Δ

ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ

ΙH΄ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ

ΓΙΟΙΚΗΗ ΟΡΓΑΝΙΜΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ

ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

Θέκα: Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΣΟΝ ΟΡΓΑΝΙΜΟ

ΑΦΑΛΙΗ ΔΛΔΤΘΔΡΩΝ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΙΩΝ (Ο.Α.Δ.Δ.) ΚΑΙ Ο ΚΤΚΛΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΟΤ ΤΝΗΓΟΡΟΤ ΣΟΤ

ΠΟΛΙΣΗ

πνπδαζηήο: Ιωάλλεο Γθνύλεο

Δπηβιέπωλ: Γ.Ν. Βαζίιεηνο Σδέκνο

ΑΘΗΝΑ - 2007

2

«…Σν Κξάηνο κεξηκλά γηα ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ εξγαδνκέλσλ, φπσο λφκνο

νξίδεη» (χληαγκα ηεο Διιάδνο, άξζξν 22, παξ. 5)

3

ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ

Δλληνικέρ

ΑΔ Αλψλπκε Δηαηξεία

ΑΜΔΑ Άηνκα Με Δηδηθέο Αλάγθεο

ΑΝ Αλαγθαζηηθφο Νφκνο

Απμ. Αξκελφπνπινο (πεξηνδηθφ)

ΓΓΚΑ Γεληθή Γξακκαηεία Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ

ΓΛΚ Γεληθφ Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο

ΓΔΔ Γίθαην Δπηρεηξήζεσλ & Δηαηξηψλ (πεξηνδηθφ)

ΓΔΚ Γηθαζηήξην Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ

ΓΔΝ Γειηίν Δξγαηηθήο Ννκνζεζίαο (πεξηνδηθφ)

ΓιΓικ Γηνηθεηηθή Γίθε (πεξηνδηθφ)

ΓΟΔ Γηεζλήο Οξγάλσζε Δξγαζίαο

ΓΟΤ Γεκφζηα Οηθνλνκηθή Τπεξεζία

Γ.ΙΚΑ Γειηίνλ ΗΚΑ (πεξηνδηθφ)

ΔΓΚΑ Δπηζεψξεζε Γηθαίνπ Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο (πεξηνδηθφ)

ΔΔ Δπξσπατθή Έλσζε

ΔΔ Δηήζηα Έθζεζε

ΙΚΑ Ίδξπκα Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ

ΚΓΓ Κψδηθαο Γηνηθεηηθήο Γηαδηθαζίαο

ΚπολΓ Κψδηθαο Πνιηηηθήο Γηθνλνκίαο

ΚΤΑ Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε

Ν. Νφκνο

ΝΓ Ννκνζεηηθφ Γηάηαγκα

ΝΠΓΓ Ννκηθφ Πξφζσπν Γεκνζίνπ Γηθαίνπ

ΝΠΙΓ Ννκηθφ Πξφζσπν Ηδησηηθνχ Γηθαίνπ

ΝΚ Ννκηθφ πκβνχιην ηνπ Κξάηνπο

ΟΑΔΓ Οξγαληζκφο Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ

ΟΑΔΔ Οξγαληζκφο Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ

ΟΓΑ Οξγαληζκφο Γεσξγηθψλ Αζθαιίζεσλ

ΠΓ Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα

ηΔ πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο

ηΠ πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε

ςνδΔπιθ πλδηθαιηζηηθή Δπηζεψξεζε(πεξηνδηθφ)

ΣΑΔ Σακείν Αζθάιηζεο Δκπφξσλ

ΣΓΔ Σνπηθή Γηνηθεηηθή Δπηηξνπή

ΣΔΒΔ Σακείν Δπαγγεικαηηψλ θαη Βηνηερλψλ Διιάδνο

ΣΑΤ Σακείν χληαμεο θαη Αζθάιηζεο Τγεηνλνκηθψλ

ΤΑ Τπνπξγηθή Απφθαζε

ΤΔ Τγεηνλνκηθή Δπηηξνπή

ΦΔΚ Φχιιν Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο

Ξενόγλυζζερ

EISS European Institute of Social Security

ILO International Labour Organization

RISS Revue Internationale de Sécurité sociale

4

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ

ειίδα

Πεπίλητη 6

Α. Διζαγυγή 10

Β. Η κοινυνική αζθάλιζη ηυν αςηοαπαζσολοςμένυν και ο Ο.Α.Δ.Δ.

1. Ηζηνξηθή αλαδξνκή 13

2. Ζ θιαδηθή νξγάλσζε ησλ ηακείσλ απηναπαζρνινπκέλσλ 19

3. H δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ θνξέα απηνηειψο απαζρνινχκελσλ 24

4. Ο Οξγαληζκφο Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ (Ο.Α.Δ.Δ.) 25

5. Υξεκαηνδφηεζε θαη Γηνηθεηηθή Οξγάλσζε θνξέσλ απηναπαζρνινπκέλσλ 29

5.1. Πεγέο Υξεκαηνδφηεζεο 29

5.2.Γηνηθεηηθή Οξγάλσζε 35

Γ. Ο πόλορ και η λειηοςπγία ηος ςνηγόπος ηος Πολίηη και ηος Κύκλος

Κοινυνικήρ Πποζηαζίαρ

1. Ο Ρφινο θαη ε Λεηηνπξγία ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε 37

1.1 Πνηνο είλαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε 37

1.2.Ζ απνζηνιή ηνπ ηΠ. 38

1.3. Οξγάλσζε θαη Γνκή ηΠ 38

1.4 Διάρηζην πεξηερφκελν ηεο αλαθνξάο. 40

1.5. Ζ δηαδηθαζία ηεο έξεπλαο 41

1.6. Σν Πεδίν Αξκνδηφηεηαο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε 41

1.7. Ζ θχζε ηεο δηακεζνιαβεηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ηΠ 43

2. Ο ξφινο θαη ε ιεηηνπξγία ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ 46

2.1. Θεκαηηθφ αληηθείκελν θαη Αξκνδηφηεηεο 46

2.2. Γεληθή απνηίκεζε δξαζηεξηφηεηαο ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο 47

3. Πξνβιήκαηα δηνηθεηηθήο δξάζεο ζηελ Κνηλσληθή αζθάιηζε 49

3.1. Πξνβιήκαηα θαηά ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηνπ Γηνηθεηηθνχ δηθαίνπ 49

3.1.1. Διιηπήο ελεκέξσζε 50

3.1.2. Καζπζηεξήζεηο 51

3.1.2α. Καζπζηέξεζε πνπ νδεγεί ζε απψιεηα ηνπ αζθαιηζηηθνχ

δηθαηψκαηνο

52

3.1.2β. Καζπζηέξεζε ζηελ έθδνζε απνθάζεσλ Σνπηθψλ Γηνηθεηηθψλ

Δπηηξνπψλ

53

3.1.3. Παξαβίαζε ησλ αξρψλ ηεο επηείθεηαο θαη ηεο δηθαηνινγεκέλεο

εκπηζηνζχλεο ηνπ δηνηθνχκελνπ

54

3.2. Πξνβιήκαηα ζηελ εξκελεία θαλφλσλ ηνπ θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ

δηθαίνπ

55

3.3 Δπηζηξνθή αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ ρξεκαηηθψλ παξνρψλ 58

Γ. Παποςζίαζη ςποθέζευν κοινυνικήρ αζθάλιζηρ ηος ΟΑΔΔ από ηον Κύκλο

Κοινυνικήρ Πποζηαζίαρ ηος ηΠ

1. Τπαγσγή ζηελ αζθάιηζε 60

1.1. Παξάλνκε ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε 60

5

1.2. Γηθαίσκα ζηελ αζθάιηζε 66

1.3. Γηαδνρηθή αζθάιηζε 67

1.4. Δπηινγή θνξέα αζθάιηζεο. 69

2. Υξεκαηνδφηεζε θνηλσληθήο αζθάιηζεο 71

2.1. Δπηζηξνθή πξνζαπμήζεσλ ζε αζθαιηζκέλν ιφγσ ειιηπνχο ελεκέξσζεο –

Παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο

71

2.2. Παξαθνινχζεζε θαη είζπξαμε εηζθνξψλ απηναπαζρνινπκέλσλ 73

3. Παξνρέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο 75

3.1. Έμνδα θεδείαο 75

3.2. χληαμε ιφγσ ζαλάηνπ 76

3.3. Δπίδνκα ηεηξαπιεγίαο - παξαπιεγίαο 77

4. Οξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο 77

4.1. Καθνδηνίθεζε – Καζπζηέξεζε ζηελ νινθιήξσζε δηαδηθαζηψλ 77

4.2. Καθνδηνίθεζε – Με ρνξήγεζε αληηγξάθσλ ηζνινγηζκνχ ζε αζθαιηζκέλν 79

4.3. Αλαδήηεζε αρξεσζηήησο θαηαβιεζέληνο επηδφκαηνο γάκνπ – Παξαβίαζε

αξρήο ρξεζηήο δηνίθεζεο

79

Γ. ςμπεπάζμαηα - Πποηάζειρ 82

Δ. Παπάπηημα 90

η. Βιβλιογπαθία 101

6

ΠΔΡΙΛΗΦΗ

Ζ παξνχζα εξγαζία εμεηάδεη ηα πξνβιήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο ηνπ

Οξγαληζκνχ Αζθαιίζεσο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ, φπσο πξνθχπηνπλ απφ

αλαθνξέο πνιηηψλ ζηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε.

Ζ εξγαζία ζηεξίδεηαη ζηελ κειέηε θαη επεμεξγαζία: α) ηνπ πθηζηάκελνπ θαη ηνπ

πξνυπάξρνληνο λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ θαη ησλ ζπλνδεπηηθψλ θεηκέλσλ ηνπ λφκνπ

2676/99 κε ηνλ νπνίν ηδξχζεθε ν Ο.Α.Δ.Δ., θαζψο θαη ησλ πξνεδξηθψλ δηαηαγκάησλ

πνπ ηνλ ζπλνδεχνπλ, β) ηεο ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο γ) ηεο

ζρεηηθήο αξζξνγξαθίαο ζε πεξηνδηθά θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ θαη δηνηθεηηθνχ

δηθαίνπ δ) ηηο εηήζηεο θαη εηδηθέο εθζέζεηο ηνπ ηΠ θαη ε) ηηο αλαθνξέο πνιηηψλ πνπ

αθνξνχλ ηνλ ΟΑΔΔ ζηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ.

ην Δηζαγσγηθφ κέξνο ηεο εξγαζίαο πξνζδηνξίδνληαη ηα βαζηθά πξνβιήκαηα

ηνπ θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο ζηελ Διιάδα, γίλεηαη αλαθνξά ζηηο

κεηαξξπζκηζηηθέο πξνζπάζεηεο ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ θαη ηέινο εμεηάδεηαη ν ξφινο

ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε ζε απηή ηελ πξνζπάζεηα.

ην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο παξαηίζεηαη κηα ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή

ζηα ζεκαληηθφηεξα ζηάδηα ηεο εμέιημεο ηνπ ζεζκνχ ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο ησλ

απηναπαζρνινχκελσλ. ’ απηφ ην κέξνο ηεο εξγαζίαο, κειεηάηαη ην πξνεγνχκελν

λνκνζεηηθφ πιαίζην ησλ ζπγρσλεπζέλησλ ηακείσλ (ΣΔΒΔ, ΣΑΔ θαη ΣΑ) θαη ην

ππάξρνλ πνπ ηδξχεη ηνλ ΟΑΔΔ. Δπηπξνζζέησο, εμεηάδεηαη ν ηξφπνο ρξεκαηνδφηεζεο

θαη ε δηνηθεηηθή νξγάλσζε ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο ησλ

απηναπαζρνινπκέλσλ.

ην ηξίην κέξνο ηεο εξγαζίαο ηεο εξγαζίαο κειεηάηαη ν ξφινο θαη ε ιεηηνπξγία

ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε θαη ε ζρέζε ηνπ κε ηε Γεκφζηα Γηνίθεζε . Πην

ζπγθεθξηκέλα, εμεηάδεηαη ν ξφινο ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, ηα

πξνβιήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο πνπ αληηκεησπίδεη θαη παξνπζηάδνληαη

ελδεηθηηθέο πεξηπηψζεηο ηεο ηειεπηαίαο ηξηεηίαο.

ην ηέηαξην κέξνο γίλεηαη κηα παξνπζίαζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ Οξγαληζκνχ

Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ (Ο.Α.Δ.Δ.), πνπ εληφπηζε ν Κχθινο

Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ. θαη εθηείλνληαη ζε φιν ην εχξνο ηνπ ζεζκνχ ηεο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ, νη πνιίηεο

δεηνχλ ηε δηακεζνιαβεηηθή θαη ειεγθηηθή παξέκβαζε ηνπ θχθινπ Κνηλσληθήο

Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ.

7

ην ηειεπηαίν κέξνο ηεο εξγαζίαο παξαηίζεληαη θάπνηα ζπκπεξάζκαηα απφ ηα

ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο πνπ αθνξνχλ ηνλ ΟΑΔΔ θαη

πξνηείλνληαη ελδεδεηγκέλεο ιχζεηο. πγθεθξηκέλεο πξσηνβνπιίεο, φπσο: ε δηελέξγεηα

ζπρλψλ θαη πεξηνδηθψλ ειέγρσλ, ε αληηκεηψπηζε γξαθεηνθξαηηθψλ θαηλνκέλσλ θη ε

απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ, ε επίζπεπζε ηεο νινθιήξσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ γηα

ηελ νπζηαζηηθή ελνπνίεζε ησλ Σακείσλ, ε θσδηθνπνίεζε ηεο λνκνζεζίαο θαη ν

εθζπγρξνληζκφο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ κεραλνγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο ησλ ηακείσλ, ζα

κπνξνχζαλ λα ελζσκαησζνχλ ζε νπνηαδήπνηε κειινληηθή κεηαξξχζκηζε ηνπ

θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο..

Summary

The present study examines the problems of social security in the Social

Security of Self Employed Organisation (O.A.E.E.), as they result from citizens’

complaints submitted to the Greek Ombudsman. The study is separated in five parts

and is supported in the study and treatment of: a) existing and pre-existing legislative

framework and accompanying texts of law, as well as the presidential decrees that

specialise it, of b) relative Bibliography of Social Security, of c) relative articles in

journals of administrative and social security law, of d) annual and special reports of

the Greek Ombudsman and of e) citizens’ complaints submitted to the Department of

Social Protection of the Greek Ombudsman.

In the Introductive part of study is described the significant problems of the

Greek social security system, is determined the reforming efforts made of last years’

period and is examined the role of the Greek Ombudsman in these efforts.

In the second part of analysis is presented a short historical retrospection in the

more important stages following the development of self-employed social security

institution. In this part of work is examined the previous legislative framework of the

incorporated funds (TEVE, TAE and TSA) and the existing one, which determines the

merger of these funds into a new organization (O.A.E.E.). Additionally, is examined

the financing and administrative system of self employed social security

organizations.

The third part of the study presents the role and the operation of the Greek

Ombudsman, as well as its interactions with Public Service. In particular, it

8

determines the role and operation of the Department of the Greek Ombudsman, the

problems of social security that handles through the examination of citizens’

complaints and presents a range of indicative complaints of the last three year period.

In the fourth part becomes a presentation of the problems of social security

concerning O.A.E.E., extending in a wide range, ascertained by the Department of

Social Protection. Through its mediatory and auditing role, the Greek Ombudsman is

trying to confront with these problems.

The last part of the assignment sets out some conclusions arising from the most

important problems of social security that concern OAEE and proposes advisable

solutions. Concrete initiatives, as, the conducting of frequent and periodical audits, the

confrontation of bureaucratic phenomena and the simplification of processes, the

precipitation of completion for the actual unification of Funds, the codification of

legislation and the modernisation of computer operational system of funds, could be

incorporated in any future reform of social security system.

9

ΛΔΞΔΙ – ΚΛΔΙΓΙΑ

Κνηλσληθή αζθάιηζε, Οξγαληζκφο Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ

(Ο.Α.Δ.Δ.), Σακείν Αζθαιίζεσο Δπαγγεικαηηψλ θαη Βηνηερλψλ Διιάδνο (Σ.Δ.Β.Δ.),

Σακείν Αζθαιίζεσο Δκπφξσλ (Σ.Α.Δ.), Σακείν πληάμεσλ Απηνθηλεηηζηψλ (Σ..Α.),

Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, απηναπαζρνινχκελνη,

θνξέαο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ρξεζηή δηνίθεζε, ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε, ηππηθή

αζθάιηζε, θαθνδηνίθεζε.

10

ΔΙΑΓΧΓΗ

Απνηειεί θνηλή δηαπίζησζε φηη ηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο ηεινχλ

ππφ θξίζε ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. ηε ρψξα

καο, εμσηεξηθνί παξάγνληεο πνπ επηδξνχλ αξλεηηθά ζηελ εμέιημε ηεο Κνηλσληθήο

Αζθάιηζεο είλαη:

ε ρξφληα θαηάζηαζε ηεο νηθνλνκίαο καο

Ζ αλεξγία θαη νη λέεο κνξθέο απαζρφιεζεο κε απνηέιεζκα, ηε κείσζε ησλ

ελεξγψλ αζθαιηζκέλσλ θαη ηελ αλαηξνπή ηεο αζθαιηζηηθήο ζρέζεο ζηνπο

Αζθαιηζηηθνχο Οξγαληζκνχο θάησ ηνπ 1 πξνο 4 πνπ ζεσξείηαη ε ειάρηζηε

πγηήο.

Σν δεκνγξαθηθφ πξφβιεκα κε ηε δηπιή ηνπ φςε, ηεο γήξαλζεο ηνπ

πιεζπζκνχ, ηεο ππνγελλεηηθφηεηαο θαη ηεο αχμεζεο ηεο πξνζδνθψκελεο

δηάξθεηαο δσήο.

Ζ αχμεζε ησλ δαπαλψλ πγείαο απφ ηελ αιιαγή ηεο ειηθηαθήο δηάξζξσζεο

αιιά θαη ιφγσ ησλ λέσλ θαξκάθσλ θαη ηερλνινγηθψλ κεζφδσλ ηεο ηαηξηθήο

επηζηήκεο. Οη δαπάλεο πγείαο έρνπλ εθηηλαρζεί ζε δπζζεψξεηα χςε (1,15 ηξηο

πεξίπνπ).

Αιιά θαη άιινη παξάγνληεο ελδνγελείο, φπσο ην νξγαλσηηθφ πξφβιεκα θαζψο

θαη πξφβιεκα νξζνινγηθνχ ηχπνπ ρξεκαηνδφηεζεο επεξεάδνπλ αξλεηηθά ηελ εμέιημε

ηνπ ζεζκνχ. Σν νξγαλσηηθφ πξφβιεκα, ζπλδέεηαη κε ηελ έιιεηςε ζρεδηαζκνχ θαη ηελ

απνπζία αζθαιηζηηθήο ελφηεηαο ζε έλα ζχζηεκα πνιπάξηζκσλ θαη πνιχπινθσλ

αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ κε πνιιαπιέο δξαζηεξηφηεηεο (ζπγρξφλσο θχξηαο,

επηθνπξηθήο αζθάιηζεο, πξφλνηαο θαη αζζελείαο).

Σν γεγνλφο απηφ νδεγεί ζηηο εμήο δηαπηζηψζεηο:

Ο θαηαθεξκαηηζκφο θαη ε πνιππινθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο, ε δηάζπαζή ηνπ

ζε πνιινχο απηφλνκνπο νξγαληζκνχο, δελ επηηξέπνπλ ηελ αλαγλψξηζε ησλ

ζηφρσλ ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη έηζη εκπφδηζαλ, κέρξη ζήκεξα, ηε

δεκηνπξγία πλεχκαηνο θνηλήο αζθαιηζηηθήο αληίιεςεο αθνχ δε δηεπθφιπλαλ

ηελ εηζαγσγή εληαίσλ αξρψλ θαη εληαίσλ ξπζκίζεσλ. Γεγνλφο πνπ νδήγεζε ζε

κεγάιεο αδηθίεο, αληζφηεηεο παξνρψλ – πξνυπνζέζεσλ, δηαθνξνπνηήζεηο ζηε

ρξεκαηνδφηεζε.

11

ηηο κεγάιεο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο απφ ηε ιεηηνπξγία πνιιψλ Γ.. θαη

πνιιψλ θαηαθεξκαηηζκέλσλ θαη αλαπνηειεζκαηηθψλ ππεξεζηψλ.

ηηο ζεκαληηθέο αδπλακίεο επηηειηθνχ ζπληνληζκνχ ησλ κεραλνγξαθηθψλ

ζπζηεκάησλ θαη ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη ζε θαζπζηεξήζεηο

ησλ κεγάισλ έξγσλ κεραλνγξάθεζεο πνπ πξνσζνχληαη.

ηηο κεγάιεο θαζπζηεξήζεηο, πνιιέο θνξέο, γηα ηελ απνλνκή ζπληάμεσλ θαη

ζε κηα ελ γέλεη γξαθεηνθξαηηθή ζπληαμηνδνηηθή δηαδηθαζία θαη ηαιαηπσξία

ηνπ πνιίηε.

ηηο ζεκαληηθέο ειιείςεηο ζε επίπεδν ειεγθηηθψλ κεραληζκψλ

Καζίζηαηαη, ζπλεπψο, αλαπφδξαζηε ε αλάγθε γηα κεηαξξχζκηζε ησλ

θνηλσληθναζθαιηζηηθψλ ζπζηεκάησλ θαη ε νπνία απνηειεί, ηηο ηειεπηαίεο δπν

δεθαεηίεο, ζέκα πςειήο πξνηεξαηφηεηαο ζηελ agenda ηνπ πνιηηηθνχ θαη

επηζηεκνληθνχ δηαιφγνπ, ηφζν ζηνλ επξσπατθφ φζν θαη ζηνλ ειιεληθφ ρψξν. ηελ

Διιάδα, έρεη ήδε δηακνξθσζεί έλαο, κνινλφηη αξθεηά «πεξηνξηζκέλνο», δεκφζηνο

ρψξνο εθπφλεζεο πξνηάζεσλ θαη ζηξαηεγηθψλ, ζπιινγήο θαη αλάιπζεο δεδνκέλσλ,

θαζψο θαη κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνηάζεσλ.

Ζ πξνζπάζεηα πνπ ζπζηεκαηηθά θαηαβάιιεηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα απφ ηνπο

αξκφδηνπο θνξείο γηα ηε κεξηθή κεηαξξχζκηζε θαη βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ

ππεξεζηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, δελ έρεη δπζηπρψο νδεγήζεη ζηα

επηζπκεηά απνηειέζκαηα θαη ζηελ εμάιεηςε βαζηθψλ πξνβιεκάησλ. ηελ «θαξδηά»

ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπο βξίζθεηαη ε έκθαζε ζε κεξηθέο φςεηο ηνπ ππάξρνληνο

ζπζηήκαηνο, παξακεξίδνληαο θπξίσο ηηο εμσζπζηεκηθέο επηδξάζεηο θαη δηαζπλδέζεηο

ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο.

Έλα ηέηνην ξφιν ζηελ κεηαξξπζκηζηηθή πξνζπάζεηα δχλαηαη λα παίμεη ν

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαζψο νθείιεη, φηαλ εληνπίδεη κέζα απφ ηελ θαζεκεξηλή ηνπ

εκπεηξία ζπζηεκηθνχ ραξαθηήξα αδπλακίεο ζηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο

δεκφζηαο δηνίθεζεο, λα ηηο αλαδεηθλχεη πξνθεηκέλνπ λα ζπκβάιεη ζηελ αληηκεηψπηζή

ηνπο. Καη’ απηφλ ηνλ ηξφπν, ε ζπλεηζθνξά ηνπ ζην εζσηεξηθφ ησλ ζπζηεκάησλ

θνηλσληθήο αζθάιηζεο είλαη ζεκαληηθή, απαηηεί φκσο ζπλερή θαη θξηηηθή κειέηε θαη

επεμεξγαζία, ηθαλή λα εκπινπηίζεη ηνλ εζσηεξηθφ πνιηηηθφ θαη επηζηεκνληθφ δηάινγν

θαη λα πξνζαξκνζηεί ζηα εγρψξηα ζεζκηθά, θνηλσληθά θαη νηθνλνκηθά δεδνκέλα.

Έρνληαο ζεζαπξίζεη κηα πινχζηα εκπεηξία απφ ηηο 80.000 ππνζέζεηο πνπ έρεη

ρεηξηζηεί έσο ζήκεξα, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε απνηειεί έλα πξνλνκηαθφ ζεκείν

12

παξαηήξεζεο ησλ αδπλακηψλ ηεο θνηλσληθήο δηνίθεζεο, έλα απζεληηθφ

Παξαηεξεηήξην ηεο Καθνδηνίθεζεο ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Ζ

πξνλνκηαθή απηή ζέζε ππνρξεψλεη ηελ Αλεμάξηεηε Αξρή λα ζπλζέηεη δηαξθψο ηελ

εκπεηξία ηεο, ηδίσο ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο φπνπ δηαπηζηψλεη φηη νη επηπηψζεηο ηεο

θαθνδηνίθεζεο ππεξβαίλνπλ ηελ ζθαίξα ησλ αηνκηθψλ ζπκθεξφλησλ, δηαθπβεχνληαο

πιένλ δσηηθά θνηλσληθά αγαζά. Με ηνλ ηξφπν απηφ κπνξεί λα δψζεη πξνζηηζέκελε

αμία ζε νπνηαδήπνηε αλαδηνξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο.

Ζ ζεζκνζέηεζε ζεκαληηθψλ ξπζκίζεσλ πνπ έγηλε κε ην λ. 2676/99

«Οξγαλσηηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλαδηάξζξσζε ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο»

ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ζπγρψλεπζεο ησλ Σακείσλ Αζθάιηζεο Διεχζεξσλ

Δπαγγεικαηηψλ (Σ.Δ.Β.Δ., Σ.Α.Δ., Σ..Α.) ζε έλα Φνξέα (Ο.Α.Δ.Δ), ππήξμε έλα

ζεκαληηθφ βήκα πξνο ηε ζσζηή θαηεχζπλζε θαη ζα κπνξνχζε λα επηιχζεη πνιιά απφ

ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνληαη ζήκεξα.

Δλ ηνχηνηο, ην ρξνληθφ δηάζηεκα 2000-2006 εθθξεκνχζε ε νινθιήξσζε ηεο

δηαδηθαζίαο γηα ηελ νπζηαζηηθή ελνπνίεζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ Αζθαιηζηηθψλ

Σακείσλ, ζπζζσξεχνληαο, ζχκθσλα κε ηελ εκπεηξία ηνπ ηΠ, πνηθίια πξνβιήκαηα

πνπ αλαδεηθλχνληαη απφ ηηο αλαθνξέο ησλ πνιηηψλ γηα ηνλ ΟΑΔΔ. Δπηπξνζζέησο,

ιακβάλνληαο ππφςε φηη ην πνζνζηφ ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ αλέξρεηαη ζηελ

Διιάδα ζε 36% (πνιχ πςειφηεξν απφ ηνλ κέζν φξν ηεο E.E. (20%)) είλαη πνιχ

ζεκαληηθφ λα θαηαγξαθεί ε εκπεηξία ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ

πάλσ ζηηο επηπηψζεηο πνπ έρεη ε θαθνδηνίθεζε ζε ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο ησλ

επί κέξνπο αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ πνπ απνηεινχλ ηνλ ΟΑΔΔ.

Μηα ηέηνηα πξνζπάζεηα έρεη δηηηή ζεκαζία. Απφ ηελ κηα πιεπξά, ζα ζπκβάιιεη

ζηελ ελίζρπζε ησλ ζηφρσλ θαη ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, πνπ

έρνπλ ζην επίθεληξφ ηνπο ηελ ελίζρπζε ησλ κεραληζκψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη

ηε θξνληίδα γηα ηελ εμαζθάιηζε ελφο πγηνχο, απνηειεζκαηηθνχ θαη βηψζηκνπ

θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο. Παξάιιεια, ζα ζπληείλεη ζηε δηακφξθσζε

πεξηβάιινληνο πγηνχο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη παξαγσγηθφηεηαο ζε

ζπλζήθεο εξγαζηαθήο αζθάιεηαο.

13

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1Ο Η ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΣΧΝ

ΑΤΣΟΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΧΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΜΟ ΑΦΑΛΙΗ

ΔΛΔΤΘΔΡΧΝ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΙΧΝ

1.1 Ιζηοπική Αναδπομή

Ζ εξγαηηθή λνκνζεζία γελλήζεθε ζηα κέζα ηνπ 19νπ

αηψλα ππφ ζπλζήθεο

εθβηνκεράληζεο. Παξάιιεια, ε γέλλεζε ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο,

ζχκθσλα κε ην γεξκαληθφ παξάδεηγκα, επηλνήζεθε γηα κηα θνηλσληθή ηάμε πνπ δνχζε

απνθιεηζηηθά απφ ηελ εξγαζηαθή ηεο δχλακε, ηνπο βηνκεραληθνχο εξγάηεο1 Ζ

γέλλεζε ηνπ ζεζκνχ εμαξηήζεθε απφ νξηζκέλν πιαίζην θνηλσληθψλ ζρέζεσλ

παξαγσγήο, φπσο ε πξνιεηαξηνπνίεζε κεγάισλ νκάδσλ πιεζπζκνχ. Γηα ηνπο

γλσζηνχο ιφγνπο πνπ θαζηζηνχζαλ ηελ ηάμε απηή εχηξσηε θαη πιένλ επηξξεπή ζηε

δπζηπρία, θαζηεξψζεθε ε θνηλσληθνπνίεζε ησλ θηλδχλσλ.

ην ρξνληθφ ζεκείν εθθίλεζήο ηεο, ινηπφλ, ε θνηλσληθή αζθάιηζε ζπλδέζεθε

κε ηελ εηζαγσγή ησλ βηνκεραληθψλ δηαδηθαζηψλ παξαγσγήο θη αθνξνχζε θπξίσο

ηνπο πην «απφθιεξνπο» ησλ βηνκεραληθψλ εξγαηψλ, ηνπο ρακειφκηζζνπο2.

Μεηέπεηηα, ν ζεζκφο επεθηάζεθε ζε φιε ηελ εξγαηηθή ηάμε θαιχπηνληαο θάζε

θαηεγνξία κηζζσηψλ. Άιισζηε, ε θξαηηθή παξέκβαζε γηα ηε δεκηνπξγία ησλ

ππνρξεσηηθψλ θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ δελ απνηεινχζε, θαηά βάζε, παξά ηε

γελίθεπζε ηεο εκπεηξίαο ησλ αιιεινβνεζεηηθψλ ελψζεσλ, δειαδή κηαο κνξθήο

εξγαηηθψλ νξγαλψζεσλ.

Οη ξίδεο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο αλεπξίζθνληαη ζηελ πνιηηηθή εμαζθάιηζεο

ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, «αλάπηπμε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ηνπ θαη πξνζαξκνγήο ηνπ

ζηηο αλάγθεο κηα ηερληθά πην ζχλζεηεο βηνκεραλίαο». Σν βηζκαξθηαλφ κνληέιν

θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ είρε σο απνδέθηε ηελ εξγαηηθή ηάμε θαη απέβιεπε ελ είδεη

«Zückerbrot», ζην λα εκπνδίζεη ιεηηνπξγψληαο πξνιεπηηθά, «ηαο νμείαο ζπγθξνχζεηο

κεηαμχ ησλ θνηλσληθψλ ηάμεσλ»3.

Δξγαηηθή λνκνζεζία θαη θνηλσληθή αζθάιηζε, έρνληαο θνηλή ηζηνξηθή

αθεηεξία, πιαηζηψλνπλ πξνζηαηεπηηθά θάζε κνξθή εξγαζίαο πνπ παξέρεηαη γηα

1 Γηεζλέο Γξαθείνλ Δξγαζίαο, Ζ θνηλσληθή αζθάιεηα. εηξά καζεκάησλ εξγαηηθήο εθπαίδεπζεο,

Αζήλαη, 1965, ζει.24. 2 Κ. Καιαληδφπνπινπ, «Δηζαγσγή εηο ηελ ηζηνξία ησλ ειιεληθψλ θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ», ΔΓΚΑ

ΗΔ΄ (1973), ζει. 3. 3 Α. Ληάθνπ, Δξγαζία θαη Πνιηηηθή ζηελ Διιάδα ηνπ κεζνπνιέκνπ, Αζήλαη, 1993, ζει. 443 θαη 487.

14

ινγαξηαζκφ θάπνηνπ άιινπ. Ζ αζθαιηζηηθή πξνζηαζία απφ ηνπο θνηλσληθνχο

θηλδχλνπο θαζηεξψζεθε σο αληάιιαγκα γηα ηελ εμάξηεζε θαη ηελ απνμέλσζε ηνπ

εξγαδνκέλνπ απφ ηελ εξγαζηαθή ηνπ δχλακε. Δπνκέλσο, ζηελ εμεηαδφκελε δηάθξηζε

εμαξηεκέλεο/ αλεμάξηεηεο εξγαζίαο ππάξρεη ήδε έλαο απαξάθακπηνο ηζηνξηθφο

«εμαλαγθαζκφο»: ζηηο βηνκεραληθέο νηθνλνκίεο, ε αζθαιηζηηθή πξνζηαζία ηεο

κηζζσηήο εξγαζίαο πξνεγήζεθε νηνπδήπνηε αληίζηνηρνπ εγρεηξήκαηνο γηα ηα

αλεμάξηεηα επαγγέικαηα. Οη άιιεο ηάμεηο, πιελ ηεο εξγαηηθήο, δηεθδίθεζαλ πνιχ

αξγφηεξα θαη ραιαξφηεξα ην δηθαίσκα ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, αθνχ κπνξνχζαλ

απφ κφλεο ηνπο λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο ηνπο.

Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ Διιάδα ζρεκαηίζηεθε πάλσ ζηε βάζε ελφο

ζεζκηθνχ πινπξαιηζκνχ. Ο ηζηνξηθφο παξάγνληαο ήηαλ εθείλνο πνπ βάξπλε,

πξσηαξρηθά, ζε κηα ηέηνηα εμέιημε. Δηδηθφηεξα, πεγή ηνπ πινπξαιηζκνχ απηνχ ήηαλ

ε έληαμε ηνπ πξνζηαηεπφκελνπ πξνζψπνπ ζ’ έλα επάγγεικα ή έλαλ θιάδν

δξαζηεξηφηεηαο ή κηα επηρείξεζε. Αλάινγα κε ηελ έληαμή ηνπ, ν εξγαδφκελνο

ππαγφηαλ θαη ζε δηαθνξεηηθφ ηακείν. Μπνξεί ν πινπξαιηζκφο λα ήηαλ αλαγθαία

αθεηεξία ηνπ ζεζκνχ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, απεδείρζε, σζηφζν, ηζηνξηθά ηδηαίηεξα

αλζεθηηθφο ζηηο αζθνχκελεο πηέζεηο γηα ελνπνίεζε.

Έηζη, ε δεκηνπξγία μερσξηζηψλ ηακείσλ γηα θάπνηα επαγγέικαηα πξνεγήζεθε

ηεο «γελίθεπζεο» ηνπ ζεζκνχ4. Δπαγγέικαηα εθηεζεηκέλα ζε ζνβαξνχο θηλδχλνπο

πγείαο θαη αζθάιεηαο, φπσο νη κεηαιισξχρνη, ή φπνπ ην Κξάηνο αλαιάκβαλε ην ίδην

ην ξφιν ηνπ εξγνδφηε5, ή πξνθεηκέλνπ λα δψζεη ψζεζε ζε κηα δξαζηεξηφηεηα, φπσο

ε λαπηηιία, απνηέιεζαλ ηα πξψηα δείγκαηα γξαθήο ηνπ ζεζκνχ. Ζ πνξεία ηεο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζηελ Διιάδα δελ εκθαλίδεη θάπνηα ηδηαίηεξε ηζηνξηθή

πξσηνηππία ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο αλεπηπγκέλεο ρψξεο. Δμειίζζεηαη, θαηά ην κάιινλ

ή ήηηνλ κε αλάινγν ηξφπν. Σν κφλν πνπ ηε δηαθνξνπνηεί, είλαη φηη εκθαλίδεηαη κε κηα

πζηέξεζε ιφγσ ηεο αξγνπνξεκέλεο εθβηνκεράληζεο ηεο ρψξαο6. Ζ πεξηνξηζκέλε

ζπγθέληξσζε θεθαιαίσλ είρε σο απνηέιεζκα ηα ρακειά πνζνζηά κηζζσηήο εξγαζίαο

πνπ κε ηεο ζεηξά ηνπο ήηαλ παξάγνληαο πζηέξεζεο ζηελ αλάπηπμε ηνπ αζθαιηζηηθνχ

ζπζηήκαηνο.

4 Ζ. Θαλέιια, «Ζ θνηλσληθή αζθάιηζηο ελ Διιάδη», Γ.ΗΚΑ ΚΓ΄ (1973), ζει.726.

5 Κ. Καιαληδφπνπινπ, «Δηζαγσγή εηο ηελ ηζηνξία ησλ ειιεληθψλ θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ», ΔΓΚΑ

ΗΔ΄ (1973), ζει. 3 θαη 4. 6 Φ. Υαηδεδεκεηξίνπ, «Ζ ειιεληθή θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ 50ρξνλε πνξεία ηνπ ΗΚΑ», πλδΔπηζ

1987, ζει. 52

15

Ζ θαζηέξσζε ηεο ππνρξεσηηθήο αζθάιηζεο ησλ κηζζσηψλ εκθαλίζηεθε ζε κηα

επνρή εηζξνήο κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνζπαζεηψλ ζην ρψξν ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο. Ζ

θνηλσληθή αζθάιηζε ζρεδφλ δηαδέρζεθε ηελ νηθνδφκεζε ηεο πξψηεο εξγαηηθήο

λνκνζεζίαο πνπ εγθαηλίαζε ε δηαθπβέξλεζε Βεληδέινπ7. Έηζη, ε δηαζηαχξσζε ηεο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο κε ηα πξνδξνκηθά εγρεηξήκαηα εξγαηηθνχ δηθαίνπ ζπλδέζεθε

κε ηελ θαζηέξσζε ησλ πξψησλ κεραληζκψλ θνηλσληθήο ζπλνρήο ζηελ Διιάδα.

Γηα πξψηε θνξά, ε εμαξηεκέλε εξγαζία ζπγθξνηείηαη σο απηφλνκε λνκηθή

θαηεγνξία ζην δίθαην θνηλσληθήο αζθάιηζεο θη αλάγεηαη ζε θξηηήξην ππαγσγήο ζηελ

αζθάιηζε κηζζσηψλ κε ην Ν. 2868/22 «Πεξί ππνρξεσηηθήο αζθαιίζεσο ησλ εξγαηψλ

θαη ηδησηηθψλ ππαιιήισλ». Χζηφζν, ν λφκνο απηφο απέρεη απφ νπνηαδήπνηε

πξνζπάζεηα νξηζκνχ ηνπ κηζζσηνχ. Γηα ηελ αθξίβεηα, ν αλσηέξσ λφκνο κηιά γηα ηελ

αληίπαιε έλλνηα, ηελ απηνηειή απαζρφιεζε, ηελ νπνία απνθιείεη απφ ηελ

ππνρξεσηηθή αζθάιηζε. χκθσλα κε ην άξζξν 1, αζθαιίδεηαη ππνρξεσηηθψο γηα ηελ

πεξίπησζε ησλ αηπρεκάησλ ζηελ εξγαζία, ηνπ ζαλάηνπ, ηνπ γήξαηνο θαη γεληθά ηεο

αληθαλφηεηαο γηα εξγαζία, θάζε πξφζσπν πνπ δελ εξγάδεηαη απηνηειψο ζε

επηρείξεζε ή εξγαζία βηνκεραληθή, βηνηερληθή εκπνξηθή ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ

νηθνδνκηθψλ θαη κεηαθνξηθψλ εξγαζηψλ. Χο κε απηνηειψο εξγαδφκελα πξφζσπα

ζεσξνχληαη νη δεκφζηνη ππάιιεινη, νη εξγάηεο θαη νη ππεξέηεο άλδξεο θαη γπλαίθεο

πνπ παξέρνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο κε αληηκηζζία, αδηάθνξα απφ ηνλ ηξφπν θαλνληζκνχ

ηεο αληηκηζζίαο8. Με ηνλ αλσηέξσ λφκν θαζηεξψλεηαη ε ζεκειηαθή αξρή ηεο

ππνρξεσηηθφηεηαο ηεο αζθάιηζεο γηα ηνπο παξέρνληαο κε απηνηειή εξγαζία

(δηαρξνληθφ ζπζηαηηθφ ηνπ απξφζβιεηνπ ππξήλα ηνπ ζεζκνχ) θαηά ησλ θηλδχλσλ ηεο

αζζέλεηαο, ηεο αλαπεξίαο, ηνπ γήξαηνο θαη ηνπ ζαλάηνπ.

Μεηαπνιεκηθά, ε θνηλσληθή αζθάιηζε απνδεζκεχηεθε – ππφ ηελ επίδξαζε ησλ

ζηφρσλ ηεο Γηαθήξπμεο ηεο Φηιαδέιθεηαο πνπ πηνζεηνχζε κηα επξεία αληίιεςε γηα

ηελ θνηλσληθή αζθάιεηα9 - απφ παιαηφηεξεο εκκνλέο πεξί πξνζηαζίαο κφλν ησλ

εξγαηψλ. ην θχκα ησλ αιιαγψλ, εληάρζεθε θη ε επέθηαζε ηεο ζε πξφζσπα πνπ

εξγάδνληαη γηα δηθφ ηνπο ινγαξηαζκφ, ηνπο αλεμάξηεηνπο επαγγεικαηίεο. Δηδηθφηεξα,

ζηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιεηαο, ε επέθηαζε απηή επηηεχρζεθε δηακέζνπ ηεο

θαζνιηθήο θάιπςεο ηνπ πιεζπζκνχ, δειαδή ηελ εμάπισζε ηεο πξνζηαζίαο ζην

7 Μ. Πεηκεδίδνπ – Σζνπινπβή, Κνηλσληθέο ηάμεηο θαη κεραληζκνί θνηλσληθήο αλαπαξαγσγήο, Αζήλα,

1987, ζει. 260 επ. 8 Θ. Υνχηα, «ηαζκνί ζηελ ηζηνξία ησλ ειιεληθψλ θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ», ΔΓΚΑ ΚΖ΄,1983, ζει.

594. 9 Ν. Valtikos, Droit international du travail, 2ème, Dalloz, Paris, 1983, ζει.73.

16

ζχλνιν ησλ πνιηηψλ10

. Ζ πηνζέηεζε ηεο αξρήο ηεο θαζνιηθφηεηαο ζπληζηνχζε ηε

βαξπζήκαληε ζπκβνιή ηνπ Beveridge ζηε ζχγρξνλε εμέιημε ηνπ ζεζκνχ11

. Ζ ελ

ιφγσ αξρή επεξέαζε θαη ηα βηζκαξθηαλά ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ηα

νπνία ψζεζε ζηε δηεχξπλζε ηνπ θχθινπ ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πξνζψπσλ12

.

Δηδηθφηεξα, ζηα ζπζηήκαηα απηά, ε γελίθεπζε ηεο πξνζηαζίαο έιαβε ρψξα ζηαδηαθά

κε ηε δεκηνπξγία μερσξηζηψλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ γηα φιεο ηηο επαγγεικαηηθέο

θαηεγνξίεο.

Καηά ηηο δεθαεηίεο πνπ έπνληαη ηνπ δεπηέξνπ παγθνζκίνπ πνιέκνπ,

αλαηξέπνληαη, ζηηο επξσπατθέο ρψξεο, νη πξνθαηαιήςεηο ησλ αλεμάξηεησλ

επαγγεικαηηψλ (θαη γεληθά ησλ κεζαίσλ ηάμεσλ) γηα ηα νθέιε ηνπ θνηλσληθνχ

θξάηνπο. Οη δπζθνιίεο θαη ην ελδερφκελν αλέρεηαο έζηξεςαλ θη απηνχο ζηελ

αλαδήηεζε ηεο ζπλδξνκήο ηνπ Κξάηνπο. Δγθαηαιείπνληαο ηνπο ηαμηθνχο εγσηζκνχο

πνπ έηξεθαλ έλα ζπλαίζζεκα απηνλνκίαο, νη απηναπαζρνινχκελνη άξρηζαλ λα

νξγαλψλνληαη ζε αζθαιηζηηθά ζπζηήκαηα13

. Άιισζηε, απέθηεζε ηζρχ απηαπφδεηρηεο

αιήζεηαο ε δηαπίζησζε φηη νη θνηλσληθνί θίλδπλνη κπνξνχλ λα πιήμνπλ θάζε

άλζξσπν θαη γη’ απηφ απαηηείηαη ε νξγάλσζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο γηα φιεο ηηο

επαγγεικαηηθέο νκάδεο θη φινπο ηνπο πνιίηεο.

Ζ εμέιημε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαζηζηά κνλνδηάζηαηε ηελ ηζηνξηθή

εξκελεία πνπ ηνπνζεηεί ηε γέλεζε ηνπ ζεζκνχ ζηελ επζεία ησλ εξγαηηθψλ

δηεθδηθήζεσλ θη εθιακβάλεη ηνπο εξγνδφηεο σο παξάγνληα αληίζηαζεο ζηελ

επέθηαζή ηνπ. Οη ζεκεξηλέο δηαζηάζεηο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο νθείινληαη εμίζνπ

ζε κηα αιιαγή ζηάζεο ηεο κεζαίαο ηάμεο – φπνπ αλήθνπλ ζπλήζσο νη

απηναπαζρνινχκελνη – ε νπνία ζηελ πνξεία ελζηεξλίζηεθε θη ε ίδηα ηηο ηδέεο ηεο

θνηλσληθήο πνιηηηθήο14

. Γειαδή, ε θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ εμέιημή ηεο μεπέξαζε

ηηο αξρηθέο κνλνζήκαληεο αληηπαξαζέζεηο, γηα λα πξνζεηαηξηζηεί ζην ηέινο ην

επξχηεξν ελδηαθέξνλ ησλ θνηλσληθψλ ηάμεσλ. Παξελζεηηθά, αο ζεκεησζεί φηη ε

ηζηνξηθή πξνζέγγηζε πξνζθέξεη έλα κάζεκα ζηνλ επίδνμν κεηαξξπζκηζηή:

10

Υξ. Αγαιιφπνπινπ, Μειέηαη Δξγαηηθνχ Γηθαίνπ θαη Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, η. Β΄, Αζήλαη, 1976,

ζει. 297. 11

G. Perrin, Sècuritè sociale, Rèalitès sociales, Lausanne, 1993, ζει. 55. 12

Κ. Κξεκαιή, Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Αζήλα – Κνκνηελή, 1985, ζει. 27. 13

P. Baldwin, «Les intérêts de classe et l’ Etat protecteur de l’ aprês-guerre en Europe: yne perspective

historique», RISS, 1990, ζει. 275. 14

P. Baldwin, The politics of social solidarity. Class bases of the European Welfare State 1875-1975,

Cambridge University Press, Cambridge, 1990.

