karnatakaslec.files.wordpress.com · web view¥À²ÑªÀÄ wÀlÖuÀ¼À ªÉÄÃ¯É g£ÀßvÀ...

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÉÄÃ¯É G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄð vÀAqÀªÀÅ ¸À°è¹zÀ ªÀgÀ¢

¸ÀA¥ÀÄl-1

¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄ

15£ÉÃ K¦æ¯ï 2013

1

¥Àj«r¸ÀA¥ÀÄl 1

HLWG AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ¸À°èPÉ ¥ÀæªÀiÁt ¥ÀvÀæ i

¦ÃpPÉ ii-iv

¹éÃPÀÈw v-viii

PÉÆÃµÀ×PÀUÀ¼À ¥ÀnÖ Ix

CAQ CA±ÀUÀ¼À ¥ÀnÖ x-xi

²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÁgÁA±À

xii-xxiii

1. ¥ÀjZÀAiÀÄ 1

2. ªÀÄzsÀå¹ÛPÉzÁgÀgÀÄ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼À C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À

9

3. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ GAmÁUÀÄªÀ ¥Àæ¨sÁªÀ

18

4. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁåSÁå£À ªÀÄvÀÄÛ ¹ÃªÀiÁ ¤tðAiÀÄ

27

5. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ

43

6. ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀUÀðvÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ DqÀ½vÀ ZËPÀnÖ£À zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À

98

7. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ½UÁV ¤tðAiÀÄ ¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼ÀÄ

126

8. ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀªÀ¯ÉÆÃPÀ£À

133

C. CwgÀ¦°è d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉD. UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É

2

E. gÀvÀßVjªÀÄvÀÄÛ ¹AzÀÆzÀÄUÀð f¯ÉèUÀ¼À°è£À C©ªÀÈ¢Ý PÁAiÀÄðUÀ¼À ¸ÀÜVvÀ

F. UÉÆÃªÁzÀ°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ UÀtÂUÁjPÉ

G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ:C£ÀÄ§AzsÀ 1 : ªÀgÀ¢AiÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀgÁªÀÄ±ÉðC£ÀÄ§AzsÀ 2 : ¨sÀÆzÀÈ±Àå ªÀÄlÖzÀ°è fÃªÀªÉÊ«zÀå ¥ÁvÀæ ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉ ¥Àæ¸ÁÛ«¸ÀÄªÀÅzÀÄ

¸ÀA¥ÀÄl 2C£ÀÄ§AzsÀ 3 : ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ESA ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖC£ÀÄ§AzsÀ 1 : G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀ [HLWG]zÀ ¸ÀAAiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ gÀZÀ£É C£ÀÄ§AzsÀ 2 : HLWGAiÀÄ £ÀqÁªÀ½UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÉÃn ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄC£ÀÄ§AzsÀ 3 : HLWG AiÀÄ gÀZÀ£ÉUÀÆ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊVðPÀ vÀdÕgÀ ¸À«Äw (WGEEP)AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¹éÃPÀj¹zÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À ¸ÁgÁA±ÀC£ÀÄ§AzsÀ 4 : HLWG AiÀÄ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ «¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¹ gÀa¹zÀ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊVðPÀ vÀdÕgÀ ¸À«Äw (WGEEP)AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¹éÃPÀj¹zÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À ¸ÁgÁA±À.C£ÀÄ§AzsÀ 5 : WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É HLWG ¹éÃPÀj¹zÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉC£ÀÄ§AzsÀ 6 : WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À ªÉÄÃ¯É DgÀÄ

3

gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À «ªÀgÀuÉ C£ÀÄ§AzsÀ 7 : PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ½AzÀ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À «ªÀgÀuÉ.C£ÀÄ§AzsÀ 8 : gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀævÀÄåvÀÛgÀUÀ¼ÀÄ.

4

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÉÄÃ¯É G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðPÁj vÀAqÀªÀÅ ¸À°è¹zÀ

ªÀgÀ¢¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ²æÃªÀÄAvÀ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÀÆªÀð £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀwÛ£À zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ, ¥Àj¸ÀgÀ ¨sÀzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÁðAVÃt ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðPÁj vÀAqÀzÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼ÁzÀ £ÁªÀÅ «ªÉÃZÀ£ÀAiÀÄÄPÀÛ ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸À°èPÉUÁV C¼ÀªÀr¹PÉÆArgÀÄvÉÛÃªÉ.

1. qÁ||.PÉ.PÀ¸ÀÆÛjgÀAUÀ£ïªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ¸À»/- ¸À»/---------- ---------2. (¥ÉÆæ.¹.Dgï.¨Á§Ä) 3. (eÉ.JA.ªÀiË¸ÀÌgï)

¸À»/- ¸À»/---------- ---------4. (¥ÉÆæ.PÁAZÀ£ï ZÉÆÃ¥Àæ)

5. (qÁ. dUÀ¢Ã±ï Q±Áé£ï)

¸À»/- ¸À»/---------- ---------6. (zÀ±Àð£ï ±ÀAPÀgï)

7. (¸ÀÄ¤ÃvÁ £ÁgÉÊ£ï)

¸À»/- ¸À»/---------- ---------

5

8. (qÁ.¦.J¸ï.gÁAiÀiï) 9. (CdAiÀiï vÁåV)

¸À»/----------10. (qÁ. EAzÁætÂ ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ£ï)«±ÉÃµÀ DºÁé¤vÀgÀÄ

¦ÃpPÉ

¥À±ÀÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ, »ªÀiÁ®AiÀÄUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°ègÀÄªÀ CvÀåzÀÄãvÀªÁzÀ KPÉÊPÀ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀiÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæPÀÈwPÀ ¸ËAzÀAiÀÄð ºÁUÀÆ CvÀÄå£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ (11% jAzÀ 78%) £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¤PÉëÃ¥À ¤¢üAiÀiÁVzÉ. EAvÀºÀ KPÉÊPÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ, ¤gÀAvÀgÀ d£ÀªÀ¸Àw MvÀÛqÀUÀ½UÉ FqÁV C¥ÁAiÀÄªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄwÛzÉ ºÁUÀÆ «±ÀézÀ CvÀåAvÀ ¸ÀÆPÁëöäw ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶vÀUÉÆArzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï ZÉÊvÀ£ÀåUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ

6

CUÀvÀåªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀAqÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (MoEF)ªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊVðPÀ vÀdÕgÀ ¸À«Äw (WGEEP)AiÀÄ£Àß gÀa¹vÀÄ. £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½¸À®Ä ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¤¸ÀUÀðªÀ£ÀÄß gÀQë¸À®Ä PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À §UÉÎ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀ®Ä PÀæªÀÄªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ WGEEP AiÀÄ ¤AiÉÆÃd£ÉAiÀi GzÉÝÃ±ÀªÁVvÀÄÛ. WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ««zsÀ »vÁ¸ÀQÛzÁgÀgÀ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀAvÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÁðAVÃt ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄì UÉÆ½¸ÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ MoEF ªÀÅ

7

G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀ [HLWG]ªÀ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ºÁUÀÆ ªÁ¸ÀÛ«ÃPÀvÉAiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ««zsÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß eÁUÀgÀÆPÀªÁV ¥Àj²Ã°¹zÉ. UÁæªÀÄªÉÇAzÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ ¥ÀjUÀtÂ¹ 24 JA GvÀÛªÀÄ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï £ÉÆA¢UÉ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ «¸ÀÛøvÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ «ªÀÄ±ÉðAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹zÉ. vÀdÕgÀÄUÀ¼ÉÆA¢V£À ªÁå¥ÀPÀ ZÀZÉðAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹zÉ ; ªÀÄvÀÄÛ HLWGAiÀÄ «ªÀgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀÅ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1,64,280 Q«Ä2 ªÀgÉUÉ ºÀgÀrPÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ¢AzÀ zÀQëtzÀªÀgÉUÉ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÁÛ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 Q.«ÄÃ

8

«¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÉÊQ FUÁUÀ¯ÉÃ ±ÉÃ.60%gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¸ÁA¸ÀÌøw ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §A¢zÀÄÝ – ªÀiÁ£ÀªÀ DPÀæ«ÄvÀ ªÁ¸À, PÀÈ¶ ºÁUÀÆ vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À ¨sÀÆ«Ä (CgÀtå vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹) - ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ PÉÃªÀ® ±ÉÃPÀqÀ 41 gÀµÀÖ£Àß ªÀiÁvÀæ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è «¨sÀf¸À¯ÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À F £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÉÊQ CAzÁdÄ ±ÉÃPÀqÀ 37 gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ eÉÊ«PÀªÁV ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄwÛzÀÄÝ EzÀgÀ «¹ÛÃtðªÀÅ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 60,000 Q«Ä2

DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀj ±ÉÃPÀqÀ 37 gÀµÀÄÖ «¹ÛÃtðzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ eÉÊ«PÀ ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ »qÀÄªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ d£À¸ÁAzÀævÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ DVzÀÄÝ ¸ÀÄgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À (Protected Areas [Pas]), «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁt (World Heritage Sites [WHSs]), D£É

9

ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° PÁjqÁgïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À [ESA]UÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉAiÉÄAzÀÄ UÀÄwð¹ EzÀ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄPÉÌ [MoEF]C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉUÁV ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

»AzÉAzÀÆ PÀArgÀzÀAvÀºÀ C©üªÀÈ¢Ý AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀt ¨É¼ÀtÂUÉ¬ÄAzÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄwÛzÉÝ, zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ºÁ¤ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÁzÀ UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ°£ÀåPÁgÀPÀ PÁSÁð£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ C¸À»µÀÄÚvÁ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤µÉÃ¢vÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ ESAAiÀÄ ªÁå¦Û¬ÄAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ §UÉÎ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ

10

¤¢ðµÀÖ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÉ. ¥ÀnÖ ªÀiÁrgÀÄªÀ ¤µÉÃ¢vÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ ªÀiÁvÀæªÉÃ ¥Àj¸ÀgÀ C¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®èªÉA§ÄzÀ£ÀÆß ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ CAvÀºÀ ¤µÉÃzÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÁ¸ÀÛ«ÃPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃQzÉ. PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁr – CvÀå¢üPÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀ ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÁ« ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤°è¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀvÉUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁUÀÄªÀAvÀ ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀ C©üªÀÈ¢Ý ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ ºÉÃ½zÉ.

ªÀiÁ£ÀªÀ ªÀ¸ÀwAiÉÆA¢UÉ ¥ÁæPÀÈwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ KQÃPÀgÀtUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁzÀ PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è ¨É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀ PÁ¦ü vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EqÀÄQÌ ºÁUÀÄ ªÁAiÀÄ£ÁqÀÄ f¯ÉèUÀ¼À°è

11

¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ K®QÌ ¨É¼ÉAiÀÄªÀAvÀºÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÉßÃ» ¥ÀzÀÝwUÀ¼À£Àß PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArzÉ. ªÁ¸ÀÛªÀªÁV, ¥À²ÑªÀÄWÀlÖUÀ¼À°è d£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæPÀÈwAiÉÆA¢V£À EAvÀºÀ C«£Á¨sÁªÀ ¸ÀA§AzsÀªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀAqÀÄ HLWGAiÀÄÄ ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä GvÉÛÃf¹ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄ¸ÀªÀÄävÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹zÉ. GvÀÛªÀÄ DyðPÀvÉAiÉÆA¢UÉ ¥ÀæPÀÈwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀB±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ EAvÀºÀ ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀAvÀºÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæzÀ°è ¨sÀ«µÀå CqÀVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÁV PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄPÉÌ [MoEF] “¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ½UÁV ¤tðAiÀÄ ¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæ”ªÀ£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrzÉ.

F ªÀgÀ¢AiÀÄ°è «ªÀj¹gÀÄªÀAvÉ £ÁªÀÅ ²ÃWÀæ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÁUÀÆå ¸ÀºÀ

12

£ÁªÀÅ CxÉÊð¹PÉÆArgÀÄªÀ F §ºÀÄ DAiÀiÁªÀÄzÀ ±ÉæÃtÂ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀAvÀgÀ £À«ÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÝUÁV ªÀÄÄAzÁ¯ÉÆÃZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. ²æÃªÀÄAvÀ fÃªÀ ªÉÊ«zÀå (¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ), d® ªÀåªÀ¸ÉÜ, ¨sÀÆUÉÆÃ½PÀ ®PÀët, ºÀªÁªÀiÁ£À KgÀ½vÀªÀÇ ¸ÉÃjzÀAvÉ ªÀiÁ£ÀªÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥ÀzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ gÉÃSÁvÀäPÀªÀ®èzÀ ªÉÊ«zÀåªÀÄAiÀÄ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. EAvÀºÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ CvÀåUÀvÀåvÉAiÀÄ CA±ÀªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀAqÀÄ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¤¢ðµÀÖ PÁAiÀiðvÀAvÀæ gÀÆ¦¸À®Ä, CzÀgÀ ¸ÀAQÃtð WÀlPÀzÀ M¼À£ÉÆÃlªÀ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÁVzÉ. F »£Éß¯ÉAiÀÄ°è £ÀªÀÄUÉ FªÀgÉUÀÆ CxÀðªÁVgÀÄªÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ CAvÀUÀðvÀªÁV ºÀÄzÀÄVgÀÄªÀ eÁÕ£ÀzÀ ªÀÄÆ® CzÀgÀ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À ªÉÄÃ®àzÀgÀ ªÀiÁvÀæªÉÃ

13

DVzÉ. WGEEPAiÀÄ PÁAiÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀéAiÀÄA £ÀªÀÄä PÁAiÀÄð¥sÀ®¢AzÀ EAvÀºÀ ¸ÀAQÃtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ°è ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁV ¸ÀàzsÁðvÀäPÀ C©üªÀÈ¢Þ ¨ÉÃrPÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀAgÀPÀëuÉ ºÁUÀÆ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀgÀ fÃªÀ£ÁzÁgÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°vÀ ªÀiÁUÀðªÀ£ÀÄß C£ÉéÃ¶¸À§ºÀÄzÁVzÉ. PÉ®ªÀÅ ¥Àæw¨sÁ¥ÀÆtð ªÀåQÛUÀ½AzÀ ºÀ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÉ CzsÀåAiÀÄ£À £ÀqÉ¸À¨ÉÃQgÀÄªÀ PÉëÃvÀæªÀÅ EzÁVzÉ. F PÀÄjvÁV, £ÀªÀÄä ªÀÄÄA¢£À vÀ¯ÉªÀiÁgÀÄUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr CzÀgÀ CAvÀUÀðzÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß PÀÆ®APÀÄµÀªÁV CxÉÊð¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ £ÁªÀÅ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÉÛÃªÉ. EzÀjAzÀ §ºÀÄ¤AiÀÄvÁAPÀ GvÀÛªÀÄUÉÆ½¸ÀÄ«PÉAiÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À C£Àé¬Ä¸ÀÄ«PÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ §ºÀÄ ªÀiÁUÉÆÃð¥ÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ zÉÆgÉAiÀÄ§ºÀÄzÁVzÉ.

14

¸ÀAQë¥ÀÛªÁV ºÉÃ¼À¨ÉÃPÉAzÀgÉ, WGEEP

AiÀÄ ªÀgÀ¢UÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀzÀj ªÀgÀ¢AiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¢ÃWÀð ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è ¥ÁægÀA©üPÀ ºÀAvÀªÁVzÀÄÝ, ¸ÀÈ¶ÖPÀvÀð£À zÀÈ¶ÖAiÀÄ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀ-¥ÀæPÀÈwAiÀÄ ¸ÀA§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀgÀzÁ£ÀªÉÃ CxÀªÁ ±Á¥ÀªÉÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ £ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÀðj¸ÀÄªÀ CA±ÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖgÀÄvÀÛzÉ. F CA±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀÄ £ÀªÀÄä£ÀÄß ¤dªÁVAiÀÄÆ «¤ÃvÀgÀ£ÁßV¸ÀÄvÀÛzÉ.

¸ÀzÀ¸ÀågÀÄG£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ

PÁAiÀÄðvÀAqÀ

15

CAVÃPÁgÀ

G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄð vÀAqÀ (HLWG)ªÀÅ ªÉÆzÀ®Ä vÀªÀÄUÉ F CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀ, CvÀåAvÀ ¸ÀªÁ°£ÀzÁÝVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉ ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¸ÀAQÃtð ªÀåªÉÜAiÀÄ°è C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼ÉgÀqÀ£ÀÆß ¸ÀªÀÄ£ÁV ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°¸ÀÄªÀ ªÀiÁUÉÆÃð¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß PÀAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸À®ÄªÁV F PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀ»¹zÀÝPÉÌ ²æÃªÀÄw.dAiÀÄAw £ÀlgÁd£ï, ªÀiÁ£Àå gÁdåzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå SÁvÉ ¸ÀaªÀgÀÄ (¸ÀévÀAvÀæ G¸ÀÄÛªÁj) gÀªÀjUÉ vÀªÀÄä PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß C¦ð¸ÀÄvÀÛzÉ.

HLWG UÉ ªÀ»¹zÀÝ PÁAiÀÄðzÀ°è §ºÀÄ¤AiÀÄvÁAPÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄß, ««zsÀ zÀvÁÛA±À ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ»wUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄðUÀvÀUÉÆ½¸À®Ä, HLWG AiÀÄÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨ÁºÁåPÁ±À

16

¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀA¸ÉÜ (ISRO) ªÀÄvÀÄÛ ¤¢ðµÁÖV ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀÆgÀ¸ÀAªÉÃ¢ PÉÃAzÀæ (NSRC)UÀ¼À vÀdÕvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉZÁÑV CªÀ®A©vÀªÁVvÀÄÛ. «±ÉÃµÀªÁV, NSRC AiÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀgÁzÀ qÁ||.«.PÉ.zsÀqÀªÁ¯ï gÀªÀgÀÄ MzÀV¹zÀ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀPÉÌ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ vÀªÀÄä ¥ÁæªÀiÁtÂPÀ ±ÁèWÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ F «±ÉÃµÀ AiÀÄvÀßzÀ J¯Áè ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼À°è ±ÀæªÀÄªÀ»¹ PÁAiÀÄð¤ªÀð»¹zÀ NSRC AiÀÄ qÁ|| ZÀAzÀæ±ÉÃRgï eÁ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ.f.gÁd±ÉÃRgïgÀªÀjUÉ vÀªÀÄä ±ÁèWÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ. HLWG AiÀÄ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¤jÃPÉëUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÆtð dªÁ¨ÁÝjAiÀÄ£ÀÄß F «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ªÀ»¹PÉÆArzÀÝgÀÄ. C®èzÉ F GzÉÝÃ±ÀPÁÌV E¸ÉÆæÃ¢AzÀ CUÀvÀå«zÀÝ J¯Áè jÃwAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀ E¸ÉÆæÃzÀ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÁzÀ qÁ||.PÉ.gÁzsÁPÀÈµÀÚ£ïgÀªÀgÀ£ÀÄß ¸Àäj¸ÀÄvÉÛÃªÉ.

17

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À (ESA) UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁzÀ PÀæªÀÄ«zsÁ£ÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ ¥ÀgÁªÀÄ±Àð£ÀPÁÌV HLWG AiÀÄÄ qÁ||.ªÉÊ.«.J£ï.PÀÈµÀÚªÀÄÆwð, ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀÆgÀ ¸ÀAªÉÃ¢ PÉÃAzÀæ, qÁ||.«.©.ªÀÄzsÀÄgï, rÃ£ï, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ¸ÀA¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæ.¸ÀÄ¨sÁµï D±ÀÄvÉÆÃµï, EA¢gÁUÁA¢ü gÁ¶ÖçÃAiÀÄ CgÀtå CPÁqÉ«Ä gÀªÀgÀÄUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£ÀgïC©ü¥ÁæAiÀÄ ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸À®ÄªÁV PÉÆÃjvÀÄ. C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀ PÀæªÀÄ«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀgÁªÀÄ±ÉðUÉÆÃ°¸À®Ä F «eÁÕ¤UÀ¼À G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ªÀÈwÛ¥ÀgÀvÉAiÀÄ£ÀÄß £ÁªÀÅ ±ÁèX¸ÀÄvÉÛÃ£É.

WGEEP ªÀgÀ¢°è ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ««zsÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄµÁ×£ÀUÀ¼À PÀÄjvÁV vÀªÀÄä vÀªÀÄä ¸ÀàµÀÖ C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄªÀAvÉ £ÁªÀÅ

18

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ 6 gÁdåUÀ¼À ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¹zÉªÀÅ. F ¸ÀA§AzsÀªÁV ¸ÀzÀj gÁdåUÀ¼ÀÄ F «ZÁgÀuÉAiÀÄ°è vÀªÀÄäUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÁvÀäPÀ ¸ÀàµÀÖ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¹zÀÝ®èzÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À C¢üPÁjUÀ¼À ªÀÄÄSÁAvÀgÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀzÉÆA¢UÉ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¹zÉÝÃ C®èzÉ CAvÀzÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ ZÀZÉðUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸ÀÄÛw ¥Àr¹zÀªÀÅ. ªÀÄÄAzÀªÀgÉzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ªÀÄºÁgÁµÀÖç, UÉÆÃªÁ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À gÁdåUÀ¼À ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÉÆqÀ£É CªÀgÀ ¸ÀA¥ÀÄl ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ºÁUÀÆ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¥Àæw¤zsÀUÀ¼ÉÆqÀ£É (««zsÀ ¥ÀPÀëUÀ½UÉ ¸ÉÃjzÀ ¸ÀA¸Àvï ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ºÁUÀÆ ±Á¸ÀPÀgÀÄUÀ¼À) ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ. F jÃwAiÀiÁV gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, CzÀgÀ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ, ±Á¸ÀPÁAUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C¢üPÁjUÀ¼ÉÆqÀ£É £ÀqÉ¹zÀ ¸ÀAªÀºÀ£À¢AzÁV PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ vÀ£Àß

19

PÀgÀqÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀ°è ªÀiË®åAiÀÄÄvÀ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ ®¨sÀåªÁzÀªÀÅ. PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ gÁdåªÀÄlÖzÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ±Á¸À£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ®Æè «±ÉÃµÀªÁV ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ E¯ÁSÉAiÀÄ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ½UÉ vÀ£Àß zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.

WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ HLWG

AiÀÄÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ / ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ½UÉ EzÉÃ jÃwAiÀÄ PÉÆÃjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¹zÀÄÝ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ F PÀÄjvÁV ¸À°è¹zÀ ¸ÀªÀÄUÀæ ¥Àæw¸ÀàAzÀ£ÀUÀ½UÉ £ÀªÀÄä PÀÈvÀdÕvÉAiÀÄ£ÀÄß C¦ð¸ÀÄvÉÛÃªÉ.

ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ªÀÄlÖzÀ°è, ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæªÀÄÄR vÀdÕgÀÄ, ªÀÈwÛ¥ÀgÀgÀÄ J£ï.f.NUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ HLWG AiÀÄÄ ¸ÀAªÀ»¹vÀÄ. CzÁV ¸ÀªÀÄUÀæªÁV J®ègÀ

20

ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ªÁå¥ÀPÀªÁV £ÀªÀÄÆ¢¸À®Ä ¸ÁzsÀå«®è¢zÀÝgÀÆ PÉ®ªÀgÀ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦¹zÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ HLWG AiÀÄ «µÀzÀ ZÀZÉðAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝ ¥ÉÆæÃ.Dgï.ªÉÊzÀå£ÁxÀ£ï, ¤ªÀÈwÛ ¨sÀÆ«eÁÕ£À ºÁUÀÆ ¨sÀÆUÉÆÃ¼À±Á¸ÀÛç ¥ÁæzsÁå¥ÀPÀgÀÄ, DAzÀæ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, qÁ|| ¨Á®PÀÈµÀÚ, G¥À ¥ÀæzsÁ£À ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀÆªÉÊeÁÕ¤PÀ ¸ÀªÉÃðPÀët ¸ÀA¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæ.PÉ.Dgï.¸ÀÄ§æºÀätå ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀÆ«eÁÕ£À ¸ÀAWÀ gÀªÀgÀÄUÀ½UÉ vÀ£Àß zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« PÁjqÁgÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ C¥ÀæyªÀÄ vÁAwæPÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀiÁUÀðzÀ±Àð£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¥ÉÆæÃ.«.©.ªÀiÁxÀÆgï ªÀÄvÀÄ qÁ||.ªÉÊ.«.dºÁ¯Á gÀªÀjUÉ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¹zÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ

21

ªÉÄÃ°éZÁgÀt PÉÃAzÀæzÀ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉ PÀÄjvÀAvÉ E¸ÉÆæÃzÀ dAiÀÄgÁªÀÄ£ïgÀªÀgÀÄ CvÀÄåvÀÛªÀÄ ªÀiÁ»w MzÀV¹zÀgÀÄ.

WGEEP AiÀÄ ¥ÉÆæÃ.ªÀiÁzsÀªï UÁrÎ¯ï gÀªÀgÉÆA¢UÉ £ÀqÉ¹zÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£ÀAiÀÄÄ HLWG

AiÀÄÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ªÀÄlÖzÀ°è £ÀqÉ¹zÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸À¨sÉUÀ¼À°è MAzÁVzÉ. HLWG AiÀÄ ªÉÊAiÀÄQÛPÀ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ ¥ÉÆæÃ.ªÀiÁzsÀªï UÁrÎÃ¯ï gÀªÀgÉÆA¢UÉ £ÀqÉ¹zÀ ªÁå¥ÀPÀ ¸ÀAªÀºÀ£ÀzÀ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖPÀUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è CªÀjUÉ EgÀÄªÀ GvÁìºÀ ªÀÄvÀÄÛ §zÀÞvÉ JzÀÄÝ PÁtÄwÛvÀÄÛ. ¥ÉÆæÃ ªÀiÁzsÀªï UÁrÎÃ¯ï ºÁUÀÆ WGEEPAiÀÄ EvÀgÉ ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÀqÉ¹zÀ ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ HLWG UÉ ªÀiË®åAiÀÄÄvÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÀªÀÅ.

HLWG AiÀÄÄ PÉÊUÉÆAqÀ «±ÉèÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®å ¤zsÀðgÀuÉUÁV ºÀ®ªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ C®ªÀÅ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹zÀgÀÄ. F ¥ÉÊQ gÁdå fÃªÀ ªÉÊ«zÀå

22

ªÀÄAqÀ½UÀ¼ÀÄ, gÁdå ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄAqÀ½UÀ¼ÀÄ (SPCBs) ªÀÄvÀÄÛ mÁæ¦PÀ¯ï ¨ÉÆmÁ¤PÀ¯ï UÁqÀð£ï E£ïìnlÆåmï, PÉÃgÀ¼À gÁdå «zÀÄåvï ªÀÄAqÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁðlPÀ «zÀÄåvï ¥Àæ¸ÀgÀt ¤UÀªÀÄ (PÉ¦¹J¯ï), UÀ¼ÀÄ G¯ÉèÃT¸À§ºÀÄzÁzÀ PÉ®ªÀÅ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, EªÀÅUÀ¼ÀÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ »rzÀÄ fÃªÀªÉÊ«zÀå ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄªÀgÉUÀÆ ««zsÀ CA±ÀUÀ¼À® PÀÄjvÀÄ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÀªÀÅ.

EªÉÃ C®èzÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ««zsÀ CA±ÀUÀ¼À §UÉÎ ªÀiË®åAiÀÄÄvÀ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrzÀ ºÀ®ªÁgÀÄ vÀdÕgÀÄ, C£ÀÄ¨sÀªÀªÀÅ¼Àî ªÀÄvÀÄÛ eÁÕ£ÀªÀÅ¼Àî £ÁUÀjÃPÀgÀÄ, GzÀåªÀÄ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ¸ÀAWÀUÀ¼ÀÄ, «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ, ²PÀët vÀdÕgÀÄUÀ¼À£ÀÄß HLWG AiÀÄÄ ¨sÉÃn ªÀiÁrvÀÄ. HLWGAiÀÄÄ PÉ®ªÀÅ ¥ÀæSÁåvÀ J£ï.f.N UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀÄðPÀvÀðgÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÀqÉ¹zÀ ¸À¨sÉAiÀÄ®Æè ¸ÀºÀ C£ÀÄPÀÆ®UÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉ¬ÄvÀÄ.

23

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¹éÃPÀÈvÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À MzÀV¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀ AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀ, CzÀgÀ®Æè «±ÉÃµÀªÁV ²æÃªÀÄw.EAzÀÄ ¥ÀmÁßAiÀÄPï, dAn ¸À®ºÉUÁgÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄÄªÀ ªÀÈwÛ¥ÀgÀgÀÄ PÀÄ.GgÀét ªÉÄ£À£ï (¥À&C)gÀªÀjUÉ HLWG AiÀÄÄ zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼À£ÀÄß C¦ð¸ÀÄvÀÛzÉ.

qÁ|| C«Ävï ®ªï, G¥À¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉgÀªÀgÀÄ HLWG AiÀÄ PÁAiÀiÁðZÀgÀuÉAiÀÄ »AzÉ ¥ÀæªÀÄÄR ±ÀQÛAiÀiÁVzÀÝgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ HLWG AiÀÄÄ EªÀgÀ C®¨sÀåvÉ¬ÄAzÀ EAvÀºÀ MAzÀÄ «±ÉÃµÀªÁzÀ PÁAiÀiðªÀ£ÀÄß AiÀÄ±À¹éAiÀiÁV ¤ªÀð»¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄwÛgÀ°®è.

¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ¸ÉAmï D¥sÀgï JPÀì£À¯É£ïì¥ÉÆæÃUÁæªÀiï£À

24

²y¯ÁªÀ¸ÉÜAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÁ PÉÃAzÀæ, zÉºÀ° «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ «eÁÕ¤UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ, CzÀgÀ®Æè «±ÉÃµÀªÁV qÁ|| gÁPÉÃ±ï PÀÄªÀiÁgï ªÀÄvÀÄÛ ²æÃ.¥ÀAPÀeï PÀÄªÀiÁgïgÀªÀjUÉ HLWG AiÀÄÄ PÀÈvÀdÕvÉAiÀÄ£ÀÄß C¦ð¸ÀÄvÀÛzÉ

WGEEPAiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ºÀ®ªÀÅ CA±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ qÁ|| f.«.¸ÀÄ§æªÀÄtåA gÀªÀgÀ CzÀÄãvÀ ¥Àæ¸ÀÄÛwAiÀÄ£ÀÄß ¸Àäj¹PÉÆ¼Àî§AiÀÄ¸ÀÄvÉÛÃªÉ. £ÀªÀÄäUÀ¼À°è PÉ®ªÀgÀÄ CygÀ¦¼ÉîöÊ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄAqÁå eÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ºÀ®ªÀÅ «ªÁzÀUÀ¼À GzÀãªÀzÀ »£Éß¯ÉAiÀÄ£ÀÄß qÁ|| £À½¤ ¨sÀmïgÀªÀgÀ «ªÀgÀuÉ¬ÄAzÀ w½zÀÄPÉÆArgÀÄvÉÛÃªÉ. ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ »jAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ CAgÉ qÁ|| J¸ï.PÉ.RAqÀÆj, qÁ ¸ÀvÀå¥Àw ªÀÄvÀÄÛ qÁ §ªÀÄð£ï gÀªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ MzÀV¹zÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß HLWG

25

AiÀÄÄ ¹éÃPÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. HLWG AiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ §UÉÎ wÃªÀæ D¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀ»¹zÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¹zÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ ¸ÀaªÀ¯ÁAiÀÄzÀ PÁAiÀÄðzÀ²ð, qÁ|| «.gÁdUÉÆÃ¥Á®£ïgÀªÀjUÉ HLWG AiÀÄÄ vÀ£Àß C©ü£ÀAzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ.

26

PÉÆÃµÀ×UÀ¼À ¥ÀnÖ

PÉÆÃµÀ×PÀ 1

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ««zsÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è JvÀÛgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ

PÉÆÃµÀ×PÀ 2

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁzÀ ««zsÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ

PÉÆÃµÀ×PÀ 3

¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉUÁV G¥ÀAiÉÆÃV¹zÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ (¥ÀzÀgÀUÀ¼ÀÄ)

PÉÆÃµÀ×PÀ 4

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøw ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¸À¸ÀåªÀUÀðUÀ¼ÀÄ

PÉÆÃµÀ×PÀ 5

¥À¹ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ESA ªÀÄvÀÄÛ ESA

gÀ»vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÁAzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ

PÉÆÃµÀ×PÀ 6

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, ESA, Pas+WHSs

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÁå¦ÛUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄzÀ°è §gÀÄªÀ

27

««zsÀ gÁdåUÀ¼À vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ CrAiÀÄ°è §gÀÄªÀ MlÄÖ «¹ÛÃtð

PÉÆÃµÀ×PÀ 7

¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ vÁ®ÆèQ£À°è ESA ªÁå¦UÉ §gÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼À ¸ÀASÉå, vÁ®ÆèQ£À MlÄÖ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ gÁdåUÀ¼À vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è ESA ªÁå¦ÛAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À

28

avÀæUÀ¼À ¥ÀnÖavÀæ-1

WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É (C) ‘¥ÀgÀªÁV’ ªÀÄvÀÄÛ (D) ‘ªÀåwjPÀÛªÁV’ «¨sÁUÀUÀ¼À°è ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ºÀAaPÉ «£Áå¸À

avÀæ-2

WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É (C) ‘¨ÉA§°vÀ’ ªÀÄvÀÄÛ (D) ‘¨ÉA§®gÁ»vÀå’ JA§ JgÀqÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼À ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À DªÀvÀð£À ºÀAaPÉUÀ¼ÀÄ

avÀæ-3

¸ÀÆavÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½UÉ ‘ªÀåwjPÀÛªÁV’ JA§ «¨sÁUÀzÀ°è ¸À«ÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ºÀAaPÉ «£Áå¸À

avÀæ-3C

¸ÀÆavÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½UÉ ‘¥ÀgÀªÁV’ JA§ «¨sÁUÀzÀ°è ¸À«ÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ºÀAaPÉ «£Áå¸À

avÀæ-4

JgÀqÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ««zsÀ CA±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À® DªÀvÀð£ÀªÁgÀÄ

29

ºÀAaPÉ «£Áå¸À

avÀæ-5

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À GvÀÛgÀ vÀÄ¢AiÀÄ CAZÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ vÀ¦Û £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀAvÉ ºÀ®ªÀÅ £À¢UÀ¼À GUÀªÀÄ ºÁUÀÆ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀAiÀiÁAiÀÄð¢éÃ¥ÀzÀ £ÀPÉë

avÀæ-6

vÀ¦Û £À¢ zÀQëtPÉÌ §gÀÄªÀ UÀÄdgÁvï£À 7 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄPÉÌ §gÀÄªÀ 188 vÁ®ÄèPÀÄUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ¢éÃ¥À ¨sÁUÀzÀ £ÀPÉë - ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À GvÀÛgÀzÀ vÀÄ¢AiÀÄ «Äw

avÀæ-7

ESA£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ««zsÀ zÁÝA±ÀUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ PÉÊUÉÆAqÀ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ AiÉÆÃfvÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ

30

avÀæ-8

¸À¸ÀågÁ² ºÁUÀÆ ¨sÀÆ¢PÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆrUÉgÉ vÁ®ÆèPÀÄ.

avÀæ-9

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆrUÉgÉ vÁ®ÆèPÀÄ.

avÀæ-10

ªÀÄÆrUÉgÉ vÁ®ÆèQ£À ESA£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±À.

avÀæ-11

ESA UÀ¼À ªÉÄÃ¯É WGEEPAiÀÄ ESZUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ªÀÄÆrUÉgÉ vÁ®ÆèPÀÄ.

avÀæ-12

¥À²ÑªÀÄ UÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸À¸ÀågÁ² ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆºÉÆ¢PÉ

avÀæ-13

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À ºÁUÀÆ d®gÁ²UÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¥À²ªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±À.

avÀæ-14

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ¸ÀzÀ°è ¥ÁæPÀÈwPÀ ¸ÀA¥ÀvÀÛ£ÀÄß ««zsÀ ºÀAvÀzÀ°è vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ

31

WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.

avÀæ-15

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CgÀtå «WÀl£ÉUÉ M¼À¥ÀnÖgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.

avÀæ-16

««zsÀ d£À¸ÀASÁå ¸ÁAzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ

avÀæ-17

ESA, Pas and WHS (£ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À, gÀQëvÀ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁt)UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±À

avÀæ-18

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ESA ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ ªÀ£ÀåfÃ« PÁjqÁgÀÄUÀ¼ÀÄ (ºÀÄ° ªÀÄvÀÄÛ D£É)

avÀæ-19

UÀÄdgÁvï£À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.

32

avÀæ-20

UÀÄdgÁvï£À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ESA UÀ¼ÀÄ

avÀæ-21

UÉÆÃªÁzÀÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.

avÀæ-22

UÉÆÃªÁzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ESA UÀ¼ÀÄ

avÀæ-23

ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.

avÀæ-24

ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ESA UÀ¼ÀÄ

avÀæ-25

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.

avÀæ-26

PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ESA UÀ¼ÀÄ

avÀæ-27

PÉÃgÀ¼ÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ

33

¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.avÀæ-28

PÉÃgÀ¼ÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ESA UÀ¼ÀÄ

avÀæ-29

vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ.

avÀæ-30

vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ESA UÀ¼ÀÄ

avÀæ-31

¥Àæ¸ÁÛ«vÀ PÉÃAzÀæzÀ WÀlPÀUÀ¼ÀÄ.

34

²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÁgÁA±À

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½UÉ F vÀPÀëtzÀ ¤UÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À CUÀvÀå«zÉAiÉÄA§ CA±ÀªÀ£ÀÄß F ªÀgÀ¢AiÀÄ ««zsÀ CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è ¸À°è¹gÀÄªÀ CªÀ¯ÉÆÃPÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀZÉðUÀ¼ÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁV ºÁUÀÆ ¤¸ÀìA¢UÀÞªÁV «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À CAzÁdÄ 1,64,280 Q«Ä2

UÀ¼À ¥ÉÊQ PÉÃªÀ® ±ÉÃ.41 gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛªÉ. £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ «¹ÛÃtðªÀÅ CAzÁdÄ ±ÉÃ.37 DVzÀÄÝ, EzÀÄ MlÄÖ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ±ÉÃ.90 DVgÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ C£À£Àå £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ªÉÃUÀªÁV £À²¸ÀÄwÛgÀÄªÀ »£Éß¯ÉAiÀÄ°è £ÁªÀÅ F ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrgÀÄvÉÛÃªÉ. F ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ½AzÀ ºÉÆgÀºÉÆªÀÄÄäªÀ

35

PÁAiÀÄðUÀ¼À dgÀÆgÀÄ C£ÀÄµÁ×£ÀªÀÅ CUÀvÀå«zÉAiÉÄAzÀÄ ªÀÄvÉÆÛªÉÄä MwÛ ºÉÃ¼À¨ÉÃQ®è, DzÀgÀÆ, £ÁªÀÅ ¥Àæw DgÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ F ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄ ªÀÄºÉÆÃ£ÀßvÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåªÀ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸À®Ä vÀªÀÄäUÀ¼À ¥ÁæªÀiÁtÂPÀ §zÀÝzÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀæzÀ²ð¸ÀÄªÀÅªÉAzÀÄ ¨sÁ«¹gÀÄvÉÛÃªÉ. PÉ®ªÀÅ ¸ÁªÀiÁ£Àå ªÀÄvÀÄÛ ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß FUÁUÀ¯ÉÃ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À®Ä C¼ÀªÀr¹PÉÆArªÉAiÉÄA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄä UÀªÀÄ£ÀPÀÆÌ ¸ÀºÀ §A¢gÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÁªÀvÀð£ÉAiÀiÁzÀ°è, CAvÀºÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß MwÛ ºÉÃ¼ÀÄwÛzÉÝÃªÉAzÀÄ w½AiÀÄÄªÀÅzÀÄ. ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À ¸ÁgÁA±ÀªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. C. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ

¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉ

36

1. ¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆgÀÆ¥À±Á¸ÀÛçzÀ ¥Àj¨sÁµÉAiÀÄ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «ªÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ C®¨sÀåvÉAiÀÄ »£Éß¯ÉAiÀÄ°è AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀðvÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è §gÀÄªÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀÄdgÁvï£À GvÀÛgÀ vÀÄ¢AiÀÄ UÀr (vÀ¦Û £À¢AiÀÄ zÀQët¨sÁUÀ)AiÀÄªÀgÉV£À vÁ®ÄèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉUÉ M¼À¥Àr¹PÉÆArzÉ. DgÀÄ gÁdåUÀ¼À 188 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÀÄÝ F ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ 80-22026’ N ªÀÄvÀÄÛ 72055’-78011 E gÀªÀgÉUÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1,64,280 Q.«ÄÃ2 «¹ÛÃtð«zÀÄÝ GvÀÛgÀzÀ vÀ¦Û £À¢¬ÄAzÀ »rzÀÄ zÀQëtzÀ PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁjAiÀÄªÀgÉUÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 Q.«Ä ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß G£ÀßvÀ ±ÉæÃtÂ

37

(¢ÃWÀðªÀÈvÁÛ¨sÀ) ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ 0 jAzÀ 2674 gÀªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÀÝUÀ® 10 Q.«ÄÃ (QjzÁzÀ ©AzÀÄ) jAzÀ 200 Q.«Ä (ªÁå¥ÀPÀ ©AzÀÄ)gÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ

2. HLWG ªÀw¬ÄAzÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 60,000 Q«Ä2

ªÁå¦ÛAiÀÄ (¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À® MlÄÖ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ±ÉÃ.37gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±À) £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ (ESA) UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ 6 gÁdåUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ 1500 Q.«Ä CAvÀgÀzÀ ¸À¸ÀågÁ²UÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ «±Àé¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ESA UÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉAiÀÄ ªÀÄlÖªÀÅ MAzÀÄ UÁæªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. IRS LISS III ¤AzÀ gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðzÀ «zsÀzÀ

38

ªÉÄÃ°£À ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¥ÀzÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆzÀÈ±ÀåªÀÄlÖzÀ ¸ÀÆZÀåAPÀUÀ¼À£ÀÄß (24JA GvÀÛªÀÄ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï£ÉÆA¢UÉ) £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À (ESA) UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉUÉ DzsÁgÀªÁV §¼À¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 50 zÀ±À®PÀë d£ÀgÀÄ £É¯É¹gÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ¥ÁæAiÀÄ±ÀB ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöäªÀ®èzÀ (Non ESA) ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. CzÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ HLWG UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÀPÀëtªÉÃ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉUÉÆ¼À¥Àr¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG

AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. vÀPÀëtzÀ PÀæªÀÄzÀ CUÀvÀå«zÉ. F ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁrgÀÄªÀ C©üªÀÈ¢Þ

39

¤AiÀÄAvÀætªÀÅ ¸ÀzÀj C¢ü¸ÀÆavÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛzÉ.

3. «ªÀÄ±ÉðUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀUÀ¼À°è£À ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉUÉ C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ ESA £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

D. ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj¸ÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¤§ðAzsÀ.

4. £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÁqsÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÁªÀ±Á°AiÀiÁV ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀAvÀºÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ESA

ªÁå¦ÛAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ¤§ðA¢¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæuÁvÀäPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DAiÀiÁ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ CUÀvÀåªÉAzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ EvÀgÉ J¯Áè ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ C©üªÀÈ¢Ý PÁAiÀÄðUÀ½UÉ C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä

40

CªÀÅUÀ¼À MmÁÖgÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÝAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäªÁV ¥Àj²Ã°¹ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

5. ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è UÀtÂUÁjPÉ, PÀ®ÄèUÀtÂUÁjPÉ (PÁéj) ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀ¼ÀÄ UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤µÉÃzÀªÀÅ eÁjAiÀiÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ. ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ J¯Áè UÀtÂ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ªÀÄÄA¢£À 5 ªÀµÀðUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV UÀtÂUÁjPÉ UÀÄwÛUÉAiÀÄ ¥ÀgÀªÁ£ÀV CªÀ¢üAiÀÄ ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄÄPÀÛUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

6. ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ GµÀÚ«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À¨ÁgÀzÀÄ. d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀéAiÀÄ C£ÀÄªÀÄw¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. (a) ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ºÀAvÀzÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ¸ÀA¥ÀÆtð CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁUÀÄªÀªÀgÉUÀÆ

41

±ÀÄµÀÌ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀ¤µÀÖ ±ÉÃ.30 gÀµÀÄÖ £À¢ ºÀj«£ÉÆA¢UÉ vÀqÉgÀ»vÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ºÀjªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.(b) CAvÀºÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ £À¢UÀ¼À ºÀj«£À ªÀiÁzÀj ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ºÁUÀÆ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ £ÀµÀÖzÀ PÀÄjvÁV ¸ÀA¥ÀÆtð CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ.(c) AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ PÀ¤µÀÖ PÀAvÀgÀªÀÅ 3 Q.«Ä EzÉAiÉÄA§ÄzÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ®Æè £À¢ vÀ¥Àà°£À ±ÉÃ.50QÌAvÀ®Æ ¥ÀjuÁªÀÄPÉÆÌ¼À ¥ÀqÀÄwÛ®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.

7. ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄ«PÉ (Environmental Impact Assessment [EIA]) C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀªÀ£À ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÆß ¸ÀºÀ C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÉÝAzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄ ºÁUÀÄ ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

42

8. ‘PÉA¥ÀÄ’ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ J¯Áè PÁSÁð£ÉUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤µÉÃ¢¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. CzÁV ‘£ÉÃgÀ¼É’ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉAiÀÄAvÀºÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ §gÀÄªÀÅzÀjAzÀ F ªÀ®AiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzsÀ«gÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ ¤AiÀÄAwæ¸À®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ ±ÀæªÀÄªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

9. 20,000 «Ä2 UÀ½VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À «¹ÛÃtðzÀ PÀlÖqÀ CxÀªÁ ¤ªÀiÁðt AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è. mË£ï¶¥ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±Á©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤µÉÃ¢¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

10. EvÀgÉ J¯Áè ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß EIA C¢ü¸ÀÆZÀ£É 2006gÀ ªÀ®AiÀÄ ‘J’

43

AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À CrAiÀÄ°è ¥Àj¸ÀgÀ C£ÀÄªÀÄwUÉ M¼À¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

11. ESA ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À CgÀtå ¥ÀxÀUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑªÀj ¸ÀÄgÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀÄªÀÅzÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ESA

ªÀ®AiÀÄzÀ°è CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÀÄw ¥ÀqÉAiÀÄ¨ÉÃPÁzÀ°è, Cfð £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ ºÀAvÀ¢AzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£Á ºÀAvÀzÀªÀgÉUÀÆ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ J¯Áè ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ E¯ÁSÉAiÀÄ CAvÀeÁð®zÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ gÁdåzÀ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ°è ¥ÀæPÀn¸ÀÄªÀÅzÀÄ

12. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ESA ªÀ®AiÀÄzÀ 10 Q.«Ä CAvÀgÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄªÀ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÀÄw [Environment Clearance (EC)] CUÀvÀå«zÀÝ°è, CAvÀºÀÄzÀ£ÀÄß EIA C

44

¢ü¸ÀÆZÀ£É 2006gÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ ¤AiÀÄAwæ¸À®àqÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

13. ¤zsÁðgÀ gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¤AiÀÄAvÀæt ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ HLWGAiÀÄÄ ESA ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ, DzÀgÉ, EzÀgÉÆnÖUÉ, zÀvÁÛAiÀÄA±À ªÉÄÃ°éZÁgÀ£Á ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁgÀ gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ.

14. DqÀ½vÀ ZËPÀlÖ£ÀÄß eÁjUÉÆE¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¤AiÀÄAvÀæt ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉUÀ¼À C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀæQæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£Á

45

ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §ºÀ¼ÀªÁV §®¥Àr¸À¨ÉÃPÁVzÉ.

