0 wojtowicz ga - ulecz sam siebie

Dr med. G. A. Wojtowicz

ULECZ SAM SIEBIE

(o leczniczym głodowaniu w pytaniach i odpowiedziach)

Tłumaczenie:

Antonina i Leszek Mioduchowscy

verbum Górny-GołąbKatowice 1991

G. A. Wojtowicz ULECZ SAM SIEBIE

dr med. G. A. Wojtowicz

Wydawnictwo „Białoruś”, Mińsk 1988.

Tytuł oryginału „Иcцeли caмoгo ceбя” (Ulecz samego siebie)

(O leczniczym głodowaniu w pytaniach i odpowiedziach).

Nazwiska lub nazwy pojęć opatrzone znakiem „ " mają niepewną łacińską

pisownię, ze względu na bezpośrednie przeniesienie ich pisowni z cyrylicy,

spowodowane trudnościami z dotarciem do źródła lub też brakiem

odpowiednika danego pojęcia w języku polskim.

L u b l i n 1 9 9 0

Wydawnictwo verbum Górny-Gołąb Katowice 19912


GŁODOWANIE LECZNICZE

Dla ludzi mojego pokolenia i środowiska głodowanie lecznicze było (i

chyba nadal jest) pojęciem w zasadzie całkowicie nieznanym. Zresztą

dotyczy to chyba na każdego statystycznego Polaka i co gorsza na każdego

przeciętnego lekarza. Wiele różnych przyczyn złożyło się na to, że nic lub

prawie nic nie wiemy o tej niezwykle skutecznej terapii samoleczącej.

Skutecznej, bo leczy w zasadzie każdą chorobę; wygodnej, bo wystarczy w

zasadzie nic nie jeść (przez pewien czas) a uruchamiane zostają potężne siły

oczyszczająco - leczące. Metoda wymaga jednak poznania pewnych

konkretnych reguł technicznych - metodyki prowadzenia głodówki i co jest

nie mniej ważne, jej zakończenia. Niezbędne jest też wysoce odpowiedzialne

podejście do zastosowania tej wiedzy podczas prowadzenia leczenia. Już te

wymagania powodują, że krąg ludzi zdolnych do przeprowadzenia głodówek

zawęża się. A uwzględniając jeszcze negatywne naciski psychiczne

wywierane przez środowisko na ludzi chcących zastosować w praktyce

głodowanie lecznicze - krąg ten zacieśnia się jeszcze bardziej. Żeby sytuację

tę zmienić tzn. uczynić metodę dostępniejszą szerszym kręgom społecznym,

wymagana jest z jednej strony rzetelna informacja o głodowaniu leczniczym,

z drugiej zaś umożliwienie przeprowadzenia terapii głodówkowej w

specjalnych ośrodkach.

Oto więc garść informacji o leczniczych głodówkach (mają one jednak

charakter pobieżny i nie radziłbym nikomu przystępowania do głodówek

jedynie po lekturze tego tekstu). Najogólniej biorąc głodówka jest to stan

zapoczątkowany zaprzestaniem przyjmowania pożywienia, a kończący się

śmiercią głodową. Tak tak, to naprawdę nie jest zabawa. Przedział czasu

pomiędzy tymi dwoma wydarzeniami dzieli się wyraźnie na dwie części. Na

głodówkę leczniczą, kiedy to w organizmie zachodzi cały szereg istotnych

zmian, ale wszystkie one są całkowicie odwracalne i przyczyniają się do

uruchomienia potężnych sił leczących; oraz na głodówkę wyniszczającą,

kiedy zmiany stają się nieodwracalne i w krótkim czasie powodują śmierć.

Precyzyjne, pewne i łatwe rozpoznanie granicy tych dwóch okresów jest

sprawą zasadniczej wagi. Jest wiele symptomów określających moment

zakończenia głodowania leczniczego, a najbardziej znanym, nieomal

klasycznym, jest tzw. oczyszczenie się języka, o czym powiemy później. A

więc interesuje nas wyłącznie ten pierwszy okres głodowania. Okres ten

zwany głodówką leczniczą charakteryzuje się zupełnym zaprzestaniem

pobierania energii drogą układu pokarmowego, nawet pod postaci płynów

kalorycznych. Z całą mocą należy sobie uświadomić fakt, że przejście



organizmu na odżywianie endogenne (wewnętrzne), które uruchamia

procesy lecząco - oczyszczające, uwarunkowane jest całkowitym odcięciem

się od pożywienia (bardzo dobrze - i do tego należy dążyć- jeśli dotyczy to

również sfery mentalnej). A więc wszystkie "dziurawe" czy ubogie diety

polegające np. na niejedzeniu chleba, czy "zieleniny" nie mają wiele

wspólnego z głodówką leczniczą. W podobny sposób można ocenić również

głodówki sokowe. Głodówki lecznicze bardzo radykalnie oczyszczają

organizm, intensyfikują procesy regeneracji i normalizują funkcje prawie

wszystkich organów naszego ciała odmładzają je. Głodówkami skutecznie

leczono: chroniczną egzemę, pokrzywkę, owrzodzenie podudzi, wrzody

żołądka i dwunastnicy, astmę (dychawicę oskrzelową), zapalenie stawów,

nieżyty okrężnicy, czerwonkę pełzakową, zapalenie wsierdzia, zapalenie

zatok, nieżyt oskrzeli, zapalenie nerwu, chorobę Brajta, ostre i chroniczne

zapalenie wyrostka robaczkowego, skurcz twarzowy, przetoki, łuszczycę,

wszystkie rodzaje rozstrojów układu pokarmowego, kamicę, pelagrę, raka

piersi, nabłoniak, migrenę, kwasicę, hemoroidy, epilepsję, paraliż, ataksję

lokomocyjną, cukrzycę, otyłość, kłębuszkowo-kanalikowe zapalenie nerek,

zapalenie nerek, liczne choroby skórne, chroniczny alkoholizm, narkomanię,

uzależnienia lękowe itd. Na początku głodowania leczniczego organizm nie

chce przez kilka dni przestawić się na nowe tory, zachowując normalny tryb

funkcjonowania. Indukuje przy tym uczucie łaknienia, by zmusić nasz

ośrodek decyzyjny do zaspokojenia głodu. Jednakowoż sytuacja ta nie

odzwierciedla w najmniejszym stopniu rzeczywistych potrzeb organizmu.

Dobrą ilustracją będzie następujący przykład. Posługujemy się oto

samochodem osobowym, mającym o wiele większy niż zwykle zbiornik na

paliwo (np. 200 l). Samochód nasz ma niezły silnik, spalający dziennie tylko

5 l paliwa. I oto my uparliśmy się, by mieć zawsze pełny zbiornik,

uzupełniając codziennie ubytki.

Po jakimś czasie (3 -10 dni) organizm zaczyna przestawiać się na

bardziej właściwe funkcjonowanie w nowych warunkach. Zaczyna

oszczędzać energię, przestawia radykalnie metabolizm, inaczej wykorzystuje

wewnętrzne rezerwy. Na zewnątrz przejawia się to spadkiem temperatury

ciała, silnym reagowaniem uczuciem zimna na ucieczkę energii na zewnątrz,

osłabieniem tętna, niechęcią do ruchu fizycznego, zanikiem łaknienia i

stanem jasności umysłu. Zapoczątkowuje się wówczas cały szereg zmian

wewnętrznych, na które organizm decyduje się z niemałym trudem, a które

doprowadzają po kilku dniach do pełnego przejścia na odżywianie

endogenne. Wówczas to zaczynają pracować na najwyższych obrotach



mechanizmy oczyszczania wewnętrznego oraz potężne mechanizmy

wewnętrznego odtwarzania na poziomie komórek, narządów i całych

struktur i układów naszego organizmu. Zewnętrzną oznaką tego stanu jest

zahamowanie spadku masy ciała. Podczas poprzednich faz głodówki

leczniczej miała miejsce szybka utrata masy ciała, rzędu 1kg dziennie.

Natomiast pełne przestawienie się organizmu na odżywianie endogenne

charakteryzuje się dziennymi ubytkami rzędu 100g. Mechanizmy lecząco-

oczyszczające tej fazy głodówki występują na trzech poziomach. Po pierwsze

okres głodówki to czas całkowitej bezczynności wielu systemów

wewnętrznych obsługujących przyswajanie pokarmu dostarczanego z

zewnątrz. Doznają one wówczas regenerującego odpoczynku, a organizm

może przeznaczyć zaoszczędzoną w ten sposób energię (a nie jest ona

wcale mała) na zintensyfikowanie procesów odbudowy i oczyszczania

wewnętrznego. Po drugie - na cele odtwarzania struktur wewnętrznych, co

jest jednym z podstawowych przejawów życia, które podczas głodówki nie

ustaje ani na chwilę, organizm przeznacza te składniki swego ciała, które są

dla niego najmniej ważne. Następstwem tego jest rozpuszczenie i znaczna

utylizacja prawie wszystkich typów patologicznych narośli, skrzepów,

kamieni w wątrobie, nerkach i pęcherzyku żółciowym, artretycznych zmian

w stawach itp. oraz prawie wszystkich typów patologicznie zmienionych

komórek. Po trzecie - (wg Wojtowicza) wyniku całego szeregu zmian staje

się możliwe przyswajanie przez komórki organizmu głodującego człowieka

atmosferycznego azotu i dwutlenku węgla. Proces ten jest dostępny zwykle

jedynie roślinom dzięki tzw. zjawisku fotosyntezy. Tak więc podobny w

skutkach do zjawiska fotosyntezy proces zachodzi podczas głodówki

leczniczej. Okres właściwej głodówki leczniczej ciągnie się do czasu kiedy na

potrzeby konstrukcyjne zaczynają być przeznaczane struktury bardzo ważne

dla życiowych funkcji głodującego (mózg, serce, nerki, wątroba). Wówczas

to pojawia się uczucie głodu, oczyszcza się język, który pokryty był podczas

głodówki grubym nalotem, następuje cały szereg przełomów wewnątrz

organizmu, a wszystko to jest sygnałem do zakończenia głodówki. Dzieje się

to zwykle w okolicach 40 dnia głodowania , ale jest to liczba przeciętna i nie

należy się nią zbytnio sugerować. Warto jednak zwrócić na nią uwagę

wspominając życiorysy założycieli wielkich religii światowych (Buddy,

Chrystusa, Mahometa). W przekazach dotyczących ich życia pojawia się

liczba 4o dni postu i jest bardzo prawdopodobne, że praktykowali oni

głodowanie, oczyszczając w ten sposób nie tylko swe ciało fizyczne, ale i

wyższe, mentalne poziomy swej psychiki.



Po okresie głodowania następuje najbardziej krytyczny moment w

całym tym przedsięwzięciu. Jest nim rozpoczęcie odżywiania pokarmowego.

Wyłączony podczas głodówki układ pokarmowy nie włącza się od razu,

metabolizm również nie przestawia się gładko na nowe tory, Wszystko to

powoduje, że podjęcie odżywiania musi następować powoli i zgodnie w ilości

i jakości do zdolności przyswajania organizmu. Poszczególne rodzaje

pokarmu powinny pojawiać się w ściśle określonym czasie i objętości, a

niektóre są całkowicie zabronione w tym czasie np. mięso i jego przetwory

czy sól. Niestrawiony wysokobiałkowy pokarm przy braku perystaltyki jelit i

braku dostatecznej ilości kwasu solnego w żołądku, może być dobrą

pożywką dla rozwoju wielu szczepów bakterii, co może doprowadzić do

opłakanych skutków. Należy więc szczegółowo przestrzegać opracowanych

przez specjalistów zasad metodyki terapii zwłaszcza dotyczących okresu

podejmowania jedzenia po głodówce - zwanym okresem odbudowy. W

okresie odbudowy następuje cały szereg ciekawych zjawisk w organizmie.

Bardzo szybko następuje odbudowa ubytków masy mięśniowej. świadome

kierowanie tym procesem daje możliwość jakby samodzielnego budowania

swego ciała w pożądanym przez nas kierunku. Towarzyszy temu stan euforii,

naładowania energią, chęcią działania w aspekcie fizycznym i psychicznym.

Ciekawostką jest bardzo znaczne zmniejszenia się zapotrzebowania na sen

w tym okresie. Długość okresu odbudowy wynosi mniej więcej tyle ile trwała

cała głodówka, choć w przypadku pierwszych głodówek w ogóle, może się

zdarzyć, że okres ten będzie znacznie dłuższy. Aby podkreślić wagę okresu

odbudowy w omawianej terapii zaproponowano wprowadzenia terminu

terapia głodówkowo-dietetyczna.

W wielu krajach na Zachodzie i na Wschodzie (ZSRR) istnieją od wielu

już lat ośrodki stosujące tę terapię w praktyce. Do nas przed wojną docierała

działalność rosyjskiego emigranta, wielkiego znawcy i "przewodnika" wielu

głodówek A. Suworina (mieszkał on przez pewien czas w Polsce). Po wojnie

zapanowała u nas cisza zarówno w aspekcie praktycznym jak i

piśmienniczym. Dopiero od kilku lat zaczyna się pisać o głodówkach

leczniczych, a być może również czynić pewne kroki w kierunku

wprowadzenia w życie, w aspekcie społecznym, idei głodowania leczniczego.

Należy pamiętać, że intencją autora niniejszej publikacji było jedynie pewne

przybliżenie tematu terapii głodówkowo-dietetycznej. Praktycznie nie

omówiono tu strony technicznej, wskazań i przeciwwskazań, metodyki

prowadzenia głodówki oraz okresu odbudowy. Nie podano wielu informacji

potrzebnych do samodzielnego stosowania terapii. Zainteresowani mogą je



uzyskać za pośrednictwem redakcji. Terapia głodówkowo-dietetyczna jest

jednym z niewielu instrumentów pozwalającym przeciętnemu człowiekowi

ująć we własne ręce problem skutecznego pokierowania pewnymi zmianami

w funkcjonowaniu całości naszego ustroju, pojawiającymi się w wieku 30-40

lat. W naszym zatrutym świecie, przy daleko odbiegającym od ideału

sposobie używania ciała, przy tych wszystkich stresach nękających nas w

życiu codziennym, większość ludzi zaczyna tracić kontrolę nad swoim

ciałem. Zaczynamy tyć, nasze ciała nabywają ograniczeń fizycznych, a

umysły - bloków psychicznych. Rysy twarzy wyostrzają się, pogłębiają się

zmarszczki. Zastanówmy się nad tym. Naprawdę nie musimy mieć nadwagi,

nie musimy chorować, nie musimy gorzknieć z wiekiem, nie musimy

zaczynać umierać zaraz po 40 - stce.

Tłumacz



OD AUTORA

Okresowe krótkoterminowe głodowanie jako metoda lecznicza ma

wielowiekową tradycję. Historycy odnaleźli pierwsze wiadomości o nim w·

dokumentach źródłowych powstałych kilka tysięcy lat temu. Jednakże

pierwsze próby naukowego opracowania metody leczniczego głodowania

były podjęte stosunkowo niedawno. W roku 1956 w biuletynie,. Pracownik

służby medycznej" z 14.VIII w artykule „Na temat pewnej metody leczniczej”

przewodniczący Akademii Nauk Medycznych ZSRR akademik A.N.Bakulew,

przedstawił pomyślne wyniki zastosowania leczenia głodówką niektórych

chorób chronicznych.

A.N.Bakulew wskazał na szybką zdolność regeneracji wrzodów' żołądka

i dwunastnicy oraz na dobry skutek znieczulający metody głodowania

leczniczego. Według danych własnych, pochodzących z kliniki którą

kierował, u chorych na chorobę wrzodową objaw „niszy wrzodowej” znikał po

l1 dniach całkowitego powstrzymywania się od jedzenia.

W owych czasach w ZSRR żywy był jeszcze w· ludzkiej świadomości strach

przed głodem, pochodzący z czasów· wojny oraz powojennych braków

żywności. A mimo to znany· chirurg A.N.Bakulew uznał za konieczne zwrócić

uwagę naukowców· i lekarzy· na perspektywy zastosowania metody

leczenia głodem.

Akademik nawoływał, by nie odrzucano ślepo tego co ludzie stosowali

przez tysiąclecia z pożytkiem dla zdrowia, by nie ignorowano tej i innych

metod medycyny· ludowej. Według jego słów medycyna ludowa i naukowa

nie przeczą sobie. Autor podkreślał·, że metoda leczenia głodem nie zawiera

żadnego niebezpieczeństwa.

Od tego czasu minęło ponad trzydzieści lat. Znacznie poszerzały się

wiadomości teoretyczne w zakresie leczenia i profilaktyki chorób przy

pomocy głodowania~ Praktyka wykazała, że metoda posiada najszersze

spektrum działania leczniczego i przynosi same pozytywne leczniczo-

profilaktyczne skutki. W 'raz z terminem „glodówka lecznicza” fachowcy

zaczęli używać nowego określenia – „terapia glodów- -dietetycznaa" - TGD.

Do niedawna szerokie stosowanie metody dozowanego głodowania było_

hamowane z racji szeregu przyczyn. Jeden przykład. W lecie 1986 roku

przed audytorium medycyny w· Mińsku wystąpił pewien znany uczony,

członek Akademii Nauk ZSRR. Na pytanie autora na temat roli terapii



„glodówkowo-dietetycznej” w odbudowie pracy aparatu immunologicznego u

chorych z guzami nowotworowymi i uszkodzeniami popromiennymi, uczony

odpowiedział, że niema mowy o zastosowaniu tej terapii w ciężkich

przypadkach choroby popromiennej, ponieważ przypadku wymienionych

chorób chorzy nie są w· stanie przyjmować nic oprócz wody. Odpowiedź

akademika (chirurga-onkologa) wymownie potwierdziłaFakt, że dzisiejszej dobie znaczna część naukowców i praktyków

medycyny ma bardzo nikłe wyobrażenie o tym, co jest TGD, jakie są jej cele

i możliwości.

Jednak surowe realia życia zmuszają trzeźwo myślących naukowców

zwrócić uwagę na starożytne sposoby uzdrawiania organizmu ludzkiego, bez

względu na stereotypy zahamowań ciągle obecne w medycynie. W ten

sposób całkowite głodowanie było z powodzeniem zastosowane z inicjatywy

moskiewskiego akademika A. J. Worobojewa właśnie chorym w ciężkich

(enteropatycznym) stadium choroby popromiennej, poszkodowanych w

Czarnobylu. Fakt ten znalazł odbicie w ostatnich tymczasowych instrukcjach

leczenia ostrej choroby popromiennej.

Nowe możliwości szerszego propagowania i stosowania dozowanego

głodowania otworzyły się w ostatnim okresie z racji przebudowy systemu

opieki zdrowotnej. Najlepszym tego świadectwem jest fakt powstania w

latach 1987-88 szeregu spółdzielni medycznych, w których obok innych

niekonwencjonalnych metod leczenia stosuje się szeroko dozowane

głodowanie. Z jednej strony fakt ten jest efektem braku wyników w leczeniu

chorób chronicznych w warunkach instytucji leczniczo-profilaktycznych

państwowej i związkowej służby zdrowia, i wskutek tego uwidacznia

podwyższone potrzeby społeczne w tym zakresie. Z drugiej zaś akcentuje

możliwość szerszego włączenia się nielicznych w tej dziedzinie specjalistów

medycznych do procesu leczenia społeczeństwa.

Na Białorusi Takie spółdzielnie dobrze zaprezentowały się w Mińsku i

Witebsku. Powstają filie w obszarze podmoskiewskim i innych częściach

ZSRR. Właśnie dzięki wprowadzeniu terapii Głodówkowo-dietetycznej w

spółdzielniach, rozszerzyły się możliwości rehabilitacji inwalidów i leczenie

przewlekle chorych. W szczególności dotyczy to grupy chorych

uzależnionych od leków, przeważnie hormonalnych (glukokortykoidowych),

przepisywanych cierpiącym na dychawicę oskrzelową, łuszczycę, sarkoidozę

układu oddechowego itd.

Związki zawodowe, Ministerstwo Opieki Zdrowotnej oraz Opieki

Socjalnej muszą zawrócić na to uwagę i w ramach zdrowej konkurencji



powinny „odblokować” swoje szpitale, przychodnie, sanatoria i prewentoria,

ażeby mogła tam przeniknąć proponowana czytelnikowi w najwyższym

stopniu skuteczna, tania i dostępna metoda leczenia schorzeń

najrozmaitszego rodzaju.

Dr med. G. A. Wojtowicz



PYTANIA

Pytanie: Jakie metody tak samo jak terapia głodówkowo - dietetyczna

usprawniają biosyntezę w ustroju ludzkim ?

Odpowiedź: Oprócz terapii głodówkowo-dietetycznej istnieje szereg innych

czynników sprzyjających usprawnieniu biosyntezy kwasów nukleinowych i

innych substancji niezbędnych dla aktywności życiowej człowieka (ssaka).

"Drugi oddech" długodystansowca powstaje w wyniku rozwoju u biegnącego

człowieka oddechowej wyrównanej skompensowanej kwasicy. I właśnie ta

kwasica oddechowa w znacznym stopniu zapewnia podwyższone wiązanie

dwutlenku węgla przez komórki. Gdyby u maratończyków nie uruchomił się

ten mechanizm to ich rezerwowej tkanki tłuszczowej nie wystarczyłoby

nawet na połowę drogi. Zatrzymanie oddechu (kumbhaka) dzięki

ćwiczeniom systemu jogi i jej gimnastyki oddechowej (pranajamy) nawet

bez specjalnego systemu ruchów zapewnia różną jeśli chodzi o długość i

intensywność, lecz sterowaną (skompensowaną) kwasicę oddechową, czyli

sprzyja podniesieniu poziomu przyswajania dwutlenku węgla i azotu przez

komórki. Wespół z głodówkami przeprowadzanymi przez jogów, te

systematyczne ćwiczenia stale podtrzymują pracę ich immunogenetycznego

aparatu na najwyższym poziomie. W ten sposób prawdziwy jogin utrzymuje

jakość pracy swego aparatu immunogenetycznego na poziomie lepszym

niżu każdego biegacza. Oto dlaczego jogini należą do kategorii ludzi

długowiecznych. W tym zakresie ich sposób życia jest badany przez wielu

naukowców z różnych ośrodków naukowych różnych krajów, w tym również

przez gerontologów radzieckich. System jogi w Indiach jest szeroko

stosowany przez wszystkie warstwy społeczeństwa indyjskiego. Naucza się

jej w szkołach i college'ach, został więc przyjęty jako akceptowana przez

państwo podstawa wychowania, która ma na celu nie tylko doskonalenie

własnego ciała, lecz również zachowanie zdrowia. Przy takim systemie

pożywienie może być bardzo skromne bez jakiejkolwiek szkody dla

organizmu. Właśnie tak odżywiają się długowieczni jogini. W ZSRR istnieje

wiele odmian oddechowej gimnastyki jogi z zatrzymywanym oddechem

(system K. P. Butejko, J. S. Gulko, P. K. Iwanowa i inne). Wszystkie są oparte

na tej samej zasadzie - powstrzymywanie oddechu za pomocą siły woli,

cechujące się wzrostem wiązania dwutlenku węgla przez komórki (co łączy

je z terapią głodówkowo-dietetyczną) jednocześnie zaś znacznie odróżnia od

tejże pod względem zakresu i siły odbudowującego oddziaływania na ustrój

ludzki. Głodówce nie towarzyszy wymuszone powstrzymywanie oddechu.



Oddychanie podczas głodówki spowalnia się samoistnie dlatego, że podczas

kwasicy większa część dwutlenku węgla nie dociera do płuc, przyswajana po

drodze przez komórki naczyń i krwi. W wyniku tego zmniejsza się wymiana

gazowa w płucach. W ten sposób spowalnia się rytm oddechu u aktywnie

głodującego pacjenta. Kontrolowana kwasica podczas terapii głodówkowo-

dietetycznej jest wymyślona nie przez człowieka lecz przez naturę.

Najbardziej zaś kompleksowo i bezpiecznie rozwija się ona nie tyle w skutek

wzrostu stężenia we krwi dwutlenku węgla, co ciał ketonowych czemu

towarzyszy przesunięcie równowagi kwasowo-zasadowej w stronę kwaśną.

Ten kwaśny odczyn krwi podczas głodowania w warunkach fizjologicznych

może w sposób naturalny trwać o wiele dłużej niż sama kwasica oddechowa.

Nie godziny, lecz dziesiątki dni. Być może dlatego głodowanie bardziej

mocno i kompleksowo odbudowuje organizm człowieka. Oto dlaczego

skompensowana kwasica głodowa zapewnia jakościowo i ilościowo

najbardziej przekonywujący dodatni efekt leczniczo-profilaktyczny w

porównaniu z innymi naturalnymi metodami leczenia.

Wymienione wyżej jak również inne metody osiągania kwasicy oddechowej

mogą być stosowane przez dzieci i dorosłych samodzielnie jako terapia

leczniczo-profilaktyczna w okresie wczesnych stadiów rozwoju różnych

chorób przewlekłych. Natomiast w zaawansowanych stadiach chorób mogą

one służyć jedynie jako dobry środek wspomagający odbudowę układów i

narządów człowieka podczas przeprowadzania dozowanego głodowania.

Zresztą we współczesnych instrukcjach terapii głodówkowo-dietetycznej

zaleca się stosowanie również gimnastyki oddechowej z zatrzymywaniem

oddechu, segmentarycznego masażu, akupunktury, zabiegów

wodoleczniczych itd. Wszystkie te naturalne techniki lecznicze poprzez

aktywizację ogólnego syndromu adaptacyjnego w mniejszym lub większym

stopniu wzmacniają i usprawniają procesy biosyntezy w organizmie.

Sprowadza się to do przedłużenia procesu odnowy narządów i układów

człowieka przeprowadzającego terapię głodówkowo-dietetyczną.

Niektórzy fachowcy od jogicznej gimnastyki oddechowej empirycznie ustalili,

że chorzy podczas głodowania szybciej opanowują kontrolowany sposób

oddychania. Podczas głodówki w sposób naturalny zwalnia się rytm oddechu

i skurczów serca. Dlatego chorym, zwłaszcza z niewydolnością oddechową,

prościej i łatwiej jest zajmować się tą gimnastyką z zatrzymywaniem

wydechu (wydłużać 1rytm oddechu). Zatrzymywanie oddechu w czasie

pływania podwodnego również łatwiej jest osiągane podczas głodowania.

Dlatego podczas głodowania można pozostawać pod wodą znacznie dłużej.



Wśród innych czynników sprzyjających podniesieniu jakości syntezy kwasów

nukleinowych na szczególną uwagę zasługuje obniżenie temperatury

komórek fizjologicznych (leczenie chłodem). Zresztą w okresie głodowania

obserwuje się pewne obniżenie temperatury ciała. Naukowcy japońscy

opracowali metodę obniżania temperatury komórek człowieka. Komory ze

specjalnymi przyrządami pozwalają na pewien czas obniżyć temperaturę

niektórych komórek powłoki skórnej. Otrzymano pierwsze wyniki leczenia -

trwałe remisje takiej choroby jak gośćcowe zapalenie stawów. Przy tej

przewlekłej chorobie niszczone są wszystkie bariery ustroju, aż do ostatniej

łącznotkankowej. Choroba ta należy do chorób rozlanych tkanki łącznej.

Jednak żywa materia okazuje się być tak doskonałą, że nawet w takich

przypadkach możliwa jest pomyślna odbudowa ustroju ludzkiego, czyli

przedłużenie w ten sposób życia. Ten kierunek naukowo-medyczny

stosowany razem z TGD może mieć pomyślne perspektywy we

współczesnym lecznictwie. Pewną poprawę biosyntezy i wzmożonego

wiązania dwutlenku węgla można osiągnąć stosując szereg leków. Np. taki

preparat jak dibazol przy wprowadzeniu do ustroju na jakiś czas zmienia

równowagę kwasowo-zasadowąwe krwi w stronę kwaśną, a jednocześnie nie

szkodzi. Poprzez to dibazol usprawnia biosyntezę w organizmie pacjenta.