17

νπνηαδήπνηε αιιαγή ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε

αλαπφθεπθηα ηηο πξνζδνθίεο θαη ηα ζπκθέξνληα ηεο κεζαίαο ηάμεο.

ηελ Διιάδα, απφ ην κεζνπφιεκν θη έθηνηε επεθηείλεηαη ν ζεζκφο ηεο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο ζηνπο απηναπαζρνινχκελνπο θαη ηα ειεπζέξηα επαγγέικαηα.

πγθεθξηκέλα, απφ ην 1925, νπφηε παξαηεξείηαη κηα λέα ψζεζε ζηε ζχζηαζε

θιαδηθψλ ηακείσλ κηζζσηψλ κε εηδηθνχο λφκνπο (φρη ζηε βάζε ηεο επηρείξεζεο, αιιά

ηνπ επαγγεικαηηθνχ θιάδνπ), αξρίδεη λα νξγαλψλεηαη θη ε αζθάιηζε ησλ απηνηειψο

εξγαδνκέλσλ15

. Σν 1928 ηδξχεηαη ην Σακείνλ πληάμεσο θαη Απηαζθαιίζεσο

Τγεηνλνκηθψλ (Σ..ΑΤ.), αθνινπζεί ην 1929 ην Σακείν Ννκηθψλ (Σ.Ν.), ην 1934

δεκηνπξγείηαη ην Σακείν πληάμεσλ Μεραληθψλ θαη Δξγνιεπηψλ Γεκνζίσλ Έξγσλ

(Σ..Μ.Δ.Γ.Δ.), ην ίδην έηνο ην Σακείν Αζθαιίζεσο Δπαγγεικαηηψλ θαη Βηνηερλψλ

Διιάδνο (Σ.Δ.Β.Δ.)16

θαη ην 1936 ην Σακείνλ Αζθαιίζεσο Δκπφξσλ (Σ.Α.Δ.).

Υαξαθηεξηζηηθή είλαη θη εδψ ε άλαξρε νξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Κάζε

νκάδα απηνηειψο απαζρνινχκελσλ, ζπγθξνηνχκελε ζε νκάδα πίεζεο πξνζπάζεζε λα

νηθνδνκήζεη ην δηθφ ηεο ζπληαμηνδνηηθφ θαζεζηψο θαη λα ην αλαγάγεη ζε πξνλνκηαθφ

κε βάζε ηελ ηξνθνδφηεζή ηνπ κε θνηλσληθνχο πφξνπο17

. Κπξίσο, ηα ηακεία ησλ

επηζηεκφλσλ είλαη εθείλα πνπ βξίζθνληαη πην θνληά ζηελ εμνπζία θη απφ απηή ηελ

άπνςε απνθνκίδνπλ ηελ εχλνηα ηεο. Όζνη ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο βξέζεθαλ εθηφο

ηζρπξψλ νκάδσλ πίεζεο θαιχθζεθαλ απφ ην ΣΔΒΔ. Σν ηακείν απηφ ζπγθέληξσζε

ηνπο επαγγεικαηίεο ρακειψλ εηζνδεκάησλ θαη κεηαηξάπεθε, θαηά θάπνην ηξφπν, ζε

γεληθφ θνξέα αζθάιηζεο ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ.

Οη αληζφηεηεο είλαη εκθαλείο κεηαμχ ησλ θαηεγνξηψλ ησλ

απηναπαζρνινχκελσλ. Δηδηθφηεξα, ηα ηακεία ησλ ειεχζεξσλ επαγγεικαηηψλ αληινχλ

ζεκαληηθνχο θνηλσληθνχο πφξνπο νη νπνίνη ηα επηηξέπνπλ λα δξνπλ κε θαιχηεξνπο

φξνπο βησζηκφηεηαο θαη παξνρψλ. ε νξηζκέλα ηακεία νη ζεζκνζεηεκέλνη θνηλσληθνί

πφξνη απνηεινχλ ηελ θπξηφηεξε πεγή εζφδσλ ηνπο, ελψ ζε άιια βξίζθνληαη ζε

ηδηαίηεξα ρακειά επίπεδα. Έηζη, ι.ρ. νη θνηλσληθνί πφξνη αληηπξνζψπεπαλ (ηε

δεθαεηία ηνπ 60) ζην ΣΜΔΓΔ ην 75% ησλ εζφδσλ ηνπ ηακείνπ , ελψ ζην ΣΔΒΔ ην

15

Υ. Αγαιιφπνπινπ, Κνηλσληθαί Αζθαιίζεηο, Αζήλαη, 1955, ζει. 22. 16

Α. Πεηξφγινπ, «Σξηαθνληαεηία απφ ηεο ελάξμεσο ηεο αζθαιηζηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ Σ.Δ.Β.Δ.»,

ΔΓΚΑ ΗΒ΄ (1970), ζει. 130. 17

Γ. Βαθαιφπνπινπ, «Δμέιημε ηεο ζπληαμηνδνηηθήο πξνζηαζίαο ζηε κεηαπνιεκηθή Διιάδα», ΔΓΚΑ

ΛΔ΄ (1993), ΔΛ. 498 θαη 501.

18

αληίζηνηρν πνζνζηφ αλεξρφηαλ κφιηο ζην 6,7% ησλ εζφδσλ18

. Ζ δηαθνξνπνίεζε απηή

σο πξνο ηνπο θνηλσληθνχο πφξνπο αληαλαθιάηαη θαη ζε επίπεδν παξνρψλ,

επηηείλνληαο ηηο αληζφηεηεο ζηελ παξερφκελε πξνζηαζία. ε ηακεία κε ζεκαληηθνχο

θνηλσληθνχο πφξνπο αληηζηνηρεί, θαηά θαλφλα, θη έλα πςειφηεξν επίπεδν ζπληάμεσλ.

ηε ζχγρξνλε ζπδήηεζε γηα ηελ αλακφξθσζε ηνπ αζθαιηζηηθνχ δεηήκαηνο, ε

θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηψλ δελ απνηέιεζε αληηθείκελν

γφληκσλ πξνηάζεσλ. Σν φιν ζχζηεκα εμαθνινπζεί λα κελ είλαη πξνζαξκνζκέλν

ζηελ ηδηαίηεξε θαηάζηαζή ηνπο. Γε θαίλεηαη λα ζηεξίδεηαη ζε θάπνηεο αξρέο Οη

απαλσηέο λνκνζεηηθέο δηαζηξσκαηψζεηο αιινίσζαλ νπνηαδήπνηε αξρηθή θηινζνθία.

Ζ εθινγίθεπζε θάκθζεθε κε πιάγηνπο ηξφπνπο, φπσο είλαη νη πειαηεηαθέο ζρέζεηο.

Λφγσ απηήο ηεο ζπληερληαθήο δφκεζεο, νπνηαδήπνηε αιιαγή ηνπ ζπζηήκαηνο

ζπλαληά ζνβαξέο αληηζηάζεηο.

Με δεδνκέλε ηελ αχμεζε ηεο απηναπαζρφιεζεο, επηβάιιεηαη επαλαζρεδηαζκφο

ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο πάλσ ζηηο αξρέο ηεο αζθάιηζεο θαη ηεο θνηλσληθήο

αιιειεγγχεο. ηελ πξννπηηθή απηή, πξέπεη λα εμηζσζεί, ηνπιάρηζηνλ γηα ηνλ πξψην

ππιψλα, ην επίπεδν πξνζηαζίαο ησλ αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηψλ κε ην αληίζηνηρν

ησλ κηζζσηψλ. Δίλαη αλαγθαία ε πξνζέγγηζε ησλ θαζεζηψησλ δηακέζνπ κηαο εληαίαο

θχξηαο πξνζηαζίαο. Οη ελδερφκελεο δηαθνξνπνηήζεηο ζα γίλνπλ αξγφηεξα ζ’ έλα

ζπκπιεξσκαηηθφ επίπεδν, κε βάζε ηα επαγγεικαηηθά εηζνδήκαηα.

Ζ πξνζέγγηζε ησλ θαζεζηψησλ ζα ζεκάλεη βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πξνζηαζίαο

ησλ απηνηειψο απαζρνινπκέλσλ. Όζνλ αθνξά ηελ επηβάξπλζε ησλ αζθαιηζκέλσλ,

ζα πξέπεη λα εμαξηεζεί απφ ην πξαγκαηνπνηνχκελν εηζφδεκά ηνπο. Μφλν έηζη είλαη

δπλαηή ε θαζηέξσζε θαη ηεο θάζεηεο αλαδηαλνκήο ηνπ εηζνδήκαηνο (θαη φρη κφλν ηεο

νξηδφληηαο). Απφ ηελ άιιε, δελ απνθιείεηαη έλα κέξνο ηεο εηζθνξάο λα αλαιακβάλεη

θη ν πειάηεο ηνπ αλεμάξηεηνπ επαγγεικαηία. Πάληα φκσο ζε ζρέζε κε κηα

ζπγθεθξηκέλε πξάμε θη φρη γεληθά ππφ ηε κνξθή θνηλσληθψλ πφξσλ. Νέεο κνξθέο

ρξεκαηνδφηεζεο απνκέλεη λα επηλνεζνχλ: ι.ρ. ζπκκεηνρή ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ

εκπνξεπκαηνπνηνχλ ή θάλνπλ ρξήζε ηνπ αλεμάξηεηνπ επαγγεικαηία, θ.α.19

.

Δλ θαηαθιείδη, ε θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηψλ

ραξαθηεξίδεηαη απφ θξαπγαιέεο αληζφηεηεο σο πξνο ηε ρξεκαηνδφηεζε θαη ηηο

18

Γ. σηεξφπνπινπ, «Όςεηο Βαβπισλίαο»: εξκελείεο ηεο κεηαπνιεκηθήο αλάπηπμεο ηνπ θξάηνπο

πξφλνηαο ζηελ Διιάδα, ζην Γ. Βεληέξε – Υ. Παπαζενδψξνπ, Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα.

Πξνθιήζεηο θαη πξννπηηθέο, Αζήλα, 2003, ζει. 117. 19

B. Schulte, «Les reformes des systèmes de la sécurité sociale en Europe», in Rapports au 6ème

Congrès Européen de Droit du Travail et de la Sécurité sociale, Varsovie, 13-19 Sept. 1999, ζει. 257.

19

παξνρέο. Οη δηαθνξνπνηήζεηο απηέο ζηεξνχληαη νπνηαζδήπνηε δηθαηνινγεηηθήο

βάζεο. Γηα ηνλ παξακεξηζκφ ηνπο, πξνθξίλεηαη απφ νξγαλσηηθή άπνςε, ε δεκηνπξγία

ελφο εληαίνπ θνξέα γηα φινπο ηνπο ειεχζεξνπο επαγγεικαηίεο20

. Ζ πξνηεηλφκελε

ελνπνίεζε είλαη ηθαλή φρη κφλν λα εμνκαιχλεη ηηο αληζφηεηεο, αιιά θαη λα

δεκηνπξγήζεη ηελ αλαγθαία βάζε κηαο επξχηεξεο αιιειεγγχεο.

1.2 Η κλαδική οπγάνυζη ηυν ηαμείυν αςηοαπαζσολοςμένυν

Δλψ ζε άιια θξάηε ηεο Δ.Δ. απαληψληαη θαη πεξηπηψζεηο πξναηξεηηθήο

πξφζβαζεο ζηελ αζθάιηζε, ε ππαγσγή ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ, ζην ειιεληθφ

ζχζηεκα είλαη ππνρξεσηηθή απφ ην λφκν21

. Λφγνπ ράξηλ ζηε Γεξκαλία, νη

απηναπαζρνινχκελνη πνπ δελ ππάγνληαη ζε έλα απφ ηα ππάξρνληα θιαδηθά ηακεία,

δελ είλαη ππνρξεσκέλνη λα αζθαιηζηνχλ εθηφο αλ είλαη νηθνλνκηθψο αζζελείο. ε

άιιεο πάιη ρψξεο, ε ππνρξεσηηθή θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ αλεμάξηεησλ

επαγγεικαηηψλ αθνξά κφλν έλα θίλδπλν, φπσο ζηελ Ηηαιία θαη ηελ Απζηξία, φπνπ

αζθαιίδνληαη κφλν γηα ζχληαμε22

.

Ζ πξφζβαζε ησλ ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε

ιακβάλεη ρψξα θάησ απφ δηάθνξα νξγαλσηηθά ζρήκαηα. Με βάζε ηε δηεζλή

εκπεηξία, ε θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ δηαξζξψλεηαη

ζχκθσλα κε κηα απφ ηηο ηξεηο εθδνρέο23

: α) έληαμε ησλ απηναπαζρνινχκελσλ ζ’ έλα

θαζνιηθφ ζχζηεκα θάιπςεο ηνπ νηθνλνκηθά ελεξγνχ πιεζπζκνχ (basic people’s

insurance), αλεμάξηεην απφ ηελ επαγγεικαηηθή βηνγξαθία ηνπ θαζελφο, πνπ

ζηεξίδεηαη ζηελ ηδηφηεηα ηνπ πνιίηε (Μ.Βξεηαλία, Γαλία, Οιιαλδία, Ηξιαλδία). ’

έλα ηέηνην ζχζηεκα, φπνπ ε πξφζβαζε δε ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ επαγγεικαηηθή

δξαζηεξηφηεηα , ε δηάθξηζε αλάκεζα ζηελ εμαξηεκέλε θαη αλεμάξηεηε εξγαζία, αλ

θαη θαίλεηαη λα θζίλεη, δελ απαιείθεηαη ηειείσο, αθνχ εκθαλίδεηαη ζ’ έλα

ζπκπιεξσκαηηθφ επίπεδν, β) χπαξμε ελφο εληαίνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο αζθάιηζεο

γηα φινπο ηνπο ειεχζεξνπο επαγγεικαηίεο, πνπ δελ ηνπο ηαμηλνκεί σζηφζν ζε

επηκέξνπο επαγγεικαηηθέο νκάδεο (Βέιγην, Πνξηνγαιία), γ) δεκηνπξγία εηδηθψλ

ζπζηεκάησλ αζθάιηζεο θαηά θαηεγνξία απηναπαζρνινπκέλσλ (Ηηαιία, Γεξκαλία,

20

Γ. Φεινχ, «Ζ νκαδνπνίεζε ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο», πλδ. Δπηζ., η. 10, 1985, ζει.

38επ. 21

Πξβι. Άξζξν 7 ηνπ Ν.4114/60 γηα ην Σακείν Ννκηθψλ 22

P. Schoukens, “Comparison of the social security law for self-employed persons in the member-

states of the European Union», in IESS Yearbook 1999, ζει. 74. 23

D. Peters - P. Schoukens, “Legal comparison of the social security protection of the self-employed in

the Member states of European Community», in P. Schoukens, «Social protection of the self-employed

in European Union, 1994, ζει. 6.

20

Απζηξία, Ηζπαλία) θαη δ) απαληάηαη θαη ε πξναηξεηηθή θάιπςε ησλ

απηναπαζρνινπκέλσλ. ηελ ηειεπηαία απηή πεξίπησζε, επεηδή ην βάξνο ησλ

εηζθνξψλ είλαη ζεκαληηθφ, νη απηναπαζρνινχκελνη απνθαζίδνπλ ηελ εζεινχζηα

πξνζρψξεζή ηνπο κε βάζε κηα «adverse selection», δειαδή ζηαζκίδνληαο ηνπο

θηλδχλνπο ηνπο24

.

Ζ πξνεγνχκελε ηππνινγία δελ εκθαλίδεη κηα θαζαξφηεηα θαη ζπλνδεχεηαη απφ

πνιιέο απνρξψζεηο. Σέηνηεο ελδηάκεζεο ιχζεηο απνηεινχλ νη πεξηπηψζεηο ηεο

Πνξηνγαιίαο θαη ηεο Φηιαλδίαο. ηελ Πνξηνγαιία φινη νη (ή νη πεξηζζφηεξνη εμ

απηψλ) αλεμάξηεηνη επαγγεικαηίεο κπνξνχλ λα θαιχπηνληαη απφ ην ζχζηεκα ησλ

κηζζσηψλ, αιιά δηαθνξνπνηνχληαη ζην εζσηεξηθφ απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο. Άιινηε

πάιη ηα θαζνιηθά ζπζηήκαηα αθνινπζνχλ κηα επηιεθηηθή θάιπςε ησλ αλεμάξηεησλ

επαγγεικαηηψλ (Πνισλία), κε βάζε έλα εηζνδεκαηηθφ θξηηήξην ή ηελ εγγξαθή ζε έλα

επαγγεικαηηθφ ζχιινγν ή επάγγεικα. Ζ επηινγή γίλεηαη πξνθεηκέλνπ λα

δηαζθαιηζηεί κηα νκνηνγέλεηα κε ηνπο ινηπνχο κηζζσηνχο ή ε δπλαηφηεηα ειέγρνπ25

.

Οη αλσηέξσ νξγαλσηηθέο ιχζεηο δελ είλαη αδηάθνξεο απφ άπνςε επηπέδνπ

πξνζηαζίαο, αιιά ζπλνδεχνληαη απφ ζρεηηθέο δηαθνξνπνηήζεηο. Δηδηθφηεξα,

παξαηεξείηαη φηη εθεί φπνπ νη απηναπαζρνινχκελνη νξγαλψλνληαη ζε εηδηθά

ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο, απνιακβάλνπλ ζπλήζσο κηα πξνζηαζία

κηθξφηεξεο έληαζεο ζε ζρέζε κε ηνπο κηζζσηνχο ηφζν σο πξνο ηνπο θαιππηφκελνπο

θηλδχλνπο φζν θαη πξνο ην επίπεδν ησλ παξνρψλ26

. Αληίζεηα, ζηα θαζνιηθά

ζπζηήκαηα νη δηαθνξέο έρνπλ εμνπδεηεξσζεί, ιφγσ ηεο εληαίαο αληηκεηψπηζεο

κηζζσηψλ θαη απηναπαζρνινπκέλσλ.

Μέρξη πξφζθαηα (Ν. 2676/99), ην ειιεληθφ ζχζηεκα θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ

δελ γλψξηδε ην γεληθφ φξν «απηναπαζρνινχκελνο» ή «ειεχζεξνο επαγγεικαηίαο» σο

ρσξηζηή θαηεγνξία αζθαιηζκέλσλ. Ο φξνο «απηναπαζρνινχκελνη», πνπ

πξνζδηνξίζηεθε ελλνηνινγηθά απφ ην άξζξν 1 παξ.2 ηνπ Ν. 2084/92, είρε

ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εηζαγσγή θνηλψλ ξπζκίζεσλ ζηα θιαδηθά ηακεία ησλ

αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηψλ. Με ην Ν. 2676/99 έρεη αξρίζεη κηα δηαδηθαζία

ελνπνίεζεο ησλ θιαδηθψλ ηακείσλ απηνηειψο απαζρνινπκέλσλ θαη εηδηθφηεξα ηνπ

ΣΔΒΔ, ηνπ ΣΑΔ, ηνπ ΣΑ θαη ηνπ Σακείνπ Πξφλνηαο Ξελνδφρσλ, ζ’ έλαλ εληαίν

νξγαληζκφ ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ, ηνλ ΟΑΔΔ. Ζ δηαδηθαζία ηεο ελνπνίεζεο

24

C. Gillion, et.al. Social Security Pensions. Development and reform, ILO, Geneva, 2000, ζει. 209. 25

C. Gillion, et.al. Social Security Pensions. Development and reform, ILO, Geneva, 2000, ζει. 208. 26

B. Schulte, «Les reformes des systèmes de la sécurité sociale en Europe», in Rapports au 6ème

Congrès Européen de Droit du Travail et de la Sécurité sociale, Varsovie, 13-19 Sept. 1999, ζει. 257.

21

νινθιεξψζεθε κε ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ Οξγαληζκνχ ηνπ ΟΑΔΔ (01/01/2007)

(άξζξν 12 παξ.2 Ν.2676/99), νπφηε δηαιχζεθαλ ηα επηκέξνπο ηακεία θαη νη

αζθαιηζκέλνη ησλ θαηαξγνχκελσλ ηακείσλ, κεηαθέξζεθαλ ζην λέν θνξέα.

Μέρξη ηφηε, ηα πξφζσπα εμαθνινπζνχζαλ λα εγγξάθνληαη θαη λα

εμππεξεηνχληαη απφ ηα αξκφδηα ηακεία αζθάιηζεο (άξζξν 13παξ.1, γ).

Δηδηθφηεξα, ν θχθινο ησλ ππαγφκελσλ ζηα ππφ θαηάξγεζε ηακεία δηακνξθσλφηαλ

σο εμήο:

Α) ην Σακείν Αζθαιίζεσο Δπαγγεικαηηψλ θαη Βηνηερλψλ Διιάδνο (ΣΔΒΔ)

ππάγνληαλ νη άλσ ησλ 18 εηψλ επαγγεικαηίεο θαη βηνηέρλεο πνπ δηαηεξνχζαλ

επαγγεικαηηθή ή βηνκεραληθή ζηέγε27

. Δμάιινπ δελ απνηειεί πξνυπφζεζε ππαγσγήο

ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΣΔΒΔ ε θαηά θχξην επάγγεικα άζθεζε ηεο αζθαιηζηέαο

απαζρφιεζεο νχηε ε δηάξθεηά ηεο νχηε ην χςνο ησλ απνιαβψλ απφ απηή2829

.

Αθφκε ζηελ ππνρξεσηηθή αζθάιηζε ηνπ ΣΔΒΔ ππάγνληαη ηα κέιε ησλ

παξαθάησ εηαηξεηψλ ησλ νπνίσλ ην αληηθείκελν ζπληζηά επάγγεικα απφ ηα

ππαγφκελα ζην ΣΔΒΔ30

: ησλ πξνζσπηθψλ εηαηξεηψλ (νκφξξπζκσλ θαη

εηεξφξξπζκσλ) θαη ησλ Δηαηξεηψλ Πεξηνξηζκέλεο Δπζχλεο. Σα κέιε ηνπ Γηνηθεηηθνχ

πκβνπιίνπ ηεο Α.Δ. ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηνλ θχθιν ησλ αζθαιηζκέλσλ εθφζνλ

είλαη κέηνρνη θαηά 5% ηνπιάρηζηνλ31

. Σα πξνεγνχκελα πξφζσπα αζθαιίδνληαη, φηαλ

δελ θαιχπηνληαη απφ άιιν θνξέα. Οη αθαλείο εηαίξνη δελ ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε

ηνπ ηακείνπ32

– ην αληίζεην ζα κεηέηξεπε ηνλ αθαλή εηαίξν ζε εκθαλή, αθνχ ε

αζθάιηζε απνηειεί κηα κνξθή δεκνζηφηεηαο.

Γηα ην ΣΔΒΔ ππάξρεη έλαο πεξηνξηζκφο ηνπ αζθαιηζηηθνχ ηνπ ρψξνπ, ν νπνίνο

νδήγεζε ζε κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπ. Οη αζθνχληεο επάγγεικα ζε

πφιεηο, ρσξηά ή νηθηζκνχο κε πιεζπζκφ θάησ ησλ 2000 θαηνίθσλ, ζχκθσλα κε ηελ

ηζρχνπζα απνγξαθή, ππάγνληαη ππνρξεσηηθά ζηνλ ΟΓΑ, δηθαηνχκελνη φκσο λα

αζθαιίδνληαη φισο πξναηξεηηθά θαη ζην ΣΔΒΔ33

. ε ζπξξίθλσζε απηή ηείλεη, σζηφζν,

λα αλαηξαπεί. Μεξηθή επέθηαζε ηεο αζθάιηζεο ηνπ ΣΔΒΔ (ΟΑΔΔ) θαη ζε πεξηνρέο

27

Άξζξν 2 παξ. 1 θαη 2 ηνπ Ν. 6364/34). 28

ηΔ 3172/02, ΓηΓηθ 16 (2004), ζει. 506. 29

ηελ αζθάιηζε ηνπ ΟΑΔΔ (ΣΔΒΔ) ππάγνληαη θη νη θπβεξλήηεο επαγγεικαηηθψλ πινίσλ αλαςπρήο

(ηζηηνθφξσλ ή κεραλνθίλεησλ), πνπ νξίδνληαη απφ ην άξζξν 5 ηνπ Ν. 2743/99 θαη δελ είλαη επηβάηεο

(άξζξν 16 παξ. 6 Ν.3232/04). 30

Ν. 1027/80. 31

Οη ηδηνθηήηεο έσο θαη 7 ελνηθηαδφκελσλ δσκαηίσλ εμαηξνχληαη απφ ηελ ππνρξεσηηθή αζθάιηζε ηνπ

ΟΑΔΔ 32

Άξζξν 3 Ν.1027/80. 33

ΣξηκΓηνηθΠξσηΛάξηζαο 787/91, ΔΓΚΑ ΛΔ΄ (1993), ζει.473.

22

θάησ ησλ 2000 θαηνίθσλ έρεη γίλεη κε ην άξζξν 18 παξ.7 ηνπ Ν. 3144/03. χκθσλα

κε ηε δηάηαμε απηή, «Δπαγγεικαηίεο, βηνηέρλεο θαη έκπνξνη πνπ αζθνχλ

επαγγεικαηηθή ή βηνηερληθή ή εκπνξηθή δξαζηεξηφηεηα ζε πφιεηο, ρσξηά ή νηθηζκνχο

θάησ ησλ 2000 θαηνίθσλ ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2001 ππάγνληαη απφ

1.1.2003 ζηελ ππνρξεσηηθή αζθάιηζε ηνπ ΟΑΔΔ, εθφζνλ ν κέζνο φξνο ησλ

εηζνδεκάησλ ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ εηψλ απφ επαγγεικαηηθή ή βηνηερληθή ή

εκπνξηθή δξαζηεξηφηεηα, φπσο πξνθχπηεη απφ ην εθθαζαξηζηηθφ ηεο Γ.Ο.Τ.,

ππεξβαίλεη ην 500πιάζην ηνπ εθάζηνηε ηζρχνληνο εκεξνκηζζίνπ ηνπ αλεηδίθεπηνπ

εξγάηε34

». Δηζάγεηαη, επνκέλσο, έλα εηζνδεκαηηθφ θξηηήξην γηα ηελ ππαγσγή ή κε

ζηελ ππνρξεσηηθή αζθάιηζε ηνπ ΟΑΔΔ ησλ επαγγεικαηηψλ, βηνηερλψλ θαη εκπφξσλ

πνπ αζθνχλ ηε δξαζηεξηφηεηά ηνπο ζε πφιεηο, ρσξηά ή νηθηζκνχο θάησ ησλ 2000

θαηνίθσλ.

Απφ ηελ αζθάιηζε ηνπ ΣΔΒΔ εμαηξνχληαη φζνη επαγγεικαηίεο ππάγνληαη ζε

μερσξηζηνχο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο35

. Πξφθεηηαη γηα δηάηαμε πνπ απνθιείεη ηελ

πνιιαπιή αζθάιηζε φηαλ παξέρεηαη κηα εξγαζία κε πνιιέο ηδηφηεηεο. Έηζη νη

πνιηηηθνί κεραληθνί πνπ αζρνινχληαη κε ηελ αλέγεξζε πνιπθαηνηθηψλ δελ ππάγνληαη

γηα ηε δξαζηεξηφηεηα ηνπο απηή παξαιιήισο θαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΣΔΒΔ. Ζ

αλέγεξζε πνιπθαηνηθηψλ απφ πνιηηηθφ κεραληθφ απνηειεί θαζ’ απηή δξαζηεξηφηεηα

πνπ εκπίπηεη ζηνλ θχθιν ησλ επηζηεκνληθψλ ηνπ ελαζρνιήζεσλ, γηα ηελ νπνία

ππάγεηαη ζηελ ππνρξεσηηθή αζθάιηζε ηνπ ΣΜΔΓΔ. Αλ νη ειεχζεξνη απηνί

επαγγεικαηίεο αζθνχλ παξάιιεια θαη άιιν επάγγεικα απφ ηα ππαγφκελα ζην ΣΔΒΔ

αζθαιίδνληαη ππνρξεσηηθά θαη ζην ελ ιφγσ ηακείν γηα ην επάγγεικα απηφ.

Β) ην Σακείν Αζθαιίζεσο Δκπφξσλ (ΣΑΔ) αζθαιίδνληαλ ηα άλσ ησλ 18 εηψλ

αζθνχληα εκπνξία πξφζσπα, ηα νπνία ππάγνληαη ζην Βηνκεραληθφ, Δπαγγεικαηηθφ ή

Βηνηερληθφ Δπηκειεηήξην, αλεμαξηήησο επηκειεηεξηαθήο θαηάηαμεο36

. Αθφκε ζην

ΣΑΔ αζθαιίδνληαη θαη πξφζσπα πνπ δελ είλαη έκπνξνη, αξθεί λα κελ αζθνχλ

επάγγεικα ππαγφκελν ζηελ αζθάιηζε άιινπ θνξέα. Έηζη, ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΣΑΔ

ππάγνληαη ηα εηεξφξξπζκα κέιε εκπνξηθψλ εηαηξεηψλ, ηα κέιε δηνίθεζεο Α.Δ., νη

νπνίεο έρνπλ σο αληηθείκελν ηελ εκπνξία, κε ζπκκεηνρή άλσ ηνπ 5% ζην εηαηξηθφ

θεθάιαην, ηα κέιε Δ.Π.Δ. κε αληηθείκελν ηελ εκπνξία (αλεμάξηεηα ηδηφηεηαο θαη

34

Ζ ξχζκηζε απηή ηξνπνπνίεζε ην άξζξν 9 παξ.1 θαη 2 ηνπ Ν.3050/02, εηζάγνληαο εληαία ξχζκηζε γηα

επαγγεικαηίεο- βηνηέρλεο –εκπφξνπο θαη απμάλνληαο ην εηζνδεκαηηθφ θξηηήξην. Πξβι. Δγθ. ΟΑΔΔ –

ΣΔΒΔ 54/02, Δπηζεψξεζε Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο (ΗΚΑ), 2003, ζει. 2207. 35

Άξζξν 3 Ν.1027/80, ΣΜΔΓΔ, ΣΑΤ, ΣΑ θ.ά 36

Γ. Φεινχ «Οη απηναπαζρνινχκελνη», ΓΔΝ 50 (1994), ζει.164.

23

ζπκκεηνρήο ζε απηέο). Αθφκε, ην ελ ιφγσ ηακείν θαιχπηεη ηνπο επηρεηξεκαηίεο

ηδησηηθψλ θιηληθψλ θαη ζεξαπεπηεξίσλ πνπ δελ έρνπλ ηελ ηδηφηεηα ηνπ γηαηξνχ37

,

ηνπο επηρεηξεκαηίεο θηλεκαηνγξάθνπ38

θαη ηνπο ρξεκαηηζηέο, αληηθξπζηέο ηνπ

Υξεκαηηζηεξίνπ Αμηψλ Αζελψλ39

Όζνη αζθνχλ βηνκεραλία, έζησ θη αλ δηαηεξνχλ πξαηήξηα ιηαληθήο πψιεζεο

(θαηά κείδνλα ιφγν ζηελ πεξίπησζε ρνλδξηθήο δηάζεζεο), εμαηξνχληαη απφ ηελ

αζθάιηζε ηνπ ΣΑΔ 40

. Οη βηνκήραλνη, ινηπφλ, εμαηξνχληαη ξεηά απφ ηελ ππνρξεσηηθή

αζθάιηζε ηνπ ηακείνπ , ελψ δελ αζθαιίδνληαη θαη ζην ΣΔΒΔ – ε δηάθξηζε αλάκεζα

ζηε βηνκεραλία θαη ηε βηνηερλία εμαξηάηαη απφ ηελ έθηαζε ησλ επελδπκέλσλ

θεθαιαίσλ. Ζ νηθνλνκηθή ηνπο θαηάζηαζε, ηθαλή λα δηαζθαιίζεη ππεξαξθεηά ηελ

απηνπξνζηαζία ηνπο, ζα απνηεινχζε άιινηε έλα εχινγν ιφγν γηα ηελ εμαίξεζή ηνπο.

Χζηφζν, παξακέλεη αδηθαηνιφγεηε ζην ζεκεξηλφ αίηεκα γελίθεπζεο ηεο θάιπςεο θαη

θνηλσληθήο αιιειεγγχεο πνπ δηαγξάθεη ε ζπληαγκαηηθή δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 22

παξ.5. Ζ ππαγσγή ησλ βηνκεράλσλ θαη εθνπιηζηψλ ζην αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα

ππαγνξεχεηαη θχξηα απφ ηελ αλάγθε δηεχξπλζεο ηεο αλαινγηζηηθήο βάζεο

(ζπκπεξίιεςε πξνζψπσλ κε ηθαλφηεηα λα ζπλεηζθέξνπλ ζην ζχζηεκα)41

. Απφ ηελ

αζθάιηζε ηνπ ΣΑΔ εμαηξνχληαη αθφκε, θη νη αζθαιηδφκελνη ζε εηδηθά ηακεία (ΣΑ,

ΣΑΤ, ΣΑΝΠΤ)42

. Ζ εμαίξεζε απηή απνβιέπεη ζηελ απνθπγή πνιιαπιήο αζθάιηζεο

γηα ηελ ίδηα εξγαζία.

Οη έκπνξνη, επαγγεικαηίεο θαη βηνηέρλεο, αλ θαη απνηεινχλ κηα νκνεηδή

επαγγεικαηηθή θαηεγνξία, ζρεκάηηζαλ μερσξηζηά ηακεία, κε πεξαηηέξσ

δηαθνξνπνηήζεηο ζην επίπεδν πξνζηαζίαο, ίζσο ιφγσ ησλ ζηελψλ ηαμηθψλ

αληηιήςεσλ ηνπ κεζνπνιέκνπ, νη νπνίεο πξνθαινχζαλ κηα πφισζε, έλαλ

αληαγσληζκφ αλάκεζα ζην κηθξφ θαη ην κεγάιν θεθάιαην. ηελ πξάμε γελλήζεθαλ

δεηήκαηα νξηνζέηεζεο αλάκεζα ζην ΣΑΔ θαη ην ΣΔΒΔ, γηαηί ν λνκνζέηεο δελ

θαζηέξσζε αληηθεηκεληθά θξηηήξηα. Απφ ηελ άιιε, ην ΣΑΔ επέδεημε ηελ ηάζε λα

νηθεηνπνηεζεί πξφζσπα πνπ είραλ ηελ ηδηφηεηα ηνπ επηρεηξεκαηία θη φρη ηνπ

37

Ν. 403/76 θαη Π.Γ. 668/81 38

Ν.1759/88 39

Ν.1759/88 40

Άξζξν 3 Ν. 403/76, άξζξν 4 Π.Γ. 668/81Βι. ΓΔΝ 44 (1988), ζει. 942. 41

Α. ηεξγίνπ, «Απηναπαζρνινχκελνο θαη κηζζσηφο ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε», Δθδφζεηο άθθνπια,

Αζήλα – Θεζζαινλίθε, 2005, ζει. 38. 42

Γ. Φεινχ, «ΣΔΒΔ θαη ΣΑΔ. Γπν Σακεία πνπ αζθαιίδνπλ νκνεηδείο θαηεγνξίεο», πλδ.Δπηζ. Νν 17,

1986, ζει.66.

24

εκπφξνπ43

. Πξνηάζεθε σο θχξην ζηνηρείν ππαγσγήο, ην κέγεζνο ηεο νηθνλνκηθήο

κνλάδαο – ι.ρ. ζπνπδαηφηεηα εμνπιηζκνχ, φγθνο πσιήζεσλ, θιπ44

. Έηζη ζην ΣΑΔ

ππήρζεζαλ νη ηζρπξφηεξνη επαγγεικαηίεο, ελψ ζην ΣΔΒΔ αζθαιίζηεθαλ νη

κηθξνκεζαίνη45

. Πξάγκαηη, αλάκεζα ζηε βηνηερληθή θαη βηνκεραληθή επηρείξεζε νη

ππάξρνπζεο δηαθνξέο δελ είλαη ηφζν δηαθνξέο γέλνπο, αθνχ ακθφηεξεο

δξαζηεξηνπνηνχληαη ζην ρψξν ηεο κεηαπνίεζεο πξντφλησλ, φζν θπξίσο δηαθνξέο

κεγέζνπο. ηε βηνηερλία δηαηίζεληαη κηθξφηεξα θεθάιαηα, ελψ ζηε βηνκεραλία έρνπλ

επελδπζεί κεγαιχηεξα. Με ηελ ελνπνίεζε ηνπ ΣΑΔ ΚΑΗ ΣΔΒΔ ζηνλ ΟΑΔΔ ζα

απνθεπρζνχλ ζην εμήο φιεο νη δηελέμεηο πνπ πήγαδαλ απφ ηελ νξηνζέηεζε ησλ

ππαγφκελσλ ζηα δπν απηά ηακεία πξνζψπσλ.

Γ) ην Σακείν πληάμεσο Απηνθηλεηηζηψλ (ΣΑ)46

ππάγνληαη (Π.Γ. 669/81): i) νη

ηδηνθηήηεο απηνθηλήησλ Γ.Υ., εθφζνλ έρνπλ ηε ρξήζε θαη εθκεηάιιεπζε απηψλ,

πέξαλ νξηζκέλνπ πνζνζηνχ (αθφκε θη αλ ζπγρξφλσο είλαη νδεγνί απηψλ)47

, ii) νη

έρνληεο ηε ρξήζε θαη εθκεηάιιεπζε απηνθηλήησλ Γ.Υ. κε ζπκβνιαηνγξαθηθή πξάμε,

έζησ θη αλ δελ έρνπλ ηελ θπξηφηεηα κέρξη ηελ απνπιεξσκή ηνπ ηηκήκαηνο, iii) νη

έρνληεο άδεηα εθγπκλαζηή νδεγψλ απηνθηλήησλ, εθφζνλ αζθνχλ απηνπξνζψπσο ην

επάγγεικα απηφ θη είλαη ηδηνθηήηεο εθπαηδεπηηθνχ απηνθηλήηνπ ή δηαηεξνχλ ζρνιή

νδεγψλ, iv) ηα κέιε θη νη κέηνρνη νξγαληζκψλ ή θνηλνπξαμηψλ ή εηαηξεηψλ (εθηφο

Α.Δ.), κε ζθνπφ ηε κεηαθνξά πξνζψπσλ ή πξαγκάησλ κε θφκηζηξν κε απηνθίλεηα

Γ.Υ., νη κέηνρνη Α.Δ. κε ζθνπφ ηε κεηαθνξά πξνζψπσλ ή πξαγκάησλ κε θφκηζηξν κε

απηνθίλεηα Γ.Υ., εθφζνλ είλαη θάηνρνη νλνκαζηηθψλ κεηνρψλ πνπ αληηπξνζσπεχνπλ

πνζνζηφ απηνθηλήηνπ Γ.Υ.48

.

1.3 H δημιοςπγία ενόρ ενιαίος θοπέα αςηοηελώρ απαζσολούμενυν

Με ην Νφκν 2676/99 δε δεκηνπξγήζεθε εμαξρήο έλα εληαίν ηακείν ειεπζέξσλ

επαγγεικαηηψλ. Πεξηζζφηεξν θαζνξίζηεθε κηα δηαδηθαζία, βάζεη λνκνζεηηθψλ

εμνπζηνδνηήζεσλ, πνπ ζα θαηέιεγε ζηελ ψζκσζε ησλ επηκέξνπο ηακείσλ49

.

Πξάγκαηη, ε ζηαδηαθή ελνπνίεζε πξνθχπηεη απφ ην άξζξν 12 ηνπ λφκνπ. Σα ηακεία

43

Γ. Φεινχ, «ΣΔΒΔ θαη ΣΑΔ. Γπν Σακεία πνπ αζθαιίδνπλ νκνεηδείο θαηεγνξίεο», πλδ.Δπηζ. Νν 17,

1986, ζει.66. 44

Γ. Φεινχ, «ΣΔΒΔ θαη ΣΑΔ. Γπν Σακεία πνπ αζθαιίδνπλ νκνεηδείο θαηεγνξίεο», πλδ.Δπηζ. Νν 17,

1986, ζει.74. 45

Κ. Κξεκαιή, Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Αζήλα – Κνκνηελή, 1985, ζει. . 46

Γ. Φεινχ, «Αζθάιηζε απηνθηλεηηζηψλ», ΓΔΝ 45 (1989), ζει. 417 επ. 47

ηΔ 3720/92, ΔΓΚΑ ΛΔ (1993), ζει.381. 48

Αθφκε ζην ΣΑ ππάγνληαη νη ηδηνθηήηεο πνπ θάλνπλ ηε ρξήζε θαη εθκεηάιιεπζε ηξηηξφρσλ

θνξηεγψλ Γ.Υ. 49

Α. Γεδνχιε, «Οξγαλσηηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλαδηάξζξσζε ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο»,

ΓΔΔ 7/1999, ζει. 708.

25

θαηαξγνχληαη φρη απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ, αιιά φπσο ξεηψο νξίδεηαη ζηελ

παξ. 1 ηνπ άξζξνπ 4 απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ Οξγαληζκνχ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ., ν νπνίνο

θαηαξηίζηεθε κε ην Π.Γ. 258/05. Καηά ηε κεηαβαηηθή πεξίνδν, ηα Σακεία πνπ

εληάρζεθαλ ζηνλ Ο.Α.Δ.Δ., εμαθνινπζνχλ λα εθδίδνπλ αηνκηθέο πξάμεηο ππαγσγήο

ζηελ αζθάιηζε θαη απνλνκήο ζπληάμεσλ ή άιισλ παξνρψλ, νη ππεξεζίεο ηνπο

εμαθνινπζνχλ λα ιεηηνπξγνχλ50

, θαζψο επίζεο δηαηεξνχλ ηελ νηθνλνκηθή θαη

ινγηζηηθή ηνπο απηνηέιεηα θαη ηε δηάξζξσζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπο. Απφ ηα

πξνεγνχκελα ζπλάγεηαη φηη σο ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ Οξγαληζκνχ Ο.Α.Δ.Δ. ηα

αλσηέξσ ηακεία εμαθνινπζνχλ λα ππάξρνπλ σο απζχπαξθηα Ννκηθά Πξφζσπα

Γεκνζίνπ Γηθαίνπ θαη νη εθθξεκείο δίθεο κε δηάδηθν ην Σ.Δ.Β.Δ., ην Σ..Α. θαη ην

Σ.Α.Δ. δηεμάγνληαη απφ απηνχο ηνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο51

- κεηά ην πην

πάλσ ρξνληθφ ζεκείν, νπφηε ηα Σακεία ζα έρνπλ θαηαξγεζεί, νη δίθεο ζα

ζπλερίδνληαη πιένλ ρσξίο δηαθνπή απφ ηνλ Ο.Α.Δ.Δ.

Αο ζεκεησζεί φηη κε ηελ ίδξπζε ηνπ ΟΑΔΔ σο γεληνχ θνξέα παξακεξίδεηαη

πιένλ ν ππνθαηάζηαηνο ξφινο ηνπ ΗΚΑ ζηελ αζθάιηζε ησλ αλεμάξηεησλ

επαγγεικαηηψλ. Ζ θαζνιηθή θάιπςε ησλ ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ είρε επηδησρζεί

κε ηε βνήζεηα ηνπ ΗΚΑ – αλ θαη ζηελ πξάμε είρε αηνλήζεη. χκθσλα κε ην άξζξν 8

παξ.4 ηνπ Ν. 1422/84, ην ΗΚΑ ζεσξήζεθε αξκφδηνο θνξέαο γηα ηνπο αλαζθάιηζηνπο,

ειεχζεξνπο επαγγεικαηίεο θαη γηα ην ζθνπφ απηφ, άιισζηε, είρε ηδξπζεί κε ην Π.Γ.

390/84 ν «Κιάδνο απηνηειψο απαζρνινπκέλσλ ειεχζεξσλ θαη αλεμάξηεησλ

επαγγεικαηηψλ» ηνπ ΗΚΑ52

. ην εμήο, κε ην Ν. 2676/99, νη απηνηειψο

απαζρνινχκελνη θαη νη ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο, πνπ ζχκθσλα κε ηηο θείκελεο

δηαηάμεηο δελ είλαη ππνρξεσηηθά αζθαιηζκέλνη ζε άιιν θνξέα θχξηαο αζθάιηζεο

(άξζξν 3 παξ.4) επαλέξρνληαη ζην θπζηθφ ηνπο θνξέα ηνλ ΟΑΔΔ.

1.4. Ο Οπγανιζμόρ Αζθάλιζηρ Δλεςθέπυν Δπαγγελμαηιών (Ο.Α.Δ.Δ.)

Ο Ν.2676/99 δελ νξίδεη επαθξηβψο ηα αζθαιηδφκελα πξφζσπα ζηνλ ΟΑΔΔ.

Απηά πξνζδηνξίδνληαη κε αλαθνξά ζηνλ θχθιν αζθαιηζκέλσλ ησλ ππφ θαηάξγεζε

ηακείσλ. Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ην άξζξν 3 παξ.1, ζηελ αζθάιηζε ηνπ ελ ιφγσ

Οξγαληζκνχ ππάγνληαη ππνρξεσηηθά ηα πξφζσπα, πνπ αζθνχλ επάγγεικα ππαγφκελν

ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΣΑΔ, ηνπ ΣΔΒΔ, ηνπ ΣΑ, ην ηαθηηθφ πξνζσπηθφ ηνπ ΣΑ,

θαζψο θαη νη μελνδφρνη ησλ νπνίσλ ε επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα έρεη αξρίζεη

50

Άξζξν 13 παξ.1 πεξ. α΄ θαη β΄ 51

ηΔ 274/04, ΔΓΚΑ ΜΣ΄(2004), ΔΛ. 912 (913). 52

Κ. Κξεκαιή, Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Αζήλα – Κνκνηελή, 1985, ζει 117.

