yarg›tay 9.H.D. E.2006/12556K.2007/1252 T.30.01.2007 say›l› bir iflçi-nin açt›¤› dava ile ilgili karar›nda; “Ayn›iflverenin de¤iflik bir iflyerinde çal›flm›flve ifl sözleflmesinin iflverence feshi üze-rine ihbar ve k›dem tazminatlar› öden-mifl, iflçinin imzas›n› tafl›yan ibraname-de, y›ll›k izinlerin de ödendi¤i belirtil-

mifltir. An›lan ibraname ile iflveren ibraedilmifl, bir baflka anlat›mla 1986-990y›llar› aras›nda kalan çal›flmalar, iflçilikhaklar› ödenmek suretiyle tamamen tas-fiye edilmifltir. ‹flçinin 1992 y›l›nda yeni-den ayn› iflverene ait iflyerinde çal›flma-ya bafllamas› yeni bir hizmet akdi niteli-¤indedir. ‹flçilik haklar› hesab›nda tasfi-ye edilen çal›flmalar›n, bu yeni hizmetakdi çerçevesinde yeniden de¤erlendir-meye al›nmas› do¤ru olmaz. 4857 say›l›‹fl Kanunu'nun 54. maddesi hükmünün,iflçinin önceki dönem çal›flmalar›n›n tas-fiye edilmedi¤i hizmet süreleri bak›m›n-dan bir anlam› bulunmaktad›r” denil-mektedir.

4857 say›l› ‹fl Kanunu'nda, ayn› iflve-renin istifa ederek ayr›lan iflçilerinin y›l-l›k izin k›deminde eski sürelerin dikkateal›nmayaca¤›na iliflkin bir hüküm yok-tur. ‹flçinin k›dem tazminat›na hak ka-zanmas›na ra¤men, k›dem tazminat› al-madan ayr›lmas› durumunda izin k›demidevam etmesi gerekmektedir. Ancak,k›dem tazminat›n›n al›nmas› veya istifanedeniyle iflten ayr›lmas› durumundaizin k›deminin birlefltirilmemesi yönün-de Yarg›tay karar› bulunsa da, iflçi lehineyorum ilkesinden hareketle ‹fl Kanunu54. maddesi hükmüne istinaden iflyerin-deki k›dem süresinin izinler yönündenbirlefltirilmesinin do¤ru olaca¤›n› dü-flünmekteyiz. Bu yorumumuz dikkateal›nd›¤›nda 2008 y›l›nda 15 y›l k›deminizoldu¤undan dolay› (aradaki kesintilerdüflülmek suretiyle) 2009 y›l›nda 26 günizin kullanman›z gerekecektir.

›ll›k Ücretli ‹zin Yönetmeli¤i'nin “Y›ll›k Ücretli ‹zine Hak Kazanma”

bafll›kl› 4. maddesinde; "‹fl Kanunu'nun 53'üncü maddesinin birinci

f›kras› ile 54'üncü maddesindeki esaslar ve 55'inci maddesindeki durumlar

göz önünde tutularak her iflçinin y›ll›k ücretli izne hak kazand›¤› tarih bu

yönetmeli¤in 20'nci maddesinde sözü geçen y›ll›k ücretli izin kay›t

belgesine yaz›l›r.

Y›ll›k izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesab›nda iflçinin ayn›

iflverene ait iflyerlerinde çal›flt›¤› süreler birlefltirilir. fiu kadar ki, bir iflverenin bu

kanun kapsam›na giren iflyerinde çal›flmakta olan iflçilerin ayn› iflverenin iflyerlerinde

bu kanun kapsam›na girmeksizin geçirmifl bulunduklar› süreler de hesaba kat›l›r.

PERDER 65

Geçici ifl iliflkisi ile çal›flaniflçilerin y›ll›k ücretli izinleri

hakk›nda, geçici iflsözleflmesinde aksi

belirtilmedi¤i takdirde, Y›ll›kÜcretli ‹zin Yönetmeli¤i

hükümleri uygulanacakt›r.

Y

‹Kültür, “insano¤lunun yaflam ve ev-reni semboller arac›l›¤› ile anlamlan-d›rma yetene¤inin bir sonucu ola-

rak; toplum içinde insanlara aktar›lan veonlar taraf›ndan içsellefltirilmifl, dil, din,bilgi, sanat, töre, hukuk, gelenek ve gö-renek gibi de¤erlerin bir bütünüdür” bi-çiminde tan›mlanabilmektedir. Bu an-lamda her toplumun, kendine özgü sos-yolojik, teknolojik, siyasal ve ideolojikboyutlar› olan, karmafl›k bir sosyo kültü-rel sistemi vard›r.

Kültür, insan davran›fllar›n›n temeli-dir. Bireysel ve toplumsal davran›fllar›nkökeninde kültürün etkileri vard›r. Bi-reylerin davran›fl kal›plar› kültürden ayr›düflünülemez. Yeme, içmede, e¤itim,devlet ve politik yap›da, tiyatroda, mü-zikte ve dansta, teknolojiyi kullanmada,sahip olunan inanç sistemi ve kullan›landilde hep kültürün etkisi vard›r. Bunlar,ayn› zamanda kültürün bileflenleridir.Yani kültür bu ö¤elerden oluflur. K›saca,co¤rafya d›fl›nda her fley kültürün etkisialt›ndad›r. Hayat›n her alan›nda kültü-rün izlerini görmek mümkündür.

RAMAZAN KÜLTÜRÜBir pazardaki tüketim kal›plar›, yani;

kim sat›n al›yor, ne sat›n al›yor, sat›nal-ma s›kl›¤›, sat›nalma büyüklü¤ü, do¤ruya da yanl›fl, kabul edilebilir ya da kabuledilemez kültürel de¤erler üzerine kuru-lur. Bu yaz›da, kültürün bileflenlerindenbiri olan inanç sistemi ya da dinin, tüke-tim kal›plar› üzerindeki etkisine de¤ini-lecektir. Biraz daha özel bir yaklafl›mlakültürel bir ö¤e olan dinin, Ramazan ne-

deniyle yap›lan tüketime etkilerine de¤i-nilecektir.

Esasen, farkl› kültürlere sahip top-lumlar›n tüketim kal›plar›, sahip oldukla-r› dini gerekler ya da tabulardan etkile-nir. Birkaç örnek vermek gerekirse; Cu-ma günleri bal›k Katolikler için klasik birörnektir. Hindular için s›¤›r eti, Müslü-man ve Yahudiler için domuz eti birer ta-budur. ‹neklerin kutsal say›lmas› belkide en iyi bilinen Hindu gelene¤idir. Gan-di, bunun Hindulu¤un en belirgin iflaretioldu¤unu belirtmifltir. Hindu inan›fllar›sadece inekleri korumay› de¤il, ürünleri-nin yiyecek olarak kullan›lmas›ndan dakaç›nmay› öngörmektedir. Müslümanl›-¤›n içki yasa¤› Coca-Cola gibi firmalariçin bir nimettir. Stroa’s ve di¤er baz› bi-ra üreticileri Suudi Arabistan’da alkolsüzbira satmaktad›rlar. Di¤er taraftan Zem-zem-Cola’n›n pazara sunulmas› da inanç-

lar›n ve tüketim kal›plar›n›n dikkate al›n-mas›n›n bir baflka yans›mas›d›r.

ALT KÜLTÜRLER FARKLITÜKET‹M KALIPLARINASAH‹PT‹RMüslümanlar tükettikleri ürünlerin

“helal” olmas›na yani dini gereklere uy-gun bir biçimde haz›rlanmas›na özengösterirler. Bu ba¤lamda, gerek kendiülkelerinde gerekse de yabanc› ülkeleregittiklerinde bu konuya hassasiyet gös-terirler. Di¤er taraftan Yahudiler’de tü-kettikleri ürünlerin “koflar” belgesine sa-hip olmas›n› arzu ederler. Bu nedenlefirmalar ürünlerini pazarlamak için kalitebelgesi yan›nda “helal” ve “koflar” belge-lerine de sahip olmak isterler. Bu geneltan›mlaman›n d›fl›nda her kültür ayr›cakendi içerisinde daha spesifik özellikleresahip alt kültürlere sahiptirler. Bu alt

■ DOÇ. DR. KENAN AYDIN

KÜLTÜR, TÜKET‹M VERAMAZAN

66 PERDER

MAKALE

kültürler de daha farkl› tüketim kal›plar›-na sahiptirler.

Ramazan, Müslümanl›kta en kutsalay olarak kabul edilmektedir. Müslü-manlar, bu ayda ibadetlerini yo¤unlaflt›-r›rlar. Ramazan’›n en belirgin özelli¤i veayn› zamanda ‹slam’›n da flartlar›ndan bi-ridir “oruç tutmak” t›r. Ramazan’da Müs-lümanlar›n bir ay boyunca oruç tutmala-r› dinin gere¤idir. Ramazan haz›rl›klar›çok daha önceden bafllat›l›r. Özellikle;perakendeciler, bu ayda tüketilecekürünler için önceden haz›rl›k yaparak buürünleri ma¤azalar›nda haz›r bulundu-rurlar.

RAMAZANA ÖZELV‹TR‹NLERPerakendeciler, Ramazan ay›nda

ma¤azalar›n› ve özellikle de g›da reyon-lar›n› farkl› bir biçimde düzenlerler.Özellikle bu ayda sat›lacak ürünlerin bu-lundurulmas›na daha fazla özen gösterir-ler. Bunlar› bulunduklar› reyonlarda yada ma¤azalar›n›n farkl› yerlerinde özen-le sergilerler. Ma¤azalarda bir bayram veflenlik havas› hakimdir.

Araflt›rmalar, Ramazan’da peraken-de sat›fllar›n artt›¤›n› göstermektedir.Ramazan’›n ilk günlerinde özellikle g›dasat›fllar›n›n, son günlerinde ise bayraml›kgiyim sat›fllar› ile Bayramda tüketilecekfleker, çikolata ve kahve gibi ürünlerinsat›fl›n›n artt›¤› gözlenmektedir. ‹nsan-lar, oruçlu olduklar› sürece hissettikleriaçl›k ve yaflad›klar› manevi havan›n daetkisiyle en iyi iftar sofralar›n›n haz›rlan-mas›na özen gösterirler. ‹ftar sofralar›n›n

“kufl sütü, kuru üzüm” tan›mlamas›y-la mükellef olmas›n› isterler. Yap›lanaraflt›rmalar, insanlar›n oruçlu ikendaha fazla sat›n ald›klar›n› da ortayakoymaktad›r.

Türkiye’de Ramazan’›n bir baflkaözelli¤i ise sofralarda yöresel yemeklerinde yerlerini almas›d›r. Her bölgenin ken-dine özgü yöresel yemekleri Ramazan’damutlaka yap›l›r. Bu, ayn› zamanda ye-mek kültürünün devam› aç›s›ndan daönemlidir. Ramazan’da piflirilen yemek-ler bölgesel tüketim al›flkanl›klar› ile ya-k›ndan ilgilidir. Yani, Güney’de, Karade-niz’de, Orta ve ‹ç Anadolu’da, Ege’de,Trakya’da, Akdeniz’deki farkl› tüketimal›flkanl›klar› Ramazan’da da özelli¤inikorur. Baz› bölgelerde hamur iflleri, baz›bölgelerde zeytinya¤l›lar, baz› bölgeler-de ise et a¤›rl›kl› mönüler Ramazan sof-ralar›nda da hakimiyetlerini devam etti-rirler.

RAMAZAN P‹DES‹VAZGEÇ‹LMEZD‹RRamazan’da f›r›nlar›m›za da çok bü-

yük görevler düfltü¤ünü belirtmek gere-kir. Ramazan sofralar›nda de¤iflik pidele-rin ayr› bir yeri vard›r. ‹nsanlar bir-iki sa-at öncesinden kuyru¤a girerek s›cak pi-delerini ya da daha önceden malzemele-rini verdikleri ve f›r›nda piflirttikleri gü-veç ya da baflka yemeklerini al›rlar. Bu ifl,iftar vaktini sab›rs›zl›kla bekleyenler içinbir vakit geçirme arac›d›r da ayn› zaman-da.

Belirtmek gerekir ki Ramazan sofra-lar›ndan bahsederken ipin ucunun kaç›-

r›lmamas› önemlidir. Gün boyu aç kal›n-d›ktan sonra midenin birdenbire t›ka ba-sa doldurulmas› tehlikeli olabilir. Bu ne-denle gerek iftarda gerekse de sahurdayeme¤in uzun sürede yenilmesine dik-kat edilmelidir. Mevsim de dikkate al›n-d›¤›nda yeterli s›v›n›n al›nmas› gerekir.‹ftardan sahura ve hatta yat›ncaya kadarbelirli aral›klarla bol, bol s›v› içecekler tü-ketilmelidir.

Bu güzel sofralardan bahsederken,ülkemizde çok genifl bir kesimin de eko-nomik s›k›nt› yaflad›¤›n› ve ihtiyaç sahibiolduklar›n› unutmamak gerekir. Bu ne-denle en üst seviyede bir dayan›flma ör-ne¤i gösterilerek; özellikle ihtiyaç sahibiinsanlara zekat ve sadaka olarak da hertürlü deste¤in usulüne uygun bir biçim-de ve zaman›nda sa¤lanmas›na dikkatedilmelidir.

Ramazan’›n ülkemiz ve insanl›k içiniyilik ve güzelliklere vesile olmas›n› diler,hepinizin Bayram›n› en içten dileklerim-le kutlar, sayg› ve sevgilerimi sunar›m.Kal›n sa¤l›cakla.

amazan, Müslümanl›kta en kutsal ay olarak kabul

edilmektedir. Müslümanlar, bu ayda ibadetlerini

yo¤unlaflt›r›rlar. Ramazan’›n en

belirgin özelli¤i ve ayn› zamanda ‹slam’›n da

flartlar›ndan biridir “oruç tutmak” t›r. Ramazan’da

Müslümanlar›n bir ay boyunca oruç tutmalar› dinin

gere¤idir. Ramazan haz›rl›klar› çok daha önceden bafllat›l›r. Özel-

likle; perakendeciler, bu ayda tüketilecek ürünler için önceden

haz›rl›k yaparak bu ürünleri ma¤azalar›nda haz›r bulun-

dururlar.

PERDER 67

R

Özel yöntemlerle ya da daha aç›kbir deyimle DNA teknolojisikullan›larak bir organizmadan

baflka bir organizmaya bir veya dahafazla gen transfer ederek organizman›ngenetik yap›s›n›n de¤ifltirilmesine Ge-netik Modifikasyon yani Geneti¤i De-¤ifltirilmifl Organizmalar diyoruz. Gene-tik yap›n›n de¤ifltirilme ifllemi, kendi tü-ründen ya da kendi d›fl›ndaki baflka birtürden olmak üzere iki flekilde olmakta-d›r. Bu ifllemin g›dalarda uygulanmas›nada GDG (geneti¤i de¤ifltirilmifl g›da)ad›n› veriyoruz. Uzun süreden beri gün-demimizi iflgal eden genetik g›dalar vebununla beraber birdenbire önem kaza-nan organik üretimlerin daha iyi anlafl›-labilmesi için konunun ad›n› koyarak

daha do¤rusu tarif ederek bafllamaktayarar var. Gerçektende art›k yaflam›m›-za istesek de istemesek de giren GD G›-dalarla ilgili olarak konunun tüm yönle-riyle, çok genifl boyutlu olarak tart›fl›l-mas› gerekir. Bu gün gerek bilim adam-lar› gerekse tart›flman›n di¤er bileflenle-ri ortak bir noktada buluflam›yorlar. Ta-raflardan birisine göre GDG ve GMO’larkesinlikle ret edilmelidir. Zira bu g›daveya organizmalar hem insan sa¤l›¤›nahem de çevreye zarar vermektedirler.Bu g›dalar gelecekte sadece do¤ay› tah-rip etmekle kalmayaca¤› gibi insan sa¤-l›¤›n› da ciddi boyutlarda riske edecek-tir. Di¤er tarafa göre ise, bunun tam ak-sine GDO’lar›n kullan›lmas›n›n insansa¤l›¤›na hiçbir zarar› olmayaca¤› gibiartan nüfusun g›da gereksinimini karfl›-

lamak ve daha az ilaç kullan›m›na uy-gun olarak üretim yapmak için de çokyararl› olaca¤› görüflündeler.

‹flte tam bu noktada anl›yoruz ki bu-rada taraf olmak ya da olmamak bafll›bafl›na bir tart›flma konusudur. Görül-dü¤ü gibi bilim adamlar› fikir birli¤iiçinde de¤ilken biz tüketicilerin karfl›tya da yandafl olmam›zdan daha önemliolan nokta konunun felsefesidir. Baflkabir ifadeyle konunun yarar ve zararlar›-n› bilim adamlar›n›n uzlaflmas›na b›ra-karak verimli topraklar› bu kadar zenginolan ülkemizin GDO ekimine veya GDG›dalara ihtiyac›m›z›n olup olmad›¤›n›konuflmak gerekir –ki bize göre yoktur.O halde neden buna gerek duyulmakta-d›r diye sorabiliriz. Yan›t olarak da yan-l›fl politikalar, kendi kaynaklar›m›z›n ye-terince de¤erlendirilememesi ve d›flaba¤›ml›l›k diyebiliriz.

2 M‹LYON DÖNÜM ARAZ‹EK‹LM‹YOR

Bugün ülkemizde 2 milyon dönüm-den fazla verimli ancak ekilemeyen yada ekilmeyen arazimiz mevcuttur. Bu

MAKALE

68 PERDER

GENET‹⁄‹ DE⁄‹fiT‹R‹LM‹fi ORGAN‹ZMALAR“Bugün ülkemizde 2 milyon dönümden fazla verimli ancak ekile-meyen ya da ekilmeyen arazimiz mevcuttur. Bu verimli araziler or-ganik üretim için haz›rd›r. Y›llarca ölüm tarlalar› ifllevi gören ma-y›nl› arazilerin hala de¤erlendirilmemesi ise ayr› bir içler ac›s› du-rumdur.”

TMMOB G›da Mühendisleri Odas›Yönetim Kurulu II. Baflkan›KAD‹R DA⁄HAN

verimli araziler organik üretim için ha-z›rd›r. Y›llarca ölüm tarlalar› ifllevi gö-ren may›nl› arazilerin hala de¤erlendi-rilmemesi ise ayr› bir içler ac›s› durum-dur. Üzerinde durulmas› gereken baflkaönemli bir nokta da GDO’lar hakk›ndayeterli bilgiye sahip olmakt›r. fiayet tü-keticinin herhangi bir uyar› veya aç›kla-ma yoksa tüketti¤i g›dan›n GDO içeripiçermedi¤ini anlayabilmesi mümkünde¤ildir. Ve yine biliyoruz ki bu g›dalarherhangi bir flekilde sofralar›m›za ra-hatl›kla gelebilmektedir. Ve s›n›rlar›-m›zda bu ürünlerin tespitini yaparakgirmesini önleyecek bir yap›lanma he-nüz kurulmufl de¤ildir. S›n›rlar-dan girdikten sonra ise art›kçok geçtir. Gerçekten de eli-mizde bu ürünlerin alerji-lere neden oldu¤una,salg›n hastal›klara yolaçt›¤›na dair bilimselaraflt›rmalara dayal›veriler var m›d›r?Yoksa varsay›mlar-dan m› ibarettir? Bu-gün flunu biliyoruz kiABD ve Çin’de üretimyap›l›rken birçok Avru-pa ülkesinde denemeamaçl› ve kontrollü ola-rak üretim yap›lmaktad›r.Verimin artt›¤›na dair id-dialar mevcuttur. Bu iddialardaha çok kullan›lan zirai ilaçla-r›n azalmas›, zararl› ve yabanc› ot-lar›n önlenmesi ile daha az toprak kul-lan›larak daha fazla ürün elde edilmesibiçimindedir. Ayr›ca GDO’lu tohumla-r›n kullan›lmas›yla, topra¤›n ve yer alt›sular›n›n kimyasal maddelerle kirlen-mesi önlenmifl olaca¤› ve buna paralelolarak verimin artaca¤› kabul edilmek-tedir. Özellikle ABD’de GDO’lardan ya-rarlan›larak kullan›lan zirai ilaçlarda bü-yük oranda azalma ve üreticiye ekono-mik getirilerde art›fl sa¤land›¤› belirtil-mektedir. Ayn› fiekilde A Vitamini kat-k›l› pirinç üretimi, niflasta ve aminoasitoran› artt›r›lm›fl patates gibi ürünlerinyan› s›ra meyve ve sebzeler de raf öm-rünü uzatan çal›flmalarda baflar› sa¤lan-m›fl ve bu geliflmeler g›da üretimindeverimi artt›ran geliflmeler olarak kabuledilmifltir.

H‹ÇB‹RfiEY ‹NSANSA⁄LI⁄INDAN DAHA ÖNEML‹DE⁄‹L

AB ülkelerinden Almanya, Roman-ya, Bulgaristan ve ‹spanya da genel an-lamda GDO üretimi yap›lmakla birliktebu ürünlere flüpheyle yaklafl›ld›¤› içinüretim yayg›n de¤ildir. Buna karfl›ndünya üzerinde ABD, Arjantin, Kanada,Brezilya, Çin, Uruguay, Meksika, Filipin-ler, Hindistan, Avustralya, Honduras veEndonezya GDO üretimi yapmaktad›r.GDO üretimi yap›lan alanlar 60 milyonhektar›n üzerindedir. Bu üretimin bü-yük bölümü de ABD, Kanada, Arjantin,

Brezilya ve Çin’dir. G›da Mühendisleriolarak üzerimize düflen temel görevinbilimsel verilere dayanarak konuyu tümboyutlar›yla tart›flmak oldu¤unu tekrar-l›yoruz. Çünkü hiçbir fley insan sa¤l›¤›n-dan ve üzerinde yaflan›lacak sa¤l›kl› birçevreden daha önemli de¤ildir. Ayr›cabiliyoruz ki GDO’lu ürünlerin kullan›l-mas›n›n sorunu daha çok gelecekle ilgi-lidir. Ve gelecekle ilgili kayg›lar her za-man vard›r ve var olacakt›r. Bu yüzdenbu ürünlerin kullan›lmas› hangi taraf›hakl› ç›karacakt›r bilemiyoruz. Ancak“g›da güvencesi” penceresinden bakt›-¤›m›zda bu ürünlerin sadece birkaç fir-man›n egemenli¤inde üretilmesi hatta

büyük bölümünü bir ABD firmas›n›ngerçeklefltirmesi düflündürücü ve

önemlidir. Sadece bu yönüylebakt›¤›m›zda bile bunu geri dö-nülmez bir tekelleflmeye gide-ce¤i aç›kt›r. Tüketicinin veçevrenin tart›fl›lan sa¤l›k risk-leri ise g›da güvenli¤i aç›s›n-dan önemlidir. Ve de kesin-likle var olan endifleler gide-rilmeden gerek GDO üretimi-ne gerekse GD G›dalar›n tü-ketimine izin verilmemelidir.

