1

หนวยท1 ความรเบองตนเกยวกบเศรษฐศาสตร

เศรษฐศาสตรเปนสาขาวชาหนงของสงคมศาสตร เปนการศกษาพฤตกรรมของมนษยทเกยวกบการดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ อนไดแก กจกรรมการผลต การกระจายสนคาและบรการตางๆทผลตไดไปสผบรโภคและผใชบรการ กจกรรมทางเศรษฐกจดงกลาวนเกยวของกบชวตประจำาวนของเราทกคน เพราะเราตางกคอผผลตและ/หรอ ผบรโภค เศรษฐศาสตรจงมใชวชาทอยไกลตว หากเราไดศกษาและทำาความเขาใจกฎเกณฑและเนอหาของวชาเศรษฐศาสตรไปตามลำาดบขน กยอมจะเกดความเขาใจในสาขาวชานไดไมยากนก ความหมายของวชาเศรษฐศาสตร

ความหมายตามคำาศพท คำาวา   เศรษฐศาสตร“ ” (Economics)  เปนคำาทมรากศพทมาจากภาษากรกวา  “Oikonomikos”    (Oikos  =  บาน  +  nomos  =  การดแลจดการ)  ซงแปลวาการบรหารจดการของครวเรอน  อยางไรกตามคำาวา  เศรษฐศาสตร“ ”  นน มความหมายทลกซงและมขอบเขตกวางกวารากศพทเดมมาก           ถาพจารณาคำาวาเศรษฐศาสตรจากพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน  พ.ศ.2525  หมายถง  วชาวาดวยการผลต  จำาหนายจายแจกและการบรโภคใชสอยสงตางๆของชมชน

ความหมายตามนยาม มผรไดใหคำานยามของวชาเศรษฐศาสตรไวมากมายหลายทาน อาท

อลเฟรด มารแชลล (Alfred Marshall) นกเศรษฐศาสตรชาวองกฤษ ไดกลาวถงความหมาย ของวชาเศรษฐศาสตรไวในหนงสอ Principle of Economics วาเปนวชาทศกษาเกยวกบพฤตกรรม ของมนษยทงระดบบคคลและสงคม ในการดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจเพอการดำารงชพใหไดรบความสขสมบรณ

2

สวนคำานยามทไดรบความนยมไดแกคำานยามของไลโอเนล รอบบนส (Lionel Robbins) ซงเขยนไวในหนงสอชอ An Essay on the Nature and Significance of Economic Science วาเศรษฐศาสตรคอวชาทศกษาถงการเลอกหาหนทางทจะใชปจจยการผลตอนมอยอยางจำากด เพอใหบรรลผลสำาเรจตามจดประสงคทมอยอยางนบไมถวน ประยร เถลงศร ใหคำานยามไวในหนงสอ หลกเศรษฐศาสตร  วาวชาเศรษฐศาสตรเปนวชาสงคมศาสตรทเกยวกบการศกษาวามนษยเลอกตดสนใจอยางไรในการใชทรพยากรทมอยอยางจำากด เพอผลตสงของและบรการ และแบงปนสงของและบรการเหลานนเพออปโภคและบรโภคระหวางบคคล ตางๆในสงคม ทงในเวลาปจจบนและในอนาคต มนญ พาหระ ใหคำานยามไวในหนงสอ ทฤษฎราคา วาเศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาในเรอง ทเกยวกบการนำาทรพยากรทมอยในระบบเศรษฐกจมาทำาการผลตสนคาและบรการเพอสนองหรอบำาบดความตองการของมนษย

อยางไรกตาม พอสรปไดวา วชาเศรษฐศาสตรเปนการศกษาถงวธการจดสรรทรพยากรอนมอยอยางจำากดเพอผลตสนคาและบรการตางๆสนองความตองการของมนษยซงโดยทวไปมความตองการไมจำากด ใหเกดประสทธภาพสงสด

ความเปนมาของวชาเศรษฐศาสตร แนวความคดทางเศรษฐศาสตรมมาตงแตสมยโบราณโดยแทรกอยในขอเขยนและหนงสอสอนศาสนาของนกปราชญในสมยนน เชน หลกปรชญาของโซเครตส (Socrates) เพลโต (Plato) ฯลฯ แตแนวความคดดงกลาวยงไมถอเปนหลกหรอทฤษฎทางเศรษฐศาสตร จนกระทงครสตศตวรรษท 15 ซงเปนสมยทการคาทางยโรปเจรญรงเรองมาก ไดเกดลทธพาณชยนยม (mercantilism) หรอพวกทนยมการทำาการคา นกพาณชยนยมมความเชอวาประเทศจะมความมนคงทางเศรษฐกจกตอเมอประเทศนนๆขายสนคาขาออกใหตางประเทศเปนมลคามากกวาการซอสนคาขาเขา หรอกลาวอกนยหนง

3

คอเศรษฐกจของประเทศจะมนคงกตอเมอประเทศนนมดลการคาทเกนดล ทงน เพราะเหนวาการทประเทศมดลการคาเกนดลทำาใหมทองคำาและเงนตราไหลเขาประเทศมากๆจะเปนการสงเสรมการจางงานภายในประเทศ เนองจากเมอประเทศมปรมาณเงนหมนเวยนมากจะทำาใหการคาเจรญ เมอการคาเจรญการผลตยอมเพมขนตาม สงผลใหเกดการวาจางแรงงานเพมขนในทสด ประชาชนจะมความอยดกนดเนองจากมงานทำาและมรายไดเพมขน นอกจากน นกพาณชยนยมยงมความเชอวา การทประเทศจะมงคงคอมดลการคาทเกนดลนน รฐจะตองเขามามบทบาทในการแทรกแซงกจกรรมทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะในดานการคากบตางประเทศ กลาวคอ รฐจะตองสงเสรมใหมการสงออกใหมากพรอมกบใหมการจำากดการนำาเขาสนคาจากตางประเทศ รฐจะเปนผกำาหนดนโยบายการคาและนโยบายดานเศรษฐกจอนๆ โดยเอกชนเปนผดำาเนนการตามนโยบายของรฐ