Dlatego preparat ten początkowo był stosowany jako środek obniżający

ciśnienie nadciśnieniowcom, a potem znalazł szerokie zastosowanie między

innymi również jako środek immunokorygujący. Im bardziej wąskie jest

oddziaływanie leku na systemy i narządy człowieka, tym więcej działań

ubocznych obserwują lekarze. Im zakres działania leków i metod jest

szerszy, tym mniej szkód powodują w organizmie te preparaty. Wyjątek

stanowią leki bezpośrednio działające na przyczynę zachorowania. Za

przykład może posłużyć specyficzne leczenie wielu chorób

infekcyjnych i pasożytniczych.

Lekarze powinni zwrócić większą uwagę na leki działające poprzez

usprawnienie biosyntezy przy pomocy wprowadzenia do ustroju kompleksu

mikroelementów. Według danych akademika M. F. Gułyjego, proces

wiązania dwutlenku węgla przez komórki wzmaga się wskutek zastosowania

wielu mikroelementów i szeregu jonów. Np. potas, magnez, mangan i inne

nieznacznie ale wyraźnie usprawniają procesy wiązania dwutlenku węgla. Za

to sód, wapń- przeciwnie utrudniają przebieg tych procesów. Znacznie

bardziej skuteczne jest w tym względzie wprowadzenie do organizmu

mikroelementów i jonów, które usprawniają biosyntezę w organizmie. Do

najbardziej doskonałych leków odbudowujących system odpornościowy



należy bardzo stary środek ludowy - mumie\ . Zawiera on praktycznie cały

arsenał mikroelementów usprawniających biosyntezę. Właśnie dlatego

regeneracja uszkodzonych narządów wewnętrznych przy właściwym

stosowaniu tego leku (we właściwym czasie i w odpowiedniej dawce)

odbywa się przeważnie poprzez narastanie nabłonka (zagojenie się bez

blizny). Podobne działanie (aczkolwiek nie tak wyraźne) posiada również

szereg innych leków odbudowujących aparat immunogenetyczny: złoty

korzeń (Rhodiola* Rosea L.), Eleuterococe, żeń-szeń, Dioscorea Caucasica

Lypsky\ Spośród leków, najbardziej szerokie spektrum działania mają środki

odbudowujące aparat immunogenetyczny. Ludzie stosują mumie przy

najrozmaitszych zachorowaniach: urazowych, kardiologicznych, płucnych,

żołądkowo-jelitowych, chirurgicznych, onkologicznych itd. Leningradzki

Instytut Onkologii (prof. K. F. Belinowa) w roku 1980 poinformowało

przeciwnowotworowym działaniu mumie w doświadczeniach

przeprowadzonych na zwierzętach, którym zaszczepiono najbardziej złośliwy

nowotwór - mięsak limfatyczny Plissa. Po podaniu dużych dawek mumie

(250 mg na kg wagi ciała) odnotowano u tych ssaków zahamowanie wzrostu

tego mięsaka limfatycznego. Czas już by służba farmakologiczna ZSRR nie

ograniczała zastosowania mumie jedynie z tego powodu, że efekty

odbudowy immunologicznej przy zastosowaniu tego środka z różnych źródeł

różnią się siłą oddziaływania, i że jakoby trudno jest go dawkować.

Doświadczenie ze stosowania mumie wykazuje, że nawet gdy przypadkowo

zwiększy się dawkę dziesięciokrotnie lub więcej, nie obserwuje się żadnych

skutków ubocznych. Tak też powinno być przy odbudowie aparatu

immunogenetycznego. Wynika z tego, że nie istnieje problem ustalania

dawek mumie. Na początek można dać choremu zwykłe lub aplikacyjne

dawki, i jeżeli nie daje to efektu leczniczego z powodzeniem można

zwiększyć ilość podawanego leku, nie lękając się o skutki. Oto cały problem,

który stanął na drodze szerokiego zastosowania tego doskonałego leku.

Spróbować zorganizować wydobycie na skalę przemysłową leku mumie lub

stworzyć jego odpowiednik dla szerokich warstw ludności, to jest

perspektywiczne zadanie dla służby zdrowia ZSRR. Ciekawą chociaż mało

zbadaną jest sprawa leczenia chorych z chorobą wieńcową i innymi

patologiami metodą umieszczenia ciała pacjenta do poziomu szyi w

specjalnym worku wypełnionym dwutlenkiem węgla. Metoda ta jest

stosowana w Centralnym Instytucie Kurortologii i Fizjoterapii w Moskwie.

Jeżeli zostanie dowiedzione, że komórki skóry bardziej skutecznie niż zwykłe

przyswajają dwutlenek węgla spoza ustroju, metoda ta ma przed sobą duże



perspektywy. Największe zainteresowanie budzi doświadczenie

zastosowania w medycynie promieni laserowych. Ta czerwona wiązka

promieni o długości fali 0,63 \)m\1m użyta w ściśle określonej dawce,

wykazuje miejscowy efekt regenerujący podobny do głodówek i mumie, czyli

powoduje gojenie się bez wytwarzania się blizn np. wskutek zarastania

nabłonkiem świeżych wrzodów dwunastnicy i żołądka. Promień laserowy to

wiązka światła, lecz światła niezwykle spójnego, koherentnego, o wielkiej,

dającej się regulować energii i średnicy wiązki. Dla zapewnienia efektu

fotosyntezy w tym przypadku wystarczy widocznie skierować na komórkę

wzmocnioną wiązkę promieniowania świetlnego. Można więc przypuszczać,

że promienie laserowe znajdą bardzo szerokie zastosowane w medycynie

jako środek odbudowujący pracę aparatu immunogenetycznego.

Ta najbardziej współczesna metoda w lecznictwie ma bez wątpienia

duże perspektywy. Połączenie starożytnej metody odbudowującej

odporność- głodowania, z najbardziej współczesną- laserem, poszerzy

miejmy nadzieję możliwości ich zastosowania w medycynie.

Pytanie: Czy ma swoją specyfikę historia rozwoju terapii

głodówkowo-dietetycznej w ogóle, jak też w szczególności w ZSRR i na

Białorusi ?

Odpowiedź: Jak zaznaczono wcześniej, początki stosowania pełnego

dozowanego głodowania w celach leczniczych i profilaktycznym kryją się w

mrokach zamierzchłej przeszłości. Leczniczo-profilaktyczne znaczenie

głodowania było znane w

starożytnym Egipcie, Indiach, Grecji i Rzymie. W podstawowym

*podręczniku nauki lekarskiej Tybetu "Cziud-Szi" (IV wiek przed n.e.)

wskazywano na leczenie głodem i odżywianiem. Według podań Budda oraz

Jezus Chrystus przeprowadzali długie głodówki. Starożytni gloryfikowali

ascetyczny tryb życia. Nie jest dla nikogo tajemnicą, że instytucja postów

przewidziana przez starożytne religie, to powstrzymywanie się od jedzenia

przez czas dłuższy przez kapłanów, a przez krótkie okresy przez całą

pozostałą ludność.

Sokrates i Platon regularnie przeprowadzali wielodniowe profilaktyczne

kursy głodowania, które wedle ich zdania sprzyjały osiągnięciu "wyższego

stopnia umysłowej przenikliwości". Pitagoras w tym celu głodował

systematycznie po 40 dni, i nakłaniał do głodowania swych uczniów,

uważając, że rozwija to "percepcję umysłową". Sławni lekarze starożytności -



Hipokrates, Awicenna, Asklepiades, Aulus Cornelius Celsus i inni z

powodzeniem leczyli ludzi metodą dozowanego głodowania. W

średniowieczu wenecjanin L. Cornaro wskazywał na celowość stosowania

pełnego głodowania i podkreślał, że wskutek tego przedłuża się życie

ludzkie. Lekarz z Neapolu A. Ferras polecał chorym długie powstrzymywanie

się od jedzenia, nawet w leczeniu *takiej choroby jak kiła. Lekarz niemiecki

Weerkawe stosował głodowanie w połączeniu ze środkami

farmakologicznymi do leczenia *kiły. Fridrich Hoffman wspominał o

pomyślnym wpływie głodowania na nadkrwistość oraz wrzody złośliwe,

egzemę, kataraktę i inne *choroby. Inny lekarz niemiecki H. R. Hufeland

(1956) w książce "Sztuka przedłużania życia ludzkiego - makrobiotyka"

wskazuje na głodowanie lecznicze. Medyk szwajcarski Paracelsus i angielski

lekarz Chain szeroko stosowali głodowanie przy różnych chorobach organów

wewnętrznych. W XVII, XVIII i XIX wieku głodowanie lecznicze najszerzej

praktykowane było w Niemczech, Anglii, Francji i Szwajcarii. W Rosji

pierwsze informacje wskazujące na efekt leczniczy głodówek pojawiły się w

XVII w. Wjeniaminow (1769) zalecał głodówkę leczniczą w przypadkach

przewlekłych chorób przewodu pokarmowego. W 1822 r. prof. L. A. Struwe

aktywnie propagował głodówki lecznicze. Profesor Uniwersytetu

Moskiewskiego I. G. Spasskij (1834) z powodzeniem zastosował głodowanie

w leczeniu szeregu chorób przewlekłych. N. L. Zeland (1888) wniósł wielki

wkład do zagadnienia głodowania leczniczego jako badacz eksperymentator.

W Ameryce głodowanie w celu leczniczym pierwszy zastosował w roku

1877 E. Dewey. Specjalista ten był zwolennikiem długich kursów

głodowania. Metodą tą leczył otyłość, wiele chorób układu pokarmowego

oraz inne przewlekłe zachorowania narządów wewnętrznych. Uczennica

Dewey'ego Linda Hazzard uzupełniła głodowanie zabiegami dodatkowymi

takimi jak: zabiegi wodolecznicze, masaż, gimnastyka. Podkreślała, że ludzie

z powodzeniem mogą przechodzić po głodówce na odżywianie

wegetariańskie. Rzeczywiście wielu pacjentów po przeprowadzeniu terapii

głodówkowo-dietetycznej bezproblemowo i bez jakichkolwiek szkód dla

organizmu przechodzi na wegetariański tryb życia. Wiodący w ZSRR

propagator, badacz i praktyk dozowanego głodowania prof. J. S. Nikołajew

jest wegetarianinem już przeszło pół wieku.

Lekarz Tajner (1880) nazywał to leczenie "eliksirem młodości". Przed

głodowaniem Tajner był słabym i chorowitym człowiekiem. Jednakże w

wieku 52 lat, gdy już nie miał nic do stracenia, przeprowadził40-

dniowągłodówkęi pozbył się swych "bolączek". Przeżył jeszcze 31 lat. W



ogóle naturopaci amerykańscy wskutek regularnego leczniczego głodowania

wykazywali się długowiecznością.*

Doświadczenia Maeitchen'a, H.Sheltona, Alsanfe'a\ , Wegera, Tildena i

innych wskazują na pomyślne stosowanie leczniczego głodowania w szeregu

przypadków zachorowań na raka piersi i żołądka oraz na wyleczenia chorych

na białaczkę i niedokrwistość złośliwą. De Vries zwraca również uwagę na

pomyślne leczenie gruźlicy, marskości wątroby, choroby Addisona,

nadczynności tarczycy, choroby Heinego-Medina i wielu innych zachorowań

metodą głodówki dozowanej, którą inni uważali za przeciwwskazaną.

Jednakże w świecie naukowym wciąż nie było poważnego stosunku do

tych publikacji. Rzecz w tym, że koncerny farmakologiczne Zachodu nie

pozwalają, wprost czy w sposób pośredni, by lekarze stosowali w praktyce

lub badali naukowo metodę leczniczego głodowania. Jest to dla nich

niekorzystne. Są konkurentami tej metody. Farmakologiczna mafia usiłuje

otoczyć swą opieką większość lekarzy i naukowców, "dokarmiając" ich

finansowymi dotacjami.

Koniec XIX i początek XX stulecia obfitował w wydarzenia w dziedzinie

głodówek. Rozpoczęto w owym czasie badania doświadczalne, które

zapoczątkowały wkład do teoretycznego uzasadnienia mechanizmów

działania tej terapii. Jeszcze w doświadczeniach N. L. Zelanda (1888) na

kogutach poddanych wielokrotnemu dozowanemu głodowaniu ustalono, że

ptaki były bardziej wytrzymałe w walkach z przeciwnikami z grupy

kontrolnej oraz lepiej znosiły inne niewygody, w szczególności głód.

Jednak najbardziej ważki wkład do badań nad głodowaniem

doświadczalnym wniósł prof. W. W. Paszutin (1902) wraz z uczniami. Sam

był uczniem sławnego terapeuty owych czasów profesora S. P. Bodkina. W.

W. Paszutin w Wojskowo-Medycznej Akademii carskiej Rosji wykonał wiele

doświadczeń i wskutek tego mógł sformułować istotę fizjologii

mechanizmów głodowania. Po raz pierwszy zwrócił uwagę na fakt, że w

pierwszym okresie głodowania fizjologicznego ma miejsce szybki ubytek

ciężaru ciała. Potem, dosłownie po kilku dniach, ubytek ten w warunkach

fizjologicznych znacznie się spowalnia. Mechanizmy zachowywania energii

oraz hamujące spadek wagi ciała nie były wówczas jeszcze wyjaśnione.

Ustalono jednak, że zużycie białek ustroju w tym okresie utrzymuje się na

minimalnym poziomie, komórki fizjologiczne przy tym, a tym bardziej

komórki tkanki nerwowej oraz systemu wewnątrz- wydzielniczego, nie

ponoszą uszczerbku.



Wskutek przekroczenia granic głodowania fizjologicznego następuje u

zwierząt trzecie stadium - nie jest to już głodowanie fizjologiczne. W owym

okresie występuje ostry spadek ciężaru ciała, połączony z wyczerpaniem

mechanizmów wyrównawczych i załamaniem się pracy serca. Rozróżnienie

trzech okresów pełnego głodowania u ssaków może stanowić przesłankę do

uważania W. W. Paszutina za założyciela teorii głodowania czy też

odżywiania endogennego. Jego doświadczenia nie utraciły swego znaczenia

do dzisiaj. Właśnie w późniejszych doświadczeniach na różnych zwierzętach

ustalono, że pierwsze dwa fizjologiczne etapy głodowania u różnych zwierząt

mają różne długości, i właśnie dzięki tym dwóm pierwszym etapom

głodowania wydłuża się życie u głodujących w porównaniu z osobnikami

żywionymi regularnie.

Dla przykładu dżdżownicom można w ten sposób przedłużyć życie 19-

krotnie, myszom 4-rokrotnie, natomiast wysoko rozwiniętym dużym ssakom

1,5-2-krotnie. Właśnie na tym etapie głodowania eksperymentalnego,

przeprowadzanego przez naukowców wielu krajów pośrednio ustalono, że

fizjologiczne głodowanie mniej lub bardziej odbudowuje pracę aparatu

immunogenetycznego żywych organizmów, w ten sposób wydłużając im

życie. Naukowcy niemieccy Schenk i Meier w 1938 roku wykryli podczas

głodowania leczniczego wzmożenie sił obronnych ustroju wobec szeregu

mikrobów chorobotwórczych. Bakteriobójczość występowała w związku z

narastaniem kwasicy podczas głodówki. W szczególności występowała ona

po tzw. szczycie kwasicznym, i osiągała swe maksimum w trzecim tygodniu

głodowania. Co więcej, pozostawała nawet po zakończeniu głodowania.

Jeszcze wcześniej F. Benedict (1915) wskazywał, że szczyt kwasiczny jest

czynnikiem stanowiącym o odbudowującym oddziaływaniu głodowania. W

ten sposób już na pierwszych etapach rozwoju teorii głodowania (czy też

odżywiania endogennego) szczególne leczniczo-profilaktyczne znaczenie

nadano okresowi szczytu kwasicznego (6-8 dzień głodowania) i

następującym po nim 2-3 tygodniom powstrzymywania się od jedzenia,

podczas których kwasica pozostawała w przybliżeniu na jednakowym

poziomie, wahając się nieznacznie. Były to konkretne próby powiązania

działania leczniczego głodowania z rozwijającą się przy tym samoregulującą

się skompensowaną kwasicą. Dopiero jednak fundamentalne prace

akademika M. F. Gułyjego i prof. M. I. Wołskiego w latach 1960-70 w

dziedzinie wiązania przez komórki ssaków dwutlenku węgla i azotu z

powietrza oraz idee naukowca z Nowosybirska - K. P. Butejko, stworzyły

rzeczywiste podstawy do utworzenia teoretycznego uzasadnienia leczniczo -



profilaktycznego oddziaływania kwasicy podczas głodowania, którego

podstawą jest usprawnienie jakości biosyntezy w komórkach człowieka

(ssaków) poprzez bardziej skuteczne wiązanie dwutlenku węgla i azotu przez

komórki. Historia rozwoju leczniczego głodowania w ZSRR a w szczególności

na Białorusi jest osobliwa i pouczająca. Na terenach Zachodniej Białorusi

przed jej przyłączeniem do ZSRR metoda ta była propagowana przez A. A.

Suworina. Był to jeden z potomków słynnych Suworinów, którzy posiadali

największe drukarnie w Petersburgu. Po Rewolucji Październikowej A. A.

Suworin walczył po stronie białogwardzistów, i po zakończeniu kampanii

dość zmęczony życiem i chorobami wyemigrował do Jugosławii, gdzie długo

cierpiał biedę i gdzie postanowił wydać jedną ze swych książek. Wydawca

jednak nie chciał dzielić się honorarium z emigrantem. I wskutek fałszywego

oskarżenia A. A. Suworin dostał się do więzienia bez rozprawy. Były

przedstawiciel znanego rosyjskiego rodu z rozpaczy ogłosił w więzieniu

głodówkę. Wówczas to wiadomość o nim dotarła do wyższych instancji

sądowniczych Jugosławii. W 35 dniu głodówki A. A. Suworinowi umożliwiono

prowadzenie obrony w toczącym się przeciwko niemu procesie. Wygrał go.

Ponieważ był człowiekiem wykształconym – znał system jogów, nie przerwał

głodówki natychmiast po rozprawie. Po raz pierwszy wytrwał w głodówce 42

dni i pozbył się dzięki niej wielu chorób chronicznych. Pierwszym jego

pacjentem w zakresie leczenia głodowaniem był naczelnik więzienia. Potem

popłynął do niego potok beznadziejnie chorych. Suworin stosował długie

głodówki, przekraczające nawet granicę głodowania fizjologicznego - 35-76

dni bez przerwy.

Suworinowskiej metodzie leczenia głodowaniem poddało się ok. 10

tyś. pacjentów. Wyniki kuracji i metodykę głodowania opisywał w swych

książkach, wydanych w języku rosyjskim w Jugosławii na początku lat 30-

tych. Książki te Suworin przywoził i rozpowszechniał na terytorium

Zachodniej Białorusi przed jej przyłączeniem do ZSRR. W ten sposób w

latach 30-tych pojawili się naśladowcy Suworina w mieście Kobryń. Ludzie ci

nie posiadali wykształcenia medycznego. Niektórzy z nich stosują metodę

głodowania leczniczego do dziś. Autorowi udało się poznać jednego z nich w

1974 roku - Michała Romanowicza Zazulę, gdy w Szpitalu Kolejowym miasta

Mińska zaczęto stosować głodowanie lecznicze. Właśnie ten "znachor"

podpowiedział realną możliwość przeprowadzania frakcyjnej metody TGD.

Przed wojną mniej więcej takimi okresami głodowania, z krótkimi przerwami

odżywiania pomiędzy nimi, udawało się mu ratować od śmierci z powodu

uogólnionej postaci gruźlicy wielu młodych ludzi. Niektórzy z nich żyją do



dziś. W czasach przedwojennych, gdy ich wypisywano ze szpitala, by

umierali w domu ten znachor, który opanował metodę A. A. Suworina i

posiadał własne doświadczenie, przepisywał takim chorym specjalne kursy

głodowania ze skróconymi okresami odżywiania pokarmowego pomiędzy

nimi. W sumie w ciągu 11 miesięcy chorzy głodowali ponad 100 dni. Skutek

był zdumiewający - całkowite wyleczenie kliniczne z trwałą remisją choroby.

Po wojnie po wprowadzeniu antybakteryjnego specyficznego leczenia

gruźlicy jak gdyby odpadła konieczność stosowania metod ludowych.

Kompleksowe leczenie etiologiczne skierowane bezpośrednio na prątek

gruźlicy (Mycobakterium) zapewniło powodzenie w likwidacji gruźlicy jako

choroby społecznej. Jednak w ostatnich latach coraz częściej występują

przypadki gruźlicy odpornej na terapię antybakteryjną, i być może metoda

TGD w tych przypadkach znów stanie się aktualna, zwłaszcza, że leczy się

przy tym kompleksowo gruźlicę oraz choroby jej towarzyszące. W Moskwie

po raz pierwszy głodowanie lecznicze było zastosowane przez lekarza N. P.

Narbekowa w leczeniu dychawicy oskrzelowej, nadciśnienia, otyłości i

szeregu innych zachorowań. Po jego działalności pozostała metodyka

leczniczego głodowania. Zresztą wyróżnia się ona korzystnie spośród

współczesnych zaleceń metodycznych dotyczących zasady ponownego

przejścia na odżywianie pokarmowe po głodówce.

Największe doświadczenie praktyczne w ZSRR w zakresie głodowania

leczniczego posiada Jurij Siergiejewicz Nikołajew. Po raz pierwszy na świecie

zastosował on dozowane głodowanie do leczenia takiej groźnej choroby

psychicznej jak schizofrenia (1948r.). Stworzył on szkołę przygotowującą

specjalistów terapii głodówkowo-dietetycznej. Ma wielu uczniów i

kontynuatorów. Jako pierwszy wzbudził zainteresowanie autora tej książki do

problemu głodowania leczniczego. Jego książka "Głodowanie dla zdrowia"

miała ogromne powodzenie wśród czytelników. Autor spotykał lekarzy,

którzy z powodzeniem stosowali w praktyce terapię głodówkowo-dietetyczną

jedynie po zapoznaniu się ze wspomnianą książką. Liczni chorzy nie

czekając na to, kiedy w tym czy innym regionie ZSRR otworzy się

odpowiednią placówkę służby zdrowia, z powodzeniem leczyli się

głodowaniem samodzielnie według książki J. S. Nikołajewa. Jednakże

metodzie nie było sądzone zdobycie szerokiego uznania wśród społeczności

medycznej. Jeszcze w 1928 roku w Amsterdamie odbył się VII

Międzynarodowy Zjazd Dietologów, na którym z odczytem programowym pt.

"Zastosowanie praktyczne głodowania dozowanego" wystąpił H. Determan.

Zjazd uznał za celowe zastosowanie głodowania dozowanego w chorobach



naczynio-sercowych, gastroenterologicznych, wydzielania wewnętrznego i w

szeregu innych. Jednak już od pierwszych lat po wojnie głównym

przeciwnikiem głodowania leczniczego w ZSRR stał się Wszechzwiązkowy

Instytut żywienia. Jego idea żywienia zbilansowanego w żaden sposób nie

dawała się powiązać z głodowaniem leczniczym. Wiodącym dietologom

ZSRR nie chciało się głęboko wchodzić w istotę problemu, nie uważając

nawet za stosowne marnować na to czas. Podstawowym czynnikiem

stojącym na drodze rozwoju metody była kwasica głodowa, którą z uporem

do dziś traktuje się jako szkodliwą. Przy tym żadna praca doświadczalna nie

wykazała, że ciała ketonowe podczas głodówki niszczą lub choćby

uszkadzają fizjologiczne komórki.

Akademik A. N. Bakulew w 1956 roku zwrócił na ten fakt uwagę i w

jednej ze swych publikacji zauważył, że ciała ketonowe w trakcie głodówki

nie szkodzą organizmowi. Drugi argument przeciwko głodowaniu

leczniczemu, który wysuwa Instytut żywienia sprowadza się do tego, że

człowiek stale musi pobierać z zewnątrz białka z niezastąpionymi

aminokwasami, witaminy itd. Jednak doświadczalne prace naukowe

przeprowadzone przez różnych naukowców z całego świata wskazują na coś

odmiennego. Nie zaobserwowano deficytu niezastąpionych aminokwasów,

witamin i innych substancji biologicznie czynnych podczas fizjologicznych

okresów głodowania - do 30-40 dni. Glukoza, witaminy, niezastąpione

aminokwasy, enzymy są wówczas syntetyzowane w wystarczających a

nawet w większych ilościach, w porównaniu z okresem odżywiania

pokarmowego. Na początku lat 70-tych ukazały się w ZSRR pewne prace

naukowe, które mylnie wskazywały na jakieś, aczkolwiek nieznaczne lecz

negatywne efekty w procesie terapii głodówkowo-dietetycznej. Artykuły te

zasługują na dokładniejsze ich rozpatrzenie.

W roku 1973 Ogólnozwiązkowy Naukowo-badawczy Instytut

Gastroenterologii, ściśle związany w zakresie problematyki i zadań z

Instytutem żywienia, opublikował dwie publikacje naukowe, będące dwoma

częściami opisu jednego eksperymentu naukowego - badania śluzówki

żołądka chorych psychicznie w okresie 28-dniowego kursu głodowania

leczniczego. Pod względem energetycznym okładzinowe komórki żołądka

należą do najsłabszych i naukowcy przypuszczali, że jeżeli je nie

zaopatrywać z zewnątrz w energię pochodzącą z pożywienia, być może

zaczną ginąć lub jakoś negatywnie się zmieniać. W tym czasie pojawiły się w

ZSRR japońskie gastrofibroskopy, które pozwalały nie tylko oglądać żołądek

i dwunastnicę, lecz dokonywać histologicznego pobrania wycinków z



różnych miejsc śluzówki żołądka i śledzić dynamikę stanu komórek.

Psychicznie chorych regularnie odwożono do Instytutu Gastroenterologii i w

krótkich okresach (2-3 dni) przeprowadzano badania histologiczne. W ten

sposób w pierwszej publikacji podano, że komórki okładzinowe są stopniowo

nasycane rozmaitymi tłuszczami (lipidami). W końcu dokonano

podsumowania - "na różnych etapach głodowania leczniczego w komórkach

okładzinowych i głównych żołądka wytwarza się obraz zwyrodnienia

tłuszczowego typu lipofanerezy". Jednak naukowców zainteresował inny

fakt. Podczas głodu nie zginęła ani jedna komórka. Przeciwnie, pojawiły się

nowe komórki fizjologiczne z jasną protoplazmą, które z czasem powinny się

były przekształcić w określone komórki żołądka. To zainteresowanie

spowodowało przedłużenie badań o miesiąc po zakończeniu głodowania.

Rezultaty przedstawiono w drugiej publikacji. Okazało się, że tłuszcze

nasycające zwykłe komórki okładzinowe podczas głodowania w ciągu 1-2 dni

po rozpoczęciu odżywiania pokarmowego były usuwane z komórek do

krwiobiegu. Wszystkie zaś komórki z jasną protoplazmą po 25-30 dniach

przekształciły się w komórki dodatkowe, wzmagające czynności ochronne

żołądka (wydzielają one śluz oraz substancje chroniące żołądek przed

uszkodzeniem). W ten sposób udowodniono, że nie było żadnych zmian

dystroficznych w żołądku. Przeciwnie, komórki fizjologiczne stały się bardziej

odporne na zewnętrzne i wewnętrzne czynniki uszkadzające. Nacieczenie

tłuszczowe, czy też nasycenie pod względem energetycznym słabych

komórek przez lipidy - nie jest niczym innym jak naturalnym procesem

fizjologicznym w warunkach pełnej likwidacji zewnętrznego zaopatrywania

energetycznego i powstającego przy tym "przesiąkania" do żołądka

nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz białek. Podobny proces ma

miejsce u ssaków w trakcie snu zimowego (np. u żab). W ten sposób

czytając pierwszą publikację w oderwaniu od drugiej, można dojść do

wniosku, że jednak podczas głodówki zachodzą jakieś zjawiska negatywne.