Tar›m ve Köy ‹flleri Bakan-l›¤› da 1988 y›l›ndan beri ko-

nuyla ilgili olarak yasal çal›flma-lar bafllatm›flt›r. Ne var ki bu çal›fl-

malar bafllat›ld›¤›ndan günümüzekadar yeterince tart›fl›ld›¤›, konuyla

ilgili uzman kurum ve kurulufllardanyeterince yararlan›ld›¤›n› söylemek zor.Bu yüzden de kafalar›n çok kar›flt›¤›n›biliyoruz. Hatta bir panik ortam› olufltubile. Neredeyse tüketilen her g›da mad-desi laboratuar analizi yap›lmadan tüke-tilemeyecek bir paranoyaya dönüflmeküzeredir. Sa¤l›kl› ve önyarg›lardan uzakbir flekilde konuyu tüm bileflenlerle tar-t›flarak her fleyden önce kafa kar›fl›kl›¤›-n› gidermek kaç›n›lmaz bir görev olarakönümüzde durmaktad›r. Zaten toplum-da hemen her konuda oluflmufl olan ger-ginlik ve stresin üzerine bir de tüketti¤ig›dalar›n endiflesi eklenirse herhalde or-taya masumane sonuçlar ç›kmayacak vebundan hepimiz sorumlu olaca¤›z. Tüminsanl›¤›n yeterli, dengeli ve güvenli g›-dalarla beslendi¤i, bar›fl içinde yaflaya-ca¤› bir dünya dile¤iyle.

PERDER 69

GDO’lu tohumlar›nkullan›lmas›yla, topra¤›n veyer alt› sular›n›n kimyasal

maddelerle kirlenmesiönlenmifl olaca¤› ve buna

paralel olarak veriminartaca¤› kabul edilmektedir.

“fiiddeti yok eden fliddet, yalanla-

r›n en alçakças› de¤ilse vehimlerin

en flairanesi. Her kavgan›n ezeli

mazereti: son kavga olmak”

Cemil Meriç

Bugünlerde iletiflim ve davran›flbilimleri kitaplar›nda flu tip ya-z›lara çok s›k rastl›yorum.

“Kifliler aras› ve gruplar aras› ça-t›flma evrensel bir kavramd›r.”

“Sosyal bir varl›k olan insan›n bi-rey ve gruplarla çat›flmaya girmemesiimkans›zd›r.”

“K›t kaynaklar, çat›flmalar›n temelnedenidir.”

“Çat›flma, kurumsal ve kiflisel geli-flim arac› olarak görülmelidir” Bu ve

benzeri sözler o kadar s›kl›kla dillen-diriliyor ki, nerede ise insano¤lununyard›mlaflma ve iyilik için de¤il, at›fl-ma ve çat›flma için yarat›ld›¤›na inan›rolduk. Bu tür söylemler sadece kitap-larla s›n›rl› olsa gene iyi. Öz benlikleri-ni yar›flmac› bir ihtiras›n tutkusunakurban vermifl, kendi egosu ve menfa-atlerinden baflka fleylere odaklanmay›baflaramayan sözde iflletmecilerle, varolufl amaçlar›n› para ve kazanç ekse-nine kilitlemifl “neo flirket bebeleri”deayn› hastal›kl› anlay›fl›n tutsa¤› olmufl

görünüyorlar.Üzülerek belirtelim ki sokakta, ifl-

yerinde ve medyada gördüklerimiz,olumlu çal›flmalardan çok, yüksekdozda kavga, niza ve çat›flmalardanoluflmaktad›r. ‹nsan olumlu bir varl›koldu¤una göre, hayat›m›z çat›flma veçekiflmelerle örülü a¤›r bir z›rh›n ard›-na gömülemez. Beyinlerimiz birbirimi-zi anlamak ve yorumlamak üzerine di-zayn edildi¤i halde, hala kendi do¤a-m›za ayk›r› davranarak, neden kendi-mizi yar›flma ve çat›flmalarla örülü birhayata tutsak etmekteyiz?

BEN MERKEZC‹L‹KVE “ÇEVRE” FAKTÖRÜ

Kiflisel olarak, çat›flman›n temel

■ fiABAN ÇOBANO⁄LUD‹L VE ‹LET‹fi‹M UZMANI

ÇATIfiMA PS‹KOLOJ‹S‹VE SOSYAL ZIRH

MAKALE

70 PERDER

nedenlerinin davran›fl bilimleri kitap-lar›nda yaz›ld›¤› gibi, kaynaklar›n,menfaatlerin, güç ve statünün payla-fl›lmas› ile ilgili oldu¤unu sanm›yo-rum. Çat›flman›n bunlar›n ötesinde,daha içsel ve etik boyutunun oldu¤u-nu düflünüyorum. Çevremizi ve içindeyaflad›¤›m›z dünyay› homojen bir ya-p›ya dönüfltürme hevesi iç ve d›fl ça-t›flmalar› körüklüyor. Bu yaklafl›m, birtür tek tiplefltirme anlay›fl›n› tetikli-yor. ‹nsanlar homojen olsun, düflünce-ler, ifl yapma pratikleri, siyasal yakla-fl›mlar, zevkler ve renkler hep benzerolsun tutkusu, çat›flmac› psikolojininönemli bir tetikleyicisi konumuna gel-mifl bulunuyor.

Bir baflka ifade ile tekelci moder-nizmin merkez ve çevre tan›m›, çat›fl-malar›n özünü teflkil ediyor sanki. Ne-dir bu merkez ve çevre anlay›fl›? Mer-kezde sadece biz oturuyoruz. Gücü veotoriteyi biz temsil ediyoruz. Merkezdedi¤imiz ve her fleyin ortas›na yer-lefltirdi¤imiz, bu dokunulmaz ve eriflil-mez konumumuza olas› müdahalelereizin vermiyoruz. Adeta çevremize gö-rünmez a¤lar oluflturarak, merkeziimparatorlu¤umuzu ulafl›lmaz yap›yo-ruz. Çevre, sanki bizim gezegenimizgibi etraf›m›zda pervane oldu¤undamutlu oluyoruz. Yörünge d›fl›na ç›k-malara katiyen izin vermiyoruz. Etra-f›m›zdaki tüm uydular›n, ancak mer-kez olarak bizim hesaplad›¤›m›z veçizdi¤imiz yörüngede hareket etmele-

rine izin veriyoruz. Bu tablo, ben mer-kezli bak›fl›n ac› bir görüntüsünü olufl-turuyor. Dahas› da var. Baz› insanlar,baz› flirketler ve hatta baz› ülkelerkendi havzalar›n›n d›fl›nda kalanlar›ntamam›n› çevrede, kendilerini de mer-kezde konumland›rm›yorlar m›? Çat›fl-malar›n ana kayna¤›n› bu merkez-çev-re iliflkisi oluflturmuyor mu? Merkezin

karfl› konulmaz gücü, çevre de boyune¤me ve e¤dirme yaklafl›m›n› ifade et-miyor mu? Bu anlay›fla göre, “Ro-ma’ya ç›kan birçok yol olsa da, Romabir tanedir” Ve oraya ancak, merke-zin çizdi¤i bir zihin haritas›n› takipederek ulaflabilirsiniz.

DAHA ÇOK ÜRET VEDAHA ÇOK TÜKET

Ne yaz›k ki, “daha çok üret ve da-ha çok tüket” fleklinde ifade edilen

bat› tarz› düflünce, baflka bir gerçekyokmufl gibi, tam da merkeze çörek-lenmifl bulunuyor. Merkez d›fl›ndabaflka hakikatlerin de olabilece¤i ol-gusuna ihtimal bile verilmiyor. Bencil,s›¤ ve bat›c› yaklafl›m, bütün gidiflatla-r›n ulaflabilece¤i ve hatta ulaflmas› ge-reken yegane yol haritas› olarak tak-dim edilmektedir. Bizce bu yaklafl›mönemli bir çat›flma dinami¤i olarakkabul edilmelidir. Yeryüzündeki çat›fl-malar›n temelini bat› dünyas›n›n üret-ti¤i bu bencil, antidemokratik ve y›k›-c› ötekilefltirme anlay›fl› tetiklemekte-dir.

SOSYAL ZIRH

Uluslararas› ve kültürleraras› plat-formlarda baflar› ile sergilenen mer-kez-çevre çat›flmalar›n›n yan›nda birde sosyal z›rhlarla örülü maskeli yüz-ler çat›flmas›ndan bahsetmemiz gere-kiyor. ‹nsan›n maskeli yüzü ile gerçekyüzü aras›nda bulunan köprüler at›l›r-ken, duvarlar sürekli yükseliyor. Mas-kelerle örülü toplumsal yüzümüz, ger-çek iflletim program›m›z olan öz kimli-¤imize ulaflmam›z› engelliyor. Bu du-rum stres ve psikolojik gerilimlerimi-zin esas›n› oluflturuyor. ‹nsan›n ger-çek ve evrensel yüzünü öz kimli¤i,sahte ve tasarlanm›fl yüzünü de mas-keli sosyal kimli¤i oluflturmaktad›r.Öz kimlik evrensel, maskeli yüz ise

az› insanlar, baz› flirketler ve hatta baz› ülkeler kendi havzalar›n›n d›fl›nda

kalanlar›n tamam›n› çevrede, kendilerini de merkezde

konumland›rm›yorlar m›? Çat›flmalar›n ana kayna¤›n› bu merkez-çevre

iliflkisi oluflturmuyor mu? Merkezin karfl› konulmaz gücü, çevre de

boyun e¤me ve e¤dirme yaklafl›m›n› ifade etmiyor mu? Bu anlay›fla göre,

“Roma’ya ç›kan birçok yol olsa da, Roma bir tanedir” Ve oraya ancak,

merkezin çizdi¤i bir zihin haritas›n› takip ederek ulaflabilirsiniz.

Ne yaz›k ki, “daha çok üret ve daha çok tüket” fleklinde ifade edilen bat› tarz› düflünce,

baflka bir gerçek yokmufl gibi, tam da merkeze çöreklenmifl bulunuyor. Merkez d›fl›nda

baflka hakikatlerin de olabilece¤i olgusuna ihtimal bile verilmiyor.

PERDER 71

B

Etraf›m›zdaki tüm uydular›n,ancak merkez olarak bizim

hesaplad›¤›m›z ve çizdi¤imizyörüngede hareket etmelerineizin veriyoruz. Bu tablo, ben

merkezli bak›fl›n ac› birgörüntüsünü oluflturuyor.

MAKALE

yöreseldir. ‹nsan, nerede ise tüm öm-rünü bu iki farkl› yüz aras›ndaki çat›fl-malar› dizginleyebilmek için harc›yor.‹ç ve d›fl yüzümüz aras›ndaki fark› da-raltabildi¤imizde, gerilimlerimiz düflü-yor, mutluluk, sevgi ve tatmin düzeyi-miz art›yor. ‹ki de¤iflik yüz aras›ndakifark› ne kadar küçültebilirsek, çat›fl-mac› ruh yap›m›z› da o kadar iyi kon-trol edebiliyoruz. Zira ruh kavga ve ih-tirastan ar›nd›¤›nda her fley gerçekdinginli¤ine ulafl›yor. Kin ve nefretduygusu, ruh kirlenmesinin ve çat›fl-malar›n bafllang›ç noktas›d›r.

Yaflad›¤›m›z dünya bizi öyle koflul-land›r›yor ve egolar›m›z› o kadar çokflifliriyor ki, kendimizi gere¤inden faz-la önemser hale geliyoruz. Üstelikmedyada ve ifl dünyas›nda gördü¤ü-müz rol modeller rekabetçi ve çat›fl-mac› kiflilikleri öne ç›kartarak, top-lumsal uzlaflman›n temellerini dina-mitliyor. ‹nsana hiç tek yak›flmayanbir kavga ve çat›flma ortam› sürekliolarak körükleniyor.

MASKEL‹ YÜZLER

Son birkaç y›ld›r izlenme rekorlar›k›ran baz› programlara bir göz at›n›z.Hemen hepsinde maskeli yüzlerle,güç ve kavgan›n sembolü olmufl i¤retitiplerle karfl›laflmaktay›z. Halk›m›z ençok ba¤›rana, en çok sald›rana övgüve puanlar› ya¤d›rm›yor mu? Medyapazarlamac›lar› sadece yar›flmac›lar›de¤il, seyircileri de ortal›¤› k›z›flt›ran,yang›na körükle giden ikiyüzlüler ara-s›ndan seçmiyor mu? Sözde masuma-ne evlilik programlar›nda bile en sonsorulmas› gereken sorular›, daha a¤›z-lar aç›l›r aç›lmaz ortalara dökmüyormuyuz? Saniyeler içinde yüzlere tak›-lan maskelerin birisi ç›kar›l›p di¤eritak›lm›yor mu? ‹nsan sevgisinin yeri-ne servet, flehvet ve flöhret üçlüsün-den oluflan sahte tutkular afl›lanm›yormu? Sözde bir paravan›n ard›ndan,milyonlar›n önünde insanlar›n geçmifl-leri ve zay›fl›klar› bir kilise itirafname-si gibi didik didik edilmiyor mu?Gençlerimizin önüne evlenme ve sos-yalleflme modeli olarak bunun gibi da-ha birçok yanl›fl› koymuyor muyuz?

“Yemekteyiz” benzeri programlar-la, insanlar›n bin bir çaba, al›n teri vegöz nuru ile sofraya koydu¤u nimetle-ri bile hiçten sebeplerle k›yas›ya elefl-tirmiyor muyuz? Büyüklerimizin, yer-de buldu¤u bir ekmek parças›n› bü-yük bir özenle ayakalt›ndan al›p öpe-rek bir duvar kovu¤una yerlefltirdikle-rini ne çabuk unutuverdik? Adeta birkufl sütü eksik sofralarla bile, milyon-larca aç bir ilaç insan›n gözleri önün-de dalga geçmek ne demek oluyor?“Allah Halil ‹brahim bereketi versin”fleklinde dua ve flükür etmemiz gere-ken sofralarda, ‹nsanlar Tanr› misafiriolduklar›n› unutarak, b›rak›n teflekküretmeyi, en ac› sözlerle hane sahipleri-ni küçük düflürmekten hiç çekinmi-yorlar. Dünyada marka oldu¤umuzTürk misafirperverli¤i bu hallere midüflecekti? Ziyaret ve ziyafet adab› di-ye bu tür edepsizlikleri mi sunacakt›kmilyonlarca insan›m›za? Daha neler,neler… Kat›labilmek için 2.5 milyoninsan›n baflvurdu¤u yar›flma program-lar›nda, insanlar›n nas›l servet ve flöh-ret düflkünü budalalar haline dönüfl-türüldü¤ünü siz de görüyorsunuz.Çok çeflitli sorunlarla zaten iyiden iyi-ye bunalm›fl bir topluma, bundan bafl-ka hangi yöntemlerle sosyal z›rh ve zi-hinsel esaret prangas› tak›labilir ki?

EL ELE MÜCADELE

‹nsani iliflkilerin kalitesini artt›ranve benzersiz k›lan fley, maskelerin vesosyal z›rhlar›n arkas›na gizledi¤imizçat›flmac› ruh yap›m›z olamaz. Bu top-raklarda binlerce y›ld›r var olan birey-sel ve toplumsal kültürümüzün temelharc›n› oluflturan diyalog, hoflgörü veuzlafl› kavramlar›n›n üstüne ölü topra-¤› atamay›z. Ülkemizde, Darwin’in,“Var Olma Mücadelesi Yasas›”, dema-gojik çarp›tmalarla “Büyük bal›k kü-çük bal›¤› yutar” analojisine dönüfltü-rülmüfltür. Oysaki do¤al olan, didiflmeve kavga de¤ildir. Do¤al olan insanide¤erlerle insanca yaflayabilmektir.‹nsani de¤erler ile anlatmak istedi¤i-miz, toplumsal statüsü, e¤itimi, eko-nomik durumu, ifl ve mesle¤i ne olur-sa olsun "insan" a sayg› anlay›fl›n›n bü-

tün kayg›lar›n üstünde ele al›nmas› veinsan iliflkilerinin “Yarat›lan› hofl gör-dük Yaratandan ötürü” temeline otur-tulabilmesidir. ‹yi bilinmelidir ki, in-san, mutlulu¤un en büyü¤üne, kavgave çat›flmalarla de¤il, ancak öteki in-sanlarla uyum ve ahenkli bir ba¤ kur-makla kavuflabilir. Hat›r›m›zda bulun-mas› gereken bir nokta daha var: ‹çi-mizdeki kin ve kavgac› ruh hali büyü-dükçe, biz kavga etti¤imiz insandandaha küçük konuma düflmekteyiz.Toplumumuzun kanayan yaras› duru-mundaki bu tats›z konuyu güzel birtavsiye ile bitirelim: Hayatlar›n› yük-sek fleylerin yolunda harcayanlar, hiç-bir zaman ölmezler ve de el ele vereninsanlar›n kollar›, her yere uzan›r.

72 PERDER

Günümüzde perakendecilik sektö-rü h›zla geliflmekte, çok say›daperakendeci iflletme aç›lmakta

ve iflletmeler aras› rekabet artmaktad›r.Yo¤un rekabet koflullar›, “müflteri tatmi-ni sa¤lama ve müflteri sadâkati kazanma”amaçlar› do¤rultusunda faaliyet göstereniflletmeleri olumlu etkilerken, klasik pa-zarlama yaklafl›m› ile tüketiciye ulaflmayaçal›flan iflletmeler için hüsrana yol aç-maktad›r. Müflteriler art›k bilinçlenmek-te, sat›n ald›klar› mal için ödedikleri be-delden daha fazlas›n› talep eder hale gel-mektedirler. Baflka bir deyiflle müflterilerkendisine de¤er sunan iflletmelere yö-nelmektedirler. Böyle bir ortamda müfl-terilerin bireysel ihtiyaçlar›na süreklikarfl›l›k verebilen iflletmeler uzun vadedebaflar›l› olacaklard›r. Müflterinin iflletme-nin en önemli varl›¤› oldu¤unu kabul et-mek, bu müflterilerle karfl›l›kl› iletiflimedayanan uzun dönemli bir iliflkiyi gerek-tirmektedir.

MÜfiTER‹ SADAKAT‹N‹N ‹fiLETMELER ‹Ç‹N ÖNEM‹

En genifl anlam› ile müflteri sadakati,müflterinin seçim hakk› oldu¤unda, ayn›markay› sat›n alma ya da benzer ihtiyaç-lar›na çözüm bulmak için her zamankis›kl›kla ayn› ma¤azay› tercih etme e¤ili-mi, arzusu ve eylemi olarak tan›mlanabi-lir (Odabafl›, 2000). Çevresel flartlar vepazarlama çabalar›, yönelme davran›fl›n›etkilese bile, markaya veya ma¤azayaba¤l› olmak sat›n almay› do¤uracakt›r.Dolay›s›yla müflteri sadakati kazanma

program›, rakiplere oranla müflterileredaha fazla de¤er sunma üzerine odakla-nan bir yaklafl›md›r.

Müflteri sadakati kazanma sonucu ifl-letmelerin elde edebilecekleri faydalar›flu flekilde aç›klayabiliriz:

Sat›fllar›n artmas›: Müflteri sadaka-ti kazanmak, sat›fllarda istikrar sa¤lamak-ta ve yeni müflterileri elde etmeyi kolay-laflt›rmaktad›r. Elde edilen bu sonuç, fluflekilde aç›klanabilir: iflletme ile ifl yapma-ya devam eden müflteriler, de¤erleri git-tikçe artan varl›klard›r ve her y›l gittikçeartan net nakit ak›fl› yarat›rlar (Doyle,2003).

Düflük maliyet: Sad›k bir müflteriyehizmet sunmak ve sat›fl yapmak daha azmaliyetli oldu¤u gibi mevcut müflterilerikorumak verimli çal›flmay› da beraberin-de getirmektedir. Yeni müflteriler elde et-mek, mevcut müflterilerin büyük bir k›s-m›n›n flirketten uzaklaflmas›n›n yaratt›¤›etkiyi gizlemektedir. Oysa yüksek uzak-laflma oran› kârl› büyümeyi ulafl›lmaz ya-par. Durum t›pk› dibi delik kova gibidir,kovadaki delik ne kadar büyük olursa pa-zarlaman›n kovay› doldurma ve dolu tut-ma ifli o kadar zorlafl›r (Doyle, 2003). Do-lay›s›yla kaybedilen bir müflterinin yerinebenzerini koyabilmek için en az befl katdaha fazla zaman, enerji ve para harca-mak gerekmektedir (Karpat, 1998).

MÜfiTER‹ SADAKAT‹ KAZANMAARACI OLARAK FREKANSPAZARLAMA

‹flletme hakk›nda tüketicilerde olu-

flan güçlü memnuniyet yarg›lar›n›n so-nucu, müflteri sadakati olmaktad›r. Müfl-teri tatmini sa¤layacak ve tercihe yolaçacak temel uygulamalar, iflletmenin iç-d›fl fiziksel tasar›m›, ma¤aza içi yerleflimdüzeni ve yeri, ürün çeflitlili¤i, fiyat, et-kin sat›n alam notas› iletiflim teknikleri,sat›fl elemanlar›, reklam ve promosyonçabalar›, müflteri hizmetleri gibi uygula-malarda etkinlik sa¤lanmas› ve müflteri-lerin dikkate al›narak uygulanmas› zo-runludur.

MÜfiTER‹ ‹L‹fiK‹S‹

‹kinci aflamada ise müflteri ile ö¤re-nen bir iliflkiye girilmelidir. Böyle bir iliflkikapsam›nda müflteri beklentileri ve tat-min seviyeleri tespit edildi¤i gibi, karfl›-l›kl› bir güven ortam› da yarat›labilir.