26

κεηά ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ53

.Όζνλ αθνξά ηνπο μελνδφρνπο ησλ νπνίσλ ε

επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα έρεη αξρίζεη πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ,

ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΟΑΔΔ πξναηξεηηθά. Δπνκέλσο, δηαηεξνχληαη νη

επηκέξνπο πξνυπνζέζεηο, φπσο απηέο εξκελεχηεθαλ, γηα ηελ ππαγσγή ζηα

ελνπνηεκέλα ηακεία, αθφκε θαη κεηά ηελ θαηάξγεζή ηνπο κε ηελ θαηάξηηζε ηνπ

Οξγαληζκνχ ηνπ ΟΑΔΔ54

. Καηά βάζε, δεκηνπξγείηαη έλαο γεληθφο θνξέαο αζθάιηζεο

αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηψλ κε θιαδηθή ζχλζεζε, εληνχηνηο ε επσλπκία ηνπ ΟΑΔΔ,

πνιχ επξχηεξε ηεο παξνχζαο ζχλζεζήο ηνπ, πξντδεάδεη κηα δπλακηθή, κηα ηάζε

δηεχξπλζεο θαη ζε άιια θιαδηθά ηακεία αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηψλ55

.

Ζ ελνπνίεζε ηνπ ΣΔΒΔ, ηνπ ΣΑΔ θαη ηνπ ΣΑ ζ’ έλα Σακείν ειεπζέξσλ

επαγγεικαηηψλ απνηειεί έλα απνθαζηζηηθφ βήκα πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο

εθινγίθεπζεο ηεο νξγάλσζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Ζ δηαηήξεζε

ρσξηζηψλ ηακείσλ γηα ηνπο εκπφξνπο, επαγγεικαηνβηνηέρλεο θαη ηνπο

απηνθηλεηηζηέο, κε δηαθνξέο ζηελ παξερφκελε πξνζηαζία, δελ ήηαλ θνηλσληθά,

νηθνλνκηθά, ηζηνξηθά ή λνκηθά απνδεθηή. Βέβαηα, θάζε ελνπνίεζε ηακείσλ κε

δηαθνξεηηθφ επίπεδν πξνζηαζίαο ζέηεη ην εμήο ζπλαθφινπζν εξψηεκα: πξνο πνηα

θαηεχζπλζε ζα πξέπεη λα επηρεηξεζεί ε ελνπνίεζε; Οη δηαθνξέο ζα εμνκαιπλζνχλ

πξνο ην αλψηεξν ή πξνο ην θαηψηεξν επίπεδν ή ελδερνκέλσο ζα βξεζεί κηα κέζε

νδφο;

Με ην Ν.2676/99 γηα ηελ «νξγαλσηηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλαδηνξγάλσζε ησλ

θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο» πξνβιέπεηαη έλαο λένο Οξγαληζκφο Αζθάιηζεο

Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ (Ο.Α.Δ.Δ.), ζηνλ νπνίν εληάζζνληαη ην ΣΔΒΔ, ην ΣΑΔ,

ην ΣΑ, θαζψο θαη νη μελνδφρνη, αζθαιηζκέλνη ηνπ Σακείνπ Πξφλνηαο Ξελνδφρσλ,

ησλ νπνίσλ ε επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα αξρίδεη κεηά ηελ ηζρχ ηνπ λφκνπ. Έηζη,

δεκηνπξγείηαη ζηε ζέζε ησλ σο άλσ ηακείσλ έλαο λένο Οξγαληζκφο κε δηεπξπκέλε

αζθαιηζηέα νκάδα. Ο Οξγαληζκφο θαιχπηεη ηνπο θηλδχλνπο γήξαηνο, αλαπεξίαο,

ζαλάηνπ, αζζελείαο θαη εξγαηηθνχ αηπρήκαηνο ηφζν ησλ άκεζα αζθαιηζκέλσλ φζν

θαη ησλ πξνζηαηεπφκελσλ κειψλ ηνπο.

ην λέν Οξγαληζκφ αζθαιίδνληαη φια ηα πξφζσπα πνπ αζθνχλ επάγγεικα

ππαγφκελν κέρξη ζήκεξα ζηελ αζθάιηζε ησλ ΣΔΒΔ, ΣΑΔ θαη ΣΑ. Απφ ηελ έλαξμε

ηζρχνο ηνπ Οξγαληζκνχ, άιισζηε, πξνβιέπεηαη φηη θάζε δήισζε θπζηθνχ ή λνκηθνχ

53

Δγθ. ΣΔΒΔ 8/99, ΔΓΚΑ ΜΑ΄ (1999), ζει. 733. 54

Άξζξν 12, παξ.2 ηνπ Ν. 2676/99. 55

Α. ηεξγίνπ, «Απηναπαζρνινχκελνο θαη κηζζσηφο ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε», Δθδφζεηο άθθνπια,

Αζήλα – Θεζζαινλίθε, 2005, ζει. 55.

27

πξνζψπνπ πξνο ηηο Γ.Ο.Τ. γηα ηελ έλαξμε αζθήζεσο επαγγέικαηνο πξέπεη λα

ζπλνδεχεηαη ππνρξεσηηθά απφ βεβαίσζε ηνπ ΟΑΔΔ φηη ν δειψλ ππέβαιε

απνγξαθηθή δήισζε αζθάιηζεο.

Όζνλ αθνξά ηνπο λένπο αζθαιηζκέλνπο, δειαδή ηνπο αζθαιηζκέλνπο γηα

πξψηε θνξά απφ 1-1-93 θαη εθεμήο, δε δεκηνπξγνχληαη ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα

ελαξκφληζεο ησλ επηκέξνπο θαζεζηψησλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν Ν.2676/99 αθνινπζεί

ηε θηινζνθία ηεο δηάθξηζεο ησλ αζθαιηζκέλσλ ζε παιαηνχο θαη λένπο. Όινη φζνη

εηζήιζαλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία απφ 1-1-93 θαη εθεμήο ζπλερίδνπλ λα

θαιχπηνληαη απφ ηνπο εληαίνπο θαλφλεο πνπ πξνβιέπνληαη απφ ην Ν. 2084/92 σο

πξνο ηελ θαηαβνιή εηζθνξψλ, ηηο αζθαιηζηηθέο θαηεγνξίεο, ηηο πξνυπνζέζεηο

ζπληαμηνδφηεζεο, ηνλ ηξφπν ππνινγηζκνχ ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ παξνρψλ. Δπνκέλσο,

ελδηαθέξεη θπξίσο ε ηχρε ησλ κέρξη 31-12-92 αζθαιηζκέλσλ ησλ ελνπνηεκέλσλ

ηακείσλ.

Ο ρξφλνο αζθάιηζεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα θαηαξγνχκελα Σακεία, ν

ρξφλνο πνπ έρεη αλαγλσξηζηεί θη εμαγνξαζηεί σο ζπληάμηκνο, θαζψο θαη ν ρξφλνο πνπ

δηαλχεηαη ή αλαγλσξίδεηαη απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ απηνχ θαη κέρξη ηελ

έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ ΟΑΔΔ, ζεσξείηαη φηη έρεη δηαλπζεί ζηελ αζθάιηζε ηνπ

Οξγαληζκνχ απηνχ. ε φζνπο ζεκειηψλνπλ δηθαίσκα ζην κεηαβαηηθφ ζηάδην κέρξη λα

εθδνζεί ην Καηαζηαηηθφ ηνπ Οξγαληζκνχ, ζα εθαξκφδνληαη νη θαηαζηαηηθέο

δηαηάμεηο ησλ Σακείσλ ηνπ ΣΔΒΔ, ηνπ ΣΑΔ θαη ηνπ ΣΑ, αλάινγα πνπ αζθαιίδεηαη

ν δηθαηνχρνο. Μεηά ηελ έθδνζε ηνπ Καηαζηαηηθνχ ηνπ Οξγαληζκνχ, ε ζεκειίσζε

ησλ δηθαησκάησλ ζα δηέπεηαη απφ ηηο λέεο δηαηάμεηο.

Αθφκε θαη κεηά ηελ έθδνζε ηνπ Καηαζηαηηθνχ ηνπ Οξγαληζκνχ56

, ζα έρνπλ νη

αζθαιηζκέλνη νη νπνίνη ζα ζεκειηψζνπλ ζπληαμηνδνηηθφ δηθαίσκα εληφο κεηαβαηηθνχ

δηαζηήκαηνο ηξηψλ εηψλ απφ ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ, ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμνπλ γηα

ηε ζπληαμηνδφηεζε ηνπο (πξνυπνζέζεηο ζπληαμηνδφηεζεο, ηξφπνο ππνινγηζκνχ ηεο

ζχληαμεο θαη ρνξεγνχκελα επηδφκαηα) αλάκεζα ζηελ εθαξκνγή ησλ θαη’ ηδίαλ

θαηαζηαηηθψλ δηαηάμεσλ ησλ θαηαξγνχκελσλ Σακείσλ θαη ησλ θαηαζηαηηθψλ

δηαηάμεσλ ηνπ Οξγαληζκνχ. Απηφ ην δηθαίσκα επηινγήο θξίζεθε αλαγθαίν γηα λα

επηηεπρζεί ε νκαιή κεηάβαζε απφ ην παιηφ ζην λέν θαζεζηψο. Γεληθά, κε ην λέν

αζθαιηζηηθφ θαζεζηψο δε ζίγνληαη ηα αζθαιηζηηθά δηθαηψκαηα ησλ αζθαιηζκέλσλ

ησλ Σακείσλ πνπ ελνπνηνχληαη: ή δηαηεξνχληαη (ΣΔΒΔ, ΣΑΔ) ή βειηηψλνληαη (ΣΑ).

56

Π.Γ. 258/05 θαη 154/06.

28

Σα θαηψηαηα φξηα ζχληαμεο ηνπ ΣΔΒΔ, φπσο απηά δηακνξθψλνληαη θάζε θνξά κε ηηο

ρνξεγνχκελεο απμήζεηο, νξίδνληαη σο ηα θαηψηαηα φξηα ηνπ λένπ θνξέα. Ζ πξφβιεςε

απηή ζα νδεγήζεη ζε κηα βειηίσζε ηεο ζέζεο ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπ ΣΑ – πνπ

ειάκβαλαλ ηα ρακειφηεξα, θαηά ηε ζηηγκή ηεο ελνπνίεζεο, θαηψηαηα φξηα. Βέβαηα

ζα κπνξνχζαλ λα νξηζηνχλ σο θαηψηαηα φξηα ζχληαμεο ηα πςειφηεξα φξηα ηνπ ΣΑΔ.

Απηφ φκσο έρεη κεηαηεζεί ζην κέιινλ. Έρεη απνκείλεη σο ηειηθφο ζηφρνο ηεο εληαίαο

δηνίθεζεο ε πινπνίεζε ηνπ ζηαδίνπ ελαξκφληζεο ησλ θαηψηαησλ νξίσλ πξνο εθείλα

ηνπ ΣΑΔ.

πλίζηαηαη θιάδνο Τγεηνλνκηθήο Πεξίζαιςεο ζηνλ ΟΑΔΔ ζηνλ νπνίν

ππάγνληαη ππνρξεσηηθά νη αζθαιηζκέλνη ζην ΣΔΒΔ, ην ΣΑΔ, νη Ξελνδφρνη ησλ

νπνίσλ ε επηρεηξεκαηηθή δξάζε αξρίδεη κεηά ηελ έλαξμε ηζρχνο ηνπ λφκνπ, θαζψο

θαη ηα κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ησλ αλσηέξσ θαηεγνξηψλ. Με ηελ Απνθ. 35/1385/99

Τπ. Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ εγθξίζεθε ν Καλνληζκφο ηνπ Κιάδνπ

Τγείαο ηνπ ΟΑΔΔ. Γεληθά, ν ελ ιφγσ Καλνληζκφο βειηηψλεη ζε θάπνηα ζεκεία ηε

λνζνθνκεηαθή θαη εμσλνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε ησλ αζθαιηζκέλσλ ησλ

ελνπνηεκέλσλ Σακείσλ (λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε ζε θαιχηεξε ζέζε ζηα θξαηηθά

λνζνθνκεία θαη ηηο ζπκβεβιεκέλεο ηδησηηθέο θιηληθέο, νδνληηαηξηθή πεξίζαιςε, θ.α).

Με ηελ ελνπνίεζε ηνπ Κιάδνπ αζζελείαο, νη αζθαιηζκέλνη ηνπ ΣΑΔ απνιακβάλνπλ

πιένλ αλνηθηήο πξσηνβάζκηαο ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο, πνπ δελ

πξνβιεπφηαλ απφ ηε λνκνζεζία ηνπ Σακείνπ ηνπο.

Οη πην επλνεκέλνη απφ ην λέν Σακείν θαίλεηαη λα είλαη νη αζθαιηζκέλνη θη νη

ζπληαμηνχρνη ηνπ ΣΑ, αθνχ ήηαλ εθείλνη κε ην ρακειφηεξν επίπεδν πξνζηαζίαο. Γη’

φινπο ηνπο άιινπο, ην επλντθφ απνηέιεζκα ηεο ελνπνίεζεο εληνπίδεηαη θπξίσο ζηε

δεκηνπξγία ελφο κεγάινπ Σακείνπ (ηξίην θαηά ζεηξά κεηά ην ΗΚΑ θαη ηνλ ΟΓΑ) κε

πεξίπνπ 850.000 αζθαιηζκέλνπο θαη 220.000 ζπληαμηνχρνπο. Ο «λφκνο ησλ κεγάισλ

αξηζκψλ», ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηεο αζθάιηζεο, εγγπάηαη ηε βησζηκφηεηα ηνπ

ζπζηήκαηνο. Ζ ζρέζε αζθαιηζκέλσλ πξνο ζπληαμηνχρνπο ζα απνθαηαζηαζεί ζην

φξην επηβίσζεο θάζε ζπζηήκαηνο, δειαδή ην 4:1. Σν λέν ηακείν έρεη κηα δπλακηθή

πεξαηηέξσ γηγάλησζεο, γηαηί πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα ππαγσγήο ζηελ αζθάιηζή

ηνπ θη άιισλ επαγγεικάησλ. Σέηνηα επαγγέικαηα είλαη ησλ απηνηειψο

απαζρνινχκελσλ ή ειεχζεξσλ επαγγεικαηηψλ πνπ δελ είλαη ππνρξεσηηθά

αζθαιηζκέλνη ζε άιιν θνξέα θχξηαο αζθάιηζεο.

29

1.5.Υπημαηοδόηηζη και Γιοικηηική Οπγάνυζη θοπέυν αςηοαπαζσολοςμένυν

1.5.1. Πεγέο Χξεκαηνδόηεζεο

Χο ζχζηεκα ρξεκαηνδφηεζεο ρξεζηκνπνηείηαη θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ

Ο.Α.Δ.Δ. ην δηαλεκεηηθφ. ηεξίδεηαη θπξίσο ζε εηζθνξέο ησλ ίδησλ ησλ

αζθαιηζκέλσλ, ρσξίο λα απνθιείεηαη ε πξφβιεςε εξγνδνηηθψλ εηζθνξψλ. Παξά ηε

ζπλήζε κνλνκεξή επηβάξπλζε ησλ αζθαιηζκέλσλ, ε ρξεκαηννηθνλνκηθή βάζε ησλ

θνξέσλ απηναπαζρνινχκελσλ (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ΟΑΔΔ) εκθαλίδεηαη

ζρεηηθά δηεπξπκέλε57

. Απηή εληζρχεηαη κε ζεκαληηθνχο θνηλσληθνχο πφξνπο, ελψ κε

ην λ. 2084/92 επεθηάζεθε ζηνπο απηναπαζρνινχκελνπο ν ζεζκφο ηεο ηξηκεξνχο

ρξεκαηνδφηεζεο.

Α. Δηζθνξέο αζθαιηζκέλωλ

ηελ πεξίπησζε ηνπ Οξγαληζκνχ Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ, νη

ίδηνη νη αζθαιηζκέλνη επηβαξχλνληαη κε νιφθιεξν ην πνζφ ηεο εηζθνξάο θη φρη κε

κέξνο απηήο , φπσο ζπκβαίλεη κε ηνπο κηζζσηνχο. Δπίζεο, δελ ππάξρεη ζηαζεξφο

κηζζφο, γηα λα είλαη δπλαηφο ν ππνινγηζκφο ησλ εηζθνξψλ επί ησλ απνδνρψλ σο

πνζνζηνχ απηψλ, αιιά, ρξεζηκνπνηείηαη κηα πιαζκαηηθή βάζε (αζθαιηζηηθέο

θαηεγνξίεο), ελψ ην δεινχκελν θνξνινγεηέν εηζφδεκα ηνπ αλεμάξηεηνπ

επαγγεικαηία νδεγεί ζε θάπνηεο δηαθνξνπνηήζεηο

Πξνθαλψο, ν θαζνξηζκφο ηεο βάζεο ππνινγηζκνχ ησλ εηζθνξψλ ησλ

απηναπαζρνινπκέλσλ δελ είλαη κηα νπδέηεξε επηινγή. πκππθλψλεη ιηγφηεξν ή

πεξηζζφηεξν ηε βνχιεζε γηα αλαδηαλεκεηηθά απνηειέζκαηα. Γεληθά νη αζθαιηζηηθέο

εηζθνξέο ησλ απηνηειψο απαζρνινπκέλσλ βξίζθνληαη ζε αλαληηζηνηρία κε ην

πξαγκαηηθφ ηνπο εηζφδεκα κε ζπλέπεηα λα ζπξξηθλψλεηαη ε έθηαζε ηεο παξερφκελεο

πξνζηαζίαο.

Οη εηζθνξέο ζηελ αζθάιηζε ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ ξπζκίδνληαη

δηαθνξεηηθά γηα ηνπο αζθαιηζκέλνπο κέρξη 31.12.1992 απ’ φηη ηζρχεη γηα εθείλνπο

πνπ αζθαιίζηεθαλ γηα πξψηε θνξά απφ 1.1.93 θαη εμήο. Γηα ηελ πξψηε θαηεγνξία,

ηνπο αζθαιηζκέλνπο κέρξη 31.12.1992, ζην ΣΔΒΔ θαη ην ΣΑΔ νη εηζθνξέο νξίδνληαη

κεληαίσο ζε απφιπηα πνζά πνπ δηαθνξνπνηνχληαη αλάινγα κε ηελ αζθαιηζηηθή

θαηεγνξία ζηελ νπνία έρεη θαηαηαγεί ν αζθαιηζκέλνο – ηα πνζά απηά

αλαπξνζαξκφδνληαη κε ππνπξγηθέο απνθάζεηο, ζπλήζσο, θαηά δηαθξηηηθή επρέξεηα

ηεο δηνίθεζεο. Δηδηθφηεξα, ζην ΣΔΒΔ πξνβιέπνληαη δέθα αζθαιηζηηθέο ηάμεηο. Ο

57

P. Schoukens, “Comparison of the social security law for self-employed persons in the member-

states of the European Union», in IESS Yearbook 1999, ζει. 77.

30

απνγξαθφκελνο θαηαηάζζεηαη ζηε Γ΄ αζθαιηζηηθή θαηεγνξία θη έπεηηα φηαλ ην

εηήζην εηζφδεκα πνπ έρεη δειψζεη ζηελ εθνξία , ππεξβαίλεη έλα φξην, ππάγεηαη

ππνρξεσηηθά ζηε Σ΄ θαηεγνξία58

. Οη απηναπαζρνινχκελνη κπνξνχλ λα επηιέμνπλ

θαιχηεξε πξνζηαζία, θαηαβάιινληαο ηηο εηζθνξέο κηαο αλψηεξεο θιάζεο. Γελ

ππάξρεη, φκσο, ζρέζε αλάκεζα ζην χςνο ηνπ εηζνδήκαηνο θαη ηηο εηζθνξέο: ζε

κεδεληθφ εηζφδεκα, αληηζηνηρεί ε ειάρηζηε εηζθνξά. Γηα ην ΣΑΔ ηζρχνπλ κφλν πέληε

αζθαιηζηηθέο θαηεγνξίεο απφ ηηο νπνίεο δχλαληαη λα επηιέμνπλ νη απνγξαθφκελνη ζην

ηακείν59

.

Ο λνκνζέηεο θαζηέξσζε γηα ηνπο λένπο (απφ 1-1-93) απηναπαζρνινπκέλνπο ηελ

αξρή ηεο ίζεο επηβάξπλζεο, δειαδή εληαία πνζνζηά εηζθνξψλ. Σα πνζνζηά εηζθνξψλ

είλαη εληαία φρη κφλν γηα φινπο ηνπο απηναπαζρνινπκέλνπο, αιιά θαη γεληθφηεξα γηα

φινπο ηνπο αζθαιηζκέλνπο, αλεμάξηεηα κηζζσηήο ή κε θχζεο ηεο εξγαζίαο ηνπο.

Έηζη, ε θαζηέξσζε, γηα ηνπο λένπο αζθαιηζκέλνπο, εληαίσλ ζπληαμηνδνηηθψλ

θαλφλσλ ζπλνδεχηεθε απφ ην αλαγθαίν ζχζηνηρφ, ηε ζέζπηζε εληαίαο ζπκκεηνρήο

ζηε ρξεκαηνδφηεζε. χκθσλα κε ην άξζξν 22 παξ. 1 ηνπ Ν. 2084/92, ην πνζνζηφ

εηζθνξάο ζηνπο θνξείο θχξηαο αζθάιηζεο απηναπαζρνινχκελσλ , γηα ηνλ θιάδν

θχξηαο ζχληαμεο, νξίδεηαη ζε 30% επί ηνπ πνζνχ ησλ αζθαιηζηηθψλ θαηεγνξηψλ θαη

βαξχλεη θαηά 20% ηνπο ίδηνπο θαη θαηά 10% ην Κξάηνο. Ζ επηβάξπλζε είλαη αλάινγε

εθείλεο πνπ ηζρχεη γηα ηνπο κηζζσηνχο, αιιά βέβαηα εθεί ην 20% επηκεξίδεηαη κεηαμχ

εξγνδφηε θαη εξγαδνκέλνπ60

.

Δπεηδή ε εμαθξίβσζε ησλ απνδνρψλ ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ είλαη δπζρεξήο,

θαζηεξψζεθε, γηα ηελ σο άλσ θαηεγνξία ησλ αζθαιηζκέλσλ (1-1-93), έλαο θνηλφο

ηεθκαξηφο ηξφπνο ππνινγηζκνχ ησλ εηζθνξψλ πνπ ζηεξίδνληαη ζε ηεθκαξηέο

απνδνρέο, γηα φια ηα ηακεία ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ61

. Δηδηθφηεξα, γηα ηελ

θαηαβνιή ησλ κεληαίσλ εηζθνξψλ, ην ΠΓ 258/05 «Καηαζηαηηθφ ηνπ Οξγαληζκνχ

Αζθάιηζεο Διεχζεξσλ Δπαγγεικαηηψλ (Ο.Α.Δ.Δ.)» πεξηιακβάλεη δηαηάμεηο πνπ

αθνξνχλ παιαηνχο αζθαιηζκέλνπο (δειαδή αζθαιηζκέλνπο ζε νπνηνδήπνηε θνξέα

πξηλ ηελ 1/1/93) νη νπνίνη είηε αζθαιίδνληαη ζηνλ ΟΑΔΔ πξψηε θνξά κεηά ηελ

1/1/07, είηε είραλ αζθαιηζηεί ζηα θαηαξγνχκελα Σακεία ΣΔΒΔ, ΣΑΔ, ΣΑ κέρξη

31/12/06 θαη ζπλερίδνπλ ηελ αζθάιηζε ηνπο ζηνλ ΟΑΔΔ.

58

Δγθ. ΟΑΔΔ (ΣΔΒΔ), 23/03, ΔΓΚΑ ΜΔ΄(2003), ζει..319. 59

Γ. Φεινχ, «ΣΔΒΔ θαη ΣΑΔ. Γπν Σακεία πνπ αζθαιίδνπλ νκνεηδείο θαηεγνξίεο», πλδ.Δπηζ. Νν 17,

1986, ζει.68. 60

Γ. Φεινχ, «Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ λέσλ αζθαιηζκέλσλ», ΓΔΝ 56 (2000), ζει. 1289επ. 61

Α. Μεηαιιελνχ, Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ λέσλ (απφ 1-1-93) εξγαδνκέλσλ, Αζήλα, 1999.

31

ην άξζξν 5 ηνπ Π.Γ. 258/05, αλαθέξεηαη ν ηξφπνο δηακφξθσζεο ησλ

αζθαιηζηηθψλ θαηεγνξηψλ ζηηο νπνίεο θαηαβάιινπλ ηηο αζθαιηζηηθέο ηνπο εηζθνξέο

ζηνλ ΟΑΔΔ νη παιαηνί αζθαιηζκέλνη (κέρξη 31/12/06), ην χςνο απηψλ, ν αξηζκφο ησλ

αζθαιηζηηθψλ θαηεγνξηψλ (10 ππνρξεσηηθέο θαη 4 πξναηξεηηθέο), ε θαηάηαμε ηνπο ζε

αζθαιηζηηθέο θαηεγνξίεο θαη ε κεηάηαμε ζε επφκελεο αλά ηξηεηία θαζψο θαη ε

δπλαηφηεηα θαη ν ηξφπνο επηινγήο κεγαιχηεξεο αζθαιηζηηθήο θαηεγνξίαο απφ απηήλ

ζηελ νπνία θαηαηάζζνληαη.

Μεηά ηε δεκνζίεπζε ηνπ Π.Γ. 5/07, αληηθαζίζηαηαη ην αλσηέξσ άξζξν (5 ηνπ

Π.Γ. 258/05) κε ην άξζξν 1 απηνχ θαη πιένλ παιαηνί θαη λένη αζθαιηζκέλνη

(αζθαιηζκέλνη πξηλ θαη κεηά ηελ 1/1/93) δηέπνληαη απφ ηηο ίδηεο δηαηάμεηο ζρεηηθά κε

ηνλ ηξφπν δηακφξθσζεο ηνπ πνζνχ ηεο αζθαιηζηηθήο θαηεγνξίαο ζηελ νπνία ζα

θαηαβάιινπλ ηελ κεληαία εηζθνξά ηνπο ζηνλ ΟΑΔΔ, ηνλ ηξφπν αλαπξνζαξκνγήο ησλ

πνζψλ ησλ αζθαιηζηηθψλ θαηεγνξηψλ, ηνλ αξηζκφ ησλ αζθαιηζηηθψλ θαηεγνξηψλ, ηε

δπλαηφηεηα θαη ηνλ ηξφπν επηινγήο αλψηεξεο αζθαιηζηηθήο θαηεγνξίαο

(ππνρξεσηηθήο ή πξναηξεηηθήο) θαη ηελ έλαξμε θαη δηάξθεηα ηεο επηιεγείζαο

θαηεγνξίαο. Ζ παξαπάλσ δηάηαμε δελ αθνξά ην ζπληαμηνδνηηθφ θαζεζηψο ησλ

αζθαιηζκέλσλ κεηά ηελ 1/1/93 θαζφζνλ εμαθνινπζνχλ λα ηζρχνπλ γη’ απηνχο νη

δηαηάμεηο ηνπ Ν2084/92.

Δηδηθφηεξα ζηελ παξ.1 ηνπ άξζξνπ 1 δίδεηαη ν πίλαθαο ησλ αζθαιηζηηθψλ

θαηεγνξηψλ βάζεη ησλ νπνίσλ ζα ππνινγηζηνχλ νη κεληαίεο αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο

πνπ ζα θαηαβάιινπλ νη αζθαιηζκέλνη ηνπ ΟΑΔΔ (παιαηνί θαη λένη), ην πνζφ ησλ

νπνίσλ είλαη ίζν κε ην 20% ηνπ πνζνχ ηεο αζθαιηζηηθήο θαηεγνξίαο ζηελ νπνία

ππάγνληαη. ηελ παξ.2 πξνζδηνξίδεηαη ν ηξφπνο αλαπξνζαξκνγήο ησλ πνζψλ ησλ

αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ, δειαδή κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Απαζρφιεζεο θαη

Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο κεηά απφ γλψκε ηνπ Γ ηνπ ΟΑΔΔ. ηελ παξ.3

θαζνξίδνληαη γηα παιαηνχο θαη λένπο αζθαιηζκέλνπο, δέθα (10) ππνρξεσηηθέο

θαηεγνξίεο θαη ηέζζεξηο (4) πξναηξεηηθέο.

Όζνη αζθαιηζηνχλ γηα πξψηε θνξά ζηνλ ΟΑΔΔ, θαηαηάζζνληαη ζηελ 1ε

αζθαιηζηηθή θαηεγνξία θαη κεηαηάζζνληαη ζηηο επφκελεο ππνρξεσηηθέο κεηά ηελ

ζπκπιήξσζε ηξηψλ εηψλ. Ζ κεηάηαμε ζηελ επφκελε ππνρξεσηηθή θαηεγνξία ζα

γίλεηαη ηελ 1ε ηνπ επφκελνπ έηνπο απφ ηε ζπκπιήξσζε ηεο ηξηεηίαο. Σέινο ζηηο

παξ.4α, 4β, 4γ, θαη 4δ αλαθέξεηαη ε δπλαηφηεηα θαη ν ηξφπνο κεηάηαμεο ζε αλψηεξε

ππνρξεσηηθή ή πξναηξεηηθή θαηεγνξία.

32

Β. Οηνλεί εξγνδνηηθέο εηζθνξέο

Δθηφο απφ ηνπο έκκηζζνπο αζθαιηζκέλνπο ζηα ιεγφκελα κηθηά ηακεία, γηα ηνπο

νπνίνπο πξνβιέπεηαη εξγνδνηηθή εηζθνξά, δελ απνθιείεηαη ε χπαξμε ελφο είδνπο

εξγνδνηηθήο εηζθνξάο θαη γηα ηνπο άιινπο απηναπαζρνινχκελνπο. Αλ θαη νη

απηνηειψο απαζρνινχκελνη δελ έρνπλ εξγνδφηε είλαη δπλαηφλ λα επηβιεζνχλ, θαη

ζηελ πεξίπησζή ηνπο εξγνδνηηθέο εηζθνξέο ζε βάξνο ελφο ζπιινγηθνχ εξγνδφηε. Έλα

ηέηνην παξάδεηγκα πξνζθέξεη ε αζθάιηζε ησλ ζεαηξηθψλ ζπγγξαθέσλ, πνηεηψλ θαη

πεδνγξάθσλ πνπ ραξαθηεξίδνληαη σο έρνληεο ηελ αλσηέξσ ηδηφηεηα, απφ εηδηθή

επηηξνπή ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ.

Σα πξφζσπα απηά ππάγνληαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ θιάδνπ ζχληαμεο θαη

αζζέλεηαο ηνπ ΟΑΔΔ, θαηαηάζζνληαη ππνρξεσηηθά ζηελ 1ε αζθαιηζηηθή θαηεγνξία

ηνπ ΟΑΔΔ θαη θαηαβάιινπλ εηζθνξά ίζε κε ην ½ ηνπ πνζνχ ηεο εηζθνξάο απηήο. Σν

ππφινηπν ½ ηνπ πνζνχ θαιχπηεηαη απφ επηκεξηζκέλε εξγνδνηηθή εηζθνξά. Σν χςνο

ηεο εηζθνξάο απηήο νξίδεηαη ζε πνζνζηφ 0,5% ζηε ρνλδξηθή ηηκή πψιεζεο

νπνηνπδήπνηε βηβιίνπ Διιεληθψλ Δθδνηηθψλ Οίθσλ Διιήλσλ θαη μέλσλ ζπγγξαθέσλ

εγθαηεζηεκέλσλ ζηελ Διιάδα, θαζψο θαη ζηα ζπγγξαθηθά δηθαηψκαηα62

.

Ζ πξνεγνχκελε εηζθνξά κνηάδεη ιίγν κε ηελ εηζθνξά ζε βάξνο ελφο

ζπιινγηθνχ εξγνδφηε (Γαιιία, Γεξκαλία), κε ηελ έλλνηα φηη ην εκπφξην βηβιίσλ

αλαιακβάλεη ηηο εξγνδνηηθέο εηζθνξέο γηα φινπο ηνπο ζπγγξαθείο. πλδπάδεη φκσο

θαη ζηνηρεία ζπιινγηθήο εηζθνξάο εξγαδνκέλσλ, ζην πιαίζην κηαο ελδνθιαδηθήο

επαγγεικαηηθήο αιιειεγγχεο, αθνχ ππνινγίδεηαη θαη ζηα ζπγγξαθηθά δηθαηψκαηα.

Απηή ε «δηάρπζε» ησλ εξγνδνηηθψλ εηζθνξψλ ζπλαληάηαη δηεζλψο, ππφ ηελ

πξνηξνπή ηεο UNESCO, ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ θαιιηηερλψλ. Ζ επηβάξπλζε

ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ εκπνξεπκαηνπνηνχλ ή εθκεηαιιεχνληαη ηηο ππεξεζίεο θαη ηα

έξγα ησλ θαιιηηερλψλ, ρξεζηκνπνηείηαη σο εηδηθφ κέηξν ρξεκαηνδφηεζεο63

.

Καλνληθά, ε αλσηέξσ νηνλεί εξγνδνηηθή εηζθνξά ζα κπνξνχζε λα

ραξαθηεξηζηεί σο θφξνο ππέξ ηξίηνπ (θνηλσληθφο πφξνο). Κη απηφ γηαηί ην χςνο ηεο

ππνινγίδεηαη κε βάζε ην ζπλνιηθφ θφζηνο θαη ζπγθεθξηκέλα ηελ ηηκή ηνπ βηβιίνπ.

Τπάξρεη, σζηφζν, κηα έκκεζε ζρέζε αλάκεζα ζηνλ επηβαξπλφκελν θαη ηνλ

σθεινχκελν (αζθαιηζκέλν) πνπ δχλαηαη λα ηεο πξνζδψζεη, έζησ θαη ραιαξά κηα

φςε εηζθνξάο.

62

Άξζξν 6 ηνπ Ν. 3232/04 63

Κ. παλνχ, «Κνηλσληθή αζθάιηζε εηθαζηηθψλ θαιιηηερλψλ», ΓΔΝ 48 (1992), ζει.5.

33

Γ. Κνηλωληθνί Πόξνη

Οη θνηλσληθνί πφξνη δελ ζπγθεληξψλνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηεο

αζθαιηζηηθήο εηζθνξάο Kνηλσληθνί πφξνη ραξαθηεξίδνληαη νξηζκέλεο εηδηθέο

εηζθνξέο, ησλ νπνίσλ δηαθξηηηθφ γλψξηζκα είλαη φηη απηνί πνπ βαξχλνληαη κε ηηο

εηζθνξέο δελ ζπλδένληαη κε ηνλ νξγαληζκφ, ππέξ ηνπ νπνίνπ ε εηζθνξά, κε ηελ

ηδηφηεηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ.

Οη θνηλσληθνί πφξνη εμππεξεηνχλ ην γεληθφ ζπκθέξνλ γηαηί θαζίζηαηαη δπλαηή

ε θαζνιηθή θάιπςε ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ. Άκεζε λνκνινγηαθή ζπλέπεηα απφ ηελ

θαζηέξσζε ησλ θνηλσληθψλ πφξσλ είλαη ε άξζε ηνπ ακηγψο αληαπνδνηηθνχ

ραξαθηήξα ησλ αζθαιηζηηθψλ παξνρψλ θη ε πεξαηηέξσ εγθαζίδξπζε κηαο

ραιαξφηεξεο ζρέζεο κεηαμχ παξνρψλ θαη εηζθνξψλ.

Οη θνηλσληθνί πφξνη θαηεπζχλζεθαλ άληζα πξνο νξηζκέλεο επλννχκελεο

θαηεγνξίεο απηνηειψο απαζρνινπκέλσλ (δηθεγφξνπο, γηαηξνχο, κεραληθνχο) πνπ ηηο

απέζπαζαλ κέζα απφ πειαηεηαθήο θχζεο δηακεζνιαβήζεηο64

. Ζ ζεκαζία ησλ

θνηλσληθψλ πφξσλ δηαθαίλεηαη απφ ην εμήο ζηνηρείν: ζχκθσλα κε ηνλ Κνηλσληθφ

Πξνυπνινγηζκφ ηνπ 2007, ην 13,8% ησλ εζφδσλ ηνπ Σακείνπ Ννκηθψλ θαη ην 2,1%

ησλ εζφδσλ ηνπ ΣΑΤ (ηα αληίζηνηρα πνζνζηά ην 1992 ήηαλ 72% θαη 43%)

θαιχπηνληαη απφ θνηλσληθνχο πφξνπο. Αληίζεηα πην ηζρλή είλαη ε ζπκκεηνρή ησλ

θνηλσληθψλ πφξσλ ζηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ άιισλ ηακείσλ απαζρνινπκέλσλ: ην

2007 αλέξρνληαη ζε 1,8% ησλ εζφδσλ γηα ηνλ ΟΑΔΔ (ελψ ην 1992 ην 9,2% ησλ

εζφδσλ ηνπ ΣΑΔ, ΣΟ 15,53 ηνπ ΣΔΒΔ θαη ην 22,63% ηνπ ΣΑ).

Ζ ρξεκαηνδφηεζε ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ κε θνηλσληθνχο πφξνπο έρεη

επηθξηζεί απφ φινπο. Απνθχεκα κηαο ζηξεβιήο αλάπηπμεο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο,

ε επηβνιή θνηλσληθψλ πφξσλ ππέξ ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ απνηειεί έλαλ

αλνξζφδνμν ηξφπν, πνπ έξρεηαη ζε πιήξε αληίζεζε κε ηηο αξρέο ηεο ηζφηεηαο, ηεο

θνξνινγηθήο δηθαηνζχλεο θαη ηεο ίδηαο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Δηδηθφηεξα, ε

επηβνιή θνηλσληθψλ πφξσλ ππέξ νξηζκέλσλ ηακείσλ, φπσο θη αληζνθαηαλνκή ηνπο

αλάκεζα ζηα ηακεία, είλαη αληίζεηε ζηε ζπληαγκαηηθή αξρή ηεο ηζφηεηαο σο

πξνδήισο απζαίξεηε. Αθελφο νη αζθαιηζκέλνη ελφο ηακείνπ πνπ αληιεί έζνδα απφ

θνηλσληθνχο πφξνπο, δελ ηεινχλ ππφ νπζησδψο δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο ζε ζρέζε κε

ηηο ινηπέο θαηεγνξίεο αζθαιηζκέλσλ, αθεηέξνπ δελ πθίζηαληαη ιφγνη ππέξηεξνπ

64

σηεξφπνπινπ, «Όςεηο Βαβπισλίαο»: εξκελείεο ηεο κεηαπνιεκηθήο αλάπηπμεο ηνπ θξάηνπο

πξφλνηαο ζηελ Διιάδα, ζην Γ. Βεληέξε – Υ. Παπαζενδψξνπ, Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα.

Πξνθιήζεηο θαη πξννπηηθέο, Αζήλα, 2003, ζει. 117.

34

δεκφζηνπ ζπκθέξνληνο πνπ λα δηθαηνινγνχλ ηελ επλντθφηεξε κεηαρείξηζή ηνπο.

Αθφκε, νη θνηλσληθνί πφξνη δε βξίζθνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηε ινγηθή θαη ην ζθνπφ

ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο65

. Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε απνβιέπεη ζηελ εμνπδεηέξσζε

ησλ επηπηψζεσλ απφ ηελ επέιεπζε νξηζκέλσλ θηλδχλσλ, ρξεκαηνδνηνχκελε απφ

εηζθνξέο (εξγνδνηψλ – αζθαιηζκέλσλ) θαη θξαηηθή ζπκκεηνρή. Οη θνηλσληθνί πφξνη

είλαη αληίζεηνη πξνο ην ζηφρν ηεο θνηλσληθήο αιιειεγγχεο πνπ ππεξεηεί ε θνηλσληθή

αζθάιηζε, δηακέζνπ ηεο αλαδηαλνκήο ηνπ εηζνδήκαηνο66

. Ζ αληζφηεηα ζηελ

θαηαλνκή θνηλσληθψλ πφξσλ αλάκεζα ζηα ηακεία νδεγεί ζην άληζν επίπεδν παξνρψλ

θαη θαηά ζπλέπεηα ηελ εμνπδεηέξσζε ησλ αλαδηαλεκεηηθψλ απνηειεζκάησλ ηεο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο67

.

Γ. Κξαηηθή Σπκκεηνρή

Γηα ηνπο απηναπαζρνινχκελνπο πνπ αζθαιίδνληαη γηα πξψηε θνξά κεηά ηελ 1-

1-93 ηζρχεη, φπσο θαη γηα ηνπο αζθαιηζκέλνπο ζε θνξείο κηζζσηψλ, ν ζεζκφο ηεο

ηξηκεξνχο ρξεκαηνδφηεζεο – βέβαηα, ιφγσ απνπζίαο εξγνδνηηθήο εηζθνξάο, σο

δηκεξήο. Πξάγκαηη, ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο ζπκκεηέρεη ππνρξεσηηθά θαηά ην 1/3

ζηνπο θιάδνπο ζχληαμεο θαη αζζέλεηαο θαηά ηξφπν εληαίν γηα ηνπο κηζζσηνχο θαη

ηνπο απηνηειψο απαζρνινχκελνπο. χκθσλα κε ην άξζξν 22 παξ. 1 ηνπ Ν.2084/92,

ην πνζνζηφ εηζθνξάο ζηνπο θνξείο θχξηαο αζθάιηζεο απηναπαζρνινπκέλσλ νξίδεηαη

ζε 30% επί ηνπ πνζνχ ησλ αζθαιηζηηθψλ θαηεγνξηψλ θαη βαξχλεη θαηά 20% ηνπο

ίδηνπο θαη θαηά 10% ην Κξάηνο. Χο πξνο ηνλ θιάδν αζζέλεηαο, ην πνζνζηφ εηζθνξάο

νξίδεηαη απφ ην άξζξν 35 παξ. 1 ζε πνζνζηφ 11,45% θαη βαξχλεη θαηά 7,65% ηνπο

αζθαιηζκέλνπο θαη θαηά 3,80% ην Κξάηνο.

Αθφκε, ην Κξάηνο επηρνξεγεί άκεζα ηα ηακεία ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ,

πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ δαπάλεο πξνλνηαθήο θχζεο (άξζξν 68 Ν. 2084/92). Ζ

δηάηαμε απηή απνηειεί αλαγθαίν φξν γηα ηελ θνηλσληθή απνζηνιή ηνπ ζεζκνχ. Ζ

εθπιήξσζε γεληθφηεξσλ θνηλσληθψλ ζηφρσλ απφ ηνπο αζθαιηζηηθνχο θνξείο ησλ

απηναπαζρνινπκέλσλ δελ κπνξεί λα ζηεξίδεηαη απνθιεηζηηθά ζηηο εηζθνξέο ησλ

αζθαιηζκέλσλ. Μηα ηέηνηα κεηάζεζε βάξνπο ζα ήηαλ αληίζεηε ζηε ινγηθή ηνπ

θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο θη επνκέλσο αληίζεηε ζηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο.

Ζ «πξφζζεηε» πξνζηαζία νξηζκέλσλ θαηεγνξηψλ πξνζψπσλ (κεηέξσλ, αλαπήξσλ)

65

Βι. Αλάινγα Δι. πλέδξην 34/99 (Πξαθηηθφ IV Σκήκαηνο), ΓΔΝ (2000), ζει.1222. 66

Κ. Κξεκαιή, Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Αζήλα – Κνκνηελή, 1985, ζει. 182. 67

Υ. Παπαζενδψξνπ, «Οη αλαδηαλεκεηηθέο επηπηψζεηο ηεο άκεζεο θνξνινγίαο θαη ησλ αζθαιηζηηθψλ

θξαηήζεσλ ζηελ Διιάδα», ζην Γ. Βεληέξε – Υ. Παπαζενδψξνπ, Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα,

Αζήλα, 2003, ζει. 445επ.

35

επηηξέπεηαη κε ηελ πξνυπφζεζε ηεο αλάιεςεο ηεο ζρεηηθήο δαπάλεο ζηνλ θξαηηθφ

πξνυπνινγηζκφ68

.

ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, ηα πεξηζζφηεξα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο

αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηψλ ζηεξίδνληαη ζε εηζθνξέο ησλ αζθαιηζκέλσλ, εθηφο απφ

εθείλα πνπ θαζνιηθά ππεξεηνχλ ηελ εζληθή αιιειεγγχε κε πφξνπο ηνπο νπνίνπο

αληινχλ δηακέζνπ ηεο θνξνινγίαο (Γαλία, νπεδία, Φηιαλδία)69

. Χζηφζν, ηα

ζπζηήκαηα πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη κε εηζθνξέο, δελ πεξηνξίδνληαη κφλν ζε απηέο.

πλήζσο, ζπλεηζθέξεη ην Κξάηνο: ζην Βέιγην, αλάκεζα ζηνπο πφξνπο ηνπ

ζπζηήκαηνο, πεξηιακβάλεηαη θη έλα 33% θφξσλ. Δμάιινπ, ππάξρνπλ θάπνηεο

παξνρέο, φπσο είλαη ηα νηθνγελεηαθά επηδφκαηα (Ηηαιία, Ζλσκέλν Βαζίιεην), νη

νπνίεο βαξχλνπλ απνθιεηζηηθά ην Κξάηνο.

1.5.2.Δηνηθεηηθή Οξγάλωζε

Ο Οξγαληζκφο Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ δηνηθείηαη απφ

ελλεακειέο Γηνηθεηηθφ πκβνχιην. πγθεθξηκέλα, απαξηίδεηαη απφ ην Γηνηθεηή, σο

Πξφεδξν, ν νπνίνο είλαη αηξεηφο, απφ ηέζζεξηο εθπξνζψπνπο ησλ αζθαιηζκέλσλ (1

απφ θάζε ηάμε αζθαιηζκέλσλ), απφ δπν εθπξνζψπνπο ησλ ζπληαμηνχρσλ θαη απφ έλα

ππάιιειν ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. σο εθπξφζσπν ησλ εξγαδνκέλσλ, πνπ νξίδεηαη απφ ηνλ

Τπνπξγφ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (άξζξν 11 λ. 2676/99). ην Γ..

κεηέρεη ρσξίο ςήθν Κπβεξλεηηθφο Δπίηξνπνο. Παξαηεξείηαη, ινηπφλ, κηα (ζρεδφλ)

ακηγήο ζχλζεζε απφ εθπξνζψπνπο ησλ αζθαιηζκέλσλ θαη ζπληαμηνχρσλ. Με άιια

ιφγηα, ε δηνίθεζε ηνπ Οξγαληζκνχ ζηεξίρζεθε ζην ζεζκφ ηεο αηξεηήο δηνίθεζεο πνπ

ηζρχεη ζην ΣΔΒΔ70

. ην ηειεπηαίν, ε εθινγή ηνπ Γηνηθεηή θαη ησλ κειψλ ηνπ Γ..

απφ ηνπο αζθαιηζκέλνπο γίλεηαη απφ εθιέθηνξεο πνπ εθιέγνληαη θαηά πεξηνρέο απφ

ηνπο αζθαιηζκέλνπο ηνπ θνξέα71

.