Jeśli natomiast te dwie publikacje przeczytać jako całość, okazuje się, że

żadnych ujemnych zjawisk podczas głodowania nie stwierdzono. Wręcz

przeciwnie, mają miejsce unikalne procesy przystosowawcze - odtwarzanie

funkcji ochronnych nie tylko komórek lecz całych narządów np. żołądka. W

ten sposób stwierdzono ważne odbudowująco-profilaktyczne znaczenie

głodowania dla wzmocnienia bariery ochronnej narządów i układów. Nie

przełamało to jednak ślepej nieufności w stosunku do głodowania. Wielką

rolę w pokonywaniu negatywnego stosunku wobec leczniczego głodowania

w ZSRR odegrał Ogólnozwiązkowy Instytut Pulmonologii w Leningradzie.



Kierownik oddziału dychawicy oskrzelowej, nadciśnienia płuc i przewlekłego

zapalenia płuc Aleksy Nikołajewicz Kokosow stanął na czele grupy badającej

problematykę terapii głodówkowo-dietetycznej w warunkach astmy

oskrzelowej. W owym czasie głodowanie lecznicze zmieniło nazwę na terapię

odchudzająco-dietetyczną, ponieważ samo pojęcie "głodowanie" wywoływał

w społeczeństwie negatywne skojarzenia. Ogólnozwiązkowy Instytut

Pulmanologii zaczął badać ten problem w rozmaitych aspektach, a przede

wszystkim z pozycji zmian aparatu immunogenetycznego w trakcie terapii

głodówkowo-dietetycznej. Pod kierownictwem A. N. Kokosowa opublikowano

wiele prac naukowych i zaleceń metodycznych z zakresu leczenia

dozowanym głodowaniem dychawicy oskrzelowej. Na początku lat 80-tych z

obroną metody wystąpiła "Literaturnaja Gazieta", która postarała się, by

głodowanie lecznicze zaczęto badać w badawczych centrach Moskwy. Na

łamach tego pisma wystąpili prof. J. S. Nikołajew oraz dziennikarz B.

Jakowlew. Skutkiem tego zastosowano terapię głodówkowo-dietetycznąw

samym Instytucie żywienia oraz w szeregu klinikach miasta Moskwy. W

Mińsku terapia głodówkowo-dietetyczna rozwijała się w Szpitalu Kolejowym

w oparciu o działalność kilku wydziałów Białoruskiego Instytutu

Doskonalenia Lekarzy. Autor w owym czasie kierował oddziałem

terapeutycznym tego szpitala. Kierując autora w 1974 roku do Moskwy na

dalsze kształcenie podyplomowe, naczelny lekarz szpitala I. M. Okuniew

poradził mu bliżej zapoznać się z metodyką TGD u prof. J. S. Nikołajewa. W

prywatnej rozmowie z autorem prof. Nikołajew poinformował, że wcześniej

metoda ta była stosowana w Białoruskim Szpitalu Psychiatrycznym przez

psychiatrę A. F. Skugarewskiego, lecz z nieznanych mu powodów słuch o

tym zaginął. Swą szczerą rozmową profesor wzbudził zainteresowanie

autora wobec tej terapii. Po pomyślnym wprowadzeniu metody w Szpitalu

Kolejowym autor doświadczył wielu intryg, kpin, a nawet szyderstw ze

strony szeregu lekarzy i niektórych osób z kierownictwa służby zdrowia, lecz

nigdy nie poddał się i nie zaprzestał propagować tej metody leczenia. W

1977 r. w Białoruskim Naukowym Instytucie Badań Gruźlicy (dyrektor

prof.M.N.łomako) po raz pierwszy była wypróbowana metoda frakcyjnej

terapii głodówkowo-dietetycznej w przypadku sarkoidozy układu

oddechowego. Skutkiem tego był patent i dwa wnioski racjonalizatorskie.

Dało to pewien wkład w rozwój leczniczego głodowania w ZSRR. W 1980 r.

frakcyjną terapię głodówkowo-dietetyczną zastosowano terapeutycznie

ciężko chorym w Szpitalu Pogotowia w Mińsku. W tym czasie autor podjął

pracę na wydziale terapii wypadków nagłych Instytutu Doskonalenia



Lekarzy. Autorytet metody wzrósł. Liczni pacjenci pozbyli się bardzo

zawansowanych form dychawicy oskrzelowej, choroby nadciśnieniowej,

choroby wieńcowej, chorób żołądka itp. W różnych miastach Białorusi i ZSRR

pojawiło się wielu uczniów autora, zwolenników terapii głodówkowo-

dietetycznej. Daje to podstawę do patrzenia z optymizmem na dalszy rozwój

głodówek leczniczych na Białorusi. Od roku 1975 metoda głodowania

leczniczego rozprzestrzenia się coraz szerzej. Minister Opieki Zdrowotnej

BSRR N. J. Sawczenko polecił Katedrze Kardiologii Białoruskigo Państwowego

Instytutu Doskonalenia Lekarzy (prof. W. W. Gorbaczow) wszechstronnie

zbadać metodę terapii głodówkowo-dietetycznej. Badaniami tymi zajął się

personel centralnego laboratorium naukowo-badawczego tego Instytutu.

Przeprowadzono szereg badań eksperymentalnych oraz wiele naukowych

obserwacji klinicznych. Obroniono również kilka prac doktorskich o tej

tematyce wykazując szereg zalet metody głodowania dozowanego.

Równolegle zastosowano tę metodę w szeregu innych placówkach służby

zdrowia w Mińsku (w III,V i VI-tym Szpitalu Klinicznym oraz w Poradni

Psychoneurologicznej. Wynikiem tego były dwie metodyczne i jedna

informacyjna notatka na temat leczenia sarkoidozy, dychawicy oskrzelowej

oraz niektórych chorób neurologicznych z zastosowaniem leczenia

głodowaniem leczniczym. W ostatnich latach nastąpiła zmiana na

stanowisku kierownika miejskiego wydziału służby zdrowia. Nowy kierownik

poważnie podchodzi do możliwości zastosowania tej metody w leczeniu

ludności. Stwarza to pomyślne perspektywy dla rozwoju głodowania

leczniczego.

Pytanie: Jakie niezwykłe zmiany w narządach wewnętrznych człowieka

występują podczas przeprowadzania terapii głodówkowo -dietetycznej?

Odpowiedź:

1. Zachodzi sporo takich zmian. Niektóre z nich opiszemy. Poczynając od 2-3

dnia głodówki jakościowo zmieniają się procesy wydzielania w przewodzie

pokarmowym. Ustaje wydzielanie kwasu solnego. Zamiast niego do

przestrzeni żołądka niejako "przesiąkają" nienasycone kwasy tłuszczowe i

białka. Jeszcze Pawłow obserwował ten proces u głodnych psów, tłumacząc

go działaniem hormonu pozakresowego CSN. Nienasycone kwasy tłuszczowe

aktywizują neurohormon tkankowy - cholecystokininę, który tłumi uczucie

głodu u ssaków. Dlatego od 3-4 dnia głodówki chorzy nie mają pociągu do

jedzenia. U większości chorych zanika on po oczyszczeniu jelit dużą dawką



środka przeczyszczającego. W tym samym czasie zanika niepokonany

pociąg do alkoholu, do narkotyków - u narkomanów, i do tytoniu - u palaczy.

Nie obserwowano przy tym tzw. syndromu odstawienia (abstynencyjnego) u

chorych uzależnionych od glukokortykoidowych hormonów nadnerczy, od

leków blokujących lub aktywizujących receptory komórek, od środków

rozcieńczających krew (phenylinum i innych). Poza tym nienasycone kwasy

tłuszczowe zapewniają wyraźne działanie żółciopędne. Przy głodowaniu

dozowanym odnaleziono żółć nawet w jelicie grubym. Woda, która uchodzi z

przewodu pokarmowego po zastosowaniu lewatywy jest zabarwiona na

żółtobrązowy kolor.

2. U przewlekle chorych zmienia się podczas głodowania również mikroflora

jelit. Flora gnilna ginie, zachowywana jest i odbudowuje się flora fermentacji

mlekowej tj. taka jaka jest u osób długowiecznych i joginów. Wskutek tego

poprawia się jakość syntetyzowania przez mikrofloręwitamin oraz innych

aktywnych biologicznie substancji. Być może właśnie dlatego w organizmie

podczas głodowania leczniczego nie istnieje problem niedoboru

aminokwasów niezamiennych. Prace naukowców dowodzą, że przy

odżywianiu endogennym zapewniona jest synteza rozmaitych

aminokwasów, w tym również niezamiennych oraz związków pochodzenia

białkowego - enzymów. M. F. Gułyj w ciągu 14 dni głodowania obserwował

dodatkową syntezę (w wystarczającej ilości) izoenzymu aldolazy, która różni

się od zwykłej aldolazy obniżoną zawartością aminokwasów zawierających

siarkę. Po zakończeniu głodowania synteza tego enzymu ustaje.

Najprawdopodobniej szybka przebudowa syntezy związana jest w większym

stopniu z koniecznością przegrupowania związków zawierających siarkę na

korzyść bariery ochronnej skóry, gdzie siarka potrzebna jest do wzmocnienia

czynności ochronnych skóry.

3.Ustalono, że zdeformowane błony komórek "starzejących się", podział

których jest zbyt wolny, lub które nie dzielą się wcale, podczas odżywiania

endogennego przyjmują postać właściwą komórkom zwierząt młodych. Czyli

że w czasie terapii głodówkowo- dietetycznej zachodzi proces odnawiania

się barier ochronnych komórek. Spowalnia się przy tym proces podziału

szybko dzielących się komórek. Jednocześnie przebudowa systemu

enzymatycznego zapewnia wzmocnienie aparatu receptorowego

odprowadzających zakończeń nerwowych, przy pomocy jakościowej

poprawy stanu enzymów tych receptorów (chemoreceptorów), które to

receptory są wbudowane w błonę komórek i są w stanie wzmacniać funkcję

ochronną poprzez aktywizację wewnątrzkomórkowego nukleotydu cAMP. W



ten sposób podczas głodowania zapewniona jest kompleksowa odbudowa

funkcji ochronnych komórek wskutek normalizacji błon i wzmocnienia

systemu cAMP.

4.Jak wspomniano wyżej specjaliści z Instytutu Gastroenterologii z Moskwy

wykryli, że u chorych po 28 dniach głodowania powstają nowe komórki z

jasną protoplazmą, które po zakończeniu głodówki leczniczej stopniowo

przekształcają się w ciągu 20-30 dni w komórki dodatkowe. Komórki te

wydzielają śluz, substancje chroniące żołądek przed uszkodzeniem. Po

przeprowadzeniu kilku kursów terapii głodówkowo-dietetycznej żołądek

nawet chorych na choroby gastroenterologiczne staje się jak nowy, zdolny

do przetrawienia każdego pokarmu. Autor również wypróbował na sobie

dobroczynne działanie głodówek, cierpiąc uprzednio na zadawniony

przewlekły nieżyt żołądka, zapalenie pęcherzyka żółciowego oraz nieżyt

jelita grubego. Reasumując można odnotować fakt, że odżywianie

endogenne jest w stanie odbudować nie tylko bariery komórek, lecz również

bariery narządów i układów ze skutkiem długotrwałym.

5. Jak zaznaczono wyżej podczas odżywiania endogennego chory

praktycznie nie otrzymuje sodu. Sód jest wyprowadzany poprzez drogi

moczowe, skórę i jelita, a z nim wychodzi z organizmu nadmiar wody. Wraz

z jednoczesną normalizacją przemiany białek stopniowo znikają obrzęki

różnego pochodzenia. Przykład: chora D-na 53 lata, diagnoza: choroba

wieńcowa, niestabilna dusznica bolesna, zwłóknienie mięśnia sercowego na

tle miażdżycy naczyń, stwardnienie tętnicy głównej, tętnic mózgowych i

wieńcowych, nadciśnienie II-go stopnia, przewlekłe zapalenie oskrzeli z

komponentą dychawiczną, niewydolność płucno-sercowa III stopnia,

pożółtaczkowe zapalenie wątroby i woreczka żółciowego, otyłość V stopnia,

wieloprzyczynowa alergia. U chorej obserwowano wyraźne obrzęki jamy

otrzewnej (puchlina brzuszna) oraz obrzęki kończyn dolnych. Podczas

przeprowadzania pierwszego kursu TGD (w ciągu 20 dni) utrata ciężaru ciała

wyniosła ponad 25 kg, w związku z utratą płynu z otrzewnej. Podczas

drugiego, 22-dniowego kursu głodowania, przeprowadzonego miesiąc

później zaobserwowano trwałą remisję choroby. Obrzęki znikły całkowicie,

unormowała się czynność wątroby. Ciśnienie tętnicze również wróciło do

normy. Zbliżyły się do normy wskaźniki oddychania.

6.Terapia głodówkowo-dietetyczna normalizuje nie tylko metabolizm

białkowy, lecz również tłuszczowy (lipidowy) i inne. Przy tym znacznie

zmniejsza się we krwi ilość lipidów aterogennych, wywołujących miażdżycę

naczyń. Jest to prawdopodobnie związane z normalizacją stanu ścianek



naczyń wskutek zaprzestania w czasie głodówki ich uszkadzania przez

reakcje immuno-patologiczne (reakcje antygen-przeciwciało), w wyniku

których są wydzielane tzw. jady wstrząsowe uszkadzające otaczające je

komórki. Na tle wyraźnego antagonizmu białkowego u przewlekle chorej

osoby przy zwykłym trybie odżywiania rozwijają się niekontrolowane (nie

dające się wygasić) reakcje antygen-przeciwciało, z podwyższonym

podawaniem do krwiobiegu mediatorów (prowokatorów) zapalenia

alergicznego (histamina, gerotonina, bradykinina, wolno reagująca

substancja anafilaksyjna i inne), które w tych warunkach mogą uszkadzać

ścianki naczyń. W wyniku tego wzrasta przenikalność naczyń. W naczyniach

tworzą się mikropory, przez które krew może przenikać poza granice

naczyń, co naturalnie może grozić szkodliwymi konsekwencjami. W

pierwszej kolejności uszkodzenia te występują w drobnych naczyniach,

potem zaś w głównych. W odpowiedzi na takie uszkodzenie w krwiobiegu

powstaje cały łańcuch nienormalnych reakcji jako względna kompensacja

choroby (według teorii wybitnego naukowca I. W. Dawydowskiego). Jakie są

to reakcje? Podwyższenie krzepliwości i lepkości krwi. Podczas dozowanego

głodowania te nienormalne zjawiska również wracają do normy, ponieważ

ścianki naczyń odbudowują swą strukturę i nic ich więcej nie uszkadza. Krew

w czasie głodówki oczyszcza się ze wszystkiego co zbędne a plazma krwi

staje się przejrzysta jak kryształ. Wszystko powraca do stanu harmonii, w

tym też czynniki powodujące krzepliwość krwi. Głodowanie lecznicze w tym

aspekcie powoduje oczyszczanie krwi w sposób bardziej doskonały niż

poprzez hemodializę lub hemosorbcję ( oczyszczanie krwi przy pomocy

aparatury). Dodatkowo podczas głodówki odbudowują się czynności

narządów i układów ustroju. łatwo sobie wyobrazić jakich uniknie się

wydatków na bardzo kosztowną aparaturę i jej obsługę, jeśli szeroko i

powszechnie zastosuje się terapię głodókowo-dietetyczną. Nie znaczy to, że

hemodializa lub hemosorbcja w ogóle nie będą miały zastosowania w

lecznictwie. W szczególnych przypadkach (np. przy zatruciach substancjami

toksycznymi), gdy czas ratowania życia chorego liczy się na godziny i

minuty aparatura ta jest niezbędna. Głodowanie lecznicze wykonuje tę

pracę wolniej lecz skuteczniej, wytwarza trwały efekt, tj. terapia

głodówkowo-dietetyczna na długo uwalnia ustrój od reakcji immuno-

patologicznych i ich skutków. Podczas gdy u przewlekle chorych nawet

jedzenie wywołuje antagonizm białek, antagonizm ten nie zdarza się w

okresie głodowania. Samo odżywianie pokarmowe, zwłaszcza tzw. żywienie

zbilansowane, które zaleca jednoczesne spożywanie pokarmów mięsnych i



nabiałowych, najbardziej naładowanych białkami- -alergenami, szczególnie

pogłębia antagonizm białkowy. System enzymatyczny przy takim żywieniu

nie jest w stanie odpowiednio zareagować i rozszczepić wszystkie struktury

białkowe do wyjściowych aminokwasów, przyswajalnych przez komórki

ludzkie. Badania radioimmunologiczne dowiodły, że podczas takiego

odżywiania z przewodu pokarmowego do krwiobiegu dostają się duże

molekuły białkowe, które nie są przyswajalne przez tkanki dopóki nie zajdzie

reakcja alergiczna antygen-przeciwciało. Na tę reakcję ustrój zmuszony jest

wydatkować dużo dodatkowej energii. Dodatkowa energia wydatkowana

musi być również na wygaszanie skutków tej reakcji. Taki sposób odżywiania

jest niekorzystny w sensie ekonomicznym i fizjologicznym nawet dla ludzi

zdrowych. U przewlekle chorych zaś intensyfikują się niesterowne (nie

dające się wygasić) reakcje alergiczne, z późniejszym bardziej

uszkadzającym wpływem mediatorów zapalenia alergicznego na ścianki

naczyń. Te ujemne momenty odżywiania pokarmowego nie występują w

czasie głodowania. Podczas głodowania zaobserwowano u chorych

normalizację pulsu. Staje się on miękki, naczynia stają się bardziej

elastyczne. Zwolniony jest rytm skurczów mięśnia sercowego, a tony są

słyszalne wyraźnie. Z reguły znikają przedwczesne skurcze serca -

zakłócenia w pracy serca z przedwczesnymi impulsami z jego kurczących się

działów mięśni komory i przedsionków serca. Zdarza się czasem, że w

trakcie dozowanej głodówki naprawie ulegają najbardziej skomplikowane

zaburzenia rytmu skurczów mięśnia sercowego - ataki migotania

przedsionków, kiedy serce jakby buksuje. Przy tym w czasie głodowania

leczniczego nie zaobserwowano powstawania zakrzepów, tromboembolii -

tych podstawowych powikłań podczas farmakologicznej odbudowy rytmu w

przypadku migotania przedsionków. Z doświadczeń autora wynika, że

terapia głodówkowo -dietetyczna zapobiega rozwojowi tak groźnych

powikłań jak syndrom DIC - równoległe wyczerpanie układu czynników

krzepnięcia oraz inhibitorów krzepnięcia, kiedy to powstają zakrzepy a

jednocześnie zwiększa się przepustowość naczyń krwionośnych. Na tym tle

powstają zawały mięśnia sercowego oraz wylewy do mózgu, a także inne

niebezpieczne powikłania zagrażające życiu człowieka. Nie mniej ważna

praca ma miejsce podczas głodowania przy odbudowie zmienionej

organicznie sieci mikronaczyńkrwionośnych. Szczególnie widoczna jest ta

praca po szczycie kwasicy. Kolor twarzy u wielu przewlekle chorych na

dychawicę oskrzelową, zapalenie płuc, zapalenie nerek, guzy itd. ma zwykle

odcień blady, szary lub ziemisty. Za to w 8-10 dniu głodówki przybiera on



delikatne różowe zabarwienie, jak u zdrowych dzieci i młodzieży. źrenice

stają się wyraziste, zanika żółte zabarwienie białkówki itd. Bardzo

przekonywujący jest następujący przykład odbudowy systemu sieci

mikronaczyń. Chora R-wa, 43 lata. Zachorowała w roku 1980. Badania

wykazały IV stopień raka szyjki macicy. Leczyła się zachowawczo, lecz bez

należytego skutku. W tym samym roku trafiła na kurs doskonalenia na

Wydziale Reanimacji Instytutu Doskonalenia Lekarzy. Po wysłuchaniu

wykładu na temat głodowania leczniczego samodzielnie rozpoczęła

frakcyjny wariant tej metody leczniczej. Podczas pierwszego badania

zewnętrznego tej kobiety stwierdzono blado-szare z żółtym odcieniem

zabarwienie powłoki skórnej, waga wyjściowa była poniżej normy. W ciągu

ponownych kursów głodowania dozowanego stwierdzono stopniową

normalizację powłoki skórnej. Podczas odżywiania pokarmowego po

zastosowaniu frakcyjnego wariantu TGD chora osiągnęła normalną wagę.

Zaobserwowano regres procesów patologicznych. Chora do dziś okresowo

(2-3 razy do roku) przeprowadza długie (do 35 dni) kursy dozowanego

głodowania. W czasie głodówek z powodzeniem kontynuuje pracę lekarską,

czuje się zupełnie dobrze. Ciężaru ciała nie traci, powłoka skórna normalnej

barwy. Oceniając to wszystko onkolodzy stwierdzili, że prawdopodobnie

popełniono błąd w badaniu histologicznym domniemanego guza oraz w

stwierdzeniu przerzutów. Przy odbudowie sieci mikronaczyń powłoki skórnej

wyjątek mogą stanowić osoby, które przez jakiś czas palą podczas terapii

głodówkowo-dietetycznej oraz kategoria chorych na choroby naczyniowo-

sercowe w stopniu zaawansowanym, którzy przez wiele lat brali środki

lecznicze oddziaływujące poprzez peryferyjne zakończenia nerwowe.

Preparaty te należą do grupy azotanów (środków rozszerzających naczynia

obwodowe) lub do blokatorów receptorów adrenergicznych komórek serca.

U tych chorych substancja chemiczna (lek) wiąże się z enzymem komórki

odprowadzającej (chemoreceptorem) i tworzy niestandardowe dla własnego

systemu odpornościowego białko (hapten). Ten chemoreceptor jest już i tak

osłabiony przez chorobę. Do tego zaś substancja farmakologiczna

wywołująca jedynie czasowy efekt dodatni jeszcze bardziej go osłabia. I w

końcu własny system immunologiczny pomaga zniszczyć ten receptor, tę

komórkę odprowadzającą. Nie zawsze się udaje odbudować te komórki w

ciągu jednego kursu terapii głodówkowo-dietetycznej. Jednak nawet chorzy

uzależnieni od środków farmakologicznych podczas głodówki obchodzą się

bez ich zażywania, co jeszcze raz podkreśla doskonałość tej metody.



7.Przy przeprowadzaniu głodowania dozowanego z reguły nie stosuje się

środków znieczulających, ponieważ podwzgórze oraz przysadka aktywizują

tzw. receptory wydzielające endorfiny (wewnętrzne środki narkotyzujące).

Wyjątek stanowią chorzy z kolką nerkową, gdy kamień zaczyna przesuwać

się wzdłuż moczowodu. Syndrom bólowy w tym okresie tłumiony jest

częściowo przy pomocy endorfii, lecz ból jednak zawsze bywa na tyle

wyraźny, że wymagane są dodatkowe zabiegi.

8. U chorych na dychawicę oskrzelową podczas głodówki szybko zanika

skurcz oskrzeli, odbudowuje się normalny rytm oddechu. Odbywa się to

drogą kompleksowego skompensowania tych tzw. oskrzelowo -płucnych

objawów alergicznych. Aktywizuje się przy tym ogólny syndrom adaptacji -

podwzgórze-przysadka-nadnercza, który zapewnia połączone polepszenie

jakości oraz powiększenie ilości cyklicznych nukleotydów komórki (cAMP) w

mięśniach oskrzeli, spowodowane zwiększeniem ilości hormonu

somatotropowego oraz substancji biologicznie czynnych - amin biogennych

we krwi w pierwszym etapie głodowania. Potem stopniowo normalizuje się

funkcja kory nadnerczy, która wydziela hormon kortyzol. Hormon ten

również jest w stanie aktywizować system nukleotydów. Około 14-tego dnia

głodówki osiągany jest najwyższy punkt wzmocnienia funkcji kory

nadnerczy. Przy tym w warunkach głodowania gruczoły wydzielania

wewnętrznego ulegają nawet pewnemu przerostowi. Podczas głodowania

najbardziej zwiększa się objętościowo gruczoł przytarczyczny odpowiadający

za odporność(grasica). Jak powiedziano wyżej podwzgórze wydziela enzymy

tkankowe - statyny, które z kolei hamują działanie enzymu fosfodiesterazy,

który niszczy nukleotyd cAMP. Aktywizowane są enzymy tkankowe

lokalnego znaczenia - prosaglondyny E itd., które tak samo poprzez

oddziaływanie na błonę określonych komórek wzmacniają

neutralizacjęreakcji immuno-patologicznych przez odtworzenie nukleotydu

cAMP. Do tego czasu antagonizm białkowy we krwi praktycznie zanika,

zwłaszcza gdy zniszczone są ostatnie wirusowe i bakteryjne źródła infekcji.

Wszystko to tworzy kompleksowy efekt leczniczy u chorych na dychawicę

oskrzelową. Stosowanie podczas głodowania inhalatorów

(sympatomimetyków) znacznie hamuje proces odnowy u tych chorych.

9. Podczas przeprowadzania głodowania leczniczego nie zaobserwowano

zaostrzenia infekcji wirusowej. W okresach epidemii grypy nie choruje żaden

chory przeprowadzający głodówkę. Wyjątek stanowią osoby łamiące zasady

metodyki głodowania leczniczego, np. podjadające lub kontaktujące się z

żywnością przez czas dłuższy podczas głodowania. Po pierwszym kursie



głodowania dozowanego pacjenci rzadziej zapadają na infekcję wirusową lub

znoszą ją lżej. Po wielokrotnych kursach leczenia tą metodą wielu pacjentów

w ogóle przestaje chorować, w tym również na choroby wirusowe. W ten

sposób można z całą pewnością stwierdzić, że podczas pełnowartościowego

endogennego odżywiania zachodzi proces radykalnego niszczenia źródeł

utajonej infekcji. Infekcja w stanie uśpionym jest praktycznie nie do

zwalczenia przez współczesną terapię antybakteryjną (leczenie

antybiotykami, sulfonomidami i innymi lekami). Przeciwnie, w tym okresie

życia mikroorganizmy znajdujące się w osłonie ochronnej łatwiej

wypracowują odporność na te i inne środki lecznicze. Podczas głodowania

osłony te są niszczone przez bardziej aktywny układ enzymatyczny. Bakteria

przy tym niejako aktywizuje się, a wówczas łatwiej jest niszczona przez

bardziej skuteczny system odpornościowy wespół z enzymatycznym.

Podczas głodowania leczniczego w związku z unikalną przebudową i

wzmożeniem aktywności enzymów wzrasta ich zdolność do niszczenia osłon

bakterii. W oddzielnych przypadkach, gdy mikroflora jest skupiona w trudno

dostępnych miejscach ustroju ludzkiego (w zatokach szczękowych i innych,

w ogniskach otorbionych i in.), podczas głodówki może wystąpić

uaktywnienie tej infekcji w postaci zaostrzenia przewlekłego zapalenia

migdałków, ucha środkowego, zatok, opryszczki itd. z reakcją

temperaturowym (gorączką). Z reguły w tym przypadku pacjent obchodzi

się bez środków leczniczych. Zwykle w ciągu 2-3 dni temperatura się

normalizuje. Odnotowuje się wyleczenia kliniczne (rekonwalescencja).