Sad›k müflterilerin yarat›lmas› süreci,kârl› müflteriler için de¤er yaratma esas›-na dayal›d›r. Bu kapsamda müflteriler ileiletiflim kurma ve iletiflim sonucu eldeedilen bilgilerin hizmet performans›naaktar›lmas› için müflteriler ile ilgili tümbilgileri kapsayan bir veri taban› olufltu-rulmal›d›r. Perakendeci isletmelerde fre-kans pazarlamas› olarak da bilinen s›kalan müsteri programlar› (frequent buyerprogram) ya da sadakat programlar›, pe-rakendecilerin bu arac›n önemini anla-maya bafllad›klar›ndan beri h›zla gelifl-mektedir. Perakendeciler veri tabanlar›n›kullanarak, bu programlar› gelifltirirler vebu sayede müflteriyle iliflkileri sa¤lamlafl-t›r›rlar (Dunne vd., 2002). Perakendeci-ler üç sebepten ötürü sadakat program-

■ YRD. DOÇ. DR. SUZAN ÇOBANERC‹YES ÜN‹V. NEVfiEH‹R ‹KT‹SAD‹ VE ‹DAR‹ B‹L‹MLER FAKÜLTES‹ ‹fiLETME BÖLÜMÜ

PERAKENDEC‹L‹KTEMÜfiTER‹ SADAKAT‹ KAZANMAVE FREKANS PAZARLAMA

MAKALE

74 PERDER

lar› uygularlar: Sad›k müflteriler hakk›ndabilgi toplamak, onlar› elde tutmak ve da-ha fazla ve s›k sat›fl yapmak. Bir müflterisadakat program› en basit anlat›mla müfl-teriyi tan›mak ve ödüllendirmek için ge-lifltirilmifl bir mekanizmad›r.

En tipik müflteri sadakat program›uygulamalar›nda, üyelik kartlar› kullan›-larak, sat›n alma noktalar›nda al›flveriflmiktar› kaydedilmekte ve ödül miktar› buverilere göre belirlenmektedir (Allaway,vd, 2006). Kartlar yoluyla müflterilerinkiflisel bilgilerinin yan› s›ra sat›n almadavran›fllar› da ayn› veri bankas›na kay-dedilmektedir (Ziliani ve Bellini, 2004).Ma¤aza kartlar›n›n bu flekilde uygulan-mas›n›n perakendecilere sa¤lad›¤› flu gibifaydalar vard›r.

■ Her müflteri ile do¤rudan ba¤lant›kurabilmeyi sa¤layan detayl› bilgilerin el-de edilmesi,

■ Her müflterinin sat›n alma al›flkan-l›¤› hakk›nda detayl› ve do¤ru bilgi sahibiolabilme,

■ Kart sahiplerinin tan›narak tercih-leri do¤rultusunda farkl› bir hizmet alma-s›n›n sa¤lanmas›,

■ Promosyon etkinliklerinin takipedilebilmesi,

■ En kârl› müflteri gruplar›n› hedefalarak, kârl›l›¤› art›racak stratejik pro-mosyonlar›n düzenlenmesine olanak ta-n›nmas›.

SONUÇ

Perakendeciler için sad›k müflterile-re sahip olmak, rakipleriyle rekabette üs-

tünlük sa¤layabilecek bir araç niteli¤in-dedir. Çünkü yeni bir müflteri kazanma-n›n maliyetinin mevcut müflterileri eldetutma maliyetinden daha yüksek oldu¤ubilinmektedir.

Dolay›s›yla müflteri sadakati olufltu-rabilen perakendeciler maliyetleriniönemli ölçüde düflürerek karl›l›klar›n›artt›rabilmektedir. Bu sonuca ulaflmakiçin pazarlama yöneticileri, müflterileriile güven unsuruna dayal› ve uzun vadeliiliflkiler kurmalar›n› sa¤layacak planlargelifltirmeli ve uygulamal›d›rlar. Peraken-decilerin sadakat programlar› arac›l›¤› ilemüflteri ile uzun vadeli, kal›c› iliflkiler

kurmas›n› sa¤lanmakta ve dolay›s›ylamüflteri sadakati oluflturulabilmektedir.

Perakendecilikte frekans pazarlamave sadakat programlar›n›n modern tek-niklerinden biri olan perakendeci kartla-r›, s›k al›flverifl yapan müflteriler ile bire-bir iliflkilerin gelifltirilmesi ve onlara yö-nelik özel pazarlama uygulamalar› yap›la-mas›na imkan tan›maktad›r. Baflar›l› veyarat›c› uygulamalarla iflletme ve müflteriaras›nda özel bir ba¤ oluflturulabilir veuzun vadeli müflteri iliflkileri sa¤lanabilir.

KaynakçaAllaway, A.W., Gooner, R.M., Berkow›tz, D. ve Dav›s

L., “Deriving And Exploring Behavior Segments Within A

Retail Loyalty Card Program”, European Journal of Marke-

ting, Vol. 40, (11/12), 2006, ss 1317- 1339.

Doyle P., De¤er Temelli Pazarlama, Mediacat Yay›ne-

vi, ‹stanbul 2003.

Dunne, M. Patrick, Robert F. Lusch ve David A. Grif-

fith, Retailing, Fourth Edition, Harcourt College Pub., USA,

2002.

Gürefl N., “Müflteri Kay›plar›yla ‹lgilenilmesinin ‹fllet-

me Aç›s›ndan Önemi” Pazarlama Dünyas›, Y›l:18, Say›:2,

Mart-Nisan 2004, ss. 54-57.

Karpat, I., “Müflteri Tatmininin Sa¤lanmas›”, Pazarla-

ma Dünyas›, Y›l:12, Say›:71, Eylül-Ekim 1998, ss. 22-24.

Odabafl›, Y., Müflteri ‹liflkileri Yönetimi, Sistem Yay›n-

c›l›k, ‹stanbul, 2000.

Orel Demirci F., “Müflteriyi Nas›l Sad›k K›lars›n›z?”,

http://www.fatmaorel.net/tem_07.pdf.

Yeniçeri T.Ve Erten E, “Ma¤aza Sadakat Programlar›-

n›n Alg›lanmas›, Güven, ‹liflkiyi Sürdürme ‹ste¤i ve Ma¤aza

Sadakati Aras›ndaki ‹liflkilerin Yap›sal Eflitlik Modeli ‹le‹n-

celenmesi”,http://journal.dogus.edu.tr/13026739/

2008/cilt9/sayi2/m00203.pdf.

Ziliani, C. Ve Bellini, S., “From Loyalty Cards To Mic-

ro-Marketing Strategies: Where Is Europe’s Retail Industry

Heading?”, Journal of Targeting, Measurement and Analy-

sis for Marketing, Vol. 12 (3), 2004, ss.281-290.

üketiciler ve tüketiciler ile iletiflimin artan önemikadar, bilgi iletiflim teknolojilerinin perakendecilik

sektöründen artan kullan›m› ile iflletmeler, müflterilerile iletiflimde etkin sürekli ve birebir iletiflim f›rsat›

yakalam›fllard›r. Frekans pazarlama olarak da bilinenbu yaklafl›m sayesinde çok say›da müflteri hakk›nda

bilgi toplanmas›, analiz edilmesi, onlar›n özel ihtiyaçlar›n›nkarfl›lanmas› ve beklentilerine h›zla cevap verilmesisa¤lanm›flt›r.

T

PERDER 75

Yaflam›n her alan›nda karfl›m›zailetiflim kurmakta zorland›¤›-m›z kifliler ç›kabilir ve çözmek-

te zorland›¤›m›z, bizi strese sokan du-rumlarla karfl›laflabiliriz. Söz konusu iflyaflam› oldu¤u zaman zor insanlarla vezor durumlarla bafla ç›kmak dahaönemli bir sorun haline gelir. Çünkübafl edemedi¤imiz her iliflki ve durumifl yerinde hem bizim baflar›m›z›, veri-mimizi, mutlulu¤umuzu hem de çal›fl-t›¤›m›z ifl yerinin verimini ve huzurunuetkiler.

‹letiflim kurulmakta zorluk çekileninsanlara zor insanlar, strese sokan veçaresiz b›rakan durumlara zor durum-lar diyoruz. ‹fl yerinde bazen bizimleayn› konumda çal›flan, bazen yöneticioldu¤umuz bazen de müflterimiz olanzor insanlarla karfl›laflmaktay›z. Kimizaman onlardan uzak durmak iyi birçözüm olsa da, bunu devaml› yapma-m›z olas› de¤ildir. O kiflilerle çat›flmayagirmek ise sorunu çözmek yerine artt›-r›r. Bu nedenle bireylerin kimlerin vehangi durumlar›n kendilerine zor gel-di¤ini, zorlanmaktaki nedenlerini vezor insanla bafla ç›kmak için nas›l dav-ranmalar› gerekti¤ini ö¤renmeleri ge-rekir.

Kurum ve bireylere “Zor ‹nsanlarlaBafla Ç›kma” e¤itimi ile neler yapabile-ce¤imizi ö¤reterek kendimizi tan›ma-y›, iletiflim yöntemlerini ö¤renmeyi,kimlerin ve hangi durumlar›n bize zorgeldi¤ini anlamay›, zorluklar›n getire-ce¤i olumsuzluklar› engellemeyi ve bafletmeyi ö¤renerek bireysel ya da ku-rumsal geliflime katk›da bulunmay›sa¤l›yoruz.

E¤itim süresince bu içeri¤e ek ola-rak baz› interaktif oturumlarla kendi-mizi tan›ma, bize zor gelen insanlar› vedurumlar› anlama, zor insan ve durum-larla bafla ç›kma için senaryolar üzerin-den uygulama oturumlar› oluflturuyo-ruz.

ZOR ‹NSANLARLA BAfiAÇIKMADA ÖNEML‹ NOKTA-LARGünlük hayat›m›zda iletiflim kur-

makta bizi zorlayan “zor insan” faktö-rünü yenebilmek ve bafla ç›kabilmekiçin baz› takip edilmesi gereken yollarvard›r.

Bu konuda takip edilmesi gerekenrota flöyledir;

Önce kendimizi gözden geçirme-miz gerekir. ■ Kifli bana m› zor geliyor? Niçinonunla iliflkinin zor oldu¤unu düflünü-yorum?■ Kendinizi tan›y›n. Nas›l iletiflim kur-du¤unuzu de¤erlendirin.■ Karfl›n›zdaki kiflinin iletiflim biçiminide¤erlendirin.■ ‹letiflimi sürdürmeniz gerekip gerek-medi¤ine karar verin■ Sakin olun■ Davran›fl biçiminizi de¤ifltirmeye ça-l›fl›n■ Stres ve öfke ile mücadele etmeyiö¤renin

PS‹KOLOJ‹

76 PERDER

ZOR ‹NSANLARLA BAfiA ÇIKMAKKurum ve bireylere “Zor ‹nsanlarla Bafla Ç›kma” e¤itimi ile neler yapabilece¤imizi ö¤reterek ken-dimizi tan›may›, iletiflim yöntemlerini ö¤renmeyi, kimlerin ve hangi durumlar›n bize zor geldi¤inianlamay›, zorluklar›n getirece¤i olumsuzluklar› engellemeyi ve bafl etmeyi ö¤renerek bireysel yada kurumsal geliflime katk›da bulunmay› sa¤l›yoruz

E⁄‹T‹M‹N AfiAMALARI

● Kiflilik nedir?● Kiflilik nas›l oluflur?● Kendimizi tan›mak● ‹letiflim becerilerimiz anlamak● Zor insanlar bana neden “zor”

geliyor● ‹nsanlar neden zordur● Zor insanlar›n iletiflim biçimleri ● Zor insanlarla uygun iletiflim● Kendimizi do¤ru ifade etmek ● Çat›flma ile bafla ç›kabilme● Zor insanlara oluflan öfkeyi

yönetebilme

■ Unutmay›n yap›lan davran›fllar kifli-sel olarak sizi hedef almamaktad›r■ Amaç, karfl›n›zdakini de¤ifltirmekde¤il, kendinizi de¤ifltirmek olmal›■ Siz tutum de¤ifltirirseniz, karfl› tarafda de¤iflecektir. De¤iflmese bile sizirahats›z edemeyecektir.

ZOR MÜfiTER‹ FAKTÖRÜHemen hemen her sektör bu e¤i-

timlere ihtiyaç duyuyor. Her hangi biralanda sat›fl yapanlar daha çok müflte-rilerle olan iliflkilerinde zorluk yaflad›k-lar› için e¤itim almak istiyorlar. Müflte-riden vazgeçme flanslar› hemen hemenyok. Ancak zor müflterilere ve onlar›noluflturdu¤u zor durumlar baflar›lar›n›düflürüyor. Örne¤in devaml› flikayeteden ya da her fleye öfkelenen insanlarciddi sorun olabiliyor.

Yöneticiler için zor çal›flanlar sorunyarat›yor. Ekip yönetmek ve uyumusa¤lamak zor insanlar taraf›ndan sorunhaline getiriliyor. Pasif direnenler, herfleyi bildi¤ini iddia edip ifl yapmayanlaryöneticilerin s›k›nt›s›.

Ayr›ca bir kurumun içinde çal›flan-lar aras›nda zor insanlar›n yaratt›¤› du-rumlar, ifl arkadafllar› aras›nda s›k›nt›-ya, huzursuzlu¤a neden oluyor. Müflte-riler ve yöneticiler karfl›s›nda zor du-rumlara yol aç›yor.

E¤itim program›n›n; nas›l alg›l›yo-ruz, nas›l iletiflim kuruyoruz, “Zor” ola-rak de¤erlendirdi¤imiz kifli ve durum-lar› niçin zor buluyoruz, kendimizi na-s›l de¤ifltirebiliriz, olumsuz durumlar›ve iliflkileri olumluya yöneltme beceri-si, ifl yerinde do¤ru iletiflimle daha ve-rimli ve etkili olabilmek konular›ndabeceri kazand›rmas› beklenmektedir.

Enstitümüzün amac› bireyle-rin, ailelerin ve okullar›n, hem özelhem de ifl yaflamlar›nda yaflamkalitelerini yükseltmek. Yaflam›nanlam› bilgiyle ço¤al›r. Bilgi sahibibireyler sa¤l›kl› aileler oluflturur.Bilgi sahibi bireyler dengeli ifl ya-flam›n› yakalar. Bilgiyi do¤ru yö-neten okul baflar›ya ulafl›r. Bilgilibireylerin oluflturdu¤u toplum de-¤erlerine, sosyal sorumluluklar›nasahip üst düzey bir toplumdur.Yaflamak ve kaliteli yaflamakönemlidir. Bunu sa¤laman›n yoluise bilerek yaflamakt›r.

Prof. Dr. Bengi Semerci, ekibiile birlikte edindi¤i bilgi ve dene-yimi daha genifl kitlelerle paylafla-bilmek ve sosyal sorumluluk pro-jelerini daha etkin hale getirebil-mek için Bengi Semerci Enstitü-sü'nü kurmufltur.

Enstitü bir kaç alanda çal›fl-maktad›r. E¤itim programlar› d›-

fl›nda, kurumsal yap›lanma içindekurumlara, özellikle aile flirketleri-ne yönelik flirket gelifltirme, sorunçözme, planlama ve sürdürmekonular›nda dan›flmanl›k hizmetivermekte. Kurumsal dan›flmanl›-¤›n yan› s›ra çal›flan kiflilerin he-deflerinin belirlenmesi ve kifliselgeliflimlerinin sa¤lanmas›na katk›amaçl› bireysel koçluk ve mentor-luk olarak bireysel dan›flmanl›khizmeti bulunmaktad›r.

Ayr›ca, Bengi Semerci Ensti-tüsü’nde; kurum kültürü olufltur-ma, etkin liderlik e¤itimi, sat›fl psi-kolojisi e¤itimi, zaman yönetimi,öfke kontrolü gibi e¤itimler veril-mektedir.

iliflkileri olumluya yöneltmebecerisi, ifl yerinde do¤ru iletiflim-le daha verimli ve etkili olabilmekkonular›nda beceri kazand›rmas›beklenmektedir.

BENG‹ SEMERC‹ ENST‹TÜSÜ

Elde edilen bulgulara göre çevre-sel sürdürülebilirlik göstergele-rinden enerji tüketiminin azalt›l-

mas›na iliflkin olarak yürütülen faaliyet-lerin ço¤unlukla “izolasyon malzemele-rinin” ve “düflük seviyede elektrik tüke-ten ›fl›kland›rma kullan›lmas›” gibi un-surlardan olufltu¤u görülmektedir. Ulu-sal firmalarda geçeklefltirilen faaliyetleryerel firmalara göre daha fazla çeflitlilikgöstermektedir (Tablo 12).

Firma merkezlerine göre ne yerelne de ulusal tesislerde kullan›lan yeni-lenebilir enerji kaynaklar›n›n da yeterlioldu¤u görülmektedir. Çok az say›dayerel firman›n baz› tesislerinde güneflenerjisinden faydalan›ld›¤› söylenebilir.Hem yerel hem de ulusal tesislerdeelektrikten sonra a¤›rl›kl› olara kullan›-lan temel enerji kayna¤› ise do¤al gaz-d›r (Tablo 13).

Ortaya ç›kan tehlikeli ve tehlikeliolmayan at›klar›n azalt›lmas› konusun-da yüksek düzeyde çaba gösterilmedi¤igörülmektedir. Yerel ve ulusal firmalar-da yürütülen faaliyetler a¤›rl›kl› olarakürünlerin at›k hale gelmesini engelle-meye yönelik raf, tezgah vb. sistemleri-nin kullan›lmas› ve bozulma ve hasarla-r› önleyici paketleme sistemlerinin ge-lifltirilmesi olarak s›ralanabilir. Ulusalfirmalarda kullan›lan ürün ambalajlar›nispeten geri kazan›ma uygun olaraktasarlanmaktad›r. Ancak yerel merkez-lerde hem ambalajlar›n tasarlanmas›hem de ifllenmemifl taze meyve ve seb-ze gibi ürünlerin sat›fl›n›n azalt›lmas› gi-bi faaliyetler daha az önem tafl›makta-

d›r (Tablo 14). Ürünlerin geri kazan›m› için ulusal

ve yerel merkezlerde gerçeklefltirilenfaaliyetler ço¤unlukla k⤛t, plastik, fli-fle, pil, karton vb. ürünlerin geri kazan›-m›n›n sa¤lanmas› ve tüketicilerin vepersonelin geri kazan›m konusunda bil-gilendirilmesi gibi unsurlardan olufl-maktad›r. Ulusal firmalar, tesislere(ma¤aza, depo, da¤›t›m merkezi vb.)geri dönüflüm kutular›n›n yerlefltirilme-si konusunda daha fazla hassasiyet gös-termektedir (Tablo 15).

Ozon tabakas›na verilen zarar› önle-

mek üzere gerçeklefltirilen faaliyetleraç›s›ndan ise yerel ve ulusal firma mer-kez yöneticileri a¤›l›kl› olarak izolasyonmalzemelerinin kullan›m›n› gerçeklefl-tirmektedir. Di¤er faaliyetler ise ortala-maya yak›n veya ortalaman›n alt›ndatercih edilmektedir (Tablo 16).

Sürdürebilirli¤in çevre boyutunailiflkin göstergeleri aç›s›ndan en azönem verilen faaliyetler su tüketimineyöneliktir. Su tüketimini kontrol ede-cek ölçüm cihazlar›n›n kullan›lmas›, tu-valetlerde elektrikli ve sensörlü mus-luk, pisuar ve sifon kullan›lmas›, ya¤-

ARAfiTIRMA

■ ‹SMA‹L EROL

SÜPERMARKET DÜZEY‹NDESÜRDÜRÜLEB‹L‹RL‹K: GENEL MERKEZLERDÜZEY‹NDE B‹R DE⁄ERLEND‹RME-3

78 PERDER

Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi ‹.‹.B.F. ‹flletme Bölümü

Tablo 12: Enerji tüketimini azaltmak üzere yürütülen faaliyetler

Tablo 13: Tesislerde kullan›lan temel veyenilenebilir enerji kaynaklar›

nceki say›lar›m›zda, farkl› ölçek büyüklüklerindeki firmalar›n kat›l›m

yapt›¤› ve firmalar›n genel merkezleri düzeyinde gerçeklefltirilen saha

araflt›rmas›n›n sonuçlar›n› ele alan Abant ‹zzet Baysal Üniversitesi

‹.‹.B.F. ‹flletme Bölümü Ö¤retim Üyesi Doç. Dr. ‹smail Erol, bu say›da

ayn› konunun devam›n› bizlerle paylafl›yor ve araflt›rma sonuçlar›n›

nihayetlendiriyor. Sürdürebilirli¤in çevre boyutuna iliflkin göstergeleri

aç›s›ndan en az önem verilen faaliyetler su tüketimine yöneliktir. Su tüketimini kontrol

edecek ölçüm cihazlar›n›n kullan›lmas›, tuvaletlerde elektrikli ve sensörlü musluk, pisuar

ve sifon kullan›lmas›, ya¤mur sular›n›n toplan›lmas› ve kullan›lmas› ve at›k sular›n geri

kazan›lmas› gibi faaliyetler neredeyse hiç gerçeklefltirilmemektedir.

PERDER 79

mur sular›n›n toplan›lmas› ve kullan›l-mas› ve at›k sular›n geri kazan›lmas› gi-bi faaliyetler neredeyse hiç gerçekleflti-rilmemektedir. Buna karfl›n gürültü kir-lili¤ini önlemeye yönelik uygun so¤ut-ma, ›s›tma vb. sistemlerinin kullan›lma-s›, anonslar›n ve müzik yay›n›n›n belirlises düzeyinde tutulmas› ve trafik sebe-biyle ortaya ç›kan gürültünün azalt›l-mas› gibi faaliyetler çevre boyutu kap-sam›nda en üst düzeyde gerçeklefltiri-len faaliyetlerdir (Tablo 17).

TARTIfiMA

En genel anlamda ulusal ve yerelmerkezlerin özellikle sürdürülebilirli¤insosyal boyutu kapsam›nda farkl›l›klarasahip oldu¤u görülmektedir. Örne¤in,hem ulusal hem de yerel firmalarda(merkezler düzeyinde) müflteri flikâyet-lerinin ço¤unlukla etiketleme ve hizmetpersoneli ile ilgili konulara odakland›¤›,ulusal firmalar›n da bu tür flikâyetleriçözmek konusunda daha baflar›l› oldu¤ugörülmüfltür. Buna ek olarak ulusal fir-malar›n çal›flanlara yönelik hedef belir-leme ve kariyer planlama konular›ndayerel firmalardan daha baflar›l› oldu¤ugözlemlenmifltir.

Çal›flan personele sa¤lanan f›rsateflitlili¤inin hem yerel hem de ulusalmerkezlerde özellikle cinsiyet, din, dilve ›rk ayr›mc›l›¤› yapmamak olarak alg›-lanmakta oldu¤u, hükümlüler ve engel-liler konusunda ise benzer tutumlar›ngörülmedi¤i anlafl›lmaktad›r. Yerel fir-

»

Tablo 14: Ortaya ç›kan at›klar›n azalt›lmas› için tesislerde(ma¤aza, depo, da¤›t›m merkezi vb) gerçeklefltirilen faaliyetler.

Ö

malarda taciz ve benzeri konularda uy-gulanan yapt›r›mlar›n daha güçlü oldu¤uve yasal süreçlerin daha çok iflletildi¤igörülmekte, bu bulgunun temelinde iseyerel firmalar›n faaliyet gösterdikleribölgenin temel kültürel ve sosyolojik ya-p›s›n›n bulunabilece¤i tahmin edilmek-tedir.