15. ESA ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÀ«µÀåzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ ¤zsÁðgÀ gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è ¥Á¯ÉÆÎ¼ÀÄîvÀÛªÉ. J¯Áè jÃwAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ UÁæªÀÄzÀ UÁæªÀÄ¸À¨sÉ¬ÄAzÀ ¥ÀÆªÀð-ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ M¦àUÉ ºÁUÀÆ ¤gÁPÉëÃ¥ÀuÉAiÀÄÄ CvÀåUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. CgÀtå ºÀPÀÄÌUÀ¼À PÁAiÉÄÝAiÀÄ CrAiÀÄ°è ¥ÀÆªÀð-ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀªÀÄäwAiÀÄ£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄªÁV eÁjUÉÆ¼À¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

16. ªÀ£ÀåfÃ« PÁjqÁgÀÄUÀ¼À ¸ÀÄgÀPÀëuÉUÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÁUÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

46

17. ESA AiÀÄ°è£À C©üªÀÈ¢Þ ¤§ðAzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£Á SÁwæUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj eÁjAiÀÄ §UÉÎ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ F PÀÆqÀ¯ÉÃ ¹zÀÝ¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

E. DyðPÀ ¹zÀÝvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÉUÉ GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ

18. CzÁV, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À®Æè ¸ÀºÀ d£ÀªÀ¸Àw EgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß HLWG AiÀÄ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §A¢gÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅ zÀlÖ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉÃ£À®è, DzÀgÀÆ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÀ°ègÀÄªÀ d£ÀªÀ¸Àw ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀåwjPÀÛªÁV, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ ¸ÀºÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ°è

47

²æÃªÀÄAvÀªÁVzÀÄÝ F ¨sÁUÀzÀ ¸ÀA¥ÀÆtð DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¤¸ÀUÀð¢AzÀ zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ d®, PÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉ¬ÄAzÀ GAmÁzÀÄzÀAvÀºÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F PÁgÀt¢AzÁV, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÁzÀåAvÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

19. CzÁV PÉÃAzÀæ¢AzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸ÀA§AzsÀªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À gÁdåUÀ¼ÀÄ MAzÁV §gÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¥ÀæPÀÈw¬ÄAzÀ ¥ÀæPÀÈwUÁV JA§ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÁÝVgÀ¨ÉÃPÀÄ. EzÀgÀAvÉ MAzÀÄ gÁdåzÀ ¨ÁQ ¸Á®zÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß D gÁdåzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®ªÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ºÉÆ¸À ¤ªÀiÁðt C£ÀÄzÁ£ÀPÁÌV MzÀV¹ CzÀgÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ

48

¸ÀA¥À£ÀÆä®ªÀ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¹PÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄªÀAvÀºÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. F ªÉÆvÀÛUÀ¼À MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß°èAiÉÄÃ H½¹PÉÆAqÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¤¢üUÉ MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ (EvÀgÉ zÉÃ±ÀUÀ¼À°ègÀÄªÀAvÉ), ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ CgÀtå GvÁàzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ESA

ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ CgÀtå d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼À£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄzÁ£À ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. EzÀgÉÆA¢UÉ, 14£ÉÃ DyðPÀ DAiÉÆÃUÀªÀÅ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV 13£ÉÃ DyðPÀ DAiÉÆÃUÀzÀ°è MzÀV¹zÀÝ ªÉÆvÀÛQÌAvÀ®Æ ºÉaÑ£À §AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

20. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°è£À ESA

ªÀÄvÀÄÛ ESA gÀ»vÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ ¥Àj¸ÀgÀ

49

ªÀåªÀ¸ÉÜ ¸ÉÃªÉUÀ½UÁV ¥ÁªÀwUÁV ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

21. ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¥ÀnÖAiÀÄ°è£À «¸ÀÛøvÀ £ÀªÀÄÆzÀÄ 20£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÁÛ (DyðPÀ AiÉÆÃd£É) ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zÀå ZËPÀnÖ£À ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆPÀÛ ²Ã¶ðPÉAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ 20J JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀ, ºÉÆ¸À £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÁÛ ¸ÀÆPÀÛ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ JAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ.

22. F ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ¤¢üUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ gÀa¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. F ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ESA

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ

50

ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ C£ÀÄzÁ£ÀPÁÌV §¼À¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.

23. 14£ÉÃ DyðPÀ DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À EvÀgÉ ¸ÉÃªÁ ¥ÁªÀwUÀ½UÉ DAiÉÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀvÀPÀÌzÉÝÃ C®èzÉ ESA

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. C®èzÉ F ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ESA ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ªÁ¹¸ÀÄªÀ ¸ÀÜ½Ã ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ ºÉÃUÉ £ÉÃgÀªÁV ®¨sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

24. AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¸ÀzÀåPÉÌ vÁ£ÉÃ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹PÉÆArgÀÄªÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉ ¸ÀÆZÀåAPÀ (EPI) DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÁdåUÀ¼À ±ÉæÃAiÀiÁAPÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ. EPI £ÀÄß gÁdåUÀ¼À ¤¢üUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À®Ä

51

G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. £ÉÃgÀªÁV UÁæªÀÄzÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ MzÀV¸À®Ä C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ ESAUÀ¼ÀÄ ‘ºÉZÀÄÑªÀj ¥ÁªÀw’UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

25. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÁV GzÀAiÀÄªÁzÀ 12£ÉÃ AiÉÆÃd£Á PÉÃAzÀæzÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀÅ d¯Á£ÀAiÀÄ£À DzsÁjvÀ C©üªÀÈ¢Þ, ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀzÀ zË§ð®å, ªÀÄvÀÄÛ d£ÀjUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ C©üªÀÈ¢Þ CAzÀgÉ., d¯Á£ÀAiÀÄ£À + ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É – ¸ÀAgÀPÀëuÉ, PÀrªÉÄ ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄgÀ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÉÆA¢UÉ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¢üðvÀ ºÀAaPÉAiÀÄ ¦Ã¼ÉUÉAiÀÄ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄªÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.(C) gÀÆ.1000 PÉÆÃnUÀ¼À ºÉZÀÄÑªÀj ºÀAaPÉAiÉÆA¢UÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À

52

C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.(D) AiÉÆÃd£ÉUÁV «±ÉÃµÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀÄ«PÉ CAzÀgÉ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ 90:10gÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ ¨sÁUÀvÀé(E) HLWGAiÀÄ ¸À®ºÉUÀ¼ÀÄ/²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ ¨ÉA§® ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæzÀ ¹ÜwUÀw ªÀgÀ¢AiÀÄ PÁ®PÁ®zÀ ¥ÀgÁªÀÄ±Àð£ÀzÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV DgÀÄ gÁdåUÀ¼À ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¸À«ÄwAiÀÄ ªÀÄgÀÄ¸ÁÜ¥À£É,(F) J¸ï¦¹©, gÁdå CgÀtå E¯ÁSÉ, J¸ïEJ¹ ªÀÄvÀÄÛ J¸ï©J ªÀÄvÀÄÛ MoEF E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÁæzÉÃ²PÀ PÀbÉÃjAiÀÄ£Àß£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀ ºÁ° AiÉÆÃd£Á / Dgïr E¯ÁSÉ, gÁdå PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¥À.WÀ WÀlPÀªÀ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀÅzÀÄ/ §®¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ

53

¤zsÀðgÀuÁ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÉÃªÉ MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

26. PÉÆæÃrüÃPÀÈvÀ C©üªÀÈ¢ÞUÁV£À CgÀtå

¤ªÀðºÀuÉUÁV gÁdå ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DyðPÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¸Àà±ÀðUÁæºÀå ªÀÄvÀÄÛ ¸Àà±ÀðUÁæºÀågÀ»vÀªÁzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À ªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀªÀgÀ DyðPÀ GvÁÜzÀ£ÀPÁÌV CªÀ±Àå«gÀÄªÀ CgÀtå GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV£À ¤ÃwAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ CgÀtå SÁvÉUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£Á ¤ÃwUÀ¼À CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.

27. SÁ¸ÀV d«ÄÃ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è CgÀtå GvÁàzÀ£ÉUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀzÀ nA§gï ¸ÀgÀ§gÁf£À ºÁ° ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã°¹ ¥ÀjµÀÌj¸À¨ÉÃQzÉ. CgÀuÁåzsÁjvÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÈf¸À®Ä ©¢gÀÄ ¸ÉjzÀAvÉ QgÀÄ CgÀtå GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß CgÀtå

54

ºÀPÀÄÌUÀ¼À PÁAiÉÄÝAiÀÄrAiÀÄ°è ªÀVÃðPÀj¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

28. ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¨É¼ÉUÁgÀgÀ£ÀÄß ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÉÄqÉUÉ ¸É¼ÉAiÀÄ®Ä PÁAiÀÄðPÀæªÀÄªÀ£ÀÄß DAiÉÆÃf¹ CAvÀºÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ «±Àé ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖAiÀÄè° C£À£Àå ‘¨ÁæAqï’ ¸ÀÈf¸À®Ä ¥ÉÆæÃvÁì»¸À®Ä HLWG AiÀÄÄ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

29. ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV, HLWG AiÀÄÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrgÀÄvÀÛzÉ.

(C) ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¥ÁåPÉÃdÄUÀ½AzÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤tð¬Ä¸À®Ä ºÁ° EgÀÄªÀ ¤AiÀÄAvÀæuÁ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

55

(D) ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ªÀiÁ°ÃPÀvÀéPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁUÀÄªÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.(E) £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À J¯Áè ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ PÉëÃvÀæUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ ¤ÃwUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjuÁªÀiÁzsÁjvÀªÁV ªÀiË°åÃPÀj¸À¯ÁUÀÄwÛzÉAiÉÄ JA§ÄzÀgÀ PÀÄjvÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

F. ¤zsÁðgÀ ¨ÉA§°¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£É.

30. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄÄ ¸ÀAgÀPÀëuÉ, ¸ÀÄgÀPÀëvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ±ÉÑöÊvÀ£ÀåUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÉÃ C®èzÉ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §½¹ DgÀÆ

56

gÁdåUÀ½UÉ M¼À¥ÀqÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤¸ÀUÀðªÀ£ÀÄß ¢ÃWÀðPÁ°PÀªÁV CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁr PÁ®PÁ®zÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀPÀÌPÉ M¼À¥Àr¹ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀ PÀæªÀÄªÀÇ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄªÀ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ DVAzÁUÉÎ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÀÅzÉÃ C®èzÉ §ºÀÄ «¸ÀÛøvÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ½UÁV G¥ÀAiÉÆÃV¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. PÉÃAzÀæªÀÅ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄ¥Àr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ (1) C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÁV ®¨sÀå«gÀÄªÀ £ÀÆvÀ£À eÁÕ£ÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀàAzÀ£À²Ã® C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ (2) ¸ÀA¥ÀÆtð ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¹ÜwAiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ §UÉÎ ¤tð¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ (3) ªÀÄÄRåªÁV ESA UÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÁUÀ

57

¤zsÀðgÀt ¨ÉA§® PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ. F CA±ÀUÀ¼À zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÀw¬ÄAzÀ “¤zsÁðgÀ ¨ÉA§°¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß” ¸ÁÜ¦¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß MAzÀÄ gÁdåªÀÅ DwxÀåªÀ»¹PÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖPÀUÀ¼À G½zÀ J¯Áè gÁdåUÀ¼ÀÆ dAn ¤ªÀðºÀuÉAiÉÆA¢UÉ ¥À±ÀÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀªÁzÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ.

31. ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è ¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ HLWG AiÀÄÄ NRSCAiÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀzÉÆA¢UÉ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß (ESA) AiÀÄÄ UÀÄgÀÄw¸À®Ä ªÉÊeÁÕ¤PÀ, ªÀ¸ÀÄÛ¤µÀ× ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁvÀäPÀªÁV IRS

58

LISS III £ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ UÁæªÀÄªÉÇAzÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ 24 JA ¥sÉÊ£ï gÉ¸À®ÆåµÀ£ï ªÀiÁUÀðªÀ£Àß£ÀÄ¸Àj¹ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹gÀÄvÀÛzÉ (eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁzÀ DBT-

ISROzÀ 110’J¸ï ªÀiÁzÀjAiÀiÁzsÁjvÀ). GIS ¤AzÀ zÉÆgÉvÀ £ÀPÉëUÀ½AzÀ «¸ÁÛgÀ¥ÀÆªÀðPÀªÁzÀ ««zsÀ ¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

G. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ32. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ¸ÀA¨sÁªÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß eÁUÀwPÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀiÁzÀj [GCM] ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀiÁzÀj [RCM]UÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀ¢AzÀ, PÀæªÀÄªÁV, 100 Q«ÄÃ ªÀÄvÀÄÛ 25 Q«ÄÃ gÉ¸À®ÆåµÀ£ïUÀ½AzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À CvÀåAvÀ ¸Á«ÄÃ¥ÀåvÉ¬ÄAzÀ, «¸ÁÛgÀªÀÅ 10 Q.«ÄÃ jAzÀ 200 Q.«ÄÃªÀgÉUÉ ªÁå¦¹gÀÄvÀÛzÉ.

59

H. HLWGUÉ ªÀ»¹zÀÝ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ33.

61

CzsÁåAiÀÄ 1¥Àæ¸ÁÛªÀ£É

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÀºÁå¢æAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAwgÀÄªÀ C£À£Àå ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀiÁVzÉ. zÉÃ±ÀzÀ K¼ÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼À°è EzÀÆ MAzÁVzÀÄÝ »ªÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. EzÀgÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ, eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ UÀÄt®PÀëtªÀÅ C£À£ÀåªÉ¤¹PÉÆArzÉ. ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 jAzÀ 1600 Q.«ÄÃ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ GvÀÛgÀzÀ vÀ¦Û £À¢¬ÄAzÀ zÀQëtzÀ PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁjAiÀÄªÀgÉUÀÆ ºÀgÀrPÉÆArzÀÄÝ ¸ÀgÁ¸Àj 600 «Ä VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À JvÀÛgÀzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ UÀÄdgÁvï, ªÀÄºÁgÁµÀÖç, UÉÆÃªÁ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄgÁdåUÀ¼À£ÀÄß ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¨sËUÉÆÃ½, ¨sÀÆ¸ÀégÀÆ¥ÀzÉÆA¢UÉ CvÀå¢üPÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðUÀPÀªÁV Cw ºÉZÀÄÑ

62

¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À fÃªÀªÉÊ«zÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ SÁåvÀªÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À F £ÉÊ¸ÀVðPÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåªÀÅ EªÀÅUÀ½UÉ GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁVªÉ (1) ¤vÀåºÀjzÀégÀt CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ »rzÀÄ «±Á® ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ (2) ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 4000 ¸Á«gÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ ºÀÆVqÀUÀ¼ÀÄ (3) ««zsÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À 11% jAzÀ 78%gÀªÀgÉUÉ ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÁætÂ¸ÀAPÀÄ®ªÀ£ÀÄß MA¢zÉ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ «±ÀézÀ fÃªÀªÉÊ«zÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÁV UÀÄgÀÄw¹PÉÆArzÉAiÀÄ®èzÉ «±ÀézÀ 8 ¥ÀæªÀÄÄR fÃªÀªÉÊ«zÀå vÁtUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.

zÉÃ±ÀzÀ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 50 zÀ±À®PÀë d£ÀjUÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ DªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVzÉ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀAiÀiÁðAiÀÄ ¢éÃ¥ÀzÁzÀåAvÀ d®ªÀÄÆ®ªÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄAUÁj£À ªÉÄÃ¯É ¥Àæ¨sÁªÀ©ÃgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. d£ÀªÀ¸Àw

63

MvÀÛqÀUÀ½AzÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ²æÃªÀÄAvÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ eÉÊªÀ«zÀåvÉAiÀÄÄ EAzÀÄ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄwÛzÉ.

1.1 HLWG AiÀÄ »£Éß¯É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀZÀ£ÉºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ d£ÀªÀ¸Àw MvÀÛqÀ¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ CªÀ£Àw ºÉÆAzÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄªÀ PÀÄjvÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉ (MoEF)AiÀÄÄ PÀ¼ÀªÀ¼ÀUÉÆArzÉ. £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ C£À£ÀåvÉ, ¨sËUÉÆÃ½PÀªÁV CAvÀgÁdå ¸ÀAQÃtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ MoEF ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ 14- ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ¼Àî ¥À²ÑªÀÄ UÀlÖUÀ¼À® £ÉÊ¸ÀVðPÀ vÀdÕ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß (WGEEP) ¥ÉÆæÃ.ªÀiÁzsÀªï UÁrÎÃ¼ïgÀªÀgÀ CzsÀåPÀëvÉAiÀÄ°è 4£ÉÃ ªÀiÁZïð 2010gÀ°è gÀa¹vÀÄ. vÀdÕ ¸À«ÄwAiÀÄÄ 30£ÉÃ DUÀ¸ïÖ 2011gÀ°è vÀ£Àß ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¹vÀÄ.

64

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À CAvÀgÁdå ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ£ÀÆß ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄ (ESZ)UÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄR PÉëÃvÀæUÀ¼À PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt PÀÄjvÀAvÉ WGEEP AiÀÄÄ ¸À°è¹zÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ J¯Áè D¸ÀPÀÛgÀÄUÀ½AzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ/¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß PÀPÉÆÃjvÀÄ. ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÀw¬ÄAzÀ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß CAvÀeÁð®zÀ°è ©qÀÄUÀqÉUÉÆ½¹zÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ¸Á«gÀzÀ K¼ÀÄ£ÀÆgÀPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀªÀÅ.

F »£Éß¯ÉAiÀÄ°è ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ vÀ£Àß PÀbÉÃj DzÉÃ±À ¢£ÁAPÀ: 17£ÉÃ DUÀ¸ïÖ 2012 (C£ÀÄ§AzsÀ 1)gÀAvÉ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀ (HLWG)ªÀ£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ G¯ÉèÃT¹gÀÄªÀ «ZÁgÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ EvÀgÉ «µÀAiÀÄUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀªÁV gÀa¹vÀÄ.

65

(1) F ªÀÄÄAzÉ PÀAqÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ, PÉÃAzÀæ ¸ÀZÀªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ D¸ÀPÀÛgÀÄUÀ½AzÀ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀzÀ°è WGEEP

AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀªÀÄUÀæ ºÁUÀÆ §ºÀÄ²¹Û¤AzÀ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ (a) CªÀÄÆ®å fÃªÀªÉÊ«zÀå, ªÀ£ÀåfÃ«, s¸À¸Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁætÂ¸ÀAPÀÄ®UÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄÄAzÀÄªÀjzÀ £ÀµÀÖUÀ¼À£ÀÄß vÀqÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæQæAiÉÄ°è ¸ÀªÀiÁ£À DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ (b) ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ºÁUÀÆ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÀÄUÀævÉUÀ¼ÉgÀqÀ£ÀÆß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°vÀªÁV ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÉÃ²ÃAiÀÄ d£ÀgÀ, §ÄqÀPÀlÄÖ, CgÀtå ªÁ¹UÀ¼ÀÄ ¥ÀæwPÀÆ® ¥Àj¹ÜwAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ºÀPÀÄÌ, CUÀvÀåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ DPÁAPÉëAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ (c) ¥À²ÑªÀÄ

66

WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ GAmÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ (d) ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄªÀ ¸ÀAzÀðzÀ®è° ¥À¹ÑªÀÄ UÀlÖUÀ¼À°è£À «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ°è£À CAvÀgÁxÀð (e) ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ°è PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À ¸ÁA«zsÁ¤PÀ vÉÆqÀPÀÄUÀ¼ÀÄ (ii) ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À DgÀÄ gÁdåUÀ¼À ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ D¸ÀQÛzÁgÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß CzÀgÀ®Æè ªÀÄÄRåªÁV ¥Àj¸ÀgÀªÁ¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀPÀët vÀdÕgÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸ÀAªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ (iii) WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀÄÄA¢£À PÀæªÀÄ PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄªÀÅzÀÄ (iv) PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸ÀÆa¸À§ºÀÄzÁzÀ EvÀgÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ (v) ¥ÀjuÁªÀÄPÁj ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄUÀæªÁV WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß

67

C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸À®Ä PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀªÀ£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄªÀÅzÀÄ

1.2 HLWG AiÀÄ PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÉHLWG AiÀÄÄ vÀ£Àß CªÀ¢üAiÀÄ°è 10 ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß DAiÉÆÃf¹zÀÄÝ, £Á®ÄÌ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¸ÀAªÀºÀ£ÀzÀ°ègÀÄvÀÛzÉ (C£ÀÄ§AzsÀ 2)

HLWG AiÀÄ ¥ÀæxÀªÀÄ ¸À¨sÉAiÀÄ°è, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ¸ÀÆÜ® ¸À«ÄÃPÉëAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ ªÉÄÃ¯É gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¹vÀÄÛ. WGEEP UÉ ªÀ»¸À¯ÁzÀ G¯ÉèÃR / MzÀV¸À¯ÁzÀ n.N.DgïUÀ¼À C£ÀéAiÀÄ ¸À°è¸À¯ÁzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß eÁUÀgÀÆPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À®Ä vÀAqÀªÀÅ ¤zsÀðj¹vÀÄ.

EzÀ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÀÄ JwÛgÀÄªÀ «ZÁgÀUÀ¼À

68

¸À®ÄªÁV HLWG AiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸À®Ä ¤zsÀðj¹vÀÄ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. F ¥ÉÊQ MAzÀÄ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄPÉÌ §gÀÄªÀ ««zsÀ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁr ªÀÄvÀÄÛ D DgÁdåzÀ ¸ÁªÀðwæPÀªÁV ZÀÄ£Á¬ÄvÀUÉÆAqÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄÛ. F CªÀ¢üAiÀÄ°è HLWG AiÀÄÄ ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃªÁ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁrvÀÄ.

ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀ°è, HLWG AiÀÄÄ ¸ÀzÀj gÁdåzÀ UËgÀªÁ¤évÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ²æÃ.¥ÀÈyégÁeï ZËºÁuï, CªÀgÀ ¸ÀA¥ÀÄl ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ E¯ÁSÉAiÀÄ ««zsÀ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ.

PÀ£ÁðlPÀzÀ°è, HLWG AiÀÄÄ ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ

69

E¯ÁSÉAiÀÄ EvÀgÉ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ CgÀtå C¢üPÁjUÀ¼ÉÆA¢UÉ ZÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ. HLWG AiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ UËgÀªÁ¤évÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ²æÃ dUÀ¢Ã±À ±ÉlÖgÀ gÀªÀgÀ£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁrzÀgÀÄ.

ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀ°è, HLWG AiÀÄÄ ¸ÀzÀj gÁdåzÀ UËgÀªÁ¤évÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ²æÃ.NªÉÄ£ï ZÁAr, CªÀgÀ ¸ÀA¥ÀÄl ¸ÀzÀ¸ÀågÀÄ, ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ E¯ÁSÉAiÀÄ ««zsÀ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÉÆqÀ£É ºÁUÀÆ gÁdå fÃªÀªÉÊzÀå ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ªÀÄÄRå¸ÀÜgÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ. C®èzÉ HLWG AiÀÄÄ ¸ÀA¸Àvï ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀzÀ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼À£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁrvÀÄ.

UÉÆÃªÁzÀ°è, è, HLWG AiÀÄÄ ¸ÀzÀj gÁdåzÀ UËgÀªÁ¤évÀ ªÀÄÄRåªÀÄAwæ ²æÃ.ªÀÄ£ÉÆÃºÀgï ¥ÁjPÀgï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ E¯ÁSÉAiÀÄ PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ.

70

F ¨sÉÃnUÀ¼À ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, HLWG AiÀÄÄ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÁzÀ £ÁUÀjPÀ ¸ÀªÀiÁdzÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ, J£ï.f.NUÀ¼ÀÄ, ªÀÈwÛ¥ÀgÀgÀÄ, PÉÊUÁjPÁ ªÀÄvÀÄÛ GzÀåªÀÄ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ, vÉÆÃlzÀ ªÀiÁ°ÃPÀgÀ ¸ÀAWÀl£ÉUÀ¼ÀÄ, ªÀÈwÛ¥ÀgÀgÀ, ²PÀët vÀdÕgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ PÉÆÃªÀÄÄUÀ¼À£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁr ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¹vÀÄ.

¢éwÃAiÀÄ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è HLWG AiÀÄÄ vÀ£Àß G¯ÉèÃTvÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁzÀ ¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÁdå ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼À ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄ. vÀÈwÃAiÀÄ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄÄ vÀ£Àß G¯ÉèÃTvÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀéAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß «ÃQë¸À®Ä D ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤ÃqÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArvÀÄ. «¸ÀÛøvÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁV HLWG

71

AiÀÄÄ ¥ÀÄuÉUÀÆ ¸ÀºÀ ¨sÉÃn ¤ÃrvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæ.ªÀiÁzsÀªï UÁrÎ¯ï, ªÀÄÄRå¸ÀÜgÀÄ, WGEEP

AiÀÄªÀgÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ.

¸ÀA§A¢ü¹zÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÉÆA¢UÉ ZÀað¹ ¨sÉÃn ¤ÃqÀ®Ä ¸ÀªÀÄ¥ÀPÀð ¢£ÁAPÀªÀ£ÀÄß ¤AiÉÆÃf¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀzÀ PÁgÀt HLWG AiÀÄÄ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï gÁdåªÀ£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀ°®è. DzÀgÀÆ CªÀgÀ ºÉÃ½PÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ HLWG AiÀÄÄ vÀ£Àß ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÁUÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¥ÀjUÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁ¸ÀÛ«ÃPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤tð¬Ä¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV HLWG AiÀÄÄ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀÄ, JgÀqÀÄ ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ (CwgÀ¥À°è ªÀÄvÀÄÛ UÀÄAqÁå), ¸ÀÄAzÀÄzÀÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ gÀvÀßVjAiÀÄ°è£À C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ, UÉÆÃªÁzÀ°è£À UÀtÂUÁjPÉ

72

ªÀÄvÀÄÛ EqÀÄQÌ ºÁUÀÆ ªÁAiÀÄ£ÁqÀÄUÀ¼À°è£À ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤ÃrvÀÄ. F ¨sÉÃnUÀ¼À CªÀ¢üAiÀÄ°è, HLWG AiÀÄÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¹§âA¢UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯Áè DqÀ½vÀzÀ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ E¯ÁSÉUÀ¼À C¢üPÁjUÀ¼ÉÃ C®èzÉ ªÀÄzsÀå¹ÛUÉzÁgÀgÀÄ, J£ïfNUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀ¼ÀÄªÀ½UÁgÀgÉÆA¢UÉ ¸ÀAªÀ£À £ÀqÉ¹vÀÄ.

HLWG UÉ F PÉ¼ÀPÀAqÀ ºÀvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀt£ÉUÉ ¸À°è¹gÀÄvÁÛgÉ (i) GPÀÄÌ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (ii) UÀtÂ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (iii) £ÀUÀgÁ©üªÀÈ¢Þ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (iv) ªÁtÂdå ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (v) gÉÊ¯Éé ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (vi) EAzsÀ£À ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (vii) PÀÈ¶ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ, (viii) §ÄqÀPÀlÄÖ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (ix) UÁæ«ÄÃuÁ©üªÀÈ¢Þ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ (x) ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¸ÀaªÁ®AiÀÄ

73

UÁæªÀÄªÉÇAzÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÁÛ GvÀÛªÀÄ ¸ÀÆPÀëöäzÀ±ÀðPÀzÉÆA¢UÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß (ESA) ªÉÊeÁÕ¤PÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À®Ä C£ÀÄPÀÆ®ªÁUÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV HLWG AiÀÄÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ zÀÆgÀ¸ÀAªÉÃ¢ PÉÃAzÀæ (NSRC), ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨ÁºÁåPÁ±À ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀA¸ÉÜ (ºÉÊzÀgÁ¨Ázï)gÀ ¸ÀºÁAiÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢gÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄ¸Àj¸À¨ÉÃPÁzÀ DAiÉÄÌ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «zsÁ£À±Á¸ÀÛçUÀ¼À PÀÄjvÀÄ HLWG

AiÀÄÄ NSRC AiÀÄ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «eÁÕ¤UÀ¼ÉÆA¢UÉ ºÀ®ªÀÅ «¸ÀÛøvÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÀqÉ¹vÀÄ.

F PÉ¼ÀPÀAqÀ vÁAwæPÀ CA±ÀUÀ¼À PÀÄjvÀÄ NSRC AiÀÄ°è MAzÀÄ ¢£ÀzÀ

74

wÃªÀæZÀZÉðAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÆÃf¸À¯ÁVvÀÄÛ CAzÀgÉ (i) ¨sÀÆ«eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆgÀÆ¥À±Á¸ÀÛçUÀ¼À ¥ÀæPÁgÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À J¯Éè£ÀAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀj¸ÀÄªÀ PÀÄjvÀÄ (ii) WG AiÀÄ°è ®¨sÀå«gÀÄªÀ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ (iii) £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÁUÀ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ°è PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ PÀæªÀÄ«zsÁ£ÀUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ PÀÄjvÀÄ. G£ÀßvÀ ¨sÀÆUÉÆÃ¼À vÀdÕgÀÄ, ¨sÀÆgÀÆ¥À±Á¸ÀÛçdÕgÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« ¸ÀA¸ÉÜ (WII) ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ªÀ£ÀåfÃ« læ¸ïÖ (WTI)£À ªÀdåfÃ« vÀdÕgÀÄUÀ¼ÀÄ, «±Àé«zÁå®AiÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ ¨sÀÆªÉÊeÁÕ¤PÀ ¸ÀªÉÃðPÀët ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ vÀdÕgÀÄUÀ¼ÀÄ F wÃªÀævÀgÀ ZÀZÉðAiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀÝgÀÄ.

75

vÀdÕgÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÀqÉzÀ F «¸ÀÛøvÀ ªÀÄvÀÄÛ wÃªÀæ ZÀZÉðUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É HLWG AiÀÄÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß «ªÀÄ±ÁðvÀäPÀªÁV ¥Àj²Ã°¹vÀÄ (i) G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÉÃPÁzÀ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ¥ÀzÀgÀUÀ¼ÀÄ (ii) ®¨sÀå«gÀÄªÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀ±ÀðPÀzÀ ªÀÄlÖzÀ°è CªÀÅUÀ¼À ºÉÆAzÁtÂPÉ (iii) zÀ±ÀðPÀzÀ ªÀÄlÖ (iv) ¸ÀªÀÄAd¸À PÁ®«ÄwAiÉÆ¼ÀUÉ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ ºÉÆgÉ (iv) «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ UÀÄtªÀÄlÖ ªÀÄvÀÄÛ (vii) zÀ±ÀðPÀªÀ£ÀÄß 24m UÉ GvÀÛªÀÄUÉÆ½¹PÉÆ¼ÀÄî«PÉ. F ªÀiË®å ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ ¤AiÀÄvÁAPÀUÀ¼À£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ, UÁæªÀÄªÉÇAzÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ PÉÊUÉÆAqÀÄ, 24m £ÀµÀÄÖ GvÀÛªÀÄ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï£À ¸ÀºÁAiÀÄzÉÆA¢UÉ ¨sÀÆzÀÈ±Àå ªÀÄlÖzÀ°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À, fÃªÀªÉÊ«zÀå ²æÃªÀÄAwPÉ, «WÀl£É, ªÀiË£ÀªÀ d£À¸ÀASÁå ¸ÁAzÀævÉ, gÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À (PAs) ªÀÄvÀÄÛ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀgÉAiÀÄ vÁtUÀ¼ÀÄ (WHSs),

76

WII£À°è ®¨sÀå«gÀÄªÀ ºÀÄ° PÁjqÁgï, ªÀÄvÀÄÛ WTI £À°ègÀÄªÀ D£É PÁjqÁgï zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀéAiÀÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä r©n-E¸ÉÆæÃ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄrAiÀÄ°è vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVgÀÄªÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆ¼Àî®Ä ¤zsÀðj¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

NRSC AiÀÄ°è PÉÊUÉÆAqÀ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ¥sÀ°vÁA±ÀªÀ£ÀÄß qÁ.ªÉÊ.«.J£ï.PÀÈµÀÚªÀÄÆwð, ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ zÀÆgÀ¸ÀAªÉÃ¢ ¸ÀA¸ÉÜ, qÉºÁæqÀÆ£ï (C£ÀÄ§AzsÀ 1)gÀªÀgÀ ªÀÄÄRå¹ÜPÉAiÀÄ°è£À wæ¸ÀzÀ¸Àå ¸À«ÄwAiÀÄÄ ¥Àj²Ã°¹vÀÄ.

1.3 ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÁå¦ÛC¥ÀÆªÀð ¥Àj¸ÀgÀzÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄzÀ°è PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄAiÀÄÄvÀªÁzÀ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À

77

PÀÄjvÀÄ HLWG AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ QæAiÀiÁAiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É MzÀV¹zÉ (a) WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ eÁUÀgÀÆPÀ ¥Àj²Ã®£É (b) gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¹éÃPÀj¸À¯ÁzÀ ªÀgÀ¢UÀ¼ÀÄ (c) HLWG AiÀÄÄ (PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnUÀ¼À) ««zsÀ ºÀAvÀUÀ¼À°è £Á®ÄÌ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À (ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ, ªÀÄÄRå PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÀÄ), gÁdå ±Á¸ÀPÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¸Àvï ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¥Àæw¤¢üUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ £ÀqÉ¹zÀ £ÉÃgÀ ¸ÀAªÀºÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ (d) HLWG AiÀÄÄ ¸À°è¹zÀÝ ¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ½UÉ J¯Áè DgÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ£ÉßgÀqÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ¸À°è¹gÀÄªÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ.

78

ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß JgÀqÀÄ ¸ÀA¥ÀÄlUÀ¼À°è ¸ÀAAiÉÆÃf¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀA¥ÀÄl 1°è ¥ÀæªÀÄÄR ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÆß ºÁUÀÆ ¸ÀA¥ÀÄl 2 ªÀÄÄRå ªÀgÀ¢AiÀÄ C£ÀÄ§AzsÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄRå ªÀgÀ¢AiÀÄ°è JAlÄ CzsÁåAiÀÄUÀ½ªÉ. ¥ÀæxÀªÀÄ CzsÁåAiÀÄªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C£À£ÀåvÉAiÀÄ£ÀÆß, ¸ÀPÁðgÀPÉÌ HLWG AiÀÄ gÀZÀ£ÉUÉ PÀAqÀÄ§AzÀ PÁgÀtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÀ G¯ÉèÃTvÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, HLWG AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArªÉ. ¢éwÃAiÀÄ CzÁåAiÀÄzÀ°è gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÀÄ ¤ÃrgÀÄªÀ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ / CªÀ¯ÉÆÃPÀ£ÀzÀ ªÀiË®å¤tð¬Ä¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¹éÃPÀj¹gÀÄªÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À CAQCAUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÆß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ½UÉ gÀªÁ¤¹zÀÝ ¥Àæ±ÁßªÀ½UÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ. C®èzÉ DgÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ£ÉßgÀqÀÄ PÉÃAzÀæ

79

¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀAªÀ»¹gÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ M¼ÀUÉÆArªÉ.

vÀÈwÃAiÀÄ CzsÁåAiÀÄªÀÅ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÉÄÃ¯É GAmÁUÀÄwÛgÀÄªÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÆß ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è §gÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁzÀ CAzÀgÉ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zÀå, PÀÈ¶, d®, ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvïUÀ¼À ªÉÄÃ¯É GAmÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÆß ºÁUÀÆ PÉ®ªÀÅ DWÁvÀUÀ½AzÀ ºÉÆgÀ§gÀ®Ä PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. CzsÁåAiÀÄ 4gÀ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À CAVÃPÀÈvÀ CxÀð«ªÀgÀuÉAiÀÄ C®¨sÀåvÉAiÀÄ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À J¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV HLWG AiÀÄÄ C¼ÀªÀr¹PÉÆArgÀÄªÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀzÀj

80

CzsÁåAiÀÄzÀ°è F »AzÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀrAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä C£ÀÄ¸Àj¹zÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀÄÆ® ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀZÀ£É, ¨sÀÆgÀÆ¥À±Á¸ÀÛç, JvÀÛgÀ, ¸À¸ÀågÁ² ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ««zsÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀÄ²ð¸À¯ÁVzÉ. CzsÁåAiÀÄ 5gÀ°è WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ°è£À ªÀ®AiÀÄ «zsÁ£À £ÀÆå£ÀvÉAiÀÄ PÀÄjvÁV ¹éÃPÀj¹ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß zÀÈ¶ÖAiÀÄ°èj¹PÉÆAqÀÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ªÉÊeÁÕ¤PÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¸ÀÛªÀ vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. F CzsÁåAiÀÄzÀ°è HLWG AiÀÄÄ C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ PÁAiÀÄð«zsÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÁßV UÀÄgÀÄw¸À®Ä C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. UÁæªÀÄªÉÇAzÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ «¨sÀf¹ GvÀÛªÀÄ 24m zÀ±ÀðPÀzÀ°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÉÃjzÀAvÉ

81

¸ÀÄQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À, WHSs ªÀÄvÀÄÛ ªÀ£ÀåfÃ« PÁjqÁgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ M¼À¥Àr¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. HLWG AiÀÄÄ C¼ÀªÀr¹PÉÆArgÀÄªÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀAvÉ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¸ÉÃ¥ÀðqÉUÉÆ¼ÀÄîªÀ 188 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃ¶¹ ¥sÀ°vÁA±ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¸À¸ÀågÁ², £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, fÃªÀªÉÊ«zÁå ²æÃªÀÄAvÀ«gÀÄªÀ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ, «WÀl£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ d£À¸ÁAzÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ vÉÆÃj¸ÀÄªÀ £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÆß ºÁUÀÆ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è£À ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ gÁdåzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ºÁUÀÆ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä

82

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ £ÀPÉëUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ MzÀV¸À¯ÁVzÉ.

CzsÁåAiÀÄ DgÀgÀ°è, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ¸ÀªÀÄAd¸À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀÛ HLWG

AiÀÄÄ ¥Àæ¸ÁÛ«¹gÀÄªÀ vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁzÀ UÀtÂUÁjPÉ, EAzsÀ£À, PÁSÁð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤§ðA¢¸À®Äè ¸À°è¹gÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ EzÀgÀ°è ºÀ¹gÀÄ ªÀ®AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CUÀvÀåªÁzÀ vÀAvÀæUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ CUÀvÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄzÀ°è §gÀÄªÀ 39 ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß G½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ “¤zsÀðgÀuÁ

83

¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ½UÉ” ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¸Àì£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

CzsÁåAiÀÄ 7gÀ°è GzÉÝÃ²vÀ ““¤zsÀðgÀuÁ ¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæ”ªÀ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ°è ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀPÉÌ vÁAwæPÀ / ¤zsÀðgÀuÁ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. F PÉÃAzÀæPÉÌ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ¸À®Ä C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆlÄÖ ¸ÀÄ¹ÜgÀ C©üªÀÈ¢Þ ¥ÀxÀzÉqÉUÉ £ÀqÉ¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ PÉÃAzÀæzÀ GzÉÝÃ±À ªÀÄvÀÄÛ EzÀgÀ ¸ÁÜ¥À£Á «zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ.

CzsÁåAiÀÄ 8gÀ°è (i) WGEEPAiÀÄ ¤zsÀðgÀuÉUÀ¼ÀÄ (ii) gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ

84

£ÀqÉ¹zÀ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ (iii) HLWG AiÀÄ PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnUÀ¼ÀÄ.

¸ÁgÁA±ÀzÀ°è, F ªÀgÀ¢AiÀÄ°è HLWG UÉ DzÉÃ²¹zÀ G¯ÉèÃR ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVzÀÄÝ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ºÁ° ¹ÜwAiÀÄ£ÀÆß ¸ÉÃjzÀAvÉ WGEEPAiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è£À «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ CªÀ¯ÉÆÃQ¸À¯ÁVzÉ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀrAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV C¼ÀªÀr¹PÉÆAqÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ, £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¤gÀÆ¦¸À®Ä C£ÀÄ¸Àj¹zÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆa¹gÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀ»¸À¨ÉÃPÁzÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄyð¸ÀÄvÁÛ «¸ÀÛøvÀ ªÁåSÁå£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸À¯ÁVzÉ.

85

CzsÁåAiÀÄ 2»vÁ¸ÀPÀÛgÀÄ, gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼À

¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À2.1 ¥ÀjZÀAiÀÄ»vÁ¸ÀQÛUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA§A¢ü¹zÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÀ¯ÁAiÀÄUÀ¼À C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀr¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉ ºÁUÀÆ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄzÀ°è WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤tð»¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß 23£ÉÃ ªÉÄÃ 2012gÀAzÀÄ CAvÀeÁð®zÀ°è ¥ÀæPÀn¹vÀÄ. HLWG AiÀÄÄ »vÁ¸ÀQÛUÀ¼À ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÀÄÝ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ «¸ÀÛøvÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ DgÀÄ gÁdåUÀ½AzÀ MAzÀÄ vÀAqÀªÀ£ÀÄß

86

gÀa¹ ¥Àæ±ÁßªÀ½AiÀÄ£ÀÄß gÀa¹vÀÄ (UÀÄdgÁvï, UÉÆÃªÁ, ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ) ªÀÄvÀÄÛ £Á®ÄÌ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ CAzÀgÉ, ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃªÀzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃZÀ£É £ÀqÉ¹vÀÄ. ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀªÀÄA¸ÀªÁzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðªÀÅ ¤UÀ¢üUÉÆ½¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀ¢zÀÝ PÁgÀt vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvïgÁdåUÀ½UÉ ¨sÉÃn ¤ÃqÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÀÆ, ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß CAVÃPÁgÀUÉÆ½¸ÀÄªÁUÀ CªÀgÀÄUÀ¼À ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß HLWG AiÀÄÄ ¥ÀjUÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

ºÀ£ÉßgÀqÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ, EAzsÀ£À, GPÀÄÌ, PÀÈ¶, ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉ, £ÀUÀgÁ©üªÀÈ¢Þ, gÉÊ¯Éé, UÁæ«ÄÃuÁ©üªÀÈ¢Þ (¨sÀÆ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À E¯ÁSÉ), §qÀPÀlÄÖ ªÀåªÀºÁgÀ, ¥ÀæªÁ¸À, ¤ÃgÁªÀj ¸ÀA¥À£ÀÆä®, UÀtÂ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ¸ÁjUÉ

87

UÀ½UÀÆ ¸ÀºÀ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É CªÀgÀÄUÀ¼À C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä HLWG AiÀÄÄ PÉÆÃjgÀÄvÀÛzÉ. ¹éÃPÀj¹zÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ£ÀÄß F CzsÁåAiÀÄzÀ°è MzÀV¸À¯ÁVzÉ.

2.2 »vÁ¸ÀPÀÛgÀÄUÀ½AzÀ ¹éÃPÀj¹zÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉ.2.2.1. HLWG AiÀÄ ¸ÀAgÀZÀ£ÉUÀÆ ªÀÄÄ£Àß

WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É »vÁ¸ÀQÛUÀ½AzÀ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ

¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀéAiÀÄA DqÀ½vÀUÀ¼ÀÄ, PÉÊUÀjPÉ, vÀdÕgÀÄ, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ »vÁ¸ÀQÛUÀ½AzÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ¸Á«gÀzÀ K¼ÀÄ £ÀÆgÁ LªÀvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀªÀÅ. WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ/¸À®ºÉUÀ¼À ¸ÁgÁA±ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 3gÀ°è PÉÆqÀ¯ÁVzÉ.

88

¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘ªÀåwjPÀÛªÁV’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¥ÀgÀªÁV’ JA§ JgÀqÀÄ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁzÀ PÀæªÀÄ«zsÁ£ÀUÀ¼À PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ±ÉÃ.81 gÀµÀÄÖ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. J¯Áè ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ «±ÉèÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ®ÌAqÀ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR «¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘ªÀåwjPÀÛªÁV’ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß DgÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ 1. ªÀ®AiÀÄ «zsÁ£À 2. ¯ÉÆÃl ¥ÀgÀ±ÀÄgÁªÀÄ gÀzÀÝw 3. ¹AzÀzÀÄUÀðzÀ°è£À UÀtÂUÁjPÉ 4. UÉÆÃªÁzÀ°è£À UÀtÂUÁjPÉ 5. WGEA ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ 6. ¸ÁªÀiÁ£Àå C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ. EzÀgÀAvÉ ªÀgÀ

89

¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘¥ÀgÀªÁV’ §AzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É, WGEEPAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£À, ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÉ vÀÄdÄðªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀAvÀºÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃqÀ®Ä ¤UÀ¢üvÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À®Ä PÉÆÃj ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ (C£ÀÄ§AzsÀ 4). JgÀqÀÆ «¨sÁUÀUÀ¼À°è£À ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ «ªÀj¹¯ÁVzÉ (avÀæ 1a & avÀæ-1b)

¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀéAiÀÄA DqÀ½vÀUÀ¼ÀÄ, PÉÊUÀjPÉ, vÀdÕgÀÄ, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ »vÁ¸ÀQÛUÀ½AzÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ¸Á«gÀzÀ K¼ÀÄ £ÀÆgÁ LªÀvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀªÀÅ. WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ/¸À®ºÉUÀ¼À ¸ÁgÁA±ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 3gÀ°è PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ

90

¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘ªÀåwjPÀÛªÁV’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¥ÀgÀªÁV’ JA§ JgÀqÀÄ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁzÀ PÀæªÀÄ«zsÁ£ÀUÀ¼À PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ±ÉÃ.81 gÀµÀÄÖ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. J¯Áè ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ «±ÉèÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ®ÌAqÀ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR «¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀéAiÀÄA DqÀ½vÀUÀ¼ÀÄ, PÉÊUÀjPÉ, vÀdÕgÀÄ, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀåQÛUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ »vÁ¸ÀQÛUÀ½AzÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ¸Á«gÀzÀ K¼ÀÄ £ÀÆgÁ LªÀvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀªÀÅ. WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ C©ü¥ÁæAiÀÄ/¸À®ºÉUÀ¼À ¸ÁgÁA±ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 3gÀ°è PÉÆqÀ¯ÁVzÉ. ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ

91

¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘ªÀåwjPÀÛªÁV’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¥ÀgÀªÁV’ JA§ JgÀqÀÄ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁzÀ PÀæªÀÄ«zsÁ£ÀUÀ¼À PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ±ÉÃ.81 gÀµÀÄÖ ¥ÀæwQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸À¯ÁVzÉ. J¯Áè ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «µÀAiÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ «±ÉèÃ²¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ®ÌAqÀ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR «¨sÁUÀUÀ¼À£ÁßV «AUÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

WGEEP AiÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘ªÀåwjPÀÛªÁV’ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß DgÀÄ «¨sÁUÀUÀ¼ÁV «AUÀr¸À§ºÀÄzÀÄ 1. ªÀ®AiÀÄ «zsÁ£À 2. ¯ÉÆÃl ¥ÀgÀ±ÀÄgÁªÀÄ gÀzÀÝw 3. ¹AzÀzÀÄUÀðzÀ°è£À UÀtÂUÁjPÉ 4. UÉÆÃªÁzÀ°è£À UÀtÂUÁjPÉ 5. WGEA ¸ÁÜ¥À£É ªÀÄvÀÄÛ 6. ¸ÁªÀiÁ£Àå C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼ÀÄ. EzÀgÀAvÉ ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘¥ÀgÀªÁV’ §AzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï

92

AiÉÆÃd£É, WGEEPAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£À, ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÉ vÀÄdÄðªÉÄ ªÀiÁqÀÄªÀAvÀºÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwQæAiÉÄ ¤ÃqÀ®Ä ¤UÀ¢üvÀ ¸ÀªÀÄAiÀÄªÀ£ÀÄß «¸ÀÛj¸À®Ä PÉÆÃj ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ (C£ÀÄ§AzsÀ 4). JgÀqÀÆ «¨sÁUÀUÀ¼À°è£À ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ «ªÀj¹¯ÁVzÉ (avÀæ 1a & avÀæ-1b)

avÀæ 1: WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ««zsÀ CA±ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ºÀAaPÉ ªÀiÁzÀj ªÀÄvÀÄÛ WGEEP ªÀgÀ¢UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ‘¥ÀgÀªÁV®èzÀ’ (J) ªÀÄvÀÄÛ ‘¥ÀgÀªÁVgÀÄªÀ (©)’ ªÀUÀðUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ºÀAaPÉ: 2.2.2. HLWG gÀZÀ£ÉAiÀiÁzÀ £ÀAvÀgÀ

»vÁ¸ÀPÀÛgÀÄzÁgÀgÀÄUÀ½AzÀ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ

93

HLWG AiÀÄÄ ªÀiÁZïð 2013gÀ CAvÀåzÀ ªÉÃ¼É ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ »vÁ¸ÀPÀÛgÀÄzÁgÀgÀÄUÀ½AzÀ MAzÀÄ £ÀÆgÀ £À®ªÀvÉÛöÊzÀÄ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. vÀAqÀªÀÅ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäªÁV «±ÉèÃ²¹ ªÀåPÀÛªÁzÀ PÁ¼ÀfUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß¥ÀnÖgÀÄvÀÛzÉ. ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ 145 ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À°è, PÉÃªÀ® ±ÉÃPÀqÀ 30.34% gÀµÀÄÖ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁvÀæªÉÃ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¹gÀÄvÀÛzÉ. G½PÉ 69.66 ¥ÀæwPÀæAiÉÄUÀ¼À ¥ÉÊQ §ºÀÄvÉÃPÀªÀÅ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ §gÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ®PÀëtUÀ½®è¢gÀÄªÀ §UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄavÀvÉAiÀÄ §UÉÎ PÀÆrgÀÄªÀÅzÁVgÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß PÉ® ªÀiÁ¥ÁðlÄUÀ¼ÉÆqÀ£É CAVÃPÀj¸ÀÄªÀ PÀÄjvÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À°è §¼À¸À¯ÁVgÀÄªÀ zÉÆqÀØ

94

ZËPÀlÄÖ, vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À UÀr UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ, PÀÈ¶, fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¤¢ðµÀÖªÁV C¢gÀ¦°è ªÀÄvÀÄÛ UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. UÀtÂUÁjPÉUÉ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£Á gÀzÀÝw, ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÉA¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃgÀ¼É ªÀUÀðzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt, ¸À®ºÉUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ¸ÁÜ¥À£É, ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶ ºÉÃjPÉ, ¸ÀAavÀ EIA

ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvï ªÀÄvÀÄÛ CuÉPÀlÄÖUÀ¼À£ÀÄß PÉqÀªÀÅªÀÅzÀgÀ PÀÄjvÁV ¸ÀzÀj ¹éÃPÀÈwUÀ¼À°è «¸ÁÛgÀ¥ÀÆªÀðPÀªÁV ZÀað¸À¯ÁVzÉ.

avÀæ 2: WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ avÀæ 3a: WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ

95

ªÉÄÃ¯É ‘¨ÉA§°vÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¨ÉA§® gÀ»vÀ’ JA§ JgÀqÀÄ ªÀVÃðPÀgÀtzÀ DªÀvÀðPÀ ºÀAaPÉ

ªÉÄÃ¯É ‘¨ÉA§® gÀ»vÀ’ªÉAzÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ««zsÀ CA±ÀUÀ¼À ªÀiÁzÀj ªÀVÃðPÀgÀt

avÀæ 2gÀ°è ‘¨ÉA§°vÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¨ÉA§® gÀ»vÀ’ JAzÀÄ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹zÀÄÝ EzÀgÀ°è WGEEP ªÀgÀ¢UÉ PÉ® ªÀiÁ¥ÁðlÄUÀ¼À£ÀÄß vÀAzÀÄ CAVÃPÀj¸ÀÄªÀ PÀÄjvÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÆ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ.