Ο ελ ιφγσ θνξέαο είλαη νπζηαζηηθά απηνδηνηθνχκελνο νξγαληζκφο κε αηξεηά

δηνηθεηηθά φξγαλα. Θα κπνξνχζε, κάιηζηα, λα ππνζηεξίμεη βάζηκα θαλείο φηη ε

νπζηαζηηθή απηνδηνίθεζε ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. έρεη εηζρσξήζεη ζηνλ ππξήλα ηνπ άξζξνπ 22

παξ. 5 πλη/ηνο θη επνκέλσο δελ είλαη αλαθιεηή απφ ην λνκνζέηε72

.

68

Α. ηεξγίνπ, Ζ ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, Θεζζαινλίθε, 1994. 69

P. Schoukens, “Comparison of the social security law for self-employed persons in the member-

states of the European Union», in IESS Yearbook 1999, ζει. 77. 70

Ν.655/77 71

Γ. Φεινχ, «Ζ εθπξνζψπεζε ησλ αζθαιηζκέλσλ ζηνπο νξγαληζκνχο θνηλσληθήο αζθάιηζεο», πλδ.

Δπηζ. 1985, ζει.24. 72

Α. ηεξγίνπ, Ζ ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, Δθδφζεηο άθθνπια,

Θεζζαινλίθε, 1994, ζει. 258.

36

Ζ απμεκέλε, ζε ζρέζε κε ηνπο θνξείο ησλ κηζζσηψλ, απηνθπβέξλεζε ησλ

ηακείσλ ησλ απηνηειψο απαζρνινπκέλσλ δελ ηα ζπκπαξαζχξεη ζ’ έλα θαζεζηψο

απηνλνκίαο. Οη θνξείο ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ, φπσο θαη νη ινηπνί θνξείο,

ζηεξνχληαη απηνλνκίαο. Ζ ζηέξεζε απηή – ηα ζηελά πεξηζψξηα απνθάζεσλ κηαο

δηνίθεζεο (αθφκε θαη αηξεηήο)73

– θξίζεθε φηη δελ είλαη ζπληαγκαηηθή. Καηά ην ηΔ,

απφ ην άξζξν 22 παξ. 5 ηνπ πλη/ηνο δελ πξνθχπηεη γηα ην λνκνζέηε θακία δέζκεπζε

θη αληίζηξνθα δελ απνξξέεη θακία κνξθή απηνλνκίαο γηα ηνπο θνξείο θνηλσληθήο

αζθάιηζεο. Έηζη, θείηαη εληφο ησλ νξίσλ ηεο πξναλαθεξζείζεο ζπληαγκαηηθήο

δηάηαμεο ε δηάηαμε ηνπ Ν. 2084/92 κε ηελ νπνία ζεζπίδεηαη ε αχμεζε ησλ ζπληάμεσλ

θαη ησλ ινηπψλ παξνρψλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, κε ππνπξγηθή απφθαζε θαη θξηηήξηα

ηελ νηθνλνκηθή δπλαηφηεηα εθάζηνπ Σακείνπ θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο νηθνλνκηθήο

πνιηηηθήο74

. Γεληθά, ε απηνλνκία κηαο δηνίθεζεο εμαληιείηαη ζηελ εηζήγεζε θαη

πξφηαζε δηαθφξσλ κέηξσλ.

73

Κ. Κξεκαιή, Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Αζήλα – Κνκνηελή, 1985, ζει 83, Α. Πεηξφγινπ,

Γίθαηνλ Κνηλσληθήο Αζθαιίζεσο, η. Β΄, Αζήλαη, 1974, ζει. 670 θαη 671. Ζ απηνλνκία πεξηνξίδεηαη ζε

αηνκηθέο πξάμεηο πεξί απνλνκήο παξνρψλ, ηηο ηξέρνπζεο δηαρεηξηζηηθέο πξάμεηο, ηελ πεηζαξρηθή

δηθαηνδνζία. 74

ηΔ 139/02, ΔΓΚΑ ΜΓ΄ (2002), ζει. 350 (353).

37

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2Ο

Ο ΡΟΛΟ ΚΑΙ Η ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ ΤΝΗΓΟΡΟΤ ΣΟΤ

ΠΟΛΙΣΗ ΚΑΙ ΣΟΤ ΚΤΚΛΟΤ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ

2.1. Ο Ρόλορ και η Λειηοςπγία ηος ςνηγόπος ηος Πολίηη

2.1.1 Πνηνο είλαη ν Σπλήγνξνο ηνπ Πνιίηε

Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε είλαη Αλεμάξηεηε Αξρή θαηνρπξσκέλε απφ ην

χληαγκα75

. Ηδξχζεθε κε ην Νφκν 2477/97 θαη μεθίλεζε ηε ιεηηνπξγία ηνπ ηελ 1ε

Οθησβξίνπ 1998. Σν λνκνζεηηθφ πιαίζην ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ξπζκίδεηαη απφ ηηο

δηαηάμεηο ηνπ Ν. 3094/03. Παξέρεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ δσξεάλ θαη θαηά ηελ πξψηε

νθηαεηία ιεηηνπξγίαο (1998-2006) είρε δερζεί 82.535 αλαθνξέο (βι. Γηάγξακκα 1).

ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 1 ΡΟΖ ΚΑΗ ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΑΝΑ ΚΤΚΛΟ (1998-2006)

75

Άξζξν 103 παξ. 9 θαη Άξζξν 101Α παξ. 1-3 ηνπ πληάγκαηνο, Γ. Κακίλεο, «Οη Αλεμάξηεηεο Αξρέο

5 ρξφληα κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγλαηνο», ζην 5 ρξφληα κεηα ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πλη

38

Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε εξεπλά αηνκηθέο δηνηθεηηθέο πξάμεηο ή παξαιείςεηο ή

πιηθέο ελέξγεηεο νξγάλσλ ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ πνπ παξαβηάδνπλ δηθαηψκαηα ή

πξνζβάιινπλ λφκηκα ζπκθέξνληα θπζηθψλ ή λνκηθψλ πξνζψπσλ. Δξεπλά επίζεο

ελέξγεηεο ή παξαιείςεηο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ηδησηψλ πνπ παξαβηάδνπλ ηα

δηθαηψκαηα ηνπ παηδηνχ.

Κάζε πνιίηεο, πξνηνχ θαηαθχγεη ζηελ Αξρή, ζα πξέπεη λα έρεη έιζεη ζε επαθή

επηζήκσο θαη εγγξάθσο κε ηε δεκφζηα ππεξεζία, ε νπνία ζρεηίδεηαη θαη είλαη

αξκφδηα γηα ηελ ππφζεζή ηνπ. Μφλνλ εθφζνλ ε επαθή απηή κε ηε δεκφζηα ππεξεζία

δελ έρεη νδεγήζεη ζε επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο κπνξεί λα θαηαζέζεη αλαθνξά ζηνλ

πλήγνξν ηνπ Πνιίηε.

2.1.2.Η απνζηνιή ηνπ ΣηΠ

Απνζηνιή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε είλαη ε δηακεζνιάβεζε κεηαμχ ησλ

πνιηηψλ θαη ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ηνπ

πνιίηε, ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο θαη ηελ ηήξεζε ηεο λνκηκφηεηαο.

Απνζηνιή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε είλαη επίζεο ε πξνάζπηζε θαη πξναγσγή ησλ

δηθαησκάησλ ηνπ παηδηνχ76

.

Ύζηεξα απφ έγγξαθε αλαθνξά ελδηαθεξφκελνπ πνιίηε, έλσζεο πνιηηψλ ή

λνκηθνχ πξνζψπνπ, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε αλαιακβάλεη λα δηεξεπλήζεη κηα

ππφζεζε, εθφζνλ ππάξρεη δηνηθεηηθή πξάμε ή παξάιεηςε ή πιηθή ελέξγεηα πνπ

παξαβηάδεη δηθαίσκα ηνπ πνιίηε ή πξνζβάιιεη λφκηκν ζπκθέξνλ ηνπ77

.

Παξαδείγκαηα ππνζέζεσλ θαθνδηνίθεζεο πνπ έρνπλ απαζρνιήζεη ηνλ

πλήγνξν ηνπ Πνιίηε:

- έιιεηςε ή άξλεζε παξνρήο πιεξνθνξηψλ

- ππεξβνιηθή θαζπζηέξεζε απάληεζεο ή επηηέιεζεο ελέξγεηαο

- παξάβαζε λφκνπ θαη παξάλνκεο δηαδηθαζίεο

- δηνηθεηηθέο παξαηππίεο ή παξαιείςεηο

- δηαθξίζεηο

2.1.3. Οξγάλωζε θαη Δνκή ΣηΠ

Ζ απνηειεζµαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε πξνυπνζέηεη

νξγαλσηηθφ πιαίζην ηθαλφ λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξαµµέο πνπ έρεη

ραξάμεη ν λνµνζέηεο θαη λα παξέρεη ηηο θαιχηεξεο δπλαηέο ζπλζήθεο ππνζηήξημεο

76

Άξζξν 1 παξ. 1 ηνπ Ν. 3094/03. 77

Άξζξν 4 παξ. 1 ηνπ Ν. 3094/03.

39

ηνπ έξγνπ ηνπ. Ζ δνµή ηεο Αξρήο εμεηδηθεχεηαη ιεπηνµεξψο ζηνλ Καλνληζµφ

Λεηηνπξγίαο ηεο78

θαη απεηθνλίδεηαη ζρεµαηηθά ζην Γηάγξαµµα 2.

ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 2 ΟΡΓΑΝΧΣΗΚΖ ΓΟΜΖ ΣΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ

ΤΝΖΓΟΡΟ

ΣΟΤ

ΠΟΛΗΣΖ ΓΡΑΦΔΗΟ ΤΝΖΓΟΡΟΤ

ΣΟΤ ΠΟΛΗΣΖ

ΚΤΚΛΟ

ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΩΝ

ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ

-------------------------

ΒΟΖΘΟ

ΤΝΖΓΟΡΟ

ΚΤΚΛΟ

ΠΟΗΟΣΖΣΑ

ΕΩΖ

-------------------------

ΒΟΖΘΟ

ΤΝΖΓΟΡΟ

ΚΤΚΛΟ

ΥΔΔΩΝ -

ΚΡΑΣΟΤ

ΠΟΛΗΣΖ

-------------------------

ΒΟΖΘΟ

ΤΝΖΓΟΡΟ

ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑ

-----------------------------------

ΓΗΔΤΘΤΝΣΖ

ΓΡΑΦΔΊΟ ΔΞΤΠΖΡΔΣΖΖ

ΚΑΗ

ΠΛΖΡΟΦΟΡΖΖ

ΠΟΛΗΣΩΝ

ΣΜΖΜΑ

ΓΗΟΗΚΖΖ

ΣΜΖΜΑ

ΓΡΑΜΜΑΣΔΗΑΚΖ

ΤΠΟΣΖΡΗΞΖ

ΣΜΖΜΑ

ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ

ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ

ΣΜΖΜΑ

ΜΖΥΑΝΟΓΡΑΦΗΚΩΝ

ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ

ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΚΟΗΝΩΝΗΑ

ΚΑΗ ΓΗΔΘΝΩΝ

ΥΔΔΩΝ

ΓΡΑΦΔΗΟ

ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ

ΜΔΡΗΜΝΑ

ΓΡΑΦΔΗΟ

ΠΡΟΜΖΘΔΗΩΝ

ΚΤΚΛΟ

ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ

ΠΡΟΣΑΗΑ

---------------------

ΒΟΖΘΟ

ΤΝΖΓΟΡΟ

ΚΤΚΛΟ

ΓΗΚΑΗΩΜΑΣΩΝ

ΣΟΤ ΠΑΗΓΗΟΤ

-------------------------

ΒΟΖΘΟ

ΤΝΖΓΟΡΟ

ΓΡΑΦΔΗΟ

ΒΟΖΘΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ

ΓΡΑΦΔΗΟ

ΒΟΖΘΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ

ΓΡΑΦΔΗΟ

ΒΟΖΘΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ

ΓΡΑΦΔΗΟ

ΒΟΖΘΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤΓΡΑΦΔΗΟ

ΒΟΖΘΟΤ ΤΝΖΓΟΡΟΤ

d

78

Π.Γ. 273/1999.

40

Πξνθεηµέλνπ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε λα επηιεθζεί κηαο ππφζεζεο, πξέπεη ε

ζρεηηθή αλαθνξά λα είλαη έγγξαθε θαη ελππφγξαθε. πληάζζεηαη είηε ζε απιφ ραξηί

είηε ζε εηδηθφ έληππν πνπ ρνξεγείηαη θαηά ηελ επίζθεςε ηνπ πνιίηε ζην Γξαθείν

Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ ή απνζηέιιεηαη ζε φπνηνλ ην δεηήζεη.

Ζ αλαθνξά κπνξεί λα θαηαηεζεί απφ ηνλ ελδηαθεξφκελν απηνπξνζψπσο ζην

Γξαθείν Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ. Μπνξεί φκσο θαη λα απνζηαιεί µε ην ηαρπδξνκείν

ή µε ηειενκνηνηππία (fax), πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζνχλ πνιίηεο, νη νπνίνη είηε

πξφζθαηξα (ιφγσ αζζέλεηαο, εξγαζηαθψλ πεξηνξηζκψλ θ.ιπ.) είηε µφληµα

(ππεξήιηθεο, άηνκα µε εηδηθέο αλάγθεο θ.ά.), αδπλαηνχλ λα θαηαζέζνπλ

απηνπξνζψπσο ηελ αλαθνξά ηνπο.

Οη αλαθνξέο θαηαρσξίδνληαη ζε εηδηθφ κεηξψν, µέζσ ηνπ ειεθηξνληθνχ

πξσηνθφιινπ ηεο Αξρήο, θαη ζηε ζπλέρεηα πξνσζνχληαη ζηνλ θαζ’ χιελ αξκφδην

Κχθιν.

Ο θαηαζηαηηθφο λφκνο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε79

, πξνβιέπεη φηη ε αλαθνξά

πξέπεη λα ππνβιεζεί κέζα ζε έμη κήλεο, αθφηνπ ν ελδηαθεξφκελνο έιαβε γλψζε ησλ

ελεξγεηψλ ή ησλ παξαιείςεσλ ηεο δηνίθεζεο, γηα ηηο νπνίεο ππνβάιιεη αλαθνξά.

Χζηφζν, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δηαηεξεί ηε δηαθξηηηθή επρέξεηα λα εμεηάζεη

αλαθνξέο πνπ θαηαηίζεληαη κεηά ηελ παξέιεπζε εμακήλνπ, εθφζνλ ζεσξεί φηη ν

πνιίηεο ζηεξήζεθε, ρσξίο δηθή ηνπ επζχλε, ηε δπλαηφηεηα λα πξνζθχγεη ζηελ Αξρή.

2.1.4. Ειάρηζην Πεξηερόκελν ηεο Αλαθνξάο

Πξνθεηκέλνπ λα αξρίζεη ε δηαδηθαζία εμέηαζεο ηεο αλαθνξάο απφ ην

επηζηεκνληθφ πξνζσπηθφ ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, πξέπεη απηή λα πεξηέρεη ηα

αθφινπζα ζηνηρεία:

α) Tα ζηνηρεία ηαπηφηεηαο ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ. Απηφο, πάλησο, κπνξεί λα δεηήζεη λα

µελ αλαθνηλσζνχλ ζηελ εκπιεθφκελε δεκφζηα ππεξεζία ηα πξνζσπηθά ηνπ ζηνηρεία.

Δάλ φµσο ε έξεπλα ηεο ππφζεζεο πξνυπνζέηεη νπσζδήπνηε ηελ αλαθνίλσζε ησλ

ζηνηρείσλ απηψλ, ν πνιίηεο εηδνπνηείηαη, πξνθεηκέλνπ λα δψζεη ηε ζπλαίλεζή ηνπ80

β) Tα ζηνηρεία επηθνηλσλίαο, δειαδή ηαρπδξνκηθή δηεχζπλζε θαη, εθφζνλ ππάξρεη,

αξηζκφ ηειεθψλνπ

γ) Tα ζηνηρεία ηεο εκπιεθφκελεο δεκφζηαο ππεξεζίαο θαη ελδερνκέλσο ηνπ

ππαιιήινπ πνπ έρεη ρεηξηζηεί ηελ ππφζεζε

79

Άξζξν 4 παξ. 4 ηνπ Ν.3094/2003. 80

Άξζξν 4 παξ. 2 ηνπ Ν. 3094/2003, φπσο ηξνπνπνηήζεθε δπλάκεη ηνπ άξζξνπ 12 παξάγξ.1 ηνπ Ν.

3242/2004.

41

δ) χληνκε θαη, θαηά ην δπλαηφλ, αθξηβή πεξηγξαθή ηεο ππφζεζεο, καδί µε ηα

ζρεηηθά έγγξαθα ή αληίγξαθά ηνπο. Μπνξεί λα δεηεζεί ζπκπιεξσκαηηθψο θαη

νπνηνδήπνηε άιιν ζηνηρείν

ε) χληνµε πεξηγξαθή ηπρφλ ελεξγεηψλ ηνπ πνιίηε ελψπηνλ ηεο δηνίθεζεο. Ζ εμέηαζε

ηεο ππφζεζεο απφ ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε δελ αλαζηέιιεηαη απφ ηελ παξάιιειε

άζθεζε δηνηθεηηθψλ πξνζθπγψλ, εθηφο εάλ ν πνιίηεο έρεη αζθήζεη ελδηθνθαλή

πξνζθπγή θαη δελ έρεη παξέιζεη ε πξνβιεπφκελε ρξνληθή πξνζεζκία ησλ ηξηψλ

µελψλ, πξνθεηκέλνπ λα απνθαζίζεη ην αξκφδην φξγαλν. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε

κπνξεί, πάλησο, πξνηνχ επηιεθζεί ηεο ππφζεζεο, λα δεηήζεη απφ ηνλ ελδηαθεξφκελν

λα αζθήζεη δηνηθεηηθή πξνζθπγή81

ζη) Γήισζε γηα ηπρφλ εθθξεκνδηθία ηεο ππφζεζεο. Δθ ηνπ λφκνπ, ε εθθξεκνδηθία

θσιχεη ηελ παξέκβαζε ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε ζηε ζπγθεθξηκέλε ππφζεζε82

.

2.1.5. Δηαδηθαζία ηεο Έξεπλαο

Ζ αλαθνξά ρξεψλεηαη ζηνλ θαζ’ χιελ αξκφδην Κχθιν θαη δηεξεπλάηαη απφ

εηδηθφ επηζηήκνλα, ππφ ηελ επνπηεία ηνπ αξκφδηνπ Βνεζνχ πλεγφξνπ.

Ο πνιίηεο ελεκεξψλεηαη γξαπηψο θαη ηειεθσληθψο ζε θάζε ζηάδην ηεο

δηαδηθαζίαο. Ζ έξεπλα νινθιεξψλεηαη µε ηε ζχληαμε εγγξάθνπ, ην νπνίν ν

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε απεπζχλεη πξνο ηελ αξκφδηα ππεξεζία. Δθφζνλ φκσο ην

απαηηεί ε θχζε ηεο ππφζεζεο, ε Αξρή κπνξεί λα ελεξγνπνηήζεη ηηο πξνβιεπφκελεο εθ

ηνπ Ν. 3094/2003 ζεζκηθέο ηεο δπλαηφηεηεο, ήηνη λα πξνβεί ζε δηελέξγεηα απηνςίαο,

ή εηζαγγειηθφ/πεηζαξρηθφ έιεγρν. Σέινο, φπνπ θξίλεηαη απαξαίηεην, ε έξεπλα

νινθιεξψλεηαη κε ηε ζχληαμε πνξίζµαηνο, ην νπνίν γλσζηνπνηείηαη ζηνλ θαζ’ χιελ

αξκφδην ππνπξγφ θαη ζηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο.

Δπίζεο, ν πνιίηεο ελεµεξψλεηαη γξαπηψο, φηαλ δελ πθίζηαηαη δπλαηφηεηα

εμέηαζεο ηεο αλαθνξάο ηνπ επί ηεο νπζίαο, επεηδή είηε ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε είλαη

αλαξµφδηνο είηε ε αλαθνξά είλαη πξνθαλψο αφξηζηε, αβάζηµε ή αζθείηαη θαηά ηξφπν

θαηαρξεζηηθφ.

2.1.6. Τν Πεδίν Αξκνδηόηεηαο ηνπ Σπλεγόξνπ ηνπ Πνιίηε

Σν πεδίν αξκνδηφηεηαο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε πξνζδηνξίδεηαη απφ 4

βαζηθέο παξακέηξνπο83

: α) πνηνπο θνξείο ειέγρεη, β) ηη είδνπο πξάμεηο ειέγρεη, γ) κε

81

Άξζξν 4 παξ. 4 εδ. α΄ηνπ Ν. 3094/03. 82

Άξζξν 3 παξ. 4 ηνπ Ν. 3094/03. 83

Β. Σδέκνο, «Γηνηθεηηθή αλαθνξά – πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε - δηακεζνιαβεηηθή ιεηηνπξγία», 2006,

Αλεμάξηεηε αξρή (1) ζει. 9-29

42

πνηα αθνξκή επηιακβάλεηαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, δ) πνηα είλαη ηα δα) θαηά ηφπνλ

θαη δβ) βάζεη εζληθφηεηαο ησλ πξνζθεπγφλησλ φξηα ηεο αξκνδηφηεηάο ηνπ.

Ζ αξκνδηφηεηα ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε84

εθηείλεηαη ζηνλ έιεγρν ηεο

λνκηκφηεηαο αηνκηθψλ δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ, παξαιείςεσλ θαη πιηθψλ ελεξγεηψλ ηνπ

θξάηνπο αιιά θαη ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα.. Ο ηΠ ειέγρεη ηε λνκηκφηεηα ηνπ

ζπλφινπ ηεο ειιεληθήο δηνίθεζεο – 1) θεληξηθή δηνίθεζε, 2) Ο.Σ.Α., 3) Ν.Π.Γ.Γ., 4)

δεκφζηα ή απφ ην δεκφζην ειεγρφκελα Ν.Π.Η.Γ. – λννχκελεο θαηά ην ιεηηνπξγηθφ

θξηηήξην.

Ο ηΠ ειέγρεη φινπο ηνπο ειιεληθνχο θνξείο, φιν ην ζψκα ηνπ ειιεληθνχ

θξάηνπο εθηφο απφ ηα ηκήκαηα πνπ ξεηψο85

απνθιείνληαη απφ ηε δηακεζνιαβεηηθή

θαη ηελ ειεγθηηθή ηνπ αξκνδηφηεηα θαη ηα ειέγρεη αλεμαξηήησο ηεο εζληθφηεηαο ή

ηνπ ηφπνπ δηακνλήο ησλ πξνζθεπγφλησλ ελψπηνλ ηνπ. Γειαδή δελ απαηηείηαη ν

πξνζθεχγσλ ζην ηΠ λα είλαη Έιιελαο ή Δπξσπαίνο πνιίηεο . Αξθεί λα ζηξέθεηαη

ελαληίνλ πξάμεο, παξάιεηςεο ή πιηθήο ελέξγεηαο ειεγρφκελνπ απφ ην ηΠ ειιεληθνχ

θνξέα.

Χο πλήγνξνο ηνπ Παηδηνχ86

ν ηΠ έρεη πην εθηεηακέλν πεδίν αξκνδηφηεηαο,

πνπ ππεξβαίλεη ηα φξηα ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα, ειέγρνληαο φρη κφλν ηε λνκηκφηεηα ηεο

δξάζεο ηνπ θξάηνπο θαη ηνπ επξχηεξνπ δεκνζίνπ ηνκέα αιιά θαη απηή ησλ πξάμεσλ

θαη παξαιείςεσλ ηδησηψλ εληφο ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο κε γλψκνλα ηελ έκπξαθηε

πξνάζπηζε ησλ δηθαησκάησλ θαη ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπ παηδηνχ.

Σέινο κε ηνπο λένπο λφκνπο 3304/2005 θαη 3488/2006 δηεπξχλζεθε ην πεδίν

αξκνδηφηεηαο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε ππφ ηελ έλλνηα φηη ε αλεμάξηεηε αξρή

αλαιακβάλεη ην ξφιν ηνπ επίζεκνπ θνξέα πξνψζεζεο (executing body) ηεο ίζεο

κεηαρείξηζεο ζην πεδίν ηνπ ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ ηνκέα. Δλ φςεη, αθξηβψο, απηήο

ηεο εηδηθφηεξεο απνζηνιήο ηεο, δπλάκεη ησλ άξζξσλ 20 παξ.2 θαη 13 παξ.2

αληηζηνίρσο ησλ αλσηέξσ λφκσλ, ε Αξρή δελ θσιχεηαη πιένλ λα δηεξεπλήζεη

αλαθνξέο ζρεηηθέο κε ηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε πξνζσπηθνχ ηφζν ηνπ δεκνζίνπ

φζν θαη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, εκπίπηνπζεο ζην πεδίν ησλ λέσλ δηαηάμεσλ πεξί

84

E. Fitrakis / I. Arsenopoulou, The Greek Ombudsman and the protection of patients’ rights, in S.

Mackenney/ L. Fallberg, Protecting patients’ rights? A comparative study of the ombudsman in

healthcare, 2004, pp. 33-40; Α.Παπαγηαλλίδεο, Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζε αλαδήηεζε ησλ πνιηηψλ,

ζει.191-208, ζε: Έλσζε Πνιηηψλ γηα ηελ Παξέκβαζε: Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε. Ζ δεκνθξαηία ζε

βάζνο, 2000. 85

Άξζξν 3 παξ.3 εδ. Α ηνπ Ν. 3094/2003 86

Άξζξν 4 παξ.5 εδ. Γ θαη Άξζξν 4 παξ.7 ηνπ Ν. 3094/2003

43

πξνζηαζίαο, θαη’ εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 7 παξ.2 ηεο Οδεγίαο 2000/43/ΔΚ87

, ηνπ

άξζξνπ 9 παξ.2 ηεο Οδεγίαο 2000/78/ΔΚ88

ηνπ άξζξνπ 1 παξ.7 ηεο Οδεγίαο

2002/73/ΔΚ89

θαη ηνπ λένπ άξζξνπ 8α ηεο Οδεγίαο 76/207/ΔΟΚ90

.

2.1.7. Η θύζε ηεο δηακεζνιαβεηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ΣηΠ

Ο ζεζκηθφο ξφινο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε είλαη θαηά βάζε

δηακεζνιαβεηηθφο91

θαη ειεγθηηθφο92

. Καηά θαλφλα επ’ αθνξκή έγγξαθσλ αλαθνξψλ

θαη θαη’ εμαίξεζε απηεπαγγέιησο ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δηακεζνιαβεί αλάκεζα

ζηε δηνίθεζε θαη ηνπο πνιίηεο γηα ηελ επίιπζε λνκηθψλ δηαθνξψλ θαη δηαθσληψλ πνπ

πξνθχπηνπλ ζηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Απηή ε «ειεγθηηθή δηακεζνιάβεζε» δελ είλαη

ην ultimum refugium γηα ηελ επίιπζε ησλ λνκηθψλ δηαθνξψλ θξάηνπο – πνιίηε93

.

Δπηπξφζζεηα, δελ είλαη αλαγθαίν πξνζηάδην ή πξναπαηηνχκελν ηνπ δηθαζηηθνχ

ειέγρνπ θαζψο θαη απφ δηνηθεηηθή ζθνπηά δελ ηίζεηαη ζε πιήξε εμάξηεζε ή ζχλδεζε

κε ην «ζπκβαηηθφ», «θιαζηθφ δηνηθεηηθφ έιεγρν»94

. Ζ δηακεζνιάβεζε ηνπ

πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε ζπληζηά κηα ηέηαξηε παξάιιεια κε ηε δηνηθεηηθή

επαλεμέηαζε, ην δηθαζηηθφ έιεγρν θαη ηνλ θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν ησλ δηνηθεηηθψλ

δηαθνξψλ – δπλάκεη δηαζέζηκε ζηνλ πνιίηε ζεζκηθή νδφ ειέγρνπ δηνηθεηηθψλ

πξάμεσλ, παξαιείςεσλ θαη πιηθψλ ελεξγεηψλ95

.

Ζ θηινζνθία ηεο δηακεζνιαβεηηθήο δξάζεο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε είλαη λα

πξνηείλεη πξαθηηθέο επηεηθείο θαη δίθαηεο ιχζεηο ζηηο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ

πξνζθεπγφλησλ πνιηηψλ θαη ησλ βάζεη ηεο θαζ’ χιεο αξκνδηφηεηαο ηνπ απ’ απηφλ

ειεγρνκέλσλ θνξέσλ. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δελ επηιχεη δηαθνξέο, ηνπιάρηζηνλ κε

ηε ζηελή έλλνηα ηνπ φξνπ. Δηζεγείηαη, θπξίσο, πξνο ηνπο ειεγρφκελνπο θνξείο ιχζεηο

πνπ θείληαη εληφο ηνπ πιαηζίνπ ηεο λνκηκφηεηαο θαη είλαη θαηά ηε γλψκε ηνπ νξζέο.

87

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/el/oj/2000/l_180/l_18020000719el00220026.pdf 88

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/el/oj/2000/l_303/l_30320001202el00160022.pdf 89

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/el/oj/2002/l_269/l_26920021005el00150020.pdf 90

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31976L0207:EL:HTML 91

Γηα ηελ έλλνηα ηεο δηνηθεηηθήο δηακεζνιάβεζεο βι. Μ. Σζαπφγαο, Απφ ην δηνηθεηηθφ έιεγρν ζηε

δηνηθεηηθή δηακεζνιάβεζε, ζει. 11επ. ζε : Μ. Σζαπφγαο, Η. Κνπθάθε, Κ. Μαξθεηάθε, Π.

Μνπδνπξάθε, Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ε ελδπλάκσζε ησλ δηθαησκάησλ, 2003; Α. Μαληάηεο, Ζ

πξνζέγγηζε ηεο γξαθεηνθξαηίαο απφ ην πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, Κξηηηθή Δπηζεψξεζε Ννκηθήο Θεσξίαο

θαη Πξάμεο, 2001, ζει.74επ. 92

Σε δηηηή δηακεζνιαβεηηθή θαη ειεγθηηθή ιεηηνπξγία ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε ηνλίδεη θαη ν πξψηνο

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε Ν.Γηακαληνχξνο ζηνλ Πξφινγν ηνπ πιινγηθνχ ηφκνπ ηεο Έλσζεο Πνιηηψλ

γηα ηελ Παξέκβαζε: Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε. Ζ δεκνθξαηία ζε βάζνο, 2000, ζει. 17-19 93

Β. Σδέκνο, «Γηνηθεηηθή αλαθνξά – πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε - δηακεζνιαβεηηθή ιεηηνπξγία», 2006,

Αλεμάξηεηε αξρή (1) ζει. 9-29 94

Βάζεη ησλ άξζξσλ 24-27 ηνπ Κψδηθα Γηνηθεηηθήο Γηαδηθαζίαο. 95

Α.Μαθξπδεκήηξεο, «Σν έιαην ζηελ άκκν ή ν ombudsman ζηελ Διιάδα, ζε Α. Μαθξπδεκήηξε –

Υ.Υξπζαλζάθε , - «Ombudsman» Ο έιεγρνο ηεο θαθνδηνίθεζεο ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Δπξψπε, 1996,

ζει.29 επ.

44

Ο ζηφρνο πάλησο ηεο δηακεζνιάβεζεο ηνπ είλαη λα επηιπζεί ε δηαθνξά κεηαμχ

ηδηψηε θαη ειεγρφκελνπ θνξέα96

. Τηνζεηείηαη έηζη απφ ηελ Αξρή ε πξνζέγγηζε φηη ε

θαηνρή δεκφζηνπ αμηψκαηνο γελλά ζηνλ/ζηελ θάηνρφ ηνπ ηελ εζηθή (θαη φρη απιψο

ηελ λνκηθή) ππνρξέσζε εμππεξέηεζεο ηνπ πνιίηε θαη ηε κε θάζε πξφζθνξν ηξφπν

αλαδήηεζε ιχζεσλ ζηα πξνβιήκαηα πνπ αλαθχνληαη ζηηο ζρέζεηο ηνπ κε ην θξάηνο.

Με ηε ζεηξά ηεο κηα ηέηνηα ελλνηνιφγεζε ησλ ζρέζεσλ θξάηνπο έρεη σο ππφβαζξν ηε

ινγηθή ηνπ «ζεηηθνχ αζξνίζκαηνο», θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο νπνίαο είλαη ε

πεπνίζεζε φηη ε επίιπζε ησλ δηαθνξψλ κπνξεί λα επηηπγράλεηαη θαηά ηξφπν πνπ λα

δηαζθαιίδεη ηελ (έζησ θαη κεξηθή) ηθαλνπνίεζε θαη ησλ δπν πιεπξψλ.

Με ηνλ πξναλαθεξφκελν ηξφπν ε Αλεμάξηεηε Αξρή ζπκβάιιεη ζηελ

πξαγκάησζε ηνπ θξάηνπο δηθαίνπ. Άιισζηε ε πνιπλνκία θαη ε αληηθαηηθφηεηα ηνπ

ειιεληθνχ δηθαληθνχ ζπζηήκαηνο ην θαζηζηνχλ επάισην, φηαλ ε δεκφζηα δηνίθεζε

αξλείηαη λα εθαξκφζεη ην λφκν ή ηνλ εξκελεχεη θαηά ην δνθνχλ ή ζε αθξαίεο

πεξηπηψζεηο ηνλ εξκελεχεη επηιεθηηθά. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε δελ έξρεηαη κφλν γηα

λα απνλείκεη δηθαηνζχλε, αιιά θαη γηα λα θαηαπνιεκήζεη ην θνξκαιηζκφ, ηελ

ηππνιαηξία εμαηηίαο ηεο νπνίαο ν πνιίηεο αηζζάλεηαη απξνζηάηεπηνο. Έλα ζεκαληηθφ

εξγαιείν γηα λα ην επηηχρεη απηφ είλαη ε εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηνπ δηνηθεηηθνχ

δηθαίνπ «απέλαληη ζε κηα δηνίθεζε εγθισβηζκέλε ζηε ζρνιαζηηθή λνκηκνθάλεηα,

εκθαλίδεηαη εθ πξψηεο φςεσο απαξαίηεηε ε επίθιεζε ηεο θνηλήο ινγηθήο, ηεο

δηνηθεηηθήο εζηθήο, ηεο επηείθεηαο ή ηνπ πλεχκαηνο ησλ λφκσλ (ζε αληηπαξαβνιή κε

ην ζηείξν γξάκκα). Άιισζηε είλαη γεγνλφο φηη ε ειιεληθή δηνίθεζε δελ καο έρεη

ζπλεζίζεη ζε απηφβνπιε ζπλεθηίκεζε ή επίθιεζε γεληθψλ αξρψλ»97

.

Ο απψηεξνο ζθνπφο ηεο δηακεζνιάβεζεο, ζπλεπψο, είλαη θαηά βάζε, ν ίδηνο µε

απηφλ ηνπ ειέγρνπ λνκηκφηεηαο πνπ δηελεξγεί ν δηθαζηήο ή αθφκε θαη ε ίδηα ε

δεµφζηα δηνίθεζε, φηαλ ελεξγεί θαηφπηλ δηνηθεηηθήο πξνζθπγήο: ε ελ γέλεη επηβνιή

ηεο λνκηκφηεηαο ζηε δηνηθεηηθή δξάζε. ∆ηφηη, ηφζν ε πξνζηαζία ησλ δηθαησµάησλ

φζν θαη ε θαηαπνιέµεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο αλάγνληαη, ζε ηειεπηαία αλάιπζε, ζε

δεηήκαηα ηήξεζεο ηεο λνκηκφηεηαο.

Απηφ, ζπλεπψο, πνπ δηαθνξνπνηεί ηε δηακεζνιάβεζε είλαη ηα κέζα πνπ

κεηέξρεηαη ν δηακεζνιαβεηήο: δηφηη ν δηακεζνιαβεηήο δελ δηαζέηεη έλαληη ηεο

δηνίθεζεο ηε δχλακε ηνπ δεδηθαζκέλνπ θαη ηελ εθηειεζηφηεηα ηεο δηθαζηηθήο

96

Δ. Μπεζίια – Μαθξίδε, Ο έιεγρνο ηεο δηνίθεζεο, 2004, ζ. 207 – 208. 97

Μ. Σζαπφγαο, Απφ ην δηνηθεηηθφ έιεγρν ζηε δηνηθεηηθή δηακεζνιάβεζε ζην : Μ. Σζαπφγαο, Ο

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ε ελδπλάκσζε ησλ δηθαησκάησλ, εθδ. άθθνπια, 2003, ζει.15.

45

απφθαζεο ή ηεο δηνηθεηηθήο πξάμεο· πξέπεη λα πείζεη ηε δηνίθεζε, θαη’ αξράο φηη ν

ίδηνο δξα αληηθεηκεληθά θαη ακεξφιεπηα, θαηά δεχηεξν ιφγν φηη νη ζέζεηο πνπ

αλαπηχζζεη, ππεξαζπηδφκελνο ην βάζηκν αίηεκα ηνπ πνιίηε, είλαη θαη νη νξζέο, απηέο

δειαδή πνπ απνδίδνπλ ην ηζρχνλ δίθαην.

Δίλαη αλαγθαίν, επηπιένλ, λα ηελ πείζεη φηη καθξνπξφζεζκα ζπκθέξεη θαη ηελ

ίδηα λα εθαξκφδεη ηα πνξίζκαηά ηνπ. ην ζεκείν απηφ εληνπίδεηαη ν πξνιεπηηθφο

ξφινο ηεο δξάζεο ηνπ πλεγφξνπ: ε θαηαπνιέµεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο, ηελ νπνία

αλαθέξεη σο κέξνο ηεο απνζηνιήο ηνπ, φπσο είδακε, ν θαηαζηαηηθφο ηνπ λφκνο. Οη

εηήζηεο εθζέζεηο, πνπ πεξηέρνπλ κεηαμχ άιισλ θαη ζπγθεθξηµέλεο λνµνζεηηθέο θαη

νξγαλσηηθέο πξνηάζεηο, φπσο επίζεο νη εηδηθέο εθζέζεηο, ηηο νπνίεο θαηά θαηξνχο

εθπνλεί ν πλήγνξνο επί πνηθίισλ ζεµάησλ, αληαπνθξίλνληαη ζ’ απηήλ αθξηβψο ηελ,

πξνιεπηηθνχ ραξαθηήξα, θαηαπνιέµεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο. Ζ απνζηνιή απηή δελ

εμππεξεηεί κφλνλ ηα ζπκθέξνληα ησλ πνιηηψλ, αιιά θαη ηεο ίδηαο ηεο δηνίθεζεο, ππφ

δχν έλλνηεο: πξψηνλ, φηη θαη απηή, ηαγκέλε εμ νξηζκνχ λα ππεξεηεί ην γεληθφ

ζπκθέξνλ, έρεη σο βαζηθή απνζηνιή ηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησµάησλ ησλ πνιηηψλ.

Καηά δεχηεξν ιφγν, νη άλζξσπνη πνπ ηελ απαξηίδνπλ, δειαδή νη δεκφζηνη ππάιιεινη,

έρνπλ έλα εηδηθφ ζπκθέξνλ ζηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο.

Έηζη δηαζθαιίδνπλ θαη απηνί, φρη πιένλ σο «εθηειεζηέο ηεο ζέιεζεο ηνπ Κξάηνπο»98

,

αιιά σο εξγαδφκελνη ζην δεκφζην, έλα νξζνινγηθφ πεξηβάιινλ εξγαζίαο, πνπ ζηελ

έλλνκε ηάμε µαο δελ µπνξεί παξά λα ππαθνχεη ζηηο αξρέο ηεο ηζφηεηαο θαη ηεο

αμηνθξαηίαο99

.

πλνςίδνληαο, ινηπφλ, βιέπνπκε φηη ε δηακεζνιάβεζε ιεηηνπξγεί ζε ηξία

ηνπιάρηζηνλ επίπεδα: πξώηνλ, ζην επίπεδν ηνπ πνιίηε, ηνπ εμαηνκηθεπκέλνπ πνιίηε

πνπ πξνζθεχγεη ζηελ Αξρή γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηεο πξνζβνιήο πνπ έρεη ππνζηεί

ην δηθαίσκά ηνπ. Καηά δεύηεξν ιόγν, ε δηακεζνιάβεζε ιεηηνπξγεί ζε έλα γεληθφηεξν

επίπεδν, πξνιεπηηθά, πξνθεηµέλνπ λα πξνζηαηεχζεη ηνπο πνιίηεο ελ γέλεη απφ

κειινληηθέο πξνζβνιέο ησλ δηθαησµάησλ ηνπο, αιιά θαη ηελ ίδηα ηε δεµφζηα

δηνίθεζε πνπ έρεη απηνηειέο ζπκθέξνλ ζηελ θαηαπνιέµεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο.

Σέινο, ν ηΠ ιεηηνπξγεί θαηά θάπνην ηξφπν θαη σο δηακεζνιαβεηήο κεηαμχ

ησλ θνηλνβνπιεπηηθψλ δπλάκεσλ. Οινέλα θαη πην ζπρλά βιέπνπκε ηνλ ηειεπηαίν

θαηξφ ηα πνξίζκαηα θαη ελ γέλεη ηηο ζέζεηο ηνπ πλεγφξνπ λα κλεκνλεχνληαη ζηηο

98

Άξζξν 103 παξ. 1 ηνπ πληάγκαηνο. 99

Γ.Κακίλε, Μέζα δηακεζνιάβεζεο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε. Ζ πεηζψ θαη ε δεκνθξαηία. ζει.18επ.

ζε: Κίλεζε Πνιηηψλ γηα κηα Αλνηθηή Κνηλσλία. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε. Έλαο ζεζκφο ηεο επνρήο

καο, 2005.

46

θνηλνβνπιεπηηθέο ζπδεηήζεηο («ην είπε θαη ν πλήγνξνο»). ην βαζκφ πνπ µε ηηο

αλαθνξέο απηέο νη ζέζεηο ηνπ πλεγφξνπ πείζνπλ σο πξνο ηελ αληηθεηκεληθφηεηα, ηελ

ακεξνιεςία θαη ηελ επηζηεκνληθή ηνπο αξηηφηεηα απνηεινχλ έλα είδνο «απζεληίαο»

(auctoritas), έλα θνκκαηηθψο «νπδέηεξν» πεδίν, φπνπ εθ ησλ πξαγκάησλ κεηξηάδεηαη

ε πνιηηηθή αληηπαξάζεζε θαη επλνείηαη κηα ηξφπνλ ηηλά απξνθαηάιεπηε ζπδήηεζε,

θαη ελδερνµέλσο ζπλαίλεζε, κεηαμχ ησλ θνηλνβνπιεπηηθψλ δπλάκεσλ.

Οινθιεξψλνληαο ινηπφλ ηε δηεξεχλεζε ηεο δηακεζνιάβεζεο, ζα ιέγακε φηη

ζηνλ βαζκφ πνπ ν πλήγνξνο δηεπξχλεη ηελ αμηνπηζηία ηνπ ζην πνιηηηθφ µαο

ζχζηεκα, απμάλεη θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπ, µε ζπλέπεηα λα απαιιάζζεη ηνλ

πνιίηε απφ ηνλ θφπν, ηνλ ρξφλν θαη ηα έμνδα κηαο δίθεο.

2.2.Ο Ρόλορ και η Λειηοςπγία ηος Κύκλος Κοινυνικήρ Πποζηαζίαρ

2.2.1.Θεκαηηθό Αληηθείκελν θαη Αξκνδηόηεηεο

Ο Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο εμεηάδεη αλαθνξέο πνπ έρνπλ σο

αληηθείκελν ηελ πξνζηαζία ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ, ηδίσο ππνζέζεηο πνπ

άπηνληαη ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ηεο πγείαο, ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη ηεο

πξφλνηαο. Φνξείο ησλ παξαπάλσ δηθαησκάησλ δελ είλαη κφλν νη έιιελεο πνιίηεο

αιιά θαη αιινδαπνί, νκνγελείο επαλαπαηξηζζέληεο νηθνλνκηθνί κεηαλάζηεο θαη

πνιηηηθνί πξφζθπγεο. Ο Κχθινο επηθεληξψλεη ηελ ειεγθηηθή θαη δηακεζνιαβεηηθή

ηνπ δξαζηεξηφηεηα ζηελ πξνζηαζία ησλ δηθαησκάησλ ησλ επαίζζεησλ θνηλσληθψλ

θαηεγνξηψλ θαη νκάδσλ, φπσο είλαη νη ειηθησκέλνη, ηα άηνκα κε αλαπεξίεο, νη

ζσκαηηθά θαη ςπρηθά αζζελείο, νη Ρνκά, νη πξφζθπγεο, νη αιινδαπνί θ.ιπ. Πέξαλ ηεο

επίιπζεο ησλ πξνβιεκάησλ ησλ κεκνλσκέλσλ πνιηηψλ, ν Κχθινο ζηνρεχεη ζηελ ελ

γέλεη βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ θαζψο θαη ζηελ

αλάπηπμε ζρέζεσλ ακνηβαίαο εκπηζηνζχλεο κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ηεο θνηλσληθήο

δηνίθεζεο.

Ο Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο αληαπνθξίλεηαη ζηελ «θνηλσληθή ηδηφηεηα»

ηνπ πνιίηε, ζπκβάιινληαο ζηε δεκηνπξγία κηαο λέαο «δηνηθεηηθήο θνπιηνχξαο», θαη

δηακεζνιαβεί ζε πεξηπηψζεηο θαθνδηνίθεζεο ή παξαβίαζεο λνκηκφηεηαο πνπ

ζπλδένληαη κε δηνηθεηηθνχο θνξείο άζθεζεο θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ.100

ηηο

αξκνδηφηεηεο ηνπ θχθινπ ππάγνληαη ζέκαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηελ θνηλσληθή

πνιηηηθή, ην θνηλσληθφ θξάηνο θαη ηα δηθαηψκαηα πνπ απνξξένπλ απφ απηφ θαη

100

Α. Ρνκπφθνπ – Καξαγηάλλε, «Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε» ζην: Ο

Έιεγρνο ζηελ Γεκφζηα Γηνίθεζε θαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, ζει. 25 επ.

47

ζεκειηψλνληαη ζηνπο λφκνπο θαη ηηο δηεζλείο ζπκβάζεηο101

. ην πιαίζην απηφ

ζπκπεξηιακβάλνληαη ζέκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο πνπ

πεγάδνπλ απφ ηε λνκνζεζία ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, φπσο ε απνλνκή ζπληάμεσλ

γήξαηνο ή αλαπεξίαο, ε αλαγλψξηζε ρξφλνπ αζθάιηζεο, ε θαηαβνιή θαη βεβαίσζε

εηζθνξψλ, ε θαηαβνιή εθάπαμ κεξηζκάησλ θ.ιπ.