Frakcyjna metoda głodowania dozowanego stosowana chorym na

sarkoidozę układu oddechowego wyjawiła ciekawy fakt. U tych niewielu

osób, u których podczas głodowania wystąpiło zaostrzenie źródeł ukrytej

infekcji zarejestrowano wyraźniejszą kliniko- -rentgenologiczną dynamikę

procesu. Takie zaktywizowanie się ukrytych źródeł nie hamuje, lecz

przeciwnie sprzyja szybkiemu klinicznemu wyleczeniu zachorowań

klinicznych podczas terapii głodówkowo -dietetycznej. Jedynie w

pojedynczych przypadkach podczas zaostrzenia ukrytych źródeł infekcji

podczas głodówki stosowano antybiotyki lub inne środki przeciwzakaźne. W

jaki sposób odbywa się niszczenie źródeł infekcji wirusowej, na razie nie

wiadomo. życie wirusów pełne jest tajemnic. Te żywe organizmy, składające

się zasadniczo z kwasów nukleinowych, potrafią tworzyć związki

krystaliczne. Materia ożywiona jednoizomerowa przeważnie składa się z

izomerów lewych. Kryształy zaś składają się z dwóch izomerów, podobnie do

materii martwej, pomiędzy którymi niemożliwa jest przemiana materii.



Jednak wirusy z kryształami to materia ożywiona, która jest w stanie w

sprzyjających warunkach przechodzić w stan monoizomerowy. W tym stanie

na razie nie udaje się zaobserwować procesu wiązania dwutlenku węgla

przez te kwasy nukleinowe (wirusy). Podczas odżywiania endogennego

system enzymatyczny potrafi widocznie przekształcać związki

dwuizometrowe w monoizomer, a dalej resyntezować niestandardowe kwasy

nukleinowe wirusa, w standardowe dla ustroju ludzkiego. Jeżeli ten proces

zostanie udowodniony, stanie się jasne, dlaczego podczas terapii

głodówkowo-dietetycznej nie zanotowano zachorowań i uaktywniania się

infekcji wirusowej. Możliwe, że infekcja wirusowa podczas odżywiania

endogennego staje się dobrym surowcem do syntezy własnych kwasów

nukleinowych osoby głodującej. Około 30 lat temu, kiedy rozprawiono się z

wieloma infekcjami, powstała nierównowaga w świecie mikroorganizmów

pomiędzy mikrobami a wirusami, na korzyść wirusów. Nierównowaga ta

stale się pogłębia. Skuteczna walka z wirusami jest szczególnie aktualna w

naszych czasach. Właśnie infekcja wirusowa jako infekcja

wewnątrzkomórkowa jest w stanie zamieniać kwasy nukleinowe komórki na

swoje, niestandardowe. Wywołuje to znaczne napięcie aparatu

genetycznego, systemu odpornościowego skierowanego na niszczenie

niestandardowych związków białkowych, zaostrza antagonizm białkowy i w

końcu uszkadza barierę immunogenetyczną. Jednocześnie wirus potrafi

pokonywać barierę krew-mózg, uszkadzać okolice międzymózgowia,

rozregulować a potem nawet obniżyć czynność podwzgórza, tego pulpitu

sterowniczego układu enzymatycznego i nerwowego, bezpośrednio

związanego z pracą aparatu immunogenetycznego. Jednocześnie infekcja

wirusowa jest w stanie obniżać funkcje błon komórkowych narządów i

układów, od których również zależy funkcja immunosupresyjna ustroju na

poziomie cyklicznych nukleotydów. Biorąc pod uwagę fakt, że głodowanie

lecznicze odbudowuje system immunogenetyczny, ogólny syndrom

adaptacyjny, którym kieruje podwzgórze i przysadka, a oprócz tego że

wzmacnia ono bariery komórek, narządów i układów, trudno byłoby

przecenić znaczenie tej metody leczenia chorób przewlekłych. Jednakże

pamiętać należy, że profilaktyczne stosowanie terapii głodówkowo-

dietetycznej jest nieporównywalnie skuteczniejsze, niż zastosowanie jej w

mocno zaawansowanym stadium choroby. Dlatego najważniejszym

przedsięwzięciem jest propagowanie metody leczniczego głodowania wśród

społeczeństwa, ażeby można było stosować ją już w początkowych stadiach

choroby lub przed jej rozwojem. W procesie ewolucji materii ożywionej



nastąpił taki rozwój systemu fotosyntezy (M. F. Gułyj i współpracownicy), że

jest on wykorzystywany przez ssaki w dużo mniejszym zakresie niż przez ich

ewolucyjnych poprzedników. Lecz rola biosyntezy z efektem "dodatkowych

kalorii" u ssaków jest jeszcze nie dość zbadana. W badaniach medyczno-

biologicznych jest to na razie "biała plama". Możliwe, że dalsze badania tego

efektu u ssaków odkryją ogromne możliwości organizmu człowieka w

zakresie doskonalenia pracy aparatu dziedziczenia. Wówczas

prawdopodobnie wystąpi konieczność powszechnego stosowania tej metody

w formie specyficznego sposobu odżywiania z cyklicznym stosowaniem

głodówek przez każdego dorosłego człowieka. W ZSRR istnieją warunki do

rozwoju terapii głodówkowo-dietetycznej. W Europie Zachodniej, USA i

Japonii koncerny farmakologiczne są zdecydowanie przeciwne tej potężnej

metodzie leczenia danej nam przez samą naturę. Lecz niestety również w

ZSRR spotkać można stosunek negatywny do głodowania leczniczego nawet

ze strony pracowników służby zdrowia. Jednakże ten negatywny stosunek

nie może mieć podstawy komercyjnej, tak jak w przypadku koncernów

farmakologicznych krajów kapitalistycznych. I dlatego jest to bariera do

pokonania.

Pytanie: Jak należy rozumieć oddziaływanie antyradiacyjne terapii

głodówkowo-dietetycznej ?

Odpowiedź: Przed wojną na zwierzętach w stanie snu zimowego

przeprowadzano eksperymenty dotyczące przeżycia i wytrzymałości

podczas zakażenia ich mikroorganizmami chorobotwórczymi i wskutek

wprowadzenia minimalnych ilości substancji toksycznych, które w zwykłym

stanie zabijały te zwierzęta. Okazało się, że podczas hipobiozy zwierzęta

doświadczalne żyją dalej bez dostrzegalnych zmian w organach

wewnętrznych. Po wojnie radiolodzy potwierdzili podwyższoną

przeżywalność ssaków w stanie hipobiozy podczas napromieniowania

radioaktywnego w dawkach śmiertelnych dla zwierząt odżywiających się

normalnie. W ten sposób hipobioza lub pełne głodowanie w znacznym

stopniu zabezpiecza żywy ustrój przed promieniowaniem radioaktywnym. Co

zachodzi podczas porażenia radiacyjnego? Promieniowanie o wielkiej

energii, które dostaje się w sposób błyskawiczny do ustroju (przeważnie w

postaci wiązki promieniowania eutronowego) powoduje jonizację komórek.

W wyniku tego powstają rodniki, zawierające podwyższoną ilość związków

nadtlenkowych i innych substancji źle wpływających na normalną biosyntezę



oraz pracę aparatu genetycznego. W końcu porażenie radiacyjne niszczy

podwójną spiralę kwasów nukleinowych, niejako ją rozrywając. Podczas

jonizacji komórek w stanie głodu, prawdopodobnie powstawanie nadtlenków

i innych związków jest blokowane przez substancje, które są w owym czasie

produkowane w nadmiarze. Są to tlenek węgla, ciała ketonowe, własne

substancje narkotyczne oraz inne substancje biologicznie aktywne. Pomaga

również podwyższona koncentracja alkoholu w ustroju. Wszystko to jest

skierowane przeciwko niszczeniu RNA i DNA. Jakościowo inny poziom

biosyntezy zakłada podczas głodowania leczniczego ponowną syntezę tych

białek, które w zwykłych warunkach odżywiania pokarmowego człowieka

wywołują toksyczno-alergiczne reakcje w ustroju osoby napromieniowanej.

Przypuszczalnie bardziej doskonała regeneracja podczas głodowania

pomaga szybciej i na wyższym poziomie jakościowym odbudowywać

przerwane łańcuchy kwasów nukleinowych (reperacja DNA i RNA), czemu

sprzyja zwolnienie w tym okresie rytmu podziału komórek szybko dzielących

się. Podczas fizjologicznego głodowania nie ma zapotrzebowania na tak

częsty, w porównaniu ze zwykłym trybem, podział komórek. Dość istotne

znaczenie dla wzmocnienia obrony komórek przed porażeniem radiacyjnym

ma fakt, że podczas głodowania leczniczego jakościowo i ilościowo ulegają

poprawie struktury membran i protoplazmy komórek, ich kwasów

nukleinowych i nukleotydów. Nawet proces tłuszczowej infiltracji komórek

podczas dozowanego głodowania różni się jakościowo od wypełniania się

komórek lipidami podczas porażenia radiacyjnego. Infiltracja tłuszczowa, aż

po tłuszczowe zwyrodnienie komórek podczas napromieniowania, ma

miejsce prawdopodobnie jako opóźniona względnie kompensująca reakcja

(dekompensacja) na porażenie radiacyjne. Podczas głodówki leczniczej

przeciwnie, nasycenie (nasiąknięcie) komórek tłuszczami, jest doskonałą

kompensującą reakcją na bezpokarmowe zaopatrywanie w energię. W

odróżnieniu od porażenia radiacyjnego reakcja ta w warunkach głodowania

jest zawsze odwracalna, kiedy tylko organizm wraca do odżywiania

pokarmowego. Po tragedii w Czernobylu akademik A. J. Worobjew

zdecydował się na zastosowanie głodowania w ciężkich tzw. enteropatyczch

stadiach ostrej choroby popromiennej. W tym stadium ulega uszkodzeniu

układ pokarmowy, powstają owrzodzenia w jelitach. Infekcja przy tym

uaktywnia się i bez przeszkód zagłębia się w osłabiony ustrój. Nawet

nieszkodliwa (niepatologiczna) w zwykłych warunkach infekcja po porażeniu

radiacyjnym - rzędu 400-600 rad, może stać się dla napromieniowanej

osoby zgubną. Wskutek tego z reguły występują powikłania śmiertelne w



postaci zakażenia krwi (sepsis) itd. Transplantacja szpiku kostnego przy tym

(bocznym, nierównomiernym) wariancie napromieniowania nie daje żadnych

perspektyw. Zastosowanie potężnej antybiotyko-terapii przez lekarzy

amerykańskich, japońskich i innych rzadko dawało wyniki pozytywne.

Natomiast głodowanie okazało się w stanie zapewnić obronę przed infekcją,

wskutek szybkiej odbudowy ochronno- przystosowawczych sił ustroju, i we

wszystkich przypadkach zapobiegło powikłaniom u osób

napromieniowanych. Zastosowanie całkowitego głodowania u chorych z tak

ciężkim porażeniem, kiedy cały świat śledził działania radzieckich lekarzy,

było krokiem śmiałym. I był on uczyniony na czas. Widocznie akademik A. J.

Worobjew miał poważne uzasadnienie do zastosowania tej metody w tak

skomplikowanych warunkach. Naturalnie znane mu były prace prof. J. S.

Nikołajewa, który wiele zrobił dla sprawy propagowania oraz zachowania dla

potomnych terapii głodówkowo-dietetycznej. W ten sposób po raz pierwszy

w praktyce metoda głodowania pomogła w przypadku, gdy nieskutecznymi

okazały się inne najbardziej współczesne warianty leczenia. Można

przypuścić, że metoda dozowanego głodowania będzie szczególnie

pożyteczna dla profilaktyki rozwoju przewlekłej choroby popromiennej

również przy przedostaniu się do ustroju człowieka radionukleidów o

podwyższonej koncentracji. Taki radioaktywny pierwiastek jak stront, który

opadł na glebę w pobliżu Czernobyla, wiąże się z wapnem. Głodowanie

lecznicze dobrze wyprowadza jony wapnia. W literaturze specjalistycznej

podano, że chorym rozchodzą się zrosty opłucnowe i inne, a nawet

skamieliny (zwapnienia) w płucach i innych narządach w wyniku

zastosowania terapii głodówkowo-dietetycznej. Naturalnie razem z wapniem

również wyprowadza się stront. To samo można powiedzieć o

radioaktywnym cezie, który w odróżnieniu od strontu koncentruje się

przeważnie nie w tkance kostnej lecz w mięśniowej. Gdy zaś uwzględni się

odbudowę wszystkich barier podczas dozowanego głodowania, to w celach

profilaktyki odległych skutków porażeń radioaktywnych bardzo korzystne

byłoby stosowanie okresowych kursów głodówek leczniczych przez osoby

znajdujące się w rejonach zagrożonych. Prace badawcze zajmujące się

porażeniem radioaktywnym podczas głodowania będą kontynuowane w

najbliższym czasie. Opracowano już uzasadnienie dla badań naukowych w

tej dziedzinie. W historii naszej planety zdarzały się okresy, gdy

radioaktywność okresowo osiągała bardzo wysoki poziom. Jednakże natura

żywa nie tylko przetrzymywała to, lecz wydawała jeszcze bardziej doskonałe

potomstwo. Jedna z hipotez pochodzenia człowieka zakłada takie właśnie



radiacyjne uszkodzenie aparatu genetycznego jednego z gatunków zwierząt

człekokształtnych, które wywołało mutację genów i zakończyło się

przypadkowym powstaniem aparatu genetycznego człowieka.

Pytanie: W jakim stopniu terapia głodówkowo-dietetyczna odbudowuje

funkcje ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego ?

Odpowiedź: Jeśli chodzi o ośrodkowy system nerwowy, to podczas terapii

głodówkowo-dietetycznej zaobserwowano następujące zmiany. Stopniowo

podczas głodówki normalizuje się sen. Zanikają bóle głowy. W 4-5 dniu

występuje euforia, uczucie szczęśliwości. Nawet posępna deszczowa pogoda

zaczyna wydawać się człowiekowi przyjemną, a otaczający ludzie - bardziej

miłymi. Jeżeli przed leczeniem chory często sprzeczał się o rzeczy nieistotne

wywołując konflikty, to podczas terapii głodówkowo-dietetycznej z reguły to

nie występuje. Wyjątkiem jest okres przełomu kwasicznego, podczas

którego mogą pojawić się oznaki drażliwości, nerwowości, które mijają w

ciągu kilku godzin lub dni. Trzeba nadmienić, że nieco szybszą normalizację

ośrodkowego systemu nerwowego obserwuje się pod warunkiem, że

choremu stworzy się spokojne warunki otoczenia, a sam chory nie postępuje

wbrew metodyce głodowania leczniczego np. nie pali w czasie leczenia, nie

zajmuje się przygotowywaniem posiłków, nie nosi ubrań syntetycznych itd.

W przeciwnym razie może występować bezsenność, drażliwość, mogą

odnowić się bóle głowy, słabość, palpitacje, problemy psychiczne itd. W

przypadkach dłuższego wdychania zapachów jedzenia u niektórych chorych

może wystąpić drażliwość i bezsenność. Nastrój, stan ośrodkowego systemu

nerwowego ustala się 10-tego dnia głodówki, nawet jeżeli chory popełnił

pewne uchybienia w prowadzeniu terapii głodówkowo-dietetycznej. U

niektórych chorych, których przed leczeniem nękała uporczywa bezsenność,

koszmary senne, mocno zaznaczona drażliwość- proces normalizacji snu i

stanu ośrodkowego systemu nerwowego może przeciągnąć się nawet do 15-

17 dnia głodowania. Dobrą ilustracją będzie następujący przykład. Chory J-n,

45 lat. Diagnoza - choroba wieńcowa, niestabilna dusznica bolesna,

zwłóknienie mięśnia sercowego na tle miażdżycy naczyń, stwardnienie

tętnic mózgowych i wieńcowych, nadciśnienie II stopnia, wyraźny syndrom

asteno -neurotyczny. Niezależnie od przeprowadzonego kompleksowego

leczenia farmakologicznego w Szpitalu Pogotowia miasta Mińska w 1980 r.-

poprawy zdrowia i samopoczucia nie zaobserwowano. Niepokoiły uporczywe

bóle w okolicy serca, bóle głowy, koszmarne sny, bezsenność (spał nie



więcej niż godzinę dziennie). Głodowanie lecznicze zastosowano na prośbę

ordynatora oddziału. Po każdym dniu głodowania sen wydłużał się o 0,5-1

godz. dziennie, stopniowo znikły straszne sny. Szóstego dnia głodowania w

pokoju, w którym przebywał chory umieszczono drugiego pacjenta, S-wa, 58

lat, z diagnozą- nadciśnienie III stopnia, stan po udarze z powodu

niedokrwienia, otyłość V st. Nowy chory również zgodził się na kurs terapii

głodówkowo-dietetycznej, lecz w pierwszych dniach głodowania chrapał po

nocach, co niepokoiło sąsiada, u którego jeszcze zachowała się bezsenność.

W 9-tym dniu głodowania chory J-n nie wytrzymał chrapania sąsiada i

kilkakrotnie włączał radio, by obudzić chrapiącego. Wskutek tego wynikł

nocny konflikt z bójką. Nazajutrz postanowiono wypisać obu chorych z

powodu łamania regulaminu szpitala. Lekarz prowadzący załagodził jednak

konflikt i pozwolił obu chorym kontynuować głodowanie lecznicze. Chrapanie

ustało 3-4 dnia głodówki i terapia głodówkowo-dietetyczna zakończyła się

pomyślnie. Całkowita normalizacja snu nastąpiła u chorego J-na dopiero w

17 dniu głodowania. W tym dniu chory z własnej inicjatywy przyszedł do

gabinetu lekarza prowadzącego i jakby się przed nim wyspowiadał. Choroby

jego zaczęły się, gdy będąc już niemłodym człowiekiem postanowił porzucić

rodzinę dla innej kobiety. Lecz z czasem i z tą kobietą zaczęły powstawać

sytuacje konfliktowe. Potem przeniosły się one na otoczenie i do pracy. Stał

się człowiekiem nieopanowanym, zaczynał kłótnie o każdy drobiazg w pracy

i w domu. Zupełnie zatracił adaptację do sytuacji stresowych, i w końcu

poważnie zachorował. Uświadomiwszy sobie, że powód jego niepowodzeń

życiowych tkwi w nim samym, zastosował terapię głodem i dzięki

kilkakrotnie zastosowanym głodówkom dozowanym ów pacjent przekonał

się głęboko co do siły i skuteczności głodowania leczniczego. Powtarza

głodowanie w celach profilaktycznych, wrócił do poprzedniego sposobu

życia, do rodziny, lecz ani razu nie pokazał się już lekarzowi prowadzącemu.

Tacy chorzy wstydzą się czemuś swej byłej choroby. Po pierwszym kursie

terapii głodówkowo-dietetycznej, a tym bardziej po następnych głodówkach

leczniczych, chorzy osiągają trwały błogostan psychiczny. Pacjenci stają się

aktywniejsi w życiu rodzinnym i społecznym. U mężczyzn odbudowuje się

potencja płciowa. U kobiet w okresie klimakterium mogą powrócić regularne

miesiączki. Chorzy rzadziej wywołują konflikty z błahych powodów i nie

reagują tak chorobliwie na uwagi otoczenia. śmiało można powiedzieć, że

terapia głodówkowo-dietetyczna jest najbardziej doskonałym czynnikiem

przystosowującym do sytuacji stresowych. Bardzo ważnym aspektem jest

psychiczne nastawienie chorego do głodowania leczniczego, które



współtworzą nie tylko lekarze specjaliści, lecz pomagają im w tym sami

chorzy. Chory narkoman B. 42 lata z Kijowa opowiadał autorowi - swemu

lekarzowi prowadzącemu, że po pierwszym kursie terapii głodówkowo-

dietetycznej przebywał pewnego razu w towarzystwie narkomanów.

Przesiedział tam cały wieczór nie dotykając narkotyków. Wprowadził w ten

sposób w zdumienie otaczających go "przyjaciół". Po tym za jego

przykładem poszedł jeszcze jeden narkoman - S, lat 34. Każdy z nich może

przeprowadzić samodzielnie podobną frakcyjną metodę głodowania

leczniczego. Koniecznym jest wiedzieć jedynie, że najtrudniejszy dla nich

okres, to pierwszy dzień głodowania. Psychiatrzy sugerowali rozwijanie się u

takich chorych tzw. zespołu abstynencyjnego związanego z odstawieniem

narkotyku. Jednak nie występował on podczas głodowania. Nawiasem

mówiąc przebywanie wśród narkomanów po porzuceniu tego nałogu jest

kategorycznie zabronione. Obwodowe zakończenia systemu nerwowego

również z powodzeniem są leczone dzięki metodzie głodowania

dozowanego. U chorych z zapaleniem korzonków wskutek wypadnięcia

dysku oraz u chorych na zapalenie chrzęstno-stawowe znika przede

wszystkim zespół bólowy, przestają niepokoić wtórne zapalenia nerwów.

Chory S. lat 43, z Witebska. Wskutek ciężkiego urazu kręgosłupa przez

długie lata męczył go ból w lędźwiowo-piersiowym odcinku kręgosłupa.

Chory musiał codziennie przyjmować leki znieczulające. Podczas pierwszego

kursu terapii głodówkowo-dietetycznej zespół bólowy zniknął dopiero na 8-

my dzień głodowania. Po tym kursie głodowania zespół bólowy znów się

odnowił, lecz nie był tak intensywny i nieznośny dla chorego. Wystarczyło

jedynie zażycie leku mumie. Po drugim i trzecim kursie głodówki wystąpiło

trwałe działanie znieczulające. Zespół bólowy nie powrócił, mimo

zachowanego zniekształcenia kręgosłupa. Chory Ż-w, 30 lat. Diagnoza -

gościec zwyradniający stawów biodrowych, nadciśnienie, otyłość IV stopnia.

Podczas pierwszego kursu terapii głodówkowo-dietetycznej miał trudności z

poruszaniem się. Przeszkadzał ból, ograniczenie ruchu w stawach i

nadwaga. Stopniowo zwiększano ilość ruchu - do 15 km na 10 dzień

głodowania. Zniknął zespół bólowy. W ciągu trzech kursów znacznie obniżył

się ciężar ciała chorego (o 30 kg), unormowało się ciśnienie tętnicze. Po

kilkakrotnych kursach głodowania dozowanego chory ostatecznie powrócił

do zdrowia, zachował ruchliwość i zaczął biegać. Zakres ruchów w stawach

powrócił do normy. Zalecono mu profilaktyczne stosowanie corocznych

kursów terapii głodówkowo -dietetycznej. Ważny efekt leczniczo-

profilaktyczny daje się zaobserwować w odległych skutkach urazu czaszki i



pourazowej padaczki. W przypadku epilepsji wrodzonej zanotowano nie

zawsze trwałą remisję choroby. W praktyce autora miał miejsce przypadek

wyleczenia chorej G-cz, 65 lat, z bardzo poważnej choroby neurologicznej -

jamistości rdzenia. Znaczne trudności w przeprowadzeniu głodówki mają

chorzy ze stwardnieniem rozsianym. Jednakże w szeregu przypadków i u tej

kategorii chorych zaobserwowano remisję choroby. Leczenie chorych na

schizofrenię, którzy przez dłuższy czas zażywali leki neuroleptyczne ma

mniejsze powodzenie niż chorych nieleczonych tymi lekami. Podczas szczytu

kwasicy mogą oni zdradzać oznaki zaburzenia psychiki. Tacy chorzy stają się

w tym okresie niepoczytalni. Leczenie tej choroby wymaga warunków

szpitalnych. Chorzy ci najtrudniej poddają się leczeniu metodą głodowania

dozowanego. Zastosowanie jej we wczesnych stadiach choroby daje z reguły

trwałą remisję lub całkowite wyleczenie. Wydaje się, że zanim przepisze się

chorym psychicznie leki neuroleptyczne czy inne środki oddziałujące na

komórki mózgowe, warto przeprowadzić2-3 kursy terapii głodówkowo-

dietetycznej i dopiero w razie braku pozytywnego efektu ma sens

stosowanie gorzej rokujących, farmakologicznych metod leczenia.

Pytanie: Jak wygląda najprostsza i najbardziej racjonalna metodyka

przeprowadzania terapii głodówkowo-dietetycznej?

Odpowiedź: Aby głodówka przebiegała w miarę możności w warunkach

komfortowych stosuje się szereg zabiegów możliwych do przeprowadzenia

przez każdą dorosłą osobę. Pierwszy zabieg (jednorazowy) - to oczyszczenie

jelit dużą dawką srodka przeczyszczającego (magnezja lub sól "Barbera" w

ilości nie mniejszej niż 60 g, rozpuszczonych w 300-400 ml wody i wypite na

jeden raz). środek przeczyszczający zażywa się przed odstawieniem

jedzenia, a ma on spełniać następujące funkcje. Po pierwsze, w przypadku

oczyszczenia żołądka i jelit szybciej włączają się mechanizmy przełączające

na wewnętrzny, pełnowartościowy tryb odżywiania. Po drugie, szybciej mija

pociąg do jedzenia. Osoby, których jelita nie były oczyszczone w sposób

wystarczający jeszcze przez 2-3 dni odczuwają głód. Niektórzy ludzie mają

tzw. kałowe błony w jelitach w postaci cienkich zwartych tworów, które

podczas głodowania mogą wychodzić przez jelito proste i odbyt w postaci

kryształków różnego kształtu. U takich chorych pociąg do jedzenia podczas

pierwszego kursu terapii głodówkowo-dietetycznej zachowuje się dłużej niż

zwykle. Obserwowano również rzadkie przypadki, kiedy podczas prawidłowo

prowadzonej terapii głodówkowo-dietetycznej nieznaczne uczucie głodu



utrzymywało się w przeciągu dziesięciu i więcej dni głodowania. W

starożytnym Egipcie przed głodówką stosowano środki wymiotne. Symbolem

zdrowia był tam za czasów Herodota puchar ze środkami wymiotnymi. Ten

wielki historyk starożytności podróżując po wielu krajach Azji zwiedził

również Egipt. Zanotował, że dzięki systematycznym kursom głodowania

Egipcjanie byli w owych czasach najzdrowszymi ze śmiertelników. Jogowie

indyjscy nie stosują przed rozpoczęciem głodowania ani środków

przeczyszczających ani wymiotnych, jednak mogą przy pomocy specjalnych

chwytów i ćwiczeń z łatwością przyspieszyć spowolnioną podczas

głodowania perystaltykę jelit i usunąć masy kałowe. Bardzo rzadko zdarza

się, by podczas głodówki samoczynnie działała perystaltyka jelit nawet

podczas kolejnych kursów terapii głodówkowo-dietetycznej. Jednakże takie

przypadki były obserwowane. Ludzie tacy mogą obchodzić się bez środków

przeczyszczających oraz lewatyw. Podczas kolejnych kursów terapii

głodówkowo-dietetycznej wzrasta u człowieka ta zdolność do naturalnego

wypróżniania się. I po 5-6 kursach dozowanego głodowania wielu chorych

nie korzysta ani za środków przeczyszczających ani z lewatywy. Jednak

pacjenci początkujący powinni pamiętać, że zażycie wewnętrznie

działającego środka przeczyszczającego przed głodowaniem jest zabiegiem

obowiązkowym. W niektórych rzadkich przypadkach środek

przeczyszczający można zastosować powtórnie po 2-3 dniach głodowania,

gdy chory zauważy w odchodach większą ilość zestalonych drobin kałowych.

Powtórne zażywanie środków przeczyszczających bez specjalnej potrzeby

nie jest pożądane. Może to zakłócić na pewien czas przemianę jonową w

ustroju ludzkim, wywołać mdłości, a nawet wymioty. Woda - to drugie ważne

zagadnienie okresu głodowania. Pić ją należy codziennie i systematycznie.

