ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμÃ�à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)Pharmacy for Society Foundation (PSF)

เภสชกรดเดนเพอสงคมประจำป พ.ศ. ๒๕๕๒

เภสชกรนกสรางการเปลยนแปลงความเขมแขงของสงคมรวมรงสรรคคมครองสขภาพมหาชนทมชวนหวงผบรโภคสขสนตและปลอดภย เภสชกรวรวทย กตตวงศสนทรเปยมจรยธรรมลำบวรพสทธใสพฒนางานคมครองผบรโภคดวยหวใจตราบวนนประโยชนไดแกแผนดน นำแนวคดวทยาศาสตรสชมชนสรางงานเกดมรรคผลไมรสนยทธการสรางนำดเพอดมกนเชอมภาคในทองถนดอนมดแดง เดกนกเรยนไดดมนำปลอดภยไรสารตะกวในโรงเรยนทกหนแหงปลาสมปลอดสารพษทรายแรงปฏวตนำมนทอดซำแกรงดวยปญญา เภสชกรดเดนเพอสงคมเกยรตยศศกดศรสมกบคณคาแหงคณงามความดททำมาเพอสขภาพประชาสงคมไทย ใหตงจตมนศรทธาอดมการณเพอประชานนยงใหญเปนเภสชกรเพอสงคมตลอดไปมธมมะประจำใจตลอดกาล.

วรวทย กตตวงศสนทร

ISBN 978-974-235-829-7

àÀÊѪ¡Ã Õà ‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á àÀÊѪ¡Ã Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò»ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

วรวทย กตตวงศสนทรวรวทย กตตวงศสนทร

มลนธเภสชศาสตรเพอสงคม (มภส)

Pharmacy for Society Foundation (PSF)

พฤศจกายน ๒๕๕๒

เภสชกรดเดนเพอสงคม ประจำป พ.ศ. ๒๕๕๒ มลนธเภสชศาสตรเพอสงคม (มภส)

Pharmacy for Society Foundation (PSF)

จดพมพ พฤศจกายน ๒๕๕๒

จำนวนพมพ ๑,๐๐๐ เลม

ผจดทำและเผยแพร มลนธเภสชศาสตรเพอสงคม (มภส)

สถานทตง หนวยปฏบตการวจยเภสชศาสตรสงคม คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถ.พญาไท แขวงวงใหม เขตปทมวน กรงเทพมหานคร ๑๐๓๓๐ โทรศพท/โทรสาร ๐๒-๒๑๘ ๘๔๕๒

บรรณาธการ รศ.ภญ.ดร.พรเพญ เปรมโยธน

ภก.สรชย จำเนยรดำรงการ

รศ.ภก.ดร.ธงชย สขเศวต

ประสานงาน ภญ.สรรโรจน สกมลสนต

ISBN 978-974-235-829-7

พมพท อษาการพมพ ๑๗๘/๒๕-๒๖ ซ.วฒพนธ ถ.ราชปรารภ กรงเทพมหานคร ๑๐๔๐๐

3ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

เภสชกรดเดนเพอสงคม พ.ศ. ๒๕๕๒ มลนธเภสชศาสตรเพอสงคม

ผลงานเพอสงคม ของ เภสชกรวรวทย กตตวงศสนทร บทเสภา

เภสชกรนกสรางการเปลยนแปลง

ความเขมแขงของสงคมรวมรงสรรค

คมครองสขภาพมหาชนทมชวน

หวงผบรโภคสขสนตและปลอดภย

เภสชกรวรวทย กตตวงศสนทร

เปยมจรยธรรมลำบวรพสทธใส

พฒนางานคมครองผบรโภคดวยหวใจ

ตราบวนนประโยชนไดแกแผนดน

นำแนวคดวทยาศาสตรสชมชน

สรางงานเกดมรรคผลไมรสน

ยทธการสรางนำดเพอดมกน

เชอมภาคในทองถนดอนมดแดง

เดกนกเรยนไดดมนำปลอดภย

ไรสารตะกวในโรงเรยนทกหนแหง

ปลาสมปลอดสารพษทรายแรง

ปฏวตนำมนทอดซำแกรงดวยปญญา

4 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

เภสชกรดเดนเพอสงคม

เกยรตยศศกดศรสมกบคณคา

แหงคณงามความดททำมา

เพอสขภาพประชาสงคมไทย

ใหตงจตมนศรทธา

อดมการณเพอประชานนยงใหญ

เปนเภสชกรเพอสงคมตลอดไป

มธมมะประจำใจตลอดกาล.

ประพนธโดย เภสชกรหญง ดร.ยภาพรรณ มนกระโทก

วนองคารท ๘ ธนวาคม ๒๕๕๒

*******

รวมกนแสดงความยนดกบ

วรวทย กตตวงศสนทร เภสชกรดเดนเพอสงคม พ.ศ. ๒๕๕๒

การประชมสมชชาเภสชกรรมไทย ๙๖ ป “บทบาทเภสชกรในการผลตยาเพอสงคม”

เสวนา: ขบวนการขบเคลอนการเขาถงยา: เพอรวมกนสรางระบบการใชยาทเหมาะสม

5ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

หนา

คำนยม ๗

คำประกาศเกยรตคณ ๑๐

ใบประกาศเกยรตคณ ๑๓

สตบรษผปดทองหลงพระกรณทจรตยา ๑,๔๐๐ ลาน ๑๔

ประวตและผลงาน เภสชกรวรวทย กตตวงศสนทร ๑๗

หลกการและแนวคดในการทำงานเพอสงคม ๒๗

พธมอบรางวล “เภสชกรดเดนเพอสงคม”

ครงท ๑ พ.ศ. ๒๕๕๒ ๔๐

คณะอนกรรมการคดเลอก

“เภสชกรดเดนเพอสงคม” พ.ศ. ๒๕๕๒ ๔๕

คณะอนกรรมการจดงานมอบรางวล

“เภสชกรดเดนเพอสงคม” พ.ศ. ๒๕๕๒ ๔๖

รายนามคณะกรรมการมลนธเภสชศาสตรเพอสงคม

พ.ศ. ๒๕๕๒-๒๕๕๖ ๔๗

ÊÒúÑÞ ÊÒúÑÞ

7ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

¤Ó¹ÔÂÁ¤Ó¹ÔÂÁ

ในยคกอนหนาสามทศวรรษทผานมา ทางเลอกสำหรบการ

ประกอบวชาช พเภสชกรรมม ๕ สายหลก คอ สายบรการใน

โรงพยาบาล สายบรการในรานยา สายการผลตและวเคราะหคณภาพ

ในโรงงานอตสาหกรรมยา สายการศกษา และสายการตลาด ในชวง

เวลานน สายการคมครองผบรโภคยงไมเดนชดนก มเพยงสำนกงาน

โดย ผศ.ภญ.สำล ใจด, ภ.ด. กตตมศกด (จฬาฯ)