ηνλ Κχθιν απηφ εληάζζεηαη θαη ν πλήγνξνο ηεο Τγείαο θαη Κνηλσληθήο

Αιιειεγγχεο, ν νπνίνο ζεζπίζηεθε κε ηνλ Ν. 3293/2004 θαη παξέρεη ηηο ππεξεζίεο

ηνπ ζε φινπο ηνπο πνιίηεο-ρξήζηεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο, ιακβάλνληαο εηδηθή

κέξηκλα γηα ζέκαηα λνζνθνκεηαθήο θαη εμσλνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο, θαηαβνιήο

δαπαλψλ λνζειείαο ή επηδνκάησλ γηα ηελ θάιπςε πξνβιεκάησλ πγείαο, ζέκαηα πνπ

ζπλδένληαη κε ηνπο επαγγεικαηίεο ηεο πγείαο, ηε ιεηηνπξγία ησλ λνζνθνκείσλ θαη

γεληθά κε ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο.

εκαληηθή ζέζε ζηα ζέκαηα πνπ απαζρνινχλ ηνλ θχθιν θαηέρνπλ θαη ηα

ζέκαηα πξφλνηαο ζηα νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη νη παξνρέο ζε είδνο ή ρξήκα πνπ

θαηαβάιινληαη απφ ην θξάηνο ζε νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά επάισηεο νκάδεο ή γηα

ηελ πξνζηαζία ηνπο απφ έθηαθηνπο θηλδχλνπο επηδφκαηα αλαπεξίαο θαη αλεξγίαο,

νηθνλνκηθή ελίζρπζε ιφγσ θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ) θαζψο θαη ζέκαηα πνπ

ζπλδένληαη κε ηελ πξνζηαζία ηεο δεκφζηαο πγηεηλήο.

2.2.2 Γεληθή Απνηίκεζε ηεο Δξαζηεξηόηεηαο ηνπ Κύθινπ Κνηλωληθήο Πξνζηαζίαο

Καηά ην δηάζηεκα ησλ εηψλ 2004-2006 ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο

ρεηξίζηεθε 6652 λέεο αλαθνξέο (γξάθεκα 1), πνζνζηφ πνπ αληηπξνζσπεχεη ην 22,3%

ηνπ ζπλφινπ ησλ αλαθνξψλ πνπ ππνβιήζεθαλ ζηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε θαηά ην

ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα.

Απφ ηηο αλαθνξέο πνπ δηεθπεξαηψζεθαλ ηα έηε 2004 – 2006 (λέεο αλαθνξέο θαη

εθθξεκείο απφ πξνεγνχκελα έηε), ζε πνζνζηφ 39,14% δελ δηαπηζηψζεθε πξφβιεκα

θαθνδηνίθεζεο, ελψ ζε έλα πνιχ κηθξφηεξν πνζνζηφ (7,79%), δηεθφπε ε έξεπλα γηα

ιφγνπο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ είηε κε ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε,

(επηγελφκελε εθθξεκνδηθία, εμαίξεζε ηνπ θνξέα, θ.ιπ.), είηε κε ηνλ ίδην ηνλ

ελδηαθεξφκελν πνιίηε (αλάθιεζε αλαθνξάο, απξνζπκία πεξαηηέξσ επηθνηλσλίαο κε

ηελ Αξρή θ.ιπ.) (βι. Παξάξηεκα).

Χο πξνο ηηο βάζηκεο αλαθνξέο, δειαδή ηηο ππνζέζεηο ζηηο νπνίεο δηαπηζηψζεθε

θαθνδηνίθεζε, ή παξάλνκε δξάζε ηεο δηνίθεζεο, ζε πνζνζηφ 86,10% ε έθβαζε ήηαλ

101

Άξζξν 2 παξ.1ηνπ Π.Γ. 273/1999.

48

ζεηηθή γηα ηνλ πνιίηε, χζηεξα απφ ελέξγεηεο ηεο Αξρήο, ελψ ζε πνζνζηφ 5,97% ε

δηνίθεζε δελ απνδέρηεθε ηηο πξνηάζεηο ηνπ ηΠ (βι. Παξάξηεκα).

Γηα ην ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα, πνζνζηφ 11,22% ησλ ππνζέζεσλ

αθνξά ζέκαηα πγείαο, ελψ απμεκέλα ζε ζχγθξηζε κε ηα πξνεγνχκελα έηε

εκθαλίδνληαη ηα πνζνζηά πνπ αθνξνχλ ζέκαηα ηαηξηθήο δενληνινγίαο θαη

παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ηνπ ΔΤ.

Σα δεηήκαηα θνηλσληθήο πξφλνηαο αληηπξνζσπεχνπλ κε ζπλερψο κεηνχκελεο

ηάζεηο πνζνζηφ 1,96% ησλ αλαθνξψλ θαη ε πιεηνλφηεηα απηψλ αθνξά ηελ θαηαβνιή

ρξεκαηηθψλ πξνλνηαθψλ παξνρψλ.

Σέινο, νη αλαθνξέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα πξνβιήκαηα Αηφκσλ κε Αλαπεξίεο

(ΑκεΑ), ελψ παξνπζίαζαλ ζεκαληηθή αχμεζε ην 2004 αλήιζαλ ζε πνζνζηφ 5,48%,

ηα επφκελα δπν ρξφληα παξνπζίαζαλ πησηηθέο ηάζεηο. Οη αλαθνξέο απηέο, ζην

κεγαιχηεξν κέξνο ηνπο, αθνξνχλ ην δηθαίσκα πξφζβαζεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη

εμαζθάιηζεο αμηνπξεπψλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο (βι. Παξάξηεκα).

Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ηα ηειεπηαία έηε ν πλήγνξνο ηεο Τγείαο θαη

Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο δέρζεθε ιηγφηεξεο αλαθνξέο απ’ φηη ζα αλάκελε θαλείο

ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνχ, φπσο είλαη

νη ειηθησκέλνη ή νη θνηλσληθά απνθιεηζκέλνη (1,86%). Σν θαηλφκελν απηφ πηζαλφλ

λα νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ν ζεζκφο ηεο νηθνγέλεηαο ζηελ Διιάδα παξακέλεη

ηζρπξφο – ζε ζχγθξηζε ηνπιάρηζηνλ κε φζα ηζρχνπλ δηεζλψο – θαη άξα ε νηθνγέλεηα

απνξξνθά ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ ηα πξνβιήκαηα ησλ ειηθησκέλσλ πξηλ απηά

κεηεμειηρζνχλ ζε θνηλσληθέο απαηηήζεηο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά νη θνηλσληθά

απνθιεηζκέλνη επεηδή δελ έρνπλ πξφζβαζε ζηελ πιεξνθφξεζε, δπζθνιεχνληαη λα

πξνρσξήζνπλ ζε βαζηθέο θνηλσληθέο δηεθδηθήζεηο, κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγείηαη

θαχινο θχθινο. Πξφθεηηαη γηα έλα ππαξθηφ πξφβιεκα πνπ ρξήδεη ηδηαίηεξεο

αληηκεηψπηζεο ηφζν απφ ην πλήγνξν ηεο Τγείαο , φζν θαη απφ ηνπο αξκφδηνπο

θνξείο ηεο Πνιηηείαο.

Σέινο, απμάλεηαη ν ήδε κεγάινο αξηζκφο αλαθνξψλ πνπ ζίγνπλ ζέκαηα

θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Σελ ηξηεηία 2004-2006 ην 77,23 % ησλ αλαθνξψλ πνπ

εξεχλεζε ν Κχθινο εληάζζεηαη ζηε ζεκαηηθή απηή (77,55% ην 2006, 80,57% ην 2005

θαη 75,56% ην 2004 αληηζηνίρσο). Απφ απηέο ηηο αλαθνξέο, ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο,

θαηέρνπλ κε απμεηηθή ηάζε πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ζπληαμηνδνηηθέο παξνρέο

(ην 30,55% ησλ αλαθνξψλ) θαη αθνινπζνχλ κε κηθξφηεξν πνζνζηφ αιιά

ζηαζεξνπνηεηηθέο ηάζεηο νη ζρεηηθέο κε ηελ ππαγσγή θαη ηνπ ρξφλνπ αζθάιηζεο

49

(4,31% θαη 6,09% αληίζηνηρα) θαη ηέινο έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ αλαθνξψλ (ην

12,71%) ζίγεη πξνβιήκαηα ρξεκαηνδφηεζεο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, φπσο είλαη ε

βεβαίσζε θαη ε επηζηξνθή αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ εηζθνξψλ.

Ζ αχμεζε ησλ ππνζέζεσλ κε αληηθείκελν αζθαιηζηηθά πξνθαιεί ελ κέξεη

έθπιεμε, δεδνκέλνπ φηη έρνπλ βειηησζεί νη δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο απφ ηφηε πνπ

άξρηζαλ λα ιεηηνπξγνχλ ηα νινθιεξσκέλα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα (π.ρ έρεη

κεησζεί ν κέζνο ρξφλνο δηεθπεξαίσζεο ησλ αηηήζεσλ ζπληαμηνδφηεζεο ιφγσ γήξαηνο

ή ζαλάηνπ). Χζηφζν, απφ ηελ αχμεζε απηή αλαδεηθλχεηαη ην πξφβιεκα ηεο

πνιπλνκίαο θαη ηεο πνηφηεηαο ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ην ρψξν ηεο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο ην πιαίζην είλαη αληηθαηηθφ, κε

απνηέιεζκα λα θάκπηεηαη ε εκπηζηνζχλε ησλ πνιηηψλ σο πξνο ηελ νξζφηεηα θαη

λνκηκφηεηα ησλ δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, παξαηεξείηαη κηα

κεηαζηξνθή ηνπ ραξαθηήξα ησλ αηηεκάησλ πνπ θηάλνπλ ζηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο

Πξνζηαζίαο: ελψ παιηφηεξα ήηαλ θαηά θχξην ιφγν απιψο δηαδηθαζηηθά

(θαζπζηεξήζεηο, κε απάληεζε ζε αηηήζεηο θ.ν.θ.), ηψξα ζίγνπλ πην πνιχπινθα

δεηήκαηα θαη άξα ε δηεξεχλεζή ηνπο παξνπζηάδεη κεγαιχηεξε δπζθνιία.

Αθνινπζεί ζπλνπηηθή αλαθνξά ζηα πξνβιήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο πνπ

θιήζεθε λα αληηκεησπίζεη ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηελ ηξηεηία 2004-2006,

είηε πξφθεηηαη γηα πξνβιήκαηα κε ηε κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα εκθάληζεο είηε γηα

εηδηθφηεξα πξνβιήκαηα θαη πην εμεηδηθεπκέλεο πεξηπηψζεηο.

2.3.Πποβλήμαηα Γιοικηηικήρ Γπάζηρ ζηην Κοινυνική Αζθάλιζη

2.3.1 Θέκαηα Κoηλωληθήο Αζθάιηζεο – Πξνβιήκαηα θαηά ηελ Εθαξκνγή

ηωλ Γεληθώλ Αξρώλ ηνπ Δηθαίνπ

Πξνθεηκέλνπ λα ζεκειηψζεη λνκηθά ηηο απφςεηο θαη ηηο πξνηάζεηο ηνπ, ν

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζπρλά επηθαιείηαη γεληθέο αξρέο ηνπ θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ

δηθαίνπ, φπσο είλαη ε αξρή ηεο επηείθεηαο ππέξ ηνπ αζθαιηζκέλνπ ή ηεο πξνζηαζίαο

ηνπ αζθαιηζηηθνχ θεθαιαίνπ, θαζψο θαη αξρέο ηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ, φπσο ηελ

αξρή ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο θαη ηεο πξνζηαηεπφκελεο εκπηζηνζχλεο ηνπ

αζθαιηζκέλνπ. Σνχην ζπκβαίλεη ηδίσο ζε πεξηπηψζεηο θαζπζηεξήζεσλ, παξάιεηςεο

ζπκκφξθσζεο κε δηθαζηηθέο απνθάζεηο θαη παξάηαζεο ησλ πξνζεζκηψλ ιφγσ

αλεπαξθνχο ελεκέξσζεο ηνπ αζθαιηζκέλνπ. Ωζηφζν, ε εθαξκνγή ησλ αξρψλ απηψλ,

φζνλ αθνξά ζηε δηνηθεηηθή δηαδηθαζία, αιιά θαη ζηελ εξκελεία θαη ζηελ εθαξκνγή

ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ, πξνυπνζέηεη εθηηκήζεηο ζηηο νπνίεο ηα αζθαιηζηηθά φξγαλα

50

δηζηάδνπλ λα πξνβνχλ είηε επεηδή ζεσξνχλ φηη ππεξβαίλνπλ ηηο αξκνδηφηεηέο ηνπο

είηε επεηδή δελ έρνπλ εμνηθεησζεί κε απηέο.

πρλά ηα αζθαιηζηηθά ηακεία ηεξνχλ επηθπιαθηηθή ζηάζε, αθφκε θαη φηαλ ε

λνκνινγία ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ επί παξφκνησλ ππνζέζεσλ εμεηδηθεχεη ην

πεξηερφκελν θαη ην πεδίν εθαξκνγήο ησλ γεληθψλ αξρψλ. ηελ πξάμε, θαηά θαλφλα,

ρξεηάδεηαη λα επηιεθζνχλ ηα αλψηαηα φξγαλα ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ ή νη

αξκφδηεο γηα ηελ εθδίθαζε ησλ ελδηθνθαλψλ πξνζθπγψλ επηηξνπέο είηε λα παξέκβεη

ην επνπηεχνλ ππνπξγείν ή λα ζπκβνχλ φια ηα παξαπάλσ καδί. Απηφ ηειηθά έρεη σο

απνηέιεζκα ηελ θαζπζηέξεζε ζηελ επίιπζε ησλ ππνζέζεσλ θαη ζηελ ηθαλνπνίεζε

ησλ αηηεκάησλ ησλ αζθαιηζκέλσλ. Παξάιιεια, πξνθαιεί ηε ζπγθέληξσζε κεγάινπ

αξηζκνχ ππνζέζεσλ ζηα αλψηαηα ηεξαξρηθά φξγαλα θαη ζηελ θεληξηθή δηνίθεζε, ελψ

αλ ππήξρε έλα απνθεληξσκέλν δηνηθεηηθφ ζχζηεκα ζα έπξεπε ε δηνίθεζε λα

αζρνιείηαη θπξίσο κε ηνλ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ηνπ θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ

ζπζηήκαηνο, ηελ αμηνιφγεζε θαη ηνλ έιεγρφ ηνπ θαη ελ γέλεη κε ηα επηηειηθήο

ζεκαζίαο δεηήκαηα.

2.3.1.1. Ειιηπήο ελεκέξωζε

Ζ ππνρξέσζε ελεκέξσζεο ηνπ δηνηθνχκελνπ θαζηεξψζεθε λνκνινγηθά σο αξρή

ηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ, πνπ απνξξέεη απφ ηελ αξρή ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο, γηα

πξψηε θνξά ζηηο θνηλσληθναζθαιηζηηθέο ππνζέζεηο. ηε ζπλέρεηα επεθηάζεθε ζε

άιινπο ηνκείο ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο θαη ηειηθά εηζήρζε ζηνλ Κψδηθα Γηνηθεηηθήο

Γηαδηθαζίαο102

.

Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε έρεη δηαπηζηψζεη φηη ζπρλά ε πιεξνθφξεζε πνπ

παξέρεηαη είλαη ειιηπήο, απνζπαζκαηηθή ή θαη αληηθαηηθή, κε ζπλέπεηα λα

πξνθαιείηαη ζχγρπζε ζηνπο αζθαιηζκέλνπο. Χο επί ην πιείζηνλ, ην θαηλφκελν

πιήηηεη νκάδεο αζθαιηζκέλσλ πνπ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο, φπσο ην κνξθσηηθφ

επίπεδν, ην θνηλσληθφ πεξηβάιινλ, ε γλψζε ηεο ειιεληθήο γιψζζαο, έρνπλ έληνλν

πξφβιεκα θαηαλφεζεο ηεο νηθείαο λνκνζεζίαο θαη θαη’ επέθηαζε δπζθνιεχνληαη λα

αληαπνθξηζνχλ ζηηο απαηηήζεηο ηεο δηνίθεζεο. Καζίζηαηαη έηζη ακθίβνιν ην εάλ νη

παξερφκελεο ππεξεζίεο είλαη πξάγκαηη πξνζβάζηκεο ζε φινπο ηνπο πνιίηεο. Ζ

επαξθήο πιεξνθφξεζε ησλ δηνηθνχκελσλ απνηειεί νπζηψδε πξνυπφζεζε γηα ηελ

εθπιήξσζε ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπο, αιιά θαη απνθαζηζηηθφ πξναπαηηνχκελν γηα ηελ

απνηειεζκαηηθή άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ ηνπο.

102

Άξζξν 3 παξ. 3 ηνπ Ν. 2690/1999

51

Οπζηαζηηθφ βήκα πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή απνηειεί, εθηφο ησλ άιισλ, ε

έθδνζε πιεξνθνξηαθψλ εληχπσλ γεληθνχ ή εηδηθφηεξνπ πεξηερνκέλνπ, πξνζηηψλ ζε

θάζε ελδηαθεξφκελν θαη φηαλ είλαη εθηθηφ, ε έγγξαθε ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ.

Ζ δηεξεχλεζε ησλ ζρεηηθψλ αλαθνξψλ πνπ δέρεηαη ε Αξρή είλαη ηδηαηηέξσο

δπζρεξήο, δεδνκέλνπ φηη θαηά ην ζηάδην ηεο έξεπλαο δηαηππψλνληαη

αιιεινζπγθξνπφκελεο απφςεηο κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ηεο δηνίθεζεο, θαζψο νη κελ

ακθηζβεηνχλ ηηο ζέζεηο ησλ δε ζρεηηθά κε απηά πνπ έρνπλ δηακεηθζεί.

Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζπλάγεη καρεηφ ηεθκήξην ππέξ ησλ αζθαιηζκέλσλ,

ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ δηακαξηχξνληαη γηα ηελ απψιεηα δηθαησκάησλ ιφγσ

εζθαικέλεο ή ειιηπνχο ελεκέξσζεο, εθφζνλ βεβαίσο ζπγθεληξψλνπλ ηηο

πξνυπνζέζεηο γηα ηε ζεκειίσζε ηνπ δηθαηψκαηνο. Γηφηη νη ελ ιφγσ αζθαιηζκέλνη

έρνπλ ζπκθέξνλ λα αζθήζνπλ κε ζχλλνκν ηξφπν ηα δηθαηψκαηά ηνπο, πξνθεηκέλνπ

λα κελ ηα απνιέζνπλ.

Δλδεηθηηθέο είλαη νη πεξηπηψζεηο φπνπ ππνθαηαζηήκαηα ηνπ ΗΚΑ – ΔΣΑΜ, ηα

νπνία ρνξεγνχλ επίδνκα κεηξφηεηαο, δελ ελεκεξψλνπλ γηα ην δηθαίσκα ρνξήγεζεο

ησλ ζπκπιεξσκαηηθψλ παξνρψλ κεηξφηεηαο103

απφ ηνλ ΟΑΔΓ, νχηε βεβαίσο

γλσζηνπνηνχλ ηελ πξνζεζκία πνπ δηέπεη ην δηθαίσκα απηφ, αθφκε θαη φηαλ ρνξεγνχλ

ηηο ζρεηηθέο βεβαηψζεηο γηα λα ππνβιεζνχλ ζηνλ ΟΑΔΓ (ππνζέζεηο 2640/2003,

15967/2006, 17121/2006, 17510/2006).

2.3.1.2 Καζπζηεξήζεηο

Σν θαηλφκελν ηεο θαζπζηεξεκέλεο, πέξα απφ θάζε εχινγν ρξνληθφ δηάζηεκα,

αληαπφθξηζεο ηεο δηνίθεζεο ζηα αηηήκαηα πνπ ππνβάιινληαη απφ ηνπο πνιίηεο, είηε

απηά αθνξνχλ ζηε ζπληαμηνδφηεζή ηνπο είηε ζε άιια δεηήκαηα, παξακέλεη δηαξθψο

ζηελ εκεξήζηα δηάηαμε ησλ ππνζέζεσλ πνπ εμεηάδεη νη πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε απφ

ηελ πξψηε εκέξα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ.

Απνηειέζκαηα απηνχ ηνπ θαηλνκέλνπ παζνγέλεηαο είλαη αθελφο ε ηαιαηπσξία

πνπ πθίζηαληαη νη πνιίηεο, αλακέλνληαο επί καθξφλ ηελ απάληεζε ηεο δηνίθεζεο,

αθεηέξνπ ν θίλδπλνο λα απνιέζνπλ ηα δηθαηψκαηά ηνπο. Γελ απνθιείεηαη κάιηζηα λα

θιεζνχλ ζε εληειψο αλχπνπην ρξφλν λα αζρνιεζνχλ, σο κε φθεηιαλ, κε ζέκαηα ηα

νπνία επιφγσο ζεσξνχζαλ ιπκέλα. Σν θαηλφκελν ησλ θαζπζηεξήζεσλ ππνδειψλεη,

εθηφο ησλ άιισλ, θαη ηηο ζνβαξέο νξγαλσηηθέο δπζιεηηνπξγίεο πνπ ηαιαλίδνπλ

κεγάιν κέξνο ησλ θνηλσληθναζθαιηζηηθψλ θνξέσλ.

103

Ν. 549/1977

52

Έλα δήηεκα πνπ απαζρφιεζε ηελ Αξρή ζηηο ππνζέζεηο φπνπ ππήξμε ζεκαληηθή

θαζπζηέξεζε ζηελ έθδνζε δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ ήηαλ ε άξλεζε ησλ αζθαιηζηηθψλ

νξγαληζκψλ λα αλαιάβνπλ ηελ επζχλε ησλ δεκηνγφλσλ απνηειεζκάησλ πνπ επέθεξε

ε θαζπζηέξεζε ζηνπο πνιίηεο. Ζ επζχλε ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ έλαληη ησλ

αζθαιηζκέλσλ είλαη αληηθεηκεληθή θαη αλεμάξηεηε απφ ηελ απφδνζε πεηζαξρηθήο ή

άιιεο επζχλεο ζηνπο ππαιιήινπο ηνπο. Οη πξνυπνζέζεηο ηεο επζχλεο ηνπ

αζθαιηζηηθνχ θνξέα αθνινπζνχλ ην λνκηθφ θαζεζηψο ηεο αζηηθήο επζχλεο ηνπ

Κξάηνπο: γηα ηελ χπαξμε επζχλεο αξθεί ε πξάμε ή παξάιεηςε λα είλαη αληηθεηκεληθά

παξάλνκε, δειαδή δελ είλαη απαξαίηεην λα ππάξρεη θαη ππαηηηφηεηα ηνπ

ελεξγήζαληνο ή παξαιείςαληνο νξγάλνπ.

Οη δπζιεηηνπξγίεο ή θαζπζηεξήζεηο πνπ νθείινληαη ζε νξγαλσηηθήο θχζεο

πξνβιήκαηα ησλ ππεξεζηψλ ζπληζηνχλ θαηλφκελν θαθνδηνίθεζεο (αιιά βέβαηα θαη

παξαβίαζε ησλ δηαηάμεσλ πεξί πξνζεζκηψλ ηνπ Ν. 2690/1999), ηα δε δεκηνγφλα

απνηειέζκαηά ηνπο κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 106 ηνπ

Δηζαγσγηθνχ Νφκνπ ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα.

2.3.1.2α Καζπζηέξεζε ζηε δηεθπεξαίωζε ηνπ αζθαιηζηηθνύ αηηήκαηνο πνπ νδεγεί

ζε απώιεηα ηνπ αζθαιηζηηθνύ δηθαηώκαηνο ή δπζρεξαίλεη ηελ ηθαλνπνίεζή ηνπ

Αζθαιηζκέλνο ζην ΗΚΑ ππέβαιε αίηεζε ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 1991 κε ηελ νπνία

δεηνχζε ηε ρνξήγεζε επηθνπξηθήο ζχληαμεο γήξαηνο. Σνλ επηέκβξην ηνπ 1993

εθδφζεθε απφθαζε ηνπ δηεπζπληή κε ηελ νπνία απνξξίθζεθε ην αίηεκά ηνπ ειιείςεη

επεηδή δελ ππήξραλ νη απαξαίηεηεο ρξνληθέο πξνυπνζέζεηο. Σνλ Oθηψβξην ηνπ 1993

ν αζθαιηζκέλνο δήηεζε ηελ πξναηξεηηθή ζπλέρηζε ηεο αζθάιηζήο ηνπ πξνθεηκέλνπ

λα ζπκπιεξψζεη ηηο απαηηνχκελεο ρξνληθέο πξνυπνζέζεηο. Ζ αίηεζε απηή

απνξξίθζεθε χζηεξα απφ ηελ πάξνδν ελφο έηνπο, κε ηελ αηηηνινγία φηη είρε

ππνβιεζεί κεηά ην πέξαο ησλ 12 κελψλ απφ ηε δηαθνπή ηεο εξγαζίαο θαη ρσξίο λα

ιακβάλεηαη ππφςε ην γεγνλφο φηη γηα ηελ θαζπζηέξεζε απηή ηελ απνθιεηζηηθή

επζχλε είρε ν ίδηνο ν αζθαιηζηηθφο νξγαληζκφο. Έλζηαζε ηνπ αζθαιηζκέλνπ

απνξξίθζεθε έλαλ ρξφλν αξγφηεξα.

O αζθαιηζκέλνο απψιεζε ην δηθαίσκά ηνπ ζε πξναηξεηηθή ζπλέρηζε ηεο

αζθάιηζεο ιφγσ θαζπζηέξεζεο ηεο δηνηθεηηθήο δηαδηθαζίαο, ελεπιάθε δε θαη ζε

πνιχρξνλε δηθαζηηθή δηακάρε κε ηνλ αζθαιηζηηθφ νξγαληζκφ, ηελ νπνία θαη θέξδηζε.

Ωζηφζν, ν αζθαιηζηηθφο νξγαληζκφο αξλήζεθε λα εθηειέζεη ηε δηθαζηηθή απφθαζε

πνπ δηθαίσλε ηνλ αζθαιηζκέλν, ν νπνίνο πξνζέθπγε εθ λένπ ζηε δηθαηνζχλε, ε νπνία

δηαπίζησζε νπζηαζηηθά ηε κε ζπκκφξθσζε ηεο δηνίθεζεο ζηελ πξνεγνχκελε

53

δηθαζηηθή απφθαζε. Ζ ζπληαμηνδνηηθή απφθαζε, πνπ εθδφζεθε ελ ηέιεη ην 2005,

απέλεηκε ζχληαμε απφ ην έηνο απηφ, κε απνηέιεζκα ν αζθαιηζκέλνο λα έρεη ζηεξεζεί

ηε ζχληαμή ηνπ γηα ππέξκεηξα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα (12 ρξφληα) θαη λα έρεη

ππνζηεί εζηθή βιάβε απφ ηελ θαζπζηέξεζε απηή. (ππφζεζε 10362/2005).

2.3.1.2β Καζπζηεξήζεηο ζηελ έθδνζε απνθάζεωλ από ηηο Τνπηθέο Δηνηθεηηθέο

Επηηξνπέο

Γηα ηελ εθδίθαζε ελζηάζεσλ θαη ηελ έθδνζε απνθάζεσλ απφ ηηο ΣΓΔ, νη

θαζπζηεξήζεηο ζπλήζσο ππεξβαίλνπλ αθφκε θαη ην έηνο, κνινλφηη ην άξζξν 25 ηνπ

Ν. 2690/1999 πξνβιέπεη ηελ έθδνζε ηεο απφθαζεο θαη ηε γλσζηνπνίεζή ηεο ζηνλ

πξνζθεχγνληα εληφο ηξηκήλνπ. Ζ εκπξφζεζκε εθδίθαζε ππνζέζεσλ απφ ηηο ΣΓΔ

απνηειεί, δπζηπρψο, ηελ εμαίξεζε.

Πξνθεηκέλνπ λα δηθαηνινγήζεη ηηο θαζπζηεξήζεηο απηέο ε δηνίθεζε ηζρπξίδεηαη

φηη, ελψ παξαιακβάλεη πνιχ κεγάιν αξηζκφ ελζηάζεσλ, πθίζηαληαη ζνβαξά

πξνβιήκαηα ηφζν ζηε ζπγθξφηεζε ησλ επηηξνπψλ φζν θαη ζηνλ αξηζκφ ησλ θαηά

κήλα ζπλεδξηάζεσλ.

Οη θαζπζηεξήζεηο πξνθαινχλ ζνβαξά πξνβιήκαηα ζηνπο αζθαιηζκέλνπο, ηδίσο

φηαλ ε έθδνζε ησλ ζρεηηθψλ απνθάζεσλ απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ απφιαπζε

δηθαησκάησλ ηνπο, φπσο ι.ρ. είλαη ε βεβαίσζε ηνπ ρξφλνπ αζθάιηζεο, ε νπνία

απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ επηδφηεζε ηεο αλεξγίαο ή ηελ αλαλέσζε ηνπ βηβιηαξίνπ

πγείαο ή ηελ αλαλέσζε ηεο άδεηαο παξακνλήο θαη εξγαζίαο γηα ηνπο αιινδαπνχο.

Αμίδεη κάιηζηα λα επηζεκαλζεί φηη θάπνηα Τπνθαηαζηήκαηα ηνπ ΗΚΑ-ΔΣΑΜ,

ελεκεξψλνπλ ηνπο αζθαιηζκέλνπο φηη κεηά ηελ παξέιεπζε ηνπ ηξηκήλνπ δηθαηνχληαη

«λα πξνζθεχγνπλ ζηα Γηνηθεηηθά Γηθαζηήξηα γηα ηελ επίιπζε ησλ αηηεκάησλ ηνπο»,

ελαληίνλ ηεο ηεθκαηξφκελεο, απφ ηελ πάξνδν ηεο πξνζεζκίαο, απνξξηπηηθήο

απφθαζεο. Με δεδνκέλν πιένλ ηνλ πάγην ραξαθηήξα ησλ θαζπζηεξήζεσλ, ε ελ ιφγσ

ελεκέξσζε απνηειεί ζηελ νπζία παξφηξπλζε πξνο ηνλ δηνηθνχκελν λα πξνζθχγεη

ζηελ δηθαηνζχλε. Έηζη φκσο αθπξψλεηαη ζηελ πξάμε απηή θαζ΄εαπηήλ ε ελδηθνθαλήο

πξνζθπγή πνπ έρεη θαζηεξσζεί γηα ηελ έλλνκε πξνζηαζία ησλ πνιηηψλ.

Ο εμνξζνινγηζκφο ηεο δηαδηθαζίαο απνλνκήο παξνρψλ θαη εθδίθαζεο

ελζηάζεσλ απνηειεί απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ απνηειεζκαηηθή πξνζηαζία ησλ

δηθαησκάησλ ησλ αζθαιηζκέλσλ. Ο εμνξζνινγηζκφο πξέπεη λα αξρίζεη ήδε απφ ην

πεξηερφκελν ησλ αξρηθψλ απνθάζεσλ ησλ δηεπζπληψλ, νη νπνίεο ζπρλά είλαη

αλεπαξθψο αηηηνινγεκέλεο, πξνζθέξνληαο έηζη γφληκν έδαθνο γηα ζπζζψξεπζε

54

ελζηάζεσλ, θαη λα επεθηαζεί έσο θαη ηε ζηειέρσζε ησλ ΣΓΔ θαη ηελ πχθλσζε ησλ

ζπλεδξηάζεσλ, φπνπ απηή είλαη πξάγκαηη αλαγθαία.

Απφ ηηο παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθέο πεξηπηψζεηο, νη νπνίεο απνηεινχλ κηθξφ

δείγκα ησλ ππνζέζεσλ πνπ εξεπλά ν ηΠ, πξνθχπηεη φηη ε θαζπζηέξεζε ηεο

Γηνίθεζεο λα επηιεθζεί έγθαηξα θαη λα εμεηάζεη ηα αηηήκαηα ησλ πνιηηψλ ζε

θνηλσληθναζθαιηζηηθά ζέκαηα πξνθαιεί φρη κφλν ηελ άζθνπε ηαιαηπσξία ηνπο αιιά

θαη πνιιέο θνξέο ηξνρνπέδε γηα ηε δηεθδίθεζε παξεπφκελσλ ψξηκσλ αζθαιηζηηθψλ

δηθαησκάησλ ηνπο. Δπηπιένλ, νη θαζπζηεξήζεηο απηέο ζπληείλνπλ ζηε δηακφξθσζε

κηαο άθξσο δπζθεκηζηηθήο εηθφλαο γηα ηε ζπλνιηθή ιεηηνπξγία ηνπ

θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο ρψξαο, εηθφλα πνπ ζε γεληθέο γξακκέο

αδηθεί νξηζκέλεο νπζηαζηηθέο πξνζπάζεηεο πνπ επηρεηξνχληαη ζην ρψξν απηφ.

2.3.1.3. Παξαβίαζε ηωλ αξρώλ ηεο επηείθεηαο θαη ηεο δηθαηνινγεκέλεο

εκπηζηνζύλεο ηνπ δηνηθνύκελνπ

Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα φπνπ ε δηνίθεζε, αθνινπζψληαο απζηεξά ηε

γξακκαηηθή εξκελεία ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ, αθίζηαηαη ησλ αξρψλ ηεο επηείθεηαο104

θαη ηεο δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο ηνπ δηνηθνχκελνπ105

, απνηειεί ε πεξίπησζε

θαηά ηελ νπνία παξεγξάθε απαίηεζε πνιίηε έλαληη ηνπ Γεκνζίνπ, κνινλφηη ππαίηηα

γηα ηελ θαζπζηέξεζε πνπ νδήγεζε ζηελ παξαγξαθή ήηαλ ε ίδηα ε δηνίθεζε.

πγθεθξηκέλα ρήξα αζθαιηζκέλνπ δηακαξηπξήζεθε γηα ην γεγνλφο φηη, ελψ είρε

εγθξηζεί απφ ην 1995 δαπάλε γηα έμνδα κεηαθνξάο ηνπ απνβηψζαληνο, ελ ησ κεηαμχ,

αζζελνχο ζπδχγνπ ηεο ζην εμσηεξηθφ, νπδέπνηε ε δαπάλε απηή απνδφζεθε ζηνπο

δηθαηνχρνπο θαη ηειηθά ην ζρεηηθφ αίηεκα απεξξίθζε απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία ηνπ

Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ κε ηελ αηηηνινγία φηη ε απαίηεζε είρε

παξαγξαθεί. Απφ ηελ έξεπλα ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε δηαπηζηψζεθε φηη ππήξμε

αδηθαηνιφγεηα κεγάιε ρξνλνηξηβή εθ κέξνπο ηεο δηνίθεζεο, ε νπνία νθεηιφηαλ

απνθιεηζηηθψο ζηε καθξνρξφληα παξάιεηςε ησλ εκπιεθνκέλσλ ππεξεζηψλ λα

θξνληίζνπλ, σο φθεηιαλ, γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αηηήκαηνο. Σνχην, άιισζηε,

παξαδέρηεθε θαη ε ίδηα ε δηνίθεζε, θαζψο ζε έγγξαθν ηεο Τπεξεζίαο

104

Γηα ηελ έλλνηα ηεο επηείθεηαο βι. Μ. Μεηξνζχιε, Ζ επηείθεηα , έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν γηα ην

πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, ζει. 183-190 ζε: Έλσζε Πνιηηψλ γηα ηελ Παξέκβαζε: Ο πλήγνξνο ηνπ

Πνιίηε. Ζ δεκνθξαηία ζε βάζνο, 2000. 105

Γηα ηελ έλλνηα ηεο δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο ηνπ πνιίηε βι. Γ. Καηξνχγθαινο, «Ζ πξνζηαζία

ηεο εκπηζηνζχλεο ηνπ πνιίηε πξνο ην θξάηνο», ΓηΓηθ, 1993, ζει. 941επ., Υ. Γεηζαξίδεο, Οη αξρέο ηεο

δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο θαη ηεο θαιήο πίζηεο ζην δηνηθεηηθφ δίθαην, Δθδφζεηο άθθνπια,

Αζήλα – Θεζζαινλίθε, 2003.

55

Γεκνζηνλνκηθνχ Διέγρνπ πξνο ην Γεληθφ Λνγηζηήξην ηνπ Κξάηνπο αλαγλσξίζηεθε

φηη «ε καθξόρξνλε θαζπζηέξεζε πιεξωκήο νθείιεηαη ζε ππαηηηόηεηα ηνπ Γεκνζίνπ».

Μεηά ην πέξαο ηεο έξεπλαο, εμεδφζε πφξηζκα ηεο Αξρήο, ζην νπνίν, αθνχ

επηζεκάλζεθε φηη ε θαζπζηέξεζε ζηελ εμέιημε ηεο ππφζεζεο βαξχλεη απνθιεηζηηθά

ηε δηνίθεζε, ε νπνία άιισζηε νπδέπνηε ελεκέξσζε ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο γηα ηνλ

θίλδπλν ηεο παξαγξαθήο, θξίζεθε φηη ε επίθιεζε ηεο παξαγξαθήο, ζηελ πεξίπησζε

απηή, είλαη εζηθά απαξάδεθηε θαη λνκηθά θαηαρξεζηηθή. Χο εθ ηνχηνπ, δεηήζεθε ε

επαλεμέηαζε ηεο ππφζεζεο, πξνθεηκέλνπ λα εμεπξεζεί ιχζε πνπ λα αληαπνθξίλεηαη

ζηηο αξρέο ηεο λνκηκφηεηαο θαη ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο.

Σν Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ δελ έθαλε απνδεθηφ ην πφξηζκα

ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε (αξηζκ. πξση. 16773.4./02/28.6.2004) εκκέλνληαο ζηελ

αξρηθή ζέζε πεξί παξαγξαθήο ηεο απαίηεζεο (ππφζεζε 16733/2002).

2.3.2. Πξνβιήκαηα ζηελ εξκελεία ηωλ θαλόλωλ ηνπ θνηλωληθναζθαιηζηηθνύ

δηθαίνπ

ε ηθαλφ αξηζκφ ππνζέζεσλ πνπ εμέηαζε ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, ε

δηακεζνιάβεζε εζηηάζηεθε ζηελ εξκελεία ησλ εθαξκνζηέσλ θαλφλσλ δηθαίνπ κε

βάζε ηηο αξρέο ηνπ θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ θαη δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ θαη ηηο

θξαηνχζεο κεζφδνπο εξκελείαο.

Με αλαθνξά ηνπ πξνο ηελ Αξρή, πνιίηεο δηακαξηπξήζεθε γηα ηελ άξλεζε ηνπ

ΣΑΔ λα δερζεί φηη ζπλέηξεραλ ιφγνη αλσηέξαο βίαο θαη επνκέλσο λα παξαηείλεη ηελ

πξνζεζκία ππνβνιήο ηεο αίηεζεο γηα ηε ρνξήγεζε επηδφκαηνο ιφγσ εξγαηηθνχ

αηπρήκαηνο πνπ ν ελδηαθεξφκελνο εθπξφζεζκα είρε ππνβάιεη. O πνιίηεο

ηζρπξίζηεθε, επηθαινχκελνο ζπγθεθξηκέλα ζηνηρεία, φηη ιφγνη αλσηέξαο βίαο

παξαθψιπζαλ ηελ εκπξφζεζκε ππνβνιή ηεο αίηεζήο ηνπ. O πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε

δηαπίζησζε φηη ε απφθαζε ηνπ ΣΑΔ δελ πεξηείρε ηελ αηηηνινγία πνπ πξνβιέπεη ε

παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 17 ηνπ ΚΓΓ106

, ζην κέηξν πνπ δελ απνθαηλφηαλ ζρεηηθά κε ηνπο

ηζρπξηζκνχο ηνπ πνιίηε πεξί ηεο ζπλδξνκήο ιφγσλ αλσηέξαο βίαο. Ωο εθ ηνχηνπ, ν

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε πξφηεηλε ηελ επαλεμέηαζε ηνπ αηηήκαηνο ηνπ πνιίηε ππφ ην

θσο ηεο παξαγξάθνπ 6 ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ ΚΓΓ πνπ πξνβιέπεη φηη ε ππέξβαζε ησλ

πξνζεζκηψλ ζπγρσξείηαη ζε πεξίπησζε αλψηεξεο βίαο. ην πιαίζην ηεο

επαλεμέηαζεο απηήο ζα κπνξνχζαλ λα αλαδεηεζνχλ ηα θαηάιιεια ηαηξηθά ή άιια

πηζηνπνηεηηθά πνπ ζα απνδείθλπαλ ηελ χπαξμε ή κε ιφγσλ αλσηέξαο βίαο. Σειηθά,

106

Κψδηθαο Γηνηθεηηθήο Γηαδηθαζίαο (Ν.2690/99) Άξζξν 17 παξ. 2 «... ε αηηηνινγία πξέπεη λα είλαη

ζαθήο, εηδηθή, επαξθήο ...»

56

κε λέα απφθαζε ηνπ Γ ηνπ ΣΑΔ αλαθιήζεθε ε πξνεγνχκελε πιεκκειψο

αηηηνινγεκέλε απφθαζε θαη έγηλε δεθηφ ην αίηεκα ηνπ πνιίηε γηα θαηαβνιή

επηδφκαηνο ιφγσ εξγαηηθνχ αηπρήκαηνο (ππφζεζε 1695/2005).

ε άιιε ππφζεζε, πνιίηεο πξνζέθπγε ζηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε επεηδή ην

ΣΔΒΔ δηέθνςε ηε ζχληαμε αλαπεξίαο πνπ ηνπ ρνξεγνχζε ιφγσ παξάιιειεο

απαζρφιεζήο ηνπ. Δμαηηίαο πάζεζεο ησλ καηηψλ ηνπ, ν πνιίηεο είρε ραξαθηεξηζηεί,

χζηεξα απφ απφθαζε ηεο αξκφδηαο πγεηνλνκηθήο επηηξνπήο, αλάπεξνο κε πνζνζηφ

80% θαη αλίθαλνο λα αζθήζεη ην επάγγεικα ηνπ νδνληνηερλίηε, θαη ηνπ ρνξεγήζεθε

ζχληαμε αλαπεξίαο. ηε ζπλέρεηα φκσο, ην ΣΔΒΔ Παηξψλ δηέθνςε ηε ζχληαμε ηνπ

ελδηαθεξνκέλνπ, επηθαινχκελν εγθπθιίνπο ηνπ ηακείνπ πνπ αλαθέξνπλ φηη, ζε

πεξίπησζε παξάιιειεο απαζρφιεζεο, ν δηθαηνχρνο ζχληαμεο αλαπεξίαο δελ ζα

πξέπεη λα θεξδίδεη πεξηζζφηεξα απφ ην 1/5 ηνπ πνζνχ πνπ ζπλήζσο θεξδίδεη ζηελ ίδηα

επαγγεικαηηθή θαηεγνξία θάπνηνο ζσκαηηθά θαη πλεπκαηηθά πγηήο.

Πξέπεη λα ηνληζηεί ζην ζεκείν απηφ φηη ν ελ ιφγσ ζπληαμηνχρνο δελ

δηθαηνχληαλ πξνζαχμεζε ηεο ζχληαμήο ηνπ ιφγσ βαξηάο αλαπεξίαο. ηελ πξνθεηκέλε

πεξίπησζε εθαξκφδνληαη: α) Οη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 27, παξ. 5 ηνπ Ν. 1902/1990,

κε ηηο νπνίεο εηζήρζεζαλ δηαθξίζεηο κεηαμχ βαξηάο, απιήο θαη κεξηθήο αλαπεξίαο

θαηά πνζνζηηαία αλαινγία, κε θξηηήξην ην πνζφλ πνπ ζπλήζσο θεξδίδεη ζσκαηηθά θαη

πλεπκαηηθά πγηήο άλζξσπνο ηεο ίδηαο κφξθσζεο ζηελ ίδηα επαγγεικαηηθή θαηεγνξία.

Οη δηαηάμεηο απηέο ηζρχνπλ, κε βάζε ην άξζξν 25 ηνπ Ν. 2084/1992, γηα ηνπο λένπο

αζθαιηζκέλνπο ηνπ ΣΔΒΔ, θαη β) νη δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 63, παξάγξ. 2 ηνπ Ν.

2676/1999 πνπ πξνβιέπνπλ φηη, αλ ν ζπληαμηνχρνο αλαπεξίαο πνπ αλαιακβάλεη

παξάιιειε εξγαζία θεξδίδεη απφ απηήλ, αλάινγα κε ηνλ βαζκφ αλαπεξίαο ηνπ,

πεξηζζφηεξα απφ φζα θεξδίδεη πγηήο απαζρνινχκελνο, δηαθφπηεηαη ε

ζχληαμε.

Σν πξφβιεκα πνπ αλαθχπηεη, φπσο επηζήκαλε κε έγγξαθφ ηνπ ν πλήγνξνο ηνπ

Πνιίηε, είλαη φηη ε θξάζε «αλάινγα κε ηνλ βαζκφ αλαπεξίαο» εξκελεχεηαη ζχκθσλα

κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 27, παξ. 5 ηνπ Ν. 1902/1990, πνπ έρνπλ εθαξκνγή ζηνπο

«λένπο αζθαιηζκέλνπο» (δειαδή ηνπο αζθαιηζκέλνπο κεηά ηελ 1.1.1993). Ζ

εθαξκνγή φκσο ησλ δηαηάμεσλ απηψλ ζηνπο «παιαηνχο αζθαιηζκέλνπο» (δειαδή

ζηνπο αζθαιηζκέλνπο πξηλ απφ ηελ 1.1.1993), γηα ηνπο νπνίνπο δελ πξνβιέπεηαη

πξνζαχμεζε ηεο ζχληαμεο ιφγσ κεγάινπ πνζνζηνχ αλαπεξίαο, νπζηαζηηθά

εθκεδελίδεη ηε δπλαηφηεηά ηνπο γηα παξάιιειε απαζρφιεζε. O πλήγνξνο ηνπ

Πνιίηε πξφηεηλε, κε βάζε ηηο αξρέο ηνπ θνηλσληθναζθαιηζηηθνχ δηθαίνπ θαη ηηο

57

θξαηνχζεο κεζφδνπο εξκελείαο ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ, λα εξκελεπζεί ε θξάζε

«αλάινγα κε ηνλ βαζκφ αλαπεξίαο» έηζη ψζηε λα πεξηιακβάλεη θαη ηνπο «παιαηνχο

αζθαιηζκέλνπο». Ζ ΓΓΚΑ απνδέρζεθε ηηο απφςεηο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε θαη

ηειηθά ν αζθαιηζηηθφο νξγαληζκφο ζπκθψλεζε λα επαλαρνξεγήζεη ηε ζχληαμε

αλαπεξίαο (ππφζεζε 18891/2004).