Dziennie wypijać należy nie mniej niż 2 litry wody. Wodę można zacząć pić

zaraz po tym jak zacznie działać środek przeczyszczający. Przeczyszczenie

wywołuje wzmożone wydalanie sodu i wody z ustroju człowieka poprzez

przypadku dekompensacji u przewlekle chorych), picie wody w ciągu

pierwszych dwóch dni można ograniczyć do litra. Obrzęki, nawet odporne na

leczenie farmakologiczne, stopniowo zanikają. Celowym jest również

ograniczenie objętości wypijanej wody, gdy chorzy zaczynają głodowanie w

okresie podwyższonej ciepłoty ciała. W tym przypadku temperatura obniży

się w sposób naturalny o około \1,5\ C i w ciągu 2-3 dni z reguły wraca do

normy. W warunkach normalnej temperatury ciała woda jest potrzebna dla

bardziej doskonałego rozszczepiania tłuszczu. Chory podczas głodowania

może wypijać ponad 2 litry wody dziennie (np. 5-6 litrów i więcej) i nie



występuje wówczas zatrzymanie płynu w ustroju. Zwiększy się jedynie

częstotliwość oddawania moczu, a mocz będzie jaśniejszy niż normalnie.

Zwykle pije się wodę surową, z kranu (lub z innego źródła zaopatrywania w

wodę). Jednakże niektórzy chorzy wolą wodę przegotowaną, inni piją

destylowaną, jeszcze inni wodę ze stopionego, czystego śniegu. Jogowie w

okresie głodowania wolą odejść w góry i tam piją wodę z górskich strumieni.

Nie dostrzeżono zauważalnych różnic w skutkach leczniczo-profilaktycznych

związanych ze zmianą składu wody, lecz liczni autorzy podkreślają, że wodę

ze stajałego śniegu pije się z wielką przyjemnością. Trzecia sprawa – ruch.

Średnio dziennie trzeba pokonać na świeżym powietrzu około 15-20 km.

Najlepsze są przechadzki poza miasto, w lesie, w górach, nad zbiornikami

wodnymi itd. W obrębie miasta przechadzki trzeba odbywać tam, gdzie jest

mniejszy ruch, gdzie są tereny rekreacyjne, parki, skwery itp. Chorzy o

niskim wyjściowym ciężarze ciała powinni chodzić mniej, a więc nie należy w

ich przypadku intensyfikować aktywności ruchowej, ze względu na ich małe

zasoby tłuszczowe. Jednakże i tacy chorzy potrafili przeprowadzać głodówki

o długości 17-20 dni. Bardzo niski wyjściowy ciężar ciała (42-50 kg) często

jest spowodowany nadczynnością tarczycy lub innymi przewlekłymi

chorobami, z wyraźną intoksykacją ustroju. Osoby o najmniejszym ciężarze

ciała znoszą pierwszy kurs dozowanego głodowania z pewnymi

trudnościami. Lecz dosłownie po 1-2 kursach tego leczenia osiągają

normalną wagę, której nie mogły osiągnąć z powodu choroby przez wiele

lat. Skutek leczniczo-profilaktyczny u takich chorych występuje zwykle

znacznie wcześniej niżu osób z otyłością 5-6 stopnia. W ten sposób bardzo

niski ciężar ciała nie zawsze jest przeciwwskazaniem do prowadzenia

głodowania dozowanego. Jednak aktywność ruchowa tych chorych

rzeczywiście można ograniczyć do 5-10 km dziennie. Całkowite odwodnienie

jest względnym przeciwwskazaniem prowadzenia terapii głodówkowo-

dietetycznej, ponieważ u chorych w tym przypadku mogą powstawać korki

kałowe, które w znacznym stopniu zmniejszają odtruwające działanie

leczniczego głodowania. Chorzy przy tym nie czują się komfortowo.

Występuje u nich uczucie słabości, palpitacje i inne symptomy zatrucia.

Jednakże nie zaobserwowano przy tym jakichkolwiek komplikacji w czasie

fizjologicznym dla terapii głodówkowo-dietetycznej (do 40 dni). Mimo to

jednak w literaturze opisane są przypadki, gdy po zakończeniu takiego

głodowania lub podczas nieprawidłowego wychodzenia z głodówki zdarzały

się komplikacje, ze śmiercią włącznie. Dlatego właśnie więźniowie polityczni

w warunkach ograniczonej aktywności ruchowej i bez opróżniania jelit



znacznie ciężej znoszą okres głodowania. U nich szybciej (w ciągu 50-90 dni)

rozwijają się nieodwracalne powikłania. Tak znaczna rozbieżność w

terminach rozwoju powikłań zależy od wyjściowego stanu zdrowia danej

osoby, jej zapasów tłuszczowych, stanu aparatu genetycznego, systemu

enzymatycznego, ośrodkowego systemu nerwowego, specyfiki wieku oraz

szeregu innych przyczyn.

Aktywność ruchowa w okresie letnim powinna odbywać się na

powietrzu, w lekkim ubraniu i najlepiej z jak największą odkrytą

powierzchnią skóry kończyn. Pożądane jest codzienne spocenie się podczas

długiego intensywnego marszu, chociażby jednokrotne. Jest to bardzo

trudne do osiągnięcia, ponieważ podczas głodowania występuje suchość

skóry i śluzówki. Jeżeli suchość ta wystąpi w uciążliwej formie poleca się

smarowanie śluzówki warg olejem roślinnym, lecz bez ich oblizywania. W

okresie prowadzenia terapii głodówkowo-dietetycznej nie powinno się

stosować pomadek do ust. Następne zagadnienie – zabiegi wodolecznicze.

W celu poprawienia procesów "odtruwania" poprzez barierę skórną, zaleca

się brać natrysk lub kąpiel w wannie nie rzadziej niż raz dziennie. Podczas

terapii głodówkowo-dietetycznej można stosować też "prysznic kontrastowy"

z ciepłej i chłodnej wody na przemian. Dla otyłych celowym jest

zastosowanie natrysku Charkota, który jednocześnie dokonuje masażu

tułowia oraz kończyn. Raz na 5-7 dni poleca się korzystanie z łaźni parowej

lub sauny. W roku 1980 w Szpitalu Pogotowia w Mińsku zaczęto stosować

metodę głodowania dozowanego wśród chorych na choroby serca,

przeważnie cierpiących na niedotlenienie zwalniające serca i nadciśnienie.

Chorym z nadciśnieniem sauna była bardzo polecana, natomiast chorym na

niedotlenienie zwalniające serca według obowiązującej instrukcji ten zabieg

jest przeciwwskazany. Lecz w skierowaniu chorych na saunę autor celowo

nie wymieniał niedotlenienia zwalniającego serca. Wymieniał jedynie

nadciśnienie. Podczas korzystania z sauny przez tych chorych autor (wraz z

innymi specjalistami) nie zauważył podczas terapii głodówkowo-dietetycznej

żadnych komplikacji. Z sauny korzystali w Szpitalu Pogotowia pacjenci,

którzy wcześniej przebyli zawał mięśnia sercowego, osoby z rozmaitymi

zaburzeniami rytmu itd. We wszystkich przypadkach skutki były tylko

pozytywne. W ten sposób udowodniono, że sauna w okresie głodowania

leczniczego nie jest przeciwwskazana w przypadku niedotlenienia

zwalniającego serca. Podczas zabiegów wodnych nie należy używać zbyt

dużo mydła. Wystarczy korzystać z niego raz na 7-10 dni. Można

przeprowadzać specyficzny masaż- nacierać gąbką do czerwoności każdą



część ciała. Następny zabieg - codzienna lewatywa. Zaczynać należy

nazajutrz po przyjęciu środka przeczyszczającego. Codziennie z pomocą

lewatywy usuwane są masy kałowe oraz wydalana woda zabarwiona na

żółto przez żółć. Tak wielkie działanie żółciopędne w warunkach

wewnętrznego trybu odżywiania odbywa się przeważnie dzięki przesiąkaniu

do żołądka nienasyconych kwasów tłuszczowych. Wskutek tego w okresie

głodowania następuje całkowite rozładowanie z żółci dróg żółciowych oraz

pęcherzyka, co czasem sprzyja wyjściu na zewnątrz przez jelita drobnych

kamyków żółciowych (piasku). Cierpiącym na kamicę żółciową w okresie

głodowania dozowanego poleca się codzienne godzinne leżenie na prawym

boku z grzałką. Ten dodatkowy zabieg zapewnia maksymalne opróżnienie

pęcherzyka żółciowego na zasadzie tjubażu. W przypadkach, gdy pęcherzyk

żółciowy jest wypełniony dużymi kamieniami, które nie wychodzą poprzez

jelita podczas kolejnych kursów głodowania, sugerowany jest zabieg

chirurgiczny, który przebiegał u obserwowanych chorych bez powikłań. Po

kilkakrotnych kursach terapii głodówkowo-dietetycznej nie zaobserwowano

nawrotów tworzenia się kamieni w drogach żółciowych. Nie obserwowano

również zaostrzenia zapalenia trzustki (pancreatitis), co z reguły towarzyszy

zapaleniu pęcherzyka żółciowego oraz kamicy żółciowej. Lewatywy

wykonuje się w następujący sposób. Pojemnik (Esmarcha) napełnia się 1,5

litrem przegotowanej wody. Temperatura wody nie powinna przekraczać 36

stopni C. Dalej, do lewatywy dodaje się 2-3 kryształki nadmanganianu

potasu, żeby woda zabarwiła się na jasno- różowo. Chory samodzielnie,

najczęściej w klęku podpartym na łokciach, wprowadza końcówkę do

odbytnicy i otwiera zawór końcówki. W przypadku, gdy powstały czopy

kałowe, pożądane jest wykonanie lewatywy drugi raz, z większą ilością

wody. Gdy chory ma hemoroidy, nadżerki, polipy lub owrzodzenie jelit, to

zamiast nadmanganianu lepsze jest zastosowanie naparu rumianku, mięty,

dziurawca lub szeregu innych ziół. Z reguły lewatywie towarzyszą

następujące po niej zabiegi wodne. Zabieg następny – masaż klatki

piersiowej i inne rodzaje samomasażu. Rano i wieczorem w ciągu półgodziny

pożądane jest przeprowadzenie masażu naczyniowego przez rozmasowanie

po kolei różnych części górnych i dolnych kończyn w kolejności

następującej: łydka, ramię, udo, przedramię, potem kolisty masaż brzucha.

Masaż klatki piersiowej przeprowadza masażysta bądź osoby z otoczenia

chorego. Od tyłu pomiędzy łopatkami i poniżej, w ciągu 10-15 min.,

przeprowadza się "ugniatający" masaż klatki piersiowej pięściami lub

palcami masażysty. Następny zabieg - to płukanie ust zimną wodą,



naparami ziołowymi lub roztworem sody, stosowane wymiennie. Płukanie

stosuje się przed każdym piciem wody, czyli nie rzadziej niż 6-7 razy

dziennie. Pacjenci w okresie głodowania często mają język z nalotem.

Występują również naloty w jamie ustnej. Po 6-7 dniach może zacząć się

wychodzenie ropy do jamy ustnej z zatok czołowych lub szczękowych, z

zębów zaatakowanych przez paradontozę. Migdałki oczyszczają się z ropnej

zawartości, jeżeli występują ropne czopy i "torebki". Migdały są barierą dla

infekcji. Odtworzenie tej bariery jest jednym z zadań głodowania

leczniczego. Dlatego chorym przeprowadzającym kilkakrotne kursy

głodowania nie zaleca się usuwania migdałków. Gdy chory ma zadawnione

przewlekłe zapalenie migdałków z ropnymi czopami, "mieszkami" i zrostami,

w takim przypadku w ciągu pierwszych 3-5 dni dobrze jest przeprowadzać

mechaniczne wyciskanie ich patologicznej zawartości przez lekarza

specjalistę. W przypadku uaktywnienia się zapalenia ucha środkowego w

czasie głodowania trzeba zaczekać na normalizację temperatury. Zwykle w

ciągu 2-3 dni głodowania temperatura wraca do normy. Po tym chory nie

odczuwa pogorszenia stanu ogólnego. Następna sprawa - w okresie

przeprowadzania leczniczego głodowania nie należy nosić ubrań

syntetycznych w celu najlepszego odtworzenia bariery skórnej, zwłaszcza u

chorych uzależnionych od terapii hormonalnej (glukokortykoidowej). Chora

B-k, 53 lata, ponad 20 lat cierpiąca na dychawicę oskrzelową, uzależniona

od terapii hormonalnej, niejednokrotnie trafiała w stanie astmatycznym na

oddział reanimacji. W 17 dniu dozowanego głodowania nie zastosowała się

do zaleceń lekarza i poszła do pracy w ubraniu syntetycznym. W skutek tego

po dwóch dniach wystąpiła skórna wysypka alergiczna, miejscami

przechodząca w pęcherze z przekrwieniem, złuszczeniem się skóry i

swędzeniem. Kiedy chorej polecono zaprzestać noszenia ubrań

syntetycznych, objawy skórne zniknęły stopniowo w ciągu następnych

trzech dni głodowania. Chora po tym wydarzeniu pomyślnie zakończyła

głodowanie lecznicze o długości 23 dni. W ciągu następnego półrocza

przeprowadziła jeszcze dwa kursy frakcyjnego wariantu terapii głodówkowo-

dietetycznej i uwolniła się od nałogu zażywania hormonalnych środków

glukokortykoidowych. W ciągu pięciu lat lekarskiej obserwacji pracując w

zawodzie lekarza, nie używała więcej środków hormonalnych ani nie

potrzebowała opieki lekarskiej. Stosowanie dozowanego głodowania przede

wszystkim przez pracowników służby zdrowia cierpiących na ciężkie

schorzenia jest najlepszą metodą propagowania tej metody odzyskiwania

zdrowia. W innym przypadku podobne niestosowanie się do zaleceń



dotyczących metodyki terapii głodówkowo-dietetycznej i podobna reakcja

skórna zdezorientowały chorą na dychawicę oskrzelową. Zrezygnowała ona

z kolejnych kursów leczniczego głodowania, nie osiągając ostatecznego

leczniczo-profilaktycznego skutku, i w końcu pozostała uzależniona od

hormonów glukokortykoidowych. Chora ta leczona była głodowaniem przez

ucznia autora - lekarza z Witebska, i przeprowadzała głodowanie w

warunkach ambulatoryjnych. Podczas wychodzenia z głodówki zjadła na

drugi dzień okresu odbudowy dużo miodu, na który jeszcze przed

głodowaniem miała uczulenie. Dalej lawinowo posypały się błędy, i autor

musiał telefonicznie korygować terapię. Lekarze nie mający doświadczenia

w stosowaniu głodowania leczniczego nie powinni na początku aplikować

terapii głodówkowo-dietetycznej chorym z tak skomplikowanymi chorobami.

Podczas głodowania nie należy wchodzić w kontakt z pożywieniem.

Nieprzestrzeganie tej zasady obniża efekt leczniczy o około 50 %. Od 3-4

dnia głodowania można uzupełniać dobową rację wody wypijaniem ok. 0,5 l.

wody mineralnej. W organizmie człowieka dwutlenek węgla jest

reprezentowany w pięciu postaciach. Jedną z nich są kwaśne węglany, które

zawiera woda mineralna. Kwaśne węglany jak bufory łagodzą rozwój szczytu

kwasicy. Po zakończeniu pierwszego kursu leczenia wynoszącego 17-27dni

całkowitego zaniechania przyjmowania pożywienia, zaczyna się odżywianie

sokami, a potem przeważnie pokarmami roślinnymi.

1-szy dzień jedzenia – zmieszać litr niekonserwowanego soku z 0,5

litrem wody. Dobry jest sok z marchwi lub jabłek, lecz można używać

również inne: warzywne, owocowe, z różnych jagód. W ciągu pięciu

pierwszych dni okresu odbudowy (okresu podjęcia jedzenia po głodówce)

bezwzględnie zabronione jest używanie soli. 2-gi dzień jedzenia (4-5

posiłków). Warzywa, owoce, jagody - do pierwszego momentu nasycenia się.

Warzywa przeważnie je się na surowo. W jedzeniu należy używać dużo

czosnku (10-50g), niezależnie od jego tolerowania przed leczniczą głodówką.

Pod koniec drugiego dnia odbudowy można zjeść ugotowany burak i

upieczone w piekarniku ziemniaki. 3-ci dzień jedzenia: do warzyw, owoców i

soków do daje się owoce suszone, przeważnie rozmoczone w ciepłej wodzie

oraz dwie łyżki miodu. 4-ty dzień: ilość posiłków ogranicza się do 3-4 razy

dziennie. Dodaje się różne gatunki ugotowanych kasz: gryczana, owsiana,

jaglana, jęczmienna itd. Gotuje się je na wodzie i doprawia olejem lub

masłem roślinnym. Przy końcu 4-tego dnia można spożywać orzechy i

pestki. 5-ty dzień: dodaje się ugotowane nasiona roślin strączkowych -



groch, fasolę. Mogą być przetarte. 6-ty dzień: dodaje się chleb zawierający

sól. Po czym można przejść do trzech posiłków dziennie według

amerykańskiego naturopaty Herberta Sheltona - najbardziej jednostajne

pożywienie podczas jednego posiłku, i największe jego urozmaicenie w ciągu

dnia, tygodnia, miesiąca itd. Kontynuujemy cykl miesięczny takiego

odżywiania się. Przy tym ogranicza się produkty nabiałowe, które wskutek

złożoności przyswajania oraz podwyższonej alergizacji ustroju blokują w

znacznym stopniu trwałość skutków głodowania leczniczego. W tym okresie

poleca się rzadsze niż zazwyczaj używanie jaj, mięsa kur i innych produktów

pochodzenia zwierzęcego. Biorąc pod uwagę utrzymywanie się po głodówce

efektu ulepszenia biosyntezy w komórkach nie zauważono żadnych szkód

dla organizmu przy spożywaniu tylko roślinnych (wegetariańskich)

pokarmów. Frakcyjna metoda głodowania dozowanego po miesiącu

normalnego odżywiania się przewiduje powtórny, dłuższy kurs głodowania

leczniczego w granicach 20-25 dni. Po powtórnym kursie terapii

głodówkowo-dietetycznej obowiązują te same zasady odżywiania się, lecz w

ciągu dłuższego czasu - od 1,5 do 2 miesięcy. Potem przeprowadza się

trzeci, ostateczny kurs głodowania leczniczego długość 10-20 7dni.

Całkowite oczyszczenie się języka podczas głodówki przyjmuje się za

zakończenie cofania się procesu patologicznego czyli za wyleczenie chorób.

W przyszłości polecane jest stosowanie jednorazowych profilaktycznych

kursów terapii głodówkowo -dietetycznej co 4-6-8 miesięcy. Pomiędzy nimi

można jeden dzień w tygodniu (bądż3-5 dni co miesiąc) obywać się bez

jedzenia. Głodówki te można przeprowadzać bez wstępnego zażywania

środków przeczyszczających i bez codziennych lewatyw.

Dodatkowe procedury stosowane podczas głodowania dozowanego i po

leczeniu to:

1. Gimnastyka oddechowa z elementami zatrzymania oddechu według K. P.

Butejko, J.S.Gulko i in.

2. Masażpunktowy, segmentarny i inne typy.\,

3. Trening autogenny.\,

4. Zimowe kąpiele w rzece, jogging - stosowane przeważnie po

przeprowadzeniu terapii głodówkowo-dietetycznej. W przypadku dostępu do

dobrego fachowca można uzupełnić głodowanie akupunkturą.

5. Chorym z małym wyjściowym ciężarem ciała w okresie rozpoczęcia

normalnego odżywiania się do soków i warzyw dodajemy napój,

przygotowany z drożdży piwnych według następującego przepisu: 0,5

szklanki drożdży piwnych, 0,5 szklanki wody, 2 łyżki stołowe cukru.



Wymieszać i postawić w ciepłym miejscu na 30-40 min. Gdy pojawi się piana

można wypić całą szklankę na raz. Począwszy od pierwszego dnia odbudowy

można oprócz soków dodawać dwie szklanki tak sporządzonego napoju

drożdżowego (do dziennej normy).

6. Przy wystąpieniu podczas głodowania żółtaczki, wskutek zablokowania

kamieniami pęcherzyka i dróg żółciowych, trzeba na leżąco w ciągu godziny

przykładać grzałkę do prawego boku, i w ciągu 2-3 dni pić odwar z owoców

dzikiej róży (0,5-1 szklanka), wykonywać ćwiczenia z hatha-jogi.

Doświadczenie autora pozwala mu leczyć głodowaniem leczniczym chorych

na żółtaczkę mechaniczną spowodowaną kamicą wątrobową.

7. W przypadku zaawansowanego opuszczenia narządów wewnętrznych II i

III stopnia (w tym również opuszczenia nerek) koniecznym jest w okresie

głodowania noszenie specjalnego bandaża. Chora Sz., diagnoza:

opuszczenie nerek III stopnia, przewlekłe zapalenie miedniczek i nerek,

przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego oraz szereg schorzeń

towarzyszących. Po trzech kursach frakcyjnej terapii głodówkowo-

dietetycznej określono rentgenologicznie 0-1 st. opuszczenia nerek. Nie

zachodzi potrzeba leczenia operacyjnego. U chorej cofnął się ból, oznaki

zapalenia miedniczek i nerek. Po tym wszystkim chora szczęśliwie zaszła w

ciążę i urodziła zdrowe dziecko. Prawdopodobnie w tętnicy nerkowej, na

której głównie jest zawieszona nerka, podczas endogennego odżywiania

normalizuje się ilość i polepsza jakość komórek tworzących strukturę

ścianek tego naczynia. Tylko w ten sposób da się wytłumaczyć efekt

głodowania leczniczego w przypadku opuszczenia nerek, tym bardziej, że w

tym czasie przeważnie traci się około nerkową tkankę tłuszczową. Jednak

gdy chory lekceważy lub nie poinformowano go o potrzebie noszenia

bandaża, stan jego nerki może nawet nieco się pogorszyć. Na zakończenie

trzeba dodać, że hartowanie organizmu poprzez oblewanie się zimną wodą,

pływanie zimą w otwartych akwenach, intensywne bieganie oraz stosowanie

"suchego głodowania" według metody P. K. Iwanowa powinni przeprowadzać

chorzy dopiero po przeprowadzeniu głodowania leczniczego zgodnie ze

wszystkimi wymienionymi wyżej zasadami. Przejście na wegetariański tryb

odżywiania korzystniej jest zrealizować również po głodówce leczniczej,

kiedy biosynteza w ustroju staje się bardziej doskonała i rekompensuje

niewystarczające zaopatrywanie ustroju w niezastąpione aminokwasy, co

może mieć miejsce przy niewłaściwie prowadzonej diecie wegetariańskiej.



Pytanie: Jakie są wskazania i przeciwwskazania do przeprowadzania terapii

głodówkowo-dietetycznej, w tym również metodą frakcyjną?

Odpowiedź: Zakres wskazań odnoszących się do stosowania dozowanego

głodowania w praktyce lekarskiej ciągle się poszerza. Za przykład może

służyć sarkoidoza Besniera-Boecka-Schaumanna - choroba przewlekła, przy

której przede wszystkim uszkodzeniu ulega system limfatyczny oraz tkanka

płucna. Choroba wymaga dłuższego leczenia. Chorzy przeważnie są poddani

obserwacji lekarskiej w zakładach przeciwgruźliczych. Pacjentom zwykle

aplikuje się antybakteryjną i immunodepresyjną kurację hormonami

glukokortykoidowymi oraz azathioprinum (Imuran). Długotrwałe kosztowne

leczenie nie zawsze prowadzi do wyleczenia. Notowano bardzo dużo

przypadków nawrotów i rozwoju choroby przy leczeniu farmakologicznym.

Jednak obserwowano również przypadki samoistnego uleczenia sarkoidozy

układu oddechowego, jeżeli proces ten był w początkowym stadium rozwoju.

Po poddaniu tych chorych leczeniu frakcyjną metodą głodowania

leczniczego otrzymano nieporównanie bardziej przekonywujące wyniki.

Zniknęły nawroty choroby. Przy dłuższym stosowaniu terapii głodówkowo-

dietetycznej w ciągu 3-5 lat całkowicie odbudowywali zdrowie ludzie nawet z

3-cim płucnym stadium sarkoidozy, którzy nie mieli żadnych szans na

wyleczenie się z powodu zbyt długiego a bezskutecznego stosowania

hormonów glukokortykoidowych. Np. chora A-wa, lat 43. Diagnoza: płucna

postać sarkoidozy układu oddechowego (3 stadium), oprócz tego chora

miała kompleks poważnych powikłań wskutek długiego stosowania terapii

hormonalnej oraz azathioprinum (immunodepresantu). Odbudowujące

system obronny lecznicze głodowanie w wariancie frakcyjnym w ciągu pięciu

lat pozwoliło chorej pozbyć się wszystkich powikłań związanych z chorobą i

hormonoterapią oraz całkowicie odbudować zdrowie. Zniknęło obrzmienie

twarzy, włosy porastające twarz. Nieporównywalnie poprawił się stan

patologicznych zmian w układzie kostno-stawowym. Podczas tego okresu

chora ani razu nie uciekała się do pomocy leków farmakologicznych, za

wyjątkiem leku mumie. Wskazaniami do stosowania głodowania

dozowanego są liczne tzw. choroby adaptacji. Będąto choroby płuc, układu

sercowo- naczyniowego, gastroenterologicznego, hormonalnego,

nerwowego. Najliczniejszą grupą pacjentów, którym stosuje się TGD są

chorzy na dychawicę oskrzelową, pacjenci z niedokrwieniem serca w

połączeniu z nadciśnieniem, chorzy z zapaleniem kości i chrząstek oraz

innymi chorobami somatycznymi, chorzy na chorobę wrzodową żołądka i



dwunastnicy w połączeniu z nieżytem żołądka, zapaleniem pęcherzyka

żółciowego, zapaleniem trzustki, nowotworami łagodnymi itd. Autor spotykał

się w swej praktyce również rzadkimi chorobami o powikłanym przebiegu,

które poddają się leczeniu frakcyjną metodą TGD: zapalenie mięśnia

sercowego Abramowa-Fiedlera w początkowym stadium choroby (chora L-

wa, 34 lata), niektóre rodzaje guzów złośliwych, jamistość rdzenia,

wniknięcie śluzówki żołądka do dwunastnicy, żołądek kaskadowaty,

niespecyficzne zapalenie wrzodziejące okrężnicy w niezbyt zaawansowanym

stadium, niezbyt zaawansowane stadium zapalenia kłębkowego nerek i

inne. Do czasów obecnych wydawane są zalecenia metodyczne różnego

rodzaju zakładów leczniczych, gdzie zawarte są rozmaite przeciwwskazania

co do zastosowania głodowania dozowanego. Praktycznie w każdym z nich

znajdują się przeciwwskazania do leczenia głodowaniem w przypadku

nowotworów złośliwych oraz gruźlicy. Autor ma nadzieję, że jego duże

doświadczenie w stosowaniu frakcyjnego wariantu terapii głodówkowo-

dietetycznej przyczyni się do usunięcia ograniczeń w zastosowaniu tej

metody do leczenia tych chronicznych chorób. W świetle obecnego stanu

wiedzy na temat głodowania leczniczego przeciwwskazaniami terapii

głodówkowo-dietetycznej są:

1. Okres karmienia piersią u kobiet,

2. Druga połowa ciąży,

3. Zbyt zaawansowane formy gruźlicy połączone z unieruchomieniem

chorego,

4. Daleko posunięte stadium choroby nowotworowej połączone z

unieruchomieniem chorego

5. Zbyt zaawansowane formy chorób złośliwych układu krwiotwórczego

połączone z unieruchomieniem chorego,

6. Zbyt zaawansowane formy rozlanych chorób tkanki łącznej połączone z

unieruchomieniem chorego,

7. Szereg dolegliwości psychoneurologicznych w stadiach zaawansowanych

połączonych z unieruchomieniem chorego bądź z otępieniem umysłowym,

8. Rozległe procesy ropne narządów wewnętrznych (ropnie, zgorzele oraz

niektóre inne). Względnym przeciwwskazaniem jest więc unieruchomienie

chorego w przebiegu procesu patologicznego. Jednakże nie znaczy to, że i

tacy chorzy nie mogą uzyskać pozytywnych skutków w wyniku

przeprowadzenia głodowania leczniczego. W przypadku gdy wszystkie

metody i środki są wyczerpane sens ma przeprowadzenie terapii

głodówkowo-dietetycznej (pod ścisłą kontrolą medyczną) nawet w



warunkach unieruchomienia chorego. Można przy tym uzyskać

przekonywujący efekt leczniczy.