8 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

คณะกรรมการอาหารและยาในสวนกลาง ททำหนาทควบคมคณภาพ

ผลตภณฑตางๆ ทจะออกจำหนายถงมอประชาชน ดงน น จงขาด

การเฝาระวงและการตดตามตรวจสอบทมประสทธภาพเพยงพอ

นบไดวา ภก.วรวทย กตตวงศสนทร เปนหนงในกำลงสำคญ

ทนอกจากจะรวมผลกดนทำให ภาพงานการค มครองผ บร โภคม

ความชดเจนขนแลว ยงเปนผทมความกลาหาญ มนคงในเรองจรยธรรม

หลกแหลมในการใชความรกำกบบทบาทหนาททรบผดชอบประกอบ

ภารกจทเปนประโยชนตอประชาชนวงกวางอยางอเนกอนนต เชน การ

แกปญหาพษอนเกดจากการบรโภคหนอไมบรรจปบ การแกปญหา

พษจากสารตะกวทปนเปอนในนำและอาหารปรงสำเรจ การแกปญหา

อนตรายจากการใชนำมนทอดซำ เปนตน

ผลงานเชงประจกษในการนำองคความรทไดไปใชใหเกดประโยชน

ตอสงคม เกดจากความมงมน เกาะตดงาน มความสามารถเชงวเคราะห

และสงเคราะหขอมลกระทงเกดเปนองคความร และนำความร น นๆ

ไปขบเคล อนตอจนกระทงเก ดเปนนโยบายในการพฒนาว ชาช พ

เภสชกรรมเพอชมชน จงเปนทยอมรบวา ภก.วรวทย กตตวงศสนทร

มว สยทศนยาวพอทจะมองกระบวนงานทะลถงสาระประโยชนตอ

ประชาชนไดอยางนาศกษายง

สงทเปนความโดดเดนในการทำงานของ ภก.วรวทย กตตวงศ

สนทร ในฐานะผอำนวยการศนยวทยาศาสตรการแพทย คอ การ

ประยกตใชประโยชนจากขอมลทมอย การเรมตนจากปญหาใกลตว

ในพนท การสรางคน และความพยายามในการผลกดนเพอนรวมงาน

9ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

รนเยาวใหออกไปทำงานเชงรกเพอรบใชสงคมภายนอกใหมากข น

รวมทงมฐานกำลงใจในครอบครวทดยง

หวงเปนอยางยงวา เพอนพองนองพเภสชกรทงหลาย จะไดศกษา

ผลงานของ ภก.วรวทย กตตวงศสนทร เภสชกรดเดนเพอสงคม คนแรก

ของมลนธเภสชศาสตรเพอสงคม เพอเปนแบบอยางและเปนแนวทางใน

การประกอบวชาชพทเออประโยชนใหแกสงคมไดอยางแทจรงตอไป

วนองคารท ๘ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๒

10 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

¤Ó»ÃСÒÈà¡ÕÂÃμԤس ¤Ó»ÃСÒÈà¡ÕÂÃμԤس

ภก .วรว ทย กตตวงศสนทร เปนเภสชกรทม ความทมเท

เสยสละ มความสนใจใฝรในวชาการ มความคดรเรมสรางสรรคและ

จตสาธารณะ เปนผ นำทด นกบรหารทด ทมเททำงานหนกใน

การพฒนางานคมครองผบรโภคมากวา ๒๘ ป โดยยดหลกการเปลยน

ความคดของการทำงานสสงคม ใหเหนคณคาตนเองในการทำงานเชงรก

เพอการเปลยนแปลงทมความยงยน ทงในระดบนโยบายและการปฏบต

ตวอยางทเหนไดชดคอ การพฒนาบทบาทของเภสชกรสวนภมภาคใน

งานเภสชสาธารณสข สำนกงานสาธารณสขจงหวด โดยการพฒนางาน

คมครองผบรโภคดานผลตภณฑและบรการสขภาพ การพฒนาระบบ

บรหารยาและเวชภณฑ การพฒนางานดานสมนไพร ใหผลลพธงานของ

เภสชกรสาธารณสขจงหวดเปนรปธรรมเชงประจกษทมประโยชนตอ

สงคม เปนทยอมรบของกระทรวงสาธารณสข ใหมกรอบงาน อำนาจ

หนาท ความรบผดชอบ โครงสรางและอตรากำลง ความกาวหนาท

ชดเจนโดยยกฐานะจากการสงกดในฝายบรหาร แยกเปนงานเภสช

àÀÊѪ¡Ã Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

À¡.ÇÃÇÔ·Â� ¡ÔμμÔÇ§È �Êع·Ã

11ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

สาธารณสข ปรบฐานะเปนฝายเภสชสาธารณสขขนตรงตอนายแพทย

สาธารณสขจงหวด

นอกจากนยงผลกดนใหเกดการพฒนาบทบาทและพนธกจของ

กรมวทยาศาสตรการแพทย ใหเปนองคกรททำงานเชงรกและใหเกด

ผลลพธงานทเปนประโยชนตอระบบงานสขภาพและตอสงคม โดยเกด

กลยทธระดบองคกร ๒ ประการคอ กลยทธการพฒนาระบบการ

เต อนภยและเฝ าระวงภยทางสขภาพ และกลยทธว ทยาศาสตร

การแพทยสชมชน

งานทไดรบการยอมรบมากคอ งานทรวมกบแผนงานคมครอง

ผบรโภคดานสขภาพ คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และ

ภาคตางๆ ในการแกไขปญหาระดบประเทศ สรางความตนตว

และรณรงคใหสงคมรบร และตระหนกถงปญหา เร อง การไดรบ

สารตะกวปนเป อนในนำดมของนกเรยนในสถานศกษาทวประเทศ

ซงตอมาไดขยายไปสการปรบเปลยนแกไขหมอกวยเตยว หมอตมกาแฟ

ภาชนะทสมผสกบอาหารมใหใชตะกวบดกร และเรองความปลอดภยใน

การบรโภคนำมนทอดซำ ซงเปนปจจยเสยงสมพนธกบโรคทเปนปญหา

สาธารณสขทสำคญของประเทศ ไดแก โรคความดนโลหตสง และโรค

มะเรง ทำใหเกดภาคเครอขายปฏบตการในทกภมภาคจำนวนมาก รวม

ขบเคลอนการเปลยนนำมนทอดซำทเสอมคณภาพเปนนำมนทอดท

ปลอดภยตอสขภาพ

ภก.วรวทย กตตวงศสนทร ยงใชความรความสามารถในการ

สรางสรรคงานใหมๆ เพอแกปญหาตางๆ ในพนท โดยใชองคความร

12 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ทหลากหลายและการประสานงานกบองคกรตางๆ เพอใหเขามามสวน

รวมในการจดการปญหาเหลานนในเชงบรณาการ เชน การแกไขปญหา

พชมพษในชมชน การจดทำชดตรวจงายๆ เชน สเตยรอยด เครองสำอาง

อนตราย นำมนทอดซำ รวมทงคมอและสอตางๆ ทถอดบทเรยนมาจาก

ประสบการณการปฏบตงาน เสนอใหองคการบรหารสวนทองถนลงทน

ในการจดซ ออปกรณดงกลาว ใหกบสำนกงานสาธารณสขจงหวด

หรอเภสชกรค มครองผ บรโภคในทองทเพอนำไปใชในงานปองกน

ทางสขภาพ

การทำงานเชงรกในเชงปองกน รวมประสานเพอประโยชนสงสด

ในการทำงานรวมกนระหวางหนวยงาน เพ องานทรวดเรวและม

ประสทธภาพ สงกลบขอมลทสำคญสประชาชนและเปนทพงของ

ประชาชนมาโดยตลอด ทำให ภก.วรวทย กตตวงศสนทร มผลงาน

เชงประจกษทเปนทยอมรบของสงคมทงในอดตและปจจบน สมควร

ไดรบการยกยองเชดชเกยรตใหเปน เภสชกรดเดนเพอสงคม ประจำป

พ.ศ. ๒๕๕๒

มลนธเภสชศาสตรเพอสงคม (มภส)

วนองคารท ๘ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๒

㺻ÃСÒÈà¡ÕÂÃμԤس

14 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ÊÑμºØÃØɼٌ»�´·Í§ËÅѧ¾ÃÐ ÊÑμºØÃØɼٌ»�´·Í§ËÅѧ¾ÃÐ ¡Ã³Õ·Ø¨ÃÔμÂÒ ñ,ôðð Ōҹ¡Ã³Õ·Ø¨ÃÔμÂÒ ñ,ôðð Ōҹ

ผมไดรบแจงทางโทรศพทจากอาจารยสำล ใจด เมอตอนเยน

วนพฤหสบดท ๒๖ พฤศจกายน พ .ศ . ๒๕๕๒ วาคณวรวทย

กตตวงษสนทร ไดรบรางวล “เภสชกรดเดนเพอสงคม” พ.ศ. ๒๕๕๒

ของ มลนธ เภสชศาสตรเพอสงคม ใหเข ยนถงคณวรวทยส นๆ

ในหนงสอทระลก โดยกำหนดใหสงตนฉบบภายในวนรงขน คอ วนท ๒๗

พฤศจกายน ๒๕๕๒ ขณะรบโทรศพทนน ผมกำลงอยในทประชมทำ

หนาทเปนกรรมการและเลขานการ ของคณะกรรมการสอบสวนขอ

เทจจรงกรณเกยวกบการทจรตใน

โครงการไทยเขมแขงของกระทรวง

สาธารณสข ซงมอาจารยบรรล

ศรพานช เปนประธาน นบเปนชวง

เวลาทยงมากทสดชวงหนง แตเมอ

ไดขาวกดใจและตงใจวาจะตองหา

เวลาเขยนถงคณวรวทยใหจงได

นายแพทยวชย โชคววฒน

15ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ผมกบคณวรวทยมไดอยในวชาชพเดยวกน และไมเคยทำงานอย