ε άιιε ππφζεζε, ζπληαμηνχρνο αλαπεξίαο ηνπ OΓΑ δήηεζε λα ηεο ρνξεγεζεί

ην εμσηδξπκαηηθφ επίδνκα παξαπιεγίαο-ηεηξαπιεγίαο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο

δηνηθεηηθήο δηαδηθαζίαο, ν OΓΑ θάιεζε ηελ αζθαιηζκέλε ζε αθξφαζε, ζεσξψληαο

φηη δελ δηθαηνχληαλ ην ελ ιφγσ επίδνκα επεηδή ιάκβαλε ζχληαμε ρεξείαο απφ ην

ΝΑΣ. O πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, κε έγγξαθφ ηνπ πξνο ην Σκήκα πληάμεσλ

Αλαπεξίαο ηνπ Κιάδνπ πληάμεσλ ηνπ OΓΑ, εμέθξαζε ηελ άπνςε φηη ε

αζθαιηζκέλε δηθαηνχληαλ ην αηηνχκελν επίδνκα. Πξάγκαηη, ν Ν. 1140/1981, φπσο

ίζρπε θαηά ηνλ θξίζηκν ρξφλν ηεο ππνβνιήο ηνπ αηηήκαηνο, ζην άξζξν 42, παξ. 1

πεξηιακβάλεη ζηνπο δηθαηνχρνπο ηνπ εμσηδξπκαηηθνχ επηδφκαηνο ηνπο

αζθαιηζκέλνπο ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, πνπ εκπίπηνπλ ζηελ

αξκνδηφηεηα ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, ρσξίο λα

δηαθνξνπνηεί ηνπο εξγαδνκέλνπο απφ ηνπο ζπληαμηνχρνπο, ζέηνληαο σο κφλν

πεξηνξηζκφ ηελ θαηαβνιή ηνπ επηδφκαηνο απφ κία πεγή. O OΓΑ απάληεζε φηη θαηά

ηελ άπνςή ηνπ απαηηείηαη λνκνζεηηθή ξχζκηζε, δηφηη ππήξρε πξφζθνκκα ζηελ

εθαξκνγή ηνπ ζρεηηθνχ λφκνπ απφ ηηο ξπζκίζεηο ηνπ άξζξνπ 1 ηεο ΤΑ

Φ.34α/280/24.5.1989 ηνπ Τπνπξγνχ Τγείαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ.

Ζ Αξρή απεχζπλε έγγξαθν ζηε ΓΓΚΑ (Γηεχζπλζε Αζθάιηζεο Αγξνηψλ θαη

Αλαζθάιηζησλ Oκάδσλ) δεηψληαο λα επηιεθζεί ηνπ ζέκαηνο σο επνπηεχνπζα

ππεξεζία θαη λα ζπλδξάκεη ζηελ αληηκεηψπηζή ηνπ. Δπίζεο, δήηεζε απφ ηνλ OΓΑ λα

επαλεμεηάζεη ηελ απνξξηπηηθή απφθαζε, αλεμάξηεηα απφ ηπρφλ έλζηαζε ηεο

αζθαιηζκέλεο. O πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε εξκήλεπζε ηηο παξαπάλσ δηαηάμεηο κε βάζε

ηηο θξαηνχζεο αξρέο δηθαίνπ θαη ηηο κεζφδνπο εξκελείαο θαη επηζήκαλε φηη ε επίκαρε

δηάηαμε ηεο ΤΑ δελ κπνξεί λα εθαξκνζηεί, δηφηη βξίζθεηαη εθηφο λνκνζεηηθήο

εμνπζηνδφηεζεο θαη ζε θάζε πεξίπησζε δελ κπνξεί λα θαηαξγήζεη ξεηή δηάηαμε

ηππηθνχ λφκνπ.

Ζ επνπηεχνπζα Γηεχζπλζε Αζθάιηζεο Αγξνηψλ θαη Αλαζθάιηζησλ Oκάδσλ

πηνζέηεζε ηελ άπνςε ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε. ηε ζπλέρεηα, χζηεξα απφ

γλσκνδφηεζε ηνπ λνκηθνχ ζπκβνχινπ ηνπ OΓΑ, εθδφζεθε λεφηεξε απφθαζε ηνπ

δηνηθεηή θαη πνπ αλαθαινχζε ηελ πξνεγνχκελε απνξξηπηηθή (ππφζεζε 14428/2006).

58

2.3.3. Επηζηξνθή αρξεωζηήηωο θαηαβιεζεηζώλ ρξεκαηηθώλ παξνρώλ

Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε έρεη θαη’ επαλάιεςε ιάβεη αλαθνξέο ησλ πνιηηψλ

πνπ δηακαξηχξνληαη επεηδή νη θνηλσληθναζθαιηζηηθνί νξγαληζκνί ηνπο δεηνχλ κεηά

ηελ παξέιεπζε εχινγνπ ρξφλνπ, λα επηζηξέςνπλ αρξεσζηήησο θαηαβιεζείζεο

ρξεκαηηθέο παξνρέο, ηηο νπνίεο ηηο έρνπλ θαιφπηζηα εηζπξάμεη.

Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη πεξίπησζε αζθαιηζκέλεο ηνπ ΟΓΑ, απφ ηελ νπνία

δεηήζεθε ην ζχλνιν ηνπ πνζνχ πνπ ηεο είρε θαηαβιεζεί γηα επηαεηία σο πνιπηεθληθφ

επίδνκα, κνινλφηη εθείλε είρε έγθαηξα απνζηείιεη ηελ ππεχζπλε δήισζε απνγξαθήο

κε ηελ νπνία ελεκέξσλε ηνλ νξγαληζκφ φηη ηα άγακα ηέθλα ηεο είλαη πιένλ ηξία θαη

φρη ηέζζεξα.(ππφζεζε 40/2005).

ε άιιε πεξίπησζε ρακεινζπληαμηνχρνο, ν νπνίνο θαιφπηζηα εηζέπξαηηε πνζά

ηνπ Δπηδφκαηνο Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο πληαμηνχρσλ, πνπ δελ δηθαηνχληαλ,

θιήζεθε απφ ην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ λα ηα επηζηξέςεη, παξ’ φηη απηφ ζα είρε δπζκελέζηαηεο

νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο γηα ηνλ ίδην θαη ηελ νηθνγέλεηά ηνπ (ππφζεζε 20376/2004).

Καηά γεληθή αξρή ηνπ δηθαίνπ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ε νπνία επαλεηιεκκέλα

κλεκνλεχεηαη ζηε λνκνινγία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο, ε αλαδήηεζε ησλ

αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ, αιιά θαιφπηζηα εηζπξαρζεηζψλ απφ ην δηθαηνχρν

αζθαιηζηηθψλ παξνρψλ, κεηά ηελ πάξνδν κεγάινπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο απφ ηελ

είζπξαμε αληίθεηηαη ζηηο αξρέο ηεο εχξπζκεο θαη ρξεζηήο δηνίθεζεο ιφγσ ησλ

απξφβιεπησλ νηθνλνκηθψλ επηπηψζεσλ πνπ ζπλεπάγεηαη. Ζ αλαδήηεζε κεηά ηελ

πάξνδν εχινγνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο επηηξέπεηαη κφλν εάλ ν εηζπξάμαο ηα

αλαδεηνχκελα πνζά ηεινχζε θαηά ηελ είζπξαμή ηνπο ζε δφιν έλαληη ηεο δηνίθεζεο.

Οξίδεηαη επίζεο φηη εάλ ε επηζηξνθή ησλ παξνρψλ δεκηνπξγεί ζνβαξέο νηθνλνκηθέο

δπζρέξεηεο ζην ιαβφληα, ηφηε ε αλαδήηεζε δελ είλαη επηηξεπηή αθφκε θη αλ έρεη

παξέιζεη κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα 107

.

Με βάζε ηα παξαπάλσ ν ηΠ, ζε φιεο ηηο ζρεηηθέο πεξηπηψζεηο, δήηεζε απφ

ηνπο θνηλσληθναζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο λα επζπγξακκίζνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο

κε ηε λνκνινγία θαη λα αλαζεσξήζνπλ ηηο ζρεηηθέο απνθάζεηο ηνπο, θάηη πνπ ηειηθά,

θαηά θαλφλα, έγηλε απνδεθηφ απφ ηε δηνίθεζε.

107

ηΔ 1917/1993, 1140/1997, 994/1998, 3408/1999, 237/2000, 1416/2001.

59

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3Ο ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΤΠΟΘΔΔΧΝ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ

ΑΦΑΛΙΗ ΣΟΤ Ο.Α.Δ.Δ. ΑΠΟ ΣΟΝ ΚΤΚΛΟ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ

ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΟΤ ΤΝΗΓΟΡΟΤ ΣΟΤ ΠΟΛΙΣΗ

ηελ παξνχζα εξγαζία, ην ελδηαθέξνλ επηθεληξψλεηαη ζηα δεηήκαηα ηνπ

Οξγαληζκνχ Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ Δπαγγεικαηηψλ (Ο.Α.Δ.Δ.) γηα ηα νπνία νη

πνιίηεο δεηνχλ ηε δηακεζνιαβεηηθή θαη ειεγθηηθή παξέκβαζε ηνπ θχθινπ

Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ θαη εθηείλνληαη ζε φιν ην εχξνο ηνπ ζεζκνχ ηεο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Σα πξνβιήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο πνπ εληνπίζηεθαλ

απφ ηελ εμέηαζε αλαθνξψλ πνιηηψλ γηα ηνλ Ο.Α.Δ.Δ. ηαμηλνκήζεθαλ ζηηο αθφινπζεο

4 ζεκαηηθέο θαηεγνξίεο:

1. Τπαγσγή ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε

Ζ έλλνηα ηεο ππαγσγήο ζηελ αζθάιηζε πεξηιαµβάλεη:

• ηελ έλαξμε θαη ηε ιήμε ηνπ αζθαιηζηηθνχ δεζκνχ,

• ην είδνο ηεο έλλνκεο ζρέζεο (θχξηα αζθάιηζε, επηθνπξηθή, πνιιαπιή θαη ηππηθή),

θαη

• ηε δηάξθεηα ηνπ αζθαιηζηηθνχ δεζκνχ (πξαγκαηηθή αζθάιηζε, πιαζκαηηθή,

πξναηξεηηθή θαη δηαδνρηθή).

2. Υξεκαηνδφηεζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο

ηελ θαηεγνξία ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο εληάζζνληαη:

• νη εξγνδνηηθέο εηζθνξέο,

• ε βεβαίσζε εηζθνξψλ,

• ε θαηαβνιή εηζθνξψλ,

• ε επηζηξνθή αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ εηζθνξψλ, θαη

• νη ζπλέπεηεο παξαβάζεσλ θαηά ηελ θαηαβνιή εηζθνξψλ.

3. Παξνρέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο

ηηο παξνρέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο αλήθνπλ:

• νη θάζε είδνπο ζπληαμηνδνηηθέο παξνρέο (ζπληάμεηο γήξαηνο, αλαπεξίαο, ζαλάηνπ,

δηαθηλνχκελσλ εξγαδνµέλσλ θ.ά.),

• ηα επηδφκαηα (αζζελείαο, κεηξφηεηαο, ηεηξαπιεγίαο, αλεξγίαο θ.ά.), θαη

• ην επίδνκα θνηλσληθήο αιιειεγγχεο ζπληαμηνχρσλ (ΔΚΑ), ην νπνίν σζηφζν

απνηειεί ζχλζεηε παξνρή θνηλσληθήο αζθάιηζεο.

4. Οξγάλσζε θαη Λεηηνπξγία θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο

60

Ζ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο πεξηιακβάλεη

πξνβιήκαηα ζρεηηθά µε ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο, ηελ νξγάλσζε θαη ηελ πξαθηηθή πνπ

αθνινπζνχλ νη θνξείο θνηλσληθήο δηνίθεζεο θαη ζπλδένληαη ηφζν µε δηνηθεηηθέο

αγθπιψζεηο, λνκνζεηηθά θελά θαη νξγαλσηηθέο παξαιείςεηο φζν θαη µε παγησκέλεο

λννηξνπίεο πνπ θαηαιήγνπλ ζε θαηλφκελα:

α) θαθνδηνίθεζεο,

β) παξαβίαζεο ηεο αξρήο ηεο λνκηκφηεηαο, θαη

γ) παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο.

3.1. Τπαγυγή ζηην αζθάλιζη

Δηδηθφηεξα, παξνπζηάδνληαη πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηελ παξάλνκε ππαγσγή

ζηελ αζθάιηζε, ηε ζπλέρηζε ηεο αζθάιηζεο, ηε ζεκειίσζε ηνπ δηθαηψκαηνο ζε

παξνρέο, ηελ επηινγή αζθαιηζηηθνχ νξγαληζκνχ (φηαλ ν λφκνο ην επηηξέπεη), ηνλ εθ

κέξνπο ηνπ αζθαιηζηηθνχ νξγαληζκνχ έιεγρν ηεο αζθαιηζηέαο ηδηφηεηαο θαη ηελ

έιιεηςε ζπληνληζκνχ ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ πνπ εκπνδίδεη ή θαζπζηεξεί ηελ

έλαξμε θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο αζθαιηζηηθήο ζρέζεο.

3.1.1. Παξάλνκε ππαγωγή ζηελ αζθάιηζε

Ζ ππαγσγή θαη ε ππνρξεσηηθή έλαξμε ηνπ αζθαιηζηηθνχ δεζκνχ κε θάπνηνλ

θνξέα αζθάιηζεο, αλάινγα κε ηε θχζε θαη ην είδνο ηεο αζθαιηζηέαο απαζρφιεζεο,

δελ είλαη πάληνηε απηνλφεηε. Ζ δηάθξηζε εμαξηεκέλεο / αλεμάξηεηεο εξγαζίαο

παξνπζηάδεη πξφζζεην πξαθηηθφ ελδηαθέξνλ: ν εηδηθφηεξνο ραξαθηεξηζκφο ηεο

εξγαζίαο σο εμαξηεκέλεο ή κε πξνζδηνξίδεη, απφ άπνςε ππαγσγήο, ηνλ αξκφδην

θνξέα. Πξάγκαηη, ε χπαξμε δηαθνξεηηθψλ ηακείσλ γηα ηνπο απηναπαζρνινχκελνπο

θαη ηνπο κηζζσηνχο (IKA-ETAM θαη ΟΑΔΔ) πξνθαιεί κηα ζχγθξνπζε

αξκνδηνηήησλ, ε νπνία επηηείλεηαη απφ ηελ αζάθεηα θαη ηα θελά ηνπ ζεζκηθνχ θαη

λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ.

Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε πεξίπησζε ησλ πξνζψπσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηε

δηεξκελεία- κεηάθξαζε108

. O ηΠ αζρνιήζεθε κε ηελ εμήο ππφζεζε: Πνιίηεο

αζθαιίζηεθε ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ απφ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1991 σο κεηαθξαζηήο-

δηεξκελέαο θαη ελεγξάθε σο κέινο ζην νηθείν επαγγεικαηηθφ επηκειεηήξην. ην

ζρεηηθφ ζεζκηθφ πιαίζην ηνπ ΗΚΑ-ΔΣΑΜ θαζνξίδνληαη νη εηδηθφηεηεο ζηνλ ρψξν ηνπ

108

Γηα ηα πξνβιήκαηα ηεο ππαγσγήο ζηελ αζθάιηζε ησλ κεηαθξαζηψλ βι. ρεηηθή επηζηνιή ηνπ

Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ Πνιίηε πξνο Γεληθφ Γξακκαηέα Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ

29.1.2002 (ππνζέζεηο 6839/01, 19520/01 θαη 15706/01).

61

ζεάκαηνο θαη ηνπ αθξνάκαηνο γηα ηηο νπνίεο ππάξρεη ππνρξέσζε ππαγσγήο ζην ΗΚΑ-

ΔΣΑΜ109

, κεηαμχ ησλ νπνίσλ αλαθέξεηαη θαη ε εηδηθφηεηα ηνπ κεηαθξαζηή.

Μεηαθξαζηέο, θαηά ηελ έλλνηα ηεο ζρεηηθήο δηάηαμεο, ζεσξνχληαη πξφζσπα πνπ

αζρνινχληαη κε ηε κεηάθξαζε ινγνηερληθψλ θεηκέλσλ, ζεαηξηθψλ έξγσλ, ζελαξίσλ

θηλεκαηνγξαθηθψλ ηαηληψλ θ.ιπ. Σν ΗΚΑ-ΔΣΑΜ, εξκελεχνληαο ηε ζρεηηθή δηάηαμε,

επέβαιε εηζθνξέο ζηνλ ελ ιφγσ αζθαιηζκέλν γηα ηελ απαζρφιεζή ηνπ σο δηεξκελέα

ζε εκεξίδα πνπ δηνξγαλψζεθε απφ ην Δζληθφ Θέαηξν, παξ’ φηη ήηαλ αζθαιηζκέλνο

ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ.

O ηΠ απέζηεηιε αλαιπηηθή επηζηνιή γηα ηελ πεξίπησζε απηή πξνο ην ηνπηθφ

ππνθαηάζηεκα ΗΚΑ-ΔΣΑΜ, επηζεκαίλνληαο φηη θξίζηκν ζηνηρείν γηα ηελ ππαγσγή

ζηελ αζθάιηζε είλαη ε θχζε ηεο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ πξαγκαηηθά

παξείρε ν απαζρνινχκελνο θαη φρη ε θχζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηνπ εξγνδφηε. Oη

εξγαδφκελνη πνπ έρνπλ ππαρζεί θαη’ νξζή εξκελεία ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ ζην

ΗΚΑ- ΔΣΑΜ είλαη φζνη ζπκκεηέρνπλ άκεζα ζηελ παξαγσγή θαιιηηερληθνχ

πξντφληνο. Ζ Αξρή δήηεζε ηελ επαλεμέηαζε ηνπ ζέκαηνο, θαζψο ε εξγαζία πνπ

παξείρε ν πνιίηεο ζην Δζληθφ Θέαηξν εληάζζεηαη ζηελ θχξηα δξαζηεξηφηεηά ηνπ σο

απηναπαζρνινχκελνπ κεηαθξαζηή- δηεξκελέα, γηα ηελ νπνία αζθαιίδεηαη ζηνλ

OΑΔΔ -ΣΔΒΔ.

ηε ζπλέρεηα, ην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ ζπληάρζεθε κε ηε ζέζε ηνπ ηΠ θαη ζεψξεζε φηη

θαθψο είρε ππαρζεί ζηελ αζθάιηζή ηνπ ε δηεξκελεία ζε εκεξίδα ηνπ Δζληθνχ

Θεάηξνπ. Δίλαη πξνθαλέο φηη εάλ ηα δχν ηακεία είραλ ζπληνληζηεί ψζηε λα ηεζνχλ

ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα γηα ην πνηνο είλαη ν αξκφδηνο θνξέαο αζθάιηζεο ησλ

δηεξκελέσλ, είηε ζεσξεζνχλ απηνί σο απηναπαζρνινχκελνη είηε σο κηζζσηνί κε

πνιιαπινχο εξγνδφηεο ιφγσ ηεο θχζεο ηεο απαζρφιεζήο ηνπο, ηέηνηνπ είδνπο

πξνβιήκαηα ζα απνηξέπνληαλ (ππφζεζε 3216/2006).

Άιιε νκάδα πεξηπηψζεσλ, ζηηο νπνίεο αληηκεησπίδνληαη πξνβιήκαηα θαηά ηελ

ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε, είλαη εθείλεο ησλ ζπκβάζεσλ έξγνπ. Με εηδηθέο δηαηάμεηο,

θάπνηεο ζπκβάζεηο έξγνπ ππάγνληαη ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ, αλεμάξηεηα απφ ηελ

πξαγκαηηθή θχζε ηεο απαζρφιεζεο, γηα παξάδεηγκα φηαλ νη ζπκβαζηνχρνη

απαζρνινχληαη ζε δξαζηεξηφηεηεο πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηελ Δ.Δ.110

.

Πεξηήιζαλ ζε γλψζε ηνπ ηΠ πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο ζχκβαζε έξγνπ

ππνγεγξακκέλε απφ δεκνηηθή επηρείξεζε παξαδφζεθε ζηνπο ελδηαθεξνκέλνπο ζε

109

Άξζξν 4 ηνπ Ν. 1962/82 110

Άξζξν 17 παξ. 1 ηνπ Ν. 3144/03

62

ρξφλν πνιχ κεηαγελέζηεξν απφ ηνλ ρξφλν έλαξμεο ηζρχνο ηεο θαη ν νπνίνο

αλαγξάθεηαη ζην ζψκα ηεο ζχκβαζεο. Έηζη, νη ελδηαθεξφκελνη πξνέβεζαλ

θαζπζηεξεκέλα ζηηο δηαδηθαζίεο εγγξαθήο ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ, θαζψο ε θαηάζεζε ηεο

ζχκβαζεο απνηεινχζε πξνυπφζεζε γηα ηελ εγγξαθή ηνπο ζην ηακείν. Απηφ είρε σο

ζπλέπεηα ν OΑΔΔ-ΣΔΒΔ λα επηβάιεη ζχλλνκα πξνζαπμεκέλεο εηζθνξέο αλαδξνκηθά

απφ ηελ αλαγξαθφκελε εκεξνκελία έλαξμεο ηεο ζχκβαζεο έξγνπ, κε αληίζηνηρε

επηβάξπλζε ησλ ελ ιφγσ πνιηηψλ (ππνζέζεηο 9735/2004, 9446/2004).

Σν πξφβιεκα ζρεηηθά κε ηελ πξαγκαηηθή θχζε ηεο παξερφκελεο εξγαζίαο ππφ

ηελ ηππηθή έλλνηα ηεο ζχκβαζεο έξγνπ αλαθχπηεη θαη ζε πεξηπηψζεηο ζηηο νπνίεο,

παξ’ φηη δελ πθίζηαηαη εηδηθή δηάηαμε, φπσο ζηελ πξνεγνχκελε, ε απαζρφιεζε

ππάγεηαη σο ζχκβαζε έξγνπ ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ. Έηζη, δηαπηζηψζεθε φηη δεκνηηθφ

σδείν ζεψξεζε, εζθαικέλα θαηά ηελ άπνςε ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, φηη νη

θαζεγεηέο κνπζηθήο δελ ππάγνληαη ζην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ, αιιά ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ, κε

απνηέιεζκα λα αθνινπζήζεη πξάμε επηβνιήο εηζθνξψλ απφ ην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ (ππφζεζε

6588/2004).

ε πεξίπησζε αληηθαλνληθήο ππαγσγήο, ην νξζφηεξν απφ άπνςε αζθάιεηαο

δηθαίνπ θαη πξνζηαζίαο ηνπ αζθαιηζκέλνπ111

– ν νπνίνο δελ πξέπεη λα θέξεη ην

βάξνο ηεο πνιπδηάζπαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ησλ αβεβαηνηήησλ πνπ απηή γελλά - ,

ζα ήηαλ ε δηαδηθαζία αθχξσζεο θαη κεηαθνξάο ησλ εηζθνξψλ απφ ηνλ αλαξκφδην

ζηνλ αξκφδην θνξέα. Παξφια απηά, δελ αλαγλσξίδεηαη κηα ηέηνηα δπλαηφηεηα. Γηα λα

ππάξμεη, ζα πξέπεη λα πξνβιέπεηαη ξεηά απφ δηάηαμε λφκνπ112

.

Ζ εζθαικέλε ππαγσγή ζε αζθαιηζηηθφ θνξέα, ζχκθσλα κε ηελ νξζφδνμε

εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο λνκηκφηεηαο , δελ απαιιάζζεη ηνλ ππφρξεν απφ ηελ νθεηιή

ηνπ ζηνλ αξκφδην θνξέα, ελψ ηαπηφρξνλα επηβάιιεη ηελ αλαηξνπή ηεο πξαγκαηηθήο

αζθαιηζηηθήο ζρέζεο πνπ ηδξχζεθε ήδε κε ηνλ αλαξκφδην θνξέα, ρσξίο λα είλαη

αλαγθαίν λα ππάξρεη ζπγρξνληζκφο αλάκεζα ζηα δπν απηά ελδερφκελα.

Ζ απνθαηάζηαζε ηεο λνκηκφηεηαο απνδεηθλχεηαη παζηθαλψο επηβιαβήο γηα ηνλ

θαιφπηζην αζθαιηζκέλν ή ηνλ εξγνδφηε θαη γη’ απηφ, κε ηε δηθαηνπιαζηηθή

κεζνιάβεζε ηεο λνκνινγίαο πξνβιέθζεθε ε δπλαηφηεηα θάκςεο ηεο ζηελ πεξίπησζε

111

Ο ζθνπφο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο είλαη ε νπσζδήπνηε πεξηέιεπζε ησλ παξνρψλ ζηνπο

δηθαηνχρνπο (ΣξηκΓηνηθΠξσηΑζ 9098, ΔΓΚΑ ΚΕ, ζει. 744) 112

Δμαίξεζε εηζάγεη ν λνκνζέηεο κε ην Ν. 1976/91 πνπ παξέρεη λνκνζεηηθή εμνπζηνδφηεζε γηα ηνλ

θαζνξηζκφ ησλ πξνυπνζέζεσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε πεξηπηψζεσλ κε θαλνληθήο αζθάιηζεο γηα

επηθνπξηθή ζχληαμε.

63

ηφζν ηεο κε αζθάιηζεο ζηνλ αξκφδην θνξέα φζν θαη ηεο παξάλνκήο ππαγσγήο ζε

αλαξκφδην θνξέα.

Ζ αζθάιηζε ζε έλα αλαξκφδην θνξέα είλαη παξάλνκε. Ζ παξά ηελ έιιεηςε

ππνρξέσζεο αζθάιηζε ζπλεπάγεηαη, θαη’ αξρήλ , ηελ αθχξσζε ηνπ δηαλπζέληνο ζηνλ

αλαξκφδην θνξέα ρξφλνπ αζθάιηζεο θαη ηελ επηζηξνθή ησλ εηζθνξψλ σο

αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ. Απηή ε απνδνρή επηβάιιεηαη απφ ιφγνπο

ζπκκφξθσζεο πξνο ηελ αξρή ηεο λνκηκφηεηαο. Γη’ απηφ, πξνβιέπνληαη ηα αλάινγα

αληίδνηα. Δηδηθφηεξα, ε παξάλνκε αζθάιηζε κεηαηξέπεηαη ζε λφκηκε, φηαλ

ζπληξέρνπλ νη φξνη ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο ή εηδηθέο δηαηάμεηο πνπ απνηππψλνπλ

λνκνζεηηθά ηελ ελ ιφγσ αξρή113

.

Ζ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε απφ ηελ έλλνκε ηάμε σο άμηα πξνζηαζίαο είλαη ε de

facto ιεηηνπξγία ηεο αζθαιηζηηθήο ζρέζεο (ιφγσ παξάλνκεο ππαγσγήο ζ’ έλα

θνξέα), κε ηελ έλλνηα ηεο θαιφπηζηεο εθπιήξσζεο ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπ

αζθαιηζκέλνπ ζ’ έλα εχινγν ρξνληθφ δηάζηεκα.. Με ηνλ ηξφπν απηφ, πξνζηαηεχεηαη

ε αζθαιηζηηθή πξνζδνθία, δειαδή ε πξνζδνθία ηνπ αζθαιηζκέλνπ φηη ζα ηχρεη

πξνζηαζίαο απφ ην θνξέα ζε πεξίπησζε επέιεπζεο ηνπ αζθαιηζηηθνχ θηλδχλνπ,

αθνχ ζην κεηαμχ ζπληεξεί ηελ πξνζδνθία απηή, εθπιεξψλνληαο φιεο ηνπ ηηο

ππνρξεψζεηο114

. Ζ πξνζηαζία ηεο πξνζδνθίαο, κε βάζε ηελ αξρή ηεο ηππηθήο

αζθάιηζεο, ζεκαίλεη φηη ν αζθαιηζηηθφο νξγαληζκφο δελ κπνξεί λα ακθηζβεηήζεη ηελ

ηδηφηεηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ φρη κφλν κεηά ηελ επέιεπζε ηνπ αζθαιηζηηθνχ θηλδχλνπ,

αιιά θαη πξηλ απφ απηή.

Ζ αξρή ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο κεηαθέξεη ην βάξνο ησλ ζπλεπεηψλ ηεο

πνιπδηάζπαζεο ηνπ αζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηεο αβεβαηφηεηαο ησλ

νξηνζεηήζεσλ αλάκεζα ζηα ηακεία ζηελ ίδηα ηε δηνίθεζε. Έηζη ε επζχλε ηεο νξζήο

ππαγσγήο ζηελ αζθάιηζε, κε ηε γεληθή απηή αξρή, κεηαθέξεηαη απφ ηνλ

αζθαιηζκέλν, ν νπνίνο ηεθκαίξεηαη φηη δελ γλψξηδε ηελ ελδερφκελε παξαλνκία, ζηνλ

έιεγρν (ηαθηηθφ θαη πεξηνδηθφ) ηνπ θνξέα. Καηά θάπνην ηξφπν, ζπγρσξείηαη, φηαλ

ζπληξέμνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο αξρήο, ε άγλνηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ σο πξνο ηνπο

φξνπο ππαγσγήο115

Δηδηθφηεξα, θαηά ηελ ελ ιφγσ γεληθή αξρή ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, φπσο

επαλαιακβάλεηαη πάγηα απφ ηε λνκνινγία ηνπ ηΔ, ζε πεξίπησζε πνπ ν

113

Παξαδείγκαηνο ράξε, ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 7 ΑΝ 247/69. 114

Κ. Κξεκαιή, Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ εξγαδνκέλσλ, Αζήλα , 1982, ζει. 99. 115 Μ. Καξαζνχιε, «Ζ άγλνηα ηνπ λφκνπ ζην ηζρχνλ δίθαην», ΔΓΚΑ ΚΓ΄, ζει. 257επ., Α. ηεξγίνπ,

Κνηλσληθή αζθάιηζε ρσξίο εγγπήζεηο, Θεζζαινλίθε, 1992, ζει. 34-36.

64

αζθαιηζηηθφο νξγαληζκφο απνδέρζεθε ηελ εγγξαθή ελφο πξνζψπνπ σο

αζθαιηζκέλνπ ζε απηφ θαη εηζέπξαηηε αλεπηθχιαθηα θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηεο

αζθάιηζεο ηηο αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο - ρσξίο λα ζπληξέμεη θάπνηα απαηειή ελέξγεηα

ηνπ αζθαιηζκέλνπ, ν νπνίνο θαηέβαιιε ηαθηηθά εηζθνξέο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο

απαζρφιεζεο ηνπ, ππνιακβάλνληαο ηνλ εαπηφλ ηνπ θαιή ηε πίζηεη σο ππαγφκελν

ζηελ αζθάιηζε ηνπ νξγαληζκνχ απηνχ – δελ κπνξεί κεηά απφ πάξνδν καθξνχ

ρξφλνπ, θαη κάιηζηα θαηά ην ρξφλν επέιεπζεο ηεο αζθαιηζηηθήο πεξίπησζεο, λα

ακθηζβεηήζεη ηελ ηδηφηεηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ, γηαηί εηδάιισο παξαβηάδεη ηε αξρή

ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο116

. Με άιια ιφγηα, νη αζθαιηζηηθνί θνξείο ππνρξενχληαη ζε

ζεβαζκφ ησλ δηθαησκάησλ πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ πξαγκαηηθέο θαηαζηάζεηο, νη

νπνίεο πξνθχπηνπλ κε ηελ αλνρή θαη ζχκπξαμή ηνπο, εθφζνλ δελ αληηβαίλνπλ ζηε

δεκφζηα ηάμε θαη δελ πξνθιήζεθαλ απφ δφιηα ελέξγεηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ117

.

Ζ αξρή ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο απνηειεί εμεηδίθεπζε ηεο αξρήο ηεο

δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο αληιεί ζεκέιην απφ ηηο αξρέο

ηνπ θξάηνπο δηθαίνπ θαη ηεο θαιήο πίζηεο118

- σζηφζν, αλ δεηνχζε θαλείο θη αιινχ

εξείζκαηα δελ ζα δπζθνιεπφηαλ (βι. αξρέο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζε θαη ηεο

αλαινγηθφηεηαο). Ζ πξνεγνχκελε ζεκειίσζε επηηείλεηαη θη απφ ηε ζχδεπμε ηνπ

θξάηνπο δηθαίνπ κε ην θνηλσληθφ θξάηνο (αξρή ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο δηθαίνπ,

άξζξν 25 παξ. 1 πλη/ηνο)119

. Γεληθά, ε εκπηζηνζχλε πνπ δεκηνπξγείηαη απφ κε

πξνζήθνπζα ζπκπεξηθνξά ηεο δηνίθεζεο, αμίδεη εληνλφηεξεο πξνζηαζίαο ιφγσ ηνπ

θνηλσληθνχ ραξαθηήξα ηνπ ζεζκνχ. Δπεηδή νη αζθαιηζηηθέο παξνρέο είλαη άξξεθηα

ζπλδεδεκέλεο κε ηελ αμηνπξεπή δηαβίσζε ηνπ αζθαιηζκέλνπ, νπνηαδήπνηε αλαηξνπή

είλαη πηζαλφλ λα πξνθαιέζεη επαρζείο νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο ζε απηφλ θαη κάιηζηα λα

απεηιήζεη ηελ ίδηα ηελ επηβίσζε ηνπ. Ζ ηππηθή αζθάιηζε δελ απνζθνπεί απιά ζηελ

πξνζηαζία κηαο νπνηαδήπνηε δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο, αιιά αθφκε

πεξηζζφηεξν ζηελ πξνζηαζία εθείλσλ ησλ πξαγκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ πνπ

δεκηνπξγνχλ δηθαηψκαηα ζε κέζα ζπληήξεζεο ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ120

.

116

ηΔ 2068/86, ΔΓΚΑ ΚΖ΄(1986), ζει. 545, ηΔ 3392/89, ΓΔΝ 46 (1990), ζει. 717,

ΣξηκΓηνηθΠξσηΑζ 17688/95, ΔΓΚΑ ΛΖ΄1996, ζει. 571. 117

Δ.. 110/01, ΓΔΝ 59 (2003), ζει. 1385. 118

Δ. Κνπηνχπα – Ρεγθάθνπ, «Ζ αξρή ηεο δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο», Αξκ. 1995, ζει. 1388 επ.,

Β. Σδέκνο, Αξρέο Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ, Δγρεηξίδην ΗΝΔΠ, Δζληθφ Κέληξν Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, 2007. 119

Α. Μαληηάθε, Κξάηνο δηθαίνπ θαη δηθαζηηθφο έιεγρνο ηεο ζπληαγκαηηθφηεηαο , Θεζζαινλίθε, 1994,

ζει. 278. 120

ηΔ 1197/76 ζηνλ Η αξκά, Ζ ζπληαγκαηηθή θαη δηνηθεηηθή λνκνινγία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο

Δπηθξαηείαο, β΄εθδ., Αζήλα – Κνκνηελή, 1997, ζει. 418.

65

Ζ λνκνινγία εμαξηά ηελ επίθιεζε θαη ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ηππηθήο

αζθάιηζεο απφ ηε ζσξεπηηθή ζπλδξνκή ησλ εμήο πξνυπνζέζεσλ121

:

Α) Παξάλνκε ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε ελφο θνξέα, δειαδή φηαλ ν ελδηαθεξφκελνο

δελ ζπγθεληξψλεη ηηο λφκηκεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αζθάιηζε ζην ηακείν. Απαηηείηαη

ελεξγφο αζθαιηζηηθφο δεζκφο, ν νπνίνο σζηφζν δελ ζηεξίδεηαη, γηα αληηθεηκεληθνχο ή

ππνθεηκεληθνχο ιφγνπο, ζηελ χπαξμε ησλ λφκηκσλ πξνζφλησλ ηνπ αζθαιηζκέλνπ. Ζ

παξάλνκε ππαγσγή δχλαηαη λα νθείιεηαη, ι.ρ. ζε εζθαικέλε εξκελεία ηνπ λφκνπ, ζε

άγλνηα λφκνπ, ζε ακθηβνιίεο ηνπ ίδηνπ ηνπ θνξέα, ζε ειιηπή ελεκέξσζε, θιπ.

Β) Αλνρή θαη ζχκπξαμε ηνπ αζθαιηζηηθνχ θνξέα. Όπσο δηαπιάζηεθε λνκνινγηαθά,

ε ηππηθή αζθάιηζε ρσξεί, φηαλ ην ηακείν απνδερφηαλ ηελ αζθάιηζε ή ηνπιάρηζηνλ

δελ ηελ απέθξνπε. Ζ ζχκπξαμε δελ εθδειψλεηαη κφλν κε ηελ αλεπηθχιαθηε είζπξαμε

ησλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ. Πξφζζεηα, κπνξεί λα εθδεισζεί κε ζεηηθέο ελέξγεηεο,

φπσο κε ηελ έθδνζε δηνηθεηηθήο πξάμεο γηα ηελ εγγξαθή ζηα κεηξψα, κε ηνλ

εθνδηαζκφ κε βηβιηάξην, κε ηελ έθδνζε πξάμεο επηβνιήο εηζθνξψλ, θ. α122

.

Γ) Πξαγκαηηθή απαζρφιεζε θαη εθπιήξσζε ησλ αζθαιηζηηθψλ ππνρξεψζεσλ Γηα

ηελ επίθιεζε ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο απαηηείηαη πξαγκαηηθή απαζρφιεζε ηνπ

αζθαιηζκέλνπ123

. Χο ηέηνηα, ζα πξέπεη λα λνεζεί ε απνπζία εηθνληθήο ή δφιηαο

αζθάιηζεο, ρσξίο λα ηαπηίδεηαη ν φξνο απηφο κε πξνζθνξά νξηζκέλεο εξγαζίαο.

Έηζη, δελ θσιχεηαη ε εθαξκνγή ηεο αξρήο ζηηο πεξηπηψζεηο πιαζκαηηθήο (ι.ρ.

αλαγλψξηζε ρξφλνπ αζθάιηζεο) θαη πξναηξεηηθήο αζθάιηζεο.

Γηα ηελ απφδεημε ηεο πξαγκαηηθήο απαζρφιεζεο ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ,

δειαδή ηεο χπαξμεο ελεξγνχ δεζκνχ αξθεί ε εκπξφζεζκε θαηαβνιή ησλ

αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ, ρσξίο λα απαηηείηαη πεξαηηέξσ απφδεημε άζθεζεο ηεο

επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. ην ΣΔΒΔ, απφ ηηο θαηαζηαηηθέο ηνπ δηαηάμεηο,

πξνθχπηεη έλα ζρεηηθφ ηεθκήξην124

.

Γ) Καιή πίζηε ηνπ παξάλνκα αζθαιηζκέλνπ θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ

αζθάιηζεο. Όπσο γεληθφηεξα ε αξρή ηεο δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο,

απνδπλακψλεηαη απφ απαηειέο ελέξγεηεο πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ παξαπιάλεζε ηνπ

121

Κ. Κξεκαιή, Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Αζήλα – Κνκνηελή, 1985, ζει. 207, Ν. Ρψηε,

«Σππηθή αζθάιηζε θαη ηππηθή αλαζθάιηζε» ζην: Ννκηθά θείκελα, Αζήλα, 1989, ζει. 703. 122

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, «Ννκηκνπνίεζε ρξφλνπ αζθάιηζεο ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο ηππηθήο

αζθάιηζεο», ΔΓΚΑ, ΜΣ΄(2004), ζει. 715. 123

Ν. Ρψηε, «Σππηθή αζθάιηζε θαη ηππηθή αλαζθάιηζε» ζην: Ννκηθά θείκελα, Αζήλα, 1989 ζει. 720. 124

χκθσλα, κε ην άξζξν 2 παξ. 1 Π.Γ. 116/88 κε ηελ εκπξφζεζκε θαηαβνιή ησλ αζθαιηζηηθψλ

εηζθνξψλ ηεο νηθείαο αζθαιηζηηθήο θαηεγνξίαο ηεθκαίξεηαη ε άζθεζε ηνπ αζθαιηζηένπ επαγγέικαηνο

γηα ην αληίζηνηρν δηάζηεκα.

66

ηακείνπ. Δθφζνλ απφ ζαθή θαη αδηάζεηζηα ζηνηρεία ησλ νξγάλσλ ηνπ ηακείνπ

πξνθχπηεη φηη ε αζθάιηζε ζηεξίδεηαη ζε εηθνληθή απαζρφιεζε, ηφηε δελ παξάγεηαη

θαλέλα έλλνκν ζπκθέξνλ θαη δηαγξάθνληαη νη εκέξεο αζθάιηζεο125

.

Δ) Γηαδξνκή εχινγνπ ή ηθαλνχ ή καθξνχ ρξφλνπ. Ζ ζπληέιεζε ηεο αζθάιηζεο δε

κπνξεί λα ακθηζβεηεζεί κεηά ηελ πάξνδν καθξνχ ρξφλνπ θαη κάιηζηα θαηά ην ρξφλν

επέιεπζεο ηνπ αζθαιηζηηθνχ θηλδχλνπ. Σν εχινγν ρξνληθφ δηάζηεκα δελ

ηππνπνηείηαη αιιά, πξνζδηνξίδεηαη in concreto, ζχκθσλα κε ηηο ηδηνξξπζκίεο ηεο θάζε

πεξίπησζεο. Χο πξνο ην ζεκείν αθεηεξίαο ηνπ αξρίδεη απφ ηελ παξάλνκε ππαγσγή

θαη φρη απφ ηε γλψζε ηεο παξαλνκίαο απφ ην θνξέα.

η) Ζ αξρή ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο ππνρσξεί πξν εηδηθήο λνκνζεηηθήο ξχζκηζεο πεξί

ηνπ αληηζέηνπ126

. Ζ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο ηειεί ππφ ηελ

πξνυπφζεζε φηη κε λφκν δελ νξίδεηαη δηαθνξεηηθά, δειαδή δελ απαγνξεχεηαη ξεηά ή

ζησπεξά απφ αληίζεηε λνκνζεηηθή δηάηαμε. Πάλησο ε εηζαγσγή ζε Καλνληζκφ

ηακείνπ γεληθήο δηάηαμεο πνπ ζα παξαγθψληδε θάζε κνξθήο ηππηθήο αζθάιηζεο, ζα

πξνζέθξνπε ζηελ ίδηα ηε ζπληαγκαηηθή δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 22 παξ. 5, πνπ επηβάιιεη

ηελ πξνζηαζία ηνπ αζθαιηζκέλνπ127

.

Ζ ηππηθή αζθάιηζε νδεγεί απφ άπνςε ζπλεπεηψλ ζηελ πιήξε εμνκνίσζε ηνπ

ηππηθά αζθαιηζκέλνπ κε ην λφκηκα αζθαιηζκέλν ζην ηακείν. Απνηειεί δηθαίσκα ηνπ

αζθαιηζκέλνπ ππέξ ηνπ νπνίνπ ιεηηνπξγεί θαη φρη ηνπ αζθαιηζηηθνχ θνξέα. Γελ

απνθιείεηαη, σζηφζν, ε δπλαηφηεηα ηνπ αζθαιηζκέλνπ λα επηιέμεη ηελ επηζηξνθή

ησλ εηζθνξψλ πνπ παξάλνκα θαηέβαιε , πξηλ απφ ηελ νξηζηηθνπνίεζε ηεο ηππηθήο

αζθάιηζεο128

.

3.1.2.Δηθαίωκα ζηελ αζθάιηζε

Ζ Αξρή εμέηαζε αλαθνξά πνιίηε, κε αληηθείκελν ηελ απφξξηςε αηηήκαηνο γηα

ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΣΔΒΔ. Σν ιηκελαξρείν Ναππιίνπ, ιφγσ έιιεηςεο

νξγαλσκέλνπ πινεγηθνχ ζηαζκνχ, είρε αλαζέζεη ζηνλ πνιίηε πνπ πξνζέθπγε ζηελ

Αξρή λα παξέρεη ππεξεζίεο πινεγνχ. Χζηφζν, δελ εζεσξείην ππάιιεινο ηνπ

ιηκελαξρείνπ, θαζψο δελ ηνλ ζπλέδεε κε απηφ θακία ζρέζε εξγαζίαο, ηδησηηθνχ ή

δεκνζίνπ δηθαίνπ. Καηά ζπλέπεηα, δελ κπνξνχζε λα ππαρζεί νχηε ζηελ αζθάιηζε ηνπ

Ναπηηθνχ Απνκαρηθνχ Σακείνπ (ΝΑΣ), φπνπ αζθαιίδνληαη νη ππάιιεινη ησλ

πινεγηθψλ ζηαζκψλ, νχηε ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ, φπνπ αζθαιίδνληαη φζνη

125

Φ. Υαηδεδεκεηξίνπ - Γ. Φεινχ, Αζθαιηζηηθή Ννκνζεζία, 2ε έθδνζε, Αζήλα,1990, ζει. 327.

126 ηΔ 1983/91, ΔΓΚΑ ΛΓ΄(1992), ζει. 118 (121).

127 Κ. Φψηνπ, «Σππηθή αζθάιηζε θαη ηππηθή αλαζθάιηζε», ΔΓΚΑ ΚΒ΄ (1980), ζει. 351επ.

128 Γ. Φεινχ, «Δπηζηξνθή αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ εηζθνξψλ ζην ΗΚΑ», ΓΔΝ 50, 1994, ζει. 389.

67

αλαιακβάλνπλ ηελ πινήγεζε πινίσλ γηα ινγαξηαζκφ ηνπ πινεγηθνχ ζηαζκνχ,

πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνχλ άκεζεο ππεξεζηαθέο αλάγθεο ηνπ ζηαζκνχ.