WGEEP ªÀgÀ¢UÉ ¹éÃPÀj¸À¯ÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ ªÀUÀðUÀ¼ÁV- ‘¥ÀgÀªÁVgÀÄªÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘¥ÀgÀªÁV®è¢gÀÄªÀ’ JAzÀÄ «AUÀr¹ «±ÉèÃ¶¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÉÄÃ®ÌAqÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ LzÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ, vÁªÀÄwæPÀ, AiÉÆÃd£É/¥ÀæzÉÃ±À, ¤¢ðµÀÖ, ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀvÉAiÀÄ PÀÄjvÀ, ¸À®ºÉUÀ¼ÀÄ / ZËPÀlÄÖ ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉUÀ¼À£ÀÄß avÀæ 3a ªÀÄvÀÄÛ bgÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁVzÉ. (C£ÀÄ§AzsÀ-5)

¸ÀzÀj JgÀqÀÄ ªÀUÀðUÀ¼À «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ°è£À ‘¥ÀgÀ’ ªÀÄvÀÄÛ ‘«gÉÆÃzsÀ’zÀ PÀÄjvÁV£À, ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ, d®«zÀÄåvï£À CUÀvÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¹éÃPÁgÁºÀðvÉ, C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÁV ¤¢ðµÀÖ PÁ¼ÀfUÀ¼ÁzÀ £ÀÆvÀ£À ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£À, ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄµÁ×£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ

96

ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAavÀ EIA UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀºÀ PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. (avÀæ 4).

avÀæ 3b: WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ‘¨ÉA§°vÀ’ ªÀUÀðzÀrAiÀÄ°è ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ªÀiÁzÀj ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À ±ÉÃPÀqÁªÁgÀÄ «AUÀqÀuÉ.

avÀæ 4: ¥Àæw JgÀqÀÄ ªÀðUÀ¼ÀrAiÀÄ°è WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ««zsÀ CA±ÀUÀ¼À PÀÄjvÁV£À ªÀiÁzÀj ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À DªÀvÀðPÀ ºÀAaPÉ

2.3 gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ½AzÀ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄPÉëÃwæÃAiÀÄ ¸À®ºÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É DgÀÄ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀiÁrgÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀæwQæAiÉÄ¼À vÀÄ®£ÁvÀäPÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 6gÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß, UÀtÂUÁjPÉ, PÀ®Äè UÀtÂUÁjPÉ, ªÀÄgÀ¼ÀÄ

97

UÀtÂUÁjPÉ, ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀ, ¸ÁjUÉ, C¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀ ±ÀQÛ (¥ÀªÀ£À ±ÀQÛ EvÁå¢), «zÀÄåvï / d® «zÀÄåvï, ¤ÃgÀÄ - ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ £À¢ ¤Ãj£À CAvÀgï d¯Á±ÀAiÀÄ wgÀÄªÀÅUÀ¼ÀÄ, ªÀiÁ°£ÀåPÁgÀPÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ (PÉA¥ÀÄ/£ÉÃgÀ¼É), PÀÈµÀ, ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ¥ÀæzÉÃ±À, fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉ, vÁådå ¤ªÀðºÀuÉ, ¥À±ÀÄ ¸ÀAUÉÆÃ¥À£É, ¥ÀæzÉÃ±Á©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¹gÀÄ PÀlÖqÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ vÀ½ÃAiÀÄªÁV gÀÆ¥ÁAvÀj¹zÀ fÃ«UÀ¼ÀÄ [GMOs]UÀ¼À CrAiÀÄ°è ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

ªÉÄÃ®ÌAqÀ PÉëÃvÀæUÀ¼À / «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É gÁdåUÀ½AzÀ ¹éÃPÀj¸À¯ÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ ¸ÀAPÉëÃ¦¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

1. ¸ÀªÀiÁeÁyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ, PÁ£ÀÆ£ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁzsÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ

98

fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ CUÀvÀåUÀ¼ÀÄ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜVvÀUÉÆ½¹gÀÄªÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀ£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ ESZ1

gÀ°è UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzsÀªÀ£ÀÄß gÁdåUÀ¼ÀÄ M¦àPÉÆArgÀÄªÀÅ¢®è.

2. ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀrªÉÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤¸ÀUÀðzÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆAqÀÄ «±ÉÃµÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄrAiÀÄ°è ¤AiÀÄAvÀætªÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀÄ UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀ¼ÀÄ UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀgÀ PÀÄjvÁV ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï gÁdåUÀ¼ÀÄ MvÁÛAiÀÄ¥Àr¹ªÉ.

3. ESZ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¨sÀÆ G¥ÀAiÉÆÃUÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁqÀ¢gÀÄªÀ, «±ÉÃµÀ DyðPÀ ªÀ®AiÀÄzÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ £ÀÆvÀ£À C£ÀÄªÀÄw gÀ»vÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀðd¤PÀ

99

¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è VjzsÁªÀÄ gÀ»vÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄºÁgÁµÀÖç gÁdåªÀÅ CAVÃPÀj¹gÀÄvÀÛzÉ. PÉÃgÀ¼À gÁdåªÀÅ gÁdåzÀ°ègÀÄªÀ ZÁ°Û PÁ£ÀÆ¤£À°è CAvÀºÀ ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀ¢gÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À µÀgÀwÛUÉÆ¼À¥ÀlÄÖ F ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß M¦àPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

4. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ÁjUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤§ðA¢ü¹gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï gÁdåUÀ¼ÀÄ C¹éÃPÁgÁºÀðªÉAzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁV ¸ÀÆa¹gÀÄvÀÛªÉ.

5. ºÀ¹gÀÄ ±ÀQÛAiÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®ªÁVgÀÄªÀ ¸ÉÆÃ¯Ágï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀ£À ±ÀQÛUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï gÁdåUÀ¼ÀÄ MwÛ ºÉÃ½gÀÄvÀÛªÉ.

6. £ÀÆvÀ£À d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÉÃgÀ¯ÁVgÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ

100

¹éÃPÁgÁºÀðªÁzÀÄzÀ®èªÉAzÀÄ PÉÃgÀ¼À, ªÀÄºÁgÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¹gÀÄvÀÛªÉ.

7. gÁdåzÀ ªÁå¦ÛUÉÆ¼À¥ÀqÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁrgÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¸Àì£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÁV PÀ£ÁðlPÀ gÁdåªÀÅ ¸ÀàµÀÖ¥Àr¹gÀÄvÀÛzÉ. CuÉPÀlÄÖ JvÀÛgÀ ¤§ðAzsÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ CuÉPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ GµÀÚ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ¸ÀÀÜVvÀUÉÆ½¸ÀÄªÀAvÉ ªÀiÁrgÀÄªÀ ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃgÀ¼À, ªÀÄºÁgÁµÀÖç vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï gÁdåUÀ¼ÀÄ wÃªÀæªÁV «gÉÆÃ¢ü¹gÀÄvÀÛªÉ.

8. CAvÀgï £À¢UÀ¼À wgÀÄªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀ¯ÁVgÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¹ì£À PÀÄjvÁV CªÀÅ d® ¤ÃwUÉ «gÉÆÃzsÀªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ®Æ ªÀÄvÀÄÛ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À°è£À ¤ÃgÀÄ

101

ªÀiÁ£ÀªÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÉÌ C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¸À®ºÉUÉÆ½¹gÀÄvÀÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÉÃgÀ¼À, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ F ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À ªÉÄÃ¯É vÀªÀÄä §®ªÁzÀ «gÉÆÃzsÀªÀ£ÀÄß ªÀåPÀÛ¥Àr¹gÀÄvÀÛªÉ.

9. ºÀ®ªÁgÀÄ ¸À®ºÉUÀ¼ÀÄ CzÀgÀ®Äè ¥ÀæªÀÄÄRªÁV d® ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁzÀ ¤ÃgÀÄ ¸ÀAUÀæºÀuÁ ¥ÀæzÉÃ±À, JvÀÛgÀ PÀtÂªÉUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉ, eËUÀÄUÀ¼ÀÄ, d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ, UÀtÂUÁjPÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ £À¢ ºÀj«£À ¸ÀÄzsÁgÀvÉ, ªÉÊeÁÕ¤PÀ ¤Ãj£À UÀÄtªÀÄlÖ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄºÁgÁµÀÖç ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À gÁdåUÀ¼ÀÄ CAVÃPÀj¹gÀÄvÀÛªÉ.

10.PÉA¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃgÀ¼É ªÀUÀðzÀrAiÀÄ°è «AUÀr¸À¯ÁVgÀÄªÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzsÀ¢AzÀ ESZ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ

102

37 MIDC ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ wÃªÀæ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÉßzÀÄj¸À§ºÀÄzÉA§Ä ªÀÄºÁgÁµÀÖç ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ¸ÀàµÀÖªÁV ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÉ.

11.PÀpt ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæt ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£À ªÀÄvÀÄÛ PÉA¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃgÀ¼É ªÀUÀðzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖç ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¹gÀÄvÀÛªÉ.

12.QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤µÉÃ¢¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÆß ¸ÉjzÀAvÉ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀ PÀæªÀÄªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖç gÁdåUÀ¼ÀÄ M¦àPÉÆArgÀÄvÀÛªÉ, ºÀtPÁ¸ÀÄ ¨ÉA§®ªÀ£ÉÆßzÀV¹ PÀÈ¶PÀgÀÄ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÉÄqÉUÉ ºÉÆgÀ½PÉÆ¼Àî®Ä ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¸À®ºÉ ªÀiÁqÀ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

103

13.PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À gÁdåUÀ¼ÀÄ ¸ÀÄgÀPÀëvÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¥À¢ÝAiÀÄ£ÀÄß ¨ÉA§°¹gÀÄvÀÛªÉ.

14. CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ºÀPÀÄÌUÀ¼À PÁAiÉÄÝAiÀÄ C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ PÀÄjvÁV£À ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖç gÁdåUÀ¼ÀÄ CAVÃPÀj¹gÀÄvÀÛªÉ. £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÉÃgÀ¼À gÁdåªÀÅ ¸À®ºÉ ªÀiÁrgÀÄvÀÛzÉ.

15.fÃªÀªÉÊ«zÀåvÁ ¤ªÀðºÀuÁ ¸À«ÄwUÀ½UÉ MzÀV¸À¯ÁUÀÄªÀ «±ÉÃµÀ ¤¢üUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¥Àj¸ÀgÀ E¯ÁSÉUÉ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß «PÉÃA¢æÃPÀgÀtUÀ½UÉÆ¼À¥ÀlÄÖ PÉÃgÀ¼À gÁdåªÀÅ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÁ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÉ ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¦àPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

16.ESZ 1 ªÀÄvÀÄÛ ESZ 2 ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ C¥ÁAiÀÄPÁj ºÁUÀÆ «µÀPÁj

104

vÁådå ¸ÀA¸ÀÌgÀuÁ WÀlPÀªÀ£ÀÄß ¤µÉÃ¢¸ÀÄªÀ PÀÄjvÁV£À ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÃgÀ¼À gÁdåªÀÅ M¦àPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

17.¸ÀÄgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ¼À ¨sÀÆvÀ½UÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉ, gÁ¸ÁAiÀÄ¤PÀ UÉÆ§âgÀUÀ½UÉ ¤ÃqÀÄªÀ ¸À©ìrAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï ¤AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß M¦àPÉÆ¼Àî¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

18.gÁdå ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ PÁ£ÀÆ£ÀÄUÀ¼À C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ ªÉÄÃgÉV£À ¥ÀæzÉÃ±À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¤ªÀiÁðtUÀ¼À°è GvÀÛªÀÄ ¥ÀzÀÝwUÀ¼À CUÀvÀåvÉ, ªÉÄÃ®ätÂÚ£À ¸ÀAgÀPÀëuÉ, ºÀ¹gÀÄ PÀlÖqÀ ¥ÀæªÀiÁt¥ÀvÀæ EvÁå¢UÀ¼À£ÀÄß PÉÃgÀ¼À ¸ÀPÁðgÀªÀÅ C£ÀÄªÀÄw¹gÀÄvÀÛzÉ.

19.¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è «±ÉÃµÀ PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðt PÁ£ÀÆ£À£ÀÄß M¦àPÉÆ¼Àî®Ä §gÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÄ PÉÃgÀ¼À gÁdåªÀÅ ªÀåPÀÛ¥Àr¹gÀÄvÀÛzÉ.

105

20.vÀ½ÃAiÀÄªÁV ªÀiÁ¥Àðr¹zÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ PÀÄjvÁV£À ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁdåUÀ¼ÀÄ CAVÃPÀj¹gÀÄvÀÛªÉ. PÉÃgÀ¼À gÁdå, gÁdå ¤AiÀÄªÀÄUÀ½UÉ M¼À¥ÀlÄÖ EzÀ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À®Ä M¦àPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

21.¥Áè¹ÖPï ¨ÁåUÀÄ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß FUÁUÀ¯ÉÃ ¤ªÀð»¸À¯ÁUÀÄwÛzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ E£ÀÄß ªÀÄÄAzÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÉÄÝ, 1986gÀ CrAiÀÄ°è C¢ü¸ÀÆavÀªÁVgÀÄªÀ “¥ÀÄ£Àgï§¼ÀPÉ (GvÁàzÀ£É ªÀÄvÀÄÛ §¼ÀPÉ) ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À”£ÀÄ¸ÁgÀ ¤ªÀð»¸ÀÄªÀÅzÁV PÉÃgÀ¼À gÁdåªÀÅ ªÀåPÀÛ¥Àr¹gÀÄvÀÛzÉ.

22.vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ VjzsÁªÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ [HACA] 1990/2003gÀ°è gÀa¹gÀÄvÀÛzÉ. HACAAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ gÁdåzÀ MA¨sÀvÀÄÛ f¯ÉèUÀ¼À

106

ªÀÄÆªÀvÉÆÛAzÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À ¤AiÀÄAvÀæt ¥Áæ¢üPÁgÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

23.¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¥Áæ¢üPÁgÀ [WGEA]zÀ gÀZÀ£ÉAiÀÄ PÀÄjvÁV£À ¸À®ºÉAiÀÄ£ÀÄß AiÀiÁªÀÅzÉÃ gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÇ M¦àPÉÆArgÀÄªÀÅ¢®è.

2.4 PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ/E¯ÁSÉUÀ½AzÀ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ

ºÀ£ÉßgÀqÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ¼À ¥ÉÊQ ºÀvÀÄÛ, CAzÀgÉ: «zÀÄåvï, ¹ÖÃ¯ï, PÀÈµÀ, ªÁtÂdå ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉ, £ÀUÀgÁ©üªÀÈ¢Þ, gÉÊ¯Éé, UÁæ«ÄÃuÁ©üªÀÈ¢Þ (¨sÀÄ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À E¯ÁSÉ), §ÄqÀPÀlÄÖ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼ÀÄ, ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ, d® ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÄ, UÀtÂUÁjPÉ M¼À£ÁqÀÄ ¸ÁjUÉ E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ WGEEP

ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÀªÀÄä C©ü¥ÁæAiÀÄ/¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrgÀÄvÀÛªÉ.

107

¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤µÉÃzÀPÉÌ ¸À®ºÉ ¤ÃrgÀÄªÀ §zÀ¯ÁV ¥ÀævÉåÃPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß, CzÀgÀ®Æè d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À CºÀðvÉ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀºÀðvÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæPÀgÀt¢AzÀ ¥ÀæPÀgÀtPÉÌ ¥ÀævÉåÃPÀªÁV ¥Àj²Ã®£ÉUÉ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀgÀ §UÉÎ «zÀÄåvï E¯ÁSÉAiÀÄÄ ªÀåPÀÛ¥Àr¹gÀÄvÀÛªÉ. C®èzÉ C¢gÀ¦°è ªÀÄvÀÄÛ UÀÄAqÁå AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À CUÀvÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæUÀwAiÀÄ §UÉÎ ¥ÀÄ£Àgï¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À®ºÉUÉÆ½¹gÀÄvÀÛªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è UÀtÂUÁjPÉ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzÀªÀ£ÀÄß UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ E¯ÁSÉAiÀÄÄ C¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁzÀÄzÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÉ.

UÁrÎÃ¼ï ¸À«ÄwAiÀÄ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÉÝÃ DzÀ°è, ¨sÁgÀvÀzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÁzÀ, K®QÌ, ªÉÄt¸ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

108

PÉ®ªÀÅ ªÀÄ¸Á¯É ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ°è ºÁ¤AiÀÄ£Àß£ÀÄ¨sÀ«¸À§ºÀÄzÁVzÀÄÝ, EzÀjAzÀ ªÀÄ¸Á¯É ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À ªÀ»ªÁn£À ªÉÄÃ¯É ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ªÁtÂdå E¯ÁSÉAiÀÄÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀnÖgÀÄvÀÛzÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ, ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ FRA

C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ PÀÄjvÁV WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ªÀiÁrgÀÄªÀ ¸À®ºÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ PÁAiÀiÁðA±ÀUÀ¼ÀÄ CAVÃPÁgÀªÁºÀðªÁzÀÄzÉAzÀÄ £ÀUÀgÁ©üªÀÈ¢Þ, ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ÄqÀPÀlÄÖ ªÀåªÀºÁgÀUÀ¼À E¯ÁSÉUÀ¼ÀÄ ªÀå¥ÀÛr¹gÀÄvÀÛªÉ.

gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀUÀ½AzÀ ¹éÃPÀÈvÀªÁzÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ§AzsÀ 8gÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

109

2.5 ¸ÁgÁA±À¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ »vÁ¸ÀPÀÛzÁgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ, gÁdå ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ®ÌAqÀ ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃ¶¸À¯ÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ, ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÀVÃðPÀgÀt, UÀtÂUÁjPÉ ¤µÉÃzsÀ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ¸ÁÜ¥À£É, ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¤§AðzsÀ ªÀÄvÀÄÛ CtPÀmÉÖUÀ¼À PÁAiÀÄð¸ÀÜVvÀvÉUÀ¼À PÀÄjvÁV J¯Áè »vÁ¸ÀPÀÛzÁgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ wÃªÀæ PÀ¼ÀªÀ¼À ªÀåPÀÛ ¥Àr¹gÀÄªÀªÀÅUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ DzÁUÀÆå, ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ, QÃl£Á±ÀPÀUÀ¼À gÀzÀÝw, ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è PÉA¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃgÀ¼É ªÀUÀðzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ£ÀÄß CAVÃPÀj¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ªÀÄAqÀ½UÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ ZÀÄ£Á¬ÄvÀ ¥ÀævÀ¤¢üUÀ¼ÀÄ ¤¢üðµÀÖ «µÀAiÀÄUÀ¼ÀrAiÀÄ°è

110

ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÀÄÝ CAzÀgÉ, WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¨sÁµÉUÉ ¨sÁµÁAvÀj¸ÀÄª, UÉÆÃªÁ ªÀÄvÀÄÛ ¹AzÀÄzÀÄUÀðzÀ°è UÀtÂUÁjPÉ ¤µÉÃzsÀ, ESZ ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ PÉ® vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼À¥Àr¸ÀÄªÀ, UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÉ C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀ¢gÀÄªÀ PÀÄjvÁV£ÀßzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ, PÉÃAzÀæ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ »vÁPÀÛgÀÄzÁgÀgÀÄUÀ¼ÀÄ WGEEP ªÀgÀ¢AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀ PÀ¼ÀªÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ C©ü¥ÁæAiÀÄ / ¥ÀæwQæAiÉÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄªÀ ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊeÁÕ¤PÀ «±ÉèÃµÀuÉUÉÆ¼À¥ÀnÖ¹ HLWG ªÀgÀ¢AiÀÄ ««zsÀ CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è ¸ÀA¨ÉÆÃ¢ü¸À®ànÖªÉ.

111

CzsÁåAiÀÄ 3

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ GAmÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄ

3.1. ªÀÄÄ£ÀÄßrºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÉÄA§ÄzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR eÁUÀwPÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÉÄÃ C®èzÉ £ÀªÀÄäAvÀºÀ C©üªÀÈ¢Þ ²Ã® zÉÃ±ÀUÀ½UÉ §ºÀÄzÉÆqÀØ DvÀAPÀPÁj ºÁUÀÆ UÀÄgÀÄvÀgÀªÁzÀ ¸ÀªÁ¯É¤¹zÉ. PÉÊUÁjPÁ ¥ÀÆªÀð AiÀÄÄUÀ ¢AzÀ®Æ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£ÀªÀÅ eÁUÀwPÀ ºÁUÀÆ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¥ÀæªÀiÁtUÀ¼ÉgÀqÀgÀ®Æè ¸ÀºÀ UÀt¤ÃAiÀÄªÁV §zÀ¯ÁVzÀÄÝ, F §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½UÉ ªÀiÁ£ÀªÀd£Àå ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÆ PÁgÀtªÉ£Àß§ºÀÄzÀÄ. F jÃwAiÀiÁzÀ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄ FUÁUÀ¯ÉÃ ºÀ®ªÀÅ ¨sËwPÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÁV ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ EzÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÆÌ¼À¥ÀnÖgÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§A

112

¢zÉ. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV DºÁgÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è PÉÆgÀvÉ ; ¤Ãj£À ¨ÉÃrPÉ ºÉZÁÑUÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ®¨sÀåvÉAiÀÄÄ PÀÄ¹AiÀÄÄªÀÅzÀÄ ; ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖªÀÅ ºÉZÁÑV ¨É¼ÉUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ wÃgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ºÁ¤AiÀÄÄAmÁUÀÄªÀÅzÀÄ ; ªÀÄ¯ÉÃjAiÀiÁzÀAvÀºÀ gÉÆÃUÀUÀ¼À G®àtPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄªÀAvÀºÀ C¥ÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ JzÀÄgÁUÀ§ºÀÄzÀÄ. ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CUÀvÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¹PÉÆ¼Àî®ÄG vÀAvÀæeÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉ PÉÊUÉÆAqÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ wÃªÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¹PÉÆ¼Àî®Ä ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¹Ã«ÄvÀ ¸ÁªÀÄxÀåð«gÀÄvÀÛzÉ (NATCOM, 2012)

¸ÀA¨sÁªÀå ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀUÉÆ½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ PÀæªÀÄªÀÅ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ ¤ªÁgÀuÉAiÀÄ

113

PÉÃAzÀæ©AzÀÄªÁVzÉ. ºÀªÀªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

- ºÀªÁªÀiÁ£À Kj½vÀ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ, DyðPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À DgÉÆÃUÀåzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ¼À ¥Àj£ÁªÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹PÉÆAqÀÄ, «±ÉèÃ¶¹ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ¤zsÀðj¸ÀÄ«PÉ

- ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀÅ, ¦ÃrvÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ, CAzÀgÉ gÉÊvÀgÀÄ, CgÀtå ªÁ¹UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁgÀgÀ DyðPÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

- ¸ÀA¨sÁªÀå gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ¥Àæw¸ÀàAzÀ£ÀUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄ«PÉ.

114

- ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ FqÁUÀÄ«PÉ¬ÄAzÀ C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄªÀ vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV vÁAwæPÀ, ¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ

- ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀÅ, ¦ÃrvÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ, CAzÀgÉ gÉÊvÀgÀÄ, CgÀtå ªÁ¹UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁgÀgÀ DyðPÀ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

- ºÀªÁªÀiÁ£À Kj½vÀ ªÀÄvÀÄÛ §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ, DyðPÀ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀåªÀ¸ÉÛ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ£ÀªÀ£À DgÉÆÃUÀåzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ¼À ¥Àj£ÁªÀÄªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹PÉÆAqÀÄ, «±ÉèÃ¶¹ CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀÄ¤zsÀðj¸ÀÄ«PÉ

115

- ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ FqÁUÀÄ«PÉ¬ÄAzÀ C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄªÀ vÉÆAzÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV vÁAwæPÀ, ¸ÁA¹ÜPÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ

¨sÁgÀvÀzÀ d£À¸ÀASÉåAiÀÄ §ºÀÄvÉÃPÀ d£ÀgÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁzÀ PÀÈ¶, CgÀtåUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ «ÄÃ£ÀÄUÁjPÉAiÀÄAvÀºÀ ªÀ®AiÀÄPÉÌ M¼À¥ÀnÖgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀÄvÀÄÛ zË§ð®å ¥ÀÆjvÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ¸ËPÀAiÀÄð, §®»Ã£À ¸ÁA¹ÜPÀ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtPÁ¸ÀÄ ¸ÀA¥À£ÀÆä®zÀ PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÁV ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄªÀ°è ¨sÁgÀvÀªÀÅ C®à ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. DzÀÝjAzÀ ¨sÁgÀvÀªÀÅ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ F PÉ¼ÀPÀAqÀ ¸ÀA¨sÁªÀå PÀ¼ÀªÀ¼ÀªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄwÛzÉ.

116

- ¤Ãj£À ¨ÉÃrPÉ MvÀÛqÀ ªÀÄvÀÄÛ DAvÀjPÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÁV ±ÀÄzÀÞ¤Ãj£À ®¨sÀåvÉAiÀÄÄ ¸ÀAPÀÄavÀUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀjAzÀ

- PÀÈ¶AiÀÄÄ ªÀÄÄAUÁgÀÄ DzsÁjvÀªÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ ºÀ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄ¼É DzsÁjvÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀ®A©¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É C¥ÁAiÀÄ

- ºÀ®ªÀÅ «zsÀUÀ¼À PÁqÀÄUÀ¼À UÀr ªÀÄvÀÄ «¹ÛÃtðUÀ¼À ¸ÀÜ¼ÁAvÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå CªÀ®A©vÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ½AzÁV eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉ JzÀÄj¸ÀÄªÀ C¥ÁAiÀÄ

- ºÀªÁªÀiÁ£À ¸ÀÆQëöävÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É GAmÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑªÀ EAzsÀ£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄ MvÀÛqÀ

- PÀÈ¶AiÀÄÄ ªÀÄÄAUÁgÀÄ DzsÁjvÀªÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ ºÀ®ªÀÅ gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄ¼É DzsÁjvÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß

117

CªÀ®A©¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ DºÁgÀ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É C¥ÁAiÀÄ

ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀÅzÀÄ, CzÀgÀ wÃªÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîªÀ PÀæªÀÄªÀÅ ¨sËwPÀ, eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÁUÀÆ DyðPÀ ªÀiÁzÀjUÀ¼ÀÄ, ¥ÀzÀÝwUÀ¼ÀÄ, ¸ÁzsÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zÀvÁÛAUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¸À«¸ÁÛgÀªÁzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ.

ªÀÄÄRåªÁV, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß F ¨sÁUÀzÀ°è£À CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¨É¼ÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É CzsÀåAiÀÄ£À ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ, wÃªÀævÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆ¼ÀÄîªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ PÀæPÀæªÉÄÃt ªÀÈ¢ÝAiÀiÁUÀÄwÛzÉ DzÀgÉ ¥ÁæzÉÃ±À ªÀÄ¼É ªÀÄÄ£ÀÆìZÀ£ÉAiÀÄ°è C¤µÀÑvÉ, £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ºÁUÀÆ

118

DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ C¤jÃQëvÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ vÁAwæPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAUÁt®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀ¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¤Ãw ¤gÀÆ¥ÀPÀgÀÄ ¸ÀÆPÀÛ ºÉÆAzÁtÂPÉ PÀæªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä EªÀÅ C¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁVªÉ.

3.2 ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ¢UÀ¼À ªÉÄÃ¯É GAmÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ

3.2.1 CgÀtåUÀ¼À ªÉÄÃ¯É GAmÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄ

¨sÁgÀvÀzÀ CgÀtåUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀÄAmÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ºÀ®ªÀÅ jÃwAiÀÄ CgÀtåUÀ¼À «¹ÛÃtðzÀ¯ÁèzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ, ««zsÀ jÃwAiÀÄ CgÀtåUÀ¼À UÀr ¸ÀÜ¼ÁAvÀgÀ, ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀé¼À ¥ÁæxÀ«ÄPÀ GvÁàzÀ£É (NET PRIMARY PRODUCTIVITY [NPP])UÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¤zsÀðj¸À¯ÁVzÉ. UNFCCC [United

Nations Frame work Convention on Climate change] UÉ ¸À°è¹zÀ

119

¨sÁgÀvÀzÀ ¢éwÃAiÀÄ ªÀiË®å¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß EªÀÅUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÀÄ. (1) ¥ÁæzÉÃ²PÀ ºÀgÀrPÉAiÀÄ°è£À ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ºÀªÁªÀiÁ£À C¹ÜgÀvÉ (3) QæAiÀiÁ²Ã® ªÀiÁzÀjUÀ¼ÁzÀ IBIS v2., CxÀªÁ ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ fÃªÀ ªÀÄAqÀ® CxÀªÁ ¸ÀAWÀnvÀ fÃªÀªÀÄAqÀ® ¸ÀÆZÀPÀzÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁzÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðzÀ «zsÀUÀ¼ÀÄ, NPP ªÀÄvÀÄÛ EAUÁ®zÀ ¥ÀæªÀiÁt. ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀÆªÀð ¥Àæ¸ÀÜ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è£À ¤vÀåºÀjzÀétðPÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¸À¸ÀåªÀUÀðUÀUÀ¼ÀÄ ºÀgÀrPÉÆ¼ÀÄîwÛgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß IBIS ¤AzÀ ¸ÀÆa¸À®ànÖzÉ.

ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀÅ, gÁµÀÖçªÀÄlÖzÀ°è ±ÉÃ45% CgÀtåªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ vÉÆÃj¸ÀÄvÀÛzÉ. zÀÄ§ð®vÉAiÀÄ PÀÄjvÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À¢AzÀ PÁqÀÄUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ zÀÄ§ð®vÉAiÀÄÄ

120

¨sÁgÀvÁzÀåAvÀ ºÀgÀrPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉAzÀÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ, GvÀÛgÀzÀ »ªÀiÁ®AiÀÄ, ¨sÁgÀzÀ ªÀÄzsÉå, GvÀÛgÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆªÀð WÀlÖUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À ¸ÁAzÀævÉAiÀÄÄ C¢üPÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ªÀåwjPÀÛªÁV, F±Á£Àå, ªÁAiÀÄÄªÀå ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÆªÀð WÀlÖUÀ¼À°è EªÀÅUÀ¼À wÃªÀævÉAiÀÄÄ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀåPÉÌ 69Mha, CgÀtåUÀ¼À°è, 8..35Mha UÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß zÀlÖ PÁqÀÄUÀ¼ÉAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVzÉ. 20Mha

£ÀµÀÄÖ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ KPÀgÀÆ¥ÀzÁÝVªÉ ªÀÄvÀÄÛ 28.8Mha UÀ½VAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ «aÒzÀæUÉÆArªÉ (vÉgÉzÀ CgÀtå) ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ ªÀÄgÀUÀ¼À ¸ÁAzÀævÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. PÀrªÉÄ ªÀÄgÀUÀ¼À ¸ÁAzÀævÉ, PÀrªÉÄ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¹ÜwAiÉÄÃ C®èzÉ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ «aÒzÀævÉUÀ½AzÀ F PÁrUÀ¼À£ÀÄß zÀÄ§ð®UÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ fÃªÀªÉÊ«zÀåªÀÄAiÀÄ

121

vÁtªÁVzÀÝzÀgÀÆ GvÀÛgÀzÀ ¨sÁUÀUÀ¼À°è «aÒzÀæ PÁqÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. EAvÀºÀ ¥Àj¹ÜwAiÀÄ°è ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÀ F PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ zÀÄ§ð®UÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÉÃ C®èzÉ CVß C£ÁºÀÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ QÃlzÁ½UÉ M¼ÀUÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ C¥ÁAiÀÄ vÀ¯ÉzÉÆÃjzÉ

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À GvÀÛgÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁUÀUÀ¼À°è CgÀtåUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ°è (NPP

zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ) G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁjAiÀiÁUÀÄwÛzÉ, DzÀgÉ, ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÀæ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ EzÀgÀ ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄwÛªÉ. CAzÀgÉ, CgÀtÂåÃPÀgÀt, CgÀtå ¥ÀÄ£ÀB±ÉÑÃvÀ£À ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¤ªÀðºÀuÉ¬ÄAzÀ ¥À±ÀÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À GvÀÛgÀ ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀÆªÀð ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ EAUÁ® ¥ÀævÉåÃQÃPÀgÀt ¥ÀæAiÉÆÃdªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ§ºÀÄzÁVzÉ.

122

¤ªÀé¼À ¥ÁæxÀ«ÄPÀ GvÁàzÀ£É (NPP): ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É NPP DzsÁgÀzÀ A1B WÀl£ÁªÀ½UÀ¼À ¸À¤ßªÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. 2035gÀ ªÉÃ¼É ¸ÀgÁ¸Àj ±ÉÃ.30.3% gÀµÀÄÖ ºÁUÀÆ 2085gÀ ªÉÃ¼É ¸ÀgÁ¸Àj 56.2% JAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ.

3.2.2. fÃªÀ ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ½AzÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. ºÀ®ªÀÅ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À°è IÄvÀÄzsÀªÀÄðªÀÅ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁUÀÄªÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥ÀjuÁªÀÄªÉAzÀgÉ ºÀ®ªÀÅ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß vÀÄ¢AiÀÄPÀqÉUÉ §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄvÀÛªÉ. §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀÄgÁªÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¢ÃWÀð ªfÃ«UÀ½AzÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁqÀ¯ÁzÀ ¥Áæ§®ªÀåªÀÅ ªÀÄAzÀUÀwAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À ¸ÀA§A¢üvÀ MvÀÛqÀzÀ

123

¤ªÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄAzÀUÀwAiÀÄzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

3.3 PÀÈ¶AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀF ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è F »AzÉ ¨É¼ÉAiÀÄ¯ÁVzÀÝ PÀÈ¶AiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À ªÉÊ¥ÀjÃvÀåPÉÆÌ¼À¥ÀnÖgÀÄªÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀÅ¢®è, 1983gÀ°è vÀ¯ÉzÉÆÃjzÀ PÁëªÀÄzÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ºÀ®ªÀÅ ¥ÁèAmÉÃµÀ£ÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀåwgÀQÛ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅAmÁVgÀÄvÀÛzÉ.

¥À±ÀÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR vÉAUÀÄ ¨É¼É ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ««zsÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À »A¢£À ºÀªÁªÀiÁ£À zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥Àmï f¯ÉèUÀ¼À°è£À E¼ÀÄªÀj zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß «±ÉèÃµÀuÉ¬ÄAzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ vÁ¥ÀªÀiÁ£À ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀgÁ¸Àj UÀjµÀÖ

124

vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀªÀÅ 0.01 jAzÀ 0.040¸É/ªÀµÀð gÀ £ÀqÀÄªÉ ªÀåvÁå¸ÀUÉÆ¼ÀÄîvÀÛªÉ. ªÀÄvÉÆÛAzÉqÉ, ¸ÀgÁ¸Àj PÀ¤µÀÖ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀªÀÅ ºÀ®ªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è E½ªÀÄÄRªÀ£ÀÄß PÁtÄwÛzÉ. §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ 0.030¸É jAzÀ 0.030¸É/ ªÀµÀðzÀ £ÀqÀÄªÉ EgÀÄvÀÛzÉ. PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À gÁdåUÀ¼À°è£À f¯ÉèUÀ¼À°è ±ÀÄµÀÌ ºÀªÉAiÀÄÄ ºÉaÑ£À ¥ÀæªÀÈwÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛªÉ, DzÀgÉ ªÀÄºÁgÁµÀÖç PÀgÁªÀ½AiÀÄ°è EzÀÄ E½ªÀÄÄR«gÀÄvÀÛzÉ. ±ÀÄµÀÖPÀ ºÀªÉAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ –1.98 to 0.27 days/year gÀ £ÀqÀÄªÉ EgÀÄvÀÛzÉ. zÉÃ±ÀzÀ vÉAUÀÄ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ªÁ¶ðPÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ -114 to 270

nuts/ha/year £ÀqÀÄªÉ EgÀÄvÀÛzÉ.

vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV ºÉZÀÄÑ JvÀÛgÀzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß (¸ÀgÁ¸Àj JvÀÛgÀ 1200 «Ä)£ÀÄß £Á®ÄÌ «AUÀqÀuÉUÀ¼À£ÁßV ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

125

(i) §ÈºÀvï, nÃ, PÁ¦ü ªÀÄvÀÄÛ gÀ§âgï J¸ÉÖÃlÄUÀ¼ÀÄ, (ii) CAvÀgï ¨É¼ÉUÀ¼À£ÁßV ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ EvÀgÉ ¥ÁèAmÉÃµÀ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¨ÁgÀÄ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ (iii) §vÀÛ, vÀgÀPÁj, PÁ¼ÀÄUÀ¼ÀÄ, D®ÆUÀqÉØ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ£ÀåUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ªÁ¶ðPÀ ¨É¼É DzsÁjvÀ PÀÈ¶ (iv) vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ PÀÈ¶. vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæªÀÄÄR ®PÀëtªÁVzÉ, F ªÀUÀðzÀrAiÀÄ°è ««zsÀ vÀ½AiÀÄ ªÀÄgÀUÀ¼ÀÄ (ºÀ®¸ÀÄ, ªÀiÁªÀÅ, ¥À¥ÁàAiÀÄ, ¥ÉÃgÀ¯É, PÉÆPÀÄªÀiï EvÁå¢), ¸ÁA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ (ªÉÄt¸ÀÄ, eÁ¬ÄPÁ¬Ä), OµÀ¢üÃAiÀÄ ¸À¸ÀåUÀ¼ÀÄ, ¥ÁèAmÉÃµÀ£ï ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ (vÉAUÀÄ, CrPÉ EvÁå¢), ¨Á¼É, C£Á£À¸ï, ¨sÀvÀÛ, vÀPÀgÁj ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ zÉéöÊªÁ¶ðPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁ¶ðPÀ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß E°è ¨É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

2030gÀ ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À PÀÄjvÁV£À ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiË°åÃPÀgÀtzÀ°è

126

¨sÁgÀvÀzÀ eÁ®§AzsÀ [Indian Network of Climate Change

Assessment (INCCA 2012)]gÀ ¥ÀæªÀÄÄR D«µÁÌgÀUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAwªÉ:

CQÌ: ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄßC CªÀ®A©¹ PRECIS A1B 2030 gÀ ªÉÃ¯ÉUÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¨É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀ ¤ÃgÁªÀj GvÁà¢vÀ CQÌAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ +5 jAzÀ -11%gÀªÀgÉUÉ §zÀ¯ÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ C£ÀÄPÀgÀuÁ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ±ÉÃ.4% gÀµÀÄÖ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. DzÁUÀÆå, zÀQët ¨sÁUÀzÀ PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ ¨sÁUÀzÀ PÉÃgÀ¼À f¯ÉèUÀ¼À°è ¤ÃgÁªÀj CQÌAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, ºÁ° IÄvÀÄªÀiÁ£ÀzÀ PÀ¤µÀÖ ªÀÄvÀÄÛ UÀjµÀÖ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀUÀ¼ÀÄ vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ (20-220¸É Tmin ; 27-280¸É Tmas) UÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À GzÉÝÃ²vÀ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀzÀ

127

UÀjµÀÖvÉAiÀÄÆ PÀÆqÀ vÀÄ®£ÁvÀäPÀªÁV PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ [0.50C-1.50C]. ªÀÄ¼É DzsÁjvÀ CQÌAiÀiÁzÀ°è, CAzÁdÄ E¼ÀÄªÀj §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ -35 jAzÀ +35% DVzÀÄÝ, ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¨sÁUÀªÀÅ ±ÉÃ.10% gÀµÀÄÖ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. CO2

¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV ¤ÃgÁªÀj CQÌAiÀÄÄ, ªÀÄ¼É DzsÁjvÀ CQÌUÉ ºÉÆÃ°¹zÀ°è ºÉZÀÄÑ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀPÁjAiÉÄAzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÁAiÀÄªÀå ¨sÁUÀ, PÉÃgÀ¼À GvÀÛgÀ ¨sÁUÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ gÉÊvÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß vÀVÎ¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVzÀÄÝ PÀÈ¶ ¤ªÀðºÀuÁ vÀAvÀæUÀ¼À£Àß£ÀÄ¸Àj¹ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÁ ¸À»µÀÄÚvÉUÉÆ¼À¥ÀlÄÖ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄ§ºÀÄzÁVzÉ.

CQÌ ¸ÉÃjzÀAvÉ, ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ªÉÄPÉÌeÉÆÃ¼À ªÀÄvÀÄÛ

128

eÉÆÃ¼À E¼ÀÄªÀjAiÀÄ°è ±ÉÃ.50% gÀµÀÖgÀªÀgÉUÉ E½ªÀÄÄRªÀ£ÀÄß PÁtÄvÀÛzÉ. F ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ C4 zsÀÄåw¸ÀA±ÉèÃµÀuÁ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀÅzÀjAzÀ CO2

¸ÁAzÀævÉAiÀÄ vÀÄ®£ÁvÀäPÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ CªÀPÁ±À«gÀÄªÀÅ¢®è.

vÉAUÀÄ: F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è 2030gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ vÉAUÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄ E¼ÀÄªÀjAiÀÄÄ ±ÉÃ.30% gÀµÀÄÖ ºÉZÀÄÑªÀjAiÀiÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. vÉAUÀÄ ¨É¼É ºÉZÀÑ¼ÀPÉÌ ¥ÀæªÀÄÄR PÁgÀtªÀÅ CO2

¥sÀ®ªÀvÀÛvÉAiÀÄ G¥ÀAiÉÆÃUÀªÉÃ C®èzÉ CAzÁdÄ ªÀÄ¼É ºÉZÀÑ¼À (~10%) ªÀÄvÀÄÛ vÀÄ®£ÁvÀäPÀ PÀrªÉÄ vÁ¥ÀªÀiÁ£À KjPÉ DVgÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå £ÉÊgÀÄvÀå PÀ£Áðl, vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À PÉ® ¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ, ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀ PÉ® ¨sÁUÀzÀ°è E¼ÀÄªÀjAiÀÄ°è ±ÉÃ.24% gÀµÀÄÖ E½ªÀÄÄRªÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ.

129

PÉÆPÉÆªÁ: PÉÆPÉÆªÁªÀ£ÀÄß CrPÉ CxÀªÁ vÉAV£À ¨É¼ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ G¥À¨É¼ÉAiÀÄ£ÁßV ¨É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. PÉÆPÉÆªÁªÀ£ÀÄß £ÉgÀ½£À°è ¨É¼ÉAiÀÄ¯ÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ EªÀÅ ¥ÀgÉÆÃPÀëªÁV ªÁvÁªÀgÀtzÀ vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÆÌ¼À¥ÀqÀÄvÀÛzÉ. 10¸É £À ºÉZÀÑ¼ÀªÀÅ F ¨É¼ÉAiÀÄ GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁUÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ CAzÁdÄ 100 PÉf Mt §mÁtÂ/ºÉPÉÖÃgÀÄ DVgÀÄ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄzsÉå PÉÃgÀ¼ÀQÌAvÀ®Æ PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À vÀ¥Àà°£À°è PÉÆPÉÆªÁ ¨É¼ÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑ ¥ÀÆgÀPÀªÁUÀ§ºÀÄzÁVzÉ. DzÁUÀÆå, F G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÁÌV PÀÈ¶ ¤ªÀðºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj ¸ÀgÀ§gÁd£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁV ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ CxÁ ªÀÈ¢Þ¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, 30¸É UÀ½VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À vÁ¥ÀªÀiÁ£ÀªÀÅ PÉÆPÉÆªÁ ¨É¼ÉAiÀÄ E½ªÀÄÄRPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ.

130

eÁ£ÀÄªÁgÀÄ GvÁàzÀ£É: ªÁ¶ðPÀ ±ÀÄµÀÌ MvÀÛqÀ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ£À-vÉÃªÁA±À ¸ÀÆZÀPÀ (THI)£ÀÄß 2030gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è 80QÌAvÀ®Æ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖPÉÌ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀjAzÀ eÁ£ÀÄªÁgÀÄUÀ½UÉ wÃªÀæ GµÀÚ C¸Àé¸ÉÜUÉ JqÉªÀiÁrPÉÆlÄÖ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è £ÀPÁgÁvÀäPÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ©ÃgÀÄvÀÛzÉ.