Çal›flanlar›n kararlara kat›l›m› ve per-formanslar› ile ilgili olarak çal›flanlara ge-ri bildirim sa¤lanmas› da yine yerel fir-malarda daha yüksek oranda gerçeklefl-mektedir. Ekonomik göstergelerden veinsan kaynaklar›na iliflkin verilerden degörülebilece¤i gibi yerel firmalar›n orta-lama çal›flan say›s› ulusal firmalardan da-ha azd›r. Baz› bilimsel araflt›rmalarda ça-l›flan say›s›n›n az oldu¤u örgütlerde çal›-flan kat›l›m›n›n sa¤lanmas› ve çal›flanlar-la güçlü iletiflimin kurulmas›n›n daha ko-lay oldu¤u ortaya ç›kar›lm›flt›r.

Bu çal›flmada elde edilen bulgularagöre personel seçimi ve personel planla-mas› konusunda uzman kiflilere ve ba-¤›ms›z firmalara baflvurulmas› yöntemiço¤unlukla ulusal firmalar taraf›ndantercih edilmektedir. Buna karfl›n yerelfirmalardaki kat›l›mc› yönetim anlay›fl›ve yayg›n birincil iliflkiler sebebi ile yerelmerkezlerin bu konularda da ço¤unluklaçal›flan görüfllerine daha fazla baflvurdu-¤u görülmektedir. Personel seçimindekullan›lan yöntemler, gözlemcilerin nite-likleri ve izlenen süreç de¤erlendirildi-¤inde özellikle ulusal firmalar›n dahaprofesyonel bir yol izledi¤i görülmekte,bunun önemli bir sebebinin ulusal firma-lar›n daha kurumsal bir yap›ya sahip ol-malar›, çal›flan say›s›n›n yüksek olmas›n-dan dolay› özellikle bu tip faaliyetlereodaklanan bir birimin bulunmas› fleklin-de tahmin edilmektedir. Benzer biçim-de, sendikalara üye olan çal›flan say›s›n›nulusal firmalarda daha fazla olmas› da,ulusal firmalar›n sendikalarla iletifliminina¤›rl›kl› olarak artmas›n›n önemli sebep-lerinden biridir. Buna karfl›n, bunun ye-terli düzeyde gerçekleflti¤ini iddia et-mek mümkün gözükmemektedir.

Hem ulusal hem de yerel firmalardaücret ve özlük haklar› konusunda önemliçal›flmalar›n yap›ld›¤› görülmektedir. Di-¤er yandan ulusal firmalar›n gerçeklefl-tirdikleri iflbirlikleri, yürüttükleri ortakprojeler ve toplumsal katk› sa¤lamaya

ARAfiTIRMA

80 PERDER

Tablo 17: Su tüketimini ve gürültü kirlili¤ini azaltmak içintesislerde (ma¤aza, depo, da¤›t›m merkezi vb) gerçeklefltirilenfaaliyetler.

Tablo 15: Ürünlerin geri kazan›m› için tesislerde (ma¤aza, depo,da¤›t›m merkezi vb) gerçeklefltirilen faaliyetler.

Tablo 16: Ozon tabakas›na verilen zarar› ve küresel ›s›nmay›önleme amac›yla tesislerde (ma¤aza, depo, da¤›t›m merkezi vb)gerçeklefltirilen faaliyetler.

yönelik faaliyetler yerel firmalardan faz-lad›r. Bu bulguyu firmalar›n ekonomikgöstergeleri ile iliflkilendirmek mümkün-dür. Güçlü sermaye yap›s›na ve finansalgöstergelere sahip olan firmalar toplum-sal katk› sa¤lamak konusunda daha öz-verili davranabilmekte, dolay›s›yla karamac› gütmeyen projeler içinde yer ala-bilmektedirler.

Çevreye yönelik olarak gerçeklefltiri-len faaliyetler ise ulusal ve yerel firma-larda sosyal boyuta oranla daha fazlabenzerlik göstermektedir. Hem ulusalhem de yerel firmalar›n en çok gerçek-lefltirdi¤i faaliyetler gürültü kirlili¤iniönlemeye yöneliktir. ‹kinci s›ray› enerjitüketiminin, üçüncü ve dördüncü s›ray›at›klar›n ve ozon tabakas›na verilen zara-r›n azalt›lmas› almaktad›r. Su tüketimi-nin kontrol alt›na al›nmas› ise son s›ray›almaktad›r. Edinilen bulgulara göre butür faaliyetlere ço¤unlukla ulusal firma-lar düzeyinde daha fazla önem atfedil-mektedir. Ancak gürültü kirlili¤i konu-sunda yürütülen faaliyetlere yerel firma-lar daha fazla önem atfetmektedirler. El-bette ki bu bulgu yerel firmalar›n bulun-duklar› co¤rafi konumlar› ve yerleflimyerlerine yak›nl›klar› çerçevesinde dede¤erlendirilebilir.

Ya¤mur sular›n›n kullan›lmas› ve at›k

sular›n geri kazan›lmas› gibi nispeten ekmaliyet gerektiren yöntemler ise tercihedilmemektedir. Bu faaliyet de yineenerji tüketiminde ve ürünlerin geri ka-zan›m›nda oldu¤u gibi do¤rudan firma-lar›n temel maliyetlerini düflürmeye yö-nelik önlemler olarak de¤erlendirilebilir.

Görüldü¤ü üzere sürdürülebilirli¤inçevre boyutu kapsam›nda gerçeklefltiri-len en yayg›n faaliyet ek maliyet gerek-tirmeyen ve basit önlemlerle gerçekleflti-rilebilen gürültü kirlili¤ini önlemeye yö-neliktir. Di¤er taraftan faaliyetlerin mali-yet yükleri artt›kça, firmalar taraf›ndanbenimsenme düzeyleri azalmaktad›r.

Çevre konusundaki önemli eksiklik-lerden biri de hem ulusal hem de yerelfirmalar›n çevre raporlar›n›n haz›rlan›l-mas› ve kamuoyuna duyurulmas› husu-sudur. Bu bulgu çevreye karfl› sorumlu-luk ve duyulan hassasiyetin sorgulanma-s› gerekti¤ini ifade etmektedir. Elde edi-len bulgular ve çevreyi korumaya yöne-lik göstergeler göz önünde bulundurul-du¤unda, gerçeklefltirilen faaliyetlerindo¤rudan çevreye yönelik olmad›¤› ka-n›s› uyanmaktad›r. Di¤er bir ifade ile pe-rakendeci firmalar mali kayg›lar, toplum-sal bask›lar ve yasal uygulamalar sebebiile enerji tüketimine, at›klar›n azalt›lma-s›na ve ürünlerinin korunmas›na yönelik

faaliyetler gerçeklefltirmektedir. Bu fa-aliyetler do¤rudan çevrenin korunmas›ve kaynak kullan›m etkinli¤ine yönelikolmasa bile dolayl› olarak baz› faydalarsa¤lamaktad›r.

SONUÇ

Bu makalede, sürdürülebilirlik kav-ram› ve perakendecilik sektöründekiönemi üzerinde durulmufl, g›da peraken-decilerinin sürdürülebilirlik performans-lar›n› ortaya koymaya yönelik olarak ya-p›lan bir saha araflt›rmas›n›n sonuçlar›sunulmufltur. Çal›flman›n kapsaml› olma-s› nedeniyle elde edilen sonuçlar üçfarkl› makalede verilmifltir. Okumufl ol-du¤unuz bir önceki ve bu makalede Tür-kiye’de faaliyet gösteren ulusal ve yerelfirmalara genel merkezler ve ma¤azalardüzeyinde gerçeklefltirilen anketlere ilifl-kin saha araflt›rmalar›n›n sonuçlar› tart›-fl›lm›flt›r. Bu anketlerde yer verilen soru-lara ma¤aza yöneticilerinin vermifl oldu-¤u cevaplar birinci bölümün konusunuoluflturmufltur. Bu makalelerin devam›niteli¤indeki üçüncü makalede; araflt›r-madan elde edilen genel sonuçlar ve çö-züm önerileri tart›fl›larak firmalar›n ku-rumsal performanslar›n› ölçmeye yöne-lik bir model önerisinde bulunulacakt›r.

PERDER 81

SOSYAL SORUMLULUK

FALIM VE TEMA VAKFI SAKIZ A⁄AÇLARINA

Sevgi Afl›l›yorFaydalar›ndan binlerce y›ld›r yararland›¤›m›z sak›z a¤açlar›, Fal›m ve TEMA Vakf› sayesinde eskigörkemine kavufluyor. ‹zmir-Çeflme yolu üzerinde belirlenen 149 hektarl›k proje alan›ndaki Egelisak›z a¤açlar› rehabilite ediliyor ve yeni fidanlar dikiliyor.

TTürkiye’de sadece Çeflme’de yetiflen sa-k›z a¤açlar›, Fal›m ve TEMA Vakf› iflbir-li¤iyle yeniden canland›r›l›yor. “Sak›z

A¤ac›na Sevgi Afl›l›yoruz” isimli projede ‹z-mir-Çeflme yolu üzerinde 149 hektarl›k projealan›nda mevcut sak›z a¤açlar› rehabilite edi-liyor, yeni fidanlar dikiliyor. Tema Vakf› veFal›m sayesinde 20.000 adet sak›z a¤ac›naulaflmak için çal›flmalar yap›l›yor.

Sak›z a¤ac›ndan insanlar binlerce y›ld›rfaydalan›yor. Efsanelerle dolu büyülü öykü-sünde Hipokrat’tan Kristof Kolomb’a birçoktarihi ismi bar›nd›r›yor. ‹lk olarak Yunanl›larsak›z a¤ac›ndan damla sak›z›n› elde etti.“Mastiche” ad›n› verdikleri sak›z› sadece çi¤-nemekle kalmay›p, sa¤l›k alan›nda kulland›-lar. Damla sak›z› zamanla Anadolu’da balmu-

mu ile çi¤nenmeye bafllad›. Bu kar›fl›m özellikle Osmanl› ha-remindeki kad›nlar taraf›ndan çok sevildi. Haremin bu ilgisizamanla iyice yay›ld› ve sak›z çi¤nemek gündelik hayata gir-di. Sak›z a¤ac› yaflam›n› yüzlerce y›l sürdürebiliyor ancaközenli bir bak›ma ihtiyac› bulunuyor. Gerekli özen gösteril-medi¤i takdirde, reçinesinin verimi düflüyor ve damla sak›z›kalitesine eriflemiyor. K›fl aylar›nda sak›z a¤ac›n›n dallar›n›n

budanmas› ve inceltilmesi gereki-yor. Topra¤›n›n yumuflak ol-

mas› için çevresi ayr›k otla-r›ndan temizleniyor. Ar-d›ndan da a¤ac›n alt›naözel bir beyaz kum dökü-lüyor ve sak›z damlalar›-na yap›flmas›n diye bu

kum iyice s›k›flt›r›l›yor.Temmuz ay› itibariyle a¤ac›n

dal ve gövdesine, iki haftada

bir, özel b›çaklarla 4-5 mm derinli¤inde, 10-15 mm uzunlu-¤unda çentikler aç›l›yor. Hasat zaman› geldi¤inde sak›z a¤a-c›n›n reçinesi bu çentiklerden a¤lar gibi süzülüyor, beyazkum üzerinde birikiyor. Kumun üzerindeki sak›z damlalar›t›pk› ba¤bozumu gibi bir flenlikle toplan›yor. Kum ve yaprakparçalar›ndan temizlenen, daha sonra da so¤uk su ve elek-ten geçirilen sak›z damlalar›, g›dadan ilaca kadar birçok sek-törün hizmetine sunuluyor.

SAKIZ A⁄ACI YOK OLMAK ÜZERE

Sadece Ege ikliminde yetiflebilen sak›z a¤açlar›n›n, yokolma tehlikesinden kurtulaca¤›n› belirten TEMA Vakf› Kay-nak Gelifltirme ve Halkla ‹liflkiler Bölüm Baflkan› Yeflim Bey-la, Fal›m ve TEMA Vakf› iflbirli¤iyle Çeflme’de “Sak›z A¤aç-lar›na Sevgi Afl›l›yoruz” isimli bir proje bafllatt›klar›n› söyledi.Bu proje sayesinde sak›z a¤açlar›n› korumaya yönelik Türki-ye’de ilk kez ad›m at›ld›¤›n› belirten Beyla, “Sak›z a¤açlar›-n›n dikim, bak›m, koruma projesi kapsam›nda ilk olarak 149hektarl›k alanda bak›m ve afl›lama ifllemleri yap›l›yor.Ege’nin yerel zenginli¤i olan sak›z a¤açlar›n›n yaflat›lmas›için bafllat›lan projeyle, ‹zmir-Çeflme yolu üzerinde 149 hek-tarl›k proje alan›nda mevcut sak›z a¤açlar› rehabilite edili-yor, yeni fidanlar dikiliyor. 20.000 adet sak›z a¤ac›na ulafl-mak amac›yla çal›flmalar devam ediyor. Ayn› zamanda yerelhalk›n sak›z a¤açlar› konusunda bilgilendirilmesi ve unutul-mufl bu kültürü sahiplenmesi çal›flmalar›na baflland›” dedi.

HER DERDE DERMAN “SAKIZ A⁄ACI”

Sak›z, dondurmada, muhallebide, reçellerde, ekmekler-de, içkilerde, difl macunlar›nda, parlat›c› ve verniklerde, par-fümlerde, bak›m kremlerinde ve ilaçlarda kullan›l›yor. Sak›zA¤ac›, binlerce y›ld›r tedavi amaçl› kullan›lan, günümüzdeise kozmetikten, g›daya hatta ilaca kadar birçok sektörde

82 PERDER

TEMA Vakf› Kaynak Gelifltirmeve Halkla ‹liflkiler Bölüm Baflkan›

YEfi‹M BEYLA

hammadde olarak ihtiyaç duyulan ‘damla sak›z›’n›n elde edil-di¤i çok de¤erli bir a¤aç. Yetiflmesinde de özel iklim koflulla-r›na ihtiyaç duyuyor. Çeflme’nin kendine özgü ikliminde ya-flam flans› bulan ancak beldede s›n›rl› say›da kalan sak›z a¤a-c› da ne yaz›k ki yok olma tehdidi ile karfl› karfl›ya. TEMAVakf›, beldede yapt›¤› uzun süreli araflt›rmalar sonucundamevcut potansiyeli de¤erlendirerek, sak›z a¤ac›n› yenidenkazanmak üzere yola ç›kt›. ‹zmir Yüksek Teknoloji Üniversi-tesi’ne Hazine taraf›ndan verilen 149 hektarl›k alanda bozuksak›z a¤açlar›n›n rehabilitasyonu gerçeklefltirilmeye bafllan-d›. Sak›z A¤ac› hasat süresi uzun bir a¤aç. Maksimum veri-me 15 yafl›nda ulafl›yor. 70 yafl›na kadar en yüksek verim al›-n›yor. 100, hatta 200 yafl›nda sak›z a¤açlar› da var. Ancak yaflilerledikçe verim azal›yor. Sak›z a¤ac›n›n verimi 350 ilâ 3 kgaras›nda de¤ifliyor. TEMA, Çeflme’de halk›n kendi sak›z a¤a-c› bahçelerini oluflturmas› için destek ve e¤itimlerine devamedecek.

ÖNCÜ MARKALARINÖRNEK PROJES‹“Fal›m olarak, ülkemizin yerel de¤eri olan sak›z a¤açlar›n›nkazan›lmas› ve say›lar›n›n art›r›lmas›na yönelik projeyi ger-çeklefltirmekten ve TEMA Vakf› ile birlikte yol almaktan bü-yük mutluluk duyuyoruz”

Türkiye’de sak›z paza-r›n›n lideri konu-munda olan Fal›m,

uzun y›llard›r Türk tüketi-cisi taraf›ndan sevilerekçi¤neniyor. Sak›z katego-risinde klasik olarak kabuledilen ürün yelpazesiniyeni lezzetlerle zenginlefl-tiren ve sak›z çi¤nemekeyfini Türk damak tad›na

uygun bir k›vamda 21. yüzy›la tafl›yan Fal›m, yerel de¤erleresahip ç›karak, e¤lenceli ve güvenilir bir marka olarak tüketi-cisine hizmet veriyor. Fal›m kaliteli bir sak›z olmas› yan› s›ratüm tüketicilerin severek izledi¤i e¤lenceli reklamlar› ile deTürkiye’nin en çok konuflulan ve en fazla tercih edilen sak›zmarkas› olma özelli¤ini koruyor. Türkiye’de sak›z denilinceakla ilk gelen marka olan Fal›m, Türkiye’de “a¤aç” denilinceakla gelen ilk kurum olan Tema Vakf› ile birlikte "Sak›z A¤aç-lar›na Sevgi Afl›l›yoruz" Projesi’ni bafllatt›. Sak›z A¤ac›naSevgi Afl›l›yoruz Projesi, 2 bin y›ld›r çi¤nenen damla sak›z›-n›n elde edildi¤i sak›z a¤ac› ile Türkiye’de y›lda 2.5 milyaradet sat›larak en çok çi¤nenen sak›z markas› olan Fal›m ara-s›nda do¤al bir evlilik gerçeklefltirdi.

TÜRK‹YE’YE ÖRNEK B‹R ‹fiB‹RL‹⁄‹

Örnek bir projeye imza att›klar›n› belirten Fal›m Marka Mü-dürü Asl› Akman, Ege'nin mucizesi olarak an›lan sak›z a¤aç-lar›n› yeniden canland›rmay› hedefleyen proje kapsam›nda,Çeflme yar›madas›nda yok olma tehdidiyle karfl› karfl›ya ka-lan sak›z a¤açlar› yeniden canland›r›lacak ve yeni sak›z a¤a-c› fidanlar›n›n dikimi gerçeklefltirilerek örnek bir sak›zl›kalan yarat›lmas› sa¤lanaca¤›n› belirtti. Elif Akman, “Örnek sak›zl›k alan, sak›z a¤ac›n›n niteliklidamla sak›z› verebilmesi için ihtiyaç duydu¤u co¤rafyaya sa-hip olan Ege’de Çeflme yolu üzerinde genifl bir alanda ger-çeklefltirilecektir. Fal›m markas›n›n sosyal sorumluluk anla-y›fl› çerçevesinde gerçeklefltirdi¤i proje ile sak›z üretimininyok denecek kadar az oldu¤u Türkiye'de uzun vadede üreti-minin bafllamas› ve yerel de¤erimiz olan Sak›z A¤ac›n›n EgeBölgesi için ekonomik bir de¤ere dönüflmesini hedefliyoruz.Türkiye’de Türk halk›n›n yak›ndan tan›d›¤› Fal›m markam›z-la, ülkemizin yerel de¤eri olan sak›z a¤açlar›n›n kazan›lmas›ve say›lar›n›n art›r›lmas›na yönelik projeyi gerçeklefltirmek-ten ve TEMA Vakf› ile birlikte yol almaktan büyük mutlulukduyuyoruz” dedi. Akman, Fal›m olarak, bu ve benzeri projel-erle do¤al güzelliklere katk› sa¤lamaya gayret ettiklerinibelirtti.

PERDER 83Sak›z A¤ac›

Ramazan ay› geliyor, bu seneA¤ustos ay›nda bafllad›¤› içinbu dönemde do¤ru beslenmek

sa¤l›¤›m›z aç›s›ndan çok önemli. Uzunyaz günlerinde oruç tutarken dikkatetmemiz gereken baz› faktörler var,e¤er bunlara uyarsak Ramazan ay›n›sa¤l›kl› geçirmemiz mümkün.

Ramazan ay›nda yap›lan en büyükyanl›fllardan biri sahura kalkmak yeri-ne gece yatmadan önce yemek yemekveya kahvalt› etmektir. Bu al›flkanl›k-tan uzak durup; azalan ö¤ün say›s›n›

az ve s›k yiyerek en az dört ö¤üne ç›-karmak gereklidir. Sahura kalk›lmadanoruç tutulursa aç kalma süresi artaca-¤›ndan metabolik h›z düfler, halsizlik,bafl a¤r›s›, yorgunluk ve dikkatte azal-malar görülür.

Gün içinde kan flekerinin düflmesi-ni ve uzun süreli açl›k sonras› iftardaafl›r› besin tüketimini engellemek içinsahurda yavafl sindirilen ve besin de-¤eri yüksek g›dalar›n tüketilmesi çokönemlidir.

Yemeklerin seçiminde çok ya¤l›,

84 PERDER

RAMAZAN’DA SA⁄LIKLI BESLENME“Yemeklerin seçiminde çok ya¤l›, çok tuzlu ve afl›r› tatl› besinlerden kaç›nmak gereklidir. Bunlar›nyerine hazm› kolay, mide-barsak sisteminde uzun süre kalabilen lifli ve selüloz içeren sebze,meyve ve kepekli ekmek tercih edilmelidir.”

BESLENME VE D‹YET UZMANIS. GONCA GÜZEL / ÇEVRE SA⁄LI⁄I UZMANI

GÜNCEL

çok tuzlu ve afl›r› tatl› besinlerden ka-ç›nmak gereklidir. Bunlar›n yerinehazm› kolay, mide-barsak sistemindeuzun süre kalabilen lifli ve selüloz içe-ren sebze, meyve ve kepekli ekmektercih edilmelidir.

Sahur yeme¤i erken kahvalt› ola-rak da düflünülebilir. Protein içeri¤iyüksek olan besinler midenin boflalmasüresini uzatarak ac›kmay› geciktirdik-leri için sahurda tüketilmeleri dahauygundur. Yumurta, süt, yo¤urt, pey-nir sahurda tercih edilebilir.

Sahurda zeytin, peynir, esmer ek-mek, çi¤ sebzeler, süt veya yo¤urt,meyve veya taze s›k›lm›fl meyve sular›,reçel ve komposto türü g›dalar veya

etli veya etsiz sebze yeme¤i, yo¤urt,esmer ekmek ve meyveden oluflan po-sa içeri¤i yüksek bir ö¤ün tüketilebi-lir.

Yetiflkin bir insan›n günde en az1,5-2 litre su içmesi gereklidir. Özellik-le yaz döneminde oruç tutuluyorsa bumiktar artt›r›lmal›d›r. Gün içinde sukayb›n›n önlenmesi için özellikle sa-hurda s›v› al›m›na önem verilmeli-dir. Geceden itibaren iftar zaman›-na kadar uzun süreli açl›k ve özel-likle s›v› tüketiminin olmamas›önemli sa¤l›k sorunlar›naneden olabilir. ‹ftar ile sa-hur aras› 2 litre (10 subarda¤›) su içmek do¤rubir davran›fl olacakt›r.