Pytanie: Jak jednak bardziej prosto można wytłumaczyć tak szeroki zakres

oddziaływania głodowania leczniczego przy różnych chorobach ?

Odpowiedź: Maksymalnie szerokie spektrum leczniczego oddziaływania

terapii głodówkowo-dietetycznej nasunęło autorowi myśl o stworzeniu

jednego wspólnego schematu rozwoju (patogenezy) chorób przewlekłych.

Istotą tego schematu jest to, że odzwierciedla on wspólne przyczyny i drogi

rozwoju podstawowych procesów chorobowych (patologicznch)

charakterystycznych dla zachorowań przewlekłych różnego charakteru. Przy

tym ważnym momentem, który określa warunek rozwijania się chorób

przewlekłych jest tzw. załamanie się bariery immunologicznej. Załamanie to

wyraża się przeważnie w utracie zdolności ustroju do pełnowartościowej i

bieżącej korekcji procesów funkcjonowania układów aparatu genetycznego -

immunokompetentnego i enzymatycznego, związanych z niszczeniem

wszystkiego co jest niestandardowe, nietypowe dla danego konkretnego

osobnika. A więc w ustroju chorego na chorobę przewlekłą tracona jest

konsekwencja działania ukierunkowanego na zachowanie komórek zdrowych

i niszczenie tkanek patologicznych lub nietypowych dla niego związków

białkowych. Nieadekwatne i nie, szkodliwymi dla ustroju. Wskutek tego

zdrowe komórki tych czy innych narządów i systemów są poddane

niszczeniu i giną przedwcześnie. W tym samym czasie tkanka patologiczna

może się zachowywać, rozwijać i w ogóle "mieć się bardzo dobrze". Ten

chaos w pracy aparatu immunogenetycznego może zostać utrwalony

dziedzicznie, czyli może zostać przekazany w postaci wadliwych genów

następnym pokoleniom. Naturalnie u dzieci i wnuków te przewlekłe choroby

mogą wystąpić we wcześniejszym wieku i mieć bardziej ostry przebieg.

Pierwszym krokiem ku degeneracji pracy aparatu immuno -genetycznego

jest według autora obniżenie zdolności jakiejś grupy komórek ustroju

człowieka do zatrzymania (zneutralizowania) reakcji immunologicznych

właściwych każdemu żywemu ustrojowi. Następuje przy tym konkretne

uszkodzenie wielu struktur komórkowych, przede wszystkim ich błon

(barier). Potem obniża się ilość i jakość tzw. nukleotydów cyklicznych, które

spełniają wiele życiowo ważnych funkcji w komórkach, wśród których trzeba

wymienić normalizującą rolę nukleotydów w procesie neutralizowania

mediatorów zapalenia alergicznego (immunosupresyjna funkcja komórek).



To właśnie doprowadza do rozwoju i częstszego występowania w ustroju

człowieka szkodliwych czyli immunopatologicznych reakcji. Reakcje te

zachodzą przeważnie w naczyniach krwionośnych, a przede wszystkim w

mikronaczyniach, gdzie krążenie krwi jest zwolnione oraz ogólnie mówiąc

bardziej objętościowe. W szczególności wskutek niewygaszanych tzw.

reakcji alergicznych, podczas których dochodzi do czołowego spotkania

antygenu i przeciwciała, uwalniają się mediatory zapalenia alergicznego,

które atakują jak trucizna normalne (fizjologiczne) komórki naczyń. Przy tak

negatywnym oddziaływaniu błony komórkowe oraz same komórki ulegają

zniszczeniu. Wskutek tego zgubnego oddziaływania następuje organiczne

przekształcenie drobnych naczyń. Ten proces jest typowy w większym lub

mniejszym stopniu dla rozwoju każdej przewlekłej choroby i wyraża się w

niedrożności, zwyrodnieniu drobnych naczyń, w tworzeniu się w nich

uwypukleń (tętniaków), a następnie powstawaniu pęknięć, drobnych

wylewów krwi (mikrowylewów) i bliznowaceniu w różnych wewnętrznych

narządach i układach. System mikronaczyń- podstawowy zbiornik krwi, staje

się niedoskonały, a potem wręcz niewydolny. Stwarza to warunki do

przeciążenia dużych naczyń, zastoju w komorach serca, do niekorzystnych

zmian hemodynamiki, przy których rozwijają się najbardziej

rozpowszechnione powikłania chorób sercowo-naczyniowych, przede

wszystkim przełomy nadciśnieniowe. Systematyczne bombardowanie przez

mediatory zapalenia alergicznego ścianek naczyń narusza naturalnie ich

przepuszczalność. Wskutek tego w celu względnego skompensowania tego

zjawiska czynniki odpowiedzialne za koagulację i lepkość krwi muszą

pracować wydajniej i bardziej jakościowo. Naturalnie wzrasta przy tym

również produkcja antykoagulacyjnych czynników krwi. W ten sposób

systemy koagulacyjny i antykoagulacyjny zaczynają pracować o wiele

intensywniej, na granicy swych możliwości. W końcu dochodzi do

wyczerpania i dekompensacji tych układów, co znajduje wyraz w rozwoju

tzw. syndromu DIC. Wraz z upośledzeniem przepływu krwi przez

mikronaczynia syndrom DIC doprowadza do jeszcze poważniejszych

katastrof. Powstaje zakrzepica, rozwijają się wylewy krwi itd. W tych

przypadkach proces zniszczenia rozprzestrzenia się również na tkankę

narządów poza granicę naczyń. Przy tym zmniejsza się stopniowo ilość i

jakość komórek zaporowych narządów i układów. Tworzą się warunki do

rozwoju procesów chorobowych w samych narządach. W dużych naczyniach

stopniowo też nie znajduje się właściwej odpowiedzi na reakcje

immunopatologiczne. Wskutek tego rozwijają się zmiany organiczne również



ich ścianek. Przy tym przede wszystkim uszkadzana jest aorta, ścianki której

zaopatrywane są w krew przez mikronaczynia. Wreszcie zgubnemu

oddziaływaniu ulegają również ścianki innych ważnych naczyń, które są

zaopatrywane w krew systemem tzw. "vasa vasorum" (naczynia naczyń),

który jest układem krwionośnym bardzo odpornym na uszkodzenia

immunopatologiczne. Odpowiedzią ustroju na takie negatywne

oddziaływanie na naczynia jest zwiększenie we krwi ilości substancji

tłuszczowych podwyższonej gęstości tzw. lipidów aterogennych. Właśnie te

lipidy kończą proces stwardnienia naczyń. Wskutek tego procesu naczynia

stają się mniej drożne, a ich ścianki bardziej sztywne. Stwarza to opór

przepływowi krwi. W połączeniu z opisanymi wyżej procesami

przeciążającymi ustrój tworzą się warunki do rozwoju takich chorób jak

zawał mięśnia sercowego, wylew krwawy do mózgu i inne. Są podstawy by

uważać, że w naszych czasach załamanie się bariery immunologicznej w

większości przypadków dokonuje się poprzez wtórne wniknięcie do ustroju

infekcji wirusowej. Jako mikroorganizmy wewnątrzkomórkowe (o czym

mówiono wyżej) wirusy są w stanie stworzyć największe napięcie i wywołać

chaos w pracy aparatu immunogenetycznego. W takim stopniu aparatowi

immunogenetycznemu nie mogą zaszkodzić nawet mikroby

wewnątrzkomórkowe. Infekcja wirusowa może przedostać się przez łożysko i

zostać przekazana dziecku jeszcze w łonie matki. Jest w stanie przeniknąć

przez barierę encefaliczną i uszkodzić ważne struktury mózgu. Wskutek tego

może ulegać uszkodzeniu regulacja tzw. ogólnego zespołu adaptacyjnego

(podwzgórze, przysadka itd.). Rozregulowanie podwzgórza w końcu

doprowadza do obniżenia funkcji tego ogólnego zespołu adaptacyjnego i w

jeszcze większym stopniu pogarsza immunosupresyjną czynność komórek, a

wraz z nią powoduje dezorganizację aparatu immunogenetycznego. Właśnie

załamanie się bariery immunologicznej i równoległe obniżenie się funkcji

ogólnego zespołu adaptacyjnego, rozwija i pogłębia immunopatologiczne

reakcje wraz z ich uszkadzającym oddziaływaniem na naczynia oraz

wewnętrzne narządy i układy. Każdy człowiek ma indywidualnie

zróżnicowaną ochronę tych narządów i układów przed reakcjami

immunopatologicznymi pogłębiającymi antagonizm białkowy i proces

niszczenia komórek. Dlatego na etapie dekompensacji układu

immunologicznego już indywidualnie mogą się rozwijaćprocesy patologiczne

w różnych narządach i układach osoby przewlekle chorej. U pewnej grupy

chorych będzie się to wyrażało głównie w rozwoju choroby wrzodowej

żołądka lub dwunastnicy, która powoduje martwicę tkanek tych narządów. U



innych choroba atakuje głównie strukturę kręgosłupa (osteochondroza). U

jeszcze innych uszkodzeniu ulegają naczynia, mięsień sercowy, układ

bodźcowo -przewodzący serca (choroba wieńcowa) itd. W naszych czasach

wielu chorych cierpi na kombinację kilku chorób przewlekłych różnego

charakteru. Zastosowanie zaś jednej metody głodowania leczniczego

pozwala otrzymać trwałe cofnięcie się całego kompleksu przewlekłych

zachorowań. Dzieje się tak dlatego, że dozowane głodowanie przede

wszystkim jakościowo, a również ilościowo odbudowuje pracę

najważniejszego układu organizmu człowieka - aparatu

immunogenetycznego, wzmacnia bariery komórek, narządów i układów,

odtwarza zbiornik krwi - system mikronaczyń, i co jest nie mniej ważne

zapewnia długotrwałe działanie leczniczo-profilaktyczne na ustrój. Człowiek

jakby się poddawał remontowi kapitalnemu. Jedne choroby przy tym

odchodzą z chorego organizmu wcześniej i na zawsze, inne później i mogą z

czasem powracać do predysponowanego ku tej chorobie ciała człowieka.

Wszystko zaś zależy od zadawnienia procesu chorobowego, a w jeszcze

większym stopniu od zdeterminowania samego pacjenta w osiągnięciu

trwałego efektu leczniczego. Warunkiem koniecznym sukcesu jest

powtarzanie co roku profilaktycznych kursów TGD, a w razie konieczności

nawet raz na pół roku - do osiągnięcia całkowitego wyleczenia. Jest wiele

konkretnych przykładów tego jak wydawałoby się skazani na śmierć chorzy,

uparcie powtarzając dłuższe okresy dozowanego głodowania po wielu latach

stawali się ludźmi praktycznie zdrowymi i zasiewali wśród otoczenia ziarno

zdrowia, rozpowszechniając tę metodę leczenia i uodparniania się.

Pytanie: Jakie są podobieństwa i różnice pomiędzy terapią głodówkowo-

dietetyczną a postem Chrystusowym ?

Odpowiedź: Starożytni ludzie utożsamiali pojęcie postu z całkowitą

rezygnacją z przyjmowania pożywienia w ciągu kilku tygodni (około 40 dni).

Wiadomo jest nam, że tyle właśnie wynosi okres głodowania fizjologicznego.

W starożytnym manuskrypcie (pisanii) (ewangelia esseńska?) św. Jana,

jednego z uczniów Chrystusa, podana jest filozofia postu. Według przekazu

Jezus Chrystus dwa tysiące lat temu przekonywał cierpiących (chorych) o

nadzwyczajnej potrzebie uciekania się do oczyszczenia organizmu z

grzechów i chorób za pomocą postu. Główne zasady przeprowadzania postu

według (metodą) Chrystusa zgodne są z dzisiejszą metodyką

przeprowadzania terapii głodówkowo -dietetycznej, i jedynie w niektórych



fragmentach istnieją pewne różnice. A oto pierwszy warunek postu

Chrystusowego: "W czasie postu unikajcie obecności innych (przepisać cd.

ze źródła...)". Współcześni specjaliści z zakresu terapii głodówkowo -

dietetycznej powinni być realistami i (nie powinni) stawiać (na ostrzu noża)

problemu odosobnienia ludzi w okresie przeprowadzania głodowania

leczniczego. Jednakże przechadzki po świeżym powietrzu, ćwiczenia

oddechowe dotyczące pogłębiania i spowolniania oddechu, z jego

cyklicznym zatrzymaniem (wg Butejko ?) powinny być konieczne podczas

przeprowadzania kursów TGD. W szeregu przypadków, kiedy chory w czasie

postu dostaje się pod nieustanny "obstrzał" krewnych, niekmpetentnych (w

tym temacie - malogramotnyh) współpracowników, niekompetentnych

lekarzy i innych "życzliwych", nakierowany na przerwanie głodówki -

specjaliści od TGD także zalecają unikania spotkań z takimi "synami \\

elowie\\eskimi". W strukturze osobowości wielu ludzi są obecne skłonności

do wadliwego (negatywnego) oddziaływania na bliskich w taki sposób, żeby

dana bliska osoba nie wysuwała się zbyt daleko do przodu, w jakiejś sferze

aktywności życiowej. W związku z tym, że wiele osób z otoczenia leczącego

się głodem nie jest w stanie samodzielnie przeprowadzić leczniczej

głodówki, a to z powodu strachu, a to z powodu innych przyczyn -

postępując więc one według zasady "psa ogrodnika": sam nie zjem i

drugiemu nie dam. W tych przypadkach zalecenia Chrystusa "pościć sam na

sam z Bogiem" niestety są jak najbardziej na miejscu. Z drugiej strony ta

rekomendacja starożytnych podkreśla (unaocznia), że post jest nieszkodliwy

(nie jest niebezpieczny) i że nie wymaga ścisłej kontroli ze strony lekarza.

Druga zasada według Chrystusa brzmi: "Posle Angela vozduha iqite Angela

vody. Snimite obuv vawu i pozvolte Angelu vody obn/t^ vawe telo (cd

przepisaćze źródła)". Procedury wodne podczas głodowania - w formie

ciepłego prysznica, sauny, łaźni (bani) są w dzisiejszych czasach bardziej na

miejscu (wskazane) niż miało to miejsce w czasach starożytnych (niż było to

według rekomendacji starożytnych), ponieważ przyczynia się do

efektywniejszego oczyszczenia skóry z brudu i \wl/kov\, Trzecia zasada

Chrystusa ma na uwadze oczyszczanie organizmu człowieka nie tylko z

zewnątrz, lecz także i od wewnątrz. "...toby dostignut^ etogo

voz^mitebol^wu[ tykvu ... \1cd ze \2z\1ródła". I dalej " ...... ". We

współczesnych zaleceniach metodycznych TGD naturalnie przewidziana jest

bardziej współczesna procedura (lewatywa przy pomocy aparatu

Esmarcha?) z uprzednim przeczyszczeniem jelit dużą dozą solnego środka

przeczyszczającego. Taka procedura pozwala organizmowi na bardziej



efektywne i skuteczne włączenie mechanizmu dezyntoksykacyjnego i

przełączenie się na pełnowartościowy wewnętrzny reżim odżywiania. Należy

zauważyć, że wskazówki (wytyczne) Chrystusa mówiące o konieczności

oczyszczania jelit "do czystej wody" są nierealne. Doświadczenie

współczesnych specjalistów od głodowania leczniczego wykazuje, że pełne

oczyszczanie jelit z kału podczas TGD jest niemożliwe do osiągnięcia, nawet

podczas przeprowadzania bardzo długich głodówek, przekraczających

przedziały (zakres) głodowania fizjologicznego (ponad 40-70 dni). Jednakże i

w tym przypadku Chrystus podaje właściwe (sprawiedliwe, odpowiednie)

zastrzeżenie, które w pełni rehabilituje go jako specjalistę od postu : "... Lecz

jeśli po tym wszystkim pozostaną w was jednak ślady nieczystości, to

uwzględniając (\)u\\ityva/\1) wasze przeszłe grzechy, zawezwijcie Anioła

światła słonecznego. Rozzujcie się, zdejmijcie swą odzież i pozwólcie

Aniołowi światła słonecznego objąć wasze ciało ... ". Do tej sprawy we

współczesnych instrukcjach TGD nie przykłada się w ogóle żadnej wagi.

Dopiero po rozwinięciu teoretycznych podstaw pełnowartościowego

endogennego odżywiania, z wyjaśnieniem jego mechanizmów oddziaływania

leczniczo-profilaktycznego, bazującymi na bardziej jakościowej biosyntezie

(chemosyntezie, w tym też fotosyntezie) - stała się zrozumiała rola energii

świetlnej, jak też i innych rodzajów energii w bardziej jakościowym

wykorzystywaniu dwutlenku węgla, azotu i wody do budowy białkowych i

niebiałkowych struktur niezbędnych dla życia , podczas zupełnego

zaprzestania przyjmowania pożywienia.

Dla wielu chorych chronicznie zwiększone nasłonecznienie podczas

pokarmowego reżimu odżywiania się- jest przeciwwskazane. Jednakże

podczas przeprowadzania TGD rezygnacja z tych ograniczeń okazuje się być

dobroczynna dla samopoczucia chorych, szczególnie w okresie głodowania.

Pozostaje (nam) tylko podziwiać przenikliwość starożytnych i wykorzystać

ich doświadczenie w prowadzeniu postu. W przekazach historycznych nie

wspomina się o wielkich wielospecjalistycznych szpitalach, tym nie mniej

długowieczność ich jest dowiedziona przez archeologię. Dlatego naiwnymi

są zalecenia, pojawiające się we współczesnej prasie (periodycznej) o

niezbędności przeprowadzania kursów TGD w warunkach ambulatoryjnych w

szpitalach, gdzie powietrze przesiąknięte jest oparami antybiotyków i innych

alergogennych medykamentów, zapachami kiepskiej kuchni, gdzie

przychodzi (się) oglądać mnogość pochłanianego pożywienia przez innych

chorych, których szczodrze obdzielają (obdarowują) krewni, fanatycznie

wierząc w cudowną moc kalorii i witamin. Efektywność TGD w takich



warunkach obniża się kilkakrotnie pomimo możliwości stałej kontroli

medycznej. Nie bez podstaw w manuskrypcie Jezusa Chrystusa konstatuje

się, że: "... Aniołowie powietrza, wody i słońca są braćmi; dani byli oni

synowi Człowieka, żeby mu służyć lub po to, aby mógł on zwracać się do

jednego z nich. ..... cd z oryginału ........ ). Czytając ten tekst mimo woli

podziwia się głęboką i poważną znajomość starożytnych (w zakresie)

oddziaływania postów na człowieka - owego zadziwiającego faktu

przyrodniczego, zbawcę i obrońcę (hranitel) zdrowia. Jednocześnie

zdumiewa ignorancja w tej dziedzinie współczesnego cywilizowanego

człowieka. Starożytni czynili wszystko dla zachowania (genofonta(?).

Człowiek współczesny natomiast w zdecydowanej większości postępuje

przeciwnie, stara się wszystko zniszczyć. Powszechna chemizacja

współczesnego życia, nierównowaga (disbalans) w mikroświecie na korzyść

wirusów, podwyższone tło radiacyjne (strefa Czernobyla, Semipałatyńska,

Czelabińska i inne) wespół z ignoranckim, ironicznym stosunkiem do

przeprowadzania postu, ciężkim brzemieniem kładzie się na (losie)

dzisiejszego człowieka i jego potomstwa. Zaradzenie nadciągającej

katastrofie ekologicznej (na alternatywnej podstawie ?) autor widzi w

poprawie ekologii samego człowieka, przez przeprowadzenie czystego

("szczyrago" jak mówi się na Białorusi) postu we współczesnej formie terapii

głodówkowo -dietetycznej. Całkiem przekonująca wydaje się być uwaga

manuskryptu, zgodnie z którą ludzie przestrzegający postu są "bliżsi i drożsi

względem siebie niż rodzeni bracia". Ten ważny pogląd (wypowiedź)

starożytnych potwierdzany jest przez współczesne badania biologicznej

niezgodności ludzi, szybko zanikającej podczas przeprowadzania TGD, co

jest ważne nie tylko w czasie długich lotów kosmicznych, lecz również w

życiu rodzinnym, w stosunkach ze współpracownikami, w (wyrobieniu)

cierpliwości względem siebie. W ten sposób szerokie stosowanie TGD może

pomóc rozwiązać nie tylko medyko-biologiczne problemy, lecz również

szereg socjalnych trudności, spowodowanymi międzynarodowymi i

religijnymi różnicami, ostrość(wyrazistość) których zanika u postujących. Po

przeprowadzeniu kursów TGD zachodzi nie tylko oczyszczenie ciała, lecz i

duszy, zachodzi wyniesienie człowieka ponad swoje i cudze słabości, zanika

niepohamowana agresywność, pociąg do szkodliwych przyzwyczajeń.

Skromne doświadczenie autora w zakresie obserwacji młodzieży i dzieci,

które przeszły kilkakrotnie powtarzane kursy TGD, mówi (świadczy , pozwala

twierdzić) o pojawieniu się u nich twórczej (celeustremlennosti) celowości

(skuteczności, pragmatyczności) w (podejściu do) życia, o rozwijaniu się u



dzieci niepospolitego sposobu myślenia, o pozbyciu się instynktu

"stadnego", (tak) obecnego pośród współczesnej młodzieży. Po

przeprowadzeniu kursów TGD młodzi ludzie zaczynają się lepiej uczyć, z

powodzeniem dostają się na wyższe uczelnie. Większość z nich lecząc się

głodem z reguły uczęszcza na zajęcia w szkołach czy na uczelni. Po

przeprowadzeniu czystego postu według (zgodnie z metodyką) Chrystusa,

święty tekst rekomenduje spożywać wegetariańskie pożywienie, zwracając

(szczególną) uwagę na te produkty, które wyrosły (rosną) w różnych porach

roku w miejscowości, gdzie było wygłaszane to kazanie. Praktycznie cały

asortyment produktów (może za wyjątkiem daktyli) występuje na terytorium

ZSRR, i to nawet w dużym wyborze. Jednakże w odróżnieniu od

rekomendacji manuskryptu współcześni specjaliści od TGD zalecają po

przeprowadzeniu głodówki zalecają spożywanie również i produktów

pochodzenia zwierzęcego. Odbudowujące i wzmacniające bronno-

adaptacyjne mechanizmy każdego (z oddzielności) człowieka osiągane

poprzez post (w aspekcie) podwyższonej chemizacji, radiacji, infekcji

wirusowej i innych niekorzystnych czynników ekologicznych, mogą

rozwiązywać lub w znacznym stopniu łagodzić problemy ekonomiczne w

skali państw



WSKAZÓWKI METODYCZNE(instrukcja) przeprowadzania leczenia metodą absolutnego postu

(AP) i następującego po nim właściwego (prawidłowego) odżywiania

się (inne określenia metody - lecznicze głodowanie (LG), terapia

głodówkowo-dietetyczna (TGD)).

Przeznaczone są one dla pacjentów i lekarzy.

E. A. Miszurow Mińsk (lekarz, chemik, dr nauk biologicznych, docent

teoretycznej i eksperymentalnej (stosowanej) chemii; członek

Esperantskiego Międzynarodowego Związku Medycznego; adiunkt

Międzynarodowej Akademii Nauk w San Marino).

Leczenie metodą postu absolutnego (AP - LG, TGD) oznacza pełną, okresową

rezygnację z wszelkiego rodzaju pożywienia ZEWNĘTRZNEGO niezależnie od

jego formy, czy będą to produkty spożywcze o konsystencji stałej, czy też

soki i napojów - w celu przestawienia organizmu na WEWNĘTRZNY reżim

odżywiania, podczas którego organizm wykorzystuje rezerwy tłuszczowe

oraz tłuszczopobne substancje podskórne, odbywa się rozsysanie i utylizacja

złogów z dotkniętych miażdżycą naczyń krwionośnych,

niepełnowartościowej tkanki zrostów, blizn, śluzu w oskrzelach; ma miejsce

"spożywanie" (zjadanie) drobnoustrojów chorobotwórczych - bakterii,

wirusów, grzybków, (mikoplazm) i usuwanie w ten sposób utajonych

wewnętrznych ognisk infekcji; intensyfikuje się proces wyprowadzania z

organizmu szkodliwych dla zdrowia substancji obcego pochodzenia,

alergenów, radioaktywnych rodników; zachodzi zatrzymywanie (celem

bieżącego wykorzystywania) dwutlenku węgla oraz bezpośrednie

przyswajanie atmosferycznego azotu. Wszystko to służy podtrzymaniu życia

w głodującym organizmie. Dlatego spożycie nawet minimalnej ilości

pożywienia stałego lub soków podczas leczniczej głodówki (LG) spowoduje

przestawienie się organizmu z reżimu WEWNĘTRZNEGO odżywiania na

zwykły reżim ZEWNĘTRRZNEGO odżywiania i tym samym przerwie dany

kurs leczniczego głodowania; i jeśli się chce kontynuować leczenie metodą

AP, LG - po upływie pewnego czasu wszystko należy zaczynać od początku.

Leczenie trwa zwykle pewien niezbyt długi okres wraz ze stosowaniem

właściwego reżimu wodnego, aktywnego reżimu ruchowego, stosowaniem

masaży, lewatyw oczyszczających, oddychania według systemu K. P.

Butejko dotyczącym ćwiczeń oddechowych itd. - pod obserwacją lekarza,

specjalisty od TGD, i jeśli nie mają miejsca naruszenia zasad metodyki

terapii, leczenie doprowadza do wyzdrowienia, odbudowy układu



immunogenetycznego, ogólnego odmłodzenia, a przy wieloletnim

przestrzeganiu zalecanego reżimu odżywiania - do przedłużenia życia i

aktywnej długowieczności.

WSKAZANIA DLA LECZENIA METODĄ ABSOLUTNEGO POSTU

1. Nadwaga i otłuszczenie.

2. Choroby sercowao-naczyniowe: miażdżyca, nadciśnienie

(hipertonia), \)IBS, \1choroba wieńcowa, stany przed- i pozawałowe, stany

przed- i poudarowe, zarostowe zapalenie błony wewnętrznej tętnic, migrena,

żylakowate rozszerzenie żył, hemoroidy i inne.

3. Prawie wszystkie choroby chroniczne układu pokarmowego: nieżyty

żołądka, choroba wrzodowa, chroniczne choroby wątroby i pęcherzyka

żółciowego, stan po chorobie Bodkina, zapalenie trzustki, cukrzyca (w formie

zależności insulinowej) i inne.

4. Choroby układu oddechowego: zapalenie zatoki szczękowej, zapalenie

gardła, anginy, nieżyty oskrzeli zwykłe oraz ze składnikiem astmatycznym,

(ORZ), grypa, pneumonia, zapalenia opłucnej, niezaawansowane formy

gruźlicy, dychawica oskrzelowa i inne.