กลาวโดยสรป แนวความคดของลทธพาณชยนยมไมสนบสนนแนวความคดของระบบเศรษฐกจแบบเสร แตเปนลทธทสนบสนนใหรฐบาลมบทบาทในการควบคมและแทรกแซงกจกรรมทาง เศรษฐกจ โดยพยายามทำาใหประเทศมดลการคาทเกนดลมากๆแลวเศรษฐกจของประเทศจะมงคง ประชาชนจะมความเปนอยทดขน

ตอมาในครสตศตวรรษท 18 อดม สมท (Adam Smith) ศาสตราจารยแหงมหาวทยาลยกลาสโกว ซงเปนแกนนำาของนกเศรษฐศาสตรสำานกคลาสสก (classical school) ไดเขยนหนงสอชอ An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations หรอทนยมเรยกสนๆวา The Wealth of Nations ใน ค.ศ. 1776 นบไดวาเปนตำาราเศรษฐศาสตรเลมแรกและยงใหญทสด เลมหนงของโลกมาจนถงปจจบน ซงทำาใหอดม สมทไดรบการยอมรบและยกยองใหเปน บดาแหงวชาเศรษฐศาสตร แนวคดหลกของสำานกคลาสสกสนบสนนระบบเศรษฐกจแบบ

4

เสรนยม (laissez-faire) โดยจำากดบทบาทของรฐบาลในดานเศรษฐกจเพราะมความเชอวาระบบเศรษฐกจแบบเสรนยม จะทำาใหประเทศพฒนาไปไดดวยด เศรษฐกจของประเทศจะมความมงคงกตอเมอรฐบาลแทรกแซงหรอมบทบาทในกจกรรมทางเศรษฐกจใหนอยทสด (ไมแทรกแซงเลยดทสด) รฐบาลมหนาทเพยงแตคอยอำานวยความสะดวก รกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง และปองกนประเทศ ปลอยใหเอกชน เปนผดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจอยางเสร นนคอ สมทเชอใน พลงงานกลไกตลาด (ราคา) หรอ ทเขาเรยกวา มอทมองไมเหน (invisible hand) นอกจากสมทแลวนกเศรษฐศาสตรในกลมของ คลาสสกยงมทอมส มลทส (Thomas Multhus) เดวด รคารโด (David Ricardo) จอหน มลล (John Mill)

กลางครสตศตวรรษท 19 เกดลทธคอมมวนสต โดยคารล มารกซ (Carl Marx) โดยสามารถสรปแนวคดของมารกซไดดงน 1.ประวตศาสตรของมนษยเปนการตอสระหวางชนชน ตงแตแรกเรมจนถงปจจบนเชนทาส กบนาย ไพรกบผด นายจางกบลกจาง จะมคนหนงเปนผขมเหง กบอกคนหนงเปนผถกขมเหง 2.โลกของนายทน ในโลกปจจบนเกดชนชนใหมทบทบาทในสงคมมากคอชนชนนายทน นายทนเอาเปรยบชนชนแรงงานทกวถทาง อำานาจของนายทนคออำานาจทางเศรษฐกจและการเมอง โดยกษตรยและผปกครองกอยภายในใตอทธพลนายทนดวย

หลงจากกลมของสำานกคลาสสกกเปนกลมของสำานกนโอคลาสสก (neoclassical school) ซงเปนสำานกเศรษฐศาสตรทกอตวและพฒนาขนในตอนปลายครสตศตวรรษท 19 แนวคดหลกของสำานกนโอคลาสสกสวนมากสบตอหรอดดแปลงแกไขมาจากแนวคดของสำานกคลาสสก โดยเชอวาการแขงขนอยางเสรจะเปนแรงผลกดนใหเศรษฐกจมความมงคง นนคอ สนบสนนแนวคดของระบบเศรษฐกจแบบเสรเชนเดยวกบของสำานกคลาสสก นอกจากนน ยงเนนใหเหนวาเนองจากทรพยากรมจำานวนจำากด ดงนนผ

5

บรโภคจะตองพยายามเลอกบรโภคสนคาและบรการเพอใหไดรบความพอใจสงสด และเชนเดยวกน ผผลตจะตองตดสนใจเลอกวธการผลตททำาใหเสยตนทนตำาทสดหรอใหไดกำาไรสงสด นนคอ แตละฝายจะตองพยายามใชทรพยากรอยางคมคาและประหยดทสด นกเศรษฐศาสตรทเปนผ วางรากฐานแนวคดทสำาคญของสำานกนโอคลาสสกคออลเฟรด มารแชลล   ไดเสนอทฤษฎวาดวยการผลต  (Theory  of  the  Firm)  ซงตอมากลายเปนทมาของทฤษฎเศรษฐศาสตรจลภาค  นอกจากน ยงมเลอง วาลรา ( Walras) วลเฟรโด พาเรโต (Vilfredo Pareto) ฯลฯ