Gün boyunca aç kal›-naca¤› için yavafl sindirilenmide ba¤›rsak sistemindeuzun süre kalabilen lifli ve kana

geçifl h›z› düflük olan esmer tah›l ürün-leri, sebzeler, kuru baklagiller, salatagibi g›dalar› tercih etmek iftar sonras›yaflanabilecek rahats›zl›klar› engeller.

SIK SIK VE AZ AZYEMEK GEREK‹R

‹ftar yeme¤i yavafl yavafl ve küçükporsiyonlar halinde yenmelidir. Azarazar, iyi çi¤neyerek ve s›k aral›klarlabesin tüketilmeli; çok ya¤l›, çok tuzluve afl›r› tatl› besinlerden kaç›nmak ge-reklidir.

Çorba ve kahvalt›l›k ürünler ve sa-lata ile oruç aç›ld›ktan 1-2 saat sonraana ö¤ün tüketmek hem metabolizma-y› çal›flt›rmak hem de bofl mideye bir-den yemek yemenin yol açabilece¤isa¤l›k sorunlar›n› engellemek ad›naönemlidir.

Yeme¤in ard›ndan flerbetli hamurtatl›lar›, k›zart›lan tatl›lar yerine süt-

laç, güllaç gibi sütlü tatl›lar veya mey-ve tüketilmelidir. Do¤ru beslenmeninen önemli ilkelerinden biri s›k s›k veaz az yemektir.

FAZLA TATLIDAN KAÇINMALI

Günlük ald›¤› enerji miktar› ayn›olan, ayn› kilodaki ve ayn› genetik ya-p›daki ikizler eflit miktardaki yemekle-ri farkl› flekilde tüketirlerse sonuçfarkl› olur. Yeme¤i h›zl› tüketen de so-nuç ya¤lanma olurken az az ve s›k s›ktüketen böyle bir sonuçla karfl›laflma-yacakt›r.

Ramazanda zay›flamaktan çokbahsedilmesi gereken tehlike fliflman-l›kt›r. ‹ftar sofralar› genellikle oldukçazengin olup, yüksek kaloriler tatl› ilebirlikte bu ö¤ünde tüketilmektedir.

Erken saatlerdeki iftar› düflünür-sek akflam saatlerinde ac›kt›¤›m›zdayanl›fl yiyecekler tercih edilirse (çiko-lata, cips, kuruyemifl) üstüne sahuryemeklerinde tüketilen hamur iflleribörekler, gözlemeler eklenirse rama-

zan boyunca ciddi kilolar al›nmas›muhtemeldir. Bu nedenle iftar›

bölüp akflam›n ilerleyen saatle-rine bir ö¤ün daha eklemekdo¤ru olacakt›r. Özellikle Ra-

mazan ay›nda tüketimi ar-tan tatl›lar fliflmanl›¤a

neden olan önemli yi-yeceklerdir. Ramazanay›nda fliflmanlamakistemeyenler tatl›lar-

dan kaç›nmal›, tatl› tü-ketilecekse sütlü tatl›lar

tercih edilmelidir.

PERDER 45 PERDER 85

GÜNCEL

86 PERDER

TÜRK‹YE’DE S‹GARA YASA⁄I

TAR‹H:Kapal› mekânda tütün ve tütün mamulleri kullan›lmas› durumunda Kabahatler

Kanununun 39. maddesi gere¤i kifliye verilecek ceza (2009 y›l› için) 69 TL.

Tüm dünyada uygulanan ve h›zla yayg›nlaflansigara yasa¤›nda Türkiye de son dönemecegirdi. 19 May›s 2008’den beri sigara içilmesi

yasaklanan alanlara, 19 Temmuz 2009 itibariyle tümrestoran, kahvehane ve barlar da eklenecek.Türkiye’de ortalama 2 bin ton daha az sigara içilmesinisa¤lamas› beklenen yasak, sa¤l›k aç›s›ndan birçokzarar› olan sigaray› b›rakmak için iyi bir bafllang›çolacak.

Sa¤l›k Bakanl›¤› Tütün ve Ba¤›ml›l›k Yap›c›Maddeler ‹le Mücadele Daire Baflkanl›¤› konuyla ilgiliyay›nlad›¤› genelgeyle yasan›n tüm ayr›nt›lar›n›aç›klad›.

Türkiye’yi, 19 Temmuz öncesi ve sonras› olarakikiye ay›ran bu yasan›n gerekliliklerini gelin birlikteö¤renelim.

KANUNUN ‹ST‹SNA SAYDI⁄IVE TÜTÜN ÜRÜNÜTÜKET‹M‹NE ÖZEL ALANAYRILAB‹LECEK YERLER:

● Yafll› bak›m evleri (%10)● Ruh ve sinir hastalar›n›n yatarak

tedavi gördü¤ü birimler (%10)● Ceza infaz kurumlar› (%10)● fiehirleraras› veya uluslar aras›

güzergâhlarda yolcu tafl›yan denizyoluaraçlar›n›n güverteleri (%10) (Bualanlara 18 yafl›ndan küçükler gire-mez.)

● Aç›k havada yap›lan her türlüspor, kültür, sanat ve e¤lence faaliyet-lerinin yap›ld›¤› tesisler (toplam seyiralan›n›n % 50’si)

● Otelcilik hizmeti verilen iflletme-lerin tütün ürünleri tüketen müflterile-rin konaklamas›na tahsis edilmifl oda-lar.

UYGULANACAK CEZALAR

● Kapal› mekânda tütün ve tütünmamulleri kullan›lmas› durumundaKabahatler Kanununun 39. maddesigere¤i kifliye verilecek ceza (2009 y›l›için) 69 TL.

● Yasaklar›n uygulanmas› ve ted-birlerin al›nmas› ile ilgili yükümlülük-lerini yerine getirmeyen iflletme so-rumlular›, iflletme izni veren kurum ta-raf›ndan yaz›l› olarak uyar›l›r. Uyar›yara¤men verilen sürede yükümlülükle-rini yerine getirmeyenler mahalli mül-ki amir taraf›ndan (2009 y›l› için) 560TL’den 5600 TL’ ye kadar idarî paracezas› ile cezaland›r›lacak.

‹flletme kamu kurumu ise görev vesorumluluklar›n› yerine getirmeyenmemurlar ve kamu görevlileri hakk›n-da disiplin soruflturmas› aç›lacak.

● Tütün ürünleriyle ilgili izmarit,paket, a¤›zl›k, k⤛t ve benzeri at›klar›çevreye atanlara Kabahatler Kanunu-nun 41. maddesi gere¤i belediye zab›-ta görevlilerince idari para cezas›(2009 y›l› için) 25 TL uygulanacak.

● Gerekli uyar› yaz›lar›n› uygunflekilde asmayanlar mahalli mülki amirtaraf›ndan (2009 y›l› için) 1120 TLidari para cezas› ile cezaland›r›lacak.

PERDER 87

■ Kahvehane, kafeterya, birahane, nargile içilen mekânlar, dernek vevak›flara ait lokaller gibi e¤lence hizmeti verilen iflletmeler ve lokan-talar dâhil kamu ve özel hukuk kiflilerine ait tüm binalar›n kapal› alan-lar›,

■ Taksi hizmeti verenler dâhil olmak üzere karayolu, demiryolu, de-nizyolu ve havayolu toplu tafl›ma araçlar›,

■ Özel e¤itim ve ö¤retim kurumlar› dâhil olmak üzere ilk ve orta ö¤-renim kurumlar› ile okul öncesi e¤itim kurumlar›n›n, dershanelerin,kültür ve sosyal hizmet binalar›n›n kapal› alanlar› ile birlikte aç›k alan-lar›,

■ Apartman›n merdivenleri veya asansörü gibi, kapal› ortak kullan›malanlar›…

■ Kahvehane, kafeterya, birahane, nargile içilen mekânlar, dernek vevak›flara ait lokaller gibi e¤lence hizmeti verilen iflletmeler ve lokan-talar dâhil kamu ve özel hukuk kiflilerine ait binalar›n aç›k alanlar›,

■ ‹kamete mahsus evler

TÜTÜN ÜRÜNLER‹ TÜKET‹M‹N‹N YASAK OLDU⁄U YERLER

TÜTÜN ÜRÜNÜ TÜKET‹LEB‹LECEK YERLER

GÜNCEL

88 PERDER

TÜTÜN REKLAMLARI DAYASAKTAN NAS‹B‹N‹ ALACAK

● Tütün ürünlerinin ve üretici fir-malar›n isim, marka veya alâmetlerinikullanarak reklâm ve tan›t›m›n› yap›la-mayacak, bu ürünlerin kullan›lmas›n›özendiren veya teflvik eden kampanya-lar düzenlenemeyecek, etkinliklere tü-tün ürünleri üreten ve pazarlamas›n›yapan firmalara ait isim, amblem veyaürünlerinin marka ya da iflaretlerinikullanarak destek olunamayacak.

● Tütün sektöründe faaliyet göste-ren firmalara ait araçlarda bu ürünlerinmarkalar›n›n tan›nmas›n› sa¤layacakbir uygulama yap›lamayacak.

● Üretilen ve pazarlamas› yap›lantütün ürünleri bayilere veya tüketicile-re, teflvik, hediye, eflantiyon, promos-yon, bedelsiz veya yard›m olarak da¤›-t›lamayacak.

● Tütün ürünlerinin isim, logo veyaamblemlerini kullanarak bildirim yap›-

lamayacak, bas›n-yay›n organlar›nailân verilemeyecek.

Tütün ürünlerinin ve üretici fir-malar›n isim, marka veya alâmetleri-ni kullanarak reklâm, tan›t›m, pro-mosyon, sponsorluk faaliyetleri ya-panlar (2009 y›l› için) 56.000 TL’den280.000 TL’ ye kadar TAPDK’n›n ka-rar› do¤rultusunda cezaland›r›lacak.

Ayr›ca, Türkiye Radyo ve Tele-vizyon Kurumu (RTÜK) ile ulusal,bölgesel ve yerel yay›n yapan özeltelevizyon kurulufllar› ve radyolar, aydaen az 90 dakika tütün ürünleri ve sa¤l›-¤a zararl› di¤er al›flkanl›klar›n zararlar›konusunda uyar›c›, e¤itici mahiyetteyay›nlar yapacak. Televizyonda yay›n-lanan programlarda, filmlerde, diziler-de, müzik kliplerinde, reklam ve tan›-t›m filmlerinde tütün ürünleri kullanan,görüntülerine yer veren yay›n kurulufl-lar› RTÜK taraf›ndan (2009 y›l› için)1120 – 112.000 TL idari para cezas› ilecezaland›r›lacak.

NEDEN TAMAMENDUMANSIZ ‹Ç ORTAMLAR?

Çünkü:

● Ortamdaki tütün duman› birçokhastal›¤›n kayna¤›d›r ve ölümlereyol açar.

● Tam dumans›z iç ortam yarat-makla iflçi ve toplum sa¤l›¤›n› tü-tün duman›n›n zararl› etkilerindenkorumak mümkündür.

● Tüm insanlar›n tütünsüz, temizhava soluma haklar› bulunmakta-d›r.

● Dünyada sigara içmeyen kifli sa-y›s› daha fazlad›r; bu kiflilerin ayn›zamanda baflkas›n›n tütün duma-n›ndan korunmak da en do¤alhaklar›d›r.

● Sigara yasaklar› genellikle hem si-gara içen, hem de içmeyen kifli-lerce desteklenmektedir.

● Tam dumans›z ortamlar yaratmak-la özellikle gençlerin sigarayabafllamas› özendirilmemifl olur.

● Sigaray› b›rakma iste¤inde olaniçiciler için de dumans›z iç ortamoluflturulmas› ciddi bir motivas-yon sa¤lar.

● Tam dumans›z ortam çocuklar veaileler için oldu¤u kadar, iflyerleriiçin de kazançl›d›r.

Sigara içmeyenlerin ço¤u dumans›ziç ortamlara daha s›k giderler.

● Tam dumans›z iç ortam yaratma-n›n maliyeti düflüktür ve çok ifleyarar.

TEKNOLOJ‹

90 PERDER

TEKNOLOJ‹LERPERAKENDE SEKTÖRÜNE “ÖZEL”

XEROX’LA AZ ZAMANDAÇOK ‹fi YAPINDünyan›n önde gelen teknolojiflirketlerinden Xerox, her ölçek-teki ofisin ihtiyac›n› karfl›laya-cak çok fonksiyonlu yeni ürün-ler sunmaya devam ediyor. Xe-rox, piyasaya sundu¤u renkli la-zer çok fonksiyonlu ofis ürünüXerox WorkCentre 6400, özel-likle yo¤un ifl hacmi olan küçükve orta ölçekli iflletmelerde çal›-flanlar›n ifl verimliliklerini art›r-may›, yüksek performans ile ça-l›flanlara h›z ve zaman kazan-d›rmay› hedefliyor. Xerox Work-Centre 6400, üst grup A3 boyutçok fonksiyonlu bir ofis ürünün-de görülebilecek en ileri tekno-lojik özellikleri yapabilme özelli-¤i ile dikkat çekiyor. Yaz›c›, fo-tokopi, taray›c›, faks ve e-postaözelliklerini bir makinede ve is-tenirse ayn› anda kullanma im-kan› veren Xerox WorkCentre6400, siyah-beyaz bask›da da-kikada 35 sayfa, renkli bask›daise 30 sayfa ç›kt› al›yor. ‹lk say-fa ç›k›fl›n› 16 saniyede verebilenXerox WorkCentre 6400, 2400 x600 dpi yüksek kalitede bask›çözünürlü¤ü sunuyor. Çift taraf-l› bask› ve tek sayfaya çoklubask› özelli¤i olan Xerox Work-Centre 6400’ün ayl›k bask› hac-mi 120.000 sayfaya ulafl›yor.Standart ka¤›t kapasitesi 1.600sayfaya kadar varabilen XeroxWorkCentre 6400, 1 GB’l›kstandart belle¤i ile beraber80GB sabit diski ve 800 MHz’likifllemci h›z›yla zarf, etiket, ase-tat, broflür gibi farkl› ebat vea¤›rl›klardaki medyalara bask›yapabiliyor.

Perkon AC–4000 Serisi Sistem Terazile-ri, A¤ ba¤lant›s› Yetene¤i’ne (Ether-net/Wireless/HomePlug ile TCP/IP me-todunda xDSL, WAN, LAN ba¤lant›s›)sahiptir. Böylelikle rahatl›kla ve yüksekh›zda iletiflim kurabilmektedirler. Ger-çek zamanl› PLU güncellemesi arka ofisuygulamalar›na uyumlulu¤unun göster-gesidir.Etiket format yaz›l›m› sayesinde serbestformatta etiket dizaynlar› oluflturulabil-mektedir. Astra ile karfl›laflt›r›ld›¤›ndaPreset (ön haf›za) tufllar›n›n say›s› dik-kat çekmektedir. Ancak esas olarakmüflteri göstergesinde ürün ad› ve rek-lam mesaj› (Kayan Yaz›) sat›r› cezbedenesteti¤inin bir parças›d›r.

Zarif tasar›m, ileri teknoloji, düflük mali-yetli kart üretim çözümleri ve her or-tamda kullan›ma müsait yeni moderngörüntüsüyle Chica en çok tercih edilentermal kart yaz›c› olma özelli¤ine sahip-tir. Basit kullan›m özelli¤ine sahip Chicatermal kart yaz›c› ile renkli foto¤raf, me-tin, logo, barcode, imza ve istedi¤inizgrafik çal›flmalar›n› kolayl›kla kart üzeri-ne uygulayabilirsiniz. Bunun için gere-ken yaln›z Chica termal kart yaz›c›n›z›nPC ba¤lant›lar›n› yapmak ve yaz›c› ilebirlikte sunulan maticard grafik progra-m›n› bilgisayar›n›za yüklemek. 300dpi’l›k bask› kalitesi, kenardan kenarabask› özelli¤i, saat’te 140 adet renkli 800adet tek renk bask› h›z› ve benzerlerin-den daha hesapl› sarf malzemesiyle Chi-ca en çok tercih edilen yaz›c›d›r.

PERKON’DAN ISHIDA AC-4000B

CHICA TERMAL KART YAZICI

Söz konusu sektör perakende oluncah›z, verimlilik ve etkin yönetim enönemli ihtiyaçlar haline geliyor. Mic-rosoft Business Solutions ERP çö-zümler Microsoft Dynamics AX veMicrosoft Dynamics NAV, bu sektö-rün h›z›na ayak uydurmak isteyen flir-

ketler için yegane çözümler. Üretimplanlamas›ndan stok kontrolüne, pro-je yönetiminden tedarik zinciri yöne-timine, insan kaynaklar›ndan finansadek her noktada süreçlerin yönetimi-ni sa¤layan bu çözümler, perakende-de rekabetçili¤in en büyük s›rr›.

TASARRUF SA⁄LAYANB‹LG‹SAYARLAR: LENOVOTH‹NKCENTER A58Lenovo, yüksek verimlilik ve perfor-mans sa¤layan cazip fiyatl› Think-Centre A58 masaüstü bilgisayar›n›,tüm ThinkVantage teknolojileriylebirlikte küçük ve orta ölçekli iflletme-lerin kullan›m›na sunuyor.Model, ergonomik ve fl›k tasar›m›n›nyan› s›ra, sundu¤u entegre özellikle-ri ve üstün teknolojileri ile küçük veorta ölçekli firmalar›n ihtiyaçlar› olangüvenlik ve güvenilirli¤i sa¤l›yor. Sondonan›m testlerinden baflar› ile ge-çen ThinkCentre A58, Müflteri Gü-venlik Çözümü, Sistem Güncelleme-si, Güç Yönetimi ve Lenovo GüncelVeri Yedekleme özelliklerini de bün-yesinde bar›nd›r›yor. Bu entegre çö-züm ile birlikte ürün, önemli dosyala-r›n›z› siz onlar› kullan›rken bile oto-matik olarak sürekli yedekleyebiliyor.Bu sayede dosyalar›n›z, her türlü ha-sar, çal›nma ve di¤er PC sorunlar›nakarfl› yedeklenmifl oluyor.ThinkCentre A58 masaüstü bilgisa-yar›n sundu¤u di¤er bir avantaj isemaliyet avantaj›. Lenovo CareSMçözümü sayesinde düflük güç tüketi-mi sunan cihaz, sahip olma maliyet-leriyle uzun dönem bak›m ve yöne-tim masraflar›n› minimuma indiriyor.

PERDER 91

MICROSOFT, HIZLI VE VERIMLI ÇÖZÜMLERSUNMAYA DEVAM ED‹YOR

Çevreci teknolojiler konusundaki ye-niliklerine devam eden HP, yüzde 35geri dönüflümlü malzemeden üretilenHP Deskjet D5560 ile çevreye duyar-l› ürünlerine bir yenisini ekliyor. Do-nan›m özelliklerinin yan› s›ra geliflmiflyaz›l›m özellikleriyle de fark yaratanHP Deskjet D5560, Photo Print Gad-

get özelli¤i sayesinde kolay foto¤rafbask›s›na imkan tan›yor. Yazd›rmakistedi¤iniz metin ister web sitesinde,isterseniz e-postan›zda olsun sürükleb›rak yöntemiyle belgeleri bilgisayar›-n›z›n ekran›nda bulunan yaz›c› resmi-nin üzerine getirerek bask› alman›zson derece kolay hale geliyor.

OF‹S‹N‹Z‹N S‹YAH fiOVALYES‹:HP DESKJET D5560

MEVLANA’DAN SATÜRN KONSEPTL‹ YEN‹ fiUBE

Büyüme yolunda temkinli ad›mlaratan Mevlana Marketler Birli¤i, 9.flubesini ‹çerenköy’de açt›. Mevla-

na Marketler Birli¤i’nin toplam sat›fl alan›400 metrekarelik ‹çerenköy flubesiyle bir-likte 6 bin 500 metrekareye ç›kt›. MevlanaMarketler Birli¤i sahibi Hac› Murat, 2009y›l›n› 10 ma¤aza ile kapatma hedefinde ol-duklar›n› belirterek, “Temkinli ve sa¤lamad›mlarla büyüdük. Sektör krizden dolay›bir s›k›nt› yaflad›; ama biz yaflamad›k, kriziiyi de¤erlendirdik. Bu ortamda bile öz kay-naklar›m›zla büyümeyi baflard›k. Yeni ma-¤aza için görüflmelerimiz sürüyor” dedi. Mevlana Marketler Birli¤i’nin 9. flubesi, Üç-ge’nin Satürn konseptinin hayata geçirildi-¤i ilk nokta olmas›yla da dikkat çekiyor.Satürn konseptinde bir süpermarket içingerekli bütün unsurlar bir arada yer al›yor.

ÜYELER‹M‹Z

92 PERDER

AKYÜZ SÜPERMARKETLER‹ 2 YEN‹ fiUBES‹YLEH‹ZMETTE

Karadeniz PERDER üyesi olanAkyüz Süpermarketleri Sam-sun’da açt›¤› 2 yeni ma¤aza-

s›yla yat›r›mlar›na devam ediyor.Akyüz Süpermarketler zincirinin 7.

flubesi, 16 Haziran’da aç›ld›. Aç›l›fla ‹l-kad›m Belediye Baflkan› Necattin De-mirtafl, Samsun Ticaret ve Sanayi Oda-s› Baflkan› Salih Zeki Murzio¤lu ve böl-

ge halk› kat›ld›. Akyüz ‹lkad›m flubesi,500 metrekarelik sat›fl alan›, 9 personelve 2 kasayla bölgeye hizmet verecek.

Öte yandan, 10 Temmuz 2009 tari-hinde ma¤aza zincirlerine bir yenisinidaha ekleyen Akyüz Süpermarketleri,8. Ma¤azas› Fevzi Çakmak’›n aç›l›fl›ndada halktan yo¤un ilgi gördü. Akyüz Sü-permarketleri sahibi Bayram Akyüz,

Samsun Ticaret ve Sanayi Odas› Bafl-kan Yard›mc›s› Haluk Akyüz, Seyhan-lar Ticaret’in sahibi Mustafa Seyhan vebölge halk› kat›ld›. Aç›l›flta bir konufl-ma yapan Bayram Akyüz, “Biz Sam-sun’da kazand›¤›m›z› Samsun’a yat›r›-yoruz. Bu riskli dönemde ülkem veSamsun için her zaman böyle riske ra-z›y›m” dedi.