5. Choroby układu moczowego (płciowego?): zapalenie odmiedniczkowe

nerek, zapalenie kłębkowe nerek, kamica nerkowa, zaburzenia czynności

jajników oraz cyklu miesiączkowego, chroniczne procesy zapalne

przydatków macicy (jajników), schorzenia sutka (?), bezpłodność, wczesne

zatrucie ciążowe, \)adensma gruczołu krokowego, zastoinowe zapalenie

gruczołu krokowego, impotencja.

6. Choroby nerwowe: nerwica, neurastenia, zaburzenia napięcia (dotyczące)

układu nerwowego i krążenia (NCD) lub też vegetococydicta (VSD),

astenonevroti\\eskij sindrom\1, bezsenność, paranoja, epilepsja,

schizofrenia, choroba Parkinsona, świerzbiączka i inne.

7. Choroby układu odpornościowego: stany alergiczne, \)nolliozy\1, skaza,

wyprysk, łuszczyca, ogólne wyłysienie, świeże (?) formy bielactwa i inne.

8. Choroby naczyń: \)obmennyj artrit (podagra) \1(zapalenie stawów

dnawe ?), \)revmoartrit \1(może \)revmartrit \1- goścowe zapalenie stawów),

nieswoiste zapalenie wielostawowe, osteochondroza kręgosłupa, choroba

Bechterewa i inne.

9. Zależność tytoniowa, alkoholizm, narkomania, toksomania (?).



PRZECIWWSKAZANIA

1. Pierwsza połowa ciąży.

2. Okres karmienia piersią.

3. Zaawansowana gruźlica, złośliwe guzy i złośliwe choroby krwi, rozlane

choroby tkanki łącznej, choroby psychoneurologiczne - wszystko przy

unieruchomieniu chorego lub przy otępieniu umysłowym.

4. Rozległe procesy ropne organów wewnętrznych (ropienie, gangreny i

niektóre inne).

DŁUGOŚĆ (DŁUGOTRWAŁOŚĆ) LECZENIA

Pod względem długości kursy absolutnego postu (LG) dzielą się na:

1. krótkie (1--20 dni)

2. średnie (21-40 dni)

3. długie (41-60 dni)

4. bardzo długie (61-80 dni)

5. "maratońskie" lub kazuistyczne (?) (81-180 dni).

W 1988 roku amerykański uczony Hider przegłodował w Waszyngtonie na

placu przed Białym Domem w proteście politycznym (oczywiście pod

obserwacją lekarską) - 0,5 roku. We wszystkich państwach, gdzie szanowane

są wierzenia religijne, posty przeprowadza się kilka razy do roku, trwają one

do 40-50-ciu dni (i tak Wielki Post w Rosji trwał 7 tygodni: 7x7=49dni!).

Należy tu zauważyć, że do czasów Piotra I post ten był postem absolutnym

(tylko na wodzie) i pościła cała Rosja jednocześnie. W dzisiejszych czasach

zarówno chorym leczonym ambulatoryjnie jak też i stacjonarnie, wyznacza

się krótkie kursy postu absolutnego (1-20 dni, czasem 25 dni), przy czym

nieważne jest, aby ten kurs trwał dokładnie 20 czy 25 dni: konkretna jego

długość może być ustalona jedynie przez lekarza, specjalistę od TGD, i to

tylko podczas samej głodówki z uwzględnieniem wzrostu, diagnozy, stadium

i stopnia choroby oraz od samopoczucia głodującego. Nigdy nie należy

wyznaczać sobie terminu zakończenia postu absolutnego samodzielnie bez

konsultacji z lekarzem specjalistą od TGD. Natomiast zapoznawać się z

metodą postu absolutnego można zaczynać samodzielnie, nawet od postów

jednodniowych.



OKRESOWOŚĆ POWTARZANIA POSTÓW ABSOLUTNYCH

Z reguły do wyleczenia choroby chronicznej nie wystarcza przeprowadzenie

jednego kursu postu absolutnego (czy leczniczej głodówki) i dlatego po

pewnym czasie po zakończeniu pierwszego kursu głodowania lekarz może

wyznaczyć drugi, a po nim trzeci kurs postu absolutnego, który

przeprowadza się do uzyskania zupełnego oczyszczenia języka, pojawienia

się przyjemnego zapachu wydychanego powietrza i pojawienia się silnego

apetytu.



ETAPY LECZENIA PODCZAS JEDNEGO KURSU TGD

Każdy kurs TGD podzielony jest na trzy w przybliżeniu równe

etapy:

1 etap - sam kurs postu absolutnego (czy też głodówki leczniczej);

2 etap - okres odbudowy czyli ostrożnego podejmowania odżywiania

pokarmowego;

3 etap - okres prawidłowego odżywiania, przede wszystkim pokarmami

roślinnymi, który ciągnie się do następnego kursu TGD.

Jeśli jest to niezbędne należy zwiększyć ilość kursów TGD. Długość trwania

kursów TGD, ich liczbę oraz przedział czasu pomiędzy nimi powinien ustalić

lekarz, specjalista od TGD i nie należy ich zmieniać bez jego wiedzy.

METODYKA PRZEPROWADZANIA POSTU ABSOLUTNEGO (czy

też LG)

Dla uzyskania maksymalnie pozytywnego efektu leczniczego terapii metodą

postu absolutnego należy podczas jej trwania przestrzegać szereg zasad

(wykonywać szereg zabiegów).

1. Zlikwidowanie (usunięcie) uczucia głodu. Jest to zabieg przygotowawczy i

dlatego wykonuje się go tylko jeden raz, na początku każdego kursu TGD.

Likwidacja uczucia głodu (apetytu) osiągane jest poprzez oczyszczenie

traktu pokarmowego z zawartości przy pomocy środka przeczyszczającego.

W tym celu należy kupić w aptece (wykonującej leki) bez recepty ok. 60 g

siarczanu magnezowego (sól gorzka), rozpuścić w szklance wody (250-300

ml wody) (60 g to doza dla dorosłego człowieka) i wypić ten roztwór na raz o

godz. 17-18 poprzedniego dnia, od którego, planuje się rozpocząć post

absolutny. Działanie tego środka rozluźniającego rozpocznie się po 1,5-2

godz. co spowoduje kilkakrotne odwiedziny toalety. Dobrze jest potem wziąć

ciepły i niezbyt długi prysznic. Następnie należy w ciągu godziny wypić

małymi łykami 2-3 szklanki wody dla uzupełnienia organizmu,

spowodowanego przyjęciem środka przeczyszczającego - i uczucie głodu

zmniejsza się od razu o 70-80%, a na 2-3 dzień postu absolutnego

pozostające słabe uczucie głodu znika zupełnie, ponieważ do tego czasu

organizm zdążył się już przestawić na reżim odżywiania WWNĘTRZNEGO.

Chorym na serce zamiast siarczanu magnezowego (soli gorzkiej) można

zalecić przyjęcie raz 10-15 tabletek suchego ekstraktu senesu (senny) (po

0,3 tabletki każda tabletka). Działanie tego środka rozluźniającego

(przeczyszczającego) następuje dopiero po 6-10 godzinach i dlatego należy



go przyjmować rano. Zamiast siarczanu magnezowego można przyjąć taką

samą ilość soli “Barbara".

2. Właściwy reżim wodny. Codziennie można pić co każde 1,5-2 godz. około

1 szklanki wody (przeciętnie około 1,5 litra wody na dobę). Jednakże są to

jedynie liczby przeciętne. Jeśli występuje niechęć do wody, nie chce się

nawet patrzeć na nią, a przy tym oddawany mocz jest JASNY i w dużej ilości

- oznacza to, że pije się o wiele za dużo wody niż wynosi aktualne

zapotrzebowanie organizmu. W tym przypadku można w ogóle nie pić wody,

choćby i przez cały dzień. Jeśli przeciwnie, mocz jest ciemny,

skondensowany i w małej ilości, odczuwana jest suchość w gardle,

pragnienie, wargi stały się suche i popękały - oznacza to, że rozwija się

groźny stan odwodnienia. W tym przypadku należy pić więcej wody, choćby

i 10-15 szklanek na dzień. Należy nauczyć się przysłuchiwania się

wymaganiom ciała, a wówczas sami określimy indywidualną normę

wypijanej wody. Lepiej wodę jest pić właśnie w ciągu dnia, ponieważ jeśli

wypić ją na noc, to nocą będzie się często biegać do toalety, a to

przeszkadza spać. Jaką wodę należy pić? Może to być czysta woda ze studni

lub z kranu (jeśli nie jest chlorowana), lub przegotowana, celem usunięcia

chloru, albo deszczówka, lub woda ze stopionego śniegu, albo destylowana,

czy "namagnesowana" lub " “kpemneva". Bodaj najlepsza jest woda

destylowana. Można pić czystą wodę gazowaną (bez dodatków - syropu itp.)

butelkowaną albo robioną w domu z "nabojów" do wody gazowanej. Nie

zaleca się pić wody mineralnej, ponieważ zawiera ona dużo soli mineralnych

i stosowanie jej w dużych ilościach może spowodować obrzęki; oprócz tego

według wielu pacjentów woda mineralna powoduje powrót uczucia głodu.

Jeżeli przed przystąpieniem do głodówki występują wyraźne obrzęki, to w

pierwszych dniach należy ograniczyć ilość wypijanej wody - do 1 litra

dziennie, lub mniej. Każde obrzęki przechodzą w czasie postu absolutnego.

Według amerykańskich uczonych Armstronga i Mitchela efekt głodówki

czasem bardzo znacznie wzrasta (wzmacnia się) z jednoczesnym

stosowaniem urynoterapii, ponieważ przeciwdziała to utracie

niezastąpionych substancji mineralnych - mikroelementów, witamin,

enzymów, białek i innych substancji aktywnych biologicznie podczas postu

absolutnego.

3. Aktywność ruchowa: w celu pobudzenia (ożywienia) krwiobiegu

obwodowego, ułatwienia wyprowadzania substancji obcych, toksycznych

oraz alergenów, poprawy zaopatrzenia w krew mózgu, mięśni i organów

wewnętrznych, a skutkiem tego dla sprowadzenia do minimum ospałości,



słabości, zawrotów głowy - codziennie należy wykonywać najprostsze

ćwiczenia fizyczne w domu (np. gimnastyka poranna) oraz robić codzienne

przechadzki po świeżym powietrzu – już od pierwszego dnia głodówki (AP).

Bezpośrednio po obudzeniu się, jeszcze w łóżku należy wykonać nogami

parę "rowerowych" ruchów w powietrzu oraz usiadłszy na skraju łóżka -

krążenia rąk, a potem parę przysiadów, skłonów do przodu i na boki itd. W

miarę możności należy robić przechadzki w parkach i skwerach, odwiedzać

las lub chodzić do pracy i z pracy pieszo, zaliczając codziennie w sumie do

15-20 km. Np. dobrze jest robić trzy przechadzki w ciągu dnia: rano, w

środku dnia i wieczorem - po trzy kilometry w jedną stronę. Jednakże, jeśli z

tych czy innych powodów trudno jest (lub nie ma gdzie) robić przechadzki w

powyższym wymiarze, mimo wszystko należy je przeprowadzać nawet w w

(chwilowo) ograniczonej formie.

4. Z tych samych powodów co przestrzeganie reżimu aktywności ruchowej

należy codziennie robić sobie ugniatający masaż pleców i kręgosłupa, kilka

razy po 10 minut. W tym celu można zaopatrzyć się w specjalny drążek do

masażu lub "skakankę" z rolkami, które umożliwiają wykonywanie

samomasażu; można ocierać się plecami o futrynę drzwi; można poprosić

kogoś z domowników o zrobienie masażu lub też skorzystać z usług

zawodowego masażysty. Jeżeli nie występuje żylakowate rozszerzenie żył to

można również zrobić masaż ogólny. Jednakże przy żylakowatym

rozszerzeniu żył zabroniony jest masaż nóg, a nawet należy zabandażować

nogi bandażem elastycznym lub nosić elastyczne pończochy.

5. Należy nauczyć się prawidłowo oddychać: trzeba oduczyć się oddychać

głęboko i nauczyć się oddychać umiarkowanie (wg K. P. Butejko). W tym

celu należy wysiłkiem woli wydłużać wdech do 2-3 sekund, a wydech - do 4-

6 sekund, po czym należy zrobić pauzę o długości 4-6 sekund. Jednocześnie

nie należy zwiększać głebokości wdechu ! Oprócz tego co jakiś czas (1 raz

na każde 5-10 min.) po zwykłym (nie głębokim wydechu należy wykonać

pełne zatrzymanie oddechu, ile tylko będzie można wytrzymać (jak podczas

nurkowania). Zdrowy człowiek po zrobieniu zwykłego wydechu może

zatrzymać oddech na czas nie krótszy niż 1 minuta. Jeśli to zatrzymanie

będzie miało wymiar krótszy niż15-20 sekund - oznacza to poważną

chorobę; jeśli wynosi 20-40 sekund - choroba lub zaburzenie nie jest

poważna; jeśli powstrzymanie trwa 40-60 sekund - jest nieźle; jeśli jedną

minutę i więcej - oznacza to zdrowie. Stopniowo sumaryczny dobowy czas

zatrzymania oddechu po wydechu należy zwiększać do 1-2 godz. (i więcej)

na dobę. Np. zatrzymanie oddechu na 25 sek., powtarzane co każde 5 min.,



da w sumie czas zatrzymania 1 godz. w ciągu doby (jeśli będzie się to

wykonywało w 12-godzinnej świadomej części doby). Im cięższa choroba,

tym dłuższy powinien być sumaryczny czas zatrzymania oddechu. Osiągnie

się znaczną poprawę jeśli łączny czas zatrzymań wyniesie 30-40 min. na

dobę; ażeby to osiągnąć trzeba ćwiczyć w opisany wyżej sposób 2-3

miesiące. Po każdym zatrzymaniu oddechu można oddychać w sposób

dowolny (nawet bardzo głęboko), dopóki nie ustabilizuje się normalny rytm

oddechu; po 5 minutach - kolejne zatrzymanie.

(rysunek z rytmem oddychania wg, Butejko)

Należy wykonywać takie zatrzymania zarówno w okresie spokoju, jak też i w

ruchu, w domu, w pracy, w autobusie. Oddychać należy przez nos. Jeżeli

można, lepiej jest spać na brzuchu - sprzyja to rozwojowi umiarkowanego

oddychania oraz przeciwstawia się (przeszkadza) głębokiemu oddychaniu,

które jest szczególnie niepożądane, a nawet szkodliwe. Powstrzymywanie

oddechu tego typu powoduje wykorzystanie przez organizm przeznaczonego

na wydalenie dwutlenku węgla, co poprawia biosyntezę białek i enzymów,

normalizuje przemianę materii, usuwa duszność przy dychawicy

oskrzelowej, likwiduje bóle głowy i bóle w okolicy serca, pomaga uwolnić się

od IBS i choroby wieńcowej, następstw zawału mięśnia sercowego i udaru,

osteochondrozy, chorób wątroby i nerek, zapobiega zatruciom ciążowym i

poronieniom, usuwa zaburzenia czynności jajników, normalizuje cykl

miesiączkowy, sprzyja likwidacji impotencji itp.

6. Dla usunięcia nieprzyjemnego zapachu z ust (podczas AP język jest

obłożony i z wydychanym powietrzem wydostaje się aceton i inne gazy)

należy 6-7 razy dziennie, najlepiej przed piciem wody, czyścić zęby i język

szczoteczką i proszkiem (pastą) do zębów.

7. W celu zapobiegania anginie, zapaleniu migdałków czy zapaleniu gardła

należy często (najlepiej razem z czyszczeniem zębów i języka) przepłukiwać

gardło wywarami jednego z następujących ziół: liść eukaliptusa, kolendra,

rumianek, szałwia, dziurawiec lub mięta, pijąc na przemian te wywary z

roztworem sody pitnej (spożywczej - 1 łyżeczka na szklankę wody) lub po

prostu z chłodną wodą.

8. Podczas AP do jelita grubego wydzielane są szkodliwe produkty

przemiany materii, substancje nieswoiste i alergeny które są z powrotem

wchłaniane z jelita (przyswajane). Pogłębiają one ociężałość i słabość,

pogarszają sen. Aby czuć się rześko w ciągu dnia i dobrze spać nocą, należy



usuwać je z jelit. W tym celu należy codziennie godzinę przed snem robić

sobie lewatywę: do 1-1,5 litra przegotowanej wody o temperaturze ciała

należy dodać szklankęnapary rumianku (lub szałwi, babki itp.) lub 1 łyżkę

stołową soku z cytryny lub też2-3 kryształki nadmanganianu potasu (do

uzyskania słabo-różowego koloru). Roztwór ten należy wlać do pojemnika

aparatu Esmarcha, pojemnik zawiesić gdzieś wyżej w łazience na haczyku,

rozłożyć na podłodze dywanik, ustawić się na nim na kolanach i łokciach,

posmarować wazeliną końcówkę aparatu i odbyt oraz wprowadzić ją do

odbytu na głębokość 7-10 cm, otworzyć zaworek (lub zwolnić zacisk) i

zaczekać, aż roztwór wpłynie do jelit. Potem należy szybko przejść do

pokoju, położyć się i przekręcając się z boku na bok poleżeć po 3 minuty na

lewym boku, na plecach, na prawym boku, znowu na plecach i znowu na

lewym boku. Dopiero potem można pójć do toalety i uwolnić jelita od wód.

Przekręcanie się jest potrzebne, aby wypłukać całą okrężnicę, a nie tylko

odbytnicę. Podczas przekręcania się dobrze jest podłożyć pod biodra

poduszkę (najlepiej w folii, żeby jej nie zamoczyć), ponieważ podwyższenie

stwarza lepsze warunki dla przenikania roztworu do okrężnicy poprzecznej i

wstępującej.

9. Zaraz po lewatywie należy przyjąć letni prysznic lub kąpiel w wannie

trwającą15-20 minut. Niewskazany jest gorący prysznic, ponieważ w

rezultacie rozszerzenia się naczyń krwionośnych może nastąpić zawrót

głowy i można upaść. Jeśli nie ma warunków na kąpiel i prysznic, można

korzystać z miednicy z ciepłą wodą i gąbką. Nie jest przeciwwskazana nawet

łaźnia i sauna z basenem, lecz również nie należy przebywać w basenie zbyt

długo. Chorzy z arytmią serca powinni unikać łaźni czy sauny.

10. W czasie postu należy nosić ubranie z bawełny, lnu lub wełny, a w

każdym razie nie syntetyczne, ponieważ pod ubraniem syntetycznym skóra

źle oddycha, możliwe jest pocenie się, świąd i mogą pojawić się wysypki

alergiczne. Z tych samych powodów należy w ogóle unikać syntetyki. Nie

wolno palić; nie przyjmować do wewnątrz żadnych leków. Należy unikać (na

ile jest to możliwe) zbyt długiego kontaktowania się z produktami

spożywczymi i ich zapachami, ponieważ powoduje to powstanie apetytu

(krótkie kontakty nie powodują takiego wpływu). W miarę możliwości należy

wcześnie kłaść się spać i wcześnie wstawać. Należy unikać fizycznych i

psychicznych przeciążeń oraz negatywnych emocji. Należy pozbyć się (?)

rozdrażnienia, gniewu, zawiści, złości, nienawiści, kłamstwa, zabobonów;

przeciwnie należy starać się dać odpocząć układowi nerwowemu, dążyć do

pozytywnych emocji. Dobrze jest słuchać przyjemnej muzyki, chodzić do



teatru, przeczytać dobrą książkę, spotykać się z przyjaciółmi - lepiej jednak

nie mówić im, że się głoduje, aby uniknąć nieprzyjemnych rozmów i

różnorodnych wynikających z niewiedzy przestróg. Post - to intymny proces

cielesnego i moralnego oczyszczenia; nie należy trąbić o nim na każdym

kroku, oczekując współczucia czy chcąc zadziwić znajomych. Z drugiej

strony, aby uniknąć negatywnych emocji nie należy dowierzać (przejmować

się) negatywnymi wypowiedziami na temat AP czy leczniczych głodówek,

pochodzącymi od chorych czy też mających nadwagę lekarzy, ponieważ oni

sami swym wyglądem obnażają niezdolność wyleczenia nawet samych

siebie.

11. Należy założyć w niewielkim zeszycie dziennik dla autokontroli procesu

AP, w którym codziennie 10 min. przed snem należy zapisywać:

1. datę(dzień, miesiąc, rok) i numer kolejnego dnia AP,

2. ciężar i obwód: uda w najszerszym miejscu, talii - w najwęższym

miejscu, klatki piersiowej, szyi,

3.krótkącharakterystykęsamopoczucia (temperatura ciała, częstość

pulsu i oddechu (AD), czy język jest obłożony i jakim nalotem -

białym, brunatnym, szarym, jak dzisiaj się spało, czy było się

ospałym czy rześkim,

4.jakie z przepisanych na str.3-8 (sprawdzić strony) zaleceń czy

priemov przeprowadzania AP zostały naruszone (i w jaki sposób)

lub w ogóle nie zostały wykonane (wypełnione).

Takie zapiski pomogą w przeprowadzeniu następnego kursu AP, a

prowadzącemu lekarzowi pomogą w wypracowaniu prawidłowych ocen i

zaleceń przy ocenie problemów wynikłych w związku z przeprowadzaniem

AP.

12. Należy zawsze pamiętać, że głodówka prowadzona jest pod moją

kontrolą (opieką, obserwacją, przewodnictwem) i dlatego wszelkie niejasne

zagadnienia związane z przeprowadzaną terapią można wyjaśnić telefonując

pod numer w Mińsku (kier. z Polski 0-070172) 63-47-21 - w dni powszednie

9-19 (czasu obowiązującego na Białorusi) (oprócz sobót i niedziel), lub

odwiedzając mnie raz na 5-7 dni (można częściej lub rzadziej, w zależności

od samopoczucia i obecności pytań, których nie można omówić przez

telefon). Podczas rozmowy telefonicznej przede wszystkim należy podać

nazwisko, dokładną datę pierwszej wizyty u mnie. Tę datę należy zapisać na

okładce dziennika AP. W czasie mojego urlopu niezbędnych konsultacji

udzielała będzie dr med. Waleria Nikołajewna Szumiłowa pod nr tel. (w

Mińsku) 44-91-08.



Nieprzyjemne doznania występujące podczas AP (LG) u niektórych chorych.

Nieprawdą byłoby mówienie, że AP zawsze przebiega gładko, bez

występowania nieprzyjemnych odczuć. Nie u wszystkich, i nie zawsze,

jednakowoż one bywają. Zestawione w poniższej tablicy nieprzyjemne

odczucia nigdy nie występują jednocześnie. Zwykle o ogóle one nie

występują lub jeśli wystąpią, to jest ich mało (0d 1 do 3). Jednakże skoro one

bywają, to należy wiedzieć jak można je likwidować lub sprowadzać ich

intensywność do znośnego poziomu. Dla wygody przedstawione są one w

formie poniższej tablicy:

OKRES ODBUDOWY PO ABSOLUTNYM POŚCIE

1. Od pierwszego dnia okresu odbudowy należy przerwać wykonywanie

lewatyw.

2. Długość okresu odbudowy wynosi mniej więcej tyle ile trwał post

absolutny (lecznicze głodowanie), lecz najważniejszą jego część - to

pierwsze sześć dni. W ciągu owych sześciu dni należy szczególnie

przestrzegać zasad zalecanej diety.

3. W okresie odbudowy należy wykluczyć z menu produkty pochodzenia

zwierzęcego tj. mięso, ryby, ptactwo, produkty mleczne i jaja, jak również

wszystkie dania wytworzone na ich bazie jak: kiełbasę, szynkę (i wszystkie

inne wędliny), rosoły, zupy rybne oraz na

wywarach mięsnych i kościach, itp.

4. Należy wykluczyć z menu w tym okresie sól, cukier, pieprz i majonez.

5. Należy wykluczyć wszystkie potrawy gotowane, smażone, duszone,

pieczone, wędzone, solone, marynowane, kwaszone - nawet jeżeli są one

potrawami roślinnymi, ponieważ obróbka wysokotemperaturowa czy solna

żywności pozbawia aktywności biologicznej zawarte w niej enzymy,

hormony, regulatory białkowe i biostumulatory, witaminy i inne aktywne

biologicznie substancje, a także zabija żywe komórki roślinne. Zamiast takiej

żywności należy jeść sałatki i "żywe" wegetariańskie zupy ogrzewane do

temperatury od pokojowej do 40-45 C (patrz odżywianie 5-tego dnia okresu

odbudowy).

6. Należy odżywiać się w owym okresie wyłącznie żywnością roślinną,

naturalną. Należy jeść surowe owoce i jagody, sałatki z surowych jarzyn (=

żywych, ponieważ jeśli przed rozdrobnieniem posadzi się w ziemi to

wyrosną!), zieleninę ogrodową, trawy i liście roślin, zakiełkowane ziarna

zbóż (żyta, pszenicy, owsa, jęczmienia), zakiełkowane nasiona roślin



motylkowych (grochu, fasoli, bobu), orzechy i nasiona wszystkich rodzajów,

miód (patrz dalej). Następujące dalej zasady należy przestrzegać nie tylko

podczas okresu odbudowy, lecz również w ciągu całego życia.

7. Główna zasada zdrowego żywienia to: Każdy posiłek powinien trafiać

jedynie do pustego żołądka, w którym nie ma niestrawionego pożywienia z

poprzedniego posiłku. Dlatego też okresy pomiędzy posiłkami powinny być

nie krótsze niż3-4 godziny, i w tych przerwach nie powinno się niczego

podjadać. Nieprzestrzeganie tej zasady prowadzi do nieżytu żołądka i do

choroby wrzodowej.

8. Nigdy nie należy jeść wieczorem przed snem, ponieważ wówczas sen

będzie niepełnowartościowy, a żołądek i cały trakt pokarmowy nie mając

odpoczynku, będzie w nieustannym napięciu, co stwarza warunki do rozwoju

nieżytu żołądka i choroby wrzodowej.

9. Pożywienie powinno być maksymalnie jednorodne w jednym posiłku, lecz

maksymalnie różnorodne w ciągu dnia, tygodnia, miesiąca, roku (są to

zasady amerykańskiego lekarza prof. Sheltona, niezbędne dla prawidłowego

zestawiania produktów spożywczych).

10. Objętość spożywanego w jednym posiłku pożywienia nigdy nie powinna

być większa od naturalnej objętości nierozciągniętego żołądka tj. w

przybliżeniu 2 szklanek (0,4-0,5 litra) - zasada G. Szatałowej.

11.Nie należy pić podczas jedzenia i jeść podczas picia (zasada Sheltona).

Soki, napoje, herbatę, kompoty, wodę należy pić godzinę przed śniadaniem,

obiadem lub kolacją; a po śniadaniu, obiedzie czy kolacji nie należy pić

płynów przez przynajmniej 2 godziny. Nieprzestrzeganie tej zasady

automatycznie powoduje naruszenie zasad 9 i 10.

12. Należy dalej prowadzić kontrolę ciężaru ciała, obwodu nóg, talii, klatki

piersiowej i szyi, zapisując rezultaty pomiarów w tym samym dzienniczku

samokontroli, w którym prowadzone były zapiski w czasie postu. Podawać

należy datę, co i ile się zjadło, ponieważ rzeczywista ilości rodzaj spożytego

pożywienia zawsze czymś odróżnia się od zaplanowanego, idealnego menu.

Analizując potem ze mną te notatki, można będzie nauczyć się kierowania

zmianami ciężaru ciała w pożądanym kierunku. Jeśli celem LG było

zmniejszenie ciężaru ciała, to najmniejsze jego zwiększenie w okresie

odbudowy lub po nim powinno być sygnałem ostrzegawczym. Należy od

razu zmjiejszyć o 10-25% ilość spożywanego wysokokalorycznego

pożywienia orzechów, tłuszczu roślinnego, miodu, potraw mącznych Jeśli

natomiast LG była podjęta z jakiegoś innego powodu przy normalnym

ciężarze ciała, to podczas okresu odbudowy należy odbudować masę ciała



utraconą podczas LG - do poziomu wyjściowego, żeby przygotować się do

następnego kursu LG. Bez codziennych pomiarów trudno jest to osiągnąć.