นอกจากน นกเศรษฐศาสตรของทงสำานกคลาสสกและนโอคลาสสกตางมความเชอวา อปทานจะเปนตวสรางอปสงค (supply creates its own demand) ซงแนวคดดงกลาวเปนทรจกกนวาคอ กฎของเซย (Say's law) ซงมสาระสำาคญวา อปทานจะเปนตวกระตนใหเกดอปสงค กลาวคอ ไมวา ผผลตจะผลตสนคาหรอบรการอะไรออกมากจะมผรบซออยตลอดเวลา นนคอ จะไมเกดภาวะสนคาลนตลาด ภาวะเศรษฐกจตกตำา หรอเกดการวางงาน ซงตอมาแนวความคดนไมตรงกบความเปนจรง เนองจากเกดภาวะเศรษฐกจตกตำาอยางรนแรง เกดปญหาการวางงานจำานวนมากใน ค.ศ. 1930 ซงกฎของเซยไมสามารถอธบายปรากฏการณทางเศรษฐกจทเกดขนดงกลาวได

ในขณะนน จอหน เคนส (John Keynes) แกนนำาแนวคดทางเศรษฐศาสตรสำานกเคนส (Keynesian Economics) ไดเขยนหนงสอชอ The General Theory of Employment, Interest and Money ซงถอวาเปนตำาราเศรษฐศาสตรมหภาคเลมแรกของโลก ใน ค.ศ. 1936 เพออธบายถงสาเหตของภาวะสนคาลนตลาด เศรษฐกจตกตำา และการวางงานจำานวนมากตลอดจนวธการแกไข นบเปนครงแรกของวงการเศรษฐศาสตรทไดมการศกษาเศรษฐศาสตรโดยรวมของทงระบบเศรษฐกจหรอของทงประเทศ เคนสมความเชอวาแนวความคดทถกตองคออปสงคจะ

6

เปนตวกำาหนดอปทาน ซงตรงขามกบกฎของเซย โดยอปสงคและอปทานดงกลาวเปนตวมวลรวมของทงประเทศ เคนสอธบายวาสาเหตททำาใหเกดภาวะเศรษฐกจตกตำาคอการทระบบเศรษฐกจมอปสงคมวลรวมนอยเกนไป ดงนนวธแกไขคอการเพมอปสงคมวลรวมของระบบเศรษฐกจโดยใชนโยบายการเงนการคลง จะเหนไดวาเคนสเปนนกเศรษฐศาสตรคนแรกของโลกทกลาวถงหรอใหความสนใจกบเศรษฐกจมวลรวม อนเปนมลเหตททำาใหมการแยกศกษาวชาเศรษฐศาสตรออกเปน 2 ภาค คอ ภาคเศรษฐกจสวนยอยซงเรยกวาเศรษฐศาสตรจลภาค กบภาคเศรษฐกจสวนรวมซงเรยกวาเศรษฐศาสตรมหภาค และยกยอง ให  จอหน เมยนารด เคนสเปน บดาของวชาเศรษฐศาสตรมหภาค

นกเศรษฐศาสตรทสำาคญ

อลเฟรด มารแชล ผรเรมทฤษฏทางเศรษฐศาสตรจลภาคเปคนแรก เขยนผลงานพฤตกรรมผบรโภค ผผลต (เสนอทฤษฎวาดวยการผลต)

จอหน เมนารด เคนส ผรเรมทฤษฏ ทางเศรษฐศาสตรมหภาคเปนคนแรก ไดรบยกยองวาเปน บดาของวชาเศรษฐศาสตรมหภาค โดย“ ”เสนอ นโยบายวธแกปญหาการวางงาน การเงน การคลง การออม การลงทน

อดม สมธ ชาวองกฤษ บดาแหงวชาเศรษฐศาสตร เขยนหนงสอ “ ”“An inquiry in to the Nature and causes of the Wealth of Nations” หรอ ความมงคงของประชาชาต The Wealth of Nations เปนหนงสอเศรษฐศาสตรเลมแรกกลาวถงทำาอยางไรประเทศจงจะรำารวย พดถงเรองกลไกสำาคญทเชอมโยงระหวางสงคมกบธรกจใหผลประโยชนรวมกน เรองกลไกของตลาด การกำาหนดมลคาของราคาสงของ การบรหารการคลง การกระจายรายได การคาระหวางประเทศ

7

คารล ไฮนรช มารกซ (Karl Heinrich Marx) คนน เปนชาวยวในประเทศเยอรมนโดยคารล มารกซ (Carl Marx) เปนผประกาศลทธน  Das Kapital (ทน)เปนหนงสอสำาคญของคารล มารกซ กลาวถงวธการขดรดของนายทนจากกรรมกร และแนวคดเรองการเปนเจาของกรรมสทธรวมกนและแบงผลประโยชนอยางเสมอภาค

ความเปนมาของวชาเศรษฐศาสตรในประเทศไทย

ป พ.ศ. 2454 พระยาสรยานวตรไดแตงตำาราเศรษฐศาสตรเลมแรกของไทยขนมชอวา “ทรพยศาสตร ”   โดยมสาระเกยวกบการสรางทรพยและผลตอบแทนในรปตางๆ ไดแก คาเชา คาจาง กำาไร ฯลฯ แตกมไดนำาออกเผยแพรในขณะนน ตอมาในป พ.ศ. 2475 จงไดพมพเผยแพรโดยใชชอวา เศรษฐศาสตรวทยา ภาคตน เลม 1 และในป พ.ศ. 2459 กรมหมนพทยาลงกรณ (น.ม.ส.) ได ทรงแตงตำาราเรอง ตลาดเงนตรา ขน แตกไมเปนทแพรหลายนก