TPF’N‹n

1661-62.flubes‹

TPF’N‹n

1663.flubes‹

Perakende sektöründe temkinli ad›mlarla iler-leyen Seyido¤lu Hipermarketleri, son flubesi-ni 26 Haziran’da Ba¤c›lar halk›n›n yo¤un ilgi

gösterdi¤i görkemli bir törenle hizmete sundu. Aç›l›flkonuflmas›nda Ba¤c›lar halk›na hizmet etmektenmutluluk duyduklar›n› ifade eden Seyido¤lu Hiper-marketleri Yönetim Kurulu Baflkan› Sabri Ekinci,“fiirinevler, Yeflilp›nar ve Sultançiftli¤i’nde bulunanflubelerimizden sonra kaliteli, güvenli ve ilkeli hiz-metlerimiz ile Ba¤c›lar’da hizmet verece¤iz” dedi.Gerçeklefltirdikleri yat›r›m ile bölge halk›na istihdamolana¤› yaratt›klar›n› da söyleyen Ekinci, “Seyido¤luHipermarketleri olarak krize ra¤men temkinli ad›m-larla büyüyoruz. fiimdiden yeni yat›r›m projelerinebafllad›k. Açaca¤›m›z yeni flubelerle halk›m›za hiz-met sunmaya devam edece¤iz” diye konufltu. 900metrekare alana ve 4 kasaya sahip olan ma¤aza, 35personeli ile hizmet veriyor.

PERDER 93

ÖZHAN’DAN fiUBE ATA⁄I

Özhan Marketler Zinciri, HürriyetMahallesi Mutlu Sokak’ta bulu-nan 22. flubesini 26 Haziran da

hizmete açt›. Özel indirimler, promos-yonlar ve ikramlar›n sunuldu¤u aç›l›flabölge sakinlerinin gösterdi¤i ilgi de ol-dukça büyüktü. Hizmet halkalar›na biryenisini eklemifl olman›n gururunu yafla-d›klar›n› belirten Özhan Marketler Zinci-ri Genel Müdürü Sabri Erdem, genifl biralanda hizmet verecek olan yeni ma¤a-zalar›nda zengin marka seçeneklerininyan› s›ra, et ve et ürünleri, flarküteri gru-bu, meflrubat, baklava ve tatl› çeflitleri,deterjan ve g›da reyonlar›, kozmetik…gibi ihtiyaç duyulan her ürünü bulabil-menin mümkün oldu¤unu söyledi.“Dostlar›m” diye tan›mlad›¤› müflterile-rine kolay, kaliteli ve avantajl› al›flveriflinzevkini tatt›rabilmek için 2009 y›l›nda dayat›r›mlar›na devam ettiklerini belirtenSabri Erdem, bölgeye yeni flubeler ka-zand›racaklar›n›n müjdesini verdi.

SEY‹DO⁄LU H‹PERMARKETLER‹’NDEN 5. fiUBE

TPF’N‹n

1664.flubes‹

TPF’N‹n

1665.flubes‹

ÜYELER‹M‹Z

94 PERDER

KALAFATLAR’DAN Ç‹FTE AÇILIfi

Karadeniz PERDER üyesiKalafatlar Marketler hiz-met a¤›n› çifte aç›l›flla-

r›yla geniflletiyor. Ordu’nun ön-de gelen yerel zincirlerindenKaradeniz PERDER üyesi Kala-fatlar Marketler, bölgede yat›-r›mlar›n› sürdürmeye devamediyor. May›s ay›nda 5. ma¤aza-s›n› Karfl›yaka’da, Haziran ay›n-da ise 6. ma¤azas›n› SelamiyeMahallesi’nde hizmete açan Ka-lafatlar, her geçen gün hizmeta¤›n› geniflletiyor. Aç›l›fla OrduValisi Ali Kaban, Ordu BelediyeBaflkan Yard›mc›s› Cengiz Okur,Kalafatlar Marketlerin kurucusuHüseyin Avni Kalafat ve bölgehalk› kat›ld›. 5. ma¤azada 12personel ve 2 kasa ile hizmet ve-rilirken; 800 metrekarelik 6. ma-¤azada 6 kasa ve 25 personel ilehizmet veriliyor.

BAREM 2 YEN‹ MA⁄AZASIYLA H‹ZMETTE

‹‹stanbul PERDERüyesi Barem Ç›narc›kve Fevzi Çakmak’ta

gerçeklefltirdi¤i çifte aç›-l›fllar›yla hizmet zincirini geniflletti. Barem Market, 20 Haziran2009 tarihinde zincir say›s›n› ilk ‹stanbul d›fl› ma¤azas› olan Ç›-narc›k’la 13’e yükseltti. Ç›narc›k Belediye Baflkan› Murat Erdo-¤an taraf›ndan yap›lan aç›l›fla bölge halk› kat›ld›. Aç›l›fl etkinli¤ikapsam›nda, müzik dinletileri, havai fiflek gösterileri ve birçoksürpriz vard›. Aç›l›fltan bir gün önce Ç›narc›k ve Yalova’dakiradyo dinleyicilerine onlarca Barem al›flverifl çekleri hediyeedildi. 14. flubesini ise Pendik Fevzi Çakmak Mahallesi’ndeaçan ‹stanbul Anadolu yakas›n›n güçlü marketler zinciri Ba-rem, 24 Haziran 2009 tarihinde Fevzi Çakmak ma¤azas›ndagerçeklefltirdi¤i aç›l›flta bölge halk›na keyifli bir gün yaflatt›. Et-kinlik çerçevesinde düzenlenen müzik dinletileri, palyaço, kuk-la, yar›flmalar ve birçok sürprizle Fevzi Çakmak halk›na e¤len-celi bir aç›l›fl sunarak hizmet vermeye bafllayan Barem, kasalar-dan geçen her 250. ve katlar›ndaki müflterilere de an›nda çey-rek alt›n hediye etti. “Faydal› Komflu” slogan›yla yoluna devameden Barem, büyüme hedeflerini bir bir gerçeklefltirerek yat›-r›mlar›n› sürdürmeye devam edilece¤ini ve yeni flube aç›l›fllar›için de haz›rl›klar›n sürdürüldü¤ü müflterilerine duyurdu.

TPF’N‹n

1668-69.flubes‹

TPF’N‹n

1666-67.flubes‹

PERDER 95

BEfiEO⁄LU YEN‹ fiUBES‹YLE KAYNARCA’DA

Befleo¤lu Hipermarketleri 6. fiubesini 21Temmuz'da Pendik Kaynarca'da açt›.Çok say›da davetlinin kat›ld›¤› aç›l›fl et-

kinliklerinde Befleo¤lu Hipermarketleri Yöne-tim Kurulu Baflkan› Mehmet Hasanbefleo¤luYönetim Kurulu üyeleri Bülent Hasanbefleo¤luve Levent Hasanbefleo¤lu haz›r bulundu. K›sabir aç›l›fl konuflmas› yapan Yönetim KuruluBaflkan› Mehmet Hasanbefleo¤lu, “Befleo¤luailesi olarak kaliteli hizmet anlay›fl›m›z› açt›¤›-m›z yeni flubelerde sürdürmeye devam edece-¤iz. Befleo¤lu fark›n› de¤iflik bölgelerdeki müfl-terilerimize tafl›mak en büyük hedefimiz vebundan sonrada planl› büyümeye devam ede-rek kriz ortam›nda da istihdam yaratmay› sür-dürece¤iz” dedi. Aç›l›fl gününe özel etkinlik, gösteri ve indirim-lere bölge halk›n›n yo¤un ilgisi oldu. 800 met-rekare kullan›m alan› ve 4 kasas› ile hizmetvermeye bafllayan Kaynarca flubesi “Bir günde¤il hergün kazançl› al›flverifl” parolas› ilemüflterilerine haftan›n her günü hizmet verme-ye devam edecek.

OKTAYLAR MARKET 2. fiUBES‹N‹ AÇTI

Devrek halk› arad›¤›hizmet ve kaliteyi bul-du. Oktaylar Market’in

2. flubesi aç›l›fl› halk›n büyükilgisiyle gerçeklefltirildi. Bat›Karadeniz PERDER üyesi Ok-taylar Market, 2. flubesini 15Temmuz 2009 tarihinde Dev-rek’te hizmete açt›. Hizmetin-den ve kalitesinden ödün ver-meyen Oktaylar Market’in aç›-l›fl›na sektörde faaliyet göste-ren firmalar›n temsilcileri veDevrek halk› kat›ld›. Birçoktad›m aktivitesinin yan› s›raçocuklara yönelik yap›lan ak-tivitelerle de keyifli anlar›nyafland›¤› aç›l›flta, konuklarhem e¤lendiler hem de he-sapl› al›flveriflin keyfini sürdü-ler. Ma¤aza 280 metrekareliksat›fl alan›nda, 3 kasa ve 8 ça-l›flan›yla hizmet veriyor.

TPF’N‹n

1670-71.flubes‹

TPF’N‹n

1672.flubes‹

MAKROMARKETYATIRIMLARINADURMADANDEVAM ED‹YOR

18 Temmuz Cumartesi günü yap›lan Kayseri Zi-ya Gökalp Ma¤azas› aç›l›fl töreni, MakromarketGenel Müdür Yard›mc›s› Mehmet SONGÖR,

Kayseri Bölge Müdürü Yalç›n Tafl ve çok say›da müfl-terinin kat›l›m›yla birlikte gerçeklefltirildi. Aç›l›fl dolay›s›yla temel g›da, temizlik ve nonfoodürünlerin birço¤unda flok fiyatlar uyguland›, müflteri-lerimizin özellikle de küçük müflterilerin hoflça vakitgeçirmesini sa¤lamak için tiyatro gösterisi ve hediyeliyar›flmalar düzenlendi.Makromarket çizgi ötesi hizmet kalitesini Ziya GökalpMa¤azas›’nda 524 metrekare alana sahip modern veferah bir ma¤azada müflterilerine sunmaktad›r. Tümg›da ve ihtiyaç ürünlerinin bulundu¤u MakromarketZiya Gökalp Ma¤azas›; çizgi ötesi hizmet fark›n› iflininuzman› 20 çal›flan› ve 5 kasas›yla bölge müflterilerinegöstermektedir.

HAT‹PO⁄LU, TEMMUZ’DA ‹K‹ fiUBE B‹RDEN AÇTI

Yerel peraken-denin önemlizincir market-

lerinden olan Hati-po¤lu, temmuz ay›nda‹stanbul’un iki yakas›-

na da birer flube açt›. Avrupa yakas›nda açt›¤› Ba¤c›lar flubesi-nin ard›ndan Anadolu yakas›nda Kozyata¤› flubesini hizmetesunan Hatipo¤lu, böylece flube say›s›n› 24’e yükseltti. Avrupayakas›nda 2. flube olma özelli¤i tafl›yan Ba¤c›lar flubesi 17Temmuz’da Grup Hatipo¤lu Yönetim Kurulu Baflkan› SelametAygün taraf›ndan aç›ld›. 700 metrekare alana sahip olan ma¤a-zada 13 bin ürün çeflidi bulunuyor. Ayr›ca ma¤aza 50 personelve 4 kasa ile hizmet veriyor. 25 Temmuz’da hizmete giren Koz-yata¤› flubesinin aç›l›fl› ise, Sancaktepe Kaymakam› NecmettinKalkan ve Selamet Aygün taraf›ndan gerçeklefltirildi. Aç›l›fl ön-cesinde konuflma yapan Kalkan, ekonomiye katk› sa¤layan Ay-gün ailesine teflekkürlerini sundu. 20 sene önce bu bölgede pa-zarc›l›k yapt›¤›n› söyleyen Aygün ise, “Bugün buraya 24. flube-mizi açm›fl olmak benim gurur verici bir duygu” dedi. Aygün,ayr›ca sektörde yerli ve yabanc› firmalar aras›nda büyük bir re-kabet oldu¤una dikkat çekti. 380 metrekare alana sahip olanma¤aza 3 kasa ve 30 personeliyle hizmet veriyor

Aç›l›fllara özel flenliklerAç›l›fllarda sevilen sanatç›lar yer ald›. Radyo Dj Ercan Ifl›k’›nsunuculu¤unu üstlendi¤i flenliklerde Latif Do¤an, Hülya Po-lat ve Ilgaz konserleri bölge halk›ndan yo¤un ilgi gördü.Konserlerin yan› s›ra Ba¤c›lar flube aç›l›fl›nda, her yüzüncümüflteriye çeyrek alt›n da¤›t›ld›. Ayr›ca Hatipo¤lu, aç›l›flaözel indirimler, tat panelleri, yar›flmalar ve hediyeler ilemüflterilerine al›flverifl keyfi yaflatt›.

TPF’N‹n

1673.flubes‹

TPF’N‹n

1674-75.flubes‹

ÜYELER‹M‹Z

96 PERDER

SEYHANLAR TOK‹ KONUTLARINDA

Bursa PERDER üyesi Seyhanlar Market, 12. flubesini24 Temmuz 2009 tarihinde Yunuseli TOK‹ konutla-r›nda açt›. Toplam 1500 metrekare alan üzerine ku-

rulu bulunan marketin aç›l›fl›na Büyükflehir Belediye Recep

Altepe ve çok say›da davetli kat›ld›. Mehteran tak›m› ve ani-masyon gösterileri aç›l›fla renk katt›. Yunuseli TOK‹ konutla-r›nda açt›¤› yeni ma¤azas›yla Seyhanlar Market, hizmet hal-kas›n› geniflletti.

TPF’N‹n

1676.flubes‹

V‹TR‹N

98 PERDER

ORGAN‹K ‹ÇER‹KL‹SAÇ BOYASI ‘TINTSOF NATURE’‹ngiltere’nin organik saç boyas›nda

lider firmas› Herb UK’den ithalederek Türkiye’ye getirdi¤i organikiçerikli saç boyas› ‘TINTS OF NA-TURE’ may›s ay›nda Türk tüketici-siyle bulufltu. Do¤al organik özlerinve E & C Vitaminlerinin benzersizharman› ile saç›n›z› boyarken saç›n›-z› güzellefltirir, korur ve nemlendi-rir. Organik sertifikal› maddeler içe-ren ‘TINTS OF NATURE’, Amon-yak veya amonyak türevi maddeleriçermez. ‹çindeki organik maddeler,saç renginin solmas›n› önleyerek,saç›n do¤al parlakl›¤›na ve do¤alhissine kavuflmas›n› sa¤lar. ‹çeri¤in-deki tüm ürünler organik sertifikal›olup, saç derisini nemlendirirkenayn› zamanda saç›n bak›m›n› sa¤lar.Tints of Nature, saç derinizi korurve do¤al bir bak›m sa¤lar.

SARAY’DAN YEPYEN‹ ISLAK KEK LEZZET‹:SOGGY

Son damlas›na kadar lezzet” slo-gan›yla tüketiciyle buluflan

Juss, meyve suyu sektöründekipremium segmentin liderlik koltu-¤una oturmay› hedefliyor.

Meyve suyu sektörünün en gençmarkas› Juss, yüzde 100 meyve su-yu ve nektar olmak üzere toplam onfarkl› lezzetle piyasaya ç›kt›. Tümçeflitlerinde tüketicilere gerçekmeyve lezzeti sunan Juss’un hedefi,premium segmentin liderlik koltu-¤una oturmak.

Su sektörünün lideri Erikli’yibugüne tafl›yan isim Hasan Aslano-ba taraf›ndan 2006 y›l›nda kurulanAslanoba G›da’n›n piyasaya sundu-¤u Juss, meyve suyu sektörüne id-dial› bir girifl yapt›. Lezzeti ve amba-laj tasar›m›yla fark yaratan Juss, y›l-sonunda 30 milyon litrelik sat›fl, 45milyon TL’lik ciro hedefliyor.

Yaz aylar› için KOSKA taraf›ndanözel olarak üretilen kuru meyve

parçac›kl› yaz helvas› s›cak yaz günle-rinde tatl› ihtiyac›n› gidermenin lezzet-li, hafif ve de sa¤l›kl› yeni yolu olmayahaz›rlan›yor. KOSKA taraf›ndan üreti-len meyveli yaz helvalar› yaz aylar›ndahelvan›n lezzetinden vazgeçmek iste-meyenlere de¤iflik bir alternatif sunu-yor. Kuru kay›s›, incir, üzüm ve porta-kal parçac›klar›yla renklenen bu yenilezzet, hafif oldu¤u kadar lezzetiyle desofralar›n vazgeçilmezlerinden olacak.

200 gr, 500 gr ve 1 kg.'l›k paketler-le sat›fla sunulan meyveli yaz helvas›,kuru meyveli ve cevizli olarak raflardayerini al›yor.

SON DAMLASINAKADAR LEZZET

KOSKA’DAN YAZA ÖZEL B‹R LEZZET: MEYVEL‹ YAZ HELVASI

Saray Bisküvi, ürünyelpazesine Soggy

›slak keki de ekledi.Saray’›n yeni ›slakkeki Soggy, porta-kall› ve çikolatal› ikienfes çeflidiyle yazmevsimine merha-

ba diyor. Yo¤un çikola-ta tad› arayanlar›n vazgeçilmezi olacak Çikolatal› Soggy, içerisindeki çikolata sosu veyumuflac›k k›vam›yla a¤›zda unutulmaz bir tat b›rak›yor. Türkiye’nin bir ilk portakall›vanilyal› ›slak keki olan Portakall› Soggy ise taze portakal tad›yla meyveli kek seven-leri enfes lezzetiyle cezbedecek. Lezzetli bir at›flt›rmal›k alternatifi olacak Soggy,hem tazelik hem de pratiklik sa¤layan seperatörlü 125 graml›k 5’li ambalaj›yla Türki-ye’nin dört bir yan›ndaki süpermarketlerde ve sat›fl noktalar›nda bulunabilir.

PERDER 99

BAHÇIVAN GIDA’DAN SOFRALARA“LIGHT BEMBEYAZ”

Light ürünler kullanan tüketicileremüjde. Bahç›van G›da “Light Bem-

beyaz” adl› yeni ürünüyle sofralar›n›zageliyor. Bahç›van G›da, ilklerine de-

vam ediyor. Türkiye’nin ilk defa el de¤-meden üretilen ve her kutuda ayn› lezzetgarantisi veren Beyaz Peyniri BemBeyazflimdi de light ürünler kullanan tüketicileriçin Light BemBeyaz olarak sofralara geli-yor.

Bahç›van G›da “Sofralar›n›zda BemBe-yaz Light Bir Sayfa Aç›yor” Türkiye’de özel bir tek-

noloji ile en hijyenik koflullarda el de¤meden üretilen “Light Bembeyaz” sizlere herkutuda ayn› lezzeti sunman›n garantisini de veriyor. Ya¤› ve tuzu azalt›lm›fl olaraküretilen 500 g BemBeyaz Light Beyaz Peynir, sa¤l›kl›, besleyici ve çok lezzetli…

SÜPER KAHRAMANLARIN SÜPER PASTASI:ET‹ PUF PAST‹

Çocuklar›n dünyas›nda önemli yere sahip, y›l-lar›n vazgeçilmezi ET‹ Puf, flimdi de kekten

öte adeta bir pasta olan ET‹ Puf Pasti’yi sunu-yor. “Süper Kahramanlar›n Süper Pastas›” ET‹Puf Pasti çocuklar›n yeni favorisi olacak. Yumu-flac›k kek üzerindeki portakall› veya çilekli mey-ve jölesinin marshmallow ile bulufltu¤u kakaokapl› ET‹ Puf Pasti, bir kekten beklenen tad›nçok ötesinde bir lezzet sunuyor. ET‹ Puf Pastiadeta çocuklara özel tasarlanm›fl dört dörtlük birpasta. Kategorisinde bir ilk olan ET‹ Puf Pasti,

çocuklara doya doya pasta yeme mutlulu¤u sunuyor. Portakall› ve çilekli çeflitleribulunan ve kek pazar›nda ilk defa c›v›l c›v›l, nefleli, renkli kaplar içinde raflardakiyerini alan Eti Puf Pasti, her fleyi ile çocuklara özel olarak tasarland›.

EL‹DOR, YEN‹ AM‹NOSHIELD TEKNOLOJ‹S‹‹LE SAÇINIZIDER‹NLEMES‹NEBESLEYECEK

Yenilenen Elidor Besleyici Ba-k›m Kremleri’yle bu yaz saçlar

sa¤l›kla ›fl›ldayacak.Her saç tipine ve ihtiyac›na ce-

vap veren 12 farkl› seriden oluflanElidor Besleyici Bak›m Kremleri,içeri¤indeki yeni Amino-Shieldteknolojisi ile saç›, yaz›n y›prat›c›etkisinden koruyarak, yüzde 95oran›nda güçlenme sa¤l›yor. Yeniseri ayn› zamanda saç› besleyerekgüçlendirirken, saça kendine özgübir yumuflakl›k ve parlakl›k da ka-zand›r›yor. Türkiye’nin önde gelensaç tasar›mc›lar›ndan Hakan Köse,her y›kamada flampuanla birliktemutlaka Elidor Besleyici Bak›mKremleri’nin kullan›lmas›n› tavsiyeediyor.

Dünyan›n çikolata uzman› Nestlé,yeni Nestlé GOLD koleksiyonuyla

çikolata severleri büyülüyor. Özenleseçilen malzemelerle ‹sviçre’de Nestléuzmanl›¤›yla üretilen koleksiyon 2000seçkin sat›fl noktas›nda tutkunlar›n›bekliyor.

Nestlé GOLD koleksiyonunda yedifarkl› ürün çeflidi bulunuyor. Bitter ko-leksiyonundan Nestlé GOLD Bitter Çi-kolata yo¤unlaflt›r›lm›fl ekvatoral kakaoçekirdekleriyle harmanlanan, yüzde 70kakao içeri¤iyle antioksidan deposu.

Bitter ve yo¤un aromas› sayesinde ta-d›n›n, ac›–tatl› dengesi flafl›rt›c› NestléGOLD Kakao Parçac›kl› Bitter karame-lize kakao çekirdeklerinin yo¤un bitterçikolatas› ile eflsiz uyumunu sunuyor.Nestlé GOLD Kirazl› Bitter ise özenleseçilen dolgun kiraz taneleri ile taçlan-d›r›lm›fl bitter çikolatas›n› Nestlé kali-tesiyle sunuyor.

Nestlé GOLD koleksiyonun sütlüçikolata çeflitlerinde ise sadece gerçeksüt kullan›yor.

Nestle GOLD Mouse ise, içindeki

Mouse dolgusu ile farkl› bir çikolatadeneyimi yaflat›yor.