Odbudowa masy ciała powinna zachodzić nie przez zwiększanie ilości

składnika tłuszczowego, a poprzez wzrost masy mięśniowej, osiągane przez

stopniowe powiększanie obciżenia mięśni, z jednoczesnym zwiększaniem

ilości spożywanego pożywienia bogatego w białko roślinne (patrz wykaz

produktów spożywczych).

WYKAZ ZALECANYCH PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH

Jarzyny

Kapusta wszystkich gatunków (głowiasta, biała, czerwona, włoska,

brukselka, kalarepa), burak, marchew, rzodkiewka, czarna rzepa, rzepa,

brukwie, kabaczek, bakłażan, patison, cukinia, dynia, pomidory, miechunka

(Physalis), ogórek, ziemniak;

zielenina: zielona sałata, natka pietruszki, koperku, selera, pasternaku,

rabarbar, chrzan, kolendra (natka), \)pegan\1, estragon, fenkuł (?) lekarski,

nasturcja, natka buraków (botwina), rzodkiewki, marchwi, szczaw, cykoria

sałatkowa, ziele podagrycznika (Aegobodium) oraz niezbędny składnik

każdego obiadu i kolacji - cebula i czosnek.

Owoce: Jabłka wszystkich gatunków, gruszki, śliwki, ałycza (śliwka kałkazka),

owoce tarniny, wiśnie czereśnie, winogrona, churma (Diospyros ?), owoce

pigwy, derenia, banany, granaty, melony, arbuzy, figi, morele, brzoskwinie,

owoce cytrusowe (pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, cytryny), suszone

morele oraz suszone wypestkowane morele nie odymiane siarką, suszone

śliwki nie podwędzane w dymie, susz owocowy i inne.

Jagody: Czarne jagody, łochynie, czarne i czerwone porzeczki, truskawki,

maliny, poziomki, agrest, żurawina, jarzębina, aronia, jałowiec, malina

moroszka, owoce rokitnika, bzu czarnego, głogu, maliny kamionki, dzikiej

róży, morwy, czeremchy i inn.,

Zboża: żyto, pszenica, owies, jęczmień, proso, gryka, kukurydza, ryż;

kasze: gryczana, jęczmienna drobna i perłowa, płatki owsiane,

mąka owsiana; mąka pełna ze zbóż zmielonych w młynku do kawy.

Orzechy: włoskie, laskowe, orzech leszczyny południowej, orzeszki ziemne,

pistacjowe, migdały, orzeszki cedrowe; pestki: z dyni, słonecznika, arbuza,

melona, cukini; pestki moreli, (wiśni, śliwy ?!). Wszystkie orzechy i pestki

kupowane nie powinny być poddane obróbce termicznej i nie solone.

Produkty zawierające białko roślinne, są to - orzechy, pestki, zboża,

strączkowe (groch, suchy i zielony, fasola sucha i zielona (strączki), bób,



soja, soczewica), grzyby, pyłek kwiatowy, suche ziele wielu roślin - zmielone

liście porzeczek, maliny, poziomki, babki, lipy, pokrzywy, mlecza, bluszcza,

selera, owoców bzu czarnego, liście koniczyny i inne.

Produkty zawierające tłuszcze roślinne, są to naturalne oleje roślinne -

słonecznikowy, kukurydziany, z oliwek, sojowy i inne np. oleje lniany,

orzechowy, z rokitnika - ale to rzadkość; oraz nasiona zawierające do 50% i

więcej tłuszczów tj. siemię lniane, sezam, (kanapee\\noe sem), nieprażone

pestki słonecznika i dyni, orzechy. Można je przed spożyciem zemleć na

mąkę. Oprócz orzechów wszystkie nasiona można zemleć nawet z

zewnętrzną łuską. Nie należy używać żadnych tłuszczów zwierzęcych.

Słodkie produkty roślinne (używane zamiast cukru): Miód, wypestkowane

suszone morele, morele suszone z pestkami (te są lepsze, bo suszy się je na

drzewie i nie siarkuje), rodzynki różnych gatunków, churma, figi, daktyle,

śliwki suszone (nie wędzone), susz owocowy, syrop klonowy, syrop z

owoców róży, naturalne syropy owocowe bez środków konserwujących i

dodatku cukru.

Zioła obniżające poziom cukru we krwi, (pożyteczne dla wszystkich, lecz

zwłaszcza dla chorych na cukrzycę).

Liście: pokrzywy, lipy, babki, mleczu, pierwiosnka, łopianu większego, cykorii

podróżnika, janowca barwierskiego, rutnicy lekarskiej, dziurawca, rdestu

wężownika, centurii, szaroty błotnej, mącznicy lekarskiej, tasznika

pospolitego, tataraku, skrzypu, rdestu ptasiego, miodunki, biedrzeńca

mniejszego, pięciornika gęsiego, orlicy pospolitej, (borqevik rasseennyj),

perz, trzcina pospolita, pałka szerokolistna, kokoryczka wonna, bylica piołun,

estragon, wrotycz pospolity, oman wielki, marzanka wonna, bukwica

zwyczajna, macierzanka piaskowa, lebiodka pospolita, jasnota biała, zeń-

szeń eleuterokok kłujący, aralia mandżurska, rodiola różowa, limonnik

chiński. O przygotowywaniu dań z tych ziół patrz w książce L. W. Nikołajczuk

"Zioła obniżające poziom cukru we krwi", Mińsk Uradżaj, 1988

("Saharosnixa[qie racteni").

Zioła zawierające deficytowe mikroelementy i normalizujące przemianę

materii:

Kocanka piaskowa (ziele i kwiat), korzeń waleriany, lebiodka, oman (korzeń),

jaśmin ogrodowy (kwiat), dziurawiec, centuria, nagietki (kwiat), pokrzywa,

krwiściąg, kwiat lipy, liść podbiału, liść mięty, korzeń mlecza, liść babki,

pączki brzozy, pączki sosnowe, liść serdecznika, kwiat rumianku,



podagrycznik, szarotka błotna, ziele krwawnika, macierzanka, uczep,

jaskółcze ziele, szałwia, liść euekaliptusa, kminek, koper włoski. Można

łaczyć wszystkie zioła z podanego spisu lub tylko ich część, można też

korzystać z jednego, gdy innych nie ma. Jedną łyżkę stołową mieszanki tych

ziół (lub jednego z nich) zemleć na mąkę w młynku do kawy i zalać szklanką

ciepłej wody (45 C), dać postać godzinę, przecedzić i pić z jedną łyżeczką do

herbaty miodu na godzinę przed jedzeniem, na pusty żołądek jako "herbatkę

ziołową". Gdy się chce można herbatki nie przecedzać pijąc zawiesinę,

mieszając łyżeczką w szklance. Napary prawie wszystkich tych ziół można

pić również podczas postu (głodówki), lecz wówczas koniecznie bez miodu.

METODYKA OKRESU ODBUDOWY

Pierwszy dzień odbudowy.

1 litr świeżego, naturalnego soku z marchwi rozcieńczyć z 1 litrem

przegotowanej wody o temperaturze pokojowej. Rozmieszać i pić w ciągu

dnia, 1 szklanka co godzinę. Na pierwszy raz należy wypić 1 stołową łyżkę

tak rozcieńczonego soku; po 5-7 minutach - 1 łyk, a po 10 minutach -

pozostałą część pierwszej szklanki.

Drugi dzień odbudowy.

W ciągu dnia co każde 2 godziny należy wypijać 200 ml

NIEROZCIEŃCZONEGO soku z marchwi (w sumie na cały dzień- 1400 ml).

Jeśli sok z marchwi nam się znudził, to można pić go na zmianę lub też

całkiem zamienić go taką samą objętością soku jabłkowego lub innego. Jeśli

podana wyżej ilość soku okaże się zbyt duża, to jedną czy dwie porcje soku

można opuścić lub zamienić taką samą ilością wody.

Trzeci dzień odbudowy.

W ciągu tego dnia należy zjeść 1-1,5 kg świeżych owoców np. na śniadanie -

1 pomarańczę, na obiad - 2 pomarańcze, na kolację- 3 pomarańcze. Zamiast

pomarańczy można wziąć taką samą (na wagę) ilość grapefruitów,

mandarynek lub innych aktualnie dojrzewających owoców sokowych. Owoce

powinny być dobrej jakości i należy je długo żuć- każdy kęs przełykać należy

dopiero po 50-100 ruchach żujących! - aby porozrywać mechanicznie błonę

komórkową komórek roślinnych (jako że nasze soki trawienne nie mogą

"ugryźć" tej błony) i przyswoić zawartość wszystkich komórek zjadanych

roślin.

Czwarty dzień odbudowy.



Godzinę przed śniadaniem, obiadem i kolacją należy wypijać1-2 szklanki

naparu traw z miodem lub suszonymi owocami lub soki owocowe,

jarzynowe, jagodowe (?) lub surowe kompoty (suszone owoce zalane

wieczorem przegotowaną wodą o temperaturze pokojowej) itp.

ŚNIADANIE – godzinę po ziołowej herbacie – 200 g świeżych aktualnie

dojrzewających owoców. Każdy kęs należy długo i dokładnie żuć (jeśli się

żuje 50 razy - nie choruje się na nic; gdy się żuje 100 razy - staje się

długowiecznym; 150 razy - jest się nieśmiertelnym !).

OBIAD - 200 g sałatki jarzynowej bez żadnych przypraw, plus 150-200g

marchwi, startej na drobnej tarce z połową 1 ząbka czosnku. Sałatę i

marchew należy długo żuć.

KOLACJA - znowu 200 g owoców (z gatunków aktualnie owocujących), lecz

już nie takich jakie były na śniadanie, i znowu należy nie zapominać o

dokładnym żuciu.

Piąty dzień odbudowy.

Tak jak i czwartego dnia, godzinę przed śniadaniem, obiadem i kolacją

należy wypijać1-2 szklanki herbaty ziołowej, soku, napoju lub kompotu.

ŚNIADANIE – 250 g ŚWIEŻYCH AKTUALNIE DOJRZEWAJĄCYCH MIEJSCOWYCH

OWOCÓW (lub też przywożonych).

OBIAD - sałatka z białej kapusty i śliwek: do 200g cienko poszatkowanej

świeżej kapusty dodać1 łyżeczkę miodu - pomiąć do pojawienia się soku.

Wydrylować100g świeżych śliwek (zimą 50 g suszonych lecz namoczonych),

pokroić miękisz nożem na kawałki. Zetrzeć na drobnej tarce 50 g świeżej

marchwi. Wszystko zmieszać, dodać sok z 1/4 cytryny. Podawać na półmisku

wyłożonym liśćmi zielonej sałaty lub młodą botwinką, przybrawszy krążkami

marchwi i śliwek. Następne danie obiadowe - wegetariańska "żywa" zupa.

Zemleć w młynku do kawy:

1.100g płatków owsianych lub 100g kaszy gryczanej,

2. zemleć po 1/3 łyżeczki od herbaty nasion tymianku, kolendry, kopru; 2-3

łyżeczki od herbaty siemienia lnianego; zmielone składniki wsypać do 50g

wody, rozprowadzić grudki, dodać1 łyżkę oleju słonecznikowego i 1 ząbek

zmiażdżonego czosnku, postawić na ogień i ogrzewać od temperatury

pokojowej do 45 C (pierwszy raz kontrolując temperaturę termometrem). Po

ogrzaniu nalać na talerz ok. 300ml zupy i zjeść.

KOLACJA - 250g owoców (o ile to możliwe nie tych jakie były na śniadanie).

Szósty dzień odbudowy.



Tak jak czwartego i piątego dnia – godzinę przed śniadaniem, obiadem i

kolacją należy wypijać1-2 szklanki soków lub innych napojów. Niech stanie

się to zasadą na całe życie.

ŚNIADANIE – 300 g świeżych, aktualnie dojrzewających owoców.

OBIAD - 1. Sałatka z kapusty, buraków lub marchwi (cokolwiek lecz jedno):

200g wybranej jarzyny drobno poszatkować lub zetrzeć na drobnej tarce

(można z pomocą sokowirówki), dodać1 łyżkę stołową nierafinowanego oleju

słonecznikowego, 1-2 ząbki pomiażdżonego czosnku (według smaku), 50 g

drobno pokrajanej natki pietruszki lub koperku, 2 łyżeczki siemienia

lnianego zmielonego w młynku do kawy, nasiona kopru, kminku, kolendry

(po 1/3 łyżeczki do herbaty) i według życzenia 2-3 goździki. Wszystko

dobrze wymieszać i jeść z podkiełkowanym zbożem lub grochem

2. Kiełkowane ziarno: 150g żyta, pszenicy, owsa, jęczmienia lub grochu

oczyścić od zanieczyszczeń, wymyć, umieścić w emaliowanym naczyniu i

zalać1 litrem wody, przykryć przykrywką i zostawić w temperaturze

pokojowej na 12 godzin. Przez ten czas można 1-2 razy zmieniać wodę. Po

12 godzinach wodę zlać, przemyć ziarno lub groch świeżą wodą. Wilgotne

ziarno zostawiamy bez wody w naczyniu, przykrytym pokrywką, w

temperaturze - jeszcze na 18 godzin. Przez ten czas także można 1-2 razy

przemyć ziarno świeżą wodą, nie zapominając ją zlewać. Po mniej więcej 18

godzinach na ziarnach pojawią się małe (1-3mm) białe kiełki. Przed

spożyciem to ziarno należy jeszcze raz przemyć chłodną wodą, ponieważ

kiełki pokryte są ochronną warstwą śluzowatej substancji, chroniącą je przed

mikroorganizmami zawartymi w glebie oraz robakami i ptakami. Substancje

te są szkodliwe także i dla człowieka. Jeśli takie zakiełkowane ziarno nie

będzie od razu zjedzone, to pozostałą część należy przechowywać w

lodówce, by niska temperatura zahamowała dalszy wzrost ziarna, ponieważ

ziarno z długimi kiełkami traci swoje właściwości zdrowotne. Zakiełkowane

ziarno jest znacznie bardziej zdrowe od chleba, ponieważ nie jest

pozbawione zewnętrznej powłoki, która zawiera witaminy grupy B, witaminę

E, nie zawiera szkodliwej dla organizmu soli, a posiada za to cały szereg

substancji i witamin nie pozbawionych obróbką termiczną aktywności

biologicznej. Najlepiej jest zakiełkowane ziarno żuć (gryźć zębami), lecz jeśli

lecz jeśli zęby są chore lub ich nie ma, można zemleć w maszynce do mięsa

lub w mikserze.

Kolacja - jak zwykle, godzinę po sokach lub napojach: 50-100g wyłuskanych

orzechów lub innych nasion - długo żuć z 200 gramami jarzynowo-liściowej



sałatki - np. z liści kapusty, zielonej sałaty, natki pietruszki, kopru, kinzy,

regana, tarhuna, \\eremwi\1, chrzanu itp.

7-20 dzień odbudowy.

Ilość i zestaw produktów spożywczych takie same jak 6-tego dnia

odbudowy, lecz produkty należy w miarę możności różnicować ciągu dnia i

tygodnia, regulując ich ilość w ten sposób, żeby nie być głodnym, lecz nie

przejadać się. Kontrolowanie wagi i opisanych wcześniej wymiarów ciała. Nie

należy rzucać się na jedzenie jak głodny wilk. Nie należy spieszyć się z

odbudową i zwiększaniem ciężaru ciała. Im wolniej zachodzi odbudowa, tym

lepsze są rezultaty leczenia. NIE POŁYKAĆ, żuć 50, 100, 150 razy!

W okresie postu (LG) nie należy uważać siebie za chorego. przeciwnie,

należy wykonywać wszystkie zwykłe obowiązki i czynności - jedynie unikać

należy przeciążeń. Natomiast podczas okresu odbudowy przez 3 tygodnie

nie należy uważać siebie za człowieka zdrowego, a tylko za

rekonwalescenta. Należy chronić (dbać o) przychodzących nowych sił i

dawać powracającemu zdrowiu dobrze "zrosnąć się" z naszym ciałem (rada

A. A. Suworina). Aby to osiągnąć należy za wszelką cenę starać się nie

naruszać zalecanej w tym okresie diety.

UWAGI

1.Po jednodniowej LG odbudowę należy przeprowadzać według diety

odpowiadającej 5-temu dniu odbudowy (patrz odpow. str.).

2.Po 3-dniowej LG odbudowę przeprowadza się wg diety odpowiadającej 3-

4-5 dniowi odbudowy (patrz str. ).

3.Po 5-ciodniowej LG odbudowę przeprowadza się wg diety odpowiadającej

2-6 dniowi (?) odbudowy (patrz str. ).

4. Po 7-25 dniowej LG odbudowę przeprowadza się w pełnym zakresie.

WŁAŚCIWE ODŻYWIANIE SIĘPO ZAKOŃCZENIU OKRESU ODBUDOWY

(tzn. przez cały pozostały okres życia)

Po zakończeniu okresu odbudowy w zasadzie możliwy jest dowolny sposób

odżywiania się, lecz dla zachowania i podtrzymania zdrowia, będącego

skutkiem (uzyskanego dzięki) AP (LG), jedzenie powinno być przede

wszystkim roślinnym, chociaż może być mieszane. Oznacza to, że na każde

100g pożywienia zwierzęcego (mięso, ryby, ptactwo, produkty mleczne, jaja

oraz wszystkie przyrządzone z nich dania) powinno się zjadać 400g

pożywienia roślinnego (proporcja 1:4 lub 20% do 80%), przy czym co

najmniej połowa pożywienia powinna być pożywieniem NATURALNYM,



"żywym", które po wsadzeniu do ziemi (przed rozdrobnieniem) wyrośnie, ani

też nie poddanym procesowi obróbki termicznej (wysokotemperaturowej),

ani też soleniu, ani marynowaniu, kwaszeniu, wymaczaniu, konserwowaniu

(?) (i głębokiemu mrożeniu oraz napromieniowaniu). Mięso należy jadać

rzadko - 1-2 razy na tydzień, w niedużych ilościach (po 100-200 g), chude i

wygotowane. Zlać należy nie tylko pierwszy bulion, lecz też drugi i trzeci

oraz ostatni (tj. w ogóle nie wykorzystywać w celach konsumpcyjnych

żadnych rosołów, ani nie przyrządzać na nich zup, ponieważ do wywarów

mięsnych przechodzą rozpuszczalne w wodzie jady trupie, produkty gnicia i

(samoperevarivani), chemiczne środki ochrony stosowane w rolnictwie,

rozliczne alergeny, radioaktywny cez i inne szkodliwe substancje

rozpuszczalne w wodzie. Jeśli już jemy ryby to tylko morskie, wygotowane,

nie należy jadać skóry. Ptactwo - albo domowego chowu, wyhodowane na

naturalnym ziarnie, albo żadne: zrezygnować należy z mrożonych kurcząt

brojlerowych, wyhodowanych na hormonie wzrostu. Z produktów mlecznych

można polecić jedynie produkty otrzymane z fermentacji mleka (kefir,

jogurt, serwatka, (acidofilina) i chudy twaróg: objętość produktów

fermentacji mleka - 0,5 litra na dobę, twarogu - nie więcej niż 100 g na dobę

(na kolację z jakąś nieskrobiową zieleniną). Jaja - tylko w okresie wzrostu,

nie więcej niż jedno na dobę; po 25 roku życia spożywanie jajek przyczynia

się do powstawania miażdżycy tętnic. Organizm nasz zawiera około 70%

wody, i dlatego dla zapobiegania kamicy nerkowej i żółciowej,

osteochondrozie i przeciw odkładaniu się soli - należy dbać, by nasze

pożywienie zawierało nie mniej niż 70% wody. Dlatego też

wysokokaloryczne pożywienie i koncentraty, zawierające mniej niż 70%

wody powinno się spożywać z dużą ilością pożywienia roślinnego,

zawierającego 80-95% wody, żeby średnia zawartość wody w spożywanym

jedzeniu i w organizmie wynosiła 70%. Zasady 7-12 podane na stronach (11-

12) należy starać się przestrzegać w ciągu całego życia. Spożycie majonezu,

soli, cukru, )adxiki należy ograniczyć do minimum i przy nadarzającej się

sposobności wykluczyć w ogóle.

Z rana - do 11, najlepiej jest niczego nie jeść. W skrajnym przypadku –

herbatę z ziół. Należy starać się jadać śniadanie o godzinie 11, obiad- o 15,

a kolację- 19. Pożywienie białkowe, które trawi się długo (4-6 godz.) należy

starać się jadać na kolację. W przeciwnym bowiem razie każda nowa porcja

będzie trafiała do żołądka, w którym jest jeszcze nieprzetrawione pożywienie

z poprzedniego posiłku. Należy zmniejszyć spożycie tłuszczów. Powinny one

zaspokajać nie więcej niż 30% dobowego zapotrzebowania na energię.



Według danych Narodowego Instytutu USA zajmującego się badaniami

serca, płuc i krwi w 1987 roku przyswajane było jedynie 3% spożywanego

tłuszczu, 97 zaś procent było odkładane pod skórą, w naczyniach

krwionośnych i mięśniach. Dlatego też, przy konkretnym zapotrzebowaniu

energetycznym pożądane jest, aby dostarczane z pożywieniem kalorie

pochodziły nie z tłuszczu, a z (od) węglowodanów owoców, jarzyn, jagód i

zbóż. Nigdy nie należy jeść podczas niedyspozycji (w chorobie), przy

podwyższonej temperaturze, gdy są bóle. Pierwsze co należy zrobić w

przypadku jakiejkolwiek choroby, to natychmiast przerwać zewnętrzne

odżywianie się we wszelkich możliwych formach, na okres 1-3 dni. Matki,

które zmuszają swoje dzieci do jedzenia podczas choroby, szkodzą tylko

swoim dzieciom. Zaiste, nasz lekarz jest blisko nas. Ludzie chcąc dobrze,

czynią tylko zło. Przeprowadzając w ciągu całego swego życia jednodobowe

lecznicze głodówki raz na tydzień, i 7-10 dniowe posty (LG) raz na 3

miesiące - pozbywamy się chorób, pod warunkiem, że odbudowę i okres po

nim będzie się przeprowadzało tak jak podano wyżej. Tym niemniej pierwsze

2-3 kursy absolutnego postu (LG) i okresy odbudowy po nich mogą być

niebezpieczne, i dlatego nie należy przeprowadzać ich samodzielnie. Istnieją

setki niuansów, których nie sposób jest przewidzieć i omówić ani w takiej jak

ta, ani nawet w najbardziej szczegółowej instrukcji, ani w książce. Nic nie

może zastąpić żywego kontaktu z lekarzem, specjalistą od TGD. Dlatego też

nie mogę wziąć na siebie odpowiedzialności za skutki samodzielnego

stosowania metody, nawet według tej dosyć szczegółowej instrukcji.

Bardziej szczegółowe zalecenia z zakresu właściwej diety wegetariańskiej i

przepisy ponad 50 jarzynowych, owocowych sałatek, wegetariańskich zup i

innych dań wegetariańskich można znaleźć w moich artykułach

opublikowanych w gazecie "Sel"skoe hoz/jstvo Belorussi' \1-1989 numery

5,6,8,11 i 1990 numery 1,2,3,4,i następne.



PROŚBA DO WSZYSTKICH MOICH PACJENTÓW.

1.Jeśli istnieje możliwość "rozmnożenia" tej instrukcji i oddania jej nie w

jednym, a w kilku egzemplarzach, to będę niezwykle zobowiązany w swoim

imieniu, jak też w imieniu innych pacjentów - będzie to dla nich potrzebne.

Przecież i wy otrzymujecie tę instrukcję tylko dlatego, że ktoś powielił ją dla

Was.

2. Jeśli nie można powielić instrukcji, to szybko przepiszcie ją i oddajcie ją mi

w ciągu 7-10 dni pocztą, na następujący adres: 220086, BSSR, g. Mińsk,

ul.Kalinovskogo,d.18,kv.51 Miwurovu duardu Avraamovi\\u

Na wszelki wypadek jeszcze raz podaję numer mojego domowego telefonu:

63-47-21 (kier. z Polski 0-070172)

Proszę o przysłanie opinii na temat przeprowadzonego leczenia,

przedstawiając krótko następujące punkty:

1. Nazwisko i imię, imię ojca, rok urodzenia;

2. Jakie choroby miały miejsce (diagnoza) przed leczeniem metodą LG, jakie

były rezultaty analiz biochemicznych i klinicznych oraz oględzin

(wywiadu lekarskiego); kto, gdzie i jak prowadził leczenie.

3. Dokładna data pierwszego kontaktu ze mną, ilość przeprowadzonych

kursów LG wraz z podaniem ich długości.

4. Obecne rezultaty analiz i badań. Czy przestrzegane są zalecenia

prawidłowego odżywiania? Jaki jest teraz stan zdrowia, jak częste są

wizyty u lekarza po przeprowadzonym leczeniu? Czy unormował się

ciężar ciała?

5. Uwagi o metodzie leczenia postem (LG) i o zalecanym systemie

odżywiania (z podaniem uwag pozytywnych, jak też krytycznych).

6.

Twoje zdrowie jest w Twoich rękach !Bądź zdrowy i nigdy nie choruj!

Z poważaniemTwój lekarz

E. A. MiszurowMińsk, 12.II.1990r.



Post z jogą w Starém Plzenci

z Leszkem Mioduchowskim

od 15 do 23.6. 2001

Pięciodniowa głodówka jest uzupełniona technikami oczyszczającymi oraz specjalnymi ćwiczeniami jogowymi ukierunkowanymi na oczyszczenie organizmu. 5 godzin ćwiczeń dziennie, wycieczki na łono przyrody, dyskusje, medytacje. Z postu wychodzi się 3 dniową odbudową.

Zakwaterowanie: na plebanii kościoła Panny Marii, Třebízského nám.,

Starý Plzenec. Dwa większe pomieszczenia do spania, łóżka, należy wziąć

śpiwór lub inne przykrycie do spania. Ciepłe prysznice, WC, centralne

ogrzewanie - schludnie, miło i czysto.

Dojazd: do Pilzna własnym transportem. Z Pilzna jest możliwość odwozu autem po kontakcie na tel. 0605860079 lub 019/524229 (dzwoniąc z Polski przedtem należy wybrać "+420...).Cena kursu: 420,- zł obejmuje - zakwaterowanie, wyżywienie w okresie

zakończenia głodowania, użycie pomocy do ćwiczeń i same ćwiczenia.

Przedpłatę w wysokości 200 zł należy wpłacić na konto:

Leszek Mioduchowski WBC S.A. I Oddz.Lublin Nr 14601181-27.0.1.3-505143-01

podając na przekazie cel wpłaty.

Zgłoszenie oraz wpłatę należy dokonać najpóźniej do 8.6. 2001.Miejsc na kursie nie jest dużo. Może się zdarzyć że o zakwalifikowaniu może zadecydować kolejność wpłat.

Załączone poniżej zgłoszenie należy przesłać na adres:

Leszek Mioduchowski , ul Nadbystrzycka 11/14, 20-618 Lublin

lub na e-mail: [email protected]

Zgłoszenie na Post z jogą z Leszkiem Mioduchowskim

od 15 do 23.6. 2001

Imię i nazwisko: ……………………………………pesel. ……………………...............

Adres: ……………………………………………………….Kod poczt:………………..



Telefon /e-mail/………………………………………………………………………......


0 wojtowicz ga - ulecz sam siebie

Documents