ในหนวยงานหรอจงหวดเดยวกน แตผมถอวาคณวรวทยเปนสตบรษแหง

วงการสาธารณสขโดยแท และเปนกลยาณมตรคนหนงของผม

เปนสตบรษ เพราะมวถชวตทงดงามและทรงคณคา แมจะอยใน

ตางจงหวดหางไกลถงชายแดนคอทจงหวดอบลราชธาน แตสามารถ

สรางผลงานทมประโยชนระดบประเทศปรากฏออกมาเนองๆ เชน กรณ

ตรวจพบการปนเปอนของสารหนในยาหอม การพบสารตะกวในตนำ

เยนสเตนเลสในโรงเรยนและสถานทตางๆ และการพบสารพษในนำมน

ทอดซำ เปนตน ตวอยางทงสามกรณนลวนกอผลกระทบในวงกวาง

ระดบประเทศ ทำใหเกดการแกปญหาอยางมยทธศาสตรและไดผล

นาพอใจ เปนตวอยางทดยงของผประกอบวชาชพทสามารถใชความร

และศกยภาพของตนและหนวยงานเลกๆ ของตน ปกปองค มครอง

ประชาชนไดอยางนาชนชม

ผลงานตวอยางทงสามนยอมสงผลใหผกระทำควรคาแกฐานะของ

สตบรษ และทำใหผลงานและชอเสยงหอมจรงฟงขจรไปไกล จนไดรบ

การประกาศเกยรตคณเปนเภสชกรดเดนเพอสงคม สมดงพระพทธวจนะ

ในธรรมบททวา

กลนบปผชาต กหอมทวนลมไมได

กลนจนทน กฤษณา หรอดอกมะล

กหอมทวนลมไมได

แตกลนสตบรษ หอมทวนลมได

สตบรษ ยอมหอมฟงขจรไปทวทกทศ

16 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

กรณทจรตยา ๑,๔๐๐ ลาน ทประชาคมสาธารณสขสามารถนำ

เอารฐมนตรเขาคกไดนน คณวรวทย มสวนสำคญในฐานะผปดทองหลง

พระอยางแทจรง เพราะเปนผรบหนาทนำเอาใบสงยาจำนวนกวา ๗

หมนใบ ไปวเคราะหแยกแยะจนสามารถเปรยบเทยบวายาตวเดยวกน

จากบรษทเดยวกน หรอตางบรษท ราคาแตกตางกนอยางไรบาง และ

สามารถคำนวณมลคาออกมาเปนตวเงนไดวา เกดความเสยหายเปนเงน

เทาไร ซงเปนหลกฐานชนสำคญชนหนงทศาลใชประกอบการวนจฉยและ

พพากษา

งานชนนเปนงานยาก ทตองใชความวรยะอตสาหะ ใชความรทาง

เภสชศาสตรอยางทมเท และตองระดมกำลงคนไปชวยกนทำงานแรม

เดอนจงสำเรจ งานนกวาจะสำเรจได คณวรวทยตองทำงานอยางหามรง

หามคำ ตองอดตาหลบขบตานอน และบางคร งกนอาหารผดเวลา

จนเลอดออกในกระเพาะอาหาร แตในทสดงานกสำเรจเปนผลงานททรง

คณภาพ และทนทานตอการพสจนอยางแทจรง เพราะภายหลงมทาส

รบใชของขบวนการทจรต พยายามจะหาทางจบผดหรอดสเครดต

รายงานการสอบสวนขอเทจจรงน แตกไมเคยทำให “ทองแท” ชนน

เปลยนสภาพไปได

ในฐานะประธานกรรมการสอบสวนขอเทจจรงเรองน คณวรวทย

จงเปนกลยาณมตรคนหนงของผม และในภาพรวมคณวรวทย คอ

สตบรษผปดทองหลงพระกรณทจรตยา ๑,๔๐๐ ลานโดยแท

วนศกรท ๒๗ พฤศจกายน ๒๕๕๒

17ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

»ÃÐÇÑμÔáÅмŧҹ »ÃÐÇÑμÔáÅмŧҹ àÀÊѪ¡ÃÇÃÇÔ·Â� ¡ÔμμÔǧÈ�Êع·ÃàÀÊѪ¡ÃÇÃÇÔ·Â� ¡ÔμμÔÇ§È �Êع·Ã

»ÃÐÇÑμÔáÅмŧҹàÀÊѪ¡Ã Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á

ภก.วรวทย กตตวงศสนทร

เลขทใบประกอบวชาชพเภสชกรรม ภ.๔๒๔๗

ทอยปจจบน ๘๒ หม ๑๑ ถนนคลงอาวธ ตำบลขามใหญ

อำเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน ๓๔๐๐๐

เบอรโทรศพท ๐๔๕-๓๑๒-๒๓๔

ททำงานปจจบน ศนยวทยาศาสตรการแพทยท ๗ อบลราชธาน

ถนนคลงอาวธ ตำบลขามใหญ อำเภอเมอง

จงหวดอบลราชธาน ๓๔๐๐๐

ประวตการศกษา

ป ๒๕๒๔ เภสชศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหดล

ป ๒๕๓๖ Certificate in Food and Drug Administration

ป ๒๕๔๐ Graduate Diploma in Public Administration

18 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ป ๒๕๔๙ ประกาศนยบตร นกบรหารการแพทยและการสาธารณสข

ระดบสง

ประวตการทำงาน

ป ๒๕๒๔ หวหนางานเภสชกรรม โรงพยาบาลจงจนตมลนธ

กรงเทพมหานคร

ป ๒๕๒๕ เภสชกรงานอาหารและยา ฝายบรหาร สำนกงาน

สาธารณสขจงหวดสรนทร

ป ๒๕๒๗ หวหนางานเภสชสาธารณสข สำนกงานสาธารณสข

จงหวดสรนทร

ป ๒๕๓๐ หวหนาฝายเภสชสาธารณสข สำนกงานสาธารณสข

จงหวดสรนทร

ป ๒๕๓๗ - ปจจบน ผอำนวยการศนยวทยาศาสตรการแพทยท ๗

อบลราชธาน

ป ๒๕๔๑-๒๕๔๖ กรรมการสภาเภสชกรรม วาระท ๒ และ ๓

ป ๒๕๔๑-๒๕๔๓ อนกรรมการและเลขานการ คณะอนกรรมการ

สอบสวน สภาเภสชกรรม ชดท ๒

ป ๒๕๔๔-๒๕๔๖ อนกรรมการและเลขานการ คณะอนกรรมการ

สอบสวน สภาเภสชกรรม ชดท ๓

ป ๒๕๔๙-๒๕๕๒ ✿ อนกรรมการและเลขานการ คณะกรรมการ

สงเสรมจรรยาบรรณ สภาเภสชกรรม

19ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

✿ อนกรรมการพฒนาระบบการศกษาตอเนอง

ผมความรความชำนาญในการประกอบวชาชพ

เภสชกรรมสาขาการคมครองผบรโภค

สภาเภสชกรรม

✿ อนกรรมการตดตามและศกษากฎหมาย

และระเบยบฯ สภาเภสชกรรม

✿ อนกรรมการพฒนากำลงคนวชาชพ

เภสชกรรม สภาเภสชกรรม

✿ อาจารยพเศษคณะเภสชศาสตร

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยตางๆ

✿ ประธานเครอขายเภสชกร จงหวดอบลราชธาน

ประสบการณและผลงานเดน

✿ กรรมการผทรงคณวฒสภามหาวทยาลยราชภฏ อบลราชธาน

✿ รางวลคนดกรม กรมวทยาศาสตรการแพทย

กระทรวงสาธารณสข

✿ ขาราชการพลเรอนดเดน สำนกงานคณะกรรมการขาราชการ

พลเรอน

✿ บคคลผทำคณประโยชนดานการคมครองผบรโภค

พ.ศ. ๒๕๔๙ สำนกนายกรฐมนตร

✿ รางวลรตโนบล มหาวทยาลยอบลราชธาน

✿ รางวลคนดศรสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๕๒

20 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ผลงานทเปนทยอมรบ ในอดต และปจจบน