Ç‹KOLATA UZMANI NESTLE’DEN YEN‹ NESTLE GOLD SER‹S‹

GEZ‹

100 PERDER

SP‹L DA⁄I ETEKLER‹NDE BA⁄LARIYLA ÜNLÜ

ManisaGörkemli Spil Da¤›’n›n eteklerinde kurulmufl olan Manisa, ad›n› mesir macu-

nu, Tarzan’› ve üzümü ile tüm dünyaya duyurmufltur. Her y›l düzenlenen Me-sir ve Ba¤bozumu fienlikleri döneminde flehir bambaflka bir havaya bürünür. Ay-r›ca Tarzan’›yla ülkemizde ilk çevre hareketini bafllatm›fl olan Manisa, bu vesiley-le yeflili koruma bilincine de öncülük etmifltir. Zengin bitkisel ürün deseni ve çe-flitlili¤ine sahip Gediz Vadisi, bereketli topraklar›, yumuflak iklimi ve Dünya’n›nyüzde 25 üzüm ihtiyac›n› karfl›layan bin bir çeflit üzüm ba¤lar›yla dolu Manisa’dayaflamak bir ayr›cal›kt›r.

Manisa

PERDER 101

Manisa gerek tar›m aç›s›ndangerekse kültürel aç›danAnadolu’nun önemli ve eflsiz

flehirlerinden biridir. Her mevsim Mani-sa’n›n hem canl› yüzüne ve hem de An-tik ça¤dan izler tafl›yan güzelli¤ine fla-hit olman›z mümkün. Türkiye kuruüzüm üretiminin % 80’ini karfl›layan Ma-nisa, Dünya kuru üzüm ticaretine % 25oran›nda kuru üzüm ihraç ederek ülke-mize döviz kazand›ran Ba¤c›lar› ve Sana-yicileriyle tar›m sektörünün önemli birtemsilcisidir.

Büyük kurtar›c› Gazi Mustafa KemalAtatürk’ün bir Manisa seyahati s›ras›nda“Burada da bir ba¤c›l›k enstitüsü kurul-mas› laz›md›r” sözlerini emir telakkieden dönemin yöneticileri, daha önce ‹z-mir’de kurulan Garbi Anadolu Ba¤c›l›kEnstitüsü benzeri çal›flmalar bafllatm›flve Ba¤c›l›k Araflt›rma Enstitüsü kurmufl-tur. 70 y›l› aflk›n süredir çal›flmalar›nadevam eden enstitü Manisa ve Türkiyead›na önemli baflar›lara imza atm›flt›r.

ÜZÜMÜN BAfiKENT‹

Manisa’n›n yüzölçümü 1.309.600hektar olup, ifllenebilir tar›m arazisi var-l›¤› 523.522 hektard›r ve toplam tar›msalalanlar›n %31.15'i sulanabilir durumda-d›r. Manisa bir sanayi ili olmas›n›n yan›n-da, genifl bitkisel ve hayvansal ürün yel-pazesi ile Türkiye tar›m›nda çok önemlibir yere sahiptir. Türkiye’de üretimi ya-p›lan önemli kültür bitkilerinden kuru veyafl üzüm, zeytin, pamuk, tütün, kiraz vehububatlar en önemli ürünlerdir. Üret-mifl oldu¤u tar›msal üretim de¤erleri ileTürkiye’de ilk 3 aras›nda yer alan Mani-sa, zaman zaman 1. il konumuna da gel-mifltir. Günümüzde Manisa ile özdefllefl-mifl baz› ürünlerin bafl›nda çekirdeksizkuru üzüm, tütün ve zeytin gelir. Türki-ye’den ihraç edilen çekirdeksiz kuruüzümün yüzde 80’ini, tütün ihrac›n›n iseyüzde 35’ini tek bafl›na Manisa karfl›la-maktad›r.

Tar›msal sanayi son 10 y›lda h›zla ge-liflmifltir. G›da sanayi iflyeri say›s› 1.091adet, Tar›m iflletmesi say›s› 90.703 adet,kuru meyve iflleme 20 adet, Salamurazeytin 193 adet, salça 7 adet, konserve17 adet, bitkisel s›v› ya¤ iflleme tesisi 6adet, zeytinya¤› fabrikas› 93 adettir. Te-

sislerin önemli bir k›sm› yerel üretim ya-pan iflyeri olmas›na karfl›l›k, ülke çap›ndave ihracata yönelik üretim yapan g›da ifl-letmeleri de mevcuttur.

2007 y›l› itibar›yla Manisa202.881.900 kg. kuru üzüm, 139.361.500kg. sofral›k üzüm ihracat› yapm›flt›r. Bu-nun yan›nda ilden 32.051.100 kg. kiraz,1.737.100 kg et ve et ürünü, 5.961.900kg. kurutulmufl domates, 120.216.910 kgmuhtelif g›da, konserve ve bitkisel ürün-ler ihraç edilmifltir. Bu yönüyle Manisatar›msal ürün ihracat›nda önemli bir yeriflgal eder.

Dünyada en fazla ba¤ alan›n bulun-du¤u Manisa’da üzüm y›ll›k 200-250 binton aras›nda bir rekolteye sahip. Mani-sa'da yetiflen üzümün yüzde 85'i ihraçedilirken geri kalan k›sm› iç piyasada tü-ketiliyor. Son y›llarda sofral›k üzüm ihra-cat›n›n a¤›rl›k kazand›¤› Alaflehir bölge-sinde kurulan 90 iflletme arac›l›¤› ile Ma-nisa üzümü dünyaya pazarlan›yor.

SOFRALIK ÜZÜMÜN CENNET‹

Ege Bölgesi'nde 850 bin, Manisa'daise 626 bin dönüm ba¤ alan› mevcut. Buba¤ alanlar›nda y›ll›k rekolte 260 ile 300bin aras›nda de¤iflirken üretimin yüzde85'i Manisa Ovas›'ndan elde ediliyor. De-kar bafl›na 400 kg. verim elde edilenba¤lardan bu rakam iyi y›llarda 550'yibuluyor. Ana ürün çeflidinin Sultaniyeçekirdeksiz üzüm oldu¤u bölgede 1 kg.kuru üzüm, 5 kg. yafl üzümden elde edi-

liyor. Türkiye'de Sultaniye üzü-münün d›fl›nda Rozaka, Çalkaras› ve

Osmanca gibi sofral›k amaçl› ürün çe-flitleri yetifliyor. Son zamanlarda yaban-c› çeflit üzümlerde yetiflmeye bafllad›.Manisa bölgesinde üzüm, pekmezlikolarak çok az miktarda kullan›l›yor.

Bölgede Sultaniye çekirdeksiz üzüma¤›rl›kl› oldu¤u için genelde ticari amaçl›üretim yap›l›yor. Türkiye geneline bak›l-d›¤›nda pekmez a¤›rl›k olarak, siyahdimrikler denilen üzüm çeflitlerden yap›-l›yor. Manisa'da pekmezlik üzüm çokciddi bir potansiyel oluflturmuyor. Bu daManisa ba¤lar›n›n kuru üzüm üzerinekurulu olmas›ndan kaynaklan›yor. Mani-sa'da yetiflen üzümün yüzde 10'u ancakpekmezlikte kullan›l›yor

Ba¤c›l›k kültürünün sofral›k üzümüzerine kurulu oldu¤u Manisa’da, Türki-ye'de sofral›k üzümü üretme oran› yüzde25. Sofral›k üzüm olarak bak›ld›¤›ndaTürkiye'nin 150 bin ton civar›nda bir ih-racat› var. Bunun da yüzde 90'›n› Sulta-niye çekirdeksiz oluflturuyor. Bu ürünsadece Manisa bölgesinde ve a¤›rl›kl›olarak da Alaflehir, Salihli, Saruhanl› veSar›göl'de yetifliyor. Dolay›s›yla ihracata¤›rl›kl› tesisler bu bölgede yo¤unlaflm›fldurumda. Bunun d›fl›nda Denizli'nin Bul-dan ve Çal ilçelerinde ise erken yetiflenürün çeflidi var. Buradaki hasat bitti¤in-de Alaflehir ve Sar›göl'ün hasat dönemibafll›yor. Temmuz’un 15'inden Ekim so-nuna kadar hasat dönemi devam ediyor.

BA⁄BOZUMU fiENL‹⁄‹

Osmanl›’dan kalma bir gelene¤in de-vam› olarak 60’l› y›llarda kutlanmayabafllanan Ba¤bozumu fienlikleri, her y›lEylül ay›nda flehrin önemli kamu kurum-lar›, meslek odalar› ve sivil toplum örgüt-lerinin deste¤iyle düzenlenir. fienliklerkapsam›nda, yafl ve kuru üzüm yar›fllar›,konserler ve konferanslar yap›l›r. Ayr›ca

102 PERDER

festival coflkusunu da içinde bar›nd›ranbu flenlikler, Manisa’n›n Kurtulufl Günüolan 8 Eylül’ü de içine al›yor. Bu sayedeManisa, misafirlerine iki coflkuyu birdenyaflama imkân› sunuyor.

‹lki 1963 y›l›ndan kutlanan Ba¤bozu-mu fienlikleri ço¤umuzun an›lar›ndaüzüm flenli¤i olarak yer alm›flt›r. Her y›lEylül ay›nda kutlanan flenlikler Mani-sa’n›n en önemli tan›t›m ürünlerindenolan üzümün daha iyi tan›t›labilmesi veüzüm hasat döneminin flenlik havas›ndakutlanabilmesi için son y›llarda dahacoflkulu organizasyonlarla gerçeklefltirili-yor. fienlik günü, seçilen bir köyün ba-¤›nda; hasat bafllang›c› yap›larak baflla-yan tören günü, pekmez kazanlar›ndaüzümlerin kaynat›lmas›, pestil yap›m› veikram›, bu ürünleri veren ba¤a ve çiftçi-ye flükran plaketi verilmesiyle devameder. Her sene baflka bir ba¤da törenlertekrarlan›r.

Coflkulu organizasyonlara tan›kl›keden Ba¤bozumu fienlikleri sayesinde,bölgenin, salk›m› 2 kiloyu bulan üzümleride daha iyi tan›t›lmakla birlikte hasat dö-nemi de unutulmaz bir e¤lence halinedönüflür. Ayr›ca Manisa’da 60.000 aileyiilgilendiren 300.000 kiflinin geçimini sa¤-lad›¤› ba¤c›l›k, 665.000 dekar arazide220.000 ton kuru, 355.000 ton sofral›küzüm üretimiyle de ekonomik ve kültü-rel aç›dan oldukça büyük öneme sahip-tir.

Dünden bugüneSalihli yak›nlar›nda, bugünkü ‹z-

mir-Ankara yolu üzerinde, Mani-sa'ya yaklafl›k 62 km uzakl›kta bu-lunan Sart, antik ça¤da Lidya Krall›-¤›n›n baflkenti olmas› ve tarihte ilkalt›n paran›n bas›ld›¤› yer olmas›ylaün yapm›flt›r. Sart Ören Yeri, H›risti-yanl›¤›n ilk ça¤lar›na ait Ege Bölge-sinde bulunan yedi kiliseden SartKilisesinin bulundu¤u yer olarak dayo¤un bir biçimde ziyaret edilmek-tedir. Bugün Akhisar ilçesinin bu-lundu¤u alanda ilk yerleflim izleriM.Ö. 3000 y›llar›na inmektedir. Mev-cut kal›nt›lar›n yan› s›ra, H›ristiyanl›-¤›n ilk ça¤lar›na ait Ege Bölgesindebulunan yedi kiliseden Thyatira kili-sesinin bulundu¤u yer olarak inançturizmi kapsam›nda da ziyaret edi-len ören yerlerindendir. Bizans dö-neminde yap›lm›fl olan surlar ve do-¤u kap›s› ile M.S. VI yüzy›la ait St.Jean kilisesi en önemli eserlerdir.

Manisa’n›n Kültür Miras›fiehrin önemli camileri merkez-

de 14.yy'a tarihlenen Ulu Cami, Ka-nuni Sultan Süleyman'›n efli HafsaSultan ad›na yap›lan Sultan Camii,projesi Mimar Sinan'a ait MuradiyeCamii ve Akhisar ilçesindeki UluCami say›labilir. 1490 tarihinde II.Bayaz›t'›n efli Hüsnü fiah Sultan ta-

raf›ndan yapt›r›lan Hatuniye Külliye-si görülmeye de¤erdir.

Rum Mehmet Pafla Bedesteni,Kurflunlu Han (1488), Yeni Han(19.yy.), Çukur Hamam, Dere Hama-m›, Gülgün Hatun (Dere) Hamam›(14. yy.), Karaköy Hamam›, HüsrevA¤a Hamam›, Alaca Hamam(15.yy.), Cumhuriyet Hamam› (16.yy.) gibi görülmesi gereken önemlimimariye sahip flehirlerimizden biri-dir.

Oksijen Yuvas›Spil Da¤›'n›n kuzeyinde yer alan

Sultan Yaylas› (Kiraz Yaylas›) gözdeyaylalardan biridir. 1200 metre yük-sekli¤indeki Atalan› Yaylas›nda iseSpil Milli Park Baflmühendisli¤ininyönetimindeki kamp alan›nda gerekmevcut da¤ evlerinden kiralamaksuretiyle, gerekse de ziyaretçilerinkendi karavan ve çad›rlar›n› kullan-mak suretiyle konaklamalar› müm-kündür.

Bunun d›fl›nda Manisa KeçiliköyManast›r Yaylas› ile Turgutlu Ovac›kYaylas›, yayla turizminin geliflebile-ce¤i potansiyel alanlard›r.

Manisa’dan görmeden dönme-meniz gereken önemli yerlerden biride kufl gözleme merkezleridir. Bu-nun için Demirköprü Baraj› ve Mar-mara Gölü’ne gidebilirsiniz.

KÖfiE BUCAK MAN‹SA

GEZ‹

Fuar Ad›: Helal›stexpo Helal Ürünler Uluslararas› Ticaret Fuar›

Fuar Aç›l›m›: Helal G›da & Meflrubatlar, G›da Paketleme,

Makina ve Catering Ekipmanlar›, ‹slami Finans ve Yat›r›m,

‹slami Moda, Tekstil, ‹laç, Kozmetik, Helal Sertifikal› Tesisler,

G›da d›fl›ndaki Helal Ürünler, Devlet Kurumlar› ve Dernekler,

Medya ve Dergiler

Fuar Alan›: ‹stanbul Fuar Merkezi

fiehir: ‹stanbul

Fuar Tarihleri: 13.08.2009 – 16.08.2009

Periyot: Y›lda bir

Sektör: G›da

Fuar Ad›: Agrotec’2009Fuar Aç›l›m›: 13.Uluslararas› Tar›m ve Tar›m

Teknolojileri Fuar›. Fuar Alan›: ANFA Alt›nparkfiehir: Ankara Fuar Tarihleri: 13.08.2009 - 16.08.2009

Sektör: Tar›m Hayvanc›l›k

Fuar Ad›: ‹stanbul Fashion Fair 2009Fuar Aç›l›m›: Ulusal Ve Uluslararas› Markalar ‹leMarkalaflma Fuar›Fuar Alan›: CNR Expofiehir: ‹stanbul Fuar Tarihleri: 28.08.2009 - 30.08.2009Sektör: Tekstil

Fuar Ad›: Promoturk 2009 25.Uluslararas›

Promosyon Ürünleri Fuar›Fuar Aç›l›m›: Saat Ve Takvim, Anahtarl›k,

Masa Üstü Setleri, Ajanda, Seramik Ve

Porselen Ürünler, Oto Kokusu, Çanta

OyuncakFuar Alan›: CNRfiehir: ‹stanbulFuar Tarihleri: 10.09.2009 -13.09.2009

Sektör: Hediyelik Eflya

PERDER 103

104 PERDER

Konya PERDER üyesi, Turuncu AVM 2009y›l›nda kurulmufl, biri Ürgüp di¤eri

Aksaray’da 2 flubeye sahip genç bir kurulufl.Ürgüp fiubesi’nde sadece g›da ve temizlik

alan›nda faaliyet gösterirken, Aksaray fiube-si’nde züccaciye ve oyuncak gibi çeflitlerede yer veriyor. Ayr›ca daha iyi hizmet için

geliflimini sürdüren Turuncu AVM, k›rtasiyealan›nda da faaliyet göstermek için

çal›flmalar içinde. Çok yak›nda da yeniyüzüyle restaurant k›sm›n› açmay› planl›yor.

Ücretsiz eve servis olana¤› sunan firma,müflterilerine verece¤i TuruncuKart ile deindirimlerini kart sahiplerine mesaj atacak

ve düzenledi¤i kampanyalar arac›l›¤›ylahediyeler da¤›tacak

Konya PERDER üyesi, Koçaklar AVM, ticarihayat›na ilk ad›m› küçük bir bakkal

dükkan›yla atan 50 y›ll›k geçmifle sahip flubelibir iflletme. Bu flubelerin ilki (Koçaklar-1)

2005 y›l› Haziran ay›nda, ikincisi (Koçaklar-2)ise 2007 y›l› A¤ustos ay›nda müflterisiylebulufltu. fiubelerin her ikisi de Konya böl-

gesinde faaliyet gösteriyor.Firma, faaliyet alanlar›n› g›da ve temizlik sek-

törü olarak belirlemifl olup bu alanlardahizmet veriyor. Ayr›ca Koçaklar AVM, ücret-siz eve servis imkân›n›n yan›nda müflterilerini

Koçak Kart ve Koçak Plus Kart sahibiyaparak da onlara çeflitli indirim avantajlar›

sunuyor.

Konya PERDER üyesi Hatunsarayl›larMarket, ticaret hayat›na ilk ad›m›n› 1981’de

toptanc› olarak att›. 1999’da Nalçac›’dakiMerkez fiubesi’ni, 2001’de de Koza¤aç’takiflubesini açarak perakende sektöründe h›zl›bir ilerleme kaydetti. fiu anda ise, manavdan

flarküteriye 10.000 çeflit ürün portföyü ilemüflterilerinin her türlü temel g›da

gereksinimlerine cevap veriyor. Sodexo, Ticket gibi yemek fiflleriyle müflter-

ilerine rahat al›flverifl imkân› sunanHatunsarayl›lar Marketleri’nde çarflamba ve

perflembe günleri manav, cumartesi vepazar günleri de flarküteri indirimleri

düzenlenmekte.

2004 y›l›nda ticarete bafllayan Konya PERDERüyesi YHM Al›flverifl Merkezleri, 2007 y›l›na kadar

flube ay›s›n› befle ç›kararak sektördeki yerinigeniflletti. Bir grup flirketi profilinde hizmet verenkurulufl; Bilkent firma ad› alt›nda, çeflitli kurum-

lar›n yemek ve temizlik hizmetlerini yap›yor. YHMMarketler Zinciri ise, a¤›rl›¤› g›daya vermekle bir-

likte temizlik, manav, züccaciye, parfümeri ve partibaz›nda giyim alan›na yönelik hizmetler veriyor.

Ayr›ca YHM Al›flverifl Merkezleri müflterileri ücret-siz servis ve YHM Avantaj Kart sayesinde de çeflitliindirim avantajlar› kazan›yor ve puanlar›n› parayaçevirerek al›flverifllerini daha cazip hale getiriyor.

YEN‹ ÜYEM‹Z

TURUNCU AVM KOÇAKLAR AVM

YHM ALIfiVER‹fi MERKEZLER‹ÖZ HATUNSARAYLILAR MARKET

PERDER 105

Konya PERDER üyesi YeflilyurtG›da, 1996 y›l›ndan bu yana perak-endecilik sektöründe hizmet ver-mekte. Sektöre ilk olarak pazarla-

mac›l›kla bafllayan YeflilyurtG›da'n›n, Ere¤li ve Karaman da 2

flubesi bulunuyor. Ço¤unlukla,g›da ve temizlik alanlar›nda

faaliyet göteren firma, halk gün-leri, müflteri servisi ve çeflitli ürün-

lerdeki indirimleriyle müflteri-lerinin ilgisini görüyor.

1990 y›l›ndan itibaren faaliyet göstermekteolan Konya PERDER üyesi Do¤Pa G›da,biri merkez olmak üzere Akflehir’de bulu-

nan 4 flubesiyle hizmet veriyor. Do¤Pa G›da daha çok g›da ve temizlik

malzemelerinin sat›fl›n› gerçeklefltirmeklebirlikte, giyim hariç hemen her alandamüflterilerinin ihtiyaçlar›n› karfl›l›yor.

Ayr›ca küp fleker imal ederek halk› sa¤l›kl›g›dayla buluflturuyor.

Sürekli hizmete haz›r ücretsiz müflteriservisleri ve ayl›k ç›kard›klar› insertleriyle

Do¤Pa G›da, müflterilerine Akflehir’de ucuzve huzurlu al›flveriflin kap›lar›n› aç›yor.

Kuruluflu 1995 y›l›na dayanan KonyaPERDER üyesi Çetinler AVM, 2001 y›l›ndamarket sektörüne geçerek bugün var olan

iki flubesiyle Konya halk›na hizmet ver-mekte. Toptan G›dac›lar Bölgesi’ndekiflubesinde gerçeklefltirdi¤i perakende

sat›fllar›n›, tekstil hariç her alanda gerçek-lefltirmekle birlikte en çok g›daya yönelik

ihtiyaçlar› karfl›l›yor. Müflterilerinekazand›rd›klar› Çetkart’lar ile de puanlar,

hediyeler ve indirimler kazand›r›yor.

1991’de küçük bir bakkal dükkân› olarakticaret hayat›na bafllayan Konya PERDER

üyesi, Çelikkayalar AVM, 2005’te ma¤azac›l›¤aad›m atm›fl olan köklü bir aile flirketi.

Konya’n›n Selçuklu bölgesinde, toplamda 6000metrekareyi bulan 4 adet flubesiyle faaliyet

gösteren Çelikkayalar AVM, daha çok g›da vetemizlik alan›na yönelmekte olup beyaz

eflyadan, konfeksiyona ve ayakkab›ya kadarher türlü ihtiyac›n›za cevap verecek genifl bir

portföyü de bünyesinde bar›nd›r›yor. fiarküterireyonunda tamamen do¤al yöresel peynirlerimüflteriyle buluflturan Çelikkayalar AVM, her

çarflambay› manav reyonu için halk günüolarak belirlemifl olup sebze ve meyveleri de

direk olarak bahçeden sofraya tafl›yor.

ÇEL‹KKAYALAR AVM

DO⁄PA GIDA

ÇET‹NLER AVM

YEfi‹LYURT GIDA

106 PERDER

Sektöre ad›m›n› 1995 y›l›nda atan Konya PERDERüyesi Er-Gimpa Market, Konya Ere¤li’deki 2.

flubesini de 2001’de açarak müflterilerine hesapl› vekeyifli al›flveriflin fark›n› yaflat›yor.