การศกษาวชาเศรษฐศาสตรของประเทศไทยเรมขนอยางจรงจงเมอมการกอตงมหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมองในป พ.ศ. 2477 โดยไดมการเปดสอนวชาเศรษฐศาสตร ซงในขณะนนไดมผรทางเศรษฐศาสตรของไทยแตงตำาราเศรษฐศาสตรเพมเตมจากเดม ไดแก นายสหส กาญจนพงคะ แปลตำาราชอ หลกเศรษฐศาสตรของชาลส จด จากตำารา The Principles of Political Economy ของศาสตราจารยชาลส จด (Charles Gide) ในป พ.ศ. 2492 มหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมองไดจดแบงการศกษาออกเปนสาขาวชาตางๆ 4 คณะดวยกน คอ คณะเศรษฐศาสตร คณะพาณชยศาสตรและการบญช คณะรฐศาสตร และคณะนตศาสตร นบตงแตนนมาจงไดมการศกษา วชาเศรษฐศาสตรกนอยางแพรหลายในสถาบนการศกษาตางๆ ทงในระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปจจบนในระดบปรญญาเอก รวมทงไดขยายการศกษาออกไปสระดบตำากวาปรญญาตรดวย

8

ทำาไมตองศกษาวชาเศรษฐศาสตรโดยธรรมชาตมนษยมความตองการตลอดเวลา และไมมทสนสด แต

จำานวนสนคาและบรการมจำากด ทำาใหเกดความไมสมดลระหวางสนคา บรการและความตองการ จงเกดการเลอกทจะตองตอบสนองความตองการ ในการเลอกทำาสงใดสงหนงทำาใหหมดโอกาสทจะทำาสงอนไปโดยปรยาย เราเรยกวาสญเสยโอกาส จงกลาววาเมอตดสนใจเลอกจะเกดตนทนเกดขนพรอมกนเราเรยกวาตนทนคาเสยโอกาส ดงนนการทจะเลอกเพอกอใหเกดประโยชนสงสดมตนทนตำาสด สรปไดวา 1. ความตองการมไมจำากด (unlimited wants) 2. ทรพยากรมจำากด (scarcity resources) ทำาใหเกดความขาดแคลน 3. จงเกดการเลอก (choice) 4. เมอเกดการเลอกสงทตามมาคออะไร

สนคาและบรการ(goods and services) เปนสงทมอรรถประโยชน(utility)คอสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภค ทำาใหผบรโภคไดรบความพอใจโดยไมคำานงวาผดกฏหมายหรอผดศลธรรม

สนคาและบรการทใชตอบสนองความตองการมนษยม 2 ประเภท1. สนคาไรราคาหรอทรพยเสร(free goods) มตามธรรมชาต เกน

ความตองการของมนษย ใชโดยไมตองเสยคาใชจาย เชน นำา อากาศ แสงแดด2.สนคาทางเศรษฐศาสตรหรอเศรษฐทรพย(economic goods)

สนคาทมตนทนการผลต มจำากดเมอเทยบกบความตองการ ตองซอหรอจายคาตอบแทน

ผศกษาวชาเศรษฐศาสตรสามารถนำาเอาความรทไดรบมาใชใหเปนประโยชนในดานตางๆ มากมายดงน

1. ในฐานะผบรโภค ทำาใหผบรโภคตดสนใจเลอกบรโภคสนคาและบรการททำาใหตนไดรบความพอใจสงสดภายใตระดบรายไดทมอย เปนการใช

9

ทรพยากรอยางประหยด คมคา และเกดประโยชนมากทสด นอกจากน ยงทำาใหผบรโภคมความเขาใจในการเปลยนแปลงของปรากฏการณทางเศรษฐกจทเกดขน และสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณนนๆไดเปนอยางด

2. ในฐานะผผลต ทำาใหผผลตตดสนใจเลอกใชทรพยากรทมอยอยางจำากดไปในการผลต สนคาและบรการอยางคมคา ประหยด ชวยลดตนทนการผลต ทำาใหธรกจไดรบกำาไรเพมขน ทำาใหผผลตมความเขาใจในปรากฏการณทางเศรษฐกจทเกดขน เชน เขาใจ ในความเปนไปของปรากฏการณของวฏจกรเศรษฐกจวาโดยปกตเศรษฐกจจะมการเปลยนแปลงขนๆ ลงๆอยางนเรอยไป ทำาใหผผลตสามารถตดสนใจเลอกลงทนในการดำาเนนธรกจเหมาะสมกบสถานการณ ในขณะนนๆ เปนตน

3. ในฐานะรฐบาล การทรฐบาลมความรทางเศรษฐศาสตรจะทำาใหเขาใจลกษณะและโครงสรางทางเศรษฐกจของประเทศ สามารถวเคราะหถงสาเหตของปญหาทางเศรษฐกจและหาแนวทาง แกไข โดยกำาหนดออกมาเปนแผนและนโยบายทางเศรษฐกจทจะนำาไปใชแกปญหาใหเกดประสทธภาพ และประโยชนสงสดแกประเทศ

ปจจบนนกเศรษฐศาสตรแยกการศกษาเศรษฐศาสตรออกเปน 2 สาขาใหญๆ คอ

1. เศรษฐศาสตรจลภาค (microeconomics) เปนการศกษาพฤตกรรมทางเศรษฐกจในระดบหนวยยอยซงสวนใหญมกจะเกยวของกบเรองราคา หนวยธรกจ การดำาเนนงานของตลาดตางๆ นกเศรษฐศาสตรบางทานจงเรยกวชาเศรษฐศาสตรอกชอหนงวา ทฤษฎราคา (Price Theory)

10

2. เศรษฐศาสตรมหภาค (macroeconomics) เปนการศกษาภาวะเศรษฐกจโดยสวนรวม ทงระบบเศรษฐกจหรอทงประเทศ อนไดแก การผลตของระบบเศรษฐกจ การบรโภค การออม และการลงทนรวมของประชาชน การจางงาน ภาวะการเงนและการคลงของประเทศ ฯลฯ เศรษฐศาสตรมหภาคโดยทวไปจะครอบคลมหวขอตางๆ เชน รายไดประชาชาต วฏจกรเศรษฐกจ เงนเฟอและระดบราคา การคลงและหนสาธารณะ เศรษฐศาสตรระหวางประเทศ การเงนและสถาบนการเงน และเศรษฐศาสตรการพฒนา ฯลฯ