PÀÈ¶ ¨É¼ÉAiÀÄ ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ QÃlUÀ¼ÀÄ, gÉÆÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ ºÉÆÃgÁlPÉÌ §¼À¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVzÉ. PÀÈ¶ ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅ ¥Ë¶ÖPÁA±ÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

3.4.¤ÃgÀÄ, ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvïd® GvÀàwÛAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ d®WÀlPÀUÀ¼À°è£À CA±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀA¨sÁªÀå ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß SWAT d®«eÁÕ£À

131

ªÀiÁzÀjAiÀÄrAiÀÄ°è ºÁ° ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ ºÀªÁªÀiÁ£À ¸À¤ßªÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ CAzÁf¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. d® ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À ªÉÄÃ¯É ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À Kj½vÀUÀ½AzÀ GAmÁUÀÄªÀ ¥Àæ¨sÁªÀUÀ¼ÀÄ PÀÈ¶, ¸ÁÜ¦vÀ «zÀÄåvï ¸ÁªÀÄxÀåð, ±ÀÄµÀÌ PÁ®zÀ°è ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀ ºÀjAiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ vÉÃªÀ PÁ®zÀ°è ºÉZÀÄÑ ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄÄAmÁV EzÀjAzÀ §gÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÁºÀzÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ½UÉ JqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

d® GvÀàwÛUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ JgÀqÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR d® ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£À CA±ÀUÀ¼À PÀÄjvÁV «ªÀgÀªÁzÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß 2£ÉÃ NATCOM

ªÀgÀ¢AiÀÄ°è «±ÉèÃ¶¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ d®ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ d¯Á±ÀAiÀÄ ªÀÄlÖzÀ°è ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ CªÀ¥ÉÃPÀë£ÀªÀ£ÀÄß vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. D« ¨sÁ¶àÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß vÉÆÃgÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR 2 d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼ÉAzÀgÉ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è

132

ºÀÄlÄÖªÀ PÁªÉÃj ªÀÄvÀÄÛ PÀÈµÀÚ £À¢UÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ.

CªÀ¥ÉÃPÀë£ÀzÀ°è PÀÄApvÀUÉÆArgÀÄªÀ CxÀªÁ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ D« ¨sÁ¶àÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ PÀÈµÀÚ, ¥É£Áßgï ªÀÄvÀÄÛ PÁªÉÃj d¯Á±ÀAiÀÄUÀ½UÉ ªÀÄzsÀåªÀÄ §gÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj¬ÄgÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ.

ªÀµÀðzÁzÀåAvÀ UÀjµÀÖ ¤ÃgÀ£ÀÄß ¸É¼ÉAiÀÄÄ«PÉAiÀÄÄ UÉÆÃzÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ PÀÈµÀß £À¢ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ½AzÀ. d¯Á±ÀAiÀÄzÀ ªÀÄlÖzÀ°è, ¤Ãj£À ®¨sÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤Ãj£À ¨ÉÃrPÉAiÀÄÄ ¸ÀÄ¹ÜwAiÀÄ°ègÀÄªÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ§AzÀgÀÆ ¸ÀºÀ «¸ÁÛgÀ¥ÀÆªÀðPÀªÁzÀ ¥ÀæPÀÈwzÀvÀÛ ªÀiÁ¥ÁðqÀÄUÀ½AzÀ, §ºÀÄvÉÃPÀ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¤Ãj£À ©PÀÌnÖ£À ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¹zÉ. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV, ¤Ãj£À ®¨sÀåvÉAiÀÄ ¥Àj¹ÜwAiÀÄÄ G®âtUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ CAzÁf¸À¯ÁVzÉ. ¤Ãj£À

133

¸ÁªÀÄxÀåðªÀÅ ºÉZÀÄÑUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ ¤jÃQë¸À¯ÁVzÉ, DzÀgÉ, 2100gÀ ªÉÃ¼ÉUÉ MlÄÖ C¼ÀªÀrPÉ ¸ÁªÀÄxÀåð¢AzÀ EzÀgÀ ¥Á®Ä E½ªÀÄÄRªÁUÀÄvÀÛzÉ.

3.5 C¼ÀªÀrPÉ vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ¥ÀjUÀt£ÉUÉ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸À®ÄªÁV ºÀ£ÉÆßAzÀ£ÉÃ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ºÀ®ªÁgÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ/vÀAvÀæUÀ¼ÀÄ GzÀã«¹zÀÄÝ, ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß 12£ÉÃ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À¯ÁVzÀÄÝ, ¸ÀÆÜ®«ªÀgÀuÉAiÀÄÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAwzÉ:

1. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¥Àj¨sÁµÉAiÀÄ°è PÀÈ¶UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ªÀÄÄRå UÀÄjAiÀÄÄ ®¨sÀå«gÀÄªÀ vÀAvÀæeÁÕ£À, ¸ÀPÁ°PÀ ¤Ãj£À ®¨sÀåvÉ¬ÄAzÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß «¸ÀÛj¹, ªÀÄvÀÄÛ ºÁ° EgÀÄªÀ ¤ÃgÁªÀj

134

ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¹ E¼ÀÄªÀjAiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÉÃ DVgÀÄvÀÛzÉ.

2. EAUÁ® ¥ÀævÉåÃQÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸ÀÄªÀ «Ä±ÀævÀ½ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄ®Ä ¸À®ºÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.

3. ºÉZÀÄÑUÉÆ¼ÀÄîªÀ vÁ¥ÀªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀgÀzÀ ©üÃwAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÁj¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀPÁÌV ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄzsÀå ¨sÁUÀUÀ¼À CgÀtåzÀ°è, zÀÈqsÀ vÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀÅzÀÄ.

4. UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀÄªÀ wÃªÀæ zÀÄ§ð ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C¼ÀªÀrPÉ ¥ÀzÀÝwAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄºÁQ, ¥ÁæAiÉÆÃVPÀ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸À§ºÀÄzÁVzÉ. EzÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

135

i. CgÀtå PÁAiÀÄðAiÉÆÃd£Á ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß, vÀAiÀiÁj ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAzÁdÄ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ CzÀjAzÀÄAmÁUÀ§ºÀÄzÁzÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAAiÉÆÃf¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄÆ®PÀ.

ii. ¸ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À ¥ÀzÀÝwUÀ¼ÉgÀqÀ£ÀÆß M¼ÀUÉÆAqÀAvÉ C¼ÀªÀrPÉ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

iii. ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå «aÒzÀæPÀUÀ¼À£ÀÄß MUÀÆÎr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

iv. CPÁëA±À ªÀÄvÀÄÛ gÉÃSÁA±À ¥ÀæªÀtvÉAiÀÄÄzÀÝPÀÆÌ vÀ½UÀ¼À £ÉqÀÄ«PÉ.

v. in situ ¸ÀAgÀPÀëuÉ

136

vi. J¯Áè CgÀtÂåÃPÀgÀt AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è «Ä±Àæ vÀ½ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

vii. CVß ¸ÀÄgÀPÀëvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÁ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀ CVß JZÀÑjPÁ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

JgÀqÀ£ÉÃ £ÁåµÀ£À¯ï PÀªÀÄÆå¤PÉÃµÀ£ï D£ï PÉèöÊªÉÄÃmï ZÉÃAeï (NATCOM, 2012)gÀ ¥ÀæPÁgÀ, ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉ¬ÄAzÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ vÁ¥ÀªÀiÁ£À ºÉZÀÑ¼À, ªÀÄ¼É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊ¥ÀjÃvÀåUÀ½UÉ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛzÉAzÀÄ C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀnÖgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄ¼É CªÀ¢üAiÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀÄÄ ¸ÀºÀ ºÉZÀÄÑ ¸ÀA¨sÁªÀåvÉ¬ÄAzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ [NATCOM, 2012]. EzÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÀA©üÃgÀªÁzÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÁV vÉÃªÀ

137

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ PÉÆgÀvÉAiÀiÁV ¤¸ÀUÀðzÀ°è vÉÃªÁA±À PÀrªÉÄAiÀiÁV CVß zÀÄgÀAvÀPÉÌ FqÁUÀ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. GzÉÝÃ²vÀ ¥ÀqÀ°PÉAiÀÄ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄÄ d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÀÆ ¸ÀºÀ ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄvÀÛzÉ ªÀÄÄRåªÁV D«AiÀÄ «µÀdð£ÉAiÀÄÄ ºÉZÁÑV ¥ÀæªÁºÀªÀÅAmÁUÀ§ºÀÄzÁVzÉ (Hamlet et al., 2007). Global

Climate Models (GCMs) ªÀÄvÀÄÛ Regional Climate Models (RCMs)

UÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ GvÀÛªÀÄªÁzÀ 100 Q«Ä ªÀÄvÀÄÛ 25 Q.«ÄÃ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï¤AzÀ ªÀÄÄ£ÀßAzÁdÄUÀ¼À£ÀÄß vÀAiÀiÁj¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ, zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ 10 jAzÀ 200 Q.«ÄÃ ±ÉæÃtÂ ªÀAiÀiÁ¦ÛAiÀÄ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ºÀAvÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ£ÀÄß CvÀåAvÀ ¸À«ÄÃ¥À¢AzÀ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¸ÀªÀÅ 10 jAzÀ 200 Q.«ÄÃ ªÀgÉUÉ EgÀÄvÀÛzÉ. ¥Àj¸ÀgÀ ºÀAvÀzÀ §zÀ¯ÁªÀuÉ ªÀiÁzÀjUÀ½UÁV Dynamic Vegetation Growth Models (DGVM) ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¸ÁÜ£À ªÀiÁzÀjUÀ¼À ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ

138

zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈf¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ (Franklin et al., 2012). ¤RgÀªÁzÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À ®¨sÀåvÉAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À vÉÃªÀ¨sÀjvÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ºÉÃgÀ¼ÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤RgÀªÁV ¸ÀÆa¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ vÉÃªÀ¨sÀjvÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuÉ CxÀªÁ ªÀ®¸ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁzÀjÃPÀj¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À ºÀgÀqÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ [IPCC, 2007].

CzsÁåAiÀÄ-4¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À

UÀr¤zsÁðgÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÁåSÁå£À

4.1.ªÀÄÄ£ÀÄßr¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀºÀ¸Àæ ªÀµÀðUÀ¼À »AzÉAiÉÄÃ gÀÆ¥ÀÄUÉÆArzÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ, CzÀgÀ ¨sÀÆgÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀvÉAiÀÄ ¸ÀAQÃtðvÉ¬ÄAzÁV CzÀgÀ

139

ªÁåSÁå£À ªÀÄvÀÄÛ UÀr¤zsÀðgÀuÉAiÀÄÄ «ªÁzÁ¸ÀàzÀªÁVAiÉÄÃ G½zÀÄPÉÆArzÉ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ vÀ¼ÀºÀ¢AiÀÄ°è, AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¨sÀÆgÀZÀ£ÉAiÀÄ°è CzÀgÀ ¨sÀÆgÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀvÉAiÀÄ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ PÀµÀÖPÀgÀªÁzÀÄzÁVzÉ. DzÀgÉ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß F DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «ªÀj¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÀðj¸À®Ä ªÀiÁrgÀÄªÀ ºÀ®ªÁgÀÄ AiÀÄvÀßUÀ¼À°è EwÛÃZÉUÉ C®à AiÀÄ±À¸ÀÄì PÁt®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄwÛzÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß ªÁåSÁå¬Ä¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ UÀrUÀÄgÀÄw¸À®Ä C£ÀÄ¸Àj¹zÀ ««zsÀ ªÀiÁUÀðUÀ¼À£ÀÄß F CzsÁåAiÀÄzÀ°è «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. HLWG AiÀÄÄ ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ªÁåSÁå£À ªÀÄvÀÄÛ UÀrUÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÆß ¸ÀºÀ C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ.

140

4.2.¨sÀÆgÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀvÉUÀjµÀÖ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¨sÀÆgÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ®PÀëtUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ «ªÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ; ¨sÀÆgÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ¦ü¹AiÉÆÃUÁæ¦üPï ®PÀëtUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆ±Á¸ÀÛç «eÁÕ¤UÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À GUÀªÀÄzÀ §UÉÎ «©ü£Àß C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ½gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀrUÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄ¸ÁåvÀäPÀªÁVzÉ. ªÉÄªÀiÁégï 47 (1 &2) fAiÀiÁ¯ÁfPÀ¯ï ¸ÉÆ¸ÉÊn D¥sï EArAiÀiÁ (¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ) “¸ÀºÁå¢æ-¢ J¸ÁÌ¥ïðªÉÄAmï D¥sï EArAiÀÄ£ï ¸À¨ï PÁAn£ÉAmï” ¸ÀA¥ÁzÀPÀgÀÄ ªÉÊ.UÀ£Éß¯ï ªÀÄvÀÄÛ ©.¦.gÁzsÁPÀÈµÀÚ (1967)ªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆgÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¨sËUÉÆÃ½PÀvÉAiÀÄ «ªÀgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. gÁzsÁPÀÈµÀÚ gÀªÀgÀÄ «ªÀj¸ÀÄvÁÛ ¨sÁgÀvÀ ¥Àæ¸ÀÛ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR

141

¦üfAiÉÆÃUÁæ¦üPï ®PÀëtªÀ£ÁßV¹gÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀzÀ°ègÀÄªÀ 1600 Q.«Ä GzÀÝzÀ UÉÆÃqÉAiÉÄAzÀÄ «ªÀj¹gÀÄvÁÛgÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ ¨sËUÉÆÃ°PÀvÉAiÀÄ°è EzÀgÀ ºÀÄlÄÖ §UÉºÀj¸À¯ÁUÀzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPÀªÁV F CzÀÄãvÀªÁzÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½AiÀÄ°è ºÀgÀrPÉÆArzÀÄÝ EzÀ£ÀÄß ¸ÀºÁå¢æ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀ G¥ÀRAqÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀÅ NNW-SSE ¢QÌ£À°è ¸ÀÄªÀÄgÀÄ 1600 Q«ÄÃ ªÀgÉUÉ ºÀgÀrPÉÆArzÀÄÝ CPÁëA±À 08006 ªÀÄvÀÄÛ 2106 ºÁUÀÆ gÉÃSÁA±À 730 ªÀÄvÀÄÛ 780 [gÁzsÁPÀÈµÀÚ, 1967] DVgÀÄvÀÛzÉ.

gÁzsÁPÀÈµÀÚ (1967) gÀªÀgÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß F ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ ªÁåSÁå¤¹zÁÝgÉ: “¥À±ÀÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ UÀÄdgÁvï£À vÀ¦Û £À¢¬ÄAzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 3000 «ÄÃlgÀÄ (914.4«ÄÃ) JvÀÛgÀzÀ°èzÀÄÝ, C°èAzÀ UÉÆÃqÉAiÀÄ gÀÆ¥ÀzÀ°è PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁj (PÉÃ¥ï

142

D¥ï PÉÆªÉÆj£ï gÀªÀgÉUÉ ¥Á¯ïWÁmï (¥Á¯ïWÁmï UÁå¥ï) JA§°è ªÀiÁvÀæ PÉÃªÀ® MAzÀÄ «gÁªÀÄ«zÀÄÝgÀÄvÀÛzÉ; EµÀÆÖ GzÀÝzÀªÀgÉUÀÆ WÀlÖªÀÅ ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖQÌAzÀ 900 «ÄÃUÀ¼À£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆAqÀÄ §A¢zÀÄÝ ±ÉæÃtÂUÀ¼À°è ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1800-2400 «ÄÃUÀ½zÀÄÝ, ºÀ®ªÁgÀÄ ¨sËUÉÆÃ½PÀ gÀZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

¢ÃQëvï (1981)gÀªÀgÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sËUÉÆÃ½PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄvÁÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄvÁÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ ¨sÁUÀzÀ E½eÁgÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ HºÁvÀäPÀªÁV EzÀÄÝPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ, EzÉÃ ¥ÀæPÁgÀªÁV ¸ÀºÁå¢æAiÀÄ ªÀÄÆ®ªÀÇ ¸ÀºÀ EvÀåxÀðªÁUÀzÀ ¥Àæ±ÉßAiÀiÁVAiÉÄÃ G½zÀÄPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀj E½eÁgÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®ªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ««zsÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ vÀdÕgÀÄ ªÀÄÆgÀÄ PÀ®à£ÉUÀ¼À£ÀÄß

143

¥Àæ¸ÁÛ«¹gÀÄvÁÛgÉ. (i) ¸ÀÛgÀ E½eÁgÀÄUÀ¼À PÀ®à£É (ii) ¸ÀªÉvÀzÀ E½eÁgÀÄUÀ¼À PÀ®à£É (iii) qÉqï Qè¥sï PÀ®à£É. WÁlÄUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVgÀÄªÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ºÁzÀÄUÉUÀ¼ÀÄ 600 «ÄÃ JvÀÛgÀzÀ°ègÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹gÀÄvÁÛgÉ. EªÀgÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÆgÀÄ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ DzÀgÉ ªÀåwjPÀÛ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ZÀað¹gÀÄvÁÛgÉ.

(i) ¥Àæ¸ÀÜ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÀjºÁgÀ - G¥ÀRAqÀzÀ ¥ÀÆªÀðzÀ «¨sÁUÀ,

(ii) ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ²RgÀ ªÀ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

(iii) ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀÄÄR ¥ÀjºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÁaPÉÆArgÀÄªÀ E½eÁgÀÄ.

4.3 AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀ¢AzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ.

144

AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ ²RgÀUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄªÀ d£ÀgÀ DyðPÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ¸ÁªÀiÁfPÀ-DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß UÀÄjAiÀiÁVj¹PÉÆAqÀÄ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£É (HADP)AiÀÄ£ÀÄß ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ. ¥Àj¸ÀgÀ-¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£À, ¥Àj¸ÀgÀ-¸ÀAgÀPÀëuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ ¨sÀjvÀªÁzÀ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ²RgÀUÀ¼À°è ªÁ¹¸ÀÄªÀ d£ÀgÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ CUÀvÀåUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ, DºÁgÀ, EAzsÀ£À, ªÉÄÃªÀÅ, DgÉÆÃUÀå, ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤Ãj£À ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸ÀÄªÀ CA±ÀUÀ¼ÀÄ M¼ÀUÉÆAqÀgÀÄvÀÛzÉ. £ÁåµÀ£À¯ï qÉªÀ®¥ïªÉÄAmï PË¤ì¯ï ¸À«ÄwAiÀÄ (NDC) ªÀw¬ÄAzÀ ¥ÀæxÀªÀÄ¨ÁjUÉ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß vÀ£Àß 12£ÉÃ ªÀiÁZïð 1965gÀ°è PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä ¤zsÀðj¹gÀÄvÀÛzÉ. gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃAzÁæqÀ½vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ

145

vÀªÀÄä ªÁå¦ÛAiÀÄ°è£À ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¹gÀÄvÀÛªÉ. F PÁAiÀÄðzÀ°è, vÀ«Ä¼ÀÄ £ÁqÀÄ gÁdåªÀÅ ¤Ã®UÀjÃ¸ï£ÀÄß AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ CrUÉ §gÀÄªÀ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹gÀÄvÀÛzÉ.

AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±À C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀ£ÀÄß 7£ÉÃ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è gÀa¹gÀÄvÀÛzÉ. vÀ£Àß ªÉÆzÀ®£ÉÃ ¸À¨sÉAiÀÄ°è zÉÃ±ÀzÀ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉUÁV ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À®Ä ¤zsÀðj¹gÀÄvÀÛzÉ. PÁAiÀÄðvÀAqÀzÀ G¥ÀvÀAqÀªÉÇAzÀ£ÀÄß C¸ÀºÀdvÉUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀiÁ£ÁAvÀgÀ ºÁUÀÆ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄªÀAvÉ gÀa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. G¥ÀvÀAqÀzÀ vÁAwæPÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ ²RgÀ

146

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä gÀa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. vÁAwæPÀ ¸À«ÄwAiÀÄÄ ªÉÊeÁÕ¤PÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£Àß£ÀÄ¸Àj¹ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ zÉÃ±ÀzÀ°è£À ºÉÆ¸À ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV F PÉ¼ÀPÀAqÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹ CªÀ£ÀÄß »ªÀiÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À (1986)£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ²RgÁ©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÉÃj¸À®Ä ¤zsÀðj¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

“²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ CºÀðUÉÆ¼Àî®Ä JgÀqÀÄ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÆgÉÊ¸À¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ PÀæªÀÄªÁV (a) 300

gÀµÀÄÖ ¸ÀgÁ¸Àj E½eÁgÀÄ EzÀ£ÀÄß ªÀÄzsÀå¨sÁUÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ (b) ¸ÀA§A¢üvÀ ¥ÀjºÁgÀ 300 «ÄÃ CxÀªÁ CzÀQÌAvÀ ºÀZÀÄÑ”. F ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼ÀÄ »ªÀiÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ

147

WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄªÀÅ¢®è. (AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀ, 1986).

¥ÀæxÀªÀÄ ¨ÁjUÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£É (WGDP)AiÀÄÄ CA¢£À AiÉÆÃd£Á ¸ÀaªÀgÁzÀ ²æÃ.¹.J¸ï.¸ÀÄ§æªÀÄtåA gÀªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¢£ÁAPÀ: 31.05.1972gÀAzÀÄ ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÀ£ÁðlPÀ gÁdåUÀ¼À ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÉÆÃªÁ, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À gÁdåUÀ¼À AiÉÆÃd£Á ¸ÀaªÀgÀÄUÀ¼ÉÆA¢UÉ gÀÆ¦¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ°è PÀ¤µÀÖ 20% ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ 600 «ÄÃUÀ½VAvÀ® MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ºÉÆA¢PÉÆArgÀÄªÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß WGDP C CrUÉ ¸ÉÃ¥Àðr¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV vÁ®èPÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

148

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÁV gÀavÀªÁ¢ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀ (£ÀÆvÀ£À ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä vÀdÕvÀAqÀ¢AzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄ¸ÁgÀ, 1986)£ÀÄß ªÀÄºÁgÁµÀÖç, PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï gÁdåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀgÀ ¸ÉÃ¥ÀðqÉAiÀiÁzÀ UÉÆÃªÁ gÁdåzÀ°è£À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ««zsÀ f¯ÉèUÀ¼ÀÄ / vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À°è C©üªÀÈzÀð¢üAiÀÄ£ÀÄß, ¢éwÃAiÀÄ ¤ÃgÁªÀj DAiÉÆÃUÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ £ÀPÉëAiÀÄAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß 1:60,00,000gÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è vÉÆÃj¸À¯ÁUÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV gÀa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F £ÀPÉëAiÀÄ C£ÀÄ¸ÁgÀ G¥ÀRAqÀ ¥Àæ¸ÀÛ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è£À 5 G¥À«¨sÁUÀUÀ¼À°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ MAzÁVzÀÄÝ 4£ÉÃ ªÀÄvÀÄÛ zÉÆqÀØ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÀÄÝ EzÀgÀ°è CAvÀºÀ 7 ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¨ÉÃPÀgï, qÀqÉèÃ ¸ÁÖA¥ï

149

ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÀgÀ PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛµÀÄÖ «¸ÁÛgÀPÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. £ÀPÉëAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¸Á°UÉ ¨ÁgÀ¢gÀÄªÀ ¨ÉÃgÁªÀÅzÉÃ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ M¼ÀUÉÆ¼ÀîzÉ UÀrAiÀÄ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

150

PÉÆÃµÀÖPÀ 1*: ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À ªÉÄÃ¯ÉäöÊ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄ¼É©Ã¼ÀÄ«PÉ

f¯ÉèUÀ¼ÀÄ(¥À²ÑªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

¥ÀÆªÀð)

ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

¥À²ÑªÀÄzÀ

JvÀÛgÀ («Ä)

¥ÀÆªÀðzÀ

JvÀÛgÀ («Ä)

ªÀÄ¼É©Ã¼ÀÄ«P

É ¥À²ÑªÀ

Ä (¸ÉA.«Ä

Ã)

ªÀÄ¼É©Ã¼ÀÄ«P

É ¥ÀÆªÀð (¸ÉA.«Ä

Ã)qÁAUÀ¸ï & £Á¹Pï 1 150 955 200 80xÁuÉ & £Á¹Pï 2 170 695 240 200xÁuÉ & CºÀªÀÄzï£ÀUÀgÀ

3 60 1030 240 80

¹AzÀÄzÀÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¯Áí¥ÀÄgÀ

4 130 790 320 240

PÉÆÃ½PÉÆÃqï, ªÀAiÀiÁ£Áqï, ¤Ã®Vj, FgÉÆÃqï ªÀÄvÀÄÛ ¸ÉÃ®A

5 65 970 320 80

wæ¸ÀÄìgï, PÉÆÃAiÀÄªÀÄvÀÆÛgï ªÀÄvÀÄÛ ¢ArUÀ¯ï

6 50 840 320 140

zÀQët UÉÆÃªÁ, GvÀÛgÀ PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ zsÁgÀªÁqÀ

7 40 540 280 120

zÀQët PÀ£ÀßqÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¸À£À

8 70 940 320 200

gÀvÀßVj ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀvÁgÁ

9 80 720 240 160

¹AzÀÆzÀÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¯Áí¥ÀÄgÀ

11 60 640 240 280

¥ÀlÖtAwlÖ ªÀÄvÀÄÛ PÉÆ¯Áí¥ÀÄgÀ

12 150 150 320 80

PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁj ªÀÄvÀÄÛ wgÀÄ£À¯ÉéÃ°

13 95 110 140 120

ªÀÄÆ®: r©n-E¸ÉÆæÃ ¥ÁæeÉPïÖ (gÁAiÀiï. et al 2012)

151

4.6 ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈf¸ÀÄªÀÅzÀÄ¨sÁgÀvÀ, gÁdåUÀ¼À, f¯ÉèUÀ¼À, vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ UÁæªÀÄUÀ¼À UÀrAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄªÀ DqÀ½vÀ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ¥ÀzÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÉð D¥sï EArAiÀiÁzÀ ªÉÇåÃªÀÄ ¥ÀzÀgÀUÀ½AzÀ ¹éÃPÀj¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ ²RgÀ ¥ÀæzÉÃ±À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÉ AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UÀÄdgÁvï£À K¼ÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß fLJ¸ï vÀAvÁæA±ÀªÀ£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹ gÀa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ¥ÀzÀgÀªÀ£ÀÄß CzsÁåAiÀÄ 5gÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVgÀÄªÀ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä ºÉaÑ£À «±ÉèÃµÀuÉUÉ §¼À¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

152

avÀæ 5: ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À GvÀÛgÀzÀ UÀrAiÀÄ°è£À vÀ¦Û £À¢AiÉÆA¢UÉ GUÀªÀÄUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæªÀÄÄR £À¢UÀ¼À£ÀÄß vÉÆÃj¸ÀÄªÀ ¨sÁgÀvÀ G¥ÀRAqÀzÀ £ÀPÀë.

153

avÀæ 6: vÀ¦Û £À¢AiÀÄ zÀQëtQÌgÀÄªÀ UÀÄdgÁvï£À K¼ÀÄ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ 188 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ¨sÁgÀvÀ G¥ÀRAqÀzÀ £ÀPÉë.

154

MmÁÖgÉAiÀiÁV, HLWG «ªÀj¹gÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀ ªÉÊ²µÀÖöåUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

GvÀÛgÀzÀ «Äw : 8”0”N 22” 6’. ¥ÀÆªÀðzÀ «Äw : 720 55”E780 11’¥ÀæzÉÃ±À : 1,64,280 Q«Ä2

GzÀÝ : 1500 Q.«ÄÃCUÀ®: 10 Q«Ä (QjzÁzÀ vÀÄ¢AiÀÄ°è) - 200 Q«ÄÃ («¸ÁÛgÀPÀ vÀÄ¢AiÀÄ°è)JvÀÛgÀzÀ ±ÉæÃtÂ (PÀ¤µÀÖ ªÀÄvÀÄÛ UÀjµÀÖ) (*¢ÃWÀðªÀÈvÁÛ¨sÀ JvÀÛgÀ):0 jAzÀ 2674 «Ä

*ASTER DEM G¥ÀAiÉÆÃV¹ NRSC CAzÁf¹zÀÄÝ

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ §gÀÄªÀ 188 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ£ÀÄß CzsÁåAiÀÄ 5gÀ PÀArPÉ 6gÀ°è ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.

HLWG UÀrUÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ (i) ¥À.WÀ ªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À®Ä vÁ®ÆèPÀ£ÀÄß WÀPÀlzÀAvÉ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ (ii) vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¨sËUÉÆÃ½PÀ (ªÉÊeÁÕ¤PÀ) DzsÁgÀzÀ°è ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVzÉ (iii) AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀzÀ WGDP

ªÀÄvÀÄÛ HADP gÀªÀgÀÄ G¥ÀAiÉÆÃV¹gÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À GvÀÛgÀ vÀÄ¢AiÀÄ UÀrAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀ vÀ¦Û £À¢AiÀÄ zÀQëtQÌgÀÄªÀ

156

UÀÄgÀeÁvï£À K¼ÀÄ gÁdåUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖUÉÆ½¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

157

CzsÁåAiÀÄ 5¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ

5.1 ªÀÄÄ£ÀÄßr

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ §ºÀÄ DAiÀiÁªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ vÁQðPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ F »A¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è£À PÉ®ªÀÅ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ZÀað¹ F ¸ÀAQÃtð ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ZÉ°èzÉÝÃªÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ §ºÀÄ DAiÀiÁªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ vÁQðPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ZÀað¸À¯ÁVzÉ.

158

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAwgÀÄªÀ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀiÁVzÉ. ¨sËUÉÆÃ½PÀªÁV, eÉÊ«PÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV EzÉÆAzÀÄ C£À£Àå ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. GvÀÛªÀÄ ²¯ÁgÀZÀ£ÉAiÉÆA¢UÉ C¢üPÀ ªÀÄ¼ÉAiÉÆA¢UÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°èAiÉÄÃ CvÀåAvÀ ªÉÊ«zÀåvÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ.


¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ §ºÀÄ DAiÀiÁªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ vÁQðPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ZÀað¸À¯ÁVzÉ.

159

¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ F »A¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è£À PÉ®ªÀÅ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ZÀað¹ F ¸ÀAQÃtð ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ZÉ°èzÉÝÃªÉ.


¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ §ºÀÄ DAiÀiÁªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ vÁQðPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ F »A¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è£À PÉ®ªÀÅ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß

160

ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ZÀað¹ F ¸ÀAQÃtð ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ZÉ°èzÉÝÃªÉ.

F ºÀAvÀzÀ°è ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¨sÀÆ-zÀvÁÛAUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CxÀð¥ÀÆtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆA¢UÉ ¤¸ÀUÀð, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÀªÀÄxÀð ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ, ¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è£À ªÀåQÛ¤µÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à¸ÀÄªÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁzÀ ªÀiÁUÀðªÉA§ÄzÀ£ÀÄß eÁUÀwPÀªÁV ºÁUÀÆ £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÀAqÀÄPÉÆArzÁÝgÉ.

F ºÀAvÀzÀ°è ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°èGgÀªÀ ¨sÀÆ-zÀvÁÛAUÀ¼À£ÀÄß

161

¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CxÀð¥ÀÆtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆA¢UÉ ¤¸ÀUÀð, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÀªÀÄxÀð ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ, ¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è£À ªÀåQÛ¤µÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à¸ÀÄªÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁzÀ ªÀiÁUÀðªÉA§ÄzÀ£ÀÄß eÁUÀwPÀªÁV ºÁUÀÆ £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÀAqÀÄPÉÆArzÁÝgÉ.


162



¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ §ºÀÄ DAiÀiÁªÀÄ

163

¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ vÁQðPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ F »A¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è£À PÉ®ªÀÅ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ZÀað¹ F ¸ÀAQÃtð ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ZÉ°èzÉÝÃªÉ.

F ºÀAvÀzÀ°è ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¨sÀÆ-zÀvÁÛAUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CxÀð¥ÀÆtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆA¢UÉ ¤¸ÀUÀð, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÀªÀÄxÀð ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ, ¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è£À ªÀåQÛ¤µÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à¸ÀÄªÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁzÀ ªÀiÁUÀðªÉA§ÄzÀ£ÀÄß

164

eÁUÀwPÀªÁV ºÁUÀÆ £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÀAqÀÄPÉÆArzÁÝgÉ.

165

gÁdå gÁdåzÀ

MlÄÖ ¨sËUÉÆÃ½PÀ

¥ÀæzÉÃ±À

¥À²ÑªÀÄ

WÀlÖUÀ¼À vÁ®

ÆèPÀÄ

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À

Ä

UÁæªÀÄUÀ¼

À ¸ÀAS

Éå

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À

¸ÁA¸ÀÌøwP

À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À

PA+WHS UÁæªÀÄªÀÄlÖzÀ ESA

¥À.WÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À ESA

UÉÆÃªÁ 3,702 1,749 99 1,558 191 655 1,461 83.57%

UÀÄdgÁvï

1,96,024

5,977 64 2,553 3,423 64 449 7.52%

PÀ£ÁðlPÀ

1,91,791

44,448 1,576 21,529

22,919

5,660 20,668 46.50%

PÉÃgÀ¼À

38,863 29,691 123 12,477

17,214

4,913 13,108 44.15%

ªÀÄºÁgÁµÀÖç

3,07,713

55,345 2,195 21,185

34,161

2,242 17,340 31.33%

vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ

1,30,058

27,069 135 8,947 18,122

3,369 6,914 25.54%

179

MlÄÖ ªÉÆvÀÛ

8,68,151

1,64,280

4,156 68,249

96,031

16,902 59,940

PÉÆÃµÀÖPÀ 7: ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ vÁ®ÆèQ£À ESA ªÁå¦ÛAiÀÄ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÁzÀåAvÀ ESA ªÀ®AiÀÄPÉÌ §gÀÄªÀ vÁ®ÆèPÀÄ ªÀÄlÖzÀ MlÄÖ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±À.

180

gÁdå f¯Áè vÁ®ÆèPÀÄ

vÁ®ÆèPÀÄ

«¹ÛÃtð(Q«Ä2)

ESA

ESA ªÀ®AiÀ

ÄPÉÌ §gÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼À

Ä

UÀÄdgÁvï

£ÀªÀ¸Áj §£ÀìzÁ 571 35 5

aQè 553

¸ÀÆgÀvï ¸ÀAUÀzï 1,111 95 13

GZÀÒ® 559 5 1

ªÁågÀ 782 30 5

¢ qÁAUïì ¢ qÁAUïì 1,700 285 40

ªÀ®ìzï zsÀgÀªÀiï¥ÀÄgï

699

UÀÄdgÁvï

MlÄÖ

5,976 449 64

181


vÁ®ÆèPÀÄ

«¹ÛÃtð

(Q«Ä2)

ESA

ESA

ªÀ®AiÀÄPÉÌ

§gÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼À

Ä

UÉÆÃªÁ GvÀÛgÀ UÉÆÃªÁ

¸ÀvÁj 515 406 56

zÀQët UÉÆÃªÁ

PÉÆAPÀt 362 284 5

¸ÀAVÃªÀiï 872 771 38

UÉÆÃªÁ MlÄÖ

1,749 1,461 99

gÁdå f¯Áè vÁ®ÆèPÀÄ vÁ®ÆèPÀÄ

ESA ESA

ªÀ®AiÀÄPÉÌ

182

«¹ÛÃtð

(Q«Ä2)


Ä


CºÀªÀÄzï£ÀUÀgÀ

CPÉÆÃ¯Á 1,433 453 42

¸ÀAUÀªÉÄßÃgï

1,630

zsÀÄ¼É ¸ÀQæ 2,333 27 5

PÉÆ¯Áí¥ÀÄgÀ

CeÁæ 498 165 20

¨ÁªÁØ 265 208 24

¨sÁzÀÄæUÀqsÀ

651 319 28

ZÀAzïUÀqsÀ 913 340 21

UÁA¢üÃUÀèeï

454

183

PÁUÀ¯ï 536

PÀj«gï 630

¥À£Áí® 539 140 14

gÁzsÁ£ÀUÀj 912 558 34

±ÁºÀÄªÁr 1,008 539 51

£ÀAzÀÄgï§gï

£ÀªÀ¥ÀÄgÀ 911 13 2

£Á²Pï ¨ÁUÀè£ï 1,400 238 15

¢AqÉÆÃj 1,266 42 5

EUÁl¥ÀÄj 838 92 8

PÁ¯Áé£ï 811 219 28

£Á²Pï 875

184

¦ÃAmï 538 145 23

¹£Áßgï 1,292 53 5

¸ÀÄUÁð£À 802 262 42

vÀæAiÀÄA§PÉÃ±ÀégÀ

889 329 30

¥ÀÄuÉ CA¨ÉÃUÁªï 987 326 37

¨sÉÆÃgï 863 318 56

ºÀªÉÃ° 1,203 37 4

dÄ£Áßgï 1,285 281 32

SÉÃzï 1,373 220 22

ªÀiÁªÀ¯ï 1,205 511 51

ªÀÄÄ°ê 957 550 66

¥ÀÄgÀAzÀgï 1,049 85 9

185

«¯Éí 556 325 60

gÁAiÀiïWÀgï

PÀgÁÓvï 634 266 45

SÁ¯Á¥ÀÄgÀ 395 133 22

ªÀÄºÀzï 796 409 68

ªÀiAUÁªÉÇÃ£ï

675 238 47

¥ÉÆ¯ÁzÀÄàgÀ

354 179 36

gÉÆÃºÀ 603 383 86

¸ÀÄzsÁWÀqï

444 319 52

gÀvÀßVj a¥ÀÄè£ï 1,096 428 43

SÉÃqï 1,026 495 74

¯ÁAeÁ 744 405 47

186

¥ÁeÁ¥ÀÄgÀ

1,190 444 48

¸ÀAUÀªÉÄÃ±ÀégÀ

1,244 626 80

¸ÀAVè ²gÁ¼À 609 201 24

¸ÀvÁÛgï eÉÆÃ° 831 582 119

RAqÁ® 488

SÁvÀªï 1,350

PÉÆgÉUÁªï

877 23 2

ªÀÄºÁ§¯ÉÃ±ÀégÀ

243 202 40

¥ÀoÀt 1,312 626 96

¸ÀvÁgÁ 842 103 25

ªÁ¬Ä 597 108 18

187

¹AzÀÄzÀÄUÀð

zÉÃªÀWÀqÀ

760 230 21

PÀAPÀ«è 792 409 39

PÀÄqÀ¯ï 834 475 48

¸ÁªÀAvïªÁr

842 613 50

ªÉÊ¨sÀªÁr 414 252 34

xÁuÉ dªÁígï 663 331 29

ªÉÆSÁqÀ 563 291 21

ªÀÄÄ¨ÁðzÀ

930 475 57

µÀºÁ¥ÀÄgÀ

1,489 911 92

ªÁqÀ 801 367 62


55,345 17,340 2159

188

MlÄÖ


vÁ®ÆèPÀÄ

«¹ÛÃtð

(Q«Ä2)

ESA

ESA

ªÀ®AiÀÄPÉÌ


Ä

PÀ£ÁðlPÀ

¨É¼ÀUÁA ¨ÉÊ®ºÉÆAUÀ®

1,101

¨É¼ÀUÁA 1,006 15 1

ºÀÄPÉÌÃj 960

PÁ£Á¥ÀÄgÀ 1,700 857 62

¸ÀªÀzÀwÛ 1,536

ZÁªÀÄgÁd£ÀUÀgÀ

UÀÄAqÀÄè¥ÉÃmÉ

1,377 574 21

189

aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ

aPÀÌªÀÄUÀ¼ÀÆgÀÄ

1,586 579 27

PÉÆ¥Àà 568 251 32

ªÀÄÆrUÉgÉ 1,139 571 27

£ÀgÀ¹AºÀgÁd¥ÀÄgÀ

800 566 35

±ÀÈAUÉÃj 445 337 26

PÉÆqÀUÀÄ

ªÀÄrPÉÃj 1,441 963 23

¸ÉÆÃªÀÄªÁgÀ¥ÉÃmÉ

1,013 193 11

«gÁd¥ÉÃmÉ 1,661 926 21

zsÁgÀªÁqÀ

zsÁgÀªÁqÀ 1,095

ºÁ¸À£À D®ÆgÀÄ 429 2 1

190

¨ÉÃ®ÆgÀÄ 842

ºÁ¸À£À 927

¸ÀPÀ¯ÉÃ±À¥ÀÄgÀ

1,021 408 34

PÁgÀªÁgÀ CAPÉÆÃ® 905 809 43

¨sÀlÌ¼À 342 185 28

ºÉÆ£ÁßªÀgÀ 718 561 44

eÉÆÃAiÀiÁØ 1,861 1,835 110

PÁgÀªÁgÀ 703 628 39

PÀÄªÀÄmÁ 553 374 43

¹zÁÝ¥ÀÄgÀ 851 535 107

²gÀ¹ 1,300 903 125

AiÀÄ¯Áè¥ÀÄgÀ

1,293 1,168 87

191

ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ

¨É¼ÀÛAUÀr 1,387 633 17

¥ÀÄvÀÆÛgÀÄ

1,029 331 11

ªÉÄÊ¸ÀÆgÀÄ

ºÉZï.r.PÉÆÃmÉ

1,616 844 62

²ªÀªÉÆUÀÎ

ºÉÆ¸À£ÀUÀgÀ

1,406 1069 126

¸ÁUÀgÀ 1,918 1,363 134

²PÁj¥ÀÄgÀ 901 98 12

²ªÀªÉÆUÀÎ 1,099 477 66

wÃxÀðºÀ½î 1,233 853 146

GqÀÄ¦ PÁPÀð¼À 1,361 450 13

PÀÄAzÁ¥ÀÄgÀ

1,554 834 24

GqÀÄ¦ 926

192

MlÄÖ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå

44,448 20,668

1,576


vÁ®ÆèPÀÄ

«¹ÛÃtð

(Q«Ä2)

ESA

ESA

ªÀ®AiÀÄPÉÌ


Ä

PÉÃgÀ¼À

J£ÁðPÀÄ®A

PÉÆvÀªÀÄAUÀ¼ÀA

316

PÀÄ£ÀßvÀÄÛ£Áqï

476

ªÀÄÄªÀvÀÄÛ¥ÀÄ¼À

449

EqÀÄQÌ zÉÃ«PÀÄ®A 1,808 1,808

¦ÃgÀÄªÀiÁqÉ 1,310 1,146 8

vÉÆÃqÀ¥ÀÄ¼À

888 463 8

193

GqÀÄA§£ïZÉÆÃ¼À

1,094 1,094 23

PÀtÆÚgÀÄ

vÀ°¥ÀgÁA§ 1,329

vÀ®ZÉÑÃj 1,212 304 3

PÁ¸ÀgÀUÉÆÃqÀÄ

ºÉÆ¸ÀzÀÄUÀð

976

PÉÆ¼ÀîA PÉÆmÁÖgÀPÁÌgÀ

571

PÀÄtÚvÀÆgï 143

¥ÀvÀ£À¥ÀÄgÀA

1,271 942 8

PÉÆmÁÖAiÀÄA

PÀAfgÀ¥Àà°è 429 51 1

«ÄÃ£Áa¯ï 689 106 3

PÉÆÃ½PÉÆÃqï

PÉÆÃ½PÉÆÃqï

1,031 234 5

194

Qé¯ÁAr 745 170 2

ªÀqÁPÀgÀ 580 112 2

ªÀÄ®¥ÀÄàgÀA

J£Áðqï 816

¤Ã¯ÁA§Ägï 1,383 1,012 10

wgÀÄgï 418

¥Á®PÁÌqï C¼ÀvÀÆÛgï 578 66 1

avÀÆÛgï 1,170 648 3

ªÀÄ£ÀßgïPÁqï

1,226 857 7

¥Á®PÁÌqï 726 272 3

¥ÀzÀ¤AwmÁÖ

CqÀÆgï 336

PÉÆ¼É£ïZÉÃj

958 616 2

195

gÀ¤ß 1,097 924 4

wgÀÄªÀ£ÀAvÀ¥ÀÄgÀ

£ÉqÀÄªÀiÁAUÀqï

957 457 4

£ÉAiÀÄåwÛAPÀgÀ

585 165 3

PÉÆÃqÀÄAUÀ®ÆègÀ

150

ªÀÄÄPÀÄAzÁ¥ÀÄgÀA

1,326 708 1

ªÁAiÀÄ£Áqï

ªÀÄ£ÀAzÀªÁr 749 364 4

¸ÀÄ¯ÁÛ£ï§vÉÃj

770 301 2

ªÉÊwj 619 287 7

PÉÃgÀ¼À MlÄÖ

29,693 13,108

123

gÁdå f¯Áè vÁ®ÆèPÀÄ vÁ®Æ ESA ESA

196

èPÀÄ

«¹ÛÃtð

(Q«Ä2)

ªÀ®AiÀÄPÉÌ


Ä

vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ

PÉÆAiÀÄªÀÄvÀÆÛgÀÄ

CªÀ£Á² 656

PÉÆAiÀÄªÀÄvÀÆÛgÀÄ GvÀÛgÀ

525 150 4

PÉÆAiÀÄªÀÄvÀÆÛgÀÄ zÀQët

827 140 2

ªÉÄÃlÄÖ¥Á¼ÀåA

625 205 10

¥ÉÆ¯ÁèaÑ 1,168

GqÀÄªÀÄ¯ÉÊ¥ÉmÉÖöÊ

1,460 460 7

197

ªÁ¯ÁàgÁAiÀiï 712 528 7

¢ArUÀ¯ï ¢ArUÀ¯ï 1,451 327 5

PÉÆqÉÊPÀ£Á¯ï

1,048 500 9

MqÀØ£ïZÀAvÀæA

782 70 1

¥À¼À¤ 711

FgÉÆÃqï zsÁgÁ¥ÀÄgÀA

1,412

PÀAUÉÃAiÀÄA

823

PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁj

CUÀ¹ÛÃ±ÀégÀA

340 2 1

PÁ®ÄÌ¼ÀA 703 286 4

vÉÆªÀ¼À 325 298 14

«¯ÁªÀ£ÉÆÌÃq 378 79 1

198

ï

ªÀÄzÀÄgÉÊ ¤Ã®Vj

G¹®A¥ÀnÖ 505

PÀÆ£ÀÆgï 199 18 2

UÀÄqÀ®Ægï 472 413 5

PÉÆÃlVj 400 239 7

PÀÄAzÁºÀ 309 233 5

¥ÀAvÀ®Ægï 268 92 1

GzÀPÀªÀÄAqÀ®

924 480 5

xÉÃtÂ DAr¥ÀnÖ 941 311 1

¨ÉÆÃ¢£ÁAiÀÄPÀ£À

Ægï

545 263 3

¥ÉjAiÀiÁPÀÄ®A

392

199

xÉÃtÂ 250

GvÀÛªÀÄ¥Á¼ÀåA

781 167 7

wgÀÄ£À¯ÉéÃ°

CA¨Á¸ÀªÀÄÄzÀæA

1,225 639 5

£ÁAUÀÄ£ÉÃj 921 272 2

gÁzsÁ¥ÀÄgÀA

1,003

¸ÀAPÀgÀAPÉÆÃ¬Ä¯ï

1,058

¸ÉAUÉÆÃmÉÖöÊ

210 74 5

²ªÀVj 537 187 1

vÉAPÁ¹ 519 149 5

«gÀÄzsÀ£ÀUÀgÀ

gÁd¥Á¼ÀåA 514 126 5

200

¸ÀvÀÆÛgï 499

²æÃ«°è¥ÀÄvÀÆÛgÀ

654 207 11

vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ MlÄÖ

27,069 6,914 135

201

CzsÁåAiÀÄ 6¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀUÀðvÀ C©üªÀÈ

¢ÞAiÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£É ºÁUÀÆ ¤ªÀðºÀuÁ ZËPÀlÄÖ

6.1 ¦ÃpPÉªÁ¸ÀÛ«PÀªÁV ºÉÃgÀ¼ÀªÁzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ

¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ËAzÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½¸À¨ÉÃPÁzÀ eÉÊ«PÀ ¤¢üAiÀiÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ 24-«ÄÃlgï gÉ¸À®ÆåµÀ£ï£À jªÉÆÃmï ¸É¤ìAUï vÀAvÀæeÁÕ£ÀªÀ£ÀÄß §¼À¹ «±ÉèÃ¶¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ½AzÁV PÀAqÀÄ§gÀÄªÀÅzÉÃ£ÉAzÀgÉ FUÁUÀ¯ÉÃ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÉÊQ ºÀwÛgÀ ºÀwÛgÀ ±ÉÃ.60 gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ §gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ - £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀQÌAvÀ ©ü£ÀßªÁVzÀÄÝ - EªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÁjPÉ (CgÀtå £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹)UÀ½UÉ

202

G¥ÀAiÉÆÃV¸À¯ÁUÀÄªÀ ªÀiÁ£ÀªÀ DPÀæ«ÄvÀªÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ –

ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÈµÀÖ eÉÊ«PÀ ªÀiË®åªÀÅ¼Àî ««zsÀ jÃwAiÀÄ ¸À¸ÀågÁ²UÀ¼À ºÉÆ¢PÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ PÉÃªÀ® ±ÉÃPÀqÁ 41 ¥Àæw±ÀvÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀrAiÀÄ°è «AUÀr¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À J¯ÉèUÀ¼À «ÄwAiÀÄ°è eÉÊ«PÀªÁV ²æÃªÀÄAvÀ«gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¸ÀÆÜ®ªÁV ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 37 ¥Àæw±ÀvÀ EgÀÄvÀÛzÉ - ¸Àj¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 60,000 ZÀ.Q.«ÄÃ. HLWGAiÀÄÄ »ÃUÉ UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À (ESA) JAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹zÉ.

F ªÀgÀ¢AiÀÄ°è£À ¸ÀAzÉÃ±ÀªÀÅ UÀA©üÃgÀªÀÇ, JZÀÑjPÉAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ vÀÄwð¤AzÀ PÀÆrzÀÄzÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è G½zÀÄPÉÆArgÀÄªÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ²æÃªÀÄAvÀ, ªÉÊ«zÀåªÀÄAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀ, ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£À±ÉÑÃvÀ£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ C¤ªÁðAiÀÄªÁVzÉ.

203

£ÁªÀÅ FUÁUÀ¯ÉÃ «ÄwAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄwÛzÀÄÝ, £ÁªÀÅ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ eÁjPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®èzÀÄzÁVzÉ. ¨sÀ«µÀåzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ªÀÄvÀÄÛ £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ fÃªÀªÉÊ«zÀå PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄªÀ°è F CA±ÀªÀÅ £ÀªÀÄä ªÀÄÆ¯ÉÆÃzÉÝÃ±ÀªÁUÀ¨ÉÃQzÉ.

C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀtzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ¬ÄAzÁV F £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ »AzÉAzÀÆ PÀArgÀzÀAvÀºÀ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁVzÉ. CvÀåAvÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¦AiÀiÁVgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀiÁ°£ÀåªÀ£ÀÄß GvÉÛÃd£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀAvÀºÀ UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À «gÀÄzÀÞ C¸ÉÊgÀuÉAiÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¥Á°¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ MwÛ ºÉÃ¼ÀÄvÀÛzÉ. ¤§ðA¢üvÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄªÀÄwUÀÆ ªÀÄÄ£Àß G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ «ªÀÄ±ÉðAiÀÄ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤¢ðµÀÖ ¤AiÀÄAvÀæUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

204

¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀæªÉÃ ¸Á®ÄªÀÅ¢®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå ¥Àj¸ÀgÀ ¤ÃwAiÀÄÄ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è ºÉÆA¢gÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤µÉÃzÀ£ÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉ¬ÄAzÀ ¸ÁªÀiÁ£Àå d£ÀvÉUÉ DUÀÄªÀ C¥ÁAiÀÄªÀÇ ¸ÀºÀ ¸ÀàµÀÖªÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ CvÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ C¥ÁAiÀÄPÀgÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄªÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊ©qÀÄªÀ°è ªÀÄvÀÄÛ EzÉÃ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV ºÉZÀÄÑ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß PÉÆGqÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀfÃªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄPÀÆ®UÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ½UÁV £ÀªÀÄUÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀëöä ªÀiÁUÀð«zsÁªÀÅ CUÀvÀå«zÉ.

¥À²ÑªÀÄWÀlÖUÀ¼À°è CzÀgÀ®Æè £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ «¨sÀf¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À®Æè ¸ÀºÀ d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. EzÀÄ CµÉÖÃ£ÀÆ CgÀtå¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ®è¢zÀÝgÀÆ, C°è£À d£ÀgÀ DªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVzÀÄÝ, eÉÊ«PÀ

205

¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ vÀªÀÄä ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÀAaPÉÆArgÀÄvÁgÉ. ¨ÉÃ°¬ÄAzÀ ¸ÀÄvÀÄÛªÀjzÀ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÁßV¹ ªÀiÁ£ÀªÀ ¥Àæ¨sÁªÀ gÀ»vÀªÁzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖPÀUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÁzsÀå«®è. ºÀ®ªÁgÀÄ zÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÁgÀvÀzÀAvÀºÀ ºÉZÀÄÑ d£À¸ÀASÁå zÉÃ±ÀzÀ°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ EzÉÃ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀåvÁå¸ÀªÁVzÉ.

ESA JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°èAiÉÄÃ PÉ®ªÀÅ 4156 UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. F UÁæªÀÄUÀ¼À J¯ÉèAiÉÆ¼ÀUÉÃ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ 20 ¥Àæw±ÀvÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. F jÃwAiÀÄ £É¯ÉUÀ¼À°è £É¯É¹gÀÄªÀ d£ÀgÀÄ ¤¸ÀìA±ÀAiÀÄªÁV £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥Àj¸ÀgÀzÉÆA¢UÉ D¼ÀªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄgÀ¸ÀªÁzÀ ¨ÁAzsÀªÀåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀªÀgÁVzÁÝgÉ. DzÁUÀÆå EAvÀºÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉA§°¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. GvÀÌøµÀÖ

206

fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ°è ªÁ¸ÀªÁVgÀÄªÀ d£ÀgÀÄ ¤¸ÀUÀðªÀ£ÀÄß ¥ÉÆÃ¶¹zÀªÀgÁVgÀÄvÁÛgÉ. CªÀjUÉ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀªÁV C£ÀÄPÀÆ®UÉÆ½¸À¨ÉÃQzÉ. ¨sÀ«µÀåzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è EzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR UÀÄjAiÀiÁUÀ¨ÉÃQzÉ.

‘¸ÁA¸ÀÌøwPÀ’ JAzÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß GzÉÝÃ±À¥ÀÆªÀðPÀªÁVAiÉÄÃ ‘£ÉÊ¸ÀVðPÀ’ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ ¥ÀævÉåÃPÀªÁV UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ ªÀÄvÀÄÛ «¨sÀf¸À¯ÁVzÉ. ºÁUÉAzÀ ªÀiÁvÀæPÉÌ F d£ÀªÀ¸Àw £É¯ÉUÀ¼ÀÄ, vÉÆÃlUÁjPÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ¸ÀºÀfÃªÀ£ÀzÀ°è®èªÉAzÉÆÃ CxÀªÁ F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁ°£ÀåUÉÆ½¸À®Ä CxÀªÁ PÀ®Ä¶vÀUÉÆ½¸À®Ä ªÀÄÄPÀÛ C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ JAzÀÄ CxÉÊð¸ÀÄªÀÅzÁVgÀÄªÀÅ¢®è. F PÁgÀt¢AzÁVAiÉÄÃ ESA ªÀ®AiÀÄzÀ 10 Q.«ÄÃ «ÄwAiÉÆ¼ÀV£À AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ CvÀåAvÀ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß

207

ºÉÃgÀªÀÅzÀÄ CªÀ±ÀåPÀªÉA§ÄzÀ£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

¸ÀzÀj ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ eÉÊ«PÀªÁVAiÀÄÆ ²æÃªÀÄAvÀªÁzÀÄzÉA§ÄzÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ HLWG AiÀÄÄ UÀÄgÀÄw¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ¤zÀ±Àð£ÀªÁV, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ PÁ¦ü vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ¤¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ºÀ®ªÀÅ d£À£É¯ÉUÀ¼À UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÀÄ ZÀzÀÄj ºÉÆÃVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß jªÉÆÃmï ¸É¤ìAUï¤AzÀ UÀÄgÀÄw¸À®¸ÁzsÀåªÁzÀÄzÁVzÉ. DzÀgÉ F d£À£É¯ÉUÀ¼À UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀjUÉ ¤¸ÀUÀð gÀPÀëuÉAiÀÄ°è ºÉÆA¢gÀÄªÀ D¸ÀQÛUÉ »rzÀ PÀ£ÀßrAiÀiÁVªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è UÀt¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁVgÀ®Ä F jÃwAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

208

¨sÀ«µÀåzÀ°è EzÉÆAzÀÄ CªÀPÁ±ÀªÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ C©üeÉÕÃAiÀÄªÁV «±ÀézÀ°èAiÉÄÃ ºÉZÀÄÑ ²æÃªÀÄAvÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À¯ÉÆèAzÁVzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÄ ¤¸ÀUÀðzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀiÁVzÉ - ªÁtÂdå £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄUÀ½UÉ ¤ÃgÉÆzÀV¸ÀÄªÀ d®¸ÀA¥À£ÀÆä® CxÀªÁ PÀÈ¶ ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À£ÀÄß ¥sÀ®ªÀvÁÛV¸ÀÄªÀ ¸ÀªÀÄÈzÀÞ UÉÆ§âgÀ, PÉÊUÁjPÉ CxÀªÁ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¹ GzÉÆåÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÈ¶Ö¸ÀÄªÀ CgÀtå ¸ÀA¥ÀvÀÄÛUÀ¼ÀÄ EvÁå¢. ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ¤ÃwAiÀÄ°èAiÉÄÃ ¨sÀ«µÀåªÀÅ CqÀVzÀÄÝ, EzÀÄ ¤¸ÀUÀðzÀ PÉÆqÀÄUÉAiÀÄ£ÀÄß gÉÆÃªÀiÁAZÀPÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ zÁjAiÀiÁVzÉ. F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀUÀðvÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀiÁzÀj ºÁUÀÆ ¤ªÀðºÀuÉUÁV ZËPÀlÄÖ gÀZÀ£ÉUÉ ¸ÀÆZÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¹zÉ.

6.2 ªÀ®AiÀÄ ªÀÄlÖzÀ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀvÉAiÀÄ°è£À

209

vÉÆqÀPÀÄUÀ¼À §UÉÎ WGEEP AiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄªÀVÃðPÀj¹zÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ

ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀÄªÀ ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ WGEEPAiÀÄÄ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼À£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹zÉ. F ªÀÄÄSÁAvÀgÀªÁV GvÀÌøµÀÖ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À C©üªÀÈ¢ÞZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÄ - UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzÀ¢AzÀ »rzÀÄ §ÈºÀvï d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ CAvÀgï d¯Á±ÀAiÀÄ ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤µÉÃ¢¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ¥ÀnÖAiÀÄÄ «¸ÁÛgÀªÁzÀÄzÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ F ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀªÁV ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è JAvÀºÀ UÀt¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß vÀgÀ®Ä ¤AiÉÆÃf¹gÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ¤zÉÃð±À£ÀUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. CAvÀºÀ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ PÁAiÀÄðgÀÆ¥ÀPÉÌ vÀgÀÄªÀÅzÀÄ JA§ÄzÉÃ E°è GzÀã«¸ÀÄªÀ ¥Àæ±ÉßAiÀiÁVzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀªÁV UÀt¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÁVzÉ.WGEEPAiÀÄ F ²¥sÁgÀ¸ÀÄì,

210

««zsÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ §®ªÁzÀ nÃPÉUÉ UÁæ¸ÀªÁVzÉ. F jÃwAiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀfÃªÀ£ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÁ¤AiÀÄÄAlÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÉA§ DgÉÆÃ¥ÀªÀÇ ¸ÀºÀ EgÀÄvÀÛzÉ. EzÀPÉÌ ¤zÀð±À£ÀªÉA§AvÉ, PÉÆqÀUÀÄ PÁ¦ü ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÉÆÃlUÀ¼À ¸ÀAWÀzÀªÀgÀÄ High Level Working Group£À §®ªÁzÀ ªÀÄ£À«AiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÁÛ vÀªÀÄä f¯ÉèAiÀÄ£ÀÄß UÁrÎÃ¼ï ¸À«ÄwAiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ½AzÀ ºÉÆgÀVqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ PÉÆÃjgÀÄvÁÛgÉ. PÁ¦ü, K®QÌ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ¨É¼ÉUÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ°è vÀªÀÄUÉ ¢ÃWÀªÁzÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ«zÀÄÝ, ªÀÄtÄÚ, CAvÀºÀð® ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ UÉÆ§âgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ¥Á°¸ÀÄªÀÅzÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ F jÃwAiÀÄ ¥ÀzÀÝw¬ÄAzÀ ¥Àj¸ÀgÀPÉÌ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ºÁ¤AiÀÄÄAmÁUÀÄªÀÅ¢®èªÉAzÀÆ ªÁ¢¹gÀÄvÁÛgÉ.

PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ°è£À ¥ÁèAmÉÃµÀ£ÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¤¢ðµÀÖ G¯ÉèÃRUÀ¼À£ÀÄß WGEEPAiÀÄÄ ºÉÆA¢®è¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼ÀÄ

211

¤¢ðµÀÖ ªÁåSÁå£À ªÀÄvÀÄÛ zÀÄ§ð¼ÀPÉAiÀÄ ºÉzÀjPÉAiÀÄ£ÀÄß C¢üPÀUÉÆ½¸ÀvÀÛzÉ. F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è, WGEEPAiÀÄÄ ¤¢ðµÀÖUÉÆ½¸ÀÄvÁÛ UÁæ«ÄÃt d£À¸ÀASÉå «¸ÀÛgÀuÉUÉ ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹,ESZ1/ESZ2 gÀ°è CgÀtå G¥ÀAiÉÆÃUÀ¢AzÀ CgÀtå gÀ»vÀ CxÀªÁ PÀÈ¶ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ½UÉ ¨sÀÆ¥ÀjªÀvÀð£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤¶zÀÝUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ, F ²¥sÁgÀ¹ì£À CAvÀgÁxÀðzÀAvÉ PÁ¦üUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ eÉÊ«PÀ ¸ÀªÀÄ¸ÉåUÀ¼À PÀÄjvÁV «ªÀgÀªÁzÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄÄ E®è¢zÁÝUÀÆå, ªÀÄÄA§gÀÄªÀ ¨sÀ«µÀåzÀ°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß §zÀ°¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÉÃ DVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÁèAmÉÃµÀ£ï ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ M¦àPÉÆ¼Àî¯ÉÆ¥Àà¢gÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.

£ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV UÀt¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÉÆAzÉÃ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ d£ÀgÀ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ CA±ÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CrØAiÀÄÄAlÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅ¢®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÁèAmÉÃµÀ£ÀÄUÀ¼À ¥ÁvÀæªÀÅ ¸ÀÆPÀëöä¢AzÀ PÀÆrzÀÄzÁVzÉ. ¸ÀzÀj DyðPÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß

212

vÉgÀªÀÅUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÉÆAzÉÃ EzÀPÉÌ ¥ÀjºÁgÀªÀ®èzÉ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÀ¹gÀÄ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À§ºÀÄzÁVzÉ. PÉÆqÀUÀÄ f¯ÉèAiÀÄ (C®èzÉ ¸ÀA¥ÀÆtð ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ) ¥ÁèAmÉÃµÀ£ï ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄUÀ½UÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀªÁ®ÄUÀ½ªÉ- PÀÆ° PÁ«ÄðPÀgÀ PÉÆgÀvÉ ºÉZÀÄÑvÀÛ¯ÉÃ EzÉ ªÀÄvÀÄÛ zÀÄ¨Áj ¨É¯ÉUÀ¼À£ÀÄ vÉgÀzÉ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ zÀÈrüÃPÀÈvÀ GvÀà£ÀßUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄwÛ®è.

¥ÀgÀªÁ£ÀV DzsÁjvÀ ¤AiÀÄAvÀæUÀ½AzÁV zÀÄ§ð¼ÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ zÀÄgÀÄ¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ½UÉ ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀÄªÀÅzÀÆ ¸ÀºÀ ªÁ¸ÀÛªÁA±ÀªÁVzÉ. G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ªÀÄºÁgÁµÀÖçPÉÌ ¨sÉÃn ¤ÃrzÁUÀ AiÀÄxÁ jÃwAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtªÀÅ PÀAqÀÄ§A¢vÀÄÛ, WGEEPUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ CzÀ£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¹zÀ°è DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð CzsÀB¥ÀvÀ£ÀPÉÌ JqÉ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉAzÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ «ªÀj¹zÀgÀÄ. “EzÀÄ d£ÀgÀÄ ²¯Á-AiÀÄÄUÀzÀ fÃªÀ£ÀªÀ£ÀÄß £ÀqÉ¸À®Ä JqÉ ªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ”. CªÀgÀ ¥ÀæPÁgÀ, ¸ÀzÀj ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÀ¼ÀÄ,

213

£À«ÃPÀj¸À§ºÀÄzÁzÀ ±ÀQÛ¬ÄAzÀ »rzÀÄ ¤Ãj£À CAvÀgï-d¯Á£ÀAiÀÄ£À ªÀUÁðªÀuÉAiÀÄªÀgÉUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ½UÉ C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀÅ¢®è. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥ÉÊQ §ºÀÄ¥Á®Ä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ªÀÄ¼É ©Ã¼ÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ §gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤Ãj£À GzÉÝÃ±ÀPÉÌ ¤Ãj£À ºÀj«£À ¢PÀÌ£ÀÄß §zÀ¯Á¬Ä¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀàµÀÖªÁV, ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À°è£À ªÁå¥ÀPÀzÀ PÀÄjvÀzÁÝVzÉ.

F jÃwAiÀÄ «zsÁ£À¢AzÀ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥ÀjuÁªÀÄPÁj ZËPÀlÖ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀÅzÀÄ C¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ©üÃªÀÄ±ÀAPÀgÀ ªÀ£ÀåfÃ« C¨sÀAiÀiÁgÀtåzÀ°è C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁzÀ SÁ¸ÀV ¥ÀªÀ£ÀAiÀÄAvÀæ AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¤¢ðµÀÖ ¸ÀªÀÄ¸ÉåAiÀÄ PÀÄjvÀÄ WGEEP AiÀÄÄ ¸ÀÄ¢üÃWÀðªÁV ZÀað¹zÉ. F AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ C¨sÀAiÀiÁgÀtåzÀ ²æÃªÀÄAvÀ eÉÊªÀªÉÊzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀåwgÀPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃjzÀÝjAzÀ®Æ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖçzÀ gÁµÀÖç¥ÁætÂ ªÀÄ®¨Ágï zÉÊvÀå C½°£À

214

DªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVgÀÄªÀzÀjAzÀ®Æ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄAdÆgÁwAiÀÄ£ÀÄß »A¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F AiÉÆÃd£É¬ÄAzÁV ¸ÀzÀj ¥ÀgÀzÉÃ±ÀzÀ°è §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ ªÀÄtÄÚ ¸ÀªÀPÀ½ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆPÀÄ¹vÀUÀ½UÉ PÁgÀtªÁVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹zÀ ¸À«ÄwAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÁÛ ESZ1 gÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¥ÀªÀ£ÀAiÀÄAvÀæ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ESZ2

ªÀÄvÀÄÛ ESZ3 gÀ°è ¸ÀAZÀ¬ÄvÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀPÉÌ M¼À¥ÀnÖgÀÄªÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß vÀgÀ¨ÁgÀzÉAzÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ. ¸À«ÄwAiÀÄÄ DªÀvÀðPÀ ¤µÉÃzsÀªÀ£ÀÄß ºÉÃgÀ¢gÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÀ zÀÄ§ð¼ÀPÉUÉ ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀªÀ£À ±ÀQÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£À ¥ÀÆªÀð C£ÀÄªÀÄwAiÀÄÄ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉUÀ½UÉ zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀÅzÀÄ w½¢gÀÄªÀ CA±ÀªÉÃ DVzÉ- DzÀgÉ F ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è CzÀ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À¯ÁVgÀÄªÀÅzÀÄ. C®èzÉÃ ¥ÀªÀ£À ±ÀQÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ DyðPÀ zÀÄ§ð® ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è PÉÊUÉÆAqÀ°è vÀÄA§¯ÁgÀzÀ £ÀµÀÖªÀÅAmÁUÀÄªÀÅzÀÆ ¸ÀºÀ w½¢gÀÄªÀ

215

CA±ÀªÉÃ DVgÀÄvÀÛzÉ. AiÀÄxÁ ¥ÀæPÁgÀªÁV ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåUÀ½UÉ ªÀiÁgÀPÀªÁUÀÄªÀAvÀºÀ §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ £À¢ ºÀj«£À §zÀ¯ÁªÀuÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÁgÀzÁÝVzÉ. DzÁUÀÆå F ¸À®ºÉAiÀÄÄ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ¸ÀAavÀ ¥ÀjuÁªÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀævÉåÃPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àj²Ã°¸ÀzÉ CxÀªÁ C¨sÀå¹¸ÀzÉÃ J¯Áè jÃwAiÀÄ d®wgÀÄªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¤µÉÃ¢¸ÀvÀPÀÌzÉÝA§ CxÀð¢AzÀ PÀÆrgÀÄªÀÅ¢®è.

WGEEP AiÀÄÄ ¸ÀAgÀQë¸À®Ä ºÉÆÃgÁqÀÄwÛgÀÄªÀ - §qÀ §ÄqÀPÀlÄÖ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶PÀgÀÄUÀ¼À - ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ÀzÀj ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À ¸ÀÄUÀªÀÄ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ §UÉÎ HLWG AiÀÄÄ ¤¢ðµÀÖ PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄUÀ¼À (ESZ)°è£À ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ºÉÆgÀr¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ½AzÁV GAmÁzÀ UÉÆAzÀ®UÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ WGEEP AiÀÄÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. CzÁV £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ (ESZ)gÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÀÈvÀPÀ ¢Ã¥ÀUÀ¼À£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¸À¨ÁgÀzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß

216

CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄÄ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¦¹ ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ 10 Q.«ÄÃ M¼ÀUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¹ÃªÉÄJuÉÚ CxÀªÁ PÀA¢Ã®ÄUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ¤µÉÃ¢¹zÉ. “zËdð£Àå ªÀÄvÀÄÛ MvÁÛAiÀÄ¢AzÀ PÀÆrgÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætzÀ ¸ÀA¥ÀzÀãjvÀ ªÀÄvÀÄÛ ±ÀQÛzÁAiÀÄPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß C¥ÀºÁ¸ÀåQÌÃqÀÄªÀiÁrzÀÄÝzÉÃ F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀvÀ£ÀPÉÌ PÁgÀtªÁ¬ÄvÀÄ”, JAzÀÄ WGEEP AiÀÄÄ ¸ÀÆPÀÛªÁV ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸À®Ä EaÒ¹gÀÄªÀ ¤ªÀðºÀuÁ CªÀ¢üAiÀÄ°è ¸ÁzsÀåªÁzÀµÀÄÖ ¥ÀnÖUÉ EAvÀºÀªÀÅUÀ½AzÀ zÀÆgÀ«gÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVzÉ.

6.3. ªÀ®AiÀÄ ºÀAvÀzÀ AiÉÆÃd£É£ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV UÀt¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀUÀð C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ°è M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ «ªÁzÀUÀ½®è¢gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß HLWG AiÀÄÄ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ. «ªÁzÀzÀ°ègÀÄªÀÅzÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAwgÀÄvÀÛzÉ.

217

a) ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀ UÀt¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÉÃUÉ GvÉÛÃf¸À§ºÀÄzÀÄ – £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV ²æÃªÀÄAvÀ«gÀÄªÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è CAvÀUÀðvÀªÀÇ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄªÀÇ ªÀÄvÀÄÛ £ÁåAiÀÄ¸ÀªÀÄävÀªÀÇ DzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À®Ä CªÀ±Àå«gÀÄªÀ ¤ÃwUÀ¼ÁªÀÅªÀÅ.b) C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ GAmÁUÀÄªÀ ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀlÄÖ¤mÁÖV ªÀiË°åÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÉÃUÉ. C£ÀÄ¸ÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß RavÀ¥Àr¸ÀÄªÀ DqÀ½vÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÁªÀÅªÀÅ? PÀgÁªÀ½ ªÀ®AiÀÄ ¥Áæ¢üPÁgÀzÀ ªÀiÁzÀjAiÀÄ°è [WGEEP AiÀÄÄ ¸À®ºÉ ¤ÃrgÀÄªÀAvÉ] ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß M¥Àà¨ÉÃPÉ? CxÀªÁ ºÁ° eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À£ÉßÃ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ §®¥Àr¹ ¥ÀjuÁªÀÄPÁj PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉ eÁjAiÀiÁUÀ®Ä ±Àæ«Ä¸À¨ÉÃPÉ? c) «PÉÃA¢æÃPÀÈvÀ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÀðgÀuÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ

218

ºÉÃUÉ ¸ÁzsÀå? ¨ÉÃgÉ ¥ÀzÀUÀ¼À°è ºÉÃ¼ÀÄªÀÅzÁzÀgÉ, £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV ¸ÀÆPÀëöäªÉAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¹gÀÄªÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¨sÀ«µÀåzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ ¤zsÀðgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ZÀZÉðUÀ¼À°è ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ §ÄqÀPÀlÄÖ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ¥ÁvÀæªÉÃ£ÀÄ>

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀ zÀeÉðUÀ¼À£ÀÄß «AUÀr¸À®Ä HLWG AiÀÄÄ GvÀÌøµÀÖ zÀeÉðAiÀÄ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï ªÀiÁå¦AUï£ÀÄß G¥ÀAiÉÆÃV¹zÉ. EzÀÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ- d£ÀªÀ¸Àw, ªÁtÂdå vÉÆÃlUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ ¨ÉÃ¥Àðr¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ªÀÄzsÀåªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃªÀÄAvÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉUÉ ºÁ° ESA ®¨sÀå ªÀiÁzsÀåªÀÄªÁVzÉ. »ÃUÉ UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓÃ«¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÁUÀÆ ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ¸ÀªÀPÀ½ CxÀªÁ CªÀ£ÀwUÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ PÁgÀt¢AzÀ®Æ C£ÀÄªÀÄw¸À¨ÁgÀzÀÄ. £ÉÊ¸ÀVðPÀ

219

¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è, £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ zÀPÀëvÉAiÀÄÄ CUÀvÀå«zÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è, PÀ¤µÀÖ ¥ÀæPÀëÄ§ÞvÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F PÁgÀt¢AzÁVAiÉÄÃ ªÀiÁ°£ÀåPÁgÀPÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ, UÀtÂUÁjPÉ CxÀªÁ GµÀÚ«zÀÄåvï ¸ÁÜªÀgÀUÀ½UÉ F ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ªÀÄÄPÀÛªÁVgÀÄªÀÅ¢®è. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À EvÀgÉ J¯Áè CUÀvÀå ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAavÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj²Ã®£ÉUÉ M¼À¥Àr¹ ªÀiË°åÃPÀj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

F jÃwAiÀiÁV PÉÃªÀ® DªÀvÀðPÀ «zsÉÃAiÀÄPÀªÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ GvÀÛªÀÄ C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¤§AðzsÀUÀ¼À ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ½AzÀ PÀÆrgÀÄªÀ WGEEP ¥ÀxÀ¢AzÀ HLWG AiÀÄÄ ¨ÉÃgÉ ¥ÀxÀPÉÌ ºÉÆgÀ½PÉÆArzÉ. EzÀgÀ §zÀ¯ÁV, HLWG AiÀÄÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ªÀiÁgÀPÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ©ÃgÀÄªÀ UÀjµÀÖ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¦ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ªÀiÁvÀæªÀ

220

¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¤µÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹zÉ. F ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀUÉ ¥ÀnÖ ªÀiÁqÀ¯ÁVzÀÄÝ EªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ESAJAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¹gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ¤µÉÃ¢¸À¯ÁVzÉ.

¥ÀzÀÞwUÀ¼À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ EvÀgÉ DyðPÀ ªÀUÀðUÀ¼ÁzÀ, CAzÀgÉ PÀÈ¶ CxÀªÁ CgÀtåUÀ¼À ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß ¸ÀºÀ £ÁªÀÅ ¥ÀjUÀtÂ¹zÉÝÃªÉ. DzÀÝjAzÀ ¥ÁæzÉÃ²PÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÁUÀ ¸ÀA¥ÀÆtð ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ½UÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸À¯ÁVzÉ. ¥ÁæzÉÃ²PÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ EvÀgÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀ, PÀÈ¶, ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ªÀ®AiÀÄUÀ½UÉ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À DAiÉÄÌAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ.

6.4. ESAUÀ¼À°è C©üªÀÈ¢Þ ¤§ðAzsÀUÀ¼ÀÄ

221

6.4.1 ESA JAzÀÄ ªÀVÃðPÀj¹gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è, d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ F PÉ¼ÀPÀAqÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼ÀÄ ¤§ðAzsÀvÉUÀ¼ÀÄ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛªÉ.

UÀtÂUÁjPÉ:ESA ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è UÀtÂUÁjPÉ, PÀ®ÄèUÀtÂUÁjPÉ, ªÀÄgÀ¼ÀÄ UÀtÂUÁjPÉUÀ¼À ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzÀ. ºÁ° EgÀÄªÀ G½PÉ J¯Áè UÀtÂ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄA¢£À 5 ªÀµÀðUÀ¼À CªÀ¢üAiÉÆ¼ÀUÉ ºÉÆgÀºÁPÀ¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ UÀÄwÛUÉ CªÀ¢ü ªÀÄÄVzÀ £ÀAvÀgÀ vÉgÀªÀÅUÉÆ½¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

d®«zÀÄåvï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀ£À «zÀÄåvï/±ÀQÛ: AiÀiÁªÀÅzÉÃ GµÀÚ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ; d® «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß eÉÊ«PÀ ºÀjAiÀÄÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ (PÀArPÉ 6.3.2 gÀ°è MzÀV¹gÀÄªÀAvÉ) ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉUÀ¼À C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÉ M¼À¥ÀnÖgÀÄvÀÛªÉ. PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ªÀÄÄ£Àß J¯Áè AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀAavÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀªÀÅ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.

222

PÉÊUÁjPÉ: J¯Áè ‘PÉA¥ÀÄ’ ªÀUÀðzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄªÁV ¤µÉÃ¢¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

d£ÀªÀ¸Àw:20,000 ZÀ.«ÄÃ UÀ½VAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ «¹ÛÃtðzÀ PÀlÖqÀ CxÀªÁ ¤ªÀiÁðt AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. ¥ÀlÖtUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤µÉÃ¢¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

EvÀgÉ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ: ªÀUÀð ‘J’ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀrAiÀÄ°è ¥Àj¸ÀgÀ E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÉ M¼À¥ÀnÖgÀÄvÀÛzÉ.

ESA ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è CgÀtå ¢PÀàjªÀvÀð£ÉUÁV ºÉZÀÄÑªÀj ¸ÀÄgÀPÀëvÉ:ESA ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À CgÀtå vÉgÀªÀÅ«PÉAiÀÄ ¥ÀæPÀgÀtzÀ°è AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ J¯Áè ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀ ºÀAvÀ¢AzÀ »rzÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£Á ºÀAvÀzÀªÀgÉ«UÀÆ ¸ÁªÀðd¤PÀ ªÁV - CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ

223

¸ÀaªÁ®AiÀÄzÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ gÁdåzÀ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ CAvÀeÁð®zÀ°è ¥ÀæPÀn¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉAiÀÄÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj²Ã®£ÉUÉ ¸ÉÃjzÀÄÝzÁVzÀÄÝ, ¤¢ðµÀÖªÁV ESA ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À ªÁ¸ÀÛ«PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV ¥ÀæPÀn¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

6.4.2. UÀtÂUÁjPÉ UÀtÂUÁjPÉ ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß ‘PÉA¥ÀÄ’ ªÀUÀðzÀ PÉÊUÁjPÉAiÀÄr ªÀVÃðPÀj¸À¯ÁVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ CªÀ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ¤µÉÃ¢¸À¯ÁVzÉ. F ªÀUÀðªÀÅ eÉÊ«PÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀzÉAiÉÄÃ ¨É¼ÉzÀÄ§A¢gÀÄªÀÅzÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀàµÀÖªÁVzÉ. UÀtÂ ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À AiÉÆÃd£ÁgÀ»vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt gÀ»vÀ GvÀÌµÀðvÉAiÀÄÄ «gÉÆÃzsÀUÀ½UÉ JqÉ ªÀiÁrPÉÆnÖzÀÄÝ, EzÀgÀ ¥sÀ®ªÁV ««zsÀ gÁdåUÀ¼À°è ¤µÉÃzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤§AðzsÀUÀ¼ÀÄAmÁVªÉ.

224

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¹AzsÀÆzÀÄUÀð ªÀÄvÀÄÛ gÀvÀßVj f¯ÉèUÀ¼À°è ¯ÁålgÉÊmï PÀ®ÄèUÀ¼À ®¨sÀåvÉ¬ÄAzÁV ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðtUÀ¼À GzÉÝÃ±ÀPÁÌV CªÀÅUÀ¼À£ÉßÃ §¼À¸À§ºÀÄzÁVzÀÄÝ DzÀgÉUÀtÂUÁjPÉAiÀÄ ¤µÉÃzsÀ£É¬ÄAzÀ GAmÁUÀÄwÛgÀÄªÀ vÉÆAzÀgÉUÀ¼À PÀÄjvÀÄ HLWGAiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ zÀÆgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¹éÃPÀj¹zÉ. HLWGAiÀÄÄ F ¨ÉÃrPÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ ¥Àj²Ã°¹zÉ, ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À PÀlÖqÀ ¤ªÀiÁðtzÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉAiÀÄÆ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÁÛ, ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀzÀj GvÀà£ÀßPÁÌV UÀtÂUÁjPÉ £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ «£Á¬Äw ¤ÃqÀ¢gÀÄªÀ ¤zsÁðgÀPÉÌ §A¢gÀÄvÀÛzÉ. ESA

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÀgÁgÀÄªÁPÁÌV UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, ¸ÀzÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÉÆgÀ¨sÁUÀzÀ°è ¯ÁålgÉÊmï UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ¸À§ºÀÄzÉA§ C©ü¥ÁæAiÀÄPÉÌ §A¢gÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆ, ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¯ÁålgÉÊmï UÀtÂUÁjPÉAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ UÀtÂUÁjPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ EvÀgÉ J¯Áè ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼À£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄªÁV C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀAvÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

225

6.4.3. d®ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀ£À «zÀÄåvï ¸ÉÃjzÀAvÉ «zÀÄåvï/EAzsÀ£À.¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è AiÉÆÃf¹gÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ GzÉÝÃ²¹gÀÄªÀ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ DVAzÁUÉÎ «gÉÆÃzsÀªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄvÀÛ¯ÉÃ §A¢zÉ. zÉÃ±ÀªÀÅ ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ d®«zÀÄåvï£À CUÀvÀåvÉUÉ M¼ÀUÁUÀÄªÁUÀ¯É®èªÀÇ ¸ÀºÀ ¸ÀzÀj CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÆß CgÀtå eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀÄåvÉ £ÀµÀÖªÀ£ÀÆß ºÁUÀÆ £À¢AiÀÄ°è£À eÉÊ«PÀ ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ£ÀÆß ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°¸ÀÄªÀ CUÀvÀåvÉUÀÆ ¸ÀºÀ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛzÉ. JgÀqÀÆ ¸ÀºÀ CvÀåUÀvÀåªÀÅ¼Àî CA±ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ F CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÁAiÀÄð¤ÃwAiÀÄÄ ¥ÀjUÀtÂ¸À¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ°è ªÀÄÆ® eÉÊ«PÀ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉVAvÀ®Æ ºÉaÑ£À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß £À¢UÀ¼ÀÄ ªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀfÃªÀ£À, ¥Ë¶×PÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ d® ¨sÀzÀævÉUÉ EªÀÅUÀ¼ÀÄ fÃªÀ£ÁrUÀ¼ÁVªÉ. «zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ §AiÀÄPÉ¬ÄAzÀ G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀ £À¢AiÀÄ ªÀiË®åªÀÅ £À¢AiÀÄ ªÉÆvÀÛQÌAvÀ®Æ

226

ºÉZÁÑVgÀÄªÀÅ¢®è. F ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÉßÃ FUÀ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃQzÉ.

ªÁ¸ÀÛªÀªÁV, £À¢AiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ°è d®«zÀÄåZÀÒQÛAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðªÉÃ KPÉÊPÀ ZÁ®£ÉAiÀiÁVzÉ, CzÀgÀ°èAiÀÄÆ ¤¢ðµÀÖªÁV JvÀÛgÀzÀ ºÀgÀªÀÅUÀ¼À°è. PÉ¼À ºÀgÀªÀÅUÀ¼À°è, ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À GzÉÝÃ±ÀPÁÌV£À §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ d®wgÀÄªÀÅ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è C©üªÀÈ¢ÞAiÉÄÃ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÁVzÉ. DzÀgÉ F KPÀ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À GzÉÝÃ²AzÀ F CA±ÀUÀ¼À£ÀÄß »VÎ¸À¨ÉÃQzÀÄÝ CzÀgÀAvÉ ¥ÉÊ¥ÉÆÃnAiÀÄÄvÀ ªÀÄvÀÄÛ DVÎAzÁV£À ¥ÁæxÀ«ÄPÀ CUÀvÀåvÉUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.

£À¢UÀ½UÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ J¯ÉèUÀ½®è¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ, d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÁV ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼ÀÄ PÉÃªÀ® ESA UÀ¼À®èzÉ ¸ÀA¥ÀÆtð ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ½UÉ C£Àé¬Ä¸ÀÄvÀÛzÉ.

227

ESA UÀ¼À°è£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA¥ÀÆtð ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°è£À ¨sÀ«µÀåzÀ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ F PÉ¼ÀPÀAqÀ ¤ÃwUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÉÊUÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

a. «¸ÀÛøvÀ CzsÀåAiÀÄ£ÀªÀÅ ¥ÀævÉåÃPÀ J¯ÉèUÉgÉUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀªÀgÉ«UÀÆ £ÉÃgÀIÄvÀÄUÀ¼À°è £À¢UÀ¼À ºÀj«PÉAiÀÄ PÀ¤µÀÖ vÀqÉgÀ»vÀ ±ÉÃ.30 gÀµÀÖgÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ºÀj«PÉAiÀÄ CAVÃPÀÈwUÉ ºÀ®«zÀÄåvï C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß DzsÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À £À¢UÀ¼À PÀrªÉÄ GzÀÝªÀ£ÀÄß ªÀÄ£ÀUÀAqÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ±ÉÃ.30gÀµÀÖgÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ºÀj«PÉAiÀÄ£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸À¯ÁVzÉ. F CA±ÀzÉÆA¢V£À C£ÀÄPÀgÀuÉUÁV d¯Á±ÀAiÀÄzÀ ºÉÊqÁæ¯ÁfPÀ¯ï ¥Áå¦AUï vÀAiÀiÁjPÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ £À¢AiÀÄ JvÀÛgÀzÀ ºÀgÀªÀÅUÀ¼À°è PÀlÄÖ¤nÖ£À ªÀÄvÀÄÛ IÄvÀÄPÁ°PÀ zÀvÁÛA±À ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀ«gÀÄvÀÛzÉ. ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV

228

ªÀÄ¼É©Ã¼ÀÄ«PÉAiÀÄ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÀ°è£À §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄ PÁgÀ¢AzÁV F ºÉÊqÁæ¯ÁfPÀ¯ï C¸É¸ïªÉÄAmï «ªÀÄ±ÁðvÀäPÀªÁzÀÄzÁVzÉ.

b. £À¢UÀ¼À ºÀj«£À ¸ÀégÀÆ¥À ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ºÁUÀÆ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ £ÀµÀÖzÀ PÀÄjvÁV ¸ÀAavÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀªÀµÉÖ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀPÀvÀPÀÄÌzÁVzÉ. ºÁ°, ¥ÀævÉåÃPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß F jÃwAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀzÉÃ AiÉÆÃf¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥Àj¸ÀgÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£Á ¸À«ÄwUÀ¼ÀÄ ¸ÀAavÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß C¨sÀå¹¹zÀ £ÀAvÀgÀ ¥ÀævÉåÃPÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¥ÀPÉÌ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛªÉ.

c. d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑ zÀÄ§ð¼ÀPÉ ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¢gÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄ«£À CAvÀgÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¸ÀÄªÀ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À ¸ÀàµÀÖ ¥Á®£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ºÁ° ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀ«µÀåzÀ d®«zÀÄåvï C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼ÀÄ

229

CªÀ®A©vÀªÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ. ¨sÁUÀ±ÀB ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ PÀ¤µÀÖ 3 Q.«ÄÃ UÀ¼À CAvÀgÀªÀ£ÀÄß PÁAiÀÄÄÝPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ (C®à CAvÀgÀzÀ CUÀvÀåªÉÃPÉAzÀgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ºÉÆÃ°¹zÀgÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À £À¢UÀ¼À GzÀÝªÀÅ PÀrªÉÄ¬ÄgÀÄvÀÛªÉ) ªÀÄvÀÄÛ AiÀiÁªÀÅzÉÃ IÄvÀÄªÀiÁ£ÀzÀ®Æè ¸ÀºÀ £À¢ d¯Á±ÀAiÀÄzÀ ±ÉÃ.50 PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ ¤Ãj£À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅAlÄ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÝ®è. ¸ÀªÀÄ£Àé¬ÄPÀ ±ÀQÛ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ¥Àæ¸ÀPÀÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgïPÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ DzÀgÉ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀzÉÆA¢UÉ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.

d. PÀZÁÒ GvÀà£ÀßªÁzÀ ¤Ãj£À ªÀiË®åªÀ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ GvÀÛªÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°vÀ AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ d®«zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ±ÀÄzÀÞ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ±ÀQÛ GvÁàzÀ£ÉUÉ JqÉªÀiÁrPÉÆqÀÄvÀÛzÉ. EAzsÀ£À zÀgÀUÀ¼ÀÄ,

230

«±ÁézÀåAvÀ, PÀZÁÒ GvÀà£ÀßzÀ ªÀiË®åzÀ ªÉÄÃ¯É DzsÁjvÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F »£Éß¯ÉAiÀÄ°è, d®«zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ ªÀÄÆ® PÀZÁÑ ªÀ¸ÀÄÛªÁzÀ ¤Ãj£ÀÄß, AiÉÆÃd£Á «£Áå¸ÀzÀ°è CA²ÃPÀj¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ. «zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉUÉ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀÄªÀ£À¢AiÀÄ eÉÊ«PÀ, ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ DgÉÆÃUÀåªÀÅ ¨É¯ÉvÉgÀ¯ÁzÀ ªÀiË®åªÀÅ¼ÀîzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

e. 25 ªÉÄªÁå UÀ½VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ DVAzÁUÉÎ «zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÉÆßqÀÄØwÛzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¤¸ÀUÀðzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ ªÀÄlÖzÀ ¥ÀjuÁªÀÄPÉÌ JqÉªÀiÁrPÉÆqÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀtÚ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï«£Áå¸À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgïªÀiË°åÃPÀj¸ÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. QgÀÄ ZËPÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ±ÀQÛ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀtÚ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À vÁQðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄªÀiÁªÀ½UÀ¼À ZËPÀnÖ£Àr ¥ÀjUÀtÂ¸À¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ.

231

GµÀÚ «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ‘PÉA¥ÀÄ’ ªÀ®AiÀÄUÀ¼Àr ªÀVÃðPÀj¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è C£ÀÄªÀÄw¸À®Ä §gÀÄªÀÅ¢®è.

DzÁUÀÆå, ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄ CzsÀåAiÀÄ£ÀPÉÌ M¼À¥Àr¹ ¥ÀªÀ£À «zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¹zÉ. ¥ÀªÀ£À «zÀÄåvï£ÀÄß EIA C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄrUÉ M¼À¥Àr¹ ªÀiË°åÃPÀgÀt ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ M¼À¥ÀrvÀPÀÌzÀÄÝ JAzÀÄ HLWG ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆAqÁUÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß vÀVÎ¸À®Ä ±Àæ«Ä¹zÁUÀ ªÀiÁvÀæªÉÃ - ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÉgÀqÀÆ C©üªÀÈ¢Þ ºÉÆAzÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ.

6.4.4.D® (ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÁgÀuÉ) PÁAiÉÄÝ 1974 ªÀÄvÀÄÛ ªÁAiÀÄÄ (ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÁgÀuÉ) PÁAiÉÄÝ 1981gÀ CrAiÀÄ°è, C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉA¥ÀÄ, £ÉÃgÀ¼É, ºÀ¹gÀÄ ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁV ªÀEAUÀr¸À¯ÁVzÉ.

232

PÉA¥ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÃgÀ¼É ªÀUÀðzÀrAiÀÄ°è «AUÀr¸À¯ÁVgÀÄªÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ ªÀiÁ°£Àå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ PÀÆrzÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀrAiÀÄ°è PÉA¥ÀÄ ªÀUÀðzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤µÉÃ¢¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

‘£ÉÃgÀ¼É’ ªÀUÀðzÀrAiÀÄ°è «AUÀr¸À¯ÁVgÀÄªÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ¥ÀnÖAiÀÄ°è DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉUÀ¼À ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀÅzÀjAzÀ F ªÀ®AiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzÀ«gÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ, C®à ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀªÀÅ¼Àî PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À®Ä J¯Áè jÃwAiÀÄ ±ÀæªÀÄªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ. d®, ªÁAiÀÄÄ PÁAiÉÄÝ ªÀÄvÀÄÛ C¥ÁAiÀÄPÁj vÁådå ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À CrAiÀÄ°è WÀlPÀªÉÇAzÀgÀ ¥ÁægÀA¨sÀzÀ ªÀÄÄ£Àß gÁdå ªÀiÁ°£Àå ¤AiÀÄAvÀæuÁ ªÀÄAqÀ½¬ÄAzÀ eÁjUÉÆ½¸À¯ÁVgÀÄªÀ PÀqÁØAiÀÄ¥Àr¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¸ÁÜ¦¸À®Ä M¦àUÉ (Consent to Establish [CTE]) AiÀÄ ¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß ¥Á°¸ÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. ESA

ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀUÉ ¸ÁÜ¥À£ÉUÉÆ¼Àî®Ä ªÀÄvÀÄÛ

233

¤ªÀð»¸À®Ä C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ PÉÊUÁjPÁ WÀlPÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ¦vÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤zsÀðgÀuÉ ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀÅ vÀ£Àß CAvÀeÁð®zÀ°è ¥ÀæPÀn¸ÀÄªÀÅzÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É PÀrªÉÄ ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁt ©ÃgÀÄªÀAvÀºÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ CTE µÀgÀwÛ£À ¤AiÀÄªÀÄªÀ£ÀÄß G®èAX¹gÀÄªÀAvÀºÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ PÀAqÀÄ§AzÀ°è, MoEF

¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ £ÉÃgÀ¼É ªÀUÀðzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¤µÉÃzÀªÀ£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.