G›da alan›nda faaliyet gösteren kurulufl, tüm marketçeflitlerinde ucuzlu¤u ve kaliteyi ön planda tutarakmüflterilerinin tam ba¤l›l›¤›n› sa¤lamay› amaç edin-mifl durumda. Ayr›ca Gimpa Market, zaman zamandüzenledi¤i çekiliflleriyle müflterilerine otomobil ve

cazip hediyeler kazanma flans› sa¤l›yor.Al›flveriflleriniz s›ras›nda sahip olabilece¤iniz GimpaAvantaj Kart sayesinde de puanlar kazanabiliyor ve

mevcut indirimlerden cep telefonunuza gelecekolan mesajlar sayesinde daha h›zl› haberdar olabiliy-orsunuz. Tüm bunlar›n yan›nda ücretsiz eve servishizmeti ve taksi hizmeti gören otomobillerinden de

faydalanmak mümkündür.

1979 y›l›ndan bu yana ticaret hayat›n›n içindeolan Konya PERDER üyesi Hizmet AVM,

2002’de açt›¤› ikinci flubesiyle, Karaman’das›n›rs›z hizmetin adresi olmufl durumda.

Marketçilik ve hayvanc›l›k sektörlerinde çal›flanHizmet AVM, müflterilerinin her türlü temel

ihtiyaçlar›na cevap vermekle birlikte,yetifltirdi¤i büyük ve küçükbafl hayvanlar›n

canl› ve ifllenmifl sat›fllar›n› da gerçeklefltirereket ve et ürünü al›flverifllerinizde sonsuz güven-

li¤i sa¤l›yor. Ayr›ca ücretsiz müflteri servisleri, hafta sonu

indirimleri, promosyonlu ürünlerden haberdarolabilme f›rsat› sa¤layan ayl›k insertleri ve

zaman zaman düzenlenen otomobilçekiliflleriyle de Hizmet AVM, hizmetin

s›n›rlar›n› zorluyor.

1987 y›l›ndan bu yana toptan ve perakendealan›nda faaliyet gösteren Konya PERDER üyesiAkdemir AVM, 1998 itibariyle perakende market

zincirleri kurmaya bafllam›flt›r. fiu anda ise,Konya Beyflehir’deki 2 flubesi arac›l›¤›yla

müflterileriyle bulufluyor. Zücaciyeden manava,flarküteriden temizlik ürünlerine kadar müflteri-lerinin her türlü temel gereksinimlerine cevap

veren Akdemir AVM, taze sebze-meyve, sütürünleri ve güvenilir kasap reyonlar›yla g›da

alan›na daha fazla yönelmifl durumda. Ücretsiz müflteri servisi, indirim kartlar› ve hafta

sonu indirimleriyle müflterilerinin yüzünügüldüren firma, Sal› günlerini manav günü olarakbelirlemifl olup her gün için de farkl› ürünlerde

indirim kampanyalar› düzenliyor.

2009 y›l›n›n May›s ay›ndan itibarenmüflterilerini yeni yüzüyle karfl›layan

Konya PERDER üyesi Sincap AVM, 23flubesiyle Konya halk›n›n ihtiyaçlar›n›

büyük oranda karfl›l›yor. H›zl› tüketilen g›da ürünlerinin sat›fl›n›

gerçeklefltirmekte olan kurulufl, Selçuklu ve Bosna flubelerinde tekstil

ürünlerine de yer veriyor. Çarflamba günleri manav, Cuma günleri

tatl›, hafta sonlar› da flarküterireyonlar›nda indirim kampanyalar›

düzenleyen Sincap AVM, ücretsiz servisive çeflitli avantajlara sahip müflteri

kartlar›yla hesapl› ve güvenlial›flveriflin Konya’daki en önemli

adreslerinden biridir.

YEN‹ ÜYEM‹Z

ER-G‹MPA MARKET

S‹NCAP MARKETLER Z‹NC‹R‹

H‹ZMET AVM

AKDEM‹R AVM

PERDER 107

Konya PERDER üyesi Engin Marketleri, 1988y›l›ndan bu güne flube say›s›n› 3’e ç›kararakKonya hakl›na ucuz ve keyifli bir al›flverifl

imkân› sunuyor. Ço¤unlukla g›da alan›na yönelmekle birlikteEngin Market, konfeksiyondan beyaz eflyaya,

motosikletten temizlik ürünlerine kadarmüflterilerinin her türlü ihtiyac›na cevap ver-

erek sektörde genifl bir yere sahiptir. Ücretsiz servis imkân›na da sahip olan EnginMarket müflterileri, firma taraf›ndan verilenüye kartlar› sayesinde fiyat avantajlar›ndan

yararlan›p kazand›klar› puanlar› da al›flverifleçevirebiliyorlar.

Akflehir’de yer alan 700 metrekarelikflubesiyle Konya PERDER üyesi Asl›mlarSüpermarket, müflterisine g›dadan züc-caciyeye kadar oldukça genifl bir yel-

pazede hizmet sunuyor. G›da alan›nda faaliyet gösteren Asl›mlar

Süpermarket kuruyemifl, bakliyat, baharatgibi çeflitli ürünlerin üretim ve

paketlemesini de kendisi gerçeklefltiriyor.Bu flekilde daha ucuz ve kaliteli al›flveriflinyolunu açan firma; ücretsiz servis hizmeti,

insertleri ve müflteri kartlar›yla damüflteri memnuniyetini yüksek tutmay›

baflar›yor.

2007 y›l›nda faaliyete geçen KonyaPERDER üyesi Akçao¤ullar› AVM, Konya

Meram bölgesine yer alan 3 flubesiylehizmet veriyor.

Ço¤unlukla g›da alan›nda faaliyet gösterenfirma, daha çok flarküteri a¤›rl›kl›

çal›fl›yor. Ayr›ca Meram’daki iki flubesindetemizlik ürünlerine de yer veriyor.

Ücretsiz müflteri servisi ve hafta sonuindirimleri de düzenleyen Akçao¤ullar›AVM, uygun fiyat avantajlar› ve güler

yüzlü kadrosuyla Konya halk›n›nvazgeçilmez duraklar›ndan biri.

1996’dan bu yana kurdu¤u 7 flubesiyleKonya’n›n Ere¤li bölgesinde kaliteli hizmetinöncülerinden olan Konya PERDER üyesi Sal›Pazar› Marketler Zinciri, Aksaray’da açaca¤›8. flubesinin haz›rl›¤› içerisinde. Daha çok

marketçilik sektöründe hizmet veren kuru-lufl; g›dadan giyime, züccaciyeden h›rdavata,kozmetikten oyunca¤a kadar müflterilerinin

her türlü temel ihtiyac›na cevap veriyor. Sal› Pazar› Marketler Zinciri, hafta sonu

indirimleri ve s›k aral›klarla düzenledi¤i pro-mosyonlar›n› JestFm arac›l›¤›yla müflteriler-

ine duyurarak bu imkânlardan daha fazlakiflinin haberdar olmas›n› sa¤l›yor.

ENG‹N ALIfiVER‹fi MERKEZLER‹

SALI PAZARI MARKETLER Z‹NC‹R‹

ASLIMLAR SÜPERMARKET

AKÇAO⁄ULLARI AVM

108 PERDER

Konya PERDER üyesi olanTartanlar AVM 1950’den bugüne

gelmifl köklü bir kurulufl.Tartanlar AVM,Karap›nar’da

2008 y›l›nda yeni hizmete açt›¤›flubesiyle hizmet vermekte.Toplamda 2 flubesi bulunan

köklü kurulufl giyimdenkozmeti¤e, zücaciyeden hediye-lik eflyaya kadar çeflitli hizmetlersunuyor. Ayr›ca Tartanlar AVM,her cumartesi özel indirim gün-

leri ve hediye çekleriyle deyo¤un ilgi görüyor.

1975 y›l›nda ilk flubesini açt›ktan sonra1999’da Ankara, 2005’te de Karaman

flubelerini açan Konya PERDER üyesi BonexAlt›nekin Unlu Mamulleri; ekmek, yafl pasta,tatl› çeflitleri gibi 150 farkl› ürün imal etmek-

tedir. Tüm ürünlerini g›da mühendisi kontrolünde

ve son derece hijyenik ortamlardagerçeklefltiren Bonex Alt›nekin Unlu

Mamulleri, Sal› günleri de belirli ürünlerde%50 indirim uyguluyor.

Bursa PERDER üyesi Yasin AVM, 2008y›l›nda Nilüfer ilçesinde kurulan genç

bir firma olarak hizmet vermekte.Aç›l›fllar›na h›z kesmeden devam edenYasin AVM 2009 y›l›n›n May›s ay›nda

Demirtafl'ta da bir flube daha açt›.Taze g›dadan bakliyata, temizlikten

g›da d›fl› ürünlere kadar genifl bir ürünyelpazesi olan Yasin AVM, Perflembe

günleri halk günleri olarak hizmetveriyor ve müflteri servisi hizmet

sunuyor.

1995 y›l› itibariyle ticaret hayat›n›n içindeolan ‹stanbul PERDER üyesi Karada¤Marketler Zinciri, Küçükköy, Esenler,

Yeflilp›nar, Bayrampafla, Eyüp,Gaziosmanpafla, Pendik, Beflyüzevler,

Küçükyal› ve Halkal› olmak üzere toplam 10flubesiyle müflterilerinin tam memnuniyeti

için hizmet vermekte. G›dadan temizli¤e tüm temel tüketim mad-delerini bünyesinde bulunduran Karada¤

Marketler Zinciri, marketçilik alan›nda eminad›mlarla ilerliyor.

Ayr›ca Karada¤ Marketler Zinciri, ücretsizmüflteri servisi, haftasonu indirimleri veç›kard›¤› insertlerle de hesapl› ve kaliteli

al›flveriflin ‹stanbul'daki adresi konu-mundad›r.

YEN‹ ÜYEM‹Z

KARADA⁄ MARKETLER Z‹NC‹R‹BONEX ALTINEK‹N UNLU MAMULLER‹

YAS‹N AVM

TARTANLAR AVM

ÜYE

fiUBE

PERSONEL

METREKARE

218

1.676

34.828

1.244.221

AJANDA

110 PERDER

Develor Sat›fl Strateji Atölyesi

Develor E¤itim ve Dan›flmanl›k taraf›ndan düzenlenen, sa-t›fl strateji atölyesi, öncelikli olarak sat›fl planlama ve ge-

lifltirmede etkisi olan yöneticiler dikkate al›narak gelifltiril-mifltir. Bu e¤itim esnas›nda, kat›l›mc›lar kendi kurumlar›nahas tüm sat›fl-müflteri karfl›laflmalar›n›n özelliklerini tan›mlarve durumsal sat›fl modelinde tan›mlanan tüm durumlar›nözelliklerini tan›maya bafllarlar. Ayr›ca, baflar›ya götüren sat›fldavran›fllar›, gerekli yetkinlikler ve daha da gelifltirilmesi ge-reken alanlar konular›nda aflinal›k kazan›rlar. Dahas›, kat›l›m-c›lar, farkl› müflteri beklentileri, gizli müflteri beklentilerininnas›l ortaya ç›kar›laca¤› ve müflterinin beklentilerini aflmakiçin hangi tekniklerin hayata geçirilmesi gerekti¤i hakk›ndabilgi edinirler..

Program sonunda, kat›l›mc›lar flunlar› bilecek● Sat›fl ile geleneksel sat›fl aras›ndaki farklar● Sat›fl›n flartlar›● Sat›fl-müflteri karfl›laflmalar›● Durumsal sat›fl modeli● Sat›fl elaman›n›n davran›fllar› ve yetkinlikleri● Müflteri beklentileri● Müflterinin beklentilerini nas›l aflmal›

Program sonunda, kat›l›mc›lar flunlar› yapabilecek● Sat›fl-müflteri karfl›laflmalar›n› tan›mlayabilme● Durumsal sat›fl modelini uygulama ve uyarlama● Kendi müflterilerini derinlemesine anlayabilmeyi gelifltirme

E¤itimin içeri¤i ● Aç›l›fl ● Geliflim Çemberi ● Kiflisel Performans›n Bileflenleri ● Sat›fl ● Müflteri beklentileri sistemi ● Durumsal Sat›fl Modeli ● Karakteristik sat›fl süreçlerinin detayl› tan›mlanmas› ● Sürecin aflamalar›na dair davran›fllar›n, bilgi ve becerilerin● flekillendirilmesi● Stratejik sunum● E¤itimi destekleyen uyarlanm›fl al›flt›rmalar ● Özet

Perakende sektörüne tarafs›z bir biçimde tecrü-belerini aktaran Biymed Dan›flmanl›k, uzman kadro-su ile kurumlara dan›flmanl›k ve e¤itim hizmetlerisunmaya devam ediyor. Sektörün önemlidan›flmanl›k flirketlerinden olan Biymed E¤itim veDan›flmanl›k’›n A¤ustos ay› e¤itimlerinden baz›lar›n›sizin için seçtik.

20-21 A⁄USTOS; Depolama Sistemleri&Depo veStok YönetimiE¤itmen: Metin Çavufllar

27-28 A⁄USTOS; Sat›nalma Yönetimi VeTeknikleriE¤itmen: Metin Çavufllar

22-23 A⁄USTOS; Temel Yöneticilik BecerileriniGelifltirme E¤itimiE¤itmen: Fuat Yalç›n

28 A⁄USTOS; Temel ‹fl Hukuku BilgilendirmeE¤itimiE¤itmen: Haluk Durmuflo¤lu

29-30 A⁄USTOS; ‹leri Yöneticilik BecerileriniGelifltirme E¤itimiE¤itmen: Fuat Yalç›n

29-30 A⁄USTOS; Finansç› Olmayanlar için FinansYönetimiE¤itmen: Osman Bedel

29-30 A⁄USTOS; Bordrolama BilgilendirmeE¤itmen: Haluk Durmuflo¤lu

29-30 A⁄USTOS; ISO9001:2008 KYS iç DenetçiE¤itimiE¤itmen: Cengizhan Özen

29-30 A⁄USTOS; Ms Project ile Proje Planlamave YönetimiE¤itmen: Osman Bedel

A⁄USTOS TAKV‹M‹NDEN SEÇMELER

PERDER 111

SATIfiIN DANSISat›fl›n gerçekleflmesi veya gerçek-leflmemesi için hangi faktörler sat›fl

sürecinde roloynar. Sat›flsürecinin yö-netimi, etkilive sonuçodakl› sat›flnas›l gerçek-leflir, sat›c›n›ntarz›, müflteriodakl› sat›flt e k n i k l e r i ,müflteri tipinegöre sat›fl sü-

recini planlama, müflterinin tarz›,sat›n alma sinyalleri, tüm süreçler-de; beden dilini, iletiflim teknikleri-ni do¤ru kullanma, görüflmenindengesi, müflteri istek ve beklenti-lerine uygun davran›fllar› gelifltirmefiyat söyleme ve sat›fl› kapatman›npüf noktalar›...Yazar: Fatih Karakay

B‹R ÇALIfiANI‹fiTEN ÇIKARMAK

● Enine Boyuna Planlay›n, ● Yasalar› Ö¤renin,● Aç›k Sözlü Olun, ● Sorumluluk Al›n,Hiç kimse kötü haber vermekten hofllanmaz ancak bazenyöneticiler, bir çal›flan› iflten ç›karmak zorunlulu¤uyla ilgilizor görevle karfl› karfl›ya kal›rlar. ‹flten ç›karmay›, profes-yonel bir tarzda, etkin bir flekilde yönetmek sizin iflinizdir.

Bu kitap size flu konularda yard›mc› oluyor:● ‹flten ç›karman›n temellerini ö¤renmek● ‹flten ç›karman›n hem etkilenen kifli hem de flirketiniz aç›s›ndan en elveriflliflekilde sonuçlanmas›n› sa¤lamak● Etkileflimi profesyonel bir flekilde yürütmek● ‹flten ç›karmadan sonra ekibinize liderlik etmekYazar: Stever Robbins, Susan Alvey

GÜÇ, ETK‹ VE ‹KNA

Hedeflerinizi gerçeklefltirmek için ihtiyaç duydu¤unuz güçkaynaklar›n› nas›l elde edersiniz?Kurum içi etkinizi nas›l art›r›rs›n›z?Dinleyicilerinize uygun ikna tekni¤ini nas›l seçersiniz?Daha etkili sunumlar› nas›l haz›rlar ve sunars›n›z?Yazar: Richard Luecke

POSTMODERNPAZARLAMAÜç dinami¤in yaratt›¤› problem-lerin afl›lmas›nda pazarlama fonk-siyonuna postmodern bak›fl aç›s›ile yaklaflmakta ve sorunlar›n çö-zümü için stratejiler oluflturmak-tad›r. Bu stratejilerin ilki, yüksek

rekabetin sebep oldu¤u müflteri kazan›m zorluklar›n›n“postmodern marka yönetimi” ile afl›lmas›d›r. Bu ba¤-lamda, markan›n anlam›, yap›sal özellikleri, marka de-¤eri kavram› ve hedeflenen marka de¤erine ulafl›lmas›-n› sa¤layacak marka yönetim süreçleri detayl› bir flekil-de aç›klanmaktad›r. ‹kinci stratejik yaklafl›m ise, yafla-nan ileiflim kirlili¤i sebebiyle tüketicilerin oluflturdu¤uiletiflim filtrelerinin “postmodern iletiflim yönetimi” ileafl›lmas›d›r. Bu amaç kapsam›nda, marka-müflteri iliflki-lerinin geliflmesi ve güçlenmesi için yap›lmas› gereken-ler üzerinde durulmaktad›r. Bu üç stratejik yaklafl›m›nbütünleflik olarak uyguland›¤› modele kitab›n alt bafll›-¤›nda yer ald›¤› flekilde “P‹M-Postmodern ‹letiflimli ‹lifl-kiler ve Marka Yönetimi” ad› verilmifltir. Günümüz pa-zarlar›nda baflar›n›n anahtar› P‹M modelinin do¤ru veetkili bir flekilde uygulanmas›d›r. Yazar: Edin Güçlü Sözer

B‹Z DAHA AKILLIYIZBirçok flirket kolektif gücü harmanlayarakbüyük kazan›mlar elde ediyor. ‹nsanlar ilkkez, bir zamanlar kar›ncalara ve ar›laramahsus olan bir tür ortak akl› kullanarak,kitlesel iflbirli¤i içinde çal›flabiliyorlar. S›k›ba¤lar içindeki kalabal›klar harika ifller ç›-kar›yorlar. fiirketlere yeni ürünler ve hiz-metler keflfetmekte, müflteri hizmetlerini

gelifltirmekte ve sat›fllar› art›rmakta yard›mc› oluyorlar. Ancak, crowdsourcing, vikinomi, aç›k kaynak teknolojisi gi-

bi terimlerin ifl dünyas›n›n gündelik sözcükleri haline geldi¤i gü-nümüzde, bu kavramlar› kullan›labilir araçlara ve tekniklere dö-nüfltürebilecek hiçbir pratik rehber yok. Topluluklar›n zekâs›n›kullanmaya bafllarken, dikkat edilmesi gereken birçok tuza¤› veüstesinden gelinmesi gereken engelleri tan›mak gerekiyor. Bin-lerce kat›l›mc›n›n yard›m›yla yine bir "topluluk" taraf›ndan ha-z›rlanan Biz Daha Ak›ll›y›z, sosyal a¤lar›n öncülü¤ünde gerçek-leflen binlerce iflin en geçerli uygulamalar›n› ayr›nt›l› bir flekildeanlatarak önemli bir bofllu¤u dolduruyor.Yeni piyasa f›rsatlar›n› saptamakta, yeni ürünleri ve hizmetlerigelifltirmekte topluluklar›n nas›l kullan›laca¤›n› gösteren kitap-ta bu yeni ifl modelinin baz› öncü firmalar taraf›ndan nas›l kulla-n›ld›¤› da anlat›lmakta.Yazar: Barry Libert, Jon Spector

DERNEK ‹LET‹fi ‹M B‹LG‹LER‹TÜRK‹YE PERAKENDEC‹LER FEDERASYONU

ANKARA PERDERBaflkan: Mustafa Altunbilek

Tel: 0312 - 219 20 55Faks: 0312 - 219 20 58

Adres: Yaflam Cad. No: 7/38 K: 12Akplaza 06510 Sö¤ütözü, ANKARA

ankaraperder@tpdf.org

BATI KARADEN‹Z PERDERBaflkan: Niyazi Güneri

Tel: 0372 - 312 20 16Faks: 0372 - 312 20 16

Adres: Müftü Mah. ‹lhami Soysal Cad.No: 4 KDZ, ERE⁄L‹

batikaradenizperder@tpdf.org

BURSA PERDERBaflkan: Do¤an Seyhan

Tel: 0224 - 211 36 04Faks: 0224 - 211 36 04

Adres: Yalova Yolu Üzeri Buttim ‹flMerkezi D: 4 No: 1273

Osmangazi, BURSAbursaperder@tpdf.org

ÇUKUROVA PERDERBaflkan: Sedat GÜMÜfi

Tel: 0324 - 337 25 33Faks: 0324 - 337 25 33

Adres: Mesudiye Mah. CemalpaflaCad. Faz›l Tütüner ‹fl Han› A Blok Kat:

2 No:31 MERS‹Ncukurovaperder@tpdf.org

EGE PERDERBaflkan: Vahdet Sar›kaya

Tel: 0232 - 237 41 12Faks: 0232 - 237 41 15

Adres: 4031 Sok. 5/B Karaba¤lar, ‹ZM‹R

egeperder@tpdf.org

www.tpdf.org

GÜNEYDO⁄U PERDERBaflkan: Mehmet fiah Akda¤Tel: 0412 - 251 27 02 Faks: 0412 - 251 27 02 Adres: Yeniköy Ba¤c›lar Mah. Urfa YoluÜzeri Umut Apt. No: 7 K: 2 D‹YARBAKIRguneydoguperder@tpdf.org

‹STANBUL PERDERBaflkan: Turan ÖzbahçeciTel: 0216 - 425 36 41-42Faks: 0216 - 425 36 48Adres: TEM Otoyolu Kavac›k Kavfla¤›Ford Plaza K: 5 Rüzgârl›bahçe Kavac›k Beykoz, ‹STANBUListanbulperder@tpdf.org

KARADEN‹Z PERDER Baflkan: Bayram AkyüzTel: 0362 - 435 55 07Faks: 0362 - 435 55 23Adres: 19 May›s Mah. Osmaniye Cad.No: 13 K: 4 SAMSUNkaradenizperder@tpdf.org

KAYSER‹ PERDERBaflkan: Selahattin K›l›çTel: 0352 - 320 16 92Faks: 0352 - 320 58 43Adres: Cevreyolu üzeri No: 70Kocasinan/KAYSER‹kayseriperder@tpdf.org

KONYA PERDERBaflkan: Ali KAYA Tel: 0332 - 237 0152Faks: 0332 - 237 7449Adres: Medrese Mh. Ulaflbaba Cd.Mustafa Kaya ‹fl Mrk. No:24 Daire :302 / Selçuklu /KONYAkonyaperder@tpdf.org

112 PERDER