Δπίζεο, ν ελδηαθεξφκελνο δελ δηέζεηε ηδηφθηεην ζθάθνο, πξνυπφζεζε πνπ

απαηηνχζε ην ΣΔΒΔ γηα ηελ εγγξαθή ηνπ. Χζηφζν, ν πνιίηεο παξείρε ππεξεζίεο

πινεγνχ σο ειεχζεξνο επαγγεικαηίαο, είρε θάλεη έλαξμε επηηεδεχκαηνο ζηε ΓΟΤ

Ναππιίνπ θαη εμέδηδε δειηία παξνρήο ππεξεζηψλ. Λφγσ ηεο απφξξηςεο ηνπ

αηηήκαηνο αζθάιηζήο ηνπ απφ ην ΣΔΒΔ, αληηκεηψπηδε ζνβαξφ πξφβιεκα κε ηηο

δεκφζηεο νηθνλνκηθέο ππεξεζίεο, αθνχ ε αξκφδηα ΓΟΤ δε ζεσξνχζε ηα δειηία ησλ

ηηκνινγίσλ, ρσξίο βεβαίσζε αζθάιηζεο ζην ΣΔΒΔ. Απνηέιεζκα απηνχ ήηαλ ε

«ραξηζηηθή» ζεψξεζε κηθξνχ θάζε θνξά αξηζκνχ ηηκνινγίσλ, δηαδηθαζία ε νπνία

νδεγνχζε ζε πξνζηξηβέο κεηαμχ ηνπ ελδηαθεξφκελνπ θαη ησλ ππαιιήισλ ηεο ΓΟΤ

θαη ζε ηαιαηπσξία ακθνηέξσλ.

ην πιαίζην ηεο δηακεζνιαβεηηθήο ηνπ πξνζπάζεηαο, ν ηΠ απέζηεηιε έγγξαθν

πξνο ηνλ Πξφεδξν ηνπ ΟΑΔΔ, κε ην νπνίν ηφληδε φηη ε έιιεηςε ηεο πξνυπφζεζεο

θπξηφηεηαο πινίνπ ζην πξφζσπν ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ νδεγνχζε ζην παξάδνμν

απνηέιεζκα λα παξακέλεη αλαζθάιηζηνο έλαο εξγαδφκελνο ειεχζεξνο επαγγεικαηίαο.

Σν απνηέιεζκα απηφ νδεγνχζε ζε παξαβίαζε ηνπ ζπληαγκαηηθψο θαηνρπξσκέλνπ

δηθαηψκαηνο ηνπ πνιίηε ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε129

. Γηα ην ιφγν απηφ, ζα έπξεπε λα

επαλεμεηαζηεί ε πεξίπησζε ηνπ πνιίηε, ψζηε λα ππαρζεί ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΟΑΔΔ -

ΣΔΒΔ, έζησ θαη θαη’ εμαίξεζε, αθνχ πηζαλψο απνηεινχζε ζπάληα πεξίπησζε γηα ηα

ειιεληθά δεδνκέλα.

Ζ Γηνίθεζε ηνπ ΟΑΔΔ (ΣΔΒΔ) επαλεμέηαζε ην ζέκα θαη κε έγγξαθφ ηεο

ελεκέξσζε ην Γξαθείν ΟΑΔΔ (ΣΔΒΔ) Ναππιίνπ φηη ζπληξέρεη ππνρξέσζε

αζθάιηζεο ηνπ πνιίηε ζηνλ ΟΑΔΔ (ππφζεζε 7287/2002).

3.1.3. Δηαδνρηθή αζθάιηζε

Αζθαιηζκέλε ηνπ ΗΚΑ θαη ηνπ ΣΔΒΔ δηακαξηπξήζεθε ζηνλ ηΠ φηη

θαζπζηεξνχζε ε δηαδηθαζία ζπληαμηνδφηεζήο ηεο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο

δηαδνρηθήο αζθάιηζεο. Ζ ελδηαθεξφκελε, γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, εξγαδφηαλ

θαηά ηνπο κνλνχο κήλεο ζε ηδησηηθή επηρείξεζε, ζπλάπηνληαο ζπκβάζεηο νξηζκέλνπ ή

ανξίζηνπ ρξφλνπ, νη νπνίεο ζηε ζπλέρεηα θαηαγγέιινληαλ. Λφγσ κε απαζρφιεζεο

θαηά ηνπο δπγνχο κήλεο θαη, θαηά ζπλέπεηα, κε αζθαιηζηηθήο θάιπςεο γηα ηνπο

κήλεο απηνχο, ε ελδηαθεξφκελε αζθαιίζηεθε θαη ζην ΣΔΒΔ. ην ΣΔΒΔ φκσο

129

Άξζξν 22 παξ. 5 πληάγκαηνο

68

θαηέβαιε εηζθνξέο γηα φιν ην επίκαρν ρξνληθφ δηάζηεκα (Ννέκβξηνο 1991 - Μάηνο

1995), θαζψο δελ είλαη δπλαηή ε θαηαβνιή αζθαιίζηξσλ κφλνλ γηα νξηζκέλνπο κήλεο

ηνπ έηνπο. Καηά ηε δηαδηθαζία ζπληαμηνδφηεζήο ηεο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο

δηαδνρηθήο αζθάιηζεο, ην ΣΔΒΔ αξλήζεθε λα ρνξεγήζεη ην πνζφ ζπκκεηνρήο ηνπ γηα

ην παξαπάλσ δηάζηεκα, δηφηη ζεψξεζε φηη ν αζθαιηζηένο ρξφλνο ζην Σακείν

απνηεινχζε ρξφλν παξάιιειεο αζθάιηζεο.

Αθνχ δηεξεχλεζε ηελ ππφζεζε, ν ηΠ επεζήκαλε ζηα δχν Σακεία φηη θαηά ηνπο

δπγνχο κήλεο ε ελδηαθεξφκελε δελ ππαγφηαλ ζην ΗΚΑ, θαζψο δελ αζθνχζε κηζζσηή

απαζρφιεζε. Ο ρξφλνο απηφο απνηεινχζε ρξφλν αζθάιηζεο ζην ΣΔΒΔ θαη φρη ρξφλν

παξάιιειεο αζθάιηζεο ζε δχν αζθαιηζηηθνχο θνξείο, ε νπνία πξνυπνζέηεη

παξάιιειε αζθάιηζε γηα ηα ίδηα αθξηβψο ρξνληθά δηαζηήκαηα.

χκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο, ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΗΚΑ ππάγνληαη ηα

πξφζσπα πνπ παξέρνπλ εμαξηεκέλε εξγαζία ή ππεξεζία έλαληη ακνηβήο. Βαζηθή,

δειαδή, πξνυπφζεζε γηα ηε δεκηνπξγία ηεο αζθαιηζηηθήο ζρέζεο είλαη ε παξνρή

εξγαζίαο ή ππεξεζίαο θαη κάιηζηα εμαξηεκέλεο, κε ζπλέπεηα ν

θνηλσληθναζθαιηζηηθφο δεζκφο λα κελ δηαηεξείηαη γηα αφξηζην ρξφλν. Απφ ηα

παξαπάλσ πξνθχπηεη, φηη ε ζπγθεθξηκέλε εξγαδφκελε ππάγεηαη ζηελ αζθάιηζε ηνπ

ΗΚΑ κφλν γηα ην δηάζηεκα, θαηά ην νπνίν βξίζθεηαη ζε ππεξεζηαθή εμάξηεζε,

λνκηθή θαη νηθνλνκηθή, έλαληη ηνπ εξγνδφηε, δειαδή θαηά ηνπο κνλνχο κήλεο ηνπ

έηνπο. Καηά πάγηα λνκνινγία, ην γεγνλφο ηεο θαηαβνιήο εηζθνξψλ ζην ΣΔΒΔ θαη γηα

ηνπο κνλνχο κήλεο, ρσξίο φκσο ηελ πξαγκαηηθή άζθεζε ηνπ αζθαιηζηένπ

επαγγέικαηνο, δελ δεκηνπξγεί αζθαιηζηηθά δηθαηψκαηα. Αληίζεηα, ε απνδεδεηγκέλε

πξαγκαηηθή παξνρή εξγαζίαο απνηειεί θξηηήξην γηα ηελ αλαγλψξηζε ηνπ ρξφλνπ

αζθάιηζεο.

Γηα ηνλ ιφγν απηφ, ν ηΠ πξφηεηλε ζην ΗΚΑ λα γλσζηνπνηήζεη ζην ΣΔΒΔ ην

αθξηβέο ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν ε εξγαδφκελε ήηαλ αζθαιηζκέλε. Σν ΗΚΑ

απεχζπλε ζρεηηθφ έγγξαθν ζην ΣΔΒΔ, γλσζηνπνηψληαο αλαιπηηθά ηα εκεξνκίζζηα

ηεο επίκαρεο ρξνληθήο πεξηφδνπ. Απφ ηα ζηνηρεία πξνέθππηε φηη ε ελδηαθεξφκελε

αζθαιίζηεθε κφλν γηα ηνπο κνλνχο κήλεο ζην ΗΚΑ. ηε ζπλέρεηα, ην ΣΔΒΔ

αλαθάιεζε ηελ πξνεγνχκελε απφθαζή ηνπ θαη ρνξήγεζε ζην ΗΚΑ πνζφ ζπκκεηνρήο

αλάινγν κε ηνλ ρξφλν αζθάιηζεο ηεο ελδηαθεξφκελεο ζην ΣΔΒΔ (ππφζεζε

9098/2003).

ε άιιε πεξίπησζε, ζπληαμηνχρνο, πνπ ιακβάλεη ζχληαμε µε βάζε ηηο

δηαηάμεηο ηεο δηαδνρηθήο αζθάιηζεο θαη µε ρξφλν αζθάιηζεο ζην ΣΔΒΔ, ζην ΣΑΔ

69

θαη ζην ΗΚΑ, δηακαξηπξήζεθε µε αλαθνξά ηνπ πξνο ηνλ ηΠ γηα ηελ θαζπζηέξεζε

ηνπ ΣΔΒΔ λα εθδψζεη, χζηεξα απφ αίηεζή ηνπ (αξ. πξση. 7895/14.4.99),

ηξνπνπνηεηηθή απφθαζε γηα ηελ θαηάηαμε ηνπ ρξφλνπ αζθάιηζεο ζην ΗΚΑ θαη ζην

ΣΑΔ ζε θαηεγνξίεο ηνπ ΣΔΒΔ.

Απφ ηελ έξεπλα ηεο ππφζεζεο, ν ηΠ δηαπίζησζε φηη, ελψ ην ΗΚΑ

αληαπνθξίζεθε ακέζσο ζε ζρεηηθφ αίηεκα ηνπ ΣΔΒΔ, ην ΣΑΔ εκθαληδφηαλ λα µελ

έρεη απνζηείιεη ζρεηηθή απάληεζε, µε απνηέιεζκα λα µελ µπνξεί ην ΣΔΒΔ λα

πξνρσξήζεη ζηελ έθδνζε ηεο ηξνπνπνηεηηθήο απφθαζεο. ηελ πξαγµαηηθφηεηα φµσο,

ε θαζπζηέξεζε νθεηιφηαλ ζην γεγνλφο φηη ην ΣΑΔ δελ ζεψξεζε ζθφπηκν λα

ελεκεξψζεη ην ΣΔΒΔ, έζησ θαη ηειεθσληθά, γηα ην γεγνλφο φηη ζην αξρηθφ έγγξαθν

µε ην νπνίν είρε πξνζδηνξηζηεί ν ρξφλνο αζθάιηζεο ηνπ ελδηαθεξνµέλνπ ζην ΣΑΔ, ε

θαηαγξαθή ηνπ ρξφλνπ θαηάηαμεο ηνπ αζθαιηζκέλνπ είρε γίλεη θαηά αζθαιηζηηθή

θαηεγνξία ηνπ ΣΑΔ, γεγνλφο πνπ θαζηζηνχζε αλαγθαία ηελ εθ ησλ πζηέξσλ

αληηζηνίρεζε µε ηηο αζθαιηζηηθέο θαηεγνξίεο ηνπ ΣΔΒΔ.

Γηα ηελ άξζε ηεο θαζπζηέξεζεο απηήο, ε νπνία νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζηελ

νξγάλσζε θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ ζπγθεθξηµέλσλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη

ζηελ έιιεηςε επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηνπο, ν ηΠ δηακεζνιάβεζε κεηαμχ ησλ δχν

ππεξεζηψλ θαη εμήγεζε ζηα αξµφδηα φξγαλα ηνπ ΣΔΒΔ φηη γηα ηελ αληηζηνίρεζε ηνπ

ρξφλνπ αζθάιηζεο ηνπ ζπληαμηνχρνπ αξθεί ην αξρηθφ έγγξαθν ηνπ ΣΑΔ. Έπεηηα απφ

ηηο δηεπθξηλήζεηο απηέο, ην ΣΔΒΔ πξνρψξεζε ακέζσο ζηελ έθδνζε ηεο

ηξνπνπνηεηηθήο απφθαζεο (ππφζεζε 811/2000).

3.1.4. Επηινγή θνξέα αζθάιηζεο

O ηΠ ρεηξίζηεθε ππνζέζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζηελ επηινγή θνξέα αζθάιηζεο

απφ «λένπο αζθαιηζκέλνπο» (δειαδή απφ πξφζσπα πνπ αζθαιίζηεθαλ γηα πξψηε

θνξά κεηά ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 1993).

Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε πεξίπησζε αζθαιηζκέλνπ, ν νπνίνο αζθαιίζηεθε ζην

ΗΚΑ- ΔΣΑΜ σο σξνκίζζηνο θαζεγεηήο ζε ηδησηηθφ θνιέγην ηνλ Oθηψβξην ηνπ 1997.

Γχν ρξφληα αξγφηεξα, ιφγσ παξάιιειεο απαζρφιεζήο ηνπ σο απηναπαζρνινχκελνπ,

ζα έπξεπε λα ππαρζεί θαη ζην ΣΔΒΔ. Κάλνληαο ρξήζε ηνπ πξνβιεπφκελνπ

δηθαηψκαηνο επηινγήο θνξέα αζθάιηζεο, επέιεμε σο θνξέα αζθάιηζήο ηνπ ην ΗΚΑ.

Ωζηφζν, δεδνκέλνπ φηη ε κηζζσηή απαζρφιεζή ηνπ δηαθφπηεηαη θάζε ρξφλν θαηά

ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο ιφγσ θαηαγγειίαο ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο απφ ηνλ

εξγνδφηε ηνπ, ν ελδηαθεξφκελνο δήηεζε ηελ επαλεγγξαθή ηνπ ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ.

Με αθνξκή ηελ αίηεζε επαλεγγξαθήο, ν OΑΔΔ-ΣΔΒΔ απνθάζηζε λα ηνλ επαλαθέξεη

70

ζηελ ππνρξεσηηθή αζθάιηζε γηα ηνπο θιάδνπο ζχληαμεο θαη αζζελείαο, αλαδξνκηθά

γηα ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο παξνρήο επηκνξθσηηθψλ ζεκηλαξίσλ απφ ηελ 1ε

Απγνχζηνπ 2000, εκεξνκελία ηεο πξψηεο ηξίκελεο δηαθνπήο ηεο αζθάιηζήο ηνπ ζην

ΗΚΑ- ΔΣΑΜ. Υσξίο λα εμεηάζεη ιεπηνκεξψο ηα πξαγκαηηθά πεξηζηαηηθά ηεο

ππφζεζεο, ν OΑΔΔ- ΣΔΒΔ επέβαιε εηζθνξέο θαη γηα δηάζηεκα πνπ ν αζθαιηζκέλνο

είρε θαηαβάιεη εηζθνξέο ζην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ. O ηΠ, κε επηζηνιή ηνπ πξνο ηνλ OΑΔΔ-

ΣΔΒΔ, αιιά θαη πξνο ηελ αξκφδηα ΓOΤ, επηζήκαλε φηη ν αζθαιηζκέλνο είρε

αθνινπζήζεη ηελ λφκηκε δηαδηθαζία επηινγήο θνξέα αζθάιηζεο γηα ηελ εμαίξεζή ηνπ

απφ ηελ αζθάιηζε ζηνλ OΑΔΔ- ΣΔΒΔ. Δπίζεο, φηη ήηαλ πξνθαλψο θαιφπηζηνο θαη

φηη, εάλ είρε επαξθψο ελεκεξσζεί, ζα είρε αζθαιηζηεί ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ γηα ηα

δηαζηήκαηα θαηά ηα νπνία δελ ήηαλ αζθαιηζκέλνο ζην ΗΚΑ- ΔΣΑΜ. Τπνγξάκκηζε

δε φηη ε δηαδηθαζία λα επαλαιακβάλεη ν αζθαιηζκέλνο ηελ εγγξαθή θαη δηαγξαθή

ζηελ αζθάιηζε γηα δηαζηήκαηα δχν ή ηξηψλ κελψλ θάζε θνξά έρεη νηθνλνκηθφ θαη

δηνηθεηηθφ θφζηνο ηφζν γηα ηνλ πνιίηε φζν θαη γηα ηηο εκπιεθφκελεο ππεξεζίεο.

Σειηθά, ε αξκφδηα ηνπηθή δηνηθεηηθή επηηξνπή ηνπ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ επέβαιε

εηζθνξέο κφλν γηα ηα ρξνληθά δηαζηήκαηα θαηά ηα νπνία δελ ππήξρε αζθάιηζε ζην

ΗΚΑ-ΔΣΑΜ (ππνζέζεηο 18294/2005, 17208/2005).

Πξνβιήκαηα ζηελ επηινγή θνξέα αζθάιηζεο πνπ νδεγνχλ ζε πην εθηεηακέλεο

γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο πξνθχπηνπλ θαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ππάξρεη

παξάιιειε απαζρφιεζε αζθαιηζηέα ζην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ θαη ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ. Έρεη

ηεζεί επαλεηιεκκέλα ην ζέκα αζθαιηζκέλσλ νη νπνίνη, αζθψληαο ην δηθαίσκα

επηινγήο θνξέα αζθάιηζεο αζζελείαο, δεηνχλ λα εμαηξεζνχλ απφ ηελ αζθάιηζή ηνπο

ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ. Γηα λα ρνξεγεζεί ε εμαίξεζε, απαηηείηαη βεβαίσζε φηη

αζθαιίδνληαη γηα αζζέλεηα ζην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ. Ζ βεβαίσζε απηή ρνξεγείηαη χζηεξα

απφ ηνλ ζρεηηθφ έιεγρν, ν νπνίνο φκσο δηελεξγείηαη κφλν φηαλ ππάξρεη ζεσξεκέλν

βηβιηάξην αζζελείαο, ρσξίο λα εμεηάδεηαη εάλ ζπλερίδεηαη ε πξαγκαηηθή παξάιιειε

απαζρφιεζε θαη άξα ε ππαγσγή ζε άιινλ θνξέα αζθάιηζεο.

Ζ πξαθηηθή απηή νδήγεζε κεξίδα αζθαιηζκέλσλ ειεχζεξσλ επαγγεικαηηψλ λα

ζεσξήζνπλ φηη, εάλ παξάιιεια κε ηε δξαζηεξηφηεηά ηνπο σο απηναπαζρνινπκέλσλ

θαη ππαγφκελσλ ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ έρνπλ 50 εκεξνκίζζηα σο κηζζσηνί, δηθαηνχληαη

απαιιαγή θαη απφ ηνλ θιάδν αζζελείαο ηνπ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ, παξ’ φηη δελ ζπλερίδνπλ ηε

κηζζσηή ηνπο απαζρφιεζε. Απηή ε πξαθηηθή νδεγεί ζην άηνπν νη κελ

απαζρνινχκελνη σο ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο λα επηβαξχλνληαη κε πιήξεηο γηα φιν ην

έηνο εηζθνξέο ζηνλ OΑΔΔ- ΣΔΒΔ, ελψ άιινη δελ θαηαβάιινπλ εηζθνξέο αζζελείαο

71

πέξαλ απηψλ πνπ αληηζηνηρνχλ ζηα 50 έλζεκα νχηε ζηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ νχηε ζην

ΗΚΑ-ΔΣΑΜ. Απηφ έγηλε αληηιεπηφ απφ ηνλ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ, ν νπνίνο πιένλ δεηάεη

πξφζζεηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία ψζηε λα δηαπηζησζεί ε παξάιιειε κηζζσηή

απαζρφιεζε θαη άξα ε παξάιιειε ππαγσγή γηα αζζέλεηα ζην ΗΚΑ- ΔΣΑΜ. Εεηάεη,

δειαδή, λα πξνζθνκίζεη ν αηηψλ ηελ εμαίξεζε απφ ηνλ θιάδν αζζελείαο ηα έλζεκα

πνπ είρε ζην ΗΚΑ-ΔΣΑΜ γηα ην πξνεγνχκελν έηνο. Δληνχηνηο, κε απηφλ ηνλ ηξφπν

επηβάιιεηαη κηα πξφζζεηε ηαιαηπσξία ζηνπο αζθαιηζκέλνπο πνπ δεηνχλ εμαίξεζε

απφ ηνλ θιάδν αζζελείαο ηνπ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ.

O ηΠ ζεψξεζε φηη ε ηαθηηθή απηή ηνπ OΑΔΔ-ΣΔΒΔ εηζάγεη κελ επηπιένλ

γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο, θαζππνβάιινληαο θαη ηνπο θαιφπηζηνπο

αζθαιηζκέλνπο ζε κεγαιχηεξε ηαιαηπσξία, σζηφζν ζεσξεί εχινγε ηελ αλάγθε ηα

δηνηθεηηθά φξγαλα ηνπ ηακείνπ λα πξνβαίλνπλ ζε επηπιένλ ειέγρνπο, φηαλ

δηαπηζηψλνπλ φηη γίλεηαη θαηαρξεζηηθή άζθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο επηινγήο θνξέα

αζθάιηζεο αζζελείαο εθ κέξνπο κεξίδαο ησλ αζθαιηζκέλσλ. Θα ήηαλ απαξαίηεην λα

εηζαρζνχλ δνκέο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ, ψζηε ε δηαπίζησζε

ηεο παξάιιειεο απαζρφιεζεο λα είλαη εθηθηή ρσξίο λα ηαιαηπσξνχληαη νη πνιίηεο.

Σέηνηα δπλαηφηεηα, σζηφζν, δελ πθίζηαηαη κε ηηο ππάξρνπζεο δνκέο θαη ηνλ ηξφπν

ιεηηνπξγίαο ησλ εκπιεθφκελσλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ (ππφζεζε 5700/2006).

3.2 Υπημαηοδόηηζη Κοινυνικήρ αζθάλιζηρ

3.2.1. Επηζηξνθή πξνζαπμήζεωλ ζε αζθαιηζκέλν, ιόγω ειιηπνύο ελεκέξωζεο γηα

ηε δηαδηθαζία θαηαβνιήο εηζθνξώλ – Παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ρξεζηήο

δηνίθεζεο

Αζθαιηζκέλνο ηνπ Σακείνπ Δπαγγεικαηηψλ θαη Βηνηερλψλ Διιάδαο (ΣΔΒΔ)

πξνζέθπγε ζην ηΠ, γηα λα δηακαξηπξεζεί επεηδή ην ππνθαηάζηεκα ησλ Αγίσλ

Αλαξγχξσλ ηνπ επέβαιε πξνζαπμήζεηο γηα µε εκπξφζεζκε θαηαβνιή εηζθνξψλ. Οη

πξνζαπμήζεηο αληηζηνηρνχζαλ ζε ρξνληθφ δηάζηεµα, γηα ην νπνίν ν ίδηνο είρε δεηήζεη

ην δηαθαλνληζκφ ησλ νθεηιψλ ηνπ, θαη΄ εθαξµνγή ησλ εηδηθψλ ξπζκίζεσλ γηα ηνπο

ζεηζκφπιεθηνπο.

πγθεθξηµέλα, ν πνιίηεο φθεηιε πνζά πνπ αθνξνχζαλ ζην 5ν θαη 6ν δίµελν

ηνπ 1999, θαζψο θαη ζην 1ν θαη 2ν δίµελν ηνπ 2000. ηε ζπλέρεηα, θαηέζεζε αίηεζε

γηα ξχζµηζε ηεο νθεηιήο ηνπ θαη’ εθαξµνγή ησλ επλντθψλ ξπζκίζεσλ,

πξνζθνκίδνληαο ηα απαξαίηεηα δηθαηνινγεηηθά. Έθηνηε δελ είρε ιάβεη θακία

εηδνπνίεζε απφ ην Σακείν. Όηαλ φµσο, ζηηο 29.11.2000, πξνζήιζε ζην ΣΔΒΔ γηα λα

72

δεηήζεη αζθαιηζηηθή ελεκεξφηεηα, δηαπίζησζε φηη είρε ράζεη ην δηθαίσκα ηεο

ξχζκηζεο θαη, γηα ην ιφγν απηφ, έπξεπε λα θαηαβάιεη θαη ηα ηέιε θαζπζηέξεζεο πνπ

αληηζηνηρνχζαλ ζηηο νθεηιφκελεο εηζθνξέο.

ην πιαίζην ηεο δηακεζνιαβεηηθήο ηνπ πξνζπάζεηαο, ν ηΠ απέζηεηιε έγγξαθν

πξνο ην ΣΔΒΔ Αγίσλ Αλαξγχξσλ, εθζέηνληαο ηε ζπγθεθξηµέλε πεξίπησζε θαη

δεηψληαο λα πιεξνθνξεζεί ηνλ ηξφπν, µε ηνλ νπνίν ελεκεξψζεθε ν αζθαιηζκέλνο

γηα ηε δηαδηθαζία πνπ ζα έπξεπε λα είρε αθνινπζήζεη, ψζηε λα ηθαλνπνηεζεί ε αίηεζε

δηαθαλνληζκνχ.

Με απαληεηηθφ έγγξαθφ ηνπ, ην ΣΔΒΔ Αγίσλ Αλαξγχξσλ ελεκέξσζε ην ηΠ

γηα ηα πξαγκαηηθά πεξηζηαηηθά ηεο ππφζεζεο, επηζεκαίλνληαο φηη ν αζθαιηζκέλνο

ήηαλ ππνρξεσκέλνο λα πξνζέξρεηαη ζην ηακείν θάζε κήλα, πξνθεηµέλνπ λα πιεξψλεη

ην πνζφ ηεο δφζεο ηνπ. Ωζηφζν, γηα ην δήηεκα ηεο ελεκέξσζήο ηνπ αλέθεξε

ραξαθηεξηζηηθά όηη «όζνλ αθνξά ηνλ ηξόπν πνπ πιεξνθνξήζεθε ηελ νθεηιή ηνπ ν

αζθαιηζκέλνο ίζωο πξνθνξηθά από ην ηακείν µαο όηαλ πξνζήιζε γηα ηελ αίηεζε ηνπ

ζεηζκνπαζνύο».

Απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία πξνέθπςε φηη:

α) νπδέπνηε γλσζηνπνηήζεθε ζηνλ αζθαιηζκέλν, ζε απάληεζε ηεο αίηεζεο ηνπ,

απφθαζε δηαθαλνληζκνχ, ζηελ νπνία λα νξίδνληαη ην χςνο ηεο νθεηιήο, ε δηαδηθαζία

ηεο ξχζκηζεο θαη νη ζπλέπεηεο ηεο µε πινπνίεζήο ηεο θαη β) νπδέπνηε ηνπ παξεζρέζε

ελεκέξσζε γηα ηηο ελέξγεηεο, ζηηο νπνίεο φθεηιε λα πξνβεί, πξνθεηµέλνπ λα

δηαζθαιίζεη ηελ εθηέιεζε ηνπ δηαθαλνληζκνχ απηνχ. Γηα ην ιφγν απηφ, µε λέν

έγγξαθφ ηνπ πξνο ην δηεπζπληή ηνπ εκπιεθφκελνπ ππνθαηαζηήκαηνο, ν ηΠ δήηεζε,

θαη΄ εθαξµνγή ηεο αξρήο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο, ηελ επηζηξνθή ηνπ πνζνχ πνπ

επηβιήζεθε ζηνλ αζθαιηζκέλν σο πξνζαχμεζε, µε ην ζθεπηηθφ φηη, εθφζνλ ην ΣΔΒΔ

δελ είλαη ζε ζέζε λα ηεθκεξηψζεη φηη φλησο ελεκέξσζε ηνλ πνιίηε, ε αδξάλεηα ηνπ

αζθαιηζκέλνπ πξέπεη λα ζεσξεζεί φηη νθείιεηαη ζε ειιηπή ελεκέξσζή ηνπ απφ ηηο

ππεξεζίεο ηνπ ηακείνπ.

Σν ΣΔΒΔ Αγίσλ Αλαξγχξσλ δελ έθαλε δεθηή ηελ πξφηαζε ηνπ ηΠ γηα µε

επηβνιή ηειψλ θαζπζηέξεζεο ζηνλ αζθαιηζκέλν, ελψ γηα ην δήηεκα ηεο ελεκέξσζεο

δελ έδσζε θαη πάιη ζαθή απάληεζε, παξαπέκπνληαο ηελ Αξρή ζηελ αξµφδηα

δηεχζπλζε ηεο δηνίθεζεο ηνπ ΣΔΒΔ.

ηε ζπλέρεηα, κεηά απφ ζπλεξγαζία πνπ είρε ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε µε

αξκνδίνπο ππαιιήινπο ηεο δηνίθεζεο ηνπ ΣΔΒΔ, επηβεβαηψζεθε φηη ε έιιεηςε

κεραλνγξαθεκέλσλ εληχπσλ θαη ν φγθνο εξγαζίαο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηκήκαηνο ηνπ

73

ΣΔΒΔ Αγίσλ Αλαξγχξσλ, ην νπνίν εμππεξέηεζε κεγάιν κέξνο ησλ ζεηζκνπαζψλ,

ελδερνµέλσο δελ επέηξεςε ηελ ελεκέξσζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πνιίηε.

Με βάζε ηα παξαπάλσ, ν ηΠ, ζεσξψληαο φηη ε ελεκέξσζε ησλ αζθαιηζκέλσλ

απνηειεί αλακθηζβήηεηε ππνρξέσζε ηεο δηνίθεζεο, ε νπνία θέξεη θαη ην ζρεηηθφ

βάξνο απφδεημεο, δήηεζε απφ ην ∆. . ηνπ ΣΔΒΔ λα επαλεμεηάζεη ην ζέµα. Με

απφθαζή ηνπ, ην ∆. . ηνπ ΣΔΒΔ πηνζέηεζε ην πφξηζκα ηνπ ηΠ θαη επέζηξεςε ζηνλ

αζθαιηζκέλν ην πνζφ πνπ απηφο είρε θαηαβάιεη σο πξνζαπμήζεηο ιφγσ εθπξφζεζκεο

θαηαβνιήο (ππφζεζε 1886/2001).

3.2.2 Παξαθνινύζεζε θαη είζπξαμε αζθαιηζηηθώλ εηζθνξώλ ηωλ

απηναπαζρνινπκέλωλ

νβαξά πξνβιήκαηα αλαθχπηνπλ φηαλ νη απηναπαζρνινχκελνη ακεινχλ λα

ηαθηνπνηήζνπλ ηηο αζθαιηζηηθέο ππνρξεψζεηο ηνπο θαη, παξάιιεια, ηα αζθαιηζηηθά

ηακεία δελ ειέγρνπλ εγθαίξσο ηελ θαηαβνιή ησλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ.

Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε πεξίπησζε αζθαιηζκέλνπ, ν νπνίνο απεβίσζε

αηθληδίσο, αθήλνληαο κεγάιν ρξένο πξνο ηνλ ΟΑΔΔ – ΣΔΒΔ, κε απνηέιεζκα λα κελ

είλαη δπλαηή ε ζπληαμηνδφηεζε ηεο ρήξαο θαη ησλ παηδηψλ ηνπ, πνπ έθηνηε δηαβηνχλ

ζε ζπλζήθεο νηθνλνκηθήο αλέρεηαο. ε άιιε πεξίπησζε, αζθαιηζκέλνο ζην ίδην

Σακείν δελ θαηέζηε δπλαηφλ λα ζπληαμηνδνηεζεί, θαζψο ιφγσ αηθλίδηαο αζζέλεηαο

αδπλαηνχζε λα εμνθιήζεη ην ρξένο ηνπ πξνο ην Σακείν.

Ο ηΠ δηαπίζησζε φηη ε δξάζε ηεο δηνίθεζεο ζηηο ππνζέζεηο απηέο ήηαλ

ζχλλνκε, αθνχ πξνυπφζεζε γηα ηε ρνξήγεζε παξνρψλ είλαη ε εμφθιεζε ησλ

αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ130

. Όκσο νη πεξηπηψζεηο απηέο αλαδεηθλχνπλ ηα θελά ηεο

δηαδηθαζίαο, ηελ νπνία αθνινπζνχλ ηα αζθαιηζηηθά ηακεία γηα ηελ παξαθνινχζεζε

ηεο έγθαηξεο θαηαβνιήο ησλ εηζθνξψλ.

Σν ζχζηεκα παξαθνινχζεζεο θαη είζπξαμεο ησλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ

αδπλαηεί λα πξνιάβεη ηηο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ζε βάξνο ησλ άκεζα αζθαιηζκέλσλ ή

ησλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο. Δίλαη αλαγθαία ε εθαξκνγή ζπζηήκαηνο ζπλερνχο

παξαθνινχζεζεο ηεο αζθαιηζηηθήο ελεκεξφηεηαο φισλ ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπ

ΟΑΔΔ. πγθεθξηκέλα, ζε πεξηπηψζεηο θαζπζηέξεζεο εμφθιεζεο (π.ρ. κεηά ηελ

πάξνδν εμακήλνπ απφ ηελ εκέξα πνπ ε νθεηιή θαζίζηαηαη ιεμηπξφζεζκε), ν

νθεηιέηεο ζα πξέπεη λα ελεκεξψλεηαη γηα ηε κε ηήξεζε ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπ θαη

γηα ηηο ζπλέπεηεο πνπ ηνχην ζπλεπάγεηαη. Σν πξφβιεκα ζπδεηήζεθε ζε επίζθεςε

130

Κ. Κξεκαιή, Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ εξγαδνκέλσλ, Αζήλα, 1982, ζει. 105.

74

θιηκαθίνπ ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε ζην ΣΔΒΔ, θαηά ηελ νπνία αλαγλσξίζηεθε ε

αλάγθε ηεο, αλά εμάκελν, εθθαζάξηζεο ησλ νθεηιψλ ησλ αζθαιηζκέλσλ θαη ηεο

έγθαηξεο ελεκέξσζήο ηνπο.

ε πεξηπηψζεηο κε εμφθιεζεο εηζθνξψλ, πξνθχπηνπλ επίζεο ζνβαξά

πξνβιήκαηα θαη σο πξνο ηελ πγεηνλνκηθή πξνζηαζία ησλ επαγγεικαηηψλ θαη

βηνηερλψλ, θαζψο απηνί δελ δηθαηνχληαη ηαηξνθαξκαθεπηηθήο πεξίζαιςεο απφ ηνλ

αζθαιηζηηθφ ηνπο θνξέα, εθφζνλ δελ έρνπλ εμνθιήζεη ηηο εηζθνξέο ηνπο. Παξάιιεια

φκσο, νχηε ζηηο Τπεξεζίεο Πξφλνηαο, νη νπνίεο πεξηζάιπνπλ αλαζθάιηζηνπο,

κπνξνχλ λα απεπζπλζνχλ, αθνχ απηέο ζέηνπλ, σο πξνυπφζεζε πεξίζαιςεο, ηελ

πξνζθφκηζε βεβαίσζεο φηη ν αηηψλ δελ είλαη αζθαιηζκέλνο ζε Οξγαληζκφ

Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο. Έηζη ε νκάδα απηή ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ, νη νπνίνη

αδπλαηνχλ λα εμνθιήζνπλ ηηο εηζθνξέο ηνπο θαη παξάιιεια αληηκεησπίδνπλ ζνβαξά

πξνβιήκαηα πγείαο, ηα νπνία κε ηελ ζεηξά ηνπο επηηείλνπλ ηελ αδπλακία

αληαπφθξηζεο ζηηο αζθαιηζηηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο, παξακέλνπλ νπζηαζηηθά ρσξίο

ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε.

Γηα ηε ξχζκηζε ηνπ ζνβαξνχ απηνχ πξνβιήκαηνο, πξνηείλεηαη ε ρνξήγεζε απφ

ηνλ ΟΑΔΔ βεβαίσζεο, απφ ηελ νπνία λα πηζηνπνηείηαη φηη ν αλαζθάιηζηνο δελ

ιακβάλεη ζχληαμε, δελ έρεη ζηελ πξάμε πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη δελ εθθξεκεί

ζπληαμηνδνηηθφ αίηεκά ηνπ. ηε ζπλέρεηα, κε βάζε ηε βεβαίσζε απηή, ν πνιίηεο ζα

έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πεξηζάιπεηαη απφ ηηο Τπεξεζίεο Πξφλνηαο αιιά θαη λα ιάβεη,

εθφζνλ ζπληξέρνπλ θαη νη ινηπέο πξνυπνζέζεηο, ην επίδνκα βαξηάο αλαπεξίαο.

Σέινο, ε νξγάλσζε ελφο αμηφπηζηνπ ζπζηήκαηνο παξαθνινχζεζεο ηεο

αζθαιηζηηθήο ελεκεξφηεηαο ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ, πξνυπνζέηεη ηε βειηίσζε

ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ κεραλνγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο ησλ Σακείσλ, πξνθεηκέλνπ απηά λα

ελεκεξψλνληαη άκεζα ζηηο πεξηπηψζεηο εμφθιεζεο ησλ εηζθνξψλ. Καη ηνχην, δηφηη

έρεη παξαηεξεζεί ην θαηλφκελν, αζθαιηζκέλνη λα εμνθινχλ ηηο εηζθνξέο ηνπο κέζσ

ηξαπεδψλ, αιιά λα κελ ελεκεξψλνληαη έγθαηξα ηα Σακεία, κε απνηέιεζκα ηελ

ππνβνιή κελχζεσλ ζε βάξνο ηνπο. Έηζη, αθελφο πξνθαιείηαη άζθνπε ηαιαηπσξία

ησλ πνιηηψλ, αθεηέξνπ ζπκθφξεζε ηεο Γηθαηνζχλεο απφ ζπζζψξεπζε ππνζέζεσλ

πνπ αθνξνχλ ήδε εμνθιεζείζεο απαηηήζεηο ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ (ππνζέζεηο

5178/2004, 1295/2004, 9060/2004, 4411/2004).

75

3.3 Παποσέρ κοινυνικήρ αζθάλιζηρ

3.3.1. Έμνδα θεδείαο

Με αλαθνξά πξνο ηελ Αξρή, πνιίηεο δηακαξηπξήζεθε γηα ηελ απφξξηςε

αηηήκαηνο ρνξήγεζεο, ζηνλ ίδην θαη ζηνλ αδειθφ, ηνπ ησλ εμφδσλ θεδείαο ηνπ

παηέξα ηνπο, ζπληαμηνχρνπ ηνπ ΣΔΒΔ. Δηδηθφηεξα, νη ελδηαθεξφκελνη είραλ

θαηαζέζεη ηελ 1.12.2002 αίηεζε ζην ΣΔΒΔ θαζψο θαη ηα απαηηνχκελα

δηθαηνινγεηηθά, πξνθεηκέλνπ λα εηζπξάμνπλ ηα έμνδα θεδείαο. Ο πνιίηεο φκσο

αλέθεξε φηη δελ ελεκεξψζεθε απφ ην ΣΔΒΔ φηη ε ζρεηηθή αίηεζε έπξεπε λα

θαηαηεζεί ζην ΗΚΑ, θαζψο απηφ είλαη αξκφδην γηα ηελ απφδνζε ησλ εμφδσλ θεδείαο

ησλ ζπληαμηνχρσλ ηνπ ΣΔΒΔ. ηηο 10.4.2003 ην ΣΔΒΔ εμέδσζε ζεκείσκα κε ηελ

αζθαιηζηηθή θαηάζηαζε ηνπ ζαλφληνο, ην νπνίν ν πνιίηεο θαηέζεζε, φπσο φθεηιε,

απζεκεξφλ ζην ΗΚΑ Ραθήλαο.

Σν ΗΚΑ Ραθήλαο, κε απφθαζε ηνπ Γηεπζπληή, απέξξηςε ην αίηεκα απφδνζεο

εμφδσλ θεδείαο, ιφγσ εθπξφζεζκεο θαηάζεζεο ηεο αίηεζεο131

. Σνχην ζπλέβε δηφηη ην

ΗΚΑ ζεψξεζε σο εκεξνκελία θαηάζεζεο ηεο αίηεζεο γηα ηελ απφδνζε ησλ εμφδσλ

ηελ εκεξνκελία θαηάζεζεο ηνπ ζεκεηψκαηνο αζθαιηζηηθήο θαηάζηαζεο ηνπ

ζαλφληνο, θαη φρη ηελ εκεξνκελία ηεο αξρηθήο αίηεζεο πνπ εκπξφζεζκα είρε

θαηαζέζεη ν πνιίηεο ζην ΣΔΒΔ.

Ο ηΠ επεζήκαλε ζην ΗΚΑ θαη ζην ΣΔΒΔ, φηη ε πιεκκειήο πιεξνθφξεζε ησλ

αζθαιηζκέλσλ απφ ηα αξκφδηα δηνηθεηηθά φξγαλα ζπρλά ζπλεπάγεηαη ηε δπζκελή

γηα ηνλ πνιίηε ζπλέπεηα ηεο απψιεηαο αλαγλσξηζκέλνπ απφ ηνλ λφκν δηθαηψκαηνο.

Σν ΣΔΒΔ είρε παξαιείςεη λα ελεκεξψζεη ηνλ πνιίηε ηφζν γηα ηελ χπαξμε

πξνζεζκίαο γηα ηελ άζθεζε ηνπ ζρεηηθνχ δηθαηψκαηνο, φζν θαη γηα ηελ αξκνδηφηεηα

ηνπ ΗΚΑ λα απνδίδεη ηα έμνδα θεδείαο ζε ζπληαμηνχρνπο ηνπ ΣΔΒΔ132

.Ζ παξάιεηςε

ελεκέξσζεο έρεη ζεσξεζεί σο ελέξγεηα ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ πνπ θαηά

παξάβαζε ηεο αξρήο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο απνβαίλεη βιαπηηθή ζηα ζπκθέξνληα ησλ

131

Παξέιεπζε ηεο ζρεηηθήο πξνζεζκίαο έμη κελψλ πνπ πξνβιέπεηαη ζην άξζξν 40 παξ. 6 ηνπ

Ν.1846/1951 132

ΓΔθΑζελψλ 3382/97, 4627/97, ΔΓΚΑ 1998, ζει. 121 θαη 645, ΓηΠξσηΘεζ/θεο 4978/99: «επί ησλ

δηαθνξψλ νη νπνίεο αλαθχνληαη θαηά ηελ εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο ησλ θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ, κε

ηελ νπνία εθδειψλεηαη ε κέξηκλα ηνπ Κξάηνπο ππέξ θαηεγνξηψλ πξνζψπσλ πνπ έρνπλ αλάγθε

απμεκέλεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ελφςεη θαη ηεο πνιππινθφηεηαο ησλ ζρεηηθψλ κε ηελ αζθαιηζηηθή

λνκνζεζία ξπζκίζεσλ, θαζψο θαη ηε ζπλέπεηα ηνχηνπ εχινγεο δπζρέξεηαο ηελ νπνία ηελ νπνία

εκθαλίδεη ε αθξηβήο γλψζε εθ κέξνπο ησλ αζθαιηζκέλσλ ηεο δηαδηθαζίαο πνπ πξέπεη λα ηεξήζνπλ γηα

ηελ ππεξάζπηζε ησλ δηθαησκάησλ θαη ζπκθεξφλησλ ηνπο, γελλάηαη απφ ηηο αξρέο ηεο ρξεζηήο

δηνίθεζεο ε ππνρξέσζε ησλ δηνηθεηηθψλ αξρψλ λα θαζηζηνχλ πξνζηηά ζηνπο αζθαιηζκέλνπο ηα

εθάζηνηε δεδνκέλα ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπο θαηάζηαζεο θαη κάιηζηα θαηά ηξφπν ζαθή θαη απιφ»

76

αζθαιηζκέλσλ133

. Δπίζεο, ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, ην ΣΔΒΔ φθεηιε, λα

δηαβηβάζεη ην αίηεκα ζηελ αξκφδηα ππεξεζία134

. Ο ηΠ πξφηεηλε ζηα εκπιεθφκελα

αζθαιηζηηθά ηακεία, σο κέηξν γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ, ηε

δεκηνπξγία ηππνπνηεκέλσλ εληχπσλ-αηηήζεσλ. ηα έληππα απηά ζα αλαθέξνληαη νη

πξνυπνζέζεηο γηα ηε ρνξήγεζε ησλ παξνρψλ θαζψο θαη ηα απαηηνχκελα

δηθαηνινγεηηθά. Ο πνιίηεο θαηέζεζε έλζηαζε θαηά ηεο απνξξηπηηθήο απφθαζεο θαη

ην ΗΚΑ, ζε ζπλέρεηα ζρεηηθήο απφθαζεο ηεο Σνπηθήο Γηνηθεηηθήο Δπηηξνπήο (ΣΓΔ)

απνδέρζεθε ην αίηεκα ρνξήγεζεο ησλ εμφδσλ θεδείαο (ππφζεζε 11818/2003).

3.3.2 Σύληαμε ιόγω ζαλάηνπ

Υήξα εηαίξνπ νκνξξχζκνπ εηαηξίαο θαηέζεζε αλαθνξά ζηνλ ηΠ, κε ηελ νπνία

δηακαξηπξφηαλ γηα ηελ εκεξνκελία έλαξμεο ηεο ζπληαμηνδφηεζήο ηεο απφ ην Σακείν

Αζθάιηζεο Δκπφξσλ (ΣΑΔ). Ζ ελδηαθεξφκελε ππέβαιε αίηεζε ζην ΣΑΔ γηα

απνλνκή ζχληαμεο ιφγσ ζαλάηνπ ηνπ ζπδχγνπ ηεο. Σν Σακείν φκσο αξλήζεθε λα

θαηαβάιεη ηε ζχληαμε απφ ηελ πξψηε εκέξα ηνπ επνκέλνπ κήλα ηνπ ζαλάηνπ ηνπ

ζπδχγνπ, κε ηελ αηηηνινγία φηη ππήξρε νηθνλνκηθή ελφηεηα κε ηελ εηαηξία, εθφζνλ

παξέκελε ζ’ απηήλ ην αλήιηθν ηέθλν ηεο. χκθσλα κε ην Σακείν, ε θαηαβνιή ηεο

ζχληαμεο έπξεπε λα μεθηλήζεη απφ ηελ πξψηε ηνπ επφκελνπ κήλα ηεο απνρψξεζεο

θαη ηνπ αλήιηθνπ ηέθλνπ.