ความสมพนธของวชาเศรษฐศาสตรกบศาสตรอนๆ

เศรษฐศาสตรเปนวชาทศกษาพฤตกรรมของมนษยในดานตางๆ เชน การเลอกการผลต การบรโภค การดำารงชพ และการปฏบตตอบคคลตางๆทอยในสงคมเดยวกนหรอตางกน ดงนนเศรษฐศาสตรจงเปนวชาหนงของสงคมศาสตร ซงเปนการศกษาปญหาตางๆทเกดขนในหมมนษยทม ผลมาจากการอยรวมกนในสงคม

เศรษฐศาสตรกบการบรหารธรกจ มความสมพนธกน กลาวคอ ในการศกษาเศรษฐศาสตรนนสวนหนงจะเปนการศกษาเกยวกบพฤตกรรมของผผลต เชน การศกษาทฤษฎการผลต ตนทนการผลตและตลาด ฯลฯ ดงนนกลาวไดวาการบรหารธรกจสวนหนงเปนการนำาความรทางเศรษฐศาสตรมาประยกต เพอใหการดำาเนนธรกจเปนไปอยางมประสทธภาพ นนคอ ใหไดรบกำาไรสงสดและธรกจเจรญเตบโตกาวหนา

เศรษฐศาสตรกบรฐศาสตร มความสมพนธกนในแงทวาแตละประเทศจะไมสามารถพฒนาเศรษฐกจใหเจรญรงเรองไดหากประเทศไมมเสถยรภาพทางการเมอง เนองจากนกลงทนทงในประเทศและตางประเทศไมมความมนใจจงชะลอการลงทน ดงนนอาจกลาวไดวาปญหาการเมองกบปญหาเศรษฐกจ

11

เปนปญหาควบคกนไมสามารถแยกจากกนได กลาวคอ จะตองพฒนาไปพรอมๆกนประเทศจงจะมการพฒนาอยางมนคงและมเสถยรภาพ

เศรษฐศาสตรกบนตศาสตร มความสมพนธกนในลกษณะทกฎหมายเปนกฎเกณฑทใชควบคมพฤตกรรมของมนษยในสงคม และสวนหนงจะตองเกยวของกบพฤตกรรมทางเศรษฐกจ ดงนนหากนกกฎหมายมความรทางเศรษฐศาสตรยอมจะเปนผลดตอการตราหรอออกใชกฎหมายทเกยวของกบเศรษฐกจของประเทศ ในทำานองเดยวกน เนองจากกฎหมายเปนเครองมอสำาคญทใชในการแกไขปญหาเศรษฐกจของประเทศ ดงนนนกเศรษฐศาสตรเองจำาเปนจะตองมความรเกยวกบกฎหมายดวย ทงน เพอการใชกฎหมายในการแกปญหาเศรษฐกจจะไดเปนไปตามทมงหวง

เศรษฐศาสตรกบประวตศาสตร วชาประวตศาสตรเปนการศกษาเกยวกบเหตการณในอดต ซงสวนหนงสามารถใชเปนบทเรยนหรอเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาและแกปญหาเศรษฐกจ อยางนอยทสดประวตศาสตรจะเปนกระจกทสะทอนใหเหนถงลำาดบของเหตการณในอดตทเกดขน

เศรษฐศาสตรกบจตวทยา เนองจากวชาเศรษฐศาสตรเปนเรองทศกษาเกยวกบพฤตกรรมของมนษยความรเกยวกบจตวทยาของมนษยยอมชวยใหเขาใจการกระทำาบางอยางของมนษยได ในเวลาเดยวกน นกจตวทยาอาจนำาความรทางเศรษฐศาสตรมาอธบายพฤตกรรมของมนษยได

เศรษฐศาสตรกบคณตศาสตรและสถต สาขาหนงของวชาเศรษฐศาสตรทศกษากนอยในปจจบนคอการศกษาเศรษฐศาสตรเชงปรมาณ ซงเปนวชาทตองอาศยคณตศาสตรและสถตเปนเครองมอในการศกษาวเคราะหเพอหาความสมพนธของตวแปรทางเศรษฐกจตางๆหรอเพออธบาย ความสมพนธของตวแปรทางเศรษฐกจเหลานน

12

กลาวโดยสรป เศรษฐศาสตรมใชวชาเอกเทศ ผทจะศกษาเศรษฐศาสตรไดดและสามารถนำา ความรทางเศรษฐศาสตรไปใชใหเกดผลจำาเปนจะตองมความรความเขาใจศาสตรอนๆดวย แตกมได หมายความวาจะตองศกษาศาสตรทกแขนงโดยละเอยด เพราะอาจเปนเรองสดวสยทจะทำาได การศกษา ศาสตรอนๆเฉพาะในแงทมความสมพนธกบเศรษฐศาสตรจะชวยใหผศกษาเขาใจวชาเศรษฐศาสตรไดดขน