6.4.5 d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼ÀÄ£ÀUÀjÃPÀgÀtzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ SÁwæ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀðvÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ, EIA

C¢ü¸ÀÆZÀ£É 2006gÀ CrAiÀÄ°è JgÀqÀÄ ºÀAvÀzÀ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼ÀÄ eÁjAiÀÄ°ègÀÄvÀÛzÉ.

20,000 ZÀ.«ÄÃ UÀ½VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À ªÀÄvÀÄÛ 1,50,000 ZÀ.«ÄÃ UÀ½VAvÀ®Æ PÀrªÉÄ «¹ÛÃtðzÀ PÀlÖqÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀiÁðt AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀUÀð ‘©’ CrAiÀÄ°è «AUÀr¸À¯ÁVzÀÄÝ EzÀPÉÌ gÁdå

234

¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðgÀuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ [SEIAA] ªÀw¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.

50 ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 1,50,000 ZÀ.«ÄÃ UÀ½VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À «¹ÛÃtðzÀ ¤«ÄðvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¥ÀlÖ CxÀªÁ ¥ÀæzÉÃ±À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ©1 ªÀUÀðzÀrAiÀÄ°è «AUÀr¸À¯ÁVzÀÄÝ EªÀÅUÀ½UÉ gÁdå ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðgÀuÁ ¥Áæ¢üPÁgÀ [SEIAA] ªÀw¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ CªÀ±ÀåPÀvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ºÉÆgÀvÁVgÀÄªÀ, ESA JAzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁV UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è 20,000 ZÀ.«ÄÃ UÀ½VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À «¹ÛÃtðzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ PÀlÖqÀ CxÀªÁ ¤ªÀiÁðt PÁªÀÄUÁjAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è. ¥ÀlÖt ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤µÉÃ¢¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀÝjAzÀ ºÁ° EIA CrUÉ ¨ÁgÀ¢gÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀ¢gÀÄªÀ

235

AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁvÀæ C£ÀÄªÀÄw¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

6.4.6 ¸ÁjUÉ ¸ÉÃjzÀAvÉ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄAiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÁÌV ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ CvÀåUÀvÀåªÉA§ÄzÀgÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀA±ÀAiÀÄ«gÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ F jÃwAiÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ¥Àæ¨sÁªÀ¢AzÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRåªÁV £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÁªÀ ©ÃgÀzÀAvÀºÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ ºÉÃUÉA§ÄzÀÄ E°è GzÀã«¸ÀÄªÀ ¥Àæ±ÉßAiÀiÁVzÉ. ¥ÀæªÀÄÄR CUÀvÀåvÉUÀ¼ÉAzÀgÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ «ZÁgÀUÉÆÃ¶×UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ªÀiË®å¤tðAiÀÄ PÀæªÀÄ«zsÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¹ D ªÀÄÆ®PÀ d£ÀgÀ PÁ¼ÀfAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVzÉ.

236

C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß ¸ÀAavÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄªÀÅzÀÆ ¸ÀºÀ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁzÀÄzÁVzÉ. ¸ÁjUÉAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ J¯Áè jÃwAiÀÄ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß CªÀÅUÀ¼À ¸ÀAavÀ ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄß CzsÀå¬Ä¹zÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË°åÃPÀj¹zÀ £ÀAvÀgÀªÀµÉÖÃ ¥ÀjUÀtÂ¸À¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ. F J¯Áè AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ ªÀUÀð J CrAiÀÄ°è ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÀÛzÉ.

gÉÊ¯Éé AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ EIAC£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄÄ CUÀvÀå«gÀÄªÀÅ¢®è. gÉÊ¯Éé E¯ÁSÉAiÀÄÄ, ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀªÁV UÀt¤ÃAiÀÄ ¸ÁjUÉ CªÀPÁ±ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÁUÀ ªÀ£ÀåfÃ«, CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀjuÁªÀÄUÀ¼À£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁV PÀAqÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. EwÛÃa£À ªÀÄvÀÄÛ F »A¢£À ºÀ®ªÁgÀÄ ªÀ£ÀåfÃ«UÀ¼À C¥ÀWÁvÀ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼ÀÄ gÉÊ®ÄUÀ½AzÀ ¸ÀA¨sÀ«¸ÀÄgÀÄªÀÅzÀÄ ¨É¼ÀQUÉ §A¢gÀÄvÀÛzÉ. gÉÊ¯ÉéAiÀÄ ¨sÀ«µÀåzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÀ

237

¸ÀAgÀPÀëuÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀÄzÁVgÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ.

6.4.7 ESA UÀ¼À°è CgÀtå ¢UÀàjªÀvÀð£ÉUÉ ºÉZÀÄÑªÀj ¸ÀÄgÀPÀëvÉUÀ¼ÀÄESAgÀ «ÄwAiÉÆ¼ÀUÉ, CgÀtå ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR CA±ÀUÀ¼ÁVªÉ. ESA ªÀ®AiÀÄzÉÆ¼ÀUÉ, ªÀÄvÀÛµÀÄÖ ¤®ðPÀëvÉUÉ JqÉ ªÀiÁrPÉÆqÀzÉ, ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À CgÀtå ¢UÀàjªÀvÀð£ÉUÉ CvÀåAvÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË°åÃPÀgÀtªÀÅ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. HLWGAiÀÄÄ FUÁUÀ¯ÉÃ, CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ gÀ»vÀªÁV, C©üªÀÈ¢Þ ¤µÉÃzsÀUÀ½UÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ E°è EvÀgÉ ¥ÀæPÀgÀtUÀ½zÀÄÝ, CAzÀgÉ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À°è C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉUÁV ¥ÀjUÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

ESAUÀ¼À°è CUÀvÀå«gÀÄªÀ J¯Áè ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è, AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ J¯Áè ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß, CªÀÅUÀ¼À ¥ÁægÀA©üPÀ ºÀAvÀ¢AzÀ »rzÀÄ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄªÀgÉUÉ ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV –MoEFªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ CgÀtå

238

E¯ÁSÉAiÀÄ CAvÀeÁð®zÀ°è ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉAiÀÄÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj²Ã®£ÉUÉ ¸ÉÃjzÀÄÝzÁVzÀÄÝ, ¤¢ðµÀÖªÁV ESA

ªÀ®AiÀÄzÀ°è£À ªÁ¸ÀÛ«PÀ CA±ÀUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV ¥ÀæPÀn¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

6.5 ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ 6.5.1 ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞUÁV CgÀtå ¤ªÀðºÀuÉ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ²æÃªÀÄAvÀ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄÄ ¸Àé¨sÁªÀd£Àå¢AzÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ CgÀtå ²æÃªÀÄAwPÉAiÉÆqÀ£É ¨É¸ÉzÀÄPÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ d® ¨sÀzÀævÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ CgÀtå ²æÃªÀÄAwPÉAiÉÆqÀ£É ¨É¸ÉzÀÄPÉÆArzÉ. ¸ÀªÀiÁ£ÀªÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVAiÀÄÆ, DyðPÀ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ CgÀtå ²æÃªÀÄAwPÉAiÉÆqÀ£É C£ÀÄdÕªÁVzÉ. DzÀÝjAzÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À CgÀgÀhÄå ²æÃªÀÄAwPÉAiÀÄ£ÀÄß ¨É¼É¸ÀÄªÀ, ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß PÀqÉUÀtÂ¸ÀÄªÀAw®è CxÀªÁ G¥ÉÃQë¸ÀÄªÀAw®è.

239

DqÀ½vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ QæAiÀiÁ²Ã® ZËPÀlÖ£ÀÄß gÀa¹, D ªÀÄÆ®PÀ F ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß gÀPÀëuÁvÀäPÀªÁVAiÀÄÆ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ¨sÀzÀævÉAiÀÄ ¤ªÀðºÀuÉUÁVAiÀÄÆ ¸ÀºÀ G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À CgÀtå ¤ªÀðºÀuÉUÁV F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¨sÀ«µÀåzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÉßÃ FUÀ ¥ÀÄ£Àgï¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀÄPÁAiÀÄðUÉÆ½¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.

F PÉ¼ÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À ªÉÄÃ¯É ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤zsÀðgÀuÁ GvÉÛÃPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀÅ F PÉ¼ÀPÀAqÀ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß CzsÀå¬Ä¹ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

gÁdå ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖçzÀ ¸ÀàµÀÖªÁzÀ ªÀÄvÀÄÛ C¸ÀàµÀÖªÁzÀ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ¼À DyðPÀ ªÀiË°åÃPÀgÀtªÀÇ ¸ÀKjzÀAvÉ, ¸ÀAAiÉÆÃfvÀ CgÀtå ¯ÉPÀÌUÀ¼ÀÄzÉÃ±ÀzÀ DyðPÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£À¢AzÀ CgÀtåzÀAvÀºÀ

240

£À«ÃPÀj¸À§ºÀÄzÁzÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß ªÀÄgÀÄ¸ÁÜ¤ÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. F ¢£ÀUÀ¼À°è CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀAvÀºÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼ÀÄ QëÃtÂ¸ÀÄwÛªÉ. EzÀjAzÁVAiÉÄÃ ¨sÁgÀvÀzÀ°è£À CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ºÉZÀÄÑ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄwÛªÉ. PÁ®ªÀÅgÀÄ½zÀAvÉ ªÀÄÆ®¸ËPÀAiÀÄðUÀ¼ÀÄ C¤ªÁAiÀÄðªÁV CgÀtåUÀ¼ÁzÀ zÉÃ±ÀzÀ CAwªÀÄ G½PÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß QëÃtÂ¸ÀÄvÀÛªÉ. F ºÀAvÀzÀ°è CgÀtåUÀ½AzÀ ¥ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀÄªÀ ªÀiË®åAiÀÄÄvÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÁdå ªÀÄvÀÄÛ gÁµÀÖç SÁvÉUÀ½UÉ ¸ÀAAiÉÆÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ F ªÀiË®å¤tðAiÀÄªÀÅ PÀ°èzÀÝ®Ä ±ÉÃRgÀuÉ CxÀªÁ CgÀtå¢AzÀ zÉÆgÉAiÀÄÄªÀ EvÀgÉ ¥ÀæªÀÄÄR C¸ÀàµÀÖ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀUÀ½UÉ ªÀiÁvÀæ ¹Ã«ÄvÀªÁUÀ¨ÁgÀzÀÄ. d£ÀgÀ FV£À fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÉÌ CgÀtåªÀÅ ºÉÃUÉ ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄvÀÛzÉA§ PÉÆÃmÁå£ÀÄPÉÆÃn PÁgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼Àî¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ.

241

¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À DyðPÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ½UÉ CgÀtå GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑªÀjUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ:CgÀtåzÀ GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß DyðPÀ ¥ÀæAiÉÆÃeÉUÀ½UÉ ¸ÀÄzsÁj¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è C®à CgÀtå GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¸À¹£ÉqÀÄªÀ, PÀmÁªÀÅ ªÀiÁqÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀAvÀgÀ CgÀtå¢AzÀ DyðPÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß UÀ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. d£ÀUÀ¼À gÀ»vÀªÁVCgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ªÀÄgÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆÃ¶¸ÀÄªÀ PÁAiÀÄðªÀÅ ¸ÁzÀå«®èªÉA§ÄzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÁ°, ¨sÁgÀvÀzÀ°è CgÀtå GvÁàzÀ£ÉAiÀÄÄ ºÉZÀÄÑªÀjAiÀiÁUÀÄvÀÛ¯ÉÃ EzÉ - PÀÄ¸ÀÄj¤AzÀ »rzÀÄ ªÀÄgÀzÀ ªÀÄgÀzÀ ¢«ÄäUÀ¼ÀªÀgÉUÉ. gÁdåUÀ¼À DAiÀÄªÀåAiÀÄUÀ¼À°è CgÀtå PÀAzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ PÀrªÉÄUÉÆ¼ÀÄîwÛzÉ. £ÉÊ¸ÀVðPÀ D¹ÛUÀ¼ÁzÀ CgÀtå ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼À£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîwÛ®è, CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß DyðPÀ ¯Á¨sÀUÀ½UÉ G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. CgÀtåªÀ£ÀÄß GvÁàzÀ£ÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ

242

¯Á¨sÀzÁAiÀÄPÀvÉUÉ §¼À¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÁÝVzÉ. CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À PÁAiÀÄðZÀlÄªÀnPÁ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ C°è£À DyðPÀ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÄzsÁj¸À®Ä - nA§gï¤AzÀ nA§gï gÀ»vÀ GvÁà£ÀzÉUÀ¼ÀÄ-¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄvÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É. DzÀgÉ §ºÀÄªÀÄÄRåªÁV, CgÀtåUÀ½AzÀ UÀ½PÉAiÀiÁUÀÄªÀ DzÁAiÀÄªÀÅ CgÀtåUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À UÁæ«ÄÃt d£ÀvÉAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃd£ÀPÉÌ §¼ÀPÉAiÀiÁUÀ¨ÉÃQgÀÄvÀÛzÉ. SÁ¸ÀV ¨sÀÆ«ÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAavÀ CgÀtå ¨sÀÆ«ÄUÀ¼À°è GvÁàzÀ£ÉAiÀiÁUÀÄwÛgÀÄªÀ, CgÀtå GvÀà£ÀßªÀ®èzÀ nA§gï ¸ÁUÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjµÀÌj¸ÀÄªÀ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. CgÀtå ºÀPÀÄÌUÀ¼À PÁAiÉÄÝAiÀÄÄ DzÀgÀtÂÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÁzÀ ©¢gÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÉÃjzÀAvÉ QgÀÄ CgÀtå GvÀà£ÀßUÀ¼À ªÀVÃðPÀj¹gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ EAvÀºÀªÀÅUÀ½AzÀ CgÀtå DzsÁgÀzÀ DyðPÀvÉAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è ±Àæ«Ä¸ÀvÀPÀÌzÁÝVzÉ.

¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À/ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À CgÀtåUÀ½UÉ

243

§lªÁqÉ ªÀiÁqÀÄªÀ ¸À®AiÀÄªÁV CgÀtå ¥Àj¸ÀgÀªÀåªÀ¸ÉÜ ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉQÌ¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÁÜ ¸ÉÃªÉUÀ¼À ¤¢üAiÀÄÄ CgÀtåUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À UÁæªÀÄUÀ½UÉ ¸À®èvÀPÀÄÌzÁVzÉ.ESA/ESZ

ªÀ®AiÀÄUÀ¼À WÉÆÃµÀuÉ¬ÄAzÁV CªÀgÀ C©üªÀÈ¢Þ DAiÉÄÌAiÀÄÄ QëÃtÂUÉÆArgÀÄªÀÅzÀjAzÀ F ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀj ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ ¥ÀæAiÀiÁ¸ÀªÀ£ÀÄß C£ÀÄ¨sÀ«¸ÀÄwÛªÉ. GvÁà¢vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀPÀëvÁ PÁAiÀÄðPÉëÃvÀæUÀ¼ÀrAiÀÄ°è CgÀtåUÀ¼À ªÁå¦ÛUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ EzÀÄ SÁwæ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.

CgÀtå ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ£ÀÄß CgÀuÉåÃvÀgÀ G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁÌV ¥ÀjªÀvÀð£ÉUÉÆ½¸À®Ä MªÉÄä C£ÀÄªÀÄw zÉÆgÉvÀ £ÀAvÀgÀ ¤ªÀé¼À ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß ¥ÁªÀw¸À®Ä zÉÃ±ÀPÉÌ CªÀPÁ±ÀªÉÇzÀV¸ÀÄvÀÛzÉ. PÀ¼ÉzÀ ºÀ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ½AzÀ, CgÀtåUÀ¼À ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV ºÀtªÉÇzÀV¸ÀÄªÀAvÉ ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼ÀÄ ¨ÉÃrPÉ¬ÄqÀÄvÁÛ §A¢gÀÄvÁÛgÉ. CAwªÀÄªÁV, 2004gÀ 12£ÉÃ ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ°è,

244

gÁdåUÀ¼ÀÄ CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ºÀt©qÀÄUÀqÉUÉÆ½¸À¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß CAVÃj¹- 2005 ªÀÄvÀÄÛ 2010gÀ £ÀqÀÄªÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ gÀÆ.1,000 PÉÆÃnUÀ¼À£ÀÄß ©qÀÄUÀqÉUÉÆ½¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ©qÀÄUÀqÉUÉÆ½¹zÀ ªÉÆvÀÛªÀÅ UÀªÀÄ£ÁºÀð ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è®è¢zÀÝgÀÆ ¸ÀºÀ ¥ÀzÀÞw ¸ÁÜ¦vÀUÉÆArzÉ.

2010gÀ 13£ÉÃ ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ°è gÁdåUÀ½UÉ MzÀV¸ÀÄwÛzÀÝ C£ÀÄzÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¥ÀjµÀÌj¹ ªÀÄÄA¢£À LzÀÄ ªÀµÀðUÀ½UÉ gÀÆ.5,000 PÉÆÃnUÀ¼À£ÀÄß ºÉZÀÄÑªÀjUÉÆ½¹ ºÀAaPÉªÀiÁrgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß ¨ÉA§°¸À§ºÀÄzÁVzÉ. C®èzÉ, 14£ÉÃ ºÀtPÁ¸ÀÄ DAiÉÆÃUÀzÀ°è F ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtzÀ°è ºÉZÀÄÑªÀjUÉÆ½¸À¨ÉÃQzÉ ªÀÄvÀÄÛ ESA/ESZ

ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtåUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À fÃªÀ£À ±ÉÊ°AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¹ ºÀtªÀ£ÀÄß £ÉÃgÀªÁV ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀ®Ä PÀæªÀÄªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

245

¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃ¯É CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À fÃªÀ£ÁzsÁgÀUÀ½AzÀ MzÀV¸À¯ÁzÀ ºÉÊqÁæ¯ÁfPÀ¯ï ¸ÉÃªÉAiÀÄ£ÀÄß ¯ÉQÌ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.¸ÀA¥ÀÆtð ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ DyðPÀ ¸ÀÄ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¸ÀÄªÀ d®ZÀPÀæªÀ£ÀÄß ¸ÀgÀ§gÁdÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀ°è CgÀtåzÀ ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß CAzÁf¸ÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ PÉÃªÀ® C®à ¥ÀæªÀiÁtzÀ PÁAiÀÄðªÀ£ÀÄß ªÀiÁvÀæ PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁVzÉ. CgÀtåUÀ½®èzÉ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ PÀpt ¸ÀAPÀµÀÖPÉÌ ¹®ÄPÀÄªÀÅzÉA§ÄzÀÄ £ÀªÀÄUÉ w½zÀ «µÀAiÀÄªÉÃ DVzÉ. GzÁºÀgÀuÉUÉ, ªÀÄÄA§¬Ä £ÀUÀgÀPÉÌ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¤ÃgÀÄ ¸ÀgÀ§gÁdÄ £ÀUÀgÀ¢AzÀ 100-110 Q.«ÄÃ zÀÆgÀzÀ°ègÀÄªÀ d¯Á£ÀAiÀÄ£ÀUÀ½AzÀ ¥ÀÆgÉÊPÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À CgÀtåUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¹ ¥ÀÄ£À±ÉÑÃ£ÀUÉÆ½¸ÀzÉÃ ºÉÆÃzÀ°è FUÁUÀ¯ÉÃ ¤Ãj£À C¨sÁªÀ¢AzÀ §¼À®ÄwÛgÀÄªÀ £ÀUÀgÀªÀÅ, CvÀåAvÀ «¥ÀvÁÌgÀPÀ ¹ÜwAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥ÀÄvÀÛzÉ. AiÀÄxÁ ¥ÀæPÁgÀªÁV ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ ¤Ãj£À ºÀjªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ªÀð»¸ÀÄªÀ

246

CgÀtåUÀ¼À ªÉÄÃ¯ÉAiÉÄÃ CªÀ®A©vÀªÁVªÉ. ºÉÊqÁæ¯ÁfPÀ¯ï ¸ÉÃªÉUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉQÌ¸ÀzÉÃ EgÀÄªÀ PÀæªÀÄªÀÅ, CgÀtåUÀ¼À ¥ÁvÀæªÀ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀ°è EgÀÄªÀ C®à eÁÕ£ÀªÀÅ SÁwæ¥ÀqÀÄvÀÛzÉ.

6.5.2. ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÁUÉÎ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß - PÀÈ¶ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁèmÉÃµÀ£ï ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¨ÉÃ¥Àðr¸À®Ä PÁ¼Àf ªÀ»¸À¯ÁVzÉ. fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¥ÁæzÁ£ÀåvÉUÀ¼ÉgÀqÀÆ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À°è ¤uÁðAiÀÄPÀ ¥ÁvÀæªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ EzÀÄ CvÀåAvÀ ¥ÀæªÀÄÄRªÁVzÉ. DzÁUÀÆå ¥ÉÆÃµÀPÁA±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀ CgÀtåUÀ¼À gÀ»vÀªÁV PÀÈ¶AiÀÄÄ G½zÀÄPÉÆAqÀÄ §gÀ®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄwÛgÀ°®è. CgÀtåUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄgÀQë¸ÀÄªÀ D¸ÀQÛAiÀÄ£ÀÄß PÀÈ¶PÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

247

¥ÁèAmÉÃµÀ£ï ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ºÉÆA¢gÀÄvÁÛgÉ.

¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÉÄqÉUÉ ¸É¼ÉAiÀÄ®Ä ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¨É¼ÉUÁgÀjUÉ ¥ÉÆæÃvÁì»¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀÄ ¨É¼ÉAiÀÄÄªÀ GvÀà£ÀßUÀ½UÉ «±Àé ªÀiÁgÀÄPÉÖAiÀÄ°è ‘C£À£Àå’vÉAiÀÄ£ÀÄß ¤«Äð¸À®Ä AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä HLWGAiÀÄÄ ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄvÀÛzÉ. F jÃwAiÀÄ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß ‘PÉÆqÀUÀÄ’ PÁ¦ü ¥ÁèAmÉÃµÀ£ïUÀ¼ÀAvÀªÀÅUÀ½UÉ C¼ÀªÀr¹zÀ°è DyðPÀ C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀAvÀºÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¹zÀAvÁUÀÄvÀÛzÉ. APEDA, Spice Board, Coffee

Board etc.,- gÀAvÀºÀ ««zsÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ¸À¨sÉ ¸ÉÃj ¸ÁªÀAiÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ CqÉvÀqÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ªÁj¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. APEDA Tracenet

Programme, ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶PÀgÀÄ C£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À zÀvÁÛA±ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¹zÀ°è EzÀgÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è C£ÀÄPÀÆ®UÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄªÀÅªÀiÁrPÉÆlÖAvÁUÀÄvÀÛzÉ.

248

6.5.3 ¸ÀÜ½ÃAiÀÄgÀ C£ÀÄPÀÆ®PÁÌV ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß «±Àé¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶¹zÀA¢¤AzÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀfÃªÀ£À ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀvÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ°è ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀÅ ªÀÄÄRå ¸ÀA¥À£ÀÆä®ªÁV ¥Àjt«Ä¹gÀÄªÀÅzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ gÀAUÀªÀ£ÀÄß ¤AiÀÄAwæ¸À¢zÀÝ°è EzÉÃ ¥Àj¸ÀgÀzÀ CªÀ£ÀwUÉ PÁgÀtªÁUÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀàµÀÖ¥ÀqÀÄvÀÛzÉ. 2011gÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ°è AiÉÆÃd£Á gÀ»vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæt gÀ»vÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ºÁUÀÆ £ÀUÀjÃPÀgÀt¢AzÁV ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è GAmÁUÀÄwÛgÀÄªÀ ºÀ®ªÀÅ vÉÆAzÀgÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖªÀiÁrzÉ. ªÀiË°åÃPÀgÀtzÀ £ÀAvÀgÀ ¨sÀÆªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðªÀ£ÀÆß «ÄÃj ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À¯ÁVzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ EzÀjAzÀ ¤Ãj£À C¨sÁªÀ, PÉÆ¼ÀZÉ ºÉZÀÑ¼À ªÀÄvÀÄÛ WÀ£À vÁådå ºÁUÀÆ CgÀtå PÀqÉUÀt£ÉUÉ JqÉ

249

ªÀiÁrPÉÆqÀÄwÛgÀÄªÀÅzÀÄPÀAqÀÄgÀÄvÀÛzÉ. E°è ¸ÀàµÀÖ ¥ÀqÀÄªÀAvÉ ºÁ¤AiÀÄ£ÀÄß vÀVÎ¸ÀÄªÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À°è F ¥ÀæªÀÄÄR DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV HLWG F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ. J. ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É GAmÁUÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄªÀ£ÀÄß ªÀiË°åÃPÀj¸À®Ä ºÁ° EgÀÄªÀ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ: ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÉÄÝAiÀÄ CrAiÀÄ°è£À CgÀtå ¸ÀAgÀPÀëuÁ PÁAiÉÄÝ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ªÀiË°åÃPÀgÀtªÀÅ C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ ªÀÄÄ£Àß, AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀÆPÀëöä¥Àj²Ã®£ÉUÉ C£ÀÄªÀÄw¸ÀÄvÀÛzÉ. DzÁUÀÆå C¥Àj¥ÀÆtðvÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÉÆA¢V£À ¸À®ºÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸ÁÜ¬Ä ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À PÀ¼À¥É C£ÀÄ¥Á®£ÉAiÀÄ PÁgÀt¢AzÁV F ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼ÀÄ DVAzÁÝUÉÎ G®èAWÀ£ÉVÃqÁUÀÄwÛªÉ. ¨sÀ«µÀåzÀ°è ¥ÀgÀ¸ÀjÃAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ

250

UÀÄgÀÄw¸À¯ÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑªÀj ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË°åÃPÀgÀtzÀ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. F J¯Áè AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiË°åÃPÀj¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄªÉÆÃ¢¸ÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß CªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ PÉÊUÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÁÝVzÉ ªÀÄvÀÄÛ F PÀÄjvÁV£À J¯Áè ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À CAvÀeÁð®zÀ°è ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÁÝVzÉ.

©. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ªÀiÁ°ÃPÀvÀé ªÀÄvÀÄÛ G¥ÀAiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ°è gÀÆ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ: ¥ÀæªÀÄÄR gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ- PÀ£ÁðlPÀ, PÉÃgÀ¼À, vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ- F gÁdåUÀ¼ÀÄ ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀ dªÁ¨ÁÝjAiÉÆA¢UÉ F ªÀ®AiÀÄªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À®Ä ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢ªÉ. EwÛÃZÉUÉ MoEF ¸ÀºÀ ªÀiÁUÀð¸ÀÆaUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸ÀÄvÁÛ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ

251

C¨sÀAiÀiÁgÀtåUÀ¼À ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ®Æ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À C£ÀÄPÀÆ®UÀ½UÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁUÀÄªÀAvÉ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß GvÉÛÃf¸À®Ä ¸ÀÆa¹gÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À ¤ÃwUÀ¼ÀÄ ¸ÀQæAiÀÄªÁV ºÉÆÃªÉÄì÷Öqï ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ §ÈºÀvï ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÀ½UÉ UÀt¤ÃAiÀÄ ¸ÀÄAPÀUÀ¼À£ÀÄß «¢ü¹ D ªÀÄÆ®PÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À G¥ÀAiÉÆÃUÀPÁÌV ªÀÄvÀÄÛ zÀÄ§ð® ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À ¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉUÁV ¥ÁªÀw¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

¹. ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ J¯Áè ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÉUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉUÉÆ¼À¥Àr¹ CªÀÅUÀ¼ÀÄ ©ÃgÀÄªÀ ¥ÀjuÁªÀÄzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀiË°åÃPÀj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤zsÀðgÀt ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀÅ F ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÁ¶ðPÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉUÉ PÉÊUÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ F PÉÃAzÀæUÀ¼À ¤AiÀÄªÀÄ

252

¥Á®£ÉUÀ¼À£ÀÄß ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV ¥Àj²Ã°¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄ£ÀéAiÀÄªÁzÀ GvÀÛªÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ F PÉÃAzÀæªÀÅ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄvÀÛzÉ.

6.6. ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ UNESCOzÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ PÀÆrPÉ.2012gÀ°è, ªÀÄºÉÆÃ£ÀßvÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ªÀiË®åªÀÅ¼Àî vÁtªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À 39 ¸ÀgÀtÂ vÁtUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß UNESCO «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtªÉAzÀÄ WÉÆÃ¶¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. F WÉÆÃµÀuÉAiÀÄrAiÀÄ°è “¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ C£À£Àå UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ GvÀÌøµÀÖ ªÀÄlÖzÀ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼ÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ²æÃ®APÁªÀ£ÀÆß ¸ÉÃjzÀAvÉ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼À£ÀÄß «±ÀévÀ JAlÄ CUÀæUÀtå fÃªÀªÉÊ«zÀåUÀ¼À ¥ÉÊQ MAzÀÄ hottest hotspot JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

253

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¥ÀjUÀtÂ¸À¯ÁzÀ ¥ÀæªÀÄÄR ªÀiÁ£ÀzÀAqÀªÀÅ EzÀgÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄvÉ DVgÀÄvÀÛzÉ. F fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ±ÉÃ.54% ªÀÄgÀvÀ½UÀ¼ÀÄ, ±ÉÃ.65% G¨sÀAiÀÄZÀgÀ fÃ«UÀ¼ÀÄ, ±ÉÃ.62% gÀµÀÄÖ ¸ÀjÃ¸ÀÈ¥À fÃ«UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ±ÉÃ.53% gÀµÀÄÖ «ÄÃ£ÀÄ fÃ«UÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄªÀÅUÀ¼ÁVªÉ. EzÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀAvÉ, ºÉZÀÄÑ ¸ÀASÉåAiÀÄ ¸À¸ÀÛ¤UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼ÀÄ F WÀlÖUÀ¼À°è PÀAqÀÄ§A¢gÀÄvÀÛªÉ.

£Á«ÄzÉÃð±À£ÀUÉÆAqÀ 39 ¸ÀÜ¼ÀUÀ¼À ¥ÉÊQ 14 ¥ÀæªÀÄÄR ¥ÀQë ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ 3 ±ÀÆ£Àå C½ªÀÅ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ºÉZÀÄÑ ²æÃªÀÄAvÀ ªÀiË®åªÀÅ¼Àî «ÄÃ¸À®Ä CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. £ÁªÀÄ¤zÉÃð±À£ÀzÀ ªÀÄgÀÄ¥Àj²Ã®£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀ IUCN UÀªÀÄ¤¹zÀAvÉ ¸À°è¸À¯ÁVgÀÄªÀ £ÀPÉëUÀ¼À°è ºÀ®ªÁgÀÄ ¥ÀæPÀëÄ§Ý ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß-d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼ÀÄ, PÀÈvÀPÀ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥ÁèAmÉÃµÀ£ÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈ¶ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¹,

254

CªÀÅUÀ¼ÀÄ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀPÉÌ vÀPÀÄÌzÀ®èªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀtÂ¹gÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀjUÀt£ÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ, ªÉÄÃ 2012gÀ, CAwªÀÄ ¸À«Äw ¸À¨sÉAiÀÄ PÉ® wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ¥ÀÆªÀðzÀ°è, IUCN ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄvÁÛ £ÁªÀÄ¤zÉÃð²vÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥Àj«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉUÉÆ¼À¥Àr¹ ¥ÀæPÀëÄ§Ý ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÊ©qÀ¯ÁVzÉAiÉÄA§ÄzÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀAvÉ ¸ÀÆa¹gÀÄvÀÛzÉ [IUCN

2012]. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ IUCN ¥ÀjUÀtÂ¹zÀ CA±ÀªÀ£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß vÀÈ¥ÀÛ¥Àr¸À®Ä AiÀÄ±À¹éUÉÆAqÀÄ ¸ÀzÀj 39 ¸ÀgÀtÂ vÁtUÀ½UÉ UNESCO ¢AzÀ «±Àé¥ÁgÀA¥ÀjPÀvÉAiÀÄ ²Ã¶ðPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä AiÀÄ±À¹éAiÀiÁ¬ÄvÀÄ.

UNESCO ¢AzÀ UÀ½¹zÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¥ÀlÖ¢AzÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ºÉÃgÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ²æÃªÀÄAwPÉAiÀÄÄ eÁUÀwPÀ ªÀÄ£ÀßuÉUÉ ¥ÁvÀæªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¥ÁgÀA¥ÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀlÖªÀÅ GvÀÌøµÀÖ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ªÀiË®åªÀ£ÀÄß

255

MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀjAzÀ gÁµÀÖçUÀ¼ÀÄ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀvÉAiÀÄ ¥ÀlÖPÉÌ EaÒ¸ÀÄvÀÛªÉ –F ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ CvÀÄå£ÀßvÀªÉAzÀÄ ªÀVÃðPÀgÀtPÉÆÌ¼À¥ÀqÀÄªÀÅzÀjAzÀ F vÁtUÀ¼À£ÀÄß «ÃQë¸À®Ä «±ÀézÁzÀåAvÀ d£ÀUÀ¼ÀÄ DUÀ«Ä¸ÀÄvÁÛgÉ.

DzÀgÀÆ F ¥ÀlÖzÉÆA¢UÉ dªÁ¨ÁÝjUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ §gÀÄvÀÛzÉ.«±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtUÀ¼À ¸ÀªÀiÁªÉÃ±ÀzÀ PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ “ªÀÄºÉÆÃ£ÀßvÀ ªÀiË®åªÀÅ¼Àî ¸ÀéwÛ£À ªÉÄÃ¯É ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀAvÀºÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ¥ÀjµÀÌgÀuÉUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ £ÀÆvÀ£À ¤ªÀiÁðtzÀ GzÉÝÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ §UÉÎ ¸ÀaªÁ®AiÀÄUÀ½UÉ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀ®Ä gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À£ÀÄß DºÁé¤¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ”. EzÀ®èzÉ ¥ÀnÖ¬ÄAzÀ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀévÀÛ£ÀÄß PÉÊ©qÀÄªÀÅzÀPÉÌ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ‘ªÀÄgÀÄ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ’AiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°ègÀÄvÀÛzÉ.

UNESCO-WHCAiÀÄ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¸À«Äw¬ÄAzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄÄªÁUÉÎ

256

¨sÁgÀvÀªÀÅ F PÉ¼ÀPÀAqÀªÀÅUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¸À®Ä ¸ÀÆa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ.

1. F PÉëÃvÀæzÀ°è ¥ÀjtÂw ºÉÆA¢zÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼À ªÉÊeÁÕ¤PÀ CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ zÉÆgÉvÀ ¥sÀ®UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀÄUÀ¼À ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

2. ¨sÀ«µÀåzÀ°è ªÀ¢üð¸ÀÄªÀ ¨sÉÃnUÀ¼À PÀÄjvÀÄ zÀÆgÁ¯ÉÆÃZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß UÀªÀÄ£ÀzÀ°èj¹PÉÆAqÀÄ QæAiÀiÁvÀäPÀ ¥ÁæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæªÁ¹UÀgÀ ¨sÉÃnUÀ¼ÀÄ D¹ÛAiÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ ¥Àj«ÄwAiÉÆ¼ÀUÉ EzÉ JA§ÄzÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼Àî®Ä.

3. «±Àé¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtUÀ¼À PÁAiÀÄð¤ªÀðºÀuÁ ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À PÀArPÉ 172gÀ C£ÀÄ¸ÁgÀ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¸À«ÄwUÉ ªÀgÀ¢ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀPÀÆÌ ¸ÉÃjzÀAvÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¥Àæ¸ÁÛ¦vÀ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£À«zÀÝ°è CªÀÅUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀævÉ PÀÄjvÀAvÉ PÀpt ¥ÀÆªÀð ¥ÀjuÁªÀÄ

257

ªÀiË°åÃPÀgÀtªÀ£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁVzÉAiÉÄÃ JA§ÄzÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.

4. WÀlPÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ ¸ÀÄzsÁjvÀ ¸ÀºÀPÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£Àß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀÅzÀÄ, CzÀgÀ®Æè ¤¢ðµÀÖªÁV ¤ªÀðºÀuÁ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ C£ÀÄµÁ×£ÀUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÀgÀtÂ ¸ÀéwÛ£À ZËPÀlÄÖUÀ¼ÀÄ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ®¨sÀå«gÀÄªÀ ºÉÃgÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀwÛUÉ eÁUÀwPÀ ªÀÄvÀÄÛ DAvÀjPÀ ªÀÄ£ÀßuÉAiÀÄ£ÀÄß zÉÆgÀQ¹PÉÆqÀ®Ä UNESCOzÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀvÉAiÀÄ ²Ã¶ðPÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀPÁ±ÀªÀ£ÁßV §¼À¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉA§ÄzÀ£ÀÄß HLWG AiÀÄÄ ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀj 39 vÁtUÀ¼ÀÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÁzÀåAvÀ gÁdåUÀ¼ÁzÀ (PÉÃgÀ¼À, 19) PÀ£ÁðlPÀ (1) vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ (6) ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄºÁgÁµÀÖç (4)gÀAvÉ ¹ÜvÀªÁVzÉ. F vÁtUÀ¼À UÀrUÀ¼ÀÄ, §ºÀ¼ÀµÀÄÖ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À°è, gÁ¶ÖçÃAiÀÄ GzÁå£ÀUÀ¼ÀÄ, ªÀ£ÀåfÃ« zsÁªÀÄUÀ¼ÀÄ, ºÀÄ° «ÄÃ¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÉÃ DVgÀÄªÀÅzÀjAzÀ

258

FUÁUÀ¯ÉÃ ºÉaÑ£À ªÀÄlÖzÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¸À¯ÁVgÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÁVgÀÄvÀÛªÉ. HLWG

ªÀw¬ÄAzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À £ÀPÉë ªÀÄvÀÄÛ UÀÄgÀÄw¹«PÉAiÀÄ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ F J¯Áè ¥ÀæzÀ±ÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀzÀj ¥Àj«ÄwAiÀÄ°èAiÉÄÃ §gÀÄvÀÛªÉA§ÄzÀ£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ F C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À£ÀÄß CªÀ¯ÉÆÃQ¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß gÀQë¹, PÁ¥Ár, E°è£À ¸ÀA¥À£ÀÆä® ªÀÄvÀÄÛ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ªÀiË°åÃPÀj¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

6.7 ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ, ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.£ÉÊ¸ÀVðPÀ UÀt¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ CªÀPÁ±ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw§A¢ü¸ÀÄªÀÅ¢®è. ESA

ªÁå¦ÛAiÀÄ°è PÉ®ªÀÅ DyðPÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ¤§ð§A¢ü¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀgÀ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄªÀÅzÀgÀ°è F PÉ¼ÀPÀAqÀªÀÅ M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. (a) ¸ÀªÀ®vÀÄÛUÀ¼ÉÆzÀV¸ÀÄªÀÅzÀgÉÆA¢UÉ nA§gïgÁ»vÀå CgÀtå GvÀà£ÀßUÀ¼À ¸ÀAUÀæºÀuÉ

259

ªÀÄvÀÄÛ ªÀiË®åªÀ¢üð¸ÀÄªÀÅzÀÄ CxÀªÁ ¸ÀtÚ ¸ÁÜ¥À£ÉUÀ¼À ªÀiË®å ªÀ¢üð¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ESA

ªÁå¦ÛAiÉÆ¼ÀUÉ ¸ÀAUÀæºÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ d£ÀgÀ ¸ÀºÀPÁgÀzÉÆqÀ£É gÀªÁ¤¸ÀÄªÀ PÉ®¸ÀPÉÌ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ ¨ÉA§®ªÀÅ CUÀvÀåªÁVgÀÄvÀzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÁzÀåAvÀ F jÃwAiÀÄ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À PÉÆAr DzsÁjvÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÉÆqÀ£É r©l, rJ¸ïn, ªÀÄvÀÄÛ ¹J¸ïLDgï£ÀAvÀgÀ ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ ¸ÉÃªÁ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁjUÉ ¸ÀºÀPÁgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄ C£ÀÄµÁ×£ÀUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ. (b) ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß D¸ÀQÛºÉÆA¢gÀÄªÀªÀ£ÁßV vÉÆqÀV¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÉÃ C®èzÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À PÉ® ¨sÁUÀUÀ¼À°è FUÁUÀ¯ÉÃ zÉÆgÉwgÀÄªÀ «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ²¶ðPÉAiÀÄ£ÀÄß¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆAqÀÄ MoEF

ªÀiÁ£ÀzÀAqÀUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß £ÀqÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

F ªÉÄÃ¯É «ªÀj¹gÀÄªÀ J¯Áè ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ PËlÄA©PÀ DzÁAiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¯Á¨sÀªÀ£ÀÄß ¢ÃWÀð CªÀ¢üAiÀÄªÀgÉUÉ GvÁà¢¸ÀÄvÀÛzÉ. QjzÁV

260

ºÉÃ¼À¨ÉÃPÉAzÀgÉ, CªÀjUÉ ¸ÀºÀPÁgÀ CUÀvÀå«zÀÄÝ, CzÀ£ÀÄß “fÃªÀ£ÁAvÀgÀ UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ” DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ MzÀV¸À§ºÀÄzÁVzÉ.

ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀAvÉ, ¸ÁÜ¬Ä CgÀtåUÀ½UÉ AiÀiÁªÀÅzÉÃ jÃwAiÀÄ ¥ÁªÀw¬Ä®è¢gÀÄªÀÅzÀjAzÀ E°è ¥ÉÆæÃvÁìºÀzÀ PÉÆgÀvÉ¬ÄgÀÄvÀÛzÉ. zÉÃ±ÀzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ §AqÀªÁ¼ÀªÀÅ PÁqÀÄUÀ¼ÉÃ JA§ ªÁ¸ÀÛ«PÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ZÁ°Û DyðPÀ ¤ªÀðºÀuÉUÀ¼À°è UÀt£ÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArgÀÄªÀÅ¢®è. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À gÁdåUÀ¼É®èªÀÅUÀ¼À®Æè ¸ÀºÀ CgÀtåUÀ¼À ªÀiË®åUÀ¼À CAzÁdÄ ®¨sÀå«gÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ EzÀ£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁV §¼À¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À gÁdåUÀ¼ÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ C£ÀÄzÁ£ÀªÀ£ÀÄß PÉÆÃgÀ®Ä ªÀÄÄAzÉ §gÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ¸À®ºÉ ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ. ºÀtPÁ¸ÀÄ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ, ¤¸ÀUÀð¢AzÀ ¥ÀqÉzÀ IÄt wÃgÀÄªÀ½AiÀÄAwgÀ¨ÉÃPÀÄ. F vÀAvÁæ£ÀÄ¸ÁgÀuÉAiÀÄAvÉ gÁdåªÉÇAzÀgÀ

261

wÃgÀÄªÀ½AiÀiÁUÀzÀ ¨ÁQAiÀÄ£ÀÄß «¤ªÀÄAiÀÄUÉÆ½¹ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä® gÀPÀëuÉUÁV£À £ÀÆvÀ£À ¤ªÀiÁðtUÀ½UÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀPÀUÀ¼À£ÁßV ¸ÁéªÀ®A©UÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ. F jÃwAiÀÄ ¥ÁªÀwUÀ¼À ¥ÉÊQ C®à ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ G½¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ ªÀÄvÀÄÛ CzÀ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¤¢ü zÉÃtÂUÉUÀ½UÉ (¨ÉÃgÉ zÉÃ±ÀUÀ¼À°èzÀÝAvÉ) G¥ÀAiÉÆÃV¹ D ªÀÄÆ®PÀ C£ÀÄzÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ AiÉÆÃ£À£ÉUÀ½UÉ ºÀAaPÉ ªÀiÁr, CgÀtå GvÁàzÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß GvÀÛªÀÄ¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ CgÀuÁåzsÁjvÀ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß SÁwæ¥Àr¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ESA ªÀÄvÀÄÛ non-ESA

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÁÜ ¸ÉÃªÉUÀ½UÉ ¥ÁªÀw ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ. GzÁºÀgÀuÉAiÉÄAzÀgÉ, £ÀUÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ d¯Á£ÀAiÀÄ£À ¸ÉÃªÉUÀ¼ÀÄ. £ÀUÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ DqÀ½vÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ £ÉÃgÀ PÉÆArAiÀÄ£ÀÄß ¨É¸ÉAiÀÄÄªÀ ªÀÄÆ®PÀ

262

¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀºÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß ±ÀPÀåUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ £ÀUÀgÀ¥Á°PÉUÀ¼À DAiÀÄªÀåUÀ¼À°è ¨sÁUÀ±ÀºÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß F ªÀÄÄRAqÀvÀézÀ°è £ÀÆvÀ£À ºÀÆrPÉUÁV «ÄÃ¸À°j¸ÀÄªÀÅzÀÄ. F PÀÄjvÁV £ÀUÀgÀ¥Á°PÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ gÁdåUÀ¼À ¥ÀAZÁ¬ÄÛUÀ¼ÀÄ F £ÀÆvÀ£À ¸ÁzsÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄµÁ×£ÀªÀ£ÀÄß ¥Á°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

UÁæ«ÄÃt C©üªÀÈ¢Þ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ®Ä¥À¨ÉÃPÁzÀ CUÀvÀåªÀÅ GzÀãªÀªÁVzÉ. ¸ÀPÁðgÀzÀ UÁæ«ÄÃt ºÀ¹gÀÄ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀÄnÖUÉ ºÉÃgÀ¼À ¸ÀÄ¸ÀAUÀvÀ ¸ÀAUÀwAiÀiÁVzÉ. UÁæ«ÄÃt C©üªÀÈ¢ÞAiÉÆA¢V£À ¸ÀAgÀPÀëuÉAiÀÄÄ ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀÄÄA§gÀÄªÀ PÁAiÀÄð¸ÀÆaUÀ¼À°è C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî CUÀvÀåUÀ¼À£ÀÄß HLWG

¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. EwÛÃa£À (r¸ÉA§gï 2012)gÀ UÁæ«ÄÃuÁ©üªÀÈ¢Þ ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ MNREGA

ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ CAvÀºÀ PÁAiÀÄðPÀæªÀÄUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÁV ¤¢üUÀ¼À£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀAvÉ PÉÆÃgÀÄvÁÛ CAvÀºÀ

263

AiÉÆÃd£ÉUÀ½AzÀ d® ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄtÚ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¸ÀÄªÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß GvÉÛÃf¹ ¸ÁªÀAiÀÄªÀ PÀÈ¶AiÀÄ£ÀÄß ¥ÉÆæÃvÁì»¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ ªÀgÀ¢¹gÀÄvÀÛzÉ. d£ÀUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ EAvÀºÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ ¨ÉÃrPÉ¬ÄnÖgÀÄvÁÛgÉ.

DzÁUÀÆå, ‘DyðPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ’ CxÉÊðPÉAiÀÄ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ PÉëÃvÁæzsÁjvÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ «ÄwAiÀÄ£ÀÄß «ÄÃgÀÄªÀÅ¢®è. C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ ZËPÀnÖ£ÀrAiÀÄ°è £ÀqÉAiÀÄÄªÀÅzÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ ¸À®ÄªÁV JAnæ 20 (ºÀtPÁ¸ÀÄ AiÉÆÃd£É)AiÀÄ §zÀ¯ÁV ¸ÀÆPÀÛªÁV «¸ÀÛgÀuÉUÉÆ½¹ JAnæ20J JAzÀÄ eÁjUÉÆ½¸ÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ HLWG

C©ü¥ÁæAiÀÄ¥ÀqÀÄvÀÛzÉ.

AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£Á WÀlPÀ (WGDP)AiÀÄÄ ¤ªÀð»¸ÀÄvÀÛzÉ. WGDP AiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ ¥ÀæªÀÄÄR ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÉAzÀgÉ

264

d¯Á£ÀAiÀÄ£À AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ, ¸ÀA¢UÀÞ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÁzÀ £É®/vÀÆUÀÄ ¸ÉÃvÀÄªÉ, vÉgÉzÀ d¯Á±ÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ, ¥ÀeÁ/¥À¥ÀA AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ §ÄqÀPÀlÄÖ ºÁUÀÆ CgÀtå C©üªÀÈ¢Þ DzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. 11£ÉÃ AiÉÆÃd£É (2007-12) gÀ°è gÀÆ.533.59 PÉÆÃnUÀ¼À£ÀÄß F AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ 5 gÁdå (175 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ)UÀ½UÉ ©qÀÄUÀqÉ ªÀiÁqÀ¯Á¬ÄvÀÄ.

WGDPAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸À®Ä GzÀã«¹zÀ AiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ°è, 12£ÉÃ DAiÉÆÃUÀzÀ°è d¯Á£ÀAiÀÄ£À DzsÁjvÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÀÆ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ, d£À¤ªÁ¸À ªÀÄvÀÄÛ d£ÀUÀ½UÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼ÀÄ CAzÀgÉ, MAzÀÄ d¯Á£ÀAiÀÄ£À + ¸Á«ÄÃ¥ÀåvÉ- GvÀÛªÀÄ ºÀAaPÉAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ DyðPÀ C©üªÀÈ¢Ý ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß GvÀàwÛUÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ªÀiÁzÀjAiÀÄ£ÀÄß ºÉZÀÄÑªÀjUÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀiÁUÀð.

265

¥Àæ¸ÁÛ«vÀ AiÀÄÄPÀÛvÉAiÀÄ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj²Ã¼À£ÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ, HLWG AiÀÄÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAvÉ ¸À®ºÉUÀ¼À¤ßwÛgÀÄvÀÛzÉ.

a) gÀÆ.1000 PÉÆÃnUÀ¼À ºÉZÀÄÑªÀj ºÀAaPÉAiÉÆA¢UÉ WGD AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

b) AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ «±ÉÃµÀ ¸ÁÜ¤PÀ ªÀUÀðzÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉAiÀÄÄ«PÉ, CAzÀgÉ. PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdåzÀ £ÀqÀÄªÉ 90:10 C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ ªÉZÀÑ ºÀAaPÉÆ¼ÀÄî«PÉ.

c) WG UÁV gÁdåUÀ¼À°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À (ESA) DzsÁjvÀ 14£ÉÃ DyðPÀ DAiÉÆÃUÀzÀ°è «±ÉÃµÀ ºÀAaPÉ.

d) HLWG AiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ / ¸À®ºÉUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉUÁV ºÁ° ±Á£ÁAUÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ 6 gÁdåUÀ¼À ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¸À«ÄwAiÀÄ ¥ÀÄ£ÀgÀªÀ¯ÉÆÃPÀ£À ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀgïgÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ

266

ªÉÄÃ°éZÁgÀt PÉÃAzÀæzÀ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß DVAzÁUÉÎ ¥Àj²Ã°¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

J¸ï¦¹©, gÁdå CgÀtå E¯ÁSÉ, J¸ïEJ¹ ªÀÄvÀÄÛ J¸ï©J ªÀÄvÀÄÛ MoEF E¯ÁSÉAiÀÄ ¥ÁæzÉÃ²PÀ PÀbÉÃjAiÀÄ£Àß£ÀÄ¸Àj¸ÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß

PÀqÁØAiÀÄUÉÆ½¸ÀÄªÀ ºÁ° AiÉÆÃd£Á / Dgïr E¯ÁSÉ, gÁdå PÁAiÀÄð ¤ªÀð»¸ÀÄwÛgÀÄªÀ ¥À.WÀ

WÀlPÀªÀ£ÀÄß gÀa¸ÀÄªÀÅzÀÄ/ §®¥Àr¸ÀÄªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀzÀ ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÀðgÀuÁ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÉÃªÉ MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

267

CzsÁåAiÀÄ 7¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¤zsÁðgÀ

¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæ

7.1 ªÀÄÄ£ÀÄßr


¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAwgÀÄªÀ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀiÁVzÉ. ¨sËUÉÆÃ½PÀªÁV, eÉÊ«PÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV EzÉÆAzÀÄ C£À£Àå ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. GvÀÛªÀÄ ²¯ÁgÀZÀ£ÉAiÉÆA¢UÉ C¢üPÀ ªÀÄ¼ÉAiÉÆA¢UÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°èAiÉÄÃ CvÀåAvÀ ªÉÊ«zÀåvÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. vÉÃªÁA±ÀªÀÅ¼Àî

268

GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¤vÀå ºÀjzÀétð PÁqÀÄUÀ½AzÀ »rzÀÄ ¥Àæ¸ÀÛ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è£À ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£ÉÆA¢UÉ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¸À¸ÀågÁ²UÀ¼À DªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß «±ÀézÀ ¦æ¸ÀzÀÞ vÁtªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ C£À£Àå fÃªÀªÀVÃðPÀgÀt, G½zÀÄPÉÆAqÀÄ §A¢gÀÄªÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ UÁqsÀªÁzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ §ÈºÀvï fÃªÀªÉÊ«zÀå PÉÃAzÀæªÀÅ ªÀÄgÀ-ªÀÄgÀªÀ®èzÀ ªÀUÀðUÀ¼À ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ zÀlÖPÁqÀÄ¼Àî £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ¢AzÀ OµÀ¢üÃAiÀÄ-¸ÀÄUÀAzsÀ zÀæªÀå-DºÁgÀ-PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÀgÉUÀÆ ªÁå¦¹PÉÆArzÉ. EAvÀºÀ ªÀÄºÉÆÃ£ÀßvÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¨sËUÉÆÃ½PÀ PÁ¯Á£ÀÄPÀæªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß zÁnPÉÆAqÀÄ §AzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¥ÀæªÉÃ±ÀzÀ £ÀAvÀgÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ½UÉ ¸ÁQëAiÀiÁUÀÄvÁÛ §A¢zÉ. EªÀÅUÀ½AzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ªÁtÂdå PÀÈ¶, ªÁtÂdå CgÀtÂåÃPÀgÀt, ºÀ®ªÀÅzÀÄåvï, UÀtÂUÁgÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ MvÀÛqÀUÀ¼ÀAvÀºÀ UÀt¤ÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄAmÁVªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀ£À C¹ÛvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀªÀÅ

269

2000> ªÀµÀðUÀ¼À »A¢VAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ JAzÀÄ w½zÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À C£À£Àå ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀvÉ¬ÄAzÁV ªÀÄ®¨Ágï ªÀÄvÀÄÛ PÉ£ÀgÁ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è£À ¸ÀA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À PÀÈ¶UÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À F MvÀvÀqÀªÀÅ DzsÀÄ¤PÀ AiÀÄÄUÀPÉÌ vÉgÉzÀÄPÉÆArzÉ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ «±Àé¸À¤ÃAiÀÄ zÀvÁÛA±À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÀæªÀÄUÀ¼À PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ ¸ÀAWÀµÀðuÉUÉ ¹®ÄQªÉ.

7.2. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£É ªÀÄvÀÄÛ «±ÉèÃµÀuÉAiÀÄ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉ

£ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀªÀÄUÀæ CxÉÊðPÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉUÁV fÃªÀªÀVÃðPÀgÀt ±Á¸ÀÛç, ±ÀjÃgÀ±Á¸ÀÛç, ¥ÀÄ£ÀgÀÄvÁàzÀPÀ fÃªÀ±Á¸ÀÛç, CgÀtå d®«eÁÕ£À, ªÀÄtÄÚ ºÁUÀÆ ¸ÁªÀiÁfPÀ DyðPÀ «eÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ºÀªÁªÀiÁ£À §zÀ¯ÁªÀuÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¥ÁæPÀÈwPÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ¼À CAvÀ±Áå¹ÛçÃAiÀÄvÉAiÀÄ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀÄî«PÉAiÀÄÄ CUÀvÀåvÉ¬ÄAzÁV ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ

270

PÉÃAzÀæUÀ¼À ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄÄ GzÀã«¸ÀÄvÀÛzÉ. §ÈºÀvï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÉÆnÖUÉ ¸ÀÆPÀëöävÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ ¥À±ÀÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉUÁV, J¯Áè «µÀAiÀÄ vÀdÕgÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ DqÀ½vÁ¢üPÁjUÀ¼À£ÀÄß KPÀgÀÆ¥ÀzÀ ªÉÃ¢PÉUÉ vÀAzÀÄ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ¸ÁgÁA±ÀªÀ£ÀÄß CxÉÊð¹PÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À EvÀgÉ £ÉÊ¸ÀVðPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß w½zÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAvÀgÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÀ½UÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ªÀiÁUÉÆÃð¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀAqÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ ªÀÄÄRåªÁVzÉ. EAvÀºÀ CxÉÊðPÉUÁV CUÀvÀå«gÀÄªÀ zÀvÁÛA±ÀUÀ¼ÀÄ ¥ÁæzÉÃ²PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÁæzÉÃ²PÀ gÁ»vÀåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÁVzÀÄÝ §ºÀÄ «µÀAiÀiÁzsÁjvÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±À UÀÄt®PÀëtUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛªÉ.

F ºÀAvÀzÀ°è ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°èGgÀªÀ ¨sÀÆ-zÀvÁÛAUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CxÀð¥ÀÆtð

271

ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆA¢UÉ ¤¸ÀUÀð, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÀªÀÄxÀð ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ, ¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è£À ªÀåQÛ¤µÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à¸ÀÄªÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁzÀ ªÀiÁUÀðªÉA§ÄzÀ£ÀÄß eÁUÀwPÀªÁV ºÁUÀÆ £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÀAqÀÄPÉÆArzÁÝgÉ.

7.3. ¨sËUÉÆÃ½PÀ-ªÀiÁ»wvÀdÕvÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É vÁAwæPÀ «°Ã£ÀvÉ¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀiÁ»wvÀdÕvÉAiÀÄÄ, ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀAvÀºÀzÁÝVzÀÄÝ, ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAªÀºÀ£À vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ «°Ã£ÀvÉAiÉÆA¢UÉ ¨ÁºÁåPÁ±À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«¨sÁUÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ £À«ÃPÀÈvÀ, £ÉÊdAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹PÉÆlÄÖ ¤tðAiÀÄ PÀvÀÈðUÀ½UÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ. PÉ®ªÀÅ zÀ±ÀPÀUÀ½A¢ÃaUÉ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ¸À§® vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÁzÀ G¥ÀUÀæºÀ-DzsÁjvÀ

272

zÀÆgÀ¸ÀAªÉÃ¢ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊªÀiÁ¤PÀ bÁAiÀiÁUÀæºÀt, ©A§ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ, ¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀiÁ»w ªÀåªÀ¸ÉÜ (GIS), ¨ÁºÁåPÁ±À-DzsÁjvÀ ¸ÁÜ¤PÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁzÀ f¦J¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉÆÃmÉÆÃUÁæªÉÄnæ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ PÁmÉÆÃðUÀæ¦ü ¸ÉÃªÉUÀ¼À°è UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À¯ÁVzÉ. ¸ÉÆáÃlPÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÁzÀ


¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAQÃtðvÉAiÀÄ §ºÀÄ DAiÀiÁªÀÄ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ¸À®ÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è

273

¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£Á ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ vÁQðPÀ «ªÀgÀuÉAiÀÄ PÀÄjvÀÄ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ F »A¢£À CzsÁåAiÀÄUÀ¼À°è£À PÉ®ªÀÅ «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ZÀað¹ F ¸ÀAQÃtð ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ¯É ºÉaÑ£À ¨É¼ÀPÀ£ÀÄß ZÉ°èzÉÝÃªÉ.

¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀiÁ»wvÀdÕvÉAiÀÄÄ, ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ «±ÉèÃµÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀAvÀºÀzÁÝVzÀÄÝ, ªÀiÁ»w ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀAªÀºÀ£À vÀAvÀæeÁÕ£ÀzÀ «°Ã£ÀvÉAiÉÆA¢UÉ ¨ÁºÁåPÁ±À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆ«¨sÁUÀUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ £À«ÃPÀÈvÀ, £ÉÊdAiÀÄÄPÀÛ ªÀiÁ»wAiÀÄ£ÀÄß MzÀV¹PÉÆlÄÖ ¤tðAiÀÄ PÀvÀÈðUÀ½UÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVzÉ. PÉ®ªÀÅ zÀ±ÀPÀUÀ½A¢ÃaUÉ ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ¸À§® vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÁzÀ G¥ÀUÀæºÀ-DzsÁjvÀ zÀÆgÀ¸ÀAªÉÃ¢ ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊªÀiÁ¤PÀ bÁAiÀiÁUÀæºÀt, ©A§ ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉ, ¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀiÁ»w ªÀåªÀ¸ÉÜ (GIS), ¨ÁºÁåPÁ±À-DzsÁjvÀ ¸ÁÜ¤PÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁzÀ f¦J¸ï ªÀÄvÀÄÛ ¥sÉÆÃmÉÆÃUÁæªÉÄnæ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ

274

PÁmÉÆÃðUÀæ¦ü ¸ÉÃªÉUÀ¼À°è UÀt¤ÃAiÀÄ ¥ÀæUÀwAiÀÄ£ÀÄß ¸Á¢ü¸À¯ÁVzÉ. ¸ÉÆáÃlPÀ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ¼ÁzÀ

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAwgÀÄªÀ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀiÁVzÉ. ¨sËUÉÆÃ½PÀªÁV, eÉÊ«PÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV EzÉÆAzÀÄ C£À£Àå ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. GvÀÛªÀÄ ²¯ÁgÀZÀ£ÉAiÉÆA¢UÉ C¢üPÀ ªÀÄ¼ÉAiÉÆA¢UÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°èAiÉÄÃ CvÀåAvÀ ªÉÊ«zÀåvÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVzÉ. vÉÃªÁA±ÀªÀÅ¼Àî GµÀÚªÀ®AiÀÄzÀ ¤vÀå ºÀjzÀétð PÁqÀÄUÀ½AzÀ »rzÀÄ ¥Àæ¸ÀÛ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ°è£À ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£ÉÆA¢UÉ «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¸À¸ÀågÁ²UÀ¼À DªÁ¸À¸ÁÜ£ÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß «±ÀézÀ ¦æ¸ÀzÀÞ vÁtªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ C£À£Àå fÃªÀªÀVÃðPÀgÀt, G½zÀÄPÉÆAqÀÄ §A¢gÀÄªÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ UÁqsÀªÁzÀ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ. EAvÀºÀ §ÈºÀvï fÃªÀªÉÊ«zÀå PÉÃAzÀæªÀÅ ªÀÄgÀ-ªÀÄgÀªÀ®èzÀ ªÀUÀðUÀ¼À ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÀÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ zÀlÖPÁqÀÄ¼Àî £ÉÊ¸ÀVðPÀ

275

¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ¢AzÀ OµÀ¢üÃAiÀÄ-¸ÀÄUÀAzsÀ zÀæªÀå-DºÁgÀ-PÉÊUÁjPÉUÀ¼À ªÀgÉUÀÆ ªÁå¦¹PÉÆArzÉ. EAvÀºÀ ªÀÄºÉÆÃ£ÀßvÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¨sËUÉÆÃ½PÀ PÁ¯Á£ÀÄPÀæªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß zÁnPÉÆAqÀÄ §AzÀÄ ªÀiÁ£ÀªÀ ¥ÀæªÉÃ±ÀzÀ £ÀAvÀgÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀUÀ½UÉ ¸ÁQëAiÀiÁUÀÄvÁÛ §A¢zÉ. EªÀÅUÀ½AzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ªÁtÂdå PÀÈ¶, ªÁtÂdå CgÀtÂåÃPÀgÀt, ºÀ®ªÀÅzÀÄåvï, UÀtÂUÁgÀPÉ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ MvÀÛqÀUÀ¼ÀAvÀºÀ UÀt¤ÃAiÀÄ §zÀ¯ÁªÀuÉUÀ¼ÀÄAmÁVªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è ªÀiÁ£ÀªÀ£À C¹ÛvÀé ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀªÀÅ 2000> ªÀµÀðUÀ¼À »A¢VAvÀ®Æ ºÉZÀÄÑ JAzÀÄ w½zÀÄ§gÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À C£À£Àå ºÀªÁªÀiÁ£À ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀvÉ¬ÄAzÁV ªÀÄ®¨Ágï ªÀÄvÀÄÛ PÉ£ÀgÁ ¥ÁæAvÀåUÀ¼À°è£À ¸ÀA¨ÁgÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼À PÀÈ¶UÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁVªÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À F MvÀvÀqÀªÀÅ DzsÀÄ¤PÀ AiÀÄÄUÀPÉÌ vÉgÉzÀÄPÉÆArzÉ. ªÉÊeÁÕ¤PÀ «±Àé¸À¤ÃAiÀÄ zÀvÁÛA±À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÀæªÀÄUÀ¼À PÉÆgÀvÉ¬ÄAzÀ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸ÀAgÀPÀëuÁ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄÄ ¸ÀAWÀµÀðuÉUÉ ¹®ÄQªÉ.

276

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÀºÁå¢æAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAwgÀÄªÀ C£À£Àå ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀiÁVzÉ. zÉÃ±ÀzÀ K¼ÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼À°è EzÀÆ MAzÁVzÀÄÝ »ªÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. EzÀgÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ, eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ UÀÄt®PÀëtªÀÅ C£À£ÀåªÉ¤¹PÉÆArzÉ. ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 jAzÀ 1600 Q.«ÄÃ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ GvÀÛgÀzÀ vÀ¦Û £À¢¬ÄAzÀ zÀQëtzÀ PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁjAiÀÄªÀgÉUÀÆ ºÀgÀrPÉÆArzÀÄÝ ¸ÀgÁ¸Àj 600 «Ä VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À JvÀÛgÀzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ UÀÄdgÁvï, ªÀÄºÁgÁµÀÖç, UÉÆÃªÁ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄgÁdåUÀ¼À£ÀÄß ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¨sËUÉÆÃ½, ¨sÀÆ¸ÀégÀÆ¥ÀzÉÆA¢UÉ CvÀå¢üPÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðUÀPÀªÁV Cw ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À fÃªÀªÉÊ«zÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ SÁåvÀªÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ

277

WÀlÖUÀ¼À F £ÉÊ¸ÀVðPÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåªÀÅ EªÀÅUÀ½UÉ GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁVªÉ (1) ¤vÀåºÀjzÀégÀt CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ »rzÀÄ «±Á® ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ (2) ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 4000 ¸Á«gÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ ºÀÆVqÀUÀ¼ÀÄ (3) ««zsÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À 11% jAzÀ 78%gÀªÀgÉUÉ ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÁætÂ¸ÀAPÀÄ®ªÀ£ÀÄß MA¢zÉ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ «±ÀézÀ fÃªÀªÉÊ«zÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÁV UÀÄgÀÄw¹PÉÆArzÉAiÀÄ®èzÉ «±ÀézÀ 8 ¥ÀæªÀÄÄR fÃªÀªÉÊ«zÀå vÁtUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ CxÀªÁ ¸ÀºÁå¢æAiÀÄÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ PÀgÁªÀ½UÉ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAwgÀÄªÀ C£À£Àå ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀiÁVzÉ. zÉÃ±ÀzÀ K¼ÀÄ ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂUÀ¼À°è EzÀÆ MAzÁVzÀÄÝ »ªÀiÁ®AiÀÄzÀ £ÀAvÀgÀzÀ ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. EzÀgÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ, eÉÊ«PÀ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ UÀÄt®PÀëtªÀÅ C£À£ÀåªÉ¤¹PÉÆArzÉ. ¥ÀªÀðvÀ ±ÉæÃtÂAiÀÄÄ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 jAzÀ 1600 Q.«ÄÃ

278

ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ GvÀÛgÀzÀ vÀ¦Û £À¢¬ÄAzÀ zÀQëtzÀ PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁjAiÀÄªÀgÉUÀÆ ºÀgÀrPÉÆArzÀÄÝ ¸ÀgÁ¸Àj 600 «Ä VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À JvÀÛgÀzÀ°èzÉ ªÀÄvÀÄÛ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ UÀÄdgÁvï, ªÀÄºÁgÁµÀÖç, UÉÆÃªÁ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀ«Ä¼ÀÄgÁdåUÀ¼À£ÀÄß ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. CzÀgÀ ¨sËUÉÆÃ½, ¨sÀÆ¸ÀégÀÆ¥ÀzÉÆA¢UÉ CvÀå¢üPÀ ªÀÄ¼ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀiÁtªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðUÀPÀªÁV Cw ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÉÃzÀUÀ¼À fÃªÀªÉÊ«zÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ SÁåvÀªÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À F £ÉÊ¸ÀVðPÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåªÀÅ EªÀÅUÀ½UÉ GUÀªÀÄPÉÌ PÁgÀtªÁVªÉ (1) ¤vÀåºÀjzÀégÀt CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½AzÀ »rzÀÄ «±Á® ºÀÄ®ÄèUÁªÀ°£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ (2) ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 4000 ¸Á«gÀ ¥Àæ¨sÉÃzÀzÀ ºÀÆVqÀUÀ¼ÀÄ (3) ««zsÀ UÀÄA¥ÀÄUÀ¼À 11% jAzÀ 78%gÀªÀgÉUÉ ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÁætÂ¸ÀAPÀÄ®ªÀ£ÀÄß MA¢zÉ. ¥ÀjuÁªÀÄªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÀÄ «±ÀézÀ

279

fÃªÀªÉÊ«zÀå ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è MAzÁV UÀÄgÀÄw¹PÉÆArzÉAiÀÄ®èzÉ «±ÀézÀ 8 ¥ÀæªÀÄÄR fÃªÀªÉÊ«zÀå vÁtUÀ¼À°è MAzÁVzÉ.

G. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉ

32. ¨sËUÉÆÃ½PÀ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆgÀÆ¥À±Á¸ÀÛçzÀ ¥Àj¨sÁµÉAiÀÄ°è ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «ªÀgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ C®¨sÀåvÉAiÀÄ »£Éß¯ÉAiÀÄ°è AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀªÀðvÀ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è §gÀÄªÀ vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À UÀÄdgÁvï£À GvÀÛgÀ vÀÄ¢AiÀÄ UÀr (vÀ¦Û £À¢AiÀÄ zÀQët¨sÁUÀ)AiÀÄªÀgÉV£À vÁ®ÄèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß HLWGAiÀÄÄ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ «ªÀgÀuÉUÉ M¼À¥Àr¹PÉÆArzÉ. DgÀÄ gÁdåUÀ¼À 188 vÁ®ÆèPÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÀÄÝ

280

F ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ 80-22026’ N ªÀÄvÀÄÛ 72055’-78011 E gÀªÀgÉUÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1,64,280 Q.«ÄÃ2 «¹ÛÃtð«zÀÄÝ GvÀÛgÀzÀ vÀ¦Û £À¢¬ÄAzÀ »rzÀÄ zÀQëtzÀ PÀ£ÁåPÀÄªÀiÁjAiÀÄªÀgÉUÉ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 Q.«Ä ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß G£ÀßvÀ ±ÉæÃtÂ (¢ÃWÀðªÀÈvÁÛ¨sÀ) ¸ÀªÀÄÄzÀæ ªÀÄlÖ¢AzÀ 0 jAzÀ 2674 gÀªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ GzÀÝUÀ® 10 Q.«ÄÃ (QjzÁzÀ ©AzÀÄ) jAzÀ 200 Q.«Ä (ªÁå¥ÀPÀ ©AzÀÄ)gÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀ UÀrAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ

33. HLWG ªÀw¬ÄAzÀ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 60,000 Q«Ä2

ªÁå¦ÛAiÀÄ (¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À® MlÄÖ ¨sËUÉÆÃ½PÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ±ÉÃ.37gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±À) £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ (ESA) UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÀÄÝ, EzÀÄ ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ 6 gÁdåUÀ¼À£ÀÄß

281

M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖzÀ 1500 Q.«Ä CAvÀgÀzÀ ¸À¸ÀågÁ²UÀ¼À£ÀÄß ºÁUÀÆ ¸ÀAgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ «±Àé¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉ. ESA UÀ¼À UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉAiÀÄ ªÀÄlÖªÀÅ MAzÀÄ UÁæªÀÄªÁVgÀÄvÀÛzÉ. IRS LISS III ¤AzÀ gÀÆ¥ÀÄUÉÆAqÀ ¸À¸ÀåªÀUÀðzÀ «zsÀzÀ ªÉÄÃ°£À ¥ÁæzÉÃ²PÀ ¥ÀzÀgÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀÆzÀÈ±ÀåªÀÄlÖzÀ ¸ÀÆZÀåAPÀUÀ¼À£ÀÄß (24JA GvÀÛªÀÄ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï£ÉÆA¢UÉ) £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À (ESA) UÀÄgÀÄw¸ÀÄ«PÉUÉ DzsÁgÀªÁV §¼À¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 50 zÀ±À®PÀë d£ÀgÀÄ £É¯É¹gÀÄªÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß eÁjUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ¥ÁæAiÀÄ±ÀB ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöäªÀ®èzÀ (Non ESA)

282

¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. CzÁV ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ PÉÃAzÀæ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ HLWG UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀ£ÀÄß vÀPÀëtªÉÃ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉUÉÆ¼À¥Àr¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG

AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. vÀPÀëtzÀ PÀæªÀÄzÀ CUÀvÀå«zÉ. F ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ²¥sÁgÀ¸ÀÄ ªÀiÁrgÀÄªÀ C©üªÀÈ¢Þ ¤AiÀÄAvÀætªÀÅ ¸ÀzÀj C¢ü¸ÀÆavÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ M¼À¥ÀqÀÄvÀÛzÉ.

34. «ªÀÄ±ÉðUÀ½UÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀUÀ¼À°è£À ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀvÉUÉ C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ ESA £ÀPÉëAiÀÄ£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV ¥ÀæPÀn¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

H. ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àj¸ÀgÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è C©üªÀÈ¢Þ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À ¤§ðAzsÀ.

283

35. £ÉÊ¸ÀVðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ ªÉÄÃ¯É UÁqsÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¨sÁªÀ±Á°AiÀiÁV ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀAvÀºÀ ZÀlÄªÀnPÉAiÀÄ£ÀÄß ESA

ªÁå¦ÛAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ¤§ðA¢¸ÀÄªÀ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀæuÁvÀäPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜUÉ HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. DAiÀiÁ ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ CUÀvÀåªÉAzÀÄ PÀAqÀÄ§gÀÄªÀ EvÀgÉ J¯Áè ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ C©üªÀÈ¢Ý PÁAiÀÄðUÀ½UÉ C£ÀÄªÀÄw ¤ÃqÀÄªÀ ªÉÆzÀ®Ä CªÀÅUÀ¼À MmÁÖgÉ ¥Àæ¨sÁªÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÝAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäªÁV ¥Àj²Ã°¹ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

36. ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è UÀtÂUÁjPÉ, PÀ®ÄèUÀtÂUÁjPÉ (PÁéj) ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄgÀ¼ÀÄ UÀtÂUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀA¥ÀÆtðªÁV ¤µÉÃzÀªÀÅ eÁjAiÀiÁUÀvÀPÀÌzÀÄÝ. ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ J¯Áè UÀtÂ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ªÀÄÄA¢£À 5 ªÀµÀðUÀ¼ÉÆ¼ÀUÁV UÀtÂUÁjPÉ UÀÄwÛUÉAiÀÄ ¥ÀgÀªÁ£ÀV CªÀ¢üAiÀÄ

284

ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄÄPÀÛUÉÆ½¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

37. ESA ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ GµÀÚ«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸À¨ÁgÀzÀÄ. d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß F PÉ¼ÀPÀAqÀ µÀgÀvÀÄÛUÀ¼À£ÀéAiÀÄ C£ÀÄªÀÄw¸À§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. (a) ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ºÀAvÀzÀ ¥ÀævÉåÃPÀ ¸ÀA¥ÀÆtð CzsÀåAiÀÄ£ÀªÁUÀÄªÀªÀgÉUÀÆ ±ÀÄµÀÌ ºÀªÁªÀiÁ£ÀzÀ°è PÀ¤µÀÖ ±ÉÃ.30 gÀµÀÄÖ £À¢ ºÀj«£ÉÆA¢UÉ vÀqÉgÀ»vÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ºÀjªÀ£ÀÄß PÁ¥ÁrPÉÆ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.(b) CAvÀºÀ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ £À¢UÀ¼À ºÀj«£À ªÀiÁzÀj ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ºÁUÀÆ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ £ÀµÀÖzÀ PÀÄjvÁV ¸ÀA¥ÀÆtð CzsÀåAiÀÄ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀ.(c) AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ PÀ¤µÀÖ PÀAvÀgÀªÀÅ 3 Q.«Ä EzÉAiÉÄA§ÄzÀ£ÀÄß ºÁUÀÆ AiÀiÁªÀÅzÉÃ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ®Æè £À¢ vÀ¥Àà°£À

285

±ÉÃ.50QÌAvÀ®Æ ¥ÀjuÁªÀÄPÉÆÌ¼À ¥ÀqÀÄwÛ®èªÉA§ÄzÀ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.

38. ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ¤zsÀðj¸ÀÄ«PÉ (Environmental Impact Assessment [EIA]) C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉAiÀÄ°è ¥ÀªÀ£À ±ÀQÛAiÀÄ£ÀÆß ¸ÀºÀ C¼ÀªÀr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÉÝAzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄªÀÄ ºÁUÀÄ ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ ªÁå¦ÛUÉ vÀgÀvÀPÀÌzÉÝAzÀÄ HLWGAiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

39. ‘PÉA¥ÀÄ’ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ J¯Áè PÁSÁð£ÉUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤µÉÃ¢¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. CzÁV ‘£ÉÃgÀ¼É’ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ DºÁgÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÀtÄÚUÀ¼À ¸ÀA¸ÀÌgÀuÉAiÀÄAvÀºÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½UÉ §gÀÄªÀÅzÀjAzÀ F ªÀ®AiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀA¥ÀÆtð ¤µÉÃzsÀ«gÀÄªÀÅ¢®è. DzÀgÉ PÁSÁð£ÉUÀ¼ÀÄ CvÀåAvÀ PÀrªÉÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¥Àæ¨sÁªÀPÉÌ

286

¤AiÀÄAwæ¸À®Ä ¸ÁPÀµÀÄÖ ±ÀæªÀÄªÀ»¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

40. 20,000 «Ä2 UÀ½VAvÀ®Æ ºÉaÑ£À «¹ÛÃtðzÀ PÀlÖqÀ CxÀªÁ ¤ªÀiÁðt AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß C£ÀÄªÀÄw¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è. mË£ï¶¥ï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæzÉÃ±Á©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÆß ¸ÀºÀ ¤µÉÃ¢¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

41. EvÀgÉ J¯Áè ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß EIA C¢ü¸ÀÆZÀ£É 2006gÀ ªÀ®AiÀÄ ‘J’ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À CrAiÀÄ°è ¥Àj¸ÀgÀ C£ÀÄªÀÄwUÉ M¼À¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

42. ESA ªÀ®AiÀÄUÀ¼À°è£À CgÀtå ¥ÀxÀUÀ½UÉ ºÉZÀÄÑªÀj ¸ÀÄgÀPÀëuÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀÄªÀÅzÀÄ. MAzÀÄ ªÉÃ¼É ESA

ªÀ®AiÀÄzÀ°è CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÀÄw ¥ÀqÉAiÀÄ¨ÉÃPÁzÀ°è, Cfð £ÀªÀÄÆ£ÉAiÀÄ ºÀAvÀ¢AzÀ C£ÀÄªÉÆÃzÀ£Á ºÀAvÀzÀªÀgÉUÀÆ

287

AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ J¯Áè ªÀiÁ»wUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀðd¤PÀªÁV CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ E¯ÁSÉAiÀÄ CAvÀeÁð®zÀ°è ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ gÁdåzÀ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ°è ¥ÀæPÀn¸ÀÄªÀÅzÀÄ

43. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ESA ªÀ®AiÀÄzÀ 10 Q.«Ä CAvÀgÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è §gÀÄªÀ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C£ÀÄªÀÄw [Environment Clearance (EC)] CUÀvÀå«zÀÝ°è, CAvÀºÀÄzÀ£ÀÄß EIA C¢ü¸ÀÆZÀ£É 2006gÀ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄ¸ÁgÀ ¤AiÀÄAwæ¸À®àqÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

44. ¤zsÁðgÀ gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¤AiÀÄAvÀæt ¸ÀA¸ÉÜUÀ½AzÀ HLWGAiÀÄÄ ESA ¤AiÀÄAvÀæt ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ, DzÀgÉ, EzÀgÉÆnÖUÉ, zÀvÁÛAiÀÄA±À ªÉÄÃ°éZÁgÀ£Á ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁgÀ gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è

288

¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼À ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß §®¥Àr¸À®Ä ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ.

45. DqÀ½vÀ ZËPÀlÖ£ÀÄß eÁjUÉÆE¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀjuÁªÀÄPÁjAiÀiÁV ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ £ÀqÉ¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ZÁ°ÛAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¤AiÀÄAvÀæt ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå E¯ÁSÉUÀ¼À C£ÀÄªÉÆÃzÀ£É ¥ÀæQæAiÉÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£Á ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß §ºÀ¼ÀªÁV §®¥Àr¸À¨ÉÃPÁVzÉ.

46. ESA ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀ UÁæªÀÄUÀ¼ÀÄ ¨sÀ«µÀåzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ ¤zsÁðgÀ gÀÆ¦¸ÀÄ«PÉAiÀÄ°è ¥Á¯ÉÆÎ¼ÀÄîvÀÛªÉ. J¯Áè jÃwAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÀÆ ¸ÀºÀ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ UÁæªÀÄzÀ UÁæªÀÄ¸À¨sÉ¬ÄAzÀ ¥ÀÆªÀð-ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ M¦àUÉ ºÁUÀÆ ¤gÁPÉëÃ¥ÀuÉAiÀÄÄ CvÀåUÀvÀåªÁVgÀÄvÀÛzÉ.

289

CgÀtå ºÀPÀÄÌUÀ¼À PÁAiÉÄÝAiÀÄ CrAiÀÄ°è ¥ÀÆªÀð-ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¸ÀªÀÄäwAiÀÄ£ÀÄß PÀqÁØAiÀÄªÁV eÁjUÉÆ¼À¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ.

47. ªÀ£ÀåfÃ« PÁjqÁgÀÄUÀ¼À ¸ÀÄgÀPÀëuÉUÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀÄªÁUÀ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ¼ÉÆqÀ£É ¸ÀªÀiÁ¯ÉÆÃa¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

48. ESA AiÀÄ°è£À C©üªÀÈ¢Þ ¤§ðAzsÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£Á SÁwæUÀ¼À ¥ÀjuÁªÀÄPÁj eÁjAiÀÄ §UÉÎ ¸ÀégÀÆ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼ÀÄ F PÀÆqÀ¯ÉÃ ¹zÀÝ¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

I. DyðPÀ ¹zÀÝvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÉUÉ GvÉÛÃf¸ÀÄªÀÅzÀÄ

290

49. CzÁV, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À®Æè ¸ÀºÀ d£ÀªÀ¸Àw EgÀÄªÀÅzÀ£ÀÄß HLWG AiÀÄ UÀªÀÄ£ÀPÉÌ §A¢gÀÄvÀÛzÉ. EªÀÅ zÀlÖ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÉÃ£À®è, DzÀgÀÆ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zsÀåvÉAiÀÄ ¸ÀºÀ¨sÁVvÀézÀ°ègÀÄªÀ d£ÀªÀ¸Àw ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. ªÀåwjPÀÛªÁV, ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ ¸ÀºÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ°è ²æÃªÀÄAvÀªÁVzÀÄÝ F ¨sÁUÀzÀ ¸ÀA¥ÀÆtð DyðPÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄÆ ¸ÀºÀ ¤¸ÀUÀð¢AzÀ zÀvÀÛªÁVgÀÄªÀ d®, PÁqÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ«PÀ ªÉÊ«zÀåvÉ¬ÄAzÀ GAmÁzÀÄzÀAvÀºÀªÁVgÀÄvÀÛzÉ. F PÁgÀt¢AzÁV, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼ÁzÀåAvÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀªÁV UÀªÀÄ£ÁºÀðªÁzÀ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ ¸ÀºÀPÁjAiÀiÁUÀÄªÀAvÉ ¤AiÀÄªÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸À®Ä HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.

291

50. CzÁV PÉÃAzÀæ¢AzÀ C£ÀÄzÁ£À ¥ÀqÉAiÀÄÄªÀ ¸ÀA§AzsÀªÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À gÁdåUÀ¼ÀÄ MAzÁV §gÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ. F DyðPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄÄ ¥ÀæPÀÈw¬ÄAzÀ ¥ÀæPÀÈwUÁV JA§ ¸ÀégÀÆ¥ÀzÁÝVgÀ¨ÉÃPÀÄ. EzÀgÀAvÉ MAzÀÄ gÁdåzÀ ¨ÁQ ¸Á®zÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß D gÁdåzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®ªÀ£ÀÄß gÀQë¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ºÉÆ¸À ¤ªÀiÁðt C£ÀÄzÁ£ÀPÁÌV MzÀV¹ CzÀgÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®ªÀ£ÀÄß ¸ÀAgÀQë¹PÉÆ¼Àî®Ä C£ÀÄªÀÅ ªÀiÁrPÉÆAqÀÄªÀAvÀºÀzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ. F ªÉÆvÀÛUÀ¼À MAzÀÄ ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß gÁdå ¸ÀPÁðgÀªÀÅ vÀ£Àß°èAiÉÄÃ H½¹PÉÆAqÀÄ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¨sÁUÀzÀ ªÉÆvÀÛªÀ£ÀÄß ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀAgÀPÀëuÁ ¤¢üUÉ MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ (EvÀgÉ zÉÃ±ÀUÀ¼À°ègÀÄªÀAvÉ), ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅ CgÀtå GvÁàzÀ£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ESA

ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ CgÀtå

292

d£ÀªÀ¸ÀwUÀ¼À£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆAqÀÄ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄzÁ£À ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀÄªÀÅzÀÄ. EzÀgÉÆA¢UÉ, 14£ÉÃ DyðPÀ DAiÉÆÃUÀªÀÅ CgÀtå ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀAgÀPÀëuÉUÁV 13£ÉÃ DyðPÀ DAiÉÆÃUÀzÀ°è MzÀV¹zÀÝ ªÉÆvÀÛQÌAvÀ®Æ ºÉaÑ£À §AqÀªÁ¼ÀªÀ£ÀÄß MzÀV¸ÀÄªÀÅzÀÄ.

51. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÁå¦ÛAiÀÄ°è£À ESA

ªÀÄvÀÄÛ ESA gÀ»vÀ ªÀ®AiÀÄUÀ½AzÀ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ¸ÉÃªÉUÀ½UÁV ¥ÁªÀwUÁV ªÀåªÀ¸ÉÜUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆ¼Àî¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¸ÀÄvÀÛzÉ.

52. ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À ¥ÀnÖAiÀÄ°è£À «¸ÀÛøvÀ £ÀªÀÄÆzÀÄ 20£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀÄvÁÛ (DyðPÀ AiÉÆÃd£É) ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zÀå ZËPÀnÖ£À ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆPÀÛ ²Ã¶ðPÉAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ 20J JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄ®àqÀÄªÀ, ºÉÆ¸À £ÀªÀÄÆzÀ£ÀÄß ¥ÀjZÀ¬Ä¸ÀÄvÁÛ ¸ÀÆPÀÛ C©üªÀÈ¢Þ

293

AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ JAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹gÀÄvÀÛzÉ.

53. F ªÀgÀ¢AiÀÄ°è ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ C©üªÀÈ¢Þ ¤¢üUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ gÀa¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ. F ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ESA

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ºÀ¹gÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ C£ÀÄzÁ£ÀPÁÌV §¼À¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÀÄÝ.

54. 14£ÉÃ DyðPÀ DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À EvÀgÉ ¸ÉÃªÁ ¥ÁªÀwUÀ½UÉ DAiÉÄÌUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀjUÀtÂ¸ÀvÀPÀÌzÉÝÃ C®èzÉ ESA

¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ½UÉ ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ºÀAaPÉ ªÀiÁqÀvÀPÀÌzÀÄÝ. C®èzÉ F ¤¢üAiÀÄ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ESA ªÁå¦ÛAiÀÄ°è ªÁ¹¸ÀÄªÀ ¸ÀÜ½Ã

294

¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄUÀ½UÉ ºÉÃUÉ £ÉÃgÀªÁV ®¨sÀåªÁUÀÄªÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÀÆß ¸ÀºÀ ¥ÀjUÀtÂ¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

55. AiÉÆÃd£Á DAiÉÆÃUÀªÀÅ ¸ÀzÀåPÉÌ vÁ£ÉÃ C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¹PÉÆArgÀÄªÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¤ªÀðºÀuÉ ¸ÀÆZÀåAPÀ (EPI) DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÁdåUÀ¼À ±ÉæÃAiÀiÁAPÀUÀ¼À ªÉÄÃ¯É PÁAiÀÄð¤ªÀð»¸ÀÄwÛzÉ. EPI £ÀÄß gÁdåUÀ¼À ¤¢üUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸À®Ä G¥ÀAiÉÆÃV¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ. £ÉÃgÀªÁV UÁæªÀÄzÀ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ MzÀV¸À®Ä C£ÀÄªÁUÀÄªÀAvÉ ESAUÀ¼ÀÄ ‘ºÉZÀÄÑªÀj ¥ÁªÀw’UÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAzÀvÀPÀÌzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ.

56. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞUÁV GzÀAiÀÄªÁzÀ 12£ÉÃ AiÉÆÃd£Á PÉÃAzÀæzÀ PÁAiÀÄðvÀAvÀæªÀÅ d¯Á£ÀAiÀÄ£À DzsÁjvÀ C©üªÀÈ¢Þ, ªÁ¸À¸ÁÜ£ÀzÀ zË§ð®å, ªÀÄvÀÄÛ d£ÀjUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ C©üªÀÈ¢Þ CAzÀgÉ.,

295

d¯Á£ÀAiÀÄ£À + ¥Àæ¸ÁÛªÀ£É – ¸ÀAgÀPÀëuÉ, PÀrªÉÄ ¥Àj¸ÀjÃAiÀÄ ¥Àæ¨sÁªÀ, ¸ÀÜ½ÃAiÀÄgÀ ¨sÁUÀªÀ»¸ÀÄ«PÉAiÉÆA¢UÉ DyðPÀ C©üªÀÈ¢ÞUÁV ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀ¢üðvÀ ºÀAaPÉAiÀÄ ¦Ã¼ÉUÉAiÀÄ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß MwÛºÉÃ¼ÀÄªÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉUÀ¼ÀÄ.(C) gÀÆ.1000 PÉÆÃnUÀ¼À ºÉZÀÄÑªÀj ºÀAaPÉAiÉÆA¢UÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀÄªÀÅzÀÄ.(D) AiÉÆÃd£ÉUÁV «±ÉÃµÀ ¸ÁÜ£ÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀÄ«PÉ CAzÀgÉ PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ 90:10gÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ ¨sÁUÀvÀé(E) HLWGAiÀÄ ¸À®ºÉUÀ¼ÀÄ/²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À C£ÀÄµÁ×£ÀUÀ¼À ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ ¨ÉA§® ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæzÀ ¹ÜwUÀw ªÀgÀ¢AiÀÄ PÁ®PÁ®zÀ ¥ÀgÁªÀÄ±Àð£ÀzÀ GzÉÝÃ±ÀPÁÌV DgÀÄ

296

gÁdåUÀ¼À ªÀÄÄRåªÀÄAwæUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¸À«ÄwAiÀÄ ªÀÄgÀÄ¸ÁÜ¥À£É,(F)

57. PÉÆæÃrüÃPÀÈvÀ C©üªÀÈ¢ÞUÁV£À CgÀtå

¤ªÀðºÀuÉUÁV gÁdå ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ DyðPÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¸Àà±ÀðUÁæºÀå ªÀÄvÀÄÛ ¸Àà±ÀðUÁæºÀågÀ»vÀªÁzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÀ¼À ªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀªÀgÀ DyðPÀ GvÁÜzÀ£ÀPÁÌV CªÀ±Àå«gÀÄªÀ CgÀtå GvÁàzÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV£À ¤ÃwAiÀÄÆ ¸ÉÃjzÀAvÉ CgÀtå SÁvÉUÀ¼À ¸ÀAAiÉÆÃd£Á ¤ÃwUÀ¼À CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ.

58. ¸ÀªÀÄxÀð¤ÃAiÀÄ ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ¥Àr¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV, HLWG AiÀÄÄ F

297

PÉ¼ÀPÀAqÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrgÀÄvÀÛzÉ.

(C) ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¥ÁåPÉÃdÄUÀ½AzÀ ¥Àj¸ÀgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ©ÃgÀÄªÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÀ£ÀÄß ¤tð¬Ä¸À®Ä ºÁ° EgÀÄªÀ ¤AiÀÄAvÀæuÁ ¤§AzsÀ£ÉUÀ¼À£ÀÄß §®¥Àr¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.(D) ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ªÀiÁ°ÃPÀvÀéPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁUÀÄªÀAvÉ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è£À ¥ÀæªÁ¸ÉÆÃzÀåªÀÄ ¤ÃwUÀ¼À£ÀÄß gÀÆ¦¸ÀvÀPÀÌzÀÄÝ.

298

CzsÁåAiÀÄ 8¤¢üðµÀÖ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À

¥ÀÄ£ÀgÀªÀ¯ÉÆÃPÀ£À

2011gÀ°è, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À vÀdÕ ¸À«ÄwAiÀÄ ¥ÀjUÀt£ÉUÉ £Á®ÄÌ ¤¢ðµÀÖ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÀ»¹vÀÄÛ, CªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ:

PÉÃgÀ¼À ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À C¢gÀ¦°è d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É.

PÀ£ÁðlPÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À UÀÄAqÀå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É.

gÀvÀßVj ªÀÄvÀÄÛ ¹AzÀÆzÀÄUÀð f¯ÉèUÀ¼À°è£À C©üªÀÈ¢Þ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À ¸ÀÜVvÀ ªÀÄvÀÄÛ

UÉÆÃªÁzÀ°è£À UÀtÂUÁjPÉ.

HLWG AiÀÄÄ F £Á®ÆÌ ¥ÀæPÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï«ªÀÄ±ÉðUÉÆ½¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ F §UÉÎ «¸ÀÛøvÀ ZÀZÉðAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀÄ ªÁ¸ÀÛªÀ RavÀvÉUÁV PÉëÃvÀæ ¨sÉÃnAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆArvÀÄ. CzÀgÀ ¥ÀjUÀt£É ªÀÄvÀÄÛ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAwªÉ.

8.1. C¢gÀ¦°è d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É.

299

PÉÃgÀ¼Á gÁdå «zÀÄåvï ªÀÄAqÀ½ (PÉJ¸ïE©)AiÀÄÄ gÁdåzÀ «zÀÄåvï ¥ÀÆgÉÊPÉUÁV ºÁUÀÆ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤ÃgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¤ÃgÁªÀj GzÉÝÃ±ÀPÁÌV wæZÀÆgÀÄ f¯ÉèAiÀÄ ZÀ®PÀÄr £À¢AiÀÄ CqÀØ¯ÁV 163 ªÉÄªÁå «zÀÄåvï GvÁàzÀ£Á ¸ÁªÀÄxÀåðzÀ d®«zÀÄåvï CuÉPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ®Ä ¥Àæ¸ÁÛ¦¹vÀÄ. PÁAQæÃmï UÁæ«n qÁåA£À «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ F PÉ¼ÀPÀAqÀAwªÉ.

CuÉPÀmÉÖAiÀÄ JvÀÛgÀªÀÅ 23 «Ä ºÁUÀÆ CUÀ® 311 «Ä DVgÀÄvÀÛzÉ.