ป ๒๕๒๕ ตอเนองจนถงป ๒๕๓๖ พฒนาบทบาทของเภสชกร สวน

ภมภาคในงานเภสชสาธารณสข สำนกงานสาธารณสข

จงหวด โดยการพฒนางานคมครองผบรโภคดานผลตภณฑ

และบรการสขภาพ การพฒนาระบบบรหารยาและเวชภณฑ

ระดบจงหวด การพฒนางานดานสมนไพรระดบจงหวด ให

ผลลพธงานของเภสชกรสาธารณสขจงหวดเปนรปธรรมเชง

ประจกษทมประโยชนตอสงคม เปนทยอมรบของกระทรวง

สาธารณสข ใหมกรอบงาน อำนาจหนาท ความรบผดชอบ

โครงสรางและอตรากำลง ความกาวหนา ทชดเจนโดยยก

ฐานะจากการสงกดในฝายบรหาร แยกเปน งานเภสช

สาธารณสข ขนตรงตอนายแพทยสาธารณสขจงหวด และ

ปรบฐานะเปนฝายเภสชสาธารณสขในลำดบตอมา

ป ๒๕๓๗ ตอเนองจนถงปจจบน ผลกดนใหเกดการพฒนาบทบาทและ

พนธกจของกรมวทยาศาสตรการแพทยใหเปนองคกรท

ทำงานเชงรกและใหเกดผลลพธ งานทเปนประโยชนตอระบบ

งานสขภาพและตอสงคม โดยเกดกลยทธระดบองคกร ๒

ประการคอ

๑. กลยทธการพฒนาระบบการเตอนภยและเฝาระวงภยทาง

สขภาพ

๒. กลยทธวทยาศาสตรการแพทยสชมชน

21ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ซงนำมาสการทำงานวทยาศาสตรเชงรกเพอชมชน เชน

✿ การพฒนาชดตรวจคณภาพฟาทะลายโจรในระดบ รพช.

✿ พฒนาการตรวจสอบคณภาพชมเหดเทศในระดบ รพช.

✿ ชดทดสอบ Chloroform ในยานำแผนโบราณ

✿ ชดทดสอบปรมาณ Alcohol ทเกน ๕% ในยานำสำหรบ

เดก

✿ พฒนาสตรปลาสมปลอดภย

✿ สตรนำปลาชมชนพอเพยง

✿ สตรการผลตหนอไมปบปลอดภยจากเชอ Clostridium

botulinum

✿ ระบบเฝาระวงเสนกวยเตยวใสวตถกนเสยเกนมาตรฐาน

✿ ระบบเฝาระวงคณภาพและความปลอดภยนมโรงเรยน

✿ ระบบการดแลความปลอดภยนำดมชนบท

✿ การเปลยนแปลงมาตรฐานนมโคประเทศไทยซงทำให

เกษตรกรไทยสามารถขายผลผลตเปนนมโรงเรยนได

✿ การเปลยนแปลงมาตรฐานชาชง (อาหาร) ใหเหมาะสม

กบบรบทประเทศไทย ทำใหกลมแมบ านในชนบท

สามารถผลตไดมาตรฐานและปลอดภย

ป ๒๕๕๐ รวมกบแผนงานค มครองผ บร โภคดานสขภาพ คณะ

เภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และภาคตางๆ

ใหเกดการแกไขปญหาในระดบประเทศ เรอง การไดรบ

สารตะกวปนเป อนในนำดมของนกเรยนในสถานศกษา

ทวประเทศ เนองจากการคนพบวา มการใชตะกวบดกรใน

22 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

เครองทำนำเยนเกอบทงหมดในประเทศไทย ตอมาไดขยาย

ไปสการปรบเปลยนแกไขหมอกวยเต ยว หมอตมกาแฟ

ภาชนะทสมผสกบอาหารมใหใชตะกวบดกร ดวย

ป ๒๕๕๑ ตอเนองถงปจจบน รวมกบแผนงานคมครองผบรโภคดาน

สขภาพ คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย สราง

ความตนตวและรณรงคใหสงคมรบร ปญหาและตระหนก

เรอง ความปลอดภยในการบรโภคนำมนทอดซำ ซงเปน

ปจจยเสยงทมนยสมพนธกบโรคทเปนปญหาสาธารณสขท

สำคญของประเทศ ไดแก โรคความดนโลหตสง และโรค

มะเรง เกดภาคเครอขายปฏบตการในทกภมภาคจำนวนมาก

รวมขบเคลอนใหเกดการเปลยนนำมนทอดซำทเสอมคณภาพ

แลว เปนนำมนทอดทปลอดภยตอสขภาพ

งานทจะพฒนาตอในอนาคต

จะรวมมอกบเภสชกรในภาคสวนตางๆ พฒนางาน บทบาทและ

ศกยภาพของเภสชกรไทย ใหสามารถสรางคณประโยชนตอสงคมและ

ประเทศชาต ใหวฒนายงขน ในมตตางๆ ไดแก การพฒนาการศกษา

เภสชศาสตรสงคมใหบณฑตเภสชศาสตรถงพรอมในการปฏบตงาน

ดานเภสชศาสตรสงคม การพฒนาวชาชพเภสชกรรมในสาขาการ

คมครองผบรโภคดานสขภาพ ซงเปนสวนหนงของเภสชศาสตรสงคม

การศกษาวจย สงเสรม พฒนา ดานจรยธรรม จรรยาบรรณแหงวชาชพ

เภสชกรรม การพฒนาสมรรถนะของเภสชกรในดานการบรหารจดการ

การพฒนาระบบยา ระบบสขภาพ การแพทยแผนไทย สมนไพร โดยจะ

23ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

บรณาการทงงานดานวชาการ งานดานการรณรงค งานดานการพฒนา

วสยทศน นโยบาย ยทธศาสตรและแผน เพอการสรางสขภาวะและ

การพงตนเองของสงคมไทย

ปจจบน ภก.วรวทย กตตวงศสนทร ยงใชความรความสามารถ

ในการสรางสรรงานใหมๆ เพอแกปญหาตางๆ ในพนท โดยใชองคความร

ทหลากหลายและการประสานงานกบองคกรตางๆ เพอใหเขามาม

สวนรวมในการจดการปญหาเหลานนในเชงบรณาการ เชน

การแกไขปญหาพชมพษในชมชน โดยตงตนจากปญหาเดกใน

พนทรบประทานพชพษ เชน สบดำ มะกลำตาหน จนไดรบพษจากพช

เหลานนดวยความไมร ภก.วรวทย จงคดทำแผนภาพพชพษเพอใชเปน

สอในการใหขอมลกบชาวบานและเดกในพนทใหรจกพชพษตางๆ เพอ

ปองกนการนำพชเหลานนมารบประทาน โดยสบคนขอมลเชงระบาด

วทยาถงพชพษทเดกหรอชาวบานในพนทมกนำมารบประทานและกอ

24 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ให เก ดพษ เพ อนำมาใช เปนข อมลในการทำแผนพบ และขอการ