การวเคราะหทางเศรษฐศาสตร - การวเคราะหเศรษฐศาสตรแบบใดทถอวาเปนวทยาศาสตร เพราะเหตใด

1. เศรษฐศาสตรตามความเปนจรง หรอ เศรษฐศาสตรพรรณา (Positive หรอ descriptive economics) การศกษาเศรษฐศาสตรเปนการศกษาเพอใหเขาใจพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจหรอระบบเศรษฐกจในการดำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ เพอใหรวาอะไรคอสาเหต ทำาใหเราสามารถพยากรณเหตการณทจะเกดขนในอนาคต เมอเกดการเปลยนแปลงในสถานการณทวๆไปได โดยไมคำานงถงเปาหมายทางสงคม ไมนำาเอาจรยธรรม คานยม ความคดทางสงคมมาพจารณารวมดวย เชน กรณทโรงงานอตสาหกรรมปลอยนำาเสยลงสแมนำา การศกษาเศรษฐศาสตรตามความเปนจรงจะศกษาเพยงวา นำาในแมนำาเนากอใหเกดตนทนทางเศรษฐกจและสงคมเปนจำานวนเทาไร จะไมชแนะวารฐบสลควรจะดำาเนนการเชนไร เศรษฐศาสตรทเปนจรงถอวาเปนวทยาศาสตรแขนงหนง เพราะการศกษาสามารถใหขอสรปทเปนกฏเกณฑได

2. เศรษฐศาสตรตามทควรจะเปน หรอเศรษฐศาสตรนโยบาย (normative หรอ policy economics) การศกษาทกลาวถงพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจ หรอระบบเศรษฐกจโดยมการสอดแทรกขอเสนอแนะทเหนวาถกหรอควรจะเปนลงไปดวย โดยคำานงถงเปาหมายทางสงคม

13

สอดแทรกความตองการของสงคม มการนำาเอาคานยม จรยธรรม แนวคดทางสงคมเขารวมพจารณา เชน รฐบาลตองการเพมภาษสนคารถยนต นอกจากศกษาถงผลกระทบตางๆแลวสงทอาจเกดขนยงศกษาวาการขนภาษดงกลาวเปนธรรมหรอไม ใหขอชแนะแกรฐบาลวาควรหรอไมควรขนภาษสนคาชนดนนหรอไม เศรษฐศาสตรทควรจะเปนจะใหขอสรปทแตกตางกนแลวแตการวนจฉยของบคคลวาอะไรถก อะไรควร ไมอาจกำาหนดเปนกฏเกณฑทตายตวได

ปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ ทกๆประเทศในโลกไมวาจะมระบบเศรษฐกจแบบใดกตามตางตองประสบกบปญหาดงกลาวทงสน ซงสามารถแบงออกเปน 3 ปญหา คอ

1.ผลตอะไร (what to produce) เนองจากทรพยากรทางเศรษฐกจของโลกมจำากดและไมสามารถตอบสนองความตองการทงหมดของมนษยได จงจำาเปนตองมการเลอกวาจะผลตสนคาและบรการอะไรบาง ผลตในจำานวนเทาใด ลำาดบของการผลตควรเปนอยางไร อะไรควรผลตกอน อะไรควรผลตหลง เนองจากทรพยากรมจำากด ไมพอเพยงกบความตองการ เราจงควรเลอกผลตสนคา และบรการซงเปนทตองการและมความจำาเปนมากทสดกอนเปนลำาดบแรก และผลตตามความตองการ ลดหลนลงมาเรอยๆ ทงน เพอใหสนคาและบรการทผลตขนมาไดนนสามารถนำาไปใชตอบสนองความ ตองการของมนษยใหไดมากทสด เพราะถาไมผลตตามความตองการแลวสนคาและบรการทผลตขนมา ไดกจะเกดการสญเปลาเนองจากไมไดถกนำาไปใช ถอเปนการสญเสยทรพยากรไปโดยเปลาประโยชน

2.ผลตอยางไร (how to produce) เมอทราบแลววาจะผลตอะไร จำานวนเทาใด ปญหาตอมากคอจะเลอกใชเทคนคการผลตอยางไรจงจะทำาใหการผลตสนคาและบรการนนเปนไปอยางมประสทธภาพ กลาวคอ มตนทนการผลตตอหนวยตำาทสด โดยใหไดผลผลตตามทตองการ

14

3.ผลตเพอใคร (for whom to produce) ปญหาสดทายคอ สนคาและบรการทผลตขน มาไดแลวนนจะจำาหนายจายแจกหรอกระจายไปยงบคคลตางๆในสงคมอยางไร (ใหแกใคร จำานวนเทาใด) จงจะเหมาะสมและเกดความยตธรรม เพอแตละบคคลจะไดประโยชนสงสดจากสนคาและบรการนน

แนวทางการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจ

1.ระบบเศรษฐกจแบบทนนยมหรอเสรนยม (capitalism) จะใชกลไกตลาด (ราคา) หรอทมกเรยกวา มอทมองไมเหน เปนเครองมอหรอกลไกในการแกไขปญหาดงกลาว กลาวคอ ราคา จะเปนตวชวยตอบปญหาตางๆตงแตเรมผลตอะไร อยางไร และเพอใคร ปกตสนคาและบรการใดทเปนทตองการผบรโภคกจะเสนอราคาซอสง นนคอ ราคาจะเปนตวสะทอนททำาใหผผลตทราบความตองการของผบรโภค ทำาใหผผลตสามารถผลตสนคาและบรการตรงกบความตองการของผบรโภค

2.ระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต แนวทางการแกไขปญหาพนฐานทางเศรษฐกจจะถกกำาหนดมาจากสวนกลางหรอรฐบาล กลาวคอ รฐบาลจะเปนผวางแผนดำาเนนการสงการแตเพยง ผเดยว เอกชนมหนาทปฏบตตามคำาสงของรฐ รฐจะเปนผกำาหนดวาจะผลตอะไร จำานวนเทาใด อยางไร และจำาหนายจายแจกหรอกระจายสนคาและบรการไปใหกบใคร

3.ระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม เนองจากระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยมเปนระบบ เศรษฐกจทมลกษณะใกลเคยงกบระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต ดงนน แนวทางการแกไขปญหาพนฐานของระบบเศรษฐกจนจงใชกลไกรฐเปนกลไกสำาคญในการจดสรรทรพยากรทางเศรษฐกจ เชนเดยวกบระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสต อยางไรกตาม มการใชกลไกราคาอยบาง แตยงมบทบาทคอนขางจำากด