ε έγγξαθφ ηνπ πξνο ην ΣΑΔ, ν ηΠ επεζήκαλε φηη ε επίκαρε πεξίπησζε δελ

ππάγεηαη ζηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 103 ηνπ Π.Γ. 668/1981135

. Σν ΣΑΔ ζεψξεζε φηη,

επεηδή ην αλήιηθν ηέθλν ηνπ ζαλφληνο ζπκκεηείρε ζηελ εηαηξία, έπξεπε λα αλαζηαιεί

ε ζπληαμηνδφηεζε ηεο κεηέξαο ηνπ. Χζηφζν, ην Σακείν δελ έιαβε ππφςε ην δεδνκέλν

φηη ην πνζνζηφ επί ηνπ εηαηξηθνχ κεξηδίνπ ηνπ παηέξα δελ κεηαβηβάζζεθε ζην ηέθλν,

αιιά, αληίζεηα, πεξηήιζε ζ’ απηφ απηνδίθαηα ιφγσ ζαλάηνπ ηνπ παηέξα θαη,

επνκέλσο, απνθηήζεθε απφ ην ηειεπηαίν θαηά ηξφπν πξσηφηππν.

Μεηά ηελ παξέκβαζε ηνπ ηΠ, ε ζπληαμηνδνηηθή απφθαζε ηξνπνπνηήζεθε θαη

απνλεκήζεθε αλαδξνκηθά ζηε ρήξα ε ζχληαμε ιφγσ ζαλάηνπ, απφ ηελ πξψηε ηνπ

επφκελνπ κήλα ηνπ ζαλάηνπ ηνπ ζπδχγνπ ηεο, ρσξίο λα απαηηεζεί θαη ε απνρψξεζε

ηνπ ηέθλνπ ηνπο απφ ηελ εηαηξία (ππφζεζε 6036/2003).

133

Α. ηεξγίνπ, Κνηλσληθή αζθάιηζε ρσξίο εγγπήζεηο, Θεζζαινλίθε, 1992, ζει. 33. 134

χκθσλα κε ην άξζξν 4 παξ. 1 ηνπ Ν. 2690/1999 (Κψδηθαο Γηνηθεηηθήο Γηαδηθαζίαο). 135

«1. Η θαηαβνιή ηεο ζπληάμεωο αλαζηέιιεηαη …γ) Πξνθεηκέλνπ πεξί δηθαηνύρνπ ζπληάμεωο άγνληνο

ειηθίαλ κηθξνηέξαλ ηωλ 70 εηώλ, εθ’όζνλ ε επηρείξεζίο ηνπ κεηεβηβάζζε εηο πξόζωπνλ

πεξηιακβαλόκελνλ εηο ηελ νηθνλνκηθή ελόηεηα ηεο νηθνγελείαο ηνπ θαη γηα όζνλ ρξόλνλ ε επηρείξεζηο

ζπλερίδεηαη ππό ηνπ πξνζώπνπ ηνύηνπ. Δηο ηελ νηθνλνκηθή ελόηεηα ηεο νηθνγελείαο πεξηιακβάλνληαη θαη

ν/ε ζύδπγνο θαη ηα κε ρεηξάθεηα άξξελα ή ζήιεα ηέθλα…».

77

3.3.3. Επίδνκα ηεηξαπιεγίαο-παξαπιεγίαο

Ο ζχδπγνο ζπληαμηνχρνπ ηνπ Σακείνπ Αζθάιηζεο Δκπφξσλ (ΣΑΔ) πξνζέθπγε

ζηνλ ηΠ, πξνθεηκέλνπ λα επαλαρνξεγεζεί ζηε ζχδπγφ ηνπ ην επίδνκα ηεηξαπιεγίαο-

παξαπιεγίαο, ην νπνίν ειάκβαλε έσο ηηο 31.03.2001 ζχκθσλα κε ην άξζξν 42 παξ. 1

ηνπ Ν. 1140/1981136

. Δηδηθφηεξα, δηακαξηπξφηαλ επεηδή απνξξίθζεθε αίηεκα ηεο

ζπδχγνπ ηνπ γηα παξάηαζε ηεο ρνξήγεζεο ηνπ επηδφκαηνο δηφηη, ζχκθσλα κε ηελ

θξίζε ηεο αξκφδηαο Γεπηεξνβάζκηαο Τγεηνλνκηθήο Δπηηξνπήο (ΒΤΔ), ε ζπληαμηνχρνο

δελ έπαζρε απφ ηεηξαπιεγία-παξαπιεγία.

Ο ηΠ, αθνχ δηεξεχλεζε ηελ ππφζεζε, θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκα φηη ην ΣΑΔ

ζα έπξεπε λα ρνξεγήζεη ην επίδνκα, θαζψο ε ΒΤΔ ζηελ απφθαζή ηεο αλαθέξεη φηη

«…ε πάζεζή ηεο (δει. ηεο αζθαιηζκέλεο) επηθέξεη παξόκνηα απνηειέζκαηα κε απηά

ηεο παξαπιεγίαο…». Έρεη γίλεη άιισζηε δεθηφ, απφ ηε λνκνινγία137

, φηη ζε

πεξίπησζε αζζέλεηαο πνπ επηθέξεη απνηειέζκαηα ηεο ίδηαο κνξθήο κε απηά ηεο

παξαπιεγίαο-ηεηξαπιεγίαο, ν αζζελήο εκπίπηεη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 42 ηνπ Ν.

1140/1981 θαη σο εθ ηνχηνπ δηθαηνχηαη ην ελ ιφγσ επίδνκα. ηελ επηζηνιή ηνπ ν ηΠ

θαηέιεμε φηη, κε βάζε ηα δεδνκέλα ηεο ππφζεζεο, ε αηηνχζα ζεκειίσλε ηηο

πξνυπνζέζεηο γηα ηε ρνξήγεζε ηνπ επηδφκαηνο, εθφζνλ έπαζρε απφ αζζέλεηα πνπ

επέθεξε ηεο ίδηαο κνξθήο απνηειέζκαηα κε απηά ηεο παξαπιεγίαο-ηεηξαπιεγίαο.

Ο ΟΑΔΔ-ΣΑΔ πηνζέηεζε ηηο απφςεηο ηεο Αξρήο θαη κε απφθαζή ηνπ ελέθξηλε

ηε ρνξήγεζε επηδφκαηνο παξαπιεγίαο-ηεηξαπιεγίαο, φρη κφλν ζηε ζπγθεθξηκέλε

ζπληαμηνχρν αιιά θαη ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ε πάζεζε επηθέξεη απνηειέζκαηα

ηζνδχλακα κε απηά ηεο παξαπιεγίαο-ηεηξαπιεγίαο (ππφζεζε 7190/2003).

3.4.Οπγάνυζη-Λειηοςπγία θοπέυν κοινυνικήρ αζθάλιζηρ

3.4.1. Καθνδηνίθεζε, θαζπζηέξεζε ζηελ νινθιήξωζε ηωλ δηαδηθαζηώλ

Αζθαιηζκέλνο ηνπ ΣΑΔ δηακαξηπξήζεθε γηα ηελ θαζπζηέξεζε απφδνζεο ηεο

δαπάλεο (χςνπο 1.100.000 δξρ), πνπ αθνξνχζε ηελ αγνξά αθνπζηηθψλ βαξεθνΐαο γηα

ηελ θφξε ηνπ. Ζ δηαδηθαζία πνπ απαηηείηαη γηα ηελ έγθξηζε θαη θαηαβνιή ησλ

ρξεκάησλ είλαη πνιχπινθε θαη ρξνλνβφξα. Δμ αηηίαο ηεο κεγάιεο θαζπζηέξεζεο

ζηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο έγθξηζεο ησλ δαπαλψλ, ν αζθαιηζκέλνο δελ

136

«Ζζθαιηζκέλνη θνξέσλ θνηλσληθήο αζθαιίζεσο, αξκνδηφηεηνο Τπνπξγείνπ Κνηλσληθψλ

Τπεξεζηψλ, σο πάζρνληεο εθ ηεηξαπιεγίαο, θξηλφκελνη απφ Δηδηθή Δπηηξνπήλ σο αλίθαλνη πξνο

βηνπνξηζηηθήλ εξγαζίαλ, δηθαηνχληαη κεληαίνπ εμσηδξπκαηηθνχ επηδφκαηνο. Σνπ απηνχ επηδφκαηνο

δηθαηνχληαη θαη ηα κέιε νηθνγέλεηαο ησλ εζθαιηζκέλσλ ηα πάζρνληα εθ ηεο απηήο λφζνπ». 137

ηΔ 5398/87, 582/92, 3626/92 θ.ι.π.

78

κπφξεζε λα ππνβάιεη ηηο δαπάλεο απηέο ζηε θνξνινγηθή ηνπ δήισζε, κνινλφηη είρε

θαηαζέζεη εγθαίξσο ηα απαξαίηεηα δηθαηνινγεηηθά.

χκθσλα κε ηα πξνβιεπφκελα απφ ηελ ΤΑ 35/1385/1999138

, ιακβάλεη ρψξα

κία ρξνλνβφξα δηαδηθαζία, πνπ ηειηθά θαηαιήγεη ζηε δηαθξηηηθή επρέξεηα ηεο

Γηνίθεζεο γηα ηελ έγθξηζε ή φρη ηεο δαπάλεο. ηελ πεξίπησζε πνπ απαζρφιεζε ηελ

Αξρή, ε αίηεζε θαηαηέζεθε απφ ηνλ αζθαιηζκέλν ζηηο 16.10.2000 θαη ην

πεξηθεξεηαθφ ηκήκα ηεο Πάηξαο δηαβίβαζε ηα ζρεηηθά δηθαηνινγεηηθά ζηελ Κεληξηθή

Τπεξεζία ζηηο 24.10.2000. Σν Γ ηνπ ΟΑΔΔ, ζηε ζπλεδξίαζε ηεο 21.11.2000,

αλέβαιε ηε ιήςε απφθαζεο θαη ηειηθά ζηηο 23.1.2001 ελέθξηλε ηελ απφδνζε ηεο

δαπάλεο γηα ηελ αγνξά δχν (2) ηεκαρίσλ αθνπζηηθψλ βαξεθνΐαο. ηηο 7.2.2001, ε

απφθαζε ηνπ Γ.. παξαιήθζεθε απφ ην πεξηθεξεηαθφ ηκήκα θαη ζηηο 20.2.2001

εθδφζεθε ε απφθαζε ηνπ Γηεπζπληνχ, απνδίδνληαο ηε δαπάλε. ηηο 27.2.2002

εθδφζεθε ε επηηαγή κε πνζφ θάιπςεο 25%, φζν δειαδή αλαινγεί ζηα

πξνζηαηεπφκελα κέιε ζχκθσλα κε ηηο αληίζηνηρεο δηαηάμεηο ηνπ Σακείνπ.

Ζ πνξεία ηεο ππφζεζεο, απφ ηε ρξνληθή ζηηγκή ππνβνιήο ηεο αίηεζεο έσο ηελ

έθδνζε ηεο επηηαγήο, δελ ζηνηρεηνζεηεί παξαβίαζε ηεο λνκηκφηεηαο ή θαθνδηνίθεζε,

δηφηη αθελφο ν ρξφλνο πνπ κεζνιάβεζε απφ ζηάδην ζε ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο ήηαλ

ζχληνκνο θαη εμαηξεηηθά εχινγνο, αθεηέξνπ δηφηη ηεξήζεθε απφ ηε Γηνίθεζε ε

δηαδηθαζία πνπ νξίδνπλ νη ζρεηηθέο δηαηάμεηο. Χζηφζν, ε δηαδηθαζία απφ κφλε ηεο

είλαη πνιχπινθε, κε θφζηνο ζε ρξφλν θαη ρξήκα. Σν πνζφ εηζπξάρζεθε κελ ζε

εχινγν γηα ηε Γηνίθεζε ρξφλν, αλ αλαινγηζηεί θαλείο ηε ρξνλνβφξα δηαδηθαζία πνπ

έπξεπε λα κεζνιαβήζεη, φρη φκσο θαη γηα ηνλ πνιίηε, ν νπνίνο αλέκελε ηελ

νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο ζε ζπληνκφηεξν δηάζηεκα, πξνθεηκέλνπ λα

αληαπνθξηζεί ζηηο νηθνλνκηθέο αλάγθεο ηνπ θαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ σο

θνξνινγνχκελνο πνιίηεο.

Ζ πξνβιεπφκελε απφ ηε δηάηαμε δηαθξηηηθή επρέξεηα ηεο Γηνίθεζεο λα εγθξίλεη

ή φρη ηε ζρεηηθή δαπάλε απνηέιεζε γηα ην ηΠ αληηθείκελν έληνλνπ πξνβιεκαηηζκνχ.

Δθφζνλ ηα παξαζηαηηθά ηεο αγνξάο αληαπνθξίλνληαη ζηα πξνβιεπφκελα απφ ηηο

νηθείεο δηαηάμεηο θαη ε ηαηξηθή γλσκάηεπζε επηβεβαηψλεη ηελ αλάγθε πξνκήζεηαο ηνπ

ζπγθεθξηκέλνπ είδνπο γηα απνθαηάζηαζε ηεο αθνήο, ην Σακείν νθείιεη λα θαιχπηεη

138

Έγθξηζε ηνπ Καλνληζκνχ ηνπ Κιάδνπ Τγείαο ηνπ ΟΑΔΔ-ΣΑΔ (ΦΔΚ 1814/29.9.1999).

«…ζεξαπεπηηθά κέζα αμίαο από 1.001.000 δξρ. θαη άλω ρνξεγνύληαη βάζεη ηεο ρακειόηεξεο ηηκήο από

ηξεηο (3) ππνβαιιόκελεο πξνζθνξέο, ύζηεξα από αηηηνινγεκέλε γλωκάηεπζε Γηεπζπληή ηνπ αληίζηνηρνπ

κε ηελ πάζεζε ηκήκαηνο Κξαηηθνύ Ννζνθνκείνπ θαη έγθξηζε ηνπ ειεγθηή γηαηξνύ ηνπ Τακείνπ, αιιά κεηά

από απόθαζε ηνπ Γ.Σ. ηνπ ΟΑΔΔ»

79

ηε δαπάλε. Πξνυπφζεζε φκσο γηα ηελ απνθπγή θαζπζηεξήζεσλ είλαη ν

εμνξζνινγηζκφο θαη ε απινχζηεπζε ηεο δηαδηθαζίαο, ζε ζπλδπαζκφ θαη κε ηε γεληθή

ηάζε πνπ ππάξρεη γηα απνθέληξσζε ησλ ππεξεζηψλ. Γηα ην ιφγν απηφ ε Αξρή ζεσξεί

αλαγθαία ηελ νξγαλσηηθή αλαδηάξζξσζε ηνπ ΟΑΔΔ κε ηε κεηαθνξά απνθαζηζηηθψλ

αξκνδηνηήησλ ζηα πεξηθεξεηαθά ηκήκαηά ηνπ (ππφζεζε 2029/2001).

3.4.2. Καθνδηνίθεζε - Με ρνξήγεζε αληηγξάθωλ ηζνινγηζµνύ θαη πξνϋπνινγηζµνύ

ζε αζθαιηζκέλν

ε κηα άιιε πεξίπησζε, εθπξφζσπνο εθεκεξίδαο ησλ ζπληαμηνχρσλ εκπφξσλ

δηακαξηπξήζεθε γηα ηελ άξλεζε ηνπ Σαµείνπ Αζθαιίζεσο Δκπφξσλ (ΣΑΔ) λα ηνπ

ρνξεγήζεη αληίγξαθν ηνπ ηειεπηαίνπ θαηαξηηζζέληνο ηζνινγηζµνχ, θαζψο θαη ηνπ

πξνυπνινγηζµνχ ηνπ έηνπο 1999.

Με ην αξρηθφ έγγξαθφ ηνπ πξνο ην ΣΑΔ, ν ηΠ δήηεζε ηηο απφςεηο ηνπ ηακείνπ

θαη ηνπο ιφγνπο πνπ ππαγφξεπζαλ ηελ άξλεζε ρνξήγεζεο ησλ ζπγθεθξηµέλσλ

εγγξάθσλ. ηελ απάληεζή ηνπ, ην ηακείν ηζρπξίζηεθε φηη µε ηηο δηαηάμεηο ηνπ

άξζξνπ 5, παξ. 1 ηνπ Ν. 2690/1999139

θαζνξίδνληαη νη θαηεγνξίεο ησλ εγγξάθσλ πνπ

πξέπεη λα ρνξεγνχληαη, ζηηο νπνίεο δελ πεξηιαµβάλνληαη νη πξνυπνινγηζκνί θαη νη

απνινγηζκνί.

Με λεφηεξν έγγξαθφ ηνπ, ν ηΠ επηζήκαλε ζην ηακείν φηη φπνπ ν λφκνο

πεξηγξάθεη γεληθέο έλλνηεο, φπσο απηή ησλ δηνηθεηηθψλ εγγξάθσλ, ε απαξίζκεζε

είλαη ελδεηθηηθή θαη φηη «αξθεί ε χπαξμε επιφγνπ ελδηαθέξνληνο» ηνπ αηηνχληνο γηα

λα ππνρξεσζεί ε δηνίθεζε ζηε ρνξήγεζε ησλ αηηνχκελσλ εγγξάθσλ140

. Με απηά ηα

δεδνκέλα, ε παξαπάλσ δηάηαμε επηβάιιεη ηε ρνξήγεζε ησλ ζρεηηθψλ εγγξάθσλ ζηνλ

ελδηαθεξφµελν ζπληαμηνχρν.

Σν ΣΑΔ ζπκκνξθψζεθε µε ηηο ππνδείμεηο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε θαη ρνξήγεζε

ηα αηηνχκελα ζηνηρεία (ππφζεζε 2754/1999).

3.4.3. Αλαδήηεζε αρξεωζηήηωο θαηαβιεζέληνο επηδόκαηνο γάκνπ- Παξαβίαζε

ηεο αξρήο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο

πληαμηνχρνο ηνπ Σαµείνπ πληάμεσο Απηνθηλεηηζηψλ (ΣΑ) πξνζέθπγε ζηνλ

ηΠ, ππνζηεξίδνληαο φηη θαθψο ηνπ θαηαινγίζζεθε απφ ην ελ ιφγσ Σακείν πνζφ

χςνπο 772.428 δξρ., γηα επίδνκα γάκνπ πνπ είρε εηζπξάμεη απφ 1.1.1988 κέρξη

139

«Κάζε ελδηαθεξφκελνο έρεη ην δηθαίσκα, χζηεξα απφ γξαπηή αίηεζή ηνπ, λα ιακβάλεη γλψζε ησλ

δηνηθεηηθψλ εγγξάθσλ. Χο δηνηθεηηθά έγγξαθα λννχληαη φζα ζπληάζζνληαη απφ ηηο δεκφζηεο

ππεξεζίεο, φπσο εθζέζεηο, κειέηεο, πξαθηηθά, ζηαηηζηηθά ζηνηρεία, εγθχθιηεο νδεγίεο, απαληήζεηο ηεο

Γηνίθεζεο, γλσκνδνηήζεηο θαη απνθάζεηο». 140

∆ΗΚΠΟ/Φ.19/ 12241/9.6.99 εγθχθιηνο ΤΠΔ∆∆Α

80

30.7.2000 Ο θαηαινγηζκφο απηφο ζηεξηδφηαλ ζην γεγνλφο φηη ζχµθσλα µε ην άξζξν

39. παξ. 4 ηνπ Π.∆. 669/1981, φπσο ηξνπνπνηήζεθε απφ ην άξζξν 9 ηνπ Π∆

425/1983, πξνυπφζεζε γηα ηελ θαηαβνιή ηνπ επηδφκαηνο γάκνπ απνηειεί ε έιιεηςε

εηζνδεκάησλ απφ εξγαζία ζην πξφζσπν ηεο ζπδχγνπ. ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ε

ζχδπγνο ηνπ πξνζθεχγνληνο εληάρζεθε ζηελ αζθάιηζε ηνπ ΟΓΑ ην 1988 θαη ηειηθά

ζπληαμηνδνηήζεθε απ’ απηφλ ηελ 1.7.1999. Όπσο ππνζηήξημε φµσο, νπδέπνηε είρε

πξαγκαηηθά εηζνδήκαηα απφ αγξνηηθφ επάγγεικα θαη θαζ’ φιν ην δηάζηεµα

αζθάιηζήο ηεο ζηνλ ΟΓΑ, παξέκεηλε πξνζηαηεπφκελν µέινο ηνπ ζπδχγνπ ηεο.

Μεηά ηε δηεξεχλεζε ηνπ ζέµαηνο ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε επεζήκαλε ζην ΣΑ ηα

αθφινπζα :

«χκθσλα µε ηελ θξαηνχζα λνκνινγία, ε αξρή ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο δελ

επηηξέπεη ηελ αλαδήηεζε πνζψλ πνπ θαηαβιήζεθαλ αρξεσζηήησο, εθφζνλ έρεη

κεζνιαβήζεη ζεκαληηθφο ρξφλνο θαη δελ πξνθχπηεη απνδεδεηγκέλα δφινο. ην ζεκείν

απηφ πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε ε χπαξμε θαιήο πίζηεο ηνπ «εηζπξάμαληνο»,

θαζψο θαη ε ελ γέλεη νηθνλνµηθή ηνπ θαηάζηαζε, ηδίσο δε ην γεγνλφο ηεο πηζαλήο

πξνζβνιήο ηεο βηνηηθήο θαηάζηαζεο ηνπ αηφκνπ απφ ηελ ππνρξέσζε επηζηξνθήο ηνπ

ζπγθεθξηκέλνπ πνζνχ»141

. Σελ ίδηα άιισζηε ζέζε θαίλεηαη λα είρε πηνζεηήζεη θαη

απφθαζε ηεο Σνπηθήο Δπηηξνπήο Δλζηάζεσλ (ΣΔΔ) ηνπ ΣΑ, ζε φκνηα πεξίπησζε µε

ηελ πξνθείκελε. Σέινο, ν ηΠ επεζήκαλε φηη ν ΟΓΑ, σο αζθαιηζηηθφο νξγαληζκφο

πνπ κφιηο πξφζθαηα θαηέζηε θνξέαο θχξηαο αζθάιηζεο, ρνξεγεί πιένλ

ζπληαμηνδνηηθέο παξνρέο ίδηαο πνηφηεηαο µε ηα άιια ηακεία.

Με βάζε ην παξαπάλσ ζθεπηηθφ, ε επίκαρε απφθαζε ηνπ δηεπζπληνχ ηνπ ΣΑ

θξίζεθε ειάρηζηα πεηζηηθή θαη µε ειιηπή αηηηνινγία, εθφζνλ δελ ζπκπεξηιακβάλεη

ζηνηρεία πνπ λα δηθαηνινγνχλ ηελ αλαδήηεζε ησλ αρξεσζηήησο θαηαβιεζέλησλ

πνζψλ, ζχµθσλα µε ηα ζπλαθψο λνκνινγεζέληα.

Σέινο, θξίζηκν ζεκείν γηα ηελ αλαδήηεζε θαηαβιεζεηζψλ παξνρψλ ήηαλ απηφ

ηεο έλαξμεο θαηαβνιήο ηεο ζχληαμεο απφ ηνλ ΟΓΑ. Ζ αλαδήηεζε ησλ παξνρψλ ζε

πξνγελέζηεξν ρξφλν, ζπληζηνχζε παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο θαη σο

εθ ηνχηνπ ζπλέηξερε ιφγνο αθχξσζεο ηεο πξάμεο.

Με απηά ηα δεδνκέλα, ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, πξφηεηλε ζην ΣΑ λα

επαλεμεηάζεη ηελ πξνθείκελε απφθαζε, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο παξαπάλσ

παξαηεξήζεηο. Σν ΣΑ αληαπνθξίζεθε ζχληνκα θαη έθαλε δεθηή ηελ πξφηαζε ηεο

141

ηΔ 237/2000, ηΔ 1090/1990, ηΔ 3637/1989, ηΔ 4638/1988, Οινµ.Δ 525/1991

81

Αξρήο, λα επηζηξέςεη πνζά γηα ην δηάζηεµα πξηλ απφ ηνλ Ηνχιην 1999, πνπ ήηαλ ν

ρξφλνο ζπληαμηνδφηεζεο ηεο ζπδχγνπ ηνπ αηηνχληα απφ ηνλ ΟΓΑ (ππφζεζε

16010/2000).

82

ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ - ΠΡΟΣΑΔΙ

θνπφο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ε παξνπζίαζε ησλ ζεκαληηθφηεξσλ

πξνβιεκάησλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο ηνπ Οξγαληζκνχ Αζθάιηζεο Διεπζέξσλ

Δπαγγεικαηηψλ (ΟΑΔΔ), φπσο πξνθχπηνπλ απφ ηελ εμέηαζε ησλ αλαθνξψλ ηνπ

Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ. Μηα ηέηνηα πξσηνβνπιία ζα αλαδείμεη ηα

ζεκεία γηα πεξαηηέξσ επεμεξγαζία, ψζηε λα εμεπξεζνχλ θαη λα ζεζπηζηνχλ

θαηάιιειεο ιχζεηο θαη ζα δηαηππψζεη θάπνηεο πξψηεο ζθέςεηο σο βάζε δηαιφγνπ θαη

ζπλεξγαζίαο.

Ζ ζπλεξγαζία ηνπ Κχθινπ µε ηνλ ΟΑΔΔ εθθξάδεηαη µε δχν ηξφπνπο:

α) Με ηελ ηππηθή ζπλεξγαζία, ε νπνία επηθεληξψλεηαη θπξίσο ζηελ παξνρή

πιεξνθνξηψλ θαη ζηνηρείσλ απφ ηνλ εκπιεθφκελν θνξέα πξνο ηνλ ηΠ.

β) Με ηελ νπζηαζηηθή ζπλεξγαζία, ηελ νπνία ραξαθηεξίδεη ε απφ θνηλνχ αλαδήηεζε

πξφζθνξσλ ιχζεσλ γηα ζπγθεθξηκέλα πξνβιήκαηα θαη θαηαιήγεη είηε ζηελ απνδνρή

ησλ πξνηάζεσλ πνπ ππνβάιιεη ε Αξρή είηε ζηελ αηηηνινγεκέλε απφξξηςή ηνπο.

Ζ εκπεηξία ησλ εηψλ 2000-2006 καξηπξεί ηε ζηαδηαθή βειηίσζε ησλ ζρέζεσλ

ζπλεξγαζίαο ησλ εκπιεθφκελσλ ζπγρσλεπζέλησλ θνξέσλ µε ηνλ Κχθιν Κνηλσληθήο

Πξνζηαζίαο, θπξίσο ζην ζθέινο ηεο ηππηθήο ζπλεξγαζίαο. Ζ άκεζε παξνρή

πιεξνθνξηψλ, ε απνζηνιή απαληήζεσλ ζηα έγγξαθα ηνπ ηΠ κέζα ζε ζχληνκν

ρξνληθφ δηάζηεµα θαη ε ζεηηθή ζηάζε ησλ ζηειερψλ ηεο δηνίθεζεο ζηηο θαζεκεξηλέο

επαθέο µε ηα ζηειέρε ηνπ Κχθινπ απνηεινχλ έλα ζεηηθφ βήκα, πνπ εληζρχεη ην

δηακεζνιαβεηηθφ έξγν ηεο Αξρήο

Δλ ηνχηνηο, δελ ήηαλ ιίγεο νη πεξηπηψζεηο, θπξίσο ηα πξψηα ρξφληα ιεηηνπξγίαο

ηεο Αξρήο, φπνπ ν ηΠ δηαπίζησζε απξνζπκία ηεο δηνίθεζεο, αθφκε θαη πξνβνιή

εκπνδίσλ θαηά ην ζηάδην ηεο ηππηθήο θαη ηεο νπζηαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ελψ ζε

πνιιέο πεξηπηψζεηο, νη απαληήζεηο ζηηο πξνηάζεηο ηεο Αξρήο δελ είραλ νπζηαζηηθφ

ραξαθηήξα. ∆ηαθάλεθε κάιηζηα κηα πξαθηηθή ηππνπνίεζεο ησλ απαληήζεσλ, νη

νπνίεο ζηεξνχληαλ νπζηαζηηθήο αηηηνιφγεζεο, παξά ην γεγνλφο φηη νη πξνηάζεηο ηεο

Αξρήο ήηαλ αηηηνινγεκέλεο θαη ηεθκεξησκέλεο.

Ζ δηνίθεζε νθείιεη λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο πξνηάζεηο ηνπ ηΠ142

. Ζ εθαξµνγή

ηνπ θξάηνπο δηθαίνπ, πνπ ζχµθσλα µε ηνλ ηδξπηηθφ λφκν απνηειεί βαζηθή απνζηνιή

142 ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 4, παξ. 6 ηνπ Ν. 2477/1997 θαη ηνπ άξζξνπ 4, παξ. 4 ηνπ Π∆ 273/1999

νξίδεηαη ε ππνρξέσζε ηεο δηνίθεζεο λα ελεκεξψλεη ηελ Αξρή γηα ηηο ελέξγεηέο ηεο ζρεηηθά µε ηελ

εθαξµνγή ησλ πξνηάζεσλ ή γηα ηνπο ιφγνπο πνπ δελ επηηξέπεηαη ε απνδνρή απηψλ. Ζ άξλεζε ηεο

83

ηνπ ηΠ, επηβάιιεη, εθηφο απφ ηελ ηππηθή, θαη ηελ νπζηαζηηθή ζπλεξγαζία ηεο

δηνίθεζεο µε ηελ Αξρή, µε γλψκνλα ηε ινγηθή ηεο επίιπζεο ησλ ππνζέζεσλ ησλ

πνιηηψλ. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε, ε Βνεζφο πλήγνξνο θ. Παηξίλα

Παπαξξεγνπνχινπ θαη θιηκάθην ηνπ Κχθινπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ζπλαληήζεθε

κε ηνλ Γηνηθεηή ηνπ ΟΑΔΔ θ. Κφλην θαη ζηειέρε ηνπ νξγαληζκνχ. ηε ζπλάληεζε

ζπδεηήζεθαλ ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ ελνπνίεζε απφ 1.1.2007 ησλ

ηακείσλ ησλ ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ (ΣΔΒΔ – ΣΑ – ΣΑΔ) ππφ ηνλ ΟΑΔΔ,

αλαπηχζζνληαο επί ηεο νπζίαο δηαχινπο επηθνηλσλίαο γηα ηελ επίιπζή ηνπο.

Απφ ηε δηεξεχλεζε ζρεηηθψλ αλαθνξψλ, δηαπηζηψζεθε φηη ε ζπγρψλεπζε ησλ

ηακείσλ ζηνλ ΟΑΔΔ ζπλερίδεη λα παξάγεη θαηλφκελα θαθνδηνίθεζεο, εθφζνλ ν θάζε

ζπγρσλεπζείο νξγαληζκφο εμαθνινπζεί ζε γεληθέο γξαµµέο λα δηέπεηαη απφ ηνπο

ίδηνπο θαλφλεο, λα ζηεγάδεηαη ζηα ίδηα θηίξηα θαη λα απαζρνιεί ηνπο ίδηνπο

ππαιιήινπο.

πλνςίδνληαο, ηα πξνβιήκαηα πνπ παξαηεξνχληαη ζπρλφηεξα είλαη:

θαζπζηεξήζεηο. Οη θαζπζηεξήζεηο εληνπίδνληαη σο πξφβιεκα δηνηθεηηθήο δξάζεο

πνπ θαιχπηεη φιν ην εχξνο ησλ αζθαιηζηηθψλ ππεξεζηψλ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ., θπξίσο,

φκσο, παξαηεξνχληαη θαηά ηελ επεμεξγαζία αηηεκάησλ γηα απφδνζε αζθαιηζηηθψλ

παξνρψλ, θαη δε ζπληαμηνδνηηθψλ. H παζνγέλεηα απηή εληνπίδεηαη θπξίσο ζε

ππνζέζεηο δηαδνρηθήο αζθάιηζεο, φπνπ γηα ηε ζεκειίσζε ηνπ ζπληαμηνδνηηθνχ

δηθαηψκαηνο είλαη αλαγθαίνο ν ζπλππνινγηζκφο ηνπ ρξφλνπ αζθάιηζεο πνπ έρεη

δηαλπζεί ζε δχν ή πεξηζζφηεξνπο αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο, είηε εληφο Διιάδαο

είηε θαη ζε ρψξεο ηεο Δ.Δ. ή ζε ρψξεο µε ηηο νπνίεο ε Διιάδα έρεη ζπλάςεη δηκεξή

ζχκβαζε θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Μεγάιν κέξνο ησλ θαζπζηεξήζεσλ νθείιεηαη ζηηο

κε ιεηηνπξγηθέο δηαδηθαζίεο, πνπ είηε έρνπλ ζεζκνζεηεζεί, είηε έρνπλ κε ηνλ θαηξφ

παγησζεί θαη δεκηνπξγνχλ αγθπιψζεηο, εκπνδίδνληαο ηε ζχληκεζε ηνπ ρξφλνπ

δηεθπεξαίσζεο ησλ αηηεκάησλ θαη ζηελ ρσξνηαμηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλαδηάξζξσζε

απφξξνηα ησλ πξφζθαησλ νξγαλσηηθψλ αιιαγψλ πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηνλ

Ο.Α.Δ.Δ.

Ζ αληαπφθξηζε ηεο θνηλσληθήο δηνίθεζεο θαη εηδηθφηεξα ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. ζηηο

ζχγρξνλεο απαηηήζεηο ηεο θνηλσλίαο πξνυπνζέηεη, πξσηίζησο, ειάηησζε ηνπ

ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο

δηεξεχλεζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ αηηεκάησλ ησλ πνιηηψλ. Ζ ζεξαπεία ησλ

δηνίθεζεο λα εθαξµφζεη ηηο πξνηάζεηο ηεο Αξρήο ζα πξέπεη λα είλαη επαξθψο αηηηνινγεκέλε, γηαηί ε

Αξρή έρεη ηελ επρέξεηα λα δεκνζηνπνηεί ην δήηεκα.

84

θαζπζηεξήζεσλ πξέπεη λα απνηειέζεη άκεζε πξνηεξαηφηεηα ζε νπνηαδήπνηε

πξνζπάζεηα αλακφξθσζεο ηνπ αζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο. Καη ηνχην δηφηη νη

θαζπζηεξήζεηο ζπληεξνχλ ηελ εηθφλα ηεο αλαμηνπηζηίαο ηνπ θξάηνπο θαη ηεο

θαθνδηαρείξηζεο ησλ ππνζέζεσλ ησλ πνιηηψλ απφ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη, αθφκε

πεξηζζφηεξν, δεκηνπξγνχλ ηδαληθέο ζπλζήθεο γηα ηελ αλάπηπμε θαηλνκέλσλ

δηαθζνξάο, δεδνκέλνπ φηη ε δηαζθάιηζε ηεο ηαρχηεξεο απφδνζεο κηαο παξνρήο

ιεηηνπξγεί σο θίλεηξν γηα ηελ αλάπηπμε κνξθψλ αζέκηηεο ζπλαιιαγήο κεηαμχ

πνιηηψλ θαη δεκνζίσλ ή ιεηηνπξγψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο δσξνδνθίαο.

ειιηπήο ελεκέξσζε εθ κέξνπο ηεο Γηνίθεζεο Ζ έιιεηςε πιεξνθφξεζεο θαη

ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ απφ ηηο ππεξεζίεο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ., απνηειεί ην αληηθείκελν

πιείζησλ αλαθνξψλ ησλ πνιηηψλ, νη νπνίνη εθθξάδνπλ παξάπνλα γηα θάπνην

δηθαίσκα πνπ απψιεζαλ, γηα παξνρή πνπ δελ εηζέπξαμαλ ή γηα θχξσζε πνπ ηνπο

επηβιήζεθε. Ζ δξάζε ηνπ αζθαιηζηηθνχ νξγαληζκνχ εκθαλίδεηαη θαηά θαλφλα

ζχλλνκε θαη νη πνιίηεο πξνβάιινπλ ην επηρείξεκα φηη δελ γλψξηδαλ ηη φθεηιαλ ή

κπνξνχζαλ λα πξάμνπλ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε.

Σν γεληθφ ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ έξεπλα ησλ ππνζέζεσλ απηψλ

είλαη φηη, φζνλ αθνξά ηελ νπζία, δειαδή ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ

απνξξένπλ απφ ηελ θνηλσληθναζθαιηζηηθή ζρέζε, ζπάληα ππάξρεη εμαηνκηθεπκέλε

θαη εκπεξηζηαησκέλε πιεξνθφξεζε, κε βάζε ηα δεδνκέλα ηεο θάζε αζθαιηζηηθήο

πεξίπησζεο. Όζνλ αθνξά δε ηελ ελεκέξσζε γχξσ απφ ηηο απαηηνχκελεο δηαδηθαζίεο

πνπ θαιείηαη ν πνιίηεο λα ηεξήζεη, απηή ζπλήζσο είλαη απνζπαζκαηηθή, πξνθνξηθή ή

αζαθήο

Ζ ηθαλνπνηεηηθή πιεξνθφξεζε ησλ ππαθηέσλ ζηελ αζθάιηζε πξνζψπσλ θαη

ησλ αζθαιηζκέλσλ απνηειεί ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ηελ ηήξεζε ησλ ππνρξεψζεσλ

ησλ ππνθεηκέλσλ ηεο αζθαιηζηηθήο ζρέζεο, αιιά θαη θαίξην πξναπαηηνχκελν ηεο

πξφζβαζεο ζηα αζθαιηζηηθά δηθαηψκαηα. Ζ αξρή ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο επηβάιιεη

ζηηο ππεξεζίεο ηνπ νξγαληζκνχ ηελ ππνρξέσζε λα θαζηζηά πξνζηηά ζηνπο

αζθαιηζκέλνπο ηα εθάζηνηε δεδνκέλα ηεο αζθαιηζηηθήο ηνπο θαηάζηαζεο θαη

κάιηζηα θαηά ηξφπν ζαθή θαη απιφ θαη λα ηνπο ελεκεξψζεη γηα ηελ επσθειέζηεξε

γη’ απηνχο ιχζε.

έιιεηςε ζπληνληζκνχ κεηαμχ ησλ ζπλαξκνδίσλ ππεξεζηψλ Έλα απφ ηα δεηήκαηα

πνπ έρεη θαηαγξαθεί απφ ηε δηεξεχλεζε αλαθνξψλ, αθνξά ηα πξνβιήκαηα

επηθνηλσλίαο θαη ζπληνληζκνχ ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, πνπ αλαθχνληαη

φηαλ απηνί θαινχληαη λα ζπκπξάμνπλ γηα ηε δηεθπεξαίσζε ηεο ππφζεζεο ελφο

85

αζθαιηζκέλνπ. Αλεμάξηεηα απφ ηε ζεηηθή έθβαζε ζπγθεθξηκέλσλ ππνζέζεσλ ή απφ

ηελ ηππηθή λνκηκφηεηα ηεο δξάζεο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ., απφ ηα πξναλαθεξζέληα πξνθχπηεη

ε αλάγθε ζαθέζηεξνπ θαη νξζνινγηθφηεξνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, κε ζπγθεθξηκέλε

νξηνζέηεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ

αθνινπζνχλ. Ζ ζαθήο απηή νξηνζέηεζε απαηηεί ηε δηακφξθσζε δηαδηθαζηψλ πνπ ζα

δηαζθαιίδνπλ ηελ ηαθηηθή θαη ζηελή ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ

θαη ηνλ απνηειεζκαηηθφ ζπληνληζκφ εθ κέξνπο ηνπ επνπηεχνληνο ππνπξγείνπ. Έηζη,

ζα εμνηθνλνκεζεί ρξφλνο ππέξ ησλ εκπιεθφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ζα εθιείςεη ε

ηαιαηπσξία ησλ πνιηηψλ, νη νπνίνη ζπρλά ππνρξενχληαη λα θαηαβάιινπλ ηηο εηζθνξέο

πνπ εζθαικέλα ηνπο επηβάιινληαη απφ ηνπο αζθαιηζηηθνχο θνξείο, θαη εθ ησλ

πζηέξσλ δεηνχλ νη πξψηνη ηελ επηζηξνθή ηνπο, δηαδηθαζία πνπ απνδεηθλχεηαη ζηηο

πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο ρξνλνβφξα θαη ςπρνθζφξνο.

αδηθίεο πνπ δεκηνπξγεί ε άθακπηε εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο. ηηο πεξηπηψζεηο

απηέο, ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο παξεκβαίλεη κε ζηφρν ηελ πξαγκάησζε ηνπ

νπζηαζηηθνχ πεξηερνκέλνπ ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ ησλ πνιηηψλ,

ρξεζηκνπνηψληαο επξέσο ηηο γεληθέο αξρέο ηνπ δηνηθεηηθνχ δηθαίνπ φπσο έρνπλ

δηαηππσζεί απφ ηελ αληίζηνηρε ζεσξία θαη αλαγλσξηζζεί απφ ηε λνκνινγία, π.ρ. ηελ

αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο, ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο, ηελ αξρή ηεο θαιήο πίζηεο, ηελ

αξρή ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο θαη, εηδηθφηεξα, ηελ αξρή ηεο δηθαηνινγεκέλεο

εκπηζηνζχλεο, φπσο απηή εμεηδηθεχεηαη θαη απφ ηελ αξρή ηεο ζπλεπνχο

ζπκπεξηθνξάο ηεο Γηνίθεζεο (non venire contra factum proprium). Πξνο ηελ ίδηα

θαηεχζπλζε, ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο γίλεηαη ρξήζε θαη ησλ γεληθψλ

αξρψλ ηνπ δηθαίνπ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, φπσο είλαη απηέο ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο,

ηεο ελφηεηαο ηεο αζθαιηζηηθήο πεξίπησζεο, ηεο πξνζηαζίαο ηνπ αζθαιηζηηθνχ

θεθαιαίνπ θ.ι.π.

Ζ επίθιεζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ αξρψλ, απνβιέπεη ζηε «δηνξζσηηθή» εξκελεία

ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ, ζχµθσλα µε ηελ νπνία, γηα ηε ιήςε κηαο απφθαζεο είλαη

αλαγθαία ε ζπλεθηίκεζε ησλ ζπγθεθξηµέλσλ πξαγκαηηθψλ ηδηαηηεξνηήησλ κηαο

θαηάζηαζεο πνπ πηζαλφλ δελ ήηαλ δπλαηφλ λα πξνβιεθζνχλ λνκνζεηηθά θαη φρη ε

γξακκαηηθή εξκελεπηηθή πξνζέγγηζε θη ε άθακπηε εθαξµνγή ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ,

γεγνλφο πνπ νδεγεί ζην λα απνθιίλνπλ απφ ηνλ ζθνπφ ηνπο θαη ζπλεπάγεηαη

πεξηνξηζκφ ησλ θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ ησλ πνιηηψλ.

Με απηήλ ηελ έλλνηα, κέζσ ηεο δηακεζνιάβεζήο ηνπ ν ηΠ γεθπξψλεη ην

ράζκα πνπ ππάξρεη κεηαμχ θνηλσληθήο θαη λνκηθήο-δηνηθεηηθήο πξαγκαηηθφηεηαο

86

ζηελ Διιάδα. Τηνζεηεί δειαδή κία πξνζέγγηζε, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε θαηά ηελ

εθαξκνγή ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ εξκελεία, αιιά θαη ε αλαζεψξεζή ηνπο πξέπεη λα

ιακβάλνπλ ππφςε ηηο ζχγρξνλεο θνηλσληθέο εμειίμεηο θαη αλάγθεο.

έιιεηςε ππνδνκψλ, νξγάλσζεο, κεραλνξγάλσζεο, πξνζσπηθνχ Όπσο πξνθχπηεη

απφ ηελ εκπεηξία ηεο Αξρήο, ε ζπγρψλεπζε απηψλ ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζµψλ

(ΣΔΒΔ, ΣΑΔ θαη ΣΑ) δελ επέθεξε ηα αλακελφκελα ζεηηθά απνηειέζµαηα, επεηδή

δελ ζπλνδεχζεθε θαη απφ ηηο αληίζηνηρεο νξγαλσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο. Με ηελ

πηνζέηεζε ηνπ Καηαζηαηηθνχ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ.(Π.Γ. 154/06) αλακέλεηαη λα δνζεί έλα

ηέινο ζηελ χπαξμε πξνβιεκάησλ, φπσο: ε πνζνηηθά αιιά, ελ πνιινίο, θαη πνηνηηθά

αλεπαξθήο ζηειέρσζή ησλ ζπγρσλεπζέλησλ ηακείσλ, νη ειιείςεηο ζε πιηθνηερληθή

ππνδνκή θαη ε αλνξζνινγηθή νξγάλσζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ θνξέσλ: ε κε θαηαλνκή

ηνπ πξνζσπηθνχ κε βάζε ηηο αλάγθεο ησλ θνξέσλ θαη ε κε δπλαηφηεηα ηδηαίηεξεο

επιπγηζίαο ζηε κεηαθίλεζή ηνπ. Δπηθξαηνχλ γξαθεηνθξαηηθέο θαη ρξνλνβφξεο

δηαδηθαζίεο, ελψ ζπγρξφλσο παξαηεξείηαη πνιπδηάζπαζε θαη πνιπλνκία κεηαμχ ησλ

ηακείσλ πνπ ζπλαπνηεινχλ ηνλ Ο.Α.Δ.Δ.. Δλ πξνθεηκέλσ, ηφζν ε έιιεηςε δηθηπαθήο

δηαζχλδεζεο ησλ ζπγρσλεπζέλησλ ηακείσλ, γηα ηε ζπγθέληξσζε αζθαιηζηηθψλ

ζηνηρείσλ, φζν θαη ε αδπλακία επηθνηλσλίαο θαη ζπληνληζκνχ ησλ ηακείσλ κε ζθνπφ

ηελ επίιπζε ηνπ δηαδηθαζηηθνχ πξνβιήκαηνο είραλ, πνιιάθηο, σο απνηέιεζκα νη

ελδηαθεξφκελνη λα ζηεξεζνχλ πξνζηαζία ηελ νπνία εδηθαηνχλην. Ζ Γηνίθεζε φκσο

δελ λνκηκνπνηείηαη, επηθαινχκελε δηθέο ηεο αδπλακίεο, λα κεηαθπιχεη ηελ επζχλε γηα

ηε ζπγθέληξσζε ησλ ζηνηρείσλ ζηνπο αζθαιηζκέλνπο, πνιχ πεξηζζφηεξν δε λα

απνξξίπηεη ηελ πξφζβαζή ηνπο ζηηο αηηνχκελεο παξνρέο ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ε

αδπλακία πξνζθφκηζεο ησλ επίκαρσλ ζηνηρείσλ δελ νθείιεηαη ζε ππαηηηφηεηά ηνπο.

Αληηζέησο, απνηειεί θαζήθνλ ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ, ην νπνίν απνξξέεη ηφζν

απφ ην δεκφζην ραξαθηήξα ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνπλ φζν θαη απφ ηελ αξρή ηεο

ζπλέρεηαο ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο, λα ιεηηνπξγνχλ