สนบสนนขอมลวชาการอนๆ เพมเตมจากสถาบนการศกษา การ

ประสานของบประมาณสนบสนนจากสำนกงานหลกประกนสขภาพ

(สปสช. เขต) ในการจดพมพแผนภาพ และ CD และจำหนายแกองคการ

บรหารสวนตำบล เพอใหทองถนเขามามบทบาทในการดแลสขภาพ

ประชาชนในทองท

การสรางความรวมมอจากองคกรตางๆ ในการจดการปญหารวม

กนโดย ศนยวทยาศาสตรการแพทยใชศกยภาพทมทำหนาทผลตชด

ตรวจอยางงาย (Test kit) ตางๆ เชน ชดตรวจสเตยรอยด เครองสำอาง

อนตราย นำมนทอดซำ ฯลฯ รวมทงจดทำคมอและสอตางๆ ทถอด

บทเรยนมาจากประสบการณการปฏบตงาน เชนการจดการนำบรโภค

การจดการปญหานำมนทอดซำ การทำไบโอดเซล ฯลฯ และเสนอให

องคการบรหารสวนทองถนลงทนในการจดซออปกรณดงกลาว ใหกบ

สำนกงานสาธารณสขจงหวด หรอเภสชกรคมครองผบรโภคในทองท

นำไปใชในงานปองกนทางสขภาพ ซงเปนภาระกจของทงองคการบรหาร

สวนทองถนและหนวยงานสาธารณสข

การพฒนาการแพทยแผนไทย ผานการสนบสนนการผลตยา

สมนไพรในทองถน เชนชมเหดเทศ ซงเปนพชสมนไพรทมการใชใน

งานสาธารณสขมลฐาน ปลกไดในหลายทองถนและใหผลผลตทด

ภก.วรวทย กตตวงศสนทร สนบสนนความรวชาการในการหาสายพนธท

ดมาใหชาวบานปลก รวมทงความรในการปลก การเกบผลผลตเพอใหได

สมนไพรคณภาพด กอนสงตอไปยงโรงพยาบาลกดชม ทมโรงงานแปรรป

สมนไพรตามมาตรฐาน GMP ซงไดรบเงนสนบสนนจากกรมพฒนาการ

25ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

แพทยแผนไทยฯ และการรวมทนจากโรงพยาบาลและสถานอนามย โดย

ศนยวทยฯ ประสานงานและสนบสนนการควบคมคณภาพ การตรวจ

วเคราะหตางๆ กอนนำผลตภณฑสมนไพรไปใชในโรงพยาบาล สถาน

อนามยและสงจำหนายยงพนทใกลเคยง จากโครงการดงกลาวนอกจาก

สรางรายไดใหชาวบานในพนทจากการปลกสมนไพร และโรงพยาบาล

กดชมทเปนผแปรรปแลว ยงทำใหชาวบานมความรในการใชประโยชน

จากสมนไพรในพนท และเปนรปแบบการพฒนางานสมนไพรใหกบพนท

อนๆ และนำองคความรเหลาน สการพฒนาสมนไพรชนดอนๆ เชน

ฟาทะลายโจร สเสยด อบเชย พญายอ เปนตน

ส ง เหลาน เปนเพ ยงตวอยางบางสวนของการทำงานของ

ภก.วรวทย กตตวงศสนทร ในการทำงานอยางเสยสละเพอสงคม ภายใต

แนวคดทสำคญคอ

๑. การทำงานเชงปองกน

๒. การพยายามเปลยนแปลงแนวคดของคนทำงานและนโยบาย

ของกรมวทยศาสตรการแพทย ในการนำงานวจยสการ

พฒนาสงคม (com-med-science)

๓. การรวมประสานทำงานแบบ single window คอการประสาน

ดานขอมลในการทำงานรวมกนระหวางหนวยงานเพองานท

รวดเรวและมประสทธภาพมากขน และสงกลบขอมลทสำคญ

สประชาชน

๔. หองแลปสชมชน

๕. ศนยวทยฯ เปนทพงของประชาชน

๖. การกระจายชดความรตางๆ สพนทอนๆ

26 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

๗. การทำงานรวมกนของ Steak holder เพอประโยชนสงสด

และการเชอมประสานการทำงานของบคลากรในศนยวทยฯ

กบองคกรตางๆ ในพนท ไดแก นกวชาการ องคกรพฒนา

เอกชน องคการบรหารสวนทองถน และหนวยงานทาง

สาธารณสข

สงทภาคภมใจในการทำงานทสดของ ภก.วรวทย กตตวงศสนทร

คอการไดเปลยนความคดคนในกรมวทยาศาสตรการแพทยในการ

ทำงานสสงคม และเหนคณคาตนเองในการทำงานสสงคม เพราะเปน

เรองทยากแตเมอทำไดจะเกดการเปลยนแปลงทมความยงยน ซงเหนได

จากการปรบเปลยนนโยบายและพนธกจของกรมวทยศาสตรการแพทย

จากนโยบายเชงรบเปนเชงรกมากข น ทำใหแตละศนยวทยฯ มการ

เช อมโยงงานกบองคกรปกครองสวนทองถน และหนวยงานทาง

สาธารณสขมากขน

27ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ËÅÑ¡¡ÒÃáÅÐá¹Ç¤Ô´ã¹¡Ò÷ӧҹ ËÅÑ¡¡ÒÃáÅÐá¹Ç¤Ô´ã¹¡Ò÷ӧҹ à¾×èÍÊѧ¤Áà¾×èÍÊѧ¤Á

ประการท ๑ ใหความสำคญกบกลมประชาชนทสงคมพงชวยเหลอเก อกล

เนองจากเปนหลกศลธรรมทางสงคม ผทออนแอ ดอยโอกาส ขาดโอกาส

ท งด านสงคม เศรษฐกจ การศกษา สขภาพ ฯลฯ ยอมสมควร

ไดรบการดแลชวยเหลอจากผทเขมแขง หรอแขงแรงกวา สงคมจงจะ

อยเปนปกตสขได หลกศลธรรมทางสงคมน เปนทยอมรบโดยสากล

ปรากฏเปนหลกกฎหมาย เชน เมอพบเหนซงหนาวามผ ทตกอยใน

ภยนตรายซงอาจถงแกชวต ตองใหความชวยเหลอตามกำลงความ

สามารถ

ในทางปฏบต หากคนทกกลมในสงคมไมวาจะมเศรษฐานะใด อย

ในเขตชนบทหรอเขตเมอง ทกเพศ ทกวย ไดรบประโยชนจากการทำงาน

ยอมเปนสงทพงปรารถนา ยอมเปนงานในอดมคต ในการทำงานจรง

ตองวเคราะห จำแนก แยกแยะใหทราบวา งานททำจะเปนประโยชน

เภสชกรวรวทย กตตวงศสนทร

28 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ตอประชาชนกลมใดบาง โดยใหความสำคญตอ กลมเดก ผสงอาย ผทม

รายไดนอยจนถงปานกลางซงเปนคนสวนใหญของประเทศ ผทอาศยอย

ในเขตชนบทซงมกวารอยละ ๖๕ ของประชากรไทย เปนตน

ตวอยางรปธรรมในการทำงานจากหลกการขางตน

การคดกรองทารกแรกเกด เพ อป องกนโรค Congenital

Hypothyroidism ในเดกแรกเกดทมตอม Thyroid ผดปกต เชน ขนาดเลก

เกนไป หรออยผดตำแหนง หากไมไดรบการรกษาภายใน ๓ เดอนแรก

จะเปนโรคปญญาออนแบบ Irreversible แตเราสามารถคดกรองไดวา

เดกรายใดมความผดปกต และให Thyroid Hormone ซงมราคาถก

เดกจะมพฒนาการเปนปกตได ไมวาแมทใหกำเนดจะเปนใคร กมโอกาส

เสยงไมแตกตางกน เดกทกคนจากทกครอบครวไดรบสทธในการตรวจ

คดกรองเพอปองกนโรคเชนเดยวกน เมอพจารณาใหแง cost-benefit

ในภาพรวม ใหความคมคาทางเศรษฐกจ ไมนอยกวา ๑ ตอ ๑๐ เพราะ

ฉะนนงานเชนนจงสมควรดำเนนการเปนอยางยง

ในทางกลบกน เราจะใชทรพยาการทมจำกดไปเฝาระวงความ

ปลอดภยผลตภณฑทประชาชนบรโภคในวงกวาง เชน กวยเตยวซงพบ

วตถกนเสยในปรมาณสงและพบไดทวไป แทนทจะไปดเรองการปนเปอน

โลหะหนกใน “หฉลาม” ซงมราคาแพงและมคนจำนวนนอยในสงคม

สามารถบรโภคได

29ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ประการท ๒ ประชาชาตพงตนเองได ใหความสนใจในเรองทจะทำใหประเทศ

สามารถพงตนเองได เนองจากในอนาคต หากประเทศชาตอยใน

สภาวการณทไมอาจพงใครได กจะไมลำบาก ดงนน เรองทใหความ

สำคญและสนใจ คอ การพฒนางานดานสมนไพรเพอใชประโยชนทางยา

และไมหลงไปกบกระแสการพฒนาสมนไพรเปนเครองสำอางเพอ

การพาณชย เชน ครมหนาเดง เปนตน ตวอยางในงานดานน ไดแก

การศกษาทราบวาอายของชมเหดเทศต งแต ๙ เดอนข นไป จะม

สารสำคญออกฤทธทำใหเกดผลในการรกษาได และชมเหดเทศเปน

ยาสมนไพรในบญชยาหลกแหงชาต เปนพชทข นได ทกภาคและ

ทกฤดกาลของประเทศไทย สารสำคญออกฤทธอยในรป Monomer

มฤทธชวยในการระบายโดยไมต องอาศย Enzyme ในลำไสใหญ

จงดกวามะขามแขกซงสารสำคญออกฤทธเปน Dimer และมใชพชของ

เมองไทย เชน ยาเซนโนคอตทตองนำเขาจากตางประเทศ เปนตน

ตวอยางอกประการ คอ กระทรวงสาธารณสขกำหนดให นำมน

พชทจะใชประกอบอาหารตองมสารโพลารไมเกนรอยละ ๒๕ ซงเปน

สาเหตททำใหผบรโภคเปนประจำเสยงตอการเกดโรคความดนโลหตสง

และโรคมะเรง อาหารทอดทใชนำมนทอดซำบอยๆ จะมสารโพลารเพม

สงขน และเครองมอทใชในการตรวจวดภาคสนาม ราคาเครองละกวา

๔๐,๐๐๐ บาท และมขอจำกดในการใชทไมสะดวก มคาใชจายในการ

ดแลสง จงไดพฒนาชดทดสอบอยางงาย ซงสะดวกและใหผลแมนยำใน

ราคาถก เพยง ๒๐ บาท โดยไมตองพงพาเครองมอของตางประเทศ

30 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ประการท ๓ เพอใหงานเกดประโยชนในวงกวาง การทำงานทสามารถเชอม