15

4.ระบบเศรษฐกจแบบผสม แนวทางการแกไขปญหาจะใชทงกลไกราคาและกลไกรฐรวมกนไป กลาวคอ กจการทเปนกจการทมความสำาคญตอประชาชนโดยสวนรวม เชน กจการสาธารณปโภค สาธารณปการ รฐจะเปนผดำาเนนการเพอใหบรการกบประชาชนเอง (กลไกรฐ) แตกจการโดยทวไปจะปลอยใหเปนไปตามระบบของกลไกตลาด (ราคา)

หนวยเศรษฐกจและวงจรเศรษฐกจ

หนวยเศรษฐกจแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก1. ครวเรอน (Household) หมายถง กล มคนทอยในครอบครว

เดยวกนเปนเจาของปจจยการผลต โดยมการตดสนใจรวมกนเกยวกบการขายปจจยการผลตและซอสนคาและบรการตางๆ เพอบรโภค

2. ธรกจ (Business) หมายถง ผททำาหนาทตดสนใจซอปจจยการผลตมาเพอทำาการผลตเปนสนคาและบรการ และขายสนคาบรการทผลตขนใหกบผบรโภคในหนวยเศรษฐกจอน

3. รฐบาล (Government) หมายถง คณะรฐบาลและหนวยงานของรฐทท ำาหนาทในทางการเมอง และควบคมดแลการด ำาเนนกจกรรมทางเศรษฐกจของธรกจและครวเรอน

ความสมพนธระหวางหนวยเศรษฐกจคอวงจรเศรษฐกจ กลาวคอ ครวเรอนจะเสนอขายปจจย และธรกจจะเปนฝายซอปจจย อำานาจของทง 2 ฝายจะเปนตวกำาหนดราคาและปรมาณของปจจยในตลาดปจจย และสำาหรบตลาดสนคาและบรการกเปนเชนเดยวกน คอ แรงผลกดนของธรกจซงเปนฝายเสนอขายสนคาและบรการกบครวเรอนซงเปนฝายซอกจะกำาหนดราคาสนคาและบรการในตลาด

ประวตศาสตรทางเศรษฐกจสามารถแบงไดเปน 5 ยคดวยกนคอ1.ยคการลา

16

มการลาสตว ลาอาณานคมและลาทรพยากร เคร องมอในยคนคอ อาวธ

2.ยคเกษตรกรรม มการปลกพช และมการปลกเปนจำานวนมาก ผทมตนทนการปลกทตำา

กวาและนำาเคร องจกรมาใชในการเกษตรไดกจะร ำารวยกวา เชน ประเทศองกฤษ เปนตน สวนในระดบจงหวดนน ถายงอยในภาคการเกษตรกจะมรปแบบการพฒนาแบบหนงไปตามสงคมเกษตรกรรม ในขณะทจงหวดทเขาสยคอตสาหกรรมแลวกจะมรปแบบการพฒนาทแตกตางกนไป การนำาผลตผลทางการเกษตรมาแปรรปเพมมลคากจะทำาใหเกษตรกรเร มมรายไดมากขน แรงงานสวนเกนในภาคเกษตรจงเร มแปรรปผลตผลทางการเกษตรมากขน ทำาใหหลายประเทศเรมเขาสการปฏวตอตสาหกรรม ซงเร มทประเทศองกฤษเชนกน เครองมอในยคนทดนและแรงงาน

3.ยคอตสาหกรรม ประเทศทพฒนาแลวหรอ Industrial Country ซงในระดบจงหวดด

ไดวาเปนจงหวดทมอตสาหกรรมมากหรอเปนเขตอตสาหกรรมหรอไม ถาเปนอตสาหกรรมกจะบรหารสาธารณปโภค สาธารณปการและสงแวดลอม เครองมอในยคนคอ เครองมอเครองจกร

4.ยค IT ขอมลขาวสาร โทรคมนาคมและสอสารมวลชน เปนยคทมการใชคอมพวเตอรทง Software และ Hardware ในการ

วเคราะห ประเทศไหนทเขาส ย คนก อนกจะเปนประเทศทร ำารวยกวา เชน สหรฐอเมรกา เขาส E-business และ E-learning เป นตน ในขณะทประเทศสงคโปรและอนเดยเขาสยคองคความร เปนตน เครองมอในยคนคอ เทคโนโลย, ขอมลขาวสารและองคความรใหมๆ ทตองมเหนอกวาคนอน คอ ความสามารถและความรในการประยกตใชเทคโนโลยและขาวสารตางๆ และตองมระบบวเคราะหขอมลทใชเพอการตดสนใจไดอยางดและรวดเรว ตองม

17

ความรแบบสหวชา และ เปดรบตอองคความรใหมๆ ตลอดเวลา ดงนนการฝกอบรม(Training) จงมความสำาคญมาก