ªÀÄÄ¼ÀÄUÀqÉ ¥ÀæzÉÃ±À (¤ÃgÀÄ ºÀgÀqÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±À)ªÀÅ 104 ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼ÀÄ

wgÀÄZÀ¯ÁUÀÄªÀ CgÀtå ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ 130 ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼ÀÄ.

¤ÃgÀÄ CuÉPÀmÉÖ¬ÄAzÀ 6.4 «ÄÃlgï ªÁå¸ÀzÀ 4.69 Q.«ÄÃ «¹ÛÃtðzÀ ¸ÀÄgÀAUÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ CuÉPÀmÉÖAiÀÄ ªÁAiÀÄÄªÀåzÀ°ègÀÄªÀ ¥ÀªÀgï¯ÉÊ£ïUÉ ºÀjAiÀÄÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ PÀtÚ£ïPÀÄ½vÉÆÃqÀÄ £À¢AiÀÄ°è mÉÊ¯ïgÉÊ¸ï ¤ÃgÀ£ÀÄß SÁ°UÉÆ½¹zÀ £ÀAvÀgÀ CzÀÄ 1.5 Q.«Ä zÀÆgÀzÀ°ègÀÄªÀ ZÀ®PÀÄr £À¢UÉ ¸ÉÃjPÉÆ¼ÀÄîvÀÛzÉ.

300

PÉ®ªÀÅ ªÀµÀðUÀ¼ÀªÀgÀUÉ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀÄ±ÉðUÉ Ej¸À¯ÁVzÉ.

AiÉÆÃd£ÉUÉ MoEF ¥Àj¸ÀgÀ C£ÀÄªÀÄw [Environmental

Clearance (EC)]AiÀÄ£ÀÄß ¢£ÁAPÀ: 20.01.1998gÀ®Æè ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå C£ÀÄªÀÄw [Forest Clearance

(FC)]AiÀÄ£ÀÄß (2£ÉÃ ºÀAvÀ) ¢£ÁAPÀ: 16.12.1999gÀ®Æè ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ

¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛ CfðAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀ°è C¸ÀºÀdvÉ PÀAqÀÄ§A¢zÀÝjAzÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ ECAiÀÄ£ÀÄß ªÀeÁPÀj¸ÀÄvÁÛ KSEB UÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸À®Ä ¸ÀÆa¹vÀÄ.

WAPCOS ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀw¬ÄAzÀ gÀa¸À¯ÁzÀ EIA

¤AzÁV KSEB AiÀÄÄ MoEF ªÀw¬ÄAzÀ ¥ÀÄ£ÀB EC

(¥Àj¸ÀgÀ E¯ÁSÉ C£ÀÄªÀÄw) AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. ¢éwÃAiÀÄ ¥ÀÄ£ÁgÀavÀ EIA

(Environmental Impact Assessment) UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ «ZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAr®èªÉAzÀÄ DgÉÆÃ¦¹ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PIL £ÀÄß ¸À°è¸À¯Á¬ÄvÀÄ. MoEF ªÀw¬ÄAzÀ eÁjUÉÆ½¸À¯ÁzÀ ECAiÀÄ£ÀÄß

301

£ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àæ²ß¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀB ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄªÀAvÉ KSPCB UÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ DzÉÃ²¹vÀÄ. ZÀ®PÀÄrAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ ¢éwÃAiÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ MªÀÄävÀzÀ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁUÀ°®è.

F £ÀqÀÄªÉ MoEF £À 5 ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£Á ¸À«Äw EIC (£À¢ PÀtÂªÉ ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É)AiÀÄÄ ¸ÀÜ¼ÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤Ãr ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÉÆqÀ£É ¸ÀAªÀºÀ£À £ÀqÉ¹ ªÀgÀ¢ ¸À°è¹zÀÝgÀ ªÉÄÃgÉUÉ AiÉÆÃd£ÉUÉ MoEF ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ECAiÀÄ£ÀÄß 18£ÉÃ dÄ¯ÉÊ 2007gÀ°è eÁjUÉÆ½¹vÀÄ

WAPCO’s EIA (Environmental Impact Assessment) gÀ°è ¸À°è¹gÀÄªÀ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ ¸Àj¬Ä®èªÉAzÀÆ ºÁUÀÆ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV®èªÉAzÀÄ DgÉÆÃ¦¹ ªÀÄvÉÛgÀqÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛ CfðAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ¸À°è¸À¯Á¬ÄvÀÄ. £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ ¥ÀÄ£ÀB ¥ÀæPÀgÀtªÀ£ÀÄß 2008 ªÀÄvÀÄÛ 2009gÀ°è

302

¢é¦ÃoÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀézÀ°è «ZÁgÀuÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ wÃ¥ÀÄð ¤jÃPÀëuÉAiÀÄ°èzÉ.

AiÉÆÃd£ÉUÉ MoEF ¥Àj¸ÀgÀ C£ÀÄªÀÄw [Environmental

Clearance (EC)]AiÀÄ£ÀÄß ¢£ÁAPÀ: 20.01.1998gÀ®Æè ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå C£ÀÄªÀÄw [Forest Clearance

(FC)]AiÀÄ£ÀÄß (2£ÉÃ ºÀAvÀ) ¢£ÁAPÀ: 16.12.1999gÀ®Æè ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ

¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛ CfðAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ PÁAiÀÄð«zsÁ£ÀzÀ°è C¸ÀºÀdvÉ PÀAqÀÄ§A¢zÀÝjAzÀ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ ECAiÀÄ£ÀÄß ªÀeÁPÀj¸ÀÄvÁÛ KSEB UÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ C©ü¥ÁæAiÀÄªÀ£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸À®Ä ¸ÀÆa¹vÀÄ.

WAPCOS ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ªÀw¬ÄAzÀ gÀa¸À¯ÁzÀ EIA

¤AzÁV KSEB AiÀÄÄ MoEF ªÀw¬ÄAzÀ ¥ÀÄ£ÀB EC

(¥Àj¸ÀgÀ E¯ÁSÉ C£ÀÄªÀÄw) AiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆArvÀÄ. ¢éwÃAiÀÄ ¥ÀÄ£ÁgÀavÀ EIA

(Environmental Impact Assessment) UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ ¸ÁªÀðd¤PÀ «ZÁgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆAr®èªÉAzÀÄ DgÉÆÃ¦¹ GZÀÒ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄzÀ°è ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ PIL £ÀÄß ¸À°è¸À¯Á¬ÄvÀÄ. MoEF ªÀw¬ÄAzÀ

303

eÁjUÉÆ½¸À¯ÁzÀ ECAiÀÄ£ÀÄß £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àæ²ß¹vÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀÄ£ÀB ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß PÀgÉAiÀÄÄªÀAvÉ KSPCB UÉ £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ DzÉÃ²¹vÀÄ. ZÀ®PÀÄrAiÀÄ°è £ÀqÉzÀ ¢éwÃAiÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÉAiÀÄ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ MªÀÄävÀzÀ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼Àî¯ÁUÀ°®è.

F £ÀqÀÄªÉ MoEF £À 5 ¸ÀzÀ¸ÀågÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¥Àj¸ÀgÀ ¥Àj±ÉÆÃzsÀ£Á ¸À«Äw EIC (£À¢ PÀtÂªÉ ªÀÄvÀÄÛ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É)AiÀÄÄ ¸ÀÜ¼ÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤Ãr ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÉÆqÀ£É ¸ÀAªÀºÀ£À £ÀqÉ¹ ªÀgÀ¢ ¸À°è¹zÀÝgÀ ªÉÄÃgÉUÉ AiÉÆÃd£ÉUÉ MoEF ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ECAiÀÄ£ÀÄß 18£ÉÃ dÄ¯ÉÊ 2007gÀ°è eÁjUÉÆ½¹vÀÄ

WAPCO’s EIA (Environmental Impact Assessment) gÀ°è ¸À°è¹gÀÄªÀ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ªÀiÁ»wUÀ¼ÀÄ ¸Àj¬Ä®èªÉAzÀÆ ºÁUÀÆ ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃ°£À ¥ÀjuÁªÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV®èªÉAzÀÄ DgÉÆÃ¦¹ ªÀÄvÉÛgÀqÀÄ ¸ÁªÀðd¤PÀ »vÁ¸ÀQÛ CfðAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ «gÀÄzÀÞ ¸À°è¸À¯Á¬ÄvÀÄ. £ÁåAiÀiÁ®AiÀÄªÀÅ ¥ÀÄ£ÀB

304

¥ÀæPÀgÀtªÀ£ÀÄß 2008 ªÀÄvÀÄÛ 2009gÀ°è ¢é¦ÃoÀ ¸ÀzÀ¸ÀåvÀézÀ°è «ZÁgÀuÉUÉ vÉUÉzÀÄPÉÆArvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CAwªÀÄ wÃ¥ÀÄð ¤jÃPÀëuÉAiÀÄ°èzÉ.

PÉÃgÀ¼À gÁdå «zÀÄåvï ªÀÄAqÀ½ (KSEB) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ NGO (£À¢ CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæ, wæ¸ÀÄgï) ¸À°è¹zÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ «ZÁgÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÉÃgÀ¼À «zÀÄåvï ªÀÄAqÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÉÆA¢UÉ HLWG AiÀÄÄ C¢gÀ¦°è d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÀÜ¼À ¨sÉÃn ¤ÃrvÀÄ. vÀAqÀªÀÅ CuÉPÀmÉÖ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß, CuÉPÀmÉÖ¬ÄAzÀ vÉÆAzÀgÉVÃqÁzÀ PÀzÀgï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ, d®¥ÁvÀ ªÀÄvÀÄÛ CuÉPÀmÉÖAiÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤ÃrvÀÄ.

¥À¸ÀÄÛwAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, KSEB AiÀÄÄ £À¢ ºÀjAiÀÄÄ«PÉ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹vÀÄ- ZÀ®PÀÄrAiÀÄ G¥À£À¢AiÀiÁzÀ ±ÉÆÃ®AiÀiÁgï £À¢AiÀÄ ±ÉÆÃ®AiÀiÁgï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è, ªÀÄÄRå £À¢AiÀiÁzÀ ¥ÀÆjAUÀ¼ïPÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜªÀgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ M¼À¤ÃgÀ£ÀÄß ºÀj¹, CzÀjAzÀ ºÉÆgÀ§gÀÄªÀ QgÀÄ¤ÃgÀ£ÀÄß ZÀ®PÀÄr £À¢AiÀÄ PÉ¼ÀºÀj«UÉ

305

ZÀ¯Á¬Ä¹ CzÀ£ÀÄß PÉÆaÑ£ï »¤ßÃj¤AzÀ 40 Q.«ÄÃ zÀÆgÀzÀ°ègÀÄªÀ ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ C¢gÀ¦°è AiÉÆÃd£ÉUÉ §¼À¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F J¯Áè AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ £À¢ ºÀjAiÀÄÄ«PÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀÄÝªÁVzÀÄÝ £À¢AiÀÄ°è Mt¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀÅ¢®è. F PÁ®ÄªÉ/£À¢UÀ½UÉ CuÉPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ¢zÀÝgÉ, ªÀÄÄAUÁj£À ºÉZÀÄÑªÀj ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ 48 UÀAmÉAiÉÆ¼ÀUÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. PÀ¼ÉzÀ 32 ªÀµÀðUÀ¼À zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ C¢ügÀ¦°èAiÀÄ ªÁ¶ðPÀ M¼ÀºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄÄ 1169Mm3

DVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ d® DAiÉÆÃUÀªÀÅ CgÀAUÀ¯ïì£À°è ZÀ®PÀÄr £À¢AiÀÄ°è ¸ÀAUÀæ»¹zÀ zÀvÁÛA±À¢AzÀ RavÀ¥Àr¸À¯ÁVzÉ. C¢ügÀ¦°èAiÀÄ£ÀÄß ZÀ®PÀÄrAiÀÄ G¥À£À¢ PÀtÚ£ïPÀÄ½vÉÆÛÃqÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ºÀjAiÀÄ©qÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

««zsÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è d® ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ Kj½vÀUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜªÀgÀzÀ ºÉÆgÉAiÀÄ£ÀÆß ¸ÀºÀ «ªÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÄ¼ÀÄUÀqÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¸À¤ºÀzÀ¯ÉèÃ ªÁ¸À«zÀÝ PÁzÀgï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄPÉÌ

306

¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ªÁzÁA±ÀUÀ¼À£ÀÄß HLWG UÉ «ªÀj¸À¯Á¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ CªÀgÀ ªÁ¸À¸ÀÜ¼ÀªÀÅ ªÀÄÄ¼ÀÄUÀqÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ CªÀjUÉ ¥ÀÄ£ÀªÀðªÀ¸ÀwAiÀÄ£ÀÄß PÀ°à¸ÀzÉAiÉÄÃ ¥ÁåPÉÃd£ÀÄß PÉÊUÉÆ¼Àî¯Á¬ÄvÉAzÀÄ w½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.

HLWGAiÀÄ£ÀÄß ¨sÉÃn ªÀiÁrzÀ NGOs UÀ¼ÀÄ, F AiÉÆÃd£É¬ÄAzÀ CgÀtåvÀ ²æÃªÀÄAvÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉUÉ zsÀPÉÌAiÀÄÄAmÁUÀÄªÀ, CzÀgÀ®Æè CuÉPÀmÉÖ ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ ZÀ®PÀÄr £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄªÀ vÀÄ¢AiÀÄªÀgÉUÀÆ 7.89 Q.«ÄÃ ªÁå¦ÛAiÀÄ £À¢ ºÀjAiÀÄÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ PÀÄjvÀÄ DvÀAPÀ ªÀåPÀÛ¥Àr¹zÀªÀÅ. EzÀjAzÀ PÀzÀgï §ÄqÀPÀlÄÖ ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄvÀÛzÉ ªÀÄvÀÄÛ F ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄzÀ M¦àUÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁV®èªÉAzÀÄ ºÉÃ½zÀgÀÄ. C®èzÉ G£ÀßvÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄªÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÁzÀ F eÁUÀzÀ°è ¸ÀzÀj AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÊUÉÆArgÀÄªÀÅzÀÄ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀÅzÉAzÀÄ w½¹zÀgÀÄ. ºÉZÀÄÑ ªÉZÀÑzÀ

307

CvÀå®à «zÀÄåvï UÀ½PÉAiÀÄ AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVgÀÄvÀÛzÉAiÀiÁzÀÝjAzÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ vÁAwæPÀ ±ÀPÀåvÉAiÀÄÄ C£ÀÄªÀiÁ£Á¸Àà¢AzÀ PÀÆrgÀÄvÀÛzÉ. EzÉÃ C®èzÉ, ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ CrAiÀÄ°è£À ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ §gÀÄªÀ vÉÆÃlzÀ ªÀiÁ°ÃPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ gÉÊvÀjUÉ PÉ¼ÀºÀj«£À ¤ÃgÁªÀj ªÀÄvÀÄÛ PÀÄrAiÀÄÄªÀ ¤Ãj£À ªÉÄÃ¯É ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.

CgÀtåUÀ¼ÀÄ, £À¢wÃgÀzÀ CgÀtåUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄ¼ÀÄUÀqÉ E½eÁgÀÄ CgÀtå, MAzÀÄ ¸ÀtÚ eËUÀÄ ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ £ÉqÀÄvÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß HLWG AiÀÄÄ ¥Àj²Ã°¹vÀÄ. J¯Áè d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£É¼À®Æè ¸ÀºÀ, CUÀvÀå«gÀÄªÀ «zÀÄåvï ¤ªÀðºÀuÉ, d® ¸ÀA¥ÀPÀð ªÀÄvÀÄÛ ¤gÁªÀjUÁV fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉAiÀÄ£ÀÄß PÀ¼ÉzÀÄPÉÆ¼ÀÄîªÀ, CgÀtå ¤ªÁ¹UÀ¼À ªÁ¸À¸ÀÜ¼À¢AzÀ ¸ÀÜ¼ÁAvÀgÀ EvÁå¢UÀ¼ÀÄ EgÀÄvÀÛzÉA§ÄzÀÄ w½¢gÀÄªÀ «µÀAiÀÄªÉÃ DVzÉ.

HLWG AiÀÄÄ ¥ÀæwAiÉÆAzÀÄ «µÀAiÀÄªÁVAiÀÄÆ ¸ÀºÀ «ªÀgÀªÁzÀ ZÀZÉðAiÀÄ £ÀAvÀgÀ, gÁdåªÀÅ vÀ£Àß

308

«zÀÄåvï CUÀvÀåvÉUÁV ºÁUÀÆ ºÉZÀÄÑwÛgÀÄªÀ ¨ÉÃrPÉAiÀÄ FqÉÃjPÉUÁV AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæ¸ÁÛ«¹gÀÄªÀÅzÀgÀ°è AiÀiÁªÀÅzÉÃ «ªÁzÀ«gÀ¢zÀÝgÀÆ, £À¢AiÀÄ ºÁ¢AiÀÄ°è£À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀA¥ÀvÀÄÛ C¤±ÀÑvÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÉAiÉÄA§ zÀÈ¶ÖPÉÆÃ£ÀPÉÌ §A¢gÀÄvÀÛzÉ.

8.2 UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉPÀ£ÁðlPÀ «zÀÄåvï ¤UÀªÀÄ ¤AiÀÄ«ÄvÀ (PÉ¦¹J¯ï) ªÀw¬ÄAzÀ ºÁ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ zÀQët PÀ£ÀßqÀ f¯ÉèUÀ¼À°è JgÀqÀÄ ºÀAvÀzÀ°è UÀÄqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÉ ¥Àæ¸ÁÛ«¹gÀÄvÀÛzÉ: ºÀAvÀ 1 1x200 ªÉÄªÁå ºÀAvÀ-2 1X200 ªÉÄªÁå. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ £ÉÃvÁæªÀw £À¢AiÀÄ G¥À£À¢ UÀÄAqÁå £À¢AiÀÄzÁÝVgÀÄvÀÛzÉ; ºÀAvÀ 1gÀ°è JwÛ£ÀºÉÆ¼É, PÉgÉºÉÆ¼É, ºÉÆAUÀzÀºÀ¼Àî ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉlÖPÀÄªÀiÁjAiÀÄ°è£À ¤ÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀA¥ÀQð¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ £ÀAvÀgÀ F ¤ÃgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀtÚ ¸ÀtÚ CqÀØPÀmÉÖUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ ¥Àæw§A¢¹ l£É¯ï ªÀÄÄSÁAvÀgÀ JwÛ£ÀºÉÆ¼É¬ÄAzÀ ¨ÉlÖPÀÄªÀiÁj d¯Á±ÀAiÀÄzÀ PÀqÉUÉ ºÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. F d¯Á±ÀAiÀÄzÀ ªÀÄÄAwÃgÀ¢AzÀ l£É¯ïUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀ 7.8 Q.«ÄÃ

309

ºÀj¹ G®àt mÁåAPïUÉ ºÀj¹ C£ÀAvÀgÀ vÀ¼ÀªÀÄºÀrAiÀÄ «zÀÄåvïWÀlPÀPÉÌ ºÀj¸À¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. ¢éwÃAiÀÄ ºÀAvÀzÀ°è 2 l£É¯ïUÀ½zÀÄÝ MAzÀ£ÉÃ l£É¯ï¤AzÀ PÀÄzÀÄªÀÄ£ÉºÀ½î ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄvÀÛªÀÄÄvÀÛ°£À ¥ÀæzÉÃ±À¢AzÀ 13 Q.«Ä zÀÆgÀPÉÌ JwÛ£ÀºÉÆ¼Éî¬ÄAzÀ®Æ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ 15 Q.«ÄÃ l£É¯ï¤AzÀ °AUÀvïºÉÆ¼É ªÀÄvÀÄÛ PÀÄªÀiÁgÀzsÁgÀ¢AzÀ ¨ÉlÖPÀÄªÀiÁj d¯Á±ÀAiÀÄPÉÌ ºÀj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

ªÀÄÄ¼ÀÄUÀqÉ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ 184.64 ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼ÁVzÀÄÝ. 560 ºÉPÉÖÃgÀÄ ºÉZÀÄÑªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðUÀ½UÉ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. 523.80 ºÉPÉÖÃgÀÄUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÁzÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ªÀÄÄ¼ÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄªÀÅzÀjAzÀ ºÉÆAUÀzÀºÀ¼Àî CuÉPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß PÉÊ©qÀ®Ä PÉ¦¹J¯ï ¤zsÀðj¹gÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀj AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ¥Áæ¢üPÁgÀUÀ½AzÀ C£ÀÄªÀÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ JgÀqÀÄ f¯ÉèUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹gÀÄªÀÅzÀjAzÀ MoEF ªÀw¬ÄAzÀ AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ zÀQët PÀ£ÀßqÀ

310

f¯ÉèAiÀÄ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÆÃf¸À®Ä ¸ÀÆa¸À¯ÁVgÀÄvÀÛzÉ. ¢£ÁAPÀ: 25.03.2009gÀAzÀÄ ¥ÀÄvÀÆÛgÀÄ vÁ®ÆèQ£À ¹j¨ÁV°¤ UÁæªÀÄzÀ°è ¸ÁªÀðd¤PÀ ¸À¨sÉAiÀÄ£ÀÄß DAiÉÆÃf¸À¯ÁVvÀÄÛ. F ªÀÄzsÉå ¸À«ÄwAiÀÄÄ ¢£ÁAPÀ: 05.12.2009gÀ°è ¤ÃrzÀ ¨sÉÃnAiÀÄ ¸ÀªÀÄAiÀÄzÀ°è ªÀÄ¯É£ÁqÀÄ d£À¥ÀgÀ ºÉÆÃgÁl ¸À«ÄwAiÀÄªÀgÀÄ vÀªÀÄä PÉÆÃjPÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¹gÀÄvÁÛgÉ. EAC AiÀÄÄ QèAiÀÄgÉ£ïìUÉ CzÉÃ²¹gÀÄvÀÛzÉ DzÀgÉ, MoEF ¥Àj¸ÀgÀ vÉgÀªÀ£ÀÄß ¤ÃrgÀÄªÀÅ¢®è.

AiÉÆÃd£ÉUÉ CUÀvÀå«gÀÄªÀ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¥ÉÊQ 113 ºÉPÉÖÃgÀÄ CgÀtå, CgÀtåªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄªÀ (²y¯ÁªÀ¸ÉÜAiÀÄ°èzÁÝUÀÆå) 263.63 ºÉPÉÖÃgÀÄ PÀAzÁAiÀÄ ¨sÀÆ«Ä ªÀÄvÀÄÛ 71.5 ºÉPÉÖÃgÀÄ SÁ¸ÀV ¨sÀÆ«ÄAiÉÆA¢UÉ MlÄÖ 448.13 ºÉPÉÖÃgÀÄ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ CUÀvÀå«gÀÄvÀÛzÉ. AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ C£À£Àå PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ²æÃªÀÄAvÀ fÃªÀªÉÊ«zÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ K®QÌ ºÁUÀÆ PÁ¦üÃ vÉÆÃlUÀ¼ÉÃ C®èzÉ «aÒ¢ævÀ CgÀtåUÀ½zÀÄÝ, F ¸ÀÜ¼ÀzÀ

311

¨sÀÆG¥ÀAiÉÆÃUÀªÀ£ÀÄß KPÁKQ §zÀ¯ÁªÀuÉAiÀÄAzÀ ºÁUÀÆ d®±Á¹ÛçÃAiÀÄ ¥ÀzÀÝwUÀ¼À£ÀÄß ºÉÃgÀÄªÀÅzÀjAzÀ ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄ GAmÁUÀ§ºÀÄzÁVgÀÄvÀÛzÉ.

AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¥ÀæªÀÄÄR ¥Àæ¨sÁªÀUÀ¼ÀÄ (1) £À¢wÃgÀzÀ PÁqÀÄUÀ¼À ªÀÄÄ¼ÀÄUÀÄ«PÉ (2) l£É°AUï ªÀÄvÀÄÛ gÀ¸ÉÛ ¤ªÀiÁðtPÁÌV ¨sÀÆ£Á±À/CgÀtåUÀ¼À «aÒ¢æPÀgÀt (3) UÀÄAqÁå £À¢AiÀÄ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄªÀ ªÀÄÄ£ÀßªÉÃ CzÀgÀ ªÀÄÆgÀÄ G¥À£À¢UÀ¼ÁzÀ J°è£ÀºÉÆ¼É (60.50 Q.«Ä2 ¸ÀAUÀæºÀt ¥ÀæzÉÃ±À) PÉÃjºÉÆ¼É (27.00 Q.«Ä2 ¸ÀAUÀæºÀt ¥ÀæzÉÃ±À), ºÉÆAUÀzÀºÀ¼Àî (8.50 Q.«Ä2 ¸ÀAUÀæºÀt ¥ÀæzÉÃ±À ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉlÖPÀÄªÀiÁj (35.00 Q.«Ä.2 ¸ÀAUÀæºÀ ¥ÀæzÉÃ±À)UÀ¼ÀÄ MtVºÉÆÃUÀÄªÀ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÀÄß JzÀÄj¸ÀÄwÛªÉ ªÀÄvÀÄÛ (4) ¸ÀÄ§æªÀÄtå ¸Áé«Ä zÉÃªÀ¸ÁÜ£ÀPÉÌ ¤Ãj£À PÉÆgÀvÉAiÀÄ DvÀAPÀ.

UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ ºÀj£À¢ AiÉÆÃd£ÉAiÀiÁVzÀÄÝ, EzÀÄ «¸ÀÛj¸ÀÄªÀ £À¢AiÀÄÄzÀÝUÀ®zÀ°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼ÀîvÀPÀÌzÁÝVzÉ. ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉzÀÄ,

312

ªÀÄÄ¼ÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄªÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄÄ PÀrªÉÄAiÀÄzÁÝVzÀÄÝ, AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¤ªÀiÁðt ªÀÄvÀÄÛ F ¨sÁUÀzÀ l£É°AUï¤AzÀ ¸ÀPÁðj PÁqÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ SÁ¸ÀV ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ºÀ¹gÀÄ ªÀ®AiÀÄzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀåwjPÀÛ ¥ÀjuÁªÀÄªÀÅAmÁUÀÄªÀ ¸ÀA¨sÀªÀ«gÀÄvÀÛzÉ.

UÀÄAqÁå d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ªÀ®AiÀÄzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄªÀÅzÀjAzÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ JZÀÑjPÉ¬ÄAzÀ ¤ªÀð»¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹zÉ. PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ PÉ¼ÀºÀj«£À ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À°è £ÉÊ¸ÀVðPÀ ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß SÁwæ¥Àr¹PÉÆ¼Àî§ºÀÄzÉAzÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÉÆ½¹zÉ. CAvÀºÀ ªÀiË®å ªÀiÁ¥À£ÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀªÀgÉUÀÆ AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄAzÀÄªÀgÉ¸ÀvÀPÀÌzÀÝ®è. ¸ÀzÀj AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ ¸ÀA¥ÀÆtð ¸ÀÜVvÀPÉÌ HLWG AiÀÄÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrgÀÄªÀÅ¢®è §zÀ¯ÁV ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ EAzsÀ£ÀUÀ¼À GvÁàzÀ£ÉUÀ¼ÉgÀqÀgÀ ¸ÀªÀÄAiÉÆÃavÀ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀPÉÌ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrgÀÄvÀÛzÉ.

313

PÉÃgÀ¼À gÁdå «zÀÄåvï ªÀÄAqÀ½ (KSEB) ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ NGO (£À¢ CzsÀåAiÀÄ£À PÉÃAzÀæ, wæ¸ÀÄgï) ¸À°è¹zÀ ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ «ZÁgÀuÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÉÃgÀ¼À «zÀÄåvï ªÀÄAqÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÉÃgÀ¼À CgÀtå E¯ÁSÉAiÀÄ C¢üPÁjUÀ¼ÉÆA¢UÉ HLWG AiÀÄÄ C¢gÀ¦°è d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÉ ¸ÀÜ¼À ¨sÉÃn ¤ÃrvÀÄ. vÀAqÀªÀÅ CuÉPÀmÉÖ ¸ÀÜ¼ÀªÀ£ÀÄß, CuÉPÀmÉÖ¬ÄAzÀ vÉÆAzÀgÉVÃqÁzÀ PÀzÀgï ¸ÀªÀÄÄzÁAiÀÄ, d®¥ÁvÀ ªÀÄvÀÄÛ CuÉPÀmÉÖAiÀÄ ¤ÃgÁªÀj ¥ÀæzÉÃ±ÀPÉÌ ¨sÉÃn ¤ÃrvÀÄ.

¥À¸ÀÄÛwAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è, KSEB AiÀÄÄ £À¢ ºÀjAiÀÄÄ«PÉ d®«zÀÄåvï AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß «ªÀj¹vÀÄ- ZÀ®PÀÄrAiÀÄ G¥À£À¢AiÀiÁzÀ ±ÉÆÃ®AiÀiÁgï £À¢AiÀÄ ±ÉÆÃ®AiÀiÁgï AiÉÆÃd£ÉAiÀÄ°è, ªÀÄÄRå £À¢AiÀiÁzÀ ¥ÀÆjAUÀ¼ïPÀÄvÀÄÛ ¸ÁÜªÀgÀzÀ ªÀÄÆ®PÀ M¼À¤ÃgÀ£ÀÄß ºÀj¹, CzÀjAzÀ ºÉÆgÀ§gÀÄªÀ QgÀÄ¤ÃgÀ£ÀÄß ZÀ®PÀÄr £À¢AiÀÄ PÉ¼ÀºÀj«UÉ ZÀ¯Á¬Ä¹ CzÀ£ÀÄß PÉÆaÑ£ï »¤ßÃj¤AzÀ 40 Q.«ÄÃ zÀÆgÀzÀ°ègÀÄªÀ ¥Àæ¸ÁÛ«vÀ C¢gÀ¦°è AiÉÆÃd£ÉUÉ §¼À¹PÉÆ¼Àî¯ÁUÀÄªÀÅzÀÄ. F J¯Áè AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÆ ¸ÀºÀ £À¢ ºÀjAiÀÄÄ«PÉ¬ÄAzÀ PÀÆrzÀÄÝªÁVzÀÄÝ £À

314

¢AiÀÄ°è Mt¨sÁUÀUÀ¼ÀÄ EgÀÄªÀÅ¢®è. F PÁ®ÄªÉ/£À¢UÀ½UÉ CuÉPÀmÉÖAiÀÄ£ÀÄß PÀlÖ¢zÀÝgÉ, ªÀÄÄAUÁj£À ºÉZÀÄÑªÀj ºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀAUÀæ»¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®è ªÀÄvÀÄÛ EzÀÄ 48 UÀAmÉAiÉÆ¼ÀUÉ ¸ÀªÀÄÄzÀæªÀ£ÀÄß ¸ÉÃgÀÄvÀÛzÉ. PÀ¼ÉzÀ 32 ªÀµÀðUÀ¼À zÀvÁÛA±ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ¥ÀæPÁgÀ C¢ügÀ¦°èAiÀÄ ªÁ¶ðPÀ M¼ÀºÀjAiÀÄÄ«PÉAiÀÄÄ 1169Mm3

DVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉÃAzÀæ d® DAiÉÆÃUÀªÀÅ CgÀAUÀ¯ïì£À°è ZÀ®PÀÄr £À¢AiÀÄ°è ¸ÀAUÀæ»¹zÀ zÀvÁÛA±À¢AzÀ RavÀ¥Àr¸À¯ÁVzÉ. C¢ügÀ¦°èAiÀÄ£ÀÄß ZÀ®PÀÄrAiÀÄ G¥À£À¢ PÀtÚ£ïPÀÄ½vÉÆÛÃqÀÄ ªÀÄÄSÁAvÀgÀ ºÀjAiÀÄ©qÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ºÁUÀÆ ªÁ¸ÀÛ«ÃPÀvÉAiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ««zsÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß eÁUÀgÀÆPÀªÁV ¥Àj²Ã°¹zÉ. UÁæªÀÄªÉÇAzÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ ¥ÀjUÀtÂ¹ 24 JA GvÀÛªÀÄ

315

gÉ¸À®ÆåµÀ£ï £ÉÆA¢UÉ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ «¸ÀÛøvÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ «ªÀÄ±ÉðAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹zÉ. vÀdÕgÀÄUÀ¼ÉÆA¢V£À ªÁå¥ÀPÀ ZÀZÉðAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹zÉ ; ªÀÄvÀÄÛ HLWGAiÀÄ «ªÀgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀÅ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1,64,280 Q«Ä2 ªÀgÉUÉ ºÀgÀrPÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ¢AzÀ zÀQëtzÀªÀgÉUÉ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÁÛ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 Q.«ÄÃ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÉÊQ FUÁUÀ¯ÉÃ ±ÉÃ.60%gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¸ÁA¸ÀÌøw ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §A¢zÀÄÝ – ªÀiÁ£ÀªÀ DPÀæ«ÄvÀ ªÁ¸À, PÀÈ¶ ºÁUÀÆ vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À ¨sÀÆ«Ä (CgÀtå vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹) - ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ PÉÃªÀ® ±ÉÃPÀqÀ 41 gÀµÀÖ£Àß ªÀiÁvÀæ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è «¨sÀf¸À¯ÁVzÉ.

316

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À F £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÉÊQ CAzÁdÄ ±ÉÃPÀqÀ 37 gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ eÉÊ«PÀªÁV ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄwÛzÀÄÝ EzÀgÀ «¹ÛÃtðªÀÅ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 60,000 Q«Ä2

DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀj ±ÉÃPÀqÀ 37 gÀµÀÄÖ «¹ÛÃtðzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ eÉÊ«PÀ ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ »qÀÄªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ d£À¸ÁAzÀævÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ DVzÀÄÝ ¸ÀÄgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À (Protected Areas [Pas]), «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁt (World Heritage Sites [WHSs]), D£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° PÁjqÁgïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À [ESA]UÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉAiÉÄAzÀÄ UÀÄwð¹ EzÀ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå ¸ÀaªÁ®AiÀÄPÉÌ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉUÁV ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

»AzÉAzÀÆ PÀArgÀzÀAvÀºÀ C©üªÀÈ¢Ý AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÀUÀjÃPÀgÀt

317

¨É¼ÀtÂUÉ¬ÄAzÁV ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ C¥ÁAiÀÄªÀ£ÉßzÀÄj¸ÀÄwÛzÉÝ, zÉÆqÀØ ¥ÀæªÀiÁtzÀ ºÀ¸ÀÛPÉëÃ¥À ªÀÄvÀÄÛ ¥Àj¸ÀgÀ ºÁ¤ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼ÁzÀ UÀtÂUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁ°£ÀåPÁgÀPÀ PÁSÁð£ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ C¸À»µÀÄÚvÁ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrzÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤µÉÃ¢vÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À §UÉÎ ªÀÄvÀÄÛ ESAAiÀÄ ªÁå¦Û¬ÄAzÀ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß vÉgÀªÀÅUÉÆ½¸ÀÄªÀ ªÀÄÄ£Àß PÉÊUÉÆ¼Àî¨ÉÃPÁzÀ G£ÀßvÀ ªÀÄlÖzÀ ¥Àj²Ã®£É ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÀðgÀuÉAiÀÄ §UÉÎ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ¤¢ðµÀÖ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁrzÉ. ¥ÀnÖ ªÀiÁrgÀÄªÀ ¤µÉÃ¢vÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ½AzÀ ªÀiÁvÀæªÉÃ ¥Àj¸ÀgÀ C¸ÀªÀÄvÉÆÃ®£ÀªÀ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À¯ÁUÀÄªÀÅ¢®èªÉA§ÄzÀ£ÀÆß ªÀÄvÀÄÛ d£À¸ÁªÀiÁ£ÀågÀ »vÁ¸ÀQÛAiÀÄ GzÉÝÃ±À¢AzÀ CAvÀºÀ ¤µÉÃzÀUÀ¼À ¤ªÀðºÀuÉAiÀÄ ªÁ¸ÀÛ«ÃPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß vÉUÉzÀÄPÉÆAqÀÄ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸À¨ÉÃQzÉ.

318

PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ¸ÀªÀÄvÉÆÃ°vÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀëöä ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁr – CvÀå¢üPÀ ¥ÀjuÁªÀÄ ©ÃgÀÄªÀ ºÉZÀÄÑ ¥Àæ¨sÁ« ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤°è¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÜ½ÃAiÀÄ fÃªÀ£ÉÆÃ¥ÁAiÀÄPÉÌ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀvÉUÉ ¥ÀÆgÀPÀªÁUÀÄªÀAvÀ ¥Àj¸ÀgÁvÀäPÀ C©üªÀÈ¢Ý ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ£ÀÄß £ÀqÉ¸À§ºÀÄzÉAzÀÄ ºÉÃ½zÉ.

F ºÀAvÀzÀ°è ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°ègÀÄªÀ ¨sÀÆ-zÀvÁÛAUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CxÀð¥ÀÆtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆA¢UÉ ¤¸ÀUÀð, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÀªÀÄxÀð ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ, ¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è£À ªÀåQÛ¤µÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß

319

vÀ¦à¸ÀÄªÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁzÀ ªÀiÁUÀðªÉA§ÄzÀ£ÀÄß eÁUÀwPÀªÁV ºÁUÀÆ £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÀAqÀÄPÉÆArzÁÝgÉ.

F ºÀAvÀzÀ°è ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ ªÀiÁzÀj gÀZÀ£ÉAiÀÄ CUÀvÀåvÉAiÀÄÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. F ¥Àæ¸ÁÛªÀ£ÉAiÀÄ°è£À ¸ÀAAiÉÆÃd£ÉAiÀÄÄ eÁjAiÀÄ°èGgÀªÀ ¨sÀÆ-zÀvÁÛAUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀÛªÁzÀ ªÀiÁ¥À£ÀzÀ°è ªÀÄvÀÄÛ CxÀð¥ÀÆtð ªÀåªÀ¸ÉÜAiÉÆA¢UÉ ¤¸ÀUÀð, ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ C©üªÀÈ¢ÞAiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀAvÉ ªÀiÁ»wAiÀÄÄPÀÛ ¤zsÁðgÀ ¸ÀªÀÄxÀð£ÉUÉ ¸ÀªÀÄxÀð ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. ¨sÀÆªÉÇåÃªÀÄ vÀAvÀæeÁÕ£ÀUÀ½AzÀ ªÉÄÃ¯É ¸ÀÆa¹gÀÄªÀAvÉ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ, ¤AiÀÄ«ÄvÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À ªÀÄvÀÄÛ ¤zsÁðgÀ PÉÊUÉÆ¼ÀÄîªÀ ¥ÀæQæAiÉÄAiÀÄ°è£À ªÀåQÛ¤µÀÖvÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ¦à¸ÀÄªÀ ¸ÀÄ®¨sÀªÁzÀ ªÀiÁUÀðªÉA§ÄzÀ£ÀÄß eÁUÀwPÀªÁV ºÁUÀÆ £ÀªÀÄä zÉÃ±ÀzÀ°èAiÀÄÆ ¸ÀºÀ PÀAqÀÄPÉÆArzÁÝgÉ.

¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉÆ½¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV ºÁUÀÆ

320

ªÁ¸ÀÛ«ÃPÀvÉAiÀÄ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄªÀ GzÉÝÃ±À¢AzÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ®¨sÀå«gÀÄªÀ ««zsÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß eÁUÀgÀÆPÀªÁV ¥Àj²Ã°¹zÉ. UÁæªÀÄªÉÇAzÀ£ÀÄß WÀlPÀzÀAvÉ ¥ÀjUÀtÂ¹ 24 JA GvÀÛªÀÄ gÉ¸À®ÆåµÀ£ï £ÉÆA¢UÉ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀUÀ¼À£ÀÄß UÀÄgÀÄw¸ÀÄªÀ ¸À®ÄªÁV PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ «¸ÀÛøvÀ ¨sËUÉÆÃ½PÀ «ªÀÄ±ÉðAiÀÄ£ÀÄß C£ÀÄ¸Àj¹zÉ. vÀdÕgÀÄUÀ¼ÉÆA¢V£À ªÁå¥ÀPÀ ZÀZÉðAiÀÄ £ÀAvÀgÀ PÁAiÀÄðvÀAqÀªÀÅ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀ£ÀÄß «ªÀj¹zÉ ; ªÀÄvÀÄÛ HLWGAiÀÄ «ªÀgÀuÉAiÀÄ ¥ÀæPÁgÀ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À «¸ÁÛgÀªÀÅ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1,64,280 Q«Ä2 ªÀgÉUÉ ºÀgÀrPÉÆArzÉ ªÀÄvÀÄÛ GvÀÛgÀ¢AzÀ zÀQëtzÀªÀgÉUÉ DgÀÄ gÁdåUÀ¼À°è ºÁzÀÄºÉÆÃUÀÄvÁÛ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 1500 Q.«ÄÃ «¹ÛÃtðªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀÄvÀÛzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÉÊQ FUÁUÀ¯ÉÃ ±ÉÃ.60%gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ ¸ÁA¸ÀÌøw ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §A¢zÀÄÝ – ªÀiÁ£ÀªÀ

321

DPÀæ«ÄvÀ ªÁ¸À, PÀÈ¶ ºÁUÀÆ vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À ¨sÀÆ«Ä (CgÀtå vÉÆÃ¥ÀÄUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆgÀvÀÄ¥Àr¹) - ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ PÉÃªÀ® ±ÉÃPÀqÀ 41 gÀµÀÖ£Àß ªÀiÁvÀæ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛAiÀÄ°è «¨sÀf¸À¯ÁVzÉ. ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À F £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ¥ÉÊQ CAzÁdÄ ±ÉÃPÀqÀ 37 gÀµÀÄÖ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ eÉÊ«PÀªÁV ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ ªÁå¦ÛUÉ §gÀÄwÛzÀÄÝ EzÀgÀ «¹ÛÃtðªÀÅ ¸ÀÄªÀiÁgÀÄ 60,000 Q«Ä2

DVgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÀzÀj ±ÉÃPÀqÀ 37 gÀµÀÄÖ «¹ÛÃtðzÀ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¨sÀÆ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÅ eÉÊ«PÀ ²æÃªÀÄAvÀ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ »qÀÄªÀ½ ªÀÄvÀÄÛ PÀrªÉÄ d£À¸ÁAzÀævÉAiÀÄ ¥ÀæzÉÃ±ÀªÀÇ DVzÀÄÝ ¸ÀÄgÀQëvÀ ¥ÀæzÉÃ±À (Protected Areas [Pas]), «±Àé ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁt (World Heritage Sites [WHSs]), D£É ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ° PÁjqÁgïUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±À [ESA]UÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArzÉAiÉÄAzÀÄ UÀÄwð¹ EzÀ£ÀÄß ¥Àj¸ÀgÀ ªÀÄvÀÄÛ CgÀtå

322

¸ÀaªÁ®AiÀÄPÉÌ C¢ü¸ÀÆZÀ£ÉUÁV ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ.

CzsÁåAiÀÄ DgÀgÀ°è, ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À°è£À ªÀ®AiÀÄzÀ°è ¥Àj¸ÀgÀ ¸ÀªÀÄUÀævÉAiÀÄ zÀÈ¶Ö¬ÄAzÀ ¸ÀªÀÄAd¸À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÆPÀÛ HLWG

AiÀÄÄ ¥Àæ¸ÁÛ«¹gÀÄªÀ vÀAvÀæUÁjPÉAiÀÄ£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ F CzsÁåAiÀÄzÀ°è ªÀ®AiÀÄªÁgÀÄ AiÉÆÃd£É ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊ¸ÀVðPÀ ¸ÀÆPÀëöä ¥ÀæzÉÃ±ÀzÀ°è ¥ÀæªÀÄÄR ªÀ®AiÀÄUÀ¼ÁzÀ UÀtÂUÁjPÉ, EAzsÀ£À, PÁSÁð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ ¸ËPÀAiÀÄðzÀ ZÀlÄªÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ¤§ðA¢¸À®Äè ¸À°è¹gÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¸ÀÄìUÀ¼À£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ. C®èzÉ EzÀgÀ°è ºÀ¹gÀÄ ªÀ®AiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉUÉ CUÀvÀåªÁzÀ vÀAvÀæUÁjPÉ ªÀÄvÀÄÛ DyðPÀ CUÀvÀåvÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ¼À ªÀ®AiÀÄzÀ°è §gÀÄªÀ 39 ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ vÁtUÀ¼À£ÀÄß G½¹PÉÆ¼ÀÄîªÀ PÀÄjvÀÄ «ªÀj¸À¯ÁVzÉ. ªÉÄÃ°éZÁgÀuÉ ªÀÄvÀÄÛ ¤AiÀÄAvÀætUÀ¼À PÀÄjvÀAvÉ “¤zsÀðgÀuÁ

323

¸ÀªÀÄxÀð£É ªÀÄvÀÄÛ ªÉÄÃ°éZÁgÀuÁ PÉÃAzÀæªÀ£ÀÄß ¥À²ÑªÀÄ WÀlÖUÀ½UÉ” ¸ÁÜ¦¸ÀÄªÀ ²¥sÁgÀ¸Àì£ÀÄß M¼ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.

324

References

Conservation International. 2013.

http://www.biodiversityhotspots.org/Pages/ default.aspx. Accessed on

07 January 2013.

Dikshit, K.R. 1981. The Western Ghats: A geomorphic overview. In

L.R. Singh’s (ed) New perspectives in Geography 1981, and in

Memoir Geological Society of India 47 (1): 159-183. 2001.

Franklin, J., Davis, F.W., Ikegami, M., Syphard, A.D., Flint, L.E., Flint,

A.L. and Hannah, L. 2012. Modeling plant species distributions under

future climates: How fine scale do climate projections need to be?

Global Change Biology, doi: 10.1111/gcb.12051.

Gunnell, Y. and Radhakrishnan, B.P. 1967. The Western Ghats of the

Indian Peninsula: In Proceedings of the Seminar on

Geomorphological Studies in India, Sagar, and in Memoir Geological

Society of India 47 (1):133-144. 2001.

Hamlet, A.F., Mote, P.W., Clark, M.P., Letermaier, D.P. 2007.

Twentieth-Century Trends in Runoff, Evapotranspiration, and Soil

Moisture in the Western United States. Journal of Climate 20: 1468-

1486. IPCC: 2007. Climate Change 2007: Synthesis Report.

Contribution of Working Groups I, II and III to the Fourth Assessment

Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. [Pachauri,

R.K. and Reisinger, A. (Eds).] IPCC, Geneva,

325

Switzerland, 104 pp. NATCOM. 2012. India: Second National

Communication to the United Nations Framework Convention on

Climate Change. Ministry of Environment and Forests, Government of

India, 2012.

Roy, P.S., Kushwaha, S.P.S., Murthy, M.S.R., Roy, A., Kushwaha, D.,

Reddy, C.S., Behera, M.D., Mathur, V.B., Padalia, H., Saran, S.,

Singh, S., Jha, C.S. and Porwal, M.C. 2012.

Biodiversity Characterisation at Landscape Level: National

Assessment, Indian Institute of Remote Sensing, Dehradun, India, pp.

140. ISBN 81-901418-8-0.

Rodgers, W.A. and Panwar, H.S., 1988. Planning a Wildlife Protected

Area Network in India. Ministry of Environment and Forests and

Wildlife, Government of India.

Tewari, D.N. 1995. Western Ghats Ecosystem. International Book

Distributor, DehraDun.

Valdiya, K.S. 2010. Geological Framework and Tectonics of Western

Ghats 1-32.

Wadia, D.N. 1975. The Western Ghats in Geology of India (ed. IV)

and in Memoir Geological Society of India 47 (1): 87-88. 2001.

326

karnatakaslec.files.wordpress.com · web view¥À²ÑªÀÄ wÀlÖuÀ¼À ªÉÄÃ¯É g£ÀßvÀ...

Documents