หรอนำไปสการพฒนาใหเกดนโยบายสาธารณะทด จะทำใหเปน

ประโยชนยงขนเปนทวคณ มความตอเนองและยงยน นโยบายสาธารณะ

อาจอยในรปแบบการปรบปรง เปลยนแปลงขอกฎหมาย ขอบงคบ

ระเบยบ มาตรฐาน แนวทางการปฏบตงาน ซงดกวาเดม เชน การนำ

เสนอขอมลวชาการทำใหเกดการเปลยนแปลงมาตรฐานนมโค ในหวขอ

Solid Not Fat (SNF) จากรอยละ ๘.๕ ซงสงเกนความจำเปนและโคนม

ของประเทศไทยยากทจะทำใหนำนมดบไดคา SNF ถงรอยละ ๘.๕

ซงทำใหเกษตรกรทเล ยงโคนม ไดผลผลตทตกมาตรฐานตลอดเวลา

ไมสามารถนำไปจำหนายเพอผลตเปนนมโรงเรยนได จากการนำเสนอ

ขอมลวชาการ ทำใหตอมาจงมการปรบ เปลยนคานเปนรอยละ ๘.๒๕

โดยมาตรฐานใหม ไมทำใหคณคาทางโภชนาการลดลงอยางมนยสำคญ

31ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

และยงเปนมาตรฐานทสงเทากบสหรฐอเมรกา และสงกวามาตรฐานของ

ญปนและจน ทำใหผลผลตของเกษตรกร ไดมาตรฐานตามกฎหมาย

สามารถจำหนายได

ตวอยางอกประการ คอ การผลกดนใหเกดการเปลยนแปลง

บทบาทและพนธกจขององคกรทสงกดอย คอ กรมวทยาศาสตร

การแพทย ใหเปนองคกรทเนนการทำงานเชงรกและทำใหเกดผลลพธ

ทสามารถวดไดวาเปนประโยชนตอระบบงานสขภาพและตอสงคม

โดยกรมวทยาศาสตรการแพทยไดพฒนาบทบาท พนธกจและกลยทธ

ระดบองคกรใหม ๒ ประการ คอ พนธกจและกลยทธการพฒนาระบบ

การเตอนภยและเฝาระวงภยทางสขภาพ และพนธกจและกลยทธ

วทยาศาสตรการแพทยสชมชน

พนธกจขององคกรจะผกพนใหองคกรตองดำเนนการ และรฐ

จะจดสรรงบประมาณดำเนนการทแนนอน และยงผกพนวาจะตองมการ

รายงานผลผลตตามรายจายงบประมาณแผนดนดวย

โดยทกรมวทยาศาสตรการแพทยเปนคลงขอมลคณภาพและ

ความปลอดภยของผลตภณฑตางๆ การนำขอมลมาประมวล วเคราะห

และสงเคราะหให เปนความร ท สามารถเตอนภยและเฝาระวงภย

ทางสขภาพ จะเกดประโยชนตอประชาชน โดยพฒนาใหเกดระบบการ

เตอนภยและเฝาระวงภยทางสขภาพ นำไปสกระบวนการทำงานใหม

ในเชงรก สวนในอกพนธกจและกลยทธวาดวยการนำองคความร

ดานวทยาศาสตรการแพทยไปสชมชน ใหสอดคลองกบความตองการ

ของชมชน เพอใหชมชนมสขภาวะทดและพงตนเองได ทำใหองคกร

32 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ตองวเคราะหความตองการของชมชน และสรางหรอพฒนาองค

ความรเพอนำไปสการใชประโยชนไดจรง เปนการทำงานในเชงรก

อกประการหนง

ประการท ๔ เนนการปองกน หรอจดการทตนเหต ซงจะกอให เก ด

ประสทธผลและตนทนคาใชจายทนอยกวาการจดการปญหาทปลายเหต

และยงเปนการจดการกบสาเหตของปญหาโดยตรง

ตวอยางเชน จงหวดยโสธรเปนแหลงผลตปลาสมจำหนายไปทว

ประเทศ ปหนงไมนอยกวา ๑๓,๐๐๐ ตน ในอดตมปญหาเรองความ

ปลอดภยในการบรโภค เชน การใชดนประสวทไมใช Food Grade

การพบสาร nitrite ตกคางเกนกวามาตรฐาน ความปลอดภยสงสด

ไมเกน ๑๒๕ ppm บางผลตภณฑพบสงถง ๑,๙๐๐ ppm และมการใชส

33ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ยอมผา จงนำไปสการศกษาพฒนาใหผลตภณฑน มความปลอดภย

โดยเปนทยอมรบของทงผ ผลตและผบรโภค เมอผผลตสามารถผลต

อาหารทปลอดภยต งแตต นแลวยอมดกวาการสมเกบตวอยางใน

ทองตลาดไปตรวจสอบ และไดรายงานเพยงวาปลอดภยหรอไมเทานน

องคความรทไดจากการศกษา คอ การใช Sodium Nitrite ๒.๕

gm ตอ นำหนกปลา ๑๐ Kg จะมสารตกคางไมเกน ๔ ppm สตรนยง

สามารถนำไปใชในการผลตปลาสมของแหลงอนๆ ไดอก เรยกวา

“ปลาสมสตรปลอดภย” สวนชมชนใด ใกลกบแหลงวตถดบ มปลาสด

กสามารถผลตปลาสม “สตรปลอดสารเคม” คอ ไมจำเปนตองใช

Sodium Nitrite แตอยางใด กสามารถนำไปใชประโยชนไดเชนกน

ประการท ๕ เนนใหเกดระบบงานทด ซงจะทำใหงานมความตอเนอง การทำให

เกดระบบและเปนระบบงานทเขมแขง จะสามารถขบเคลอนไปไดเอง

ทงปจจยนำเขา กระบวนงานและผลผลต ทชดเจน

34 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ตวอยางเชน การผลกดนใหเกดระบบงานใหมทเรยกชอวา Single

window ใหมการแจงผลการตรวจสอบผลตภณฑแกเครอขายการ

ค มครองผบรโภคกลมเปาหมาย ไดทราบผลโดยทนททาง Internet

พรอมบทวเคราะห เพอใหเครอขายการคมครองผบรโภคสามารถดำเนน

การตามความจำเปนไดทนการณโดยระบบน มจดเรมตน ตองใหผม

สวนรวมทงระบบมารวมกำหนดแผนดวยเหตผลทางวชาการ และ

กำหนดหนาทของแตละหนวยงาน ระบบจะระบวา หนวยงานใดได

ดำเนนการตามขอตกลงไดมากนอยเพยงใด มประสทธภาพหรอไม ทำให

การคมครองผบรโภคเกดประสทธภาพ มประสทธผล ไมขนกบตวบคคล

อกตอไป

ประการท ๖ ความเขมแขงภาคประชาชน ถอเปนภารกจของทกหนวยงาน

โดยเฉพาะหนวยงานรฐ ตองใหความสำคญตอการสรางความเขมแขง

ของภาคประชาชน เพราะสงคมจะเจรญ วฒนายงขนไป กดวยกำลง

ความสามารถของภาคประชาชน ประชาชนรเทา ร ทน จะเปนผ ทม

ภมคมกนทดและพงตนเองได

การทำงานรวมกบภาคประชาชน สวนหนงเปนการเรยนรจาก

ประชาชน อกสวนหนงมงสงเสรมสรางความเขมแขงใหแกประชาชน

ตวอยางเชน การดแลเฝาระวงความปลอดภยของนำดมในชนบท

จะตองมกจกรรมการประชมประชาคม เพอใหประชาคมหมบานได

ตระหนกร ประโยชนและบทบาทหนาท ผลสะทอนทภาคประชาชน

เขมแขง เหนเปนรปธรรม ไดแก เมอผลการตรวจสอบพบวา นำดม

35ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ประปาหมบานไมปลอดภย เพราะระบบการกรองนำไมมการดแล