5.ยค GMOs หรอ พนธวศวกรรม

กจกรรมทางเศรษฐกจหมายถง กจกรรมตางๆ ทเกยวกบการดำารงชวตของมนษยทกคน ซง

จะประกอบไปดวย การผลต (Production) การแลกเปลยน (Exchange) การบรโภค  (consumption)และการกระจาย (Distribution)  โดยธรรมชาตของมนษยแลวทำาธรกจการคาเพอมงหวงการมกำาไร รายได จงกอใหเกดกจกรรมทางเศรษฐกจขนมา ทกคนตองทำาหนาทเพอการผลต เพอตอบสนองความตองการของมนษยดวยกนเอง ซงเปนความตองการแบบทไมจำากดขอบเขตในขณะทสนคาและบรการตางๆทมนษยตองการนนมอยจำานวนจำากดดงนนกจกรรมทางเศรษฐกจ( Distribution )ประกอบไปดวยคอ1.การผลต (production) เปนการกระทำาตอสงใดสงหนงเพอใหเกดเปนสนคาและบรการขนมาเพอตอบสนองความตองการของมนษย ซงมความตองการทไมมขอบเขตจำากด และสนคาทผานกระบวนการผลตขนมานนจะเปนประโยชนตอมนษยมอย 2 ประเภท คอ ทรพยเสร สนคาสาธารณะ (Distribution)หรอสนคาเสรทไดเปลา (Distribution)ขนตอนการผลตนสามารถแบงออกได 3 ขนตอนดงน                1.1 การผลตขนตน( Distribution)เปนขนตอนการผลตทเกบเกยวผลประโยชนจากธรรมชาตโดยไมมการดดแปลหรอแปรสภาพ เชน การทำาเกษตร ทำาปาไม เปนตน                1.2 การผลตทสอง (Secondary production) เปนกจกรรมการผลตทจะชวยเพมคณคาของวตถดบทไดจากการผลตขนตน เพอใหมคณคา และราคาสงขน

18

                1.3 การผลตขนทสาม( Tertiary production) เปนกจกรรมการใหบรการทจะชวยใหการจำาหนายจายแจกผลผลตทเกดจากขนตนและขนทสองไปสมอผบรโภค ซงตองอาศยการคมนาคมขนสงเปนตวกลาง2.การแลกเปลยน (exchange) สามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภท                2.1 การแลกเปลยนสถานท  จะทำาใหสนคามมลคาเพมสงมากขนเมอมการเปลยนสถานทในการแลกเปลยน                2.2 การแลกเปลยนเจาของ มลคาของสนคาจะเพมสงมากขนเรอยๆ เมอมการเปลยนแปลงการเปนเจาของสนคา เชน การคาปลก การคาสง เปนตน3. การกระจาย(Distribution)  คอ การจำาหนายสนคา หรอบรการทผลตขนมาไปยงผบรโภค และการนำารายไดจากการจำาหนายจายแจกสนคาหรอบรการนนๆ มาแบงสรรใหแกเจาของปจจยการผลตทมสวนรวมในการผลต สามารถแบงไดเปน 2 ชนด คอ

3.1 การกระจายสนคาบรการ จากผผลตไปยงผบรโภค3.2   การกระจายรายได ใหแกเจาของปจจยการผลต

4.การบรโภค (consumption) เปนกจกรรมทางเศรษฐกจขนตอนสดทายคอเปนการใชสนคาและบรการตามความพงพอใจของผบรโภคในแตละคน  สามารถแบงไดเปน 3 ลกษณะคอ                4.1 การบรโภคโดยตรง คอ ตอบสนองความตองการของรางกาย                4.2 การบรโภคทางจตใจ คอ การบรโภคตอบสนองความตองการทางดานจตใจ

19

                4.3 การบรโภคทางออม คอ การนำาสนคาและบรการไปสการผลตอกกระบวนการหนงซางจะสามารถนำามาตอบสนองความตองการทางดานรางกายและจตใจได

ความแตกตางของระดบความตองการ

ความตองการระดบ Needs  ความตองการของมนษยในระดบนนน หมายถง ความตองการความจำาเปนขนพนฐานเพอการดำารงชวตของมนษย เชน ความตองการ อาหาร ทอยอาศย ยารกษาโรค เครองนงหม เปนตน ซงถามนษยขาดสงทจะมาสนองความตองการระดบน การดำาเนนชวตอาจสนสดลง หรอเปนไปไดดวยความยากลำาบาก ดงนน มนษยทกคนจงตองดนรนเพอตอบสนองความตองการระดบนเพอใหชวตอยรอด แตเมอมนษยไดรบสงทมาสนองความตองการเหลานแลว กอาจเกดความตองการในระดบทสงขนไปอก ซงเรยกวาเปนความตองการระดบ Wants  ความตองการระดบ Wants  ความตองการของมนษยในระดบนนน หมายถง ความตองการความทไมใชสงจำาเปนขนพนฐานเพอการดำารงชวตของมนษย แตสงทจะมาสนองความตองการในระดบน จะมลกษณะเฉพาะเจาะจงมากขน ซงเปนความตองการทเปนการ อยากได มากกวา จำาเปน เชน ชอเสยง เงนทอง บาน รถ สงของฟมเฟอยตางๆ เปนตน ซงจรงๆแลวถามนษยขาดสงทจะมาสนองความตองการระดบนกไมเปนไรดงนน มนษยบางกลมจงตองดนรนเพอตอบสนองความตองการระดบน ทำาใหความตองการในระดบนเปลยนแปลงไดบอยตามปจจยทางสงคมทมอทธพลตอบคคลแตละคน  ความตองการระดบ อปสงค Demands  ความตองการในระดบนนน หมายถง ความตองการอกระดบหนง ซงนอกจากจะประกอบดวยความตองการแลวยงตองมอำานาจซอหนน

20

หลง และเจาของความตองการนนมความเตมใจทจะจายเงน หรอกลาวอนยหนงกคอ ความตองการซอ นนเอง ซงไมไดหมายถงความตองการในระดบ Wants แตเปนความตองการทมอำานาจซอ กำากบอยดวย กลาวคอ ผบรโภคจะตองมเงนเพยงพอ และตองมความเตมใจ ทจะจายซอสนคาและบรการนนๆไดดวย ซงความตองการในระดบอปสงคน จะกอใหเกดการซอขายสนคากนขนได และความตองการในระดบอปสงคน เปนความตองการท นกเศรษฐศาสตร และนกการตลาดสนใจ