ทำความสะอาด ชมชนกระดมกำลงกนมาทำความสะอาด ลางและ

เปลยนระบบการกรองนำเสยใหมโดยใชทรพยากรขององคกรปกครอง

ทองถน และกำหนดวธจดการภายในชมชนกนเอง ประชาชนในเขตตำบล

อน ทฝายองคกรปกครองทองถนยงไมใสใจในเรองน กเรยกรองให

ผบรหารองคกรปกครองทองถน ตองดำเนนการเชนเดยวกบตำบลทม

ระบบการเฝาระวงความปลอดภยนำดมของชมชน

ประการท ๗ การใชวชาการนำในการทำงาน เพอเปนหลกประกนวา การตดสน

ทจะทำงานโดยใชทงทรพยากร เวลา และกำลงคน มเหตผลอนสมควร

มโอกาสประสบผลสำเรจได ไมหลงเดนผดทศทาง

ความร วชาการขอมลทตรงและจรง ไมลาสมย จะตองใช

ประกอบเปนหลกในการทำงาน แมในภาวะเรงดวน กใหใชขอมลและ

ความรเทาทจะแสวงหาได

36 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ตวอยางการแกปญหาของประชาชนในเขตชนบททกนพชและ

สตวมพษ ทำใหเจบปวยและเสยชวต เพราะความไมร ทงในเดกและ

ผ ใหญ เชน การบรโภคเมลดสบดำ เหดพษ เมลดมะกลำตาหน

ดวงนำมน ปลาปกเปา ฯลฯ เมอปญหาเกดจากความไมร การจดการ

ความรเรองพชและสตวมพษ สำหรบชมชนเขตชนบท โดยจดทำเปน

สอภาพพลกและ VCD เพอปองกนการปวยและตายในชมชนโดย

ไมจำเปน การคดเลอกวาพชพษ สตวพษใดเปนปญหาจรง กตองคนควา

ขอมลทางระบาดวทยา และเมอจะผลตสอกตองมความถกตองทาง

วชาการ ทงรปภาพและขอความ ตองเลอกเฉพาะสาระทจำเปนและ

กระชบ เขาใจงาย เมอผลตสอตนแบบเสรจ กตองนำไปทดสอบในชมชน

และนำกลบมาปรบใหเหมาะสม จงทำการผลตสอสำเรจรป ชชวนให

โรงพยาบาลชมชนและสถานอนามย ทดลองนำไปใชในชมชนวาวธการใด

จะมประสทธภาพและสอดคลองกบวถชวตของชมชนมากทสด ซง

ผลลพธสดทายทสามารถตรวจสอบได คอ ประชาชนในชมชนมความร

ความเขาใจเรองพชพษ สตวพษ และไมมการปวยหรอตายจากการ

บรโภคพชพษ สตวพษ อก

ประการท ๘ การสรางคน ใหมวธคด วธทำงาน ตลอดจนทศนะคตทถกตอง

ตามหลกแหงธรรม

เปนทงหนาทและความรบผดชอบทตองสรางใหคนรนหลง มขด

ความรทงดานวชาการและความสามารถในการจดการทจะประยกตใช

37ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ความรใหเกดผลลพธทด โดยมทงความคดรเรม สรางสรร มความเปน

ตวตนของตนเอง กลาคดในสงทแตกตางอยางมเหตผล

ประสบการณท งดานความสำเรจและไมสำเรจ ถายทอดให

คนรนหลงโดยไมตองลองผดลองถก เวนแตเรองใดสมควรใหไดรบ

ประสบการณตรง กสรางโอกาสใหไดทดลอง ฝกฝนดวยตนเอง

ทศนะคต เปนเครองกำหนดวธคด วธทำงานประการหนง จงตอง

ใหความสำคญกบบคลากรในองคกร ซงจะมาเปนกำลงหลกของ

หนวยงานตอไป ทศนะคตทถกตองตามหลกแหงธรรม เชน การเหน

ประโยชนของสวนรวมมากอนประโยชนสวนตน การยดมนในความ

ซอสตย สจรต การรจกใหเปนเครองผกมตร ฯลฯ ในเรองทศนะคตก

ปฏบตตนใหเหนเปนรปธรรม เปนแบบอยาง สมผสได ถอเปนการ

สอนงาน สรางคนทมประสทธผล

สงสำคญทสดในการสรางคน คอ การสงเสรมใหมโอกาสพฒนา

ไปสความดงามทางจตวญญาณ ใหเจรญทางปญญาจนสามารถเขาถง

หลกธรรม แมตนเองกตองฝกฝนไปพรอมกนดวย

38 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

ประการท ๙ การสรางเครอขาย ความรวมมอกบ กลยาณมตร พนธมตร

ความรวมมอทำใหเกดการเสรมพลง การขบเคลอนเรองทม

ประโยชนใหเกดผล ตองอาศยความร ความสามารถ ศกยภาพของ

บคคล องคกรทงภาครฐและภาคประชาชน รวมกนผลกดนทงงานใน

ความรบผดชอบของกลยาณมตร พนธมตร หรองานทเรารบผดชอบ

หลก ซงลวนมเปาหมายเดยวกน คอ การมสขภาวะทดของประชาชน

ดงน น การแสวงหากลยาณมตร พนธมตร และรวมงานอยางเปน

เครอขาย จงเปนวถการทำงานทสำคญ

เครอขายจงมทงภาควชาการ ภาคหนวยราชการ ภาคองคกร

ปกครองทองถน ภาคประชาสงคม ภาคสอสารสาธารณะ ภาคเอกชน

องคกรเอกชนเพอสาธารณะประโยชนซงไมแสวงหาผลกำไร

39ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

ประการท ๑๐ ความกลาหาญทจะทำในสงทถก ทควร

สงคมไทยมลกษณะเดนในการเปนสงคมเชงอปถมภ ดงนน ในการ

ทำงานโดยเฉพาะภาคราชการ มกจะมโอกาสเผชญกบการรองขอให

กระทำการในสงทอาจไมถก ไมควร จากผ ม อำนาจซงเปนไดท ง

ขาราชการฝายการเมองและฝายประจำระดบสงกวา หรอเอกชนทม

อำนาจเงน การไมโอนออน ผอนตามคำรองขอบางครงอาจสงผลกระทบ

ตอตนเองและครอบครวได

การประคองตนใหสามารถกระทำการตามหนาทใหสมบรณ

ทำการในสงทถกทควร ตองมความกลาหาญ เพราะการทำในสงทถก

ตอง อาจกระทบตอความกาวหนาในทางราชการ ไมวาจะเปนการเลอน

ชน เลอนขนเงนเดอน หรอผลประโยชนในรปแบบตางๆ เชน การไดรบ

โอกาสไปศกษาดงานตางประเทศ หรออาจถกขดขวางมใหงานในหนาท

รบผดชอบดำเนนไปอยางราบรนได

ความกลาหาญจงเปนคณธรรมในการทำงานทสำคญ ซงไดรบ

การถายทอด ปลกฝงจากครอบครว และครอาจารยทางเภสชศาสตร

ผซงเปนปชนยบคคลและเปนแบบอยางใหยดถอมาโดยตลอด

40 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

พธมอบรางวล “เภสชกรดเดนเพอสงคม” ครงท ๑ พ.ศ. ๒๕๕๒ และ แสดงความยนดกบ ภญ.ดร.กฤษณา ไกรสนธ

เภสชกรไทยคนแรกทไดรบรางวลแมกไซไซ พ.ศ.๒๕๕๒

มลนธเภสชศาสตรเพอสงคม

(Pharmacy for Society Foundation มภส/ PSF)

วนองคารท ๘ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๒

ณ หองประชม ชน ๑๐ อาคารนวตกรรมทางเภสชศาสตร

คณะเภสชศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ถนนพญาไท กทม.

สบเนองจาก เปาหมายและวตถประสงค ขอ ๒ ของมลนธ

เภสชศาสตรเพอสงคม ทมง “รเรม สรรสรางเภสชกรใหมบทบาทหนาท

ในการพฒนาสขภาพสงคม การบรหารจดการระบบยา ระบบสขภาพ

และการค มครองผ บรโภคดานสขภาพอยางถงพรอมดวยจรยธรรม

แหงวชาชพเภสชกรรม” มลนธจงมมตดำเนนการพจารณาคดเลอก

“เภสชกรดเดนเพอสงคม” เพอสรรหาเภสชกรทประกอบวชาชพเพอ

สงคมไดอยางถงพรอมดวยจรยธรรมแหงวชาชพเภสชกรรม เพอเปน

ขวญ กำลงใจ และเชดชเกยรต รวมทงเปนแบบอยาง ความภาคภมใจ

41ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

และแรงบนดาลใจในการประกอบวชาชพตามบทบาทหนาทของเภสชกร

ทกสาขา และนสตนกศกษาเภสชศาสตร ตอไป

ในการน มลนธเภสชศาสตรเพอสงคม จงรวมกบ คณะกรรมการ

จดประชมเตรยมการสมชชาเภสชกรรมไทย ๑๐๐ ป (พ.ศ. ๒๕๕๖)

สภาเภสชกรรม ศนยประสานงานการศกษาเภสชศาสตรแหงประเทศไทย

(ศ.ศ.ภ.ท.) จด พธมอบรางวล “เภสชกรดเดนเพอสงคม” พ.ศ.

๒๕๕๒ เพอเปนการประกาศเกยรตคณ “เภสชกรดเดนเพอสงคม” ทได

รบคดเลอกเปนคนแรกในป พ.ศ. ๒๕๕๒ โดยจะจดงานประกาศเกยรต

คณเภสชกรผทไดรบรางวลน ในวนท ๘ ธนวาคม ของทกป เพอรวม

ขบวนการสานตอ พฒนา และระลกถงวนสถาปนาวชาชพเภสชกรรม

และการศกษาเภสชศาสตร(แผนปจจบน) ในประเทศสยาม เมอวนจนทร

ท ๘ ธนวาคม พ.ศ. ๒๔๕๖ อยางสบเนองตอไป

ในป พ.ศ. ๒๕๕๒ มวาระสำคญ ทม เภสชกรคนแรกของโลกได

รบรางวลแมกไซไซ นนคอ เภสชกรหญง ดร.กฤษณา ไกรสนธ ซงเปน

หนงในผนำการเปลยนแปลงททำใหบทบาทของเภสชกรในการผลตยา

เพอสงคมเดนชดในระดบสากล เราจ งรวมกนแสดงความย นด และ

เลยงฉลองใหกบ เภสชกรหญง ดร.กฤษณา ไกรสนธ เภสชกรไทย

คนแรกทไดรบรางวลแมกไซไซ พ.ศ. ๒๕๕๒ และ เภสชกรวรวทย

กตตวงศสนทร เภสชกรดเดนเพอสงคม คนแรกของมลนธ

เภสชศาสตรเพอสงคม เพอรวมกนสรางขวญกำลงใจ ความภาคภมใจ

และแรงบนดาลใจในการประกอบวชาชพตามบทบาท อำนาจและหนาท

ของวชาชพเภสชกรรมไทยและการศกษาเภสชศาสตรในศตวรรษหนา

42 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

กำหนดการมอบรางวล ๑๐.๑๕-๑๐.๓๕ น. พธมอบรางวล “เภสชกรดเดนเพอสงคม” ครงท ๑

พ.ศ. ๒๕๕๒

✿ กลาวคำประกาศเกยรตคณ

โดย รศ.ภญ.ดร.พรเพญ เปรมโยธน

ประธานอนกรรมการคดเลอกเภสชกรดเดนเพอ

สงคม พ.ศ. ๒๕๕๒

✿ มอบรางวล เภสชกรดเดนเพอสงคม

โดย ภญ.สำล ใจด

ประธานมลนธเภสชศาสตรเพอสงคม

✿ กลาวประกาศเจตจำนงของ

เภสชกรดเดนเพอสงคม พ.ศ. ๒๕๕๒

โดย ภก.วรวทย กตตวงศสนทร

43ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμà �à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)

รายการพเศษ* ณ หองประชม ศศนเวศ จฬาลงกรณมหาวทยาลย

๑๗.๐๐-๒๐.๓๐ น. รวมกนแสดงความยนดและเลยงฉลองให

ภญ.ดร.กฤษณา ไกรสนธ

เภสชกรผไดรบรางวลแมกไซไซ พ.ศ. ๒๕๕๒

ภก.วรวทย กตตวงศสนทร

เภสชกรดเดนเพอสงคม พ.ศ. ๒๕๕๒

๑๗.๐๐-๑๘.๔๐ น. เสวนา:

ขบวนการขบเคลอนการเขาถงยา:

เพอรวมกนสรางระบบการใชยาทเหมาะสม

นำโดย

✿ นพ.มงคล ณ สงขลา

ประธานคณะกรรมการกำลงคนดานสขภาพ

แหงชาต

✿ นพ.วชย โชคววฒน

รองประธานกรรมการ คนทสอง

คณะกรรมการกองทนสนบสนนการสราง

เสรมสขภาพ

✿ นายภทระ คำพทกษ สอมวลชน

✿ เครอขายผปวย: นายนมตร เทยนอดม

มลนธเขาถงเอดส

✿ ภญ.ดร.กฤษณา ไกรสนธ รางวลแมกไซไซ

๒๐๐๙

44 àÀÊѪ¡Ã´Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á »ÃШӻ‚ ¾.È. òõõò

✿ รศ.ภก.ดร.วทยา กลสมบรณ

กรรมการสภาเภสชกรรม

ดำเนนรายการโดย

ผศ.ภญ.ดร.นยดา เกยรตยงองศล

หวหนาหนวยปฏบตการวจยเภสชศาสตรสงคม (วจภส.)

และ ผจดการแผนงานสรางกลไกเฝาระวง

และพฒนาระบบยา (กพย.) สสส.

๑๘.๔๐-๑๙.๐๐ น. ขบเสภา แสดงความชนชมผลงานเพอสงคม ของ

✿ ภญ.ดร.กฤษณา ไกรสนธ

✿ ภก.วรวทย กตตวงศสนทร

๑๙.๐๐-๒๐.๓๐ น. แสดงความยนดและรบประทานอาหารรวมกน

๒๐.๓๐ น. ปดงาน

¤³Ð͹ءÃÃÁ¡ÒäѴàÅ×Í¡ “àÀÊѪ¡Ã Õà ‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á” ¾.È. òõõò¤³Ð͹ءÃÃÁ¡ÒäѴàÅ×Í¡ “àÀÊѪ¡Ã Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á” ¾.È. òõõò

¤³Ð͹ءÃÃÁ¡ÒèѴ§Ò¹ÁͺÃÒ§ÇÑÅ “àÀÊѪ¡Ã Õà ‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á” ¾.È. òõõò ¤³Ð͹ءÃÃÁ¡Òà Ѵ§Ò¹ÁͺÃÒ§ÇÑÅ “àÀÊѪ¡Ã Õà´‹¹à¾×èÍÊѧ¤Á” ¾.È. òõõò

ÃÒ¹ÒÁ¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμÃ�à¾×èÍÊѧ¤Á ¾.È. òõõò - òõõö

ÁÙŹԸÔàÀÊѪÈÒÊμÃ�à¾×èÍÊѧ¤Á (ÁÀÊ)Pharmacy for Society Foundation (PSF)

เภสชกรดเดนเพอสงคมประจำป พ.ศ. ๒๕๕๒

เภสชกรนกสรางการเปลยนแปลงความเขมแขงของสงคมรวมรงสรรคคมครองสขภาพมหาชนทมชวนหวงผบรโภคสขสนตและปลอดภย เภสชกรวรวทย กตตวงศสนทรเปยมจรยธรรมลำบวรพสทธใสพฒนางานคมครองผบรโภคดวยหวใจตราบวนนประโยชนไดแกแผนดน นำแนวคดวทยาศาสตรสชมชนสรางงานเกดมรรคผลไมรสนยทธการสรางนำดเพอดมกนเชอมภาคในทองถนดอนมดแดง เดกนกเรยนไดดมนำปลอดภยไรสารตะกวในโรงเรยนทกหนแหงปลาสมปลอดสารพษทรายแรงปฏวตนำมนทอดซำแกรงดวยปญญา เภสชกรดเดนเพอสงคมเกยรตยศศกดศรสมกบคณคาแหงคณงามความดททำมาเพอสขภาพประชาสงคมไทย ใหตงจตมนศรทธาอดมการณเพอประชานนยงใหญเปนเภสชกรเพอสงคมตลอดไปมธมมะประจำใจตลอดกาล.

วรวทย กตตวงศสนทร

ISBN 978-974-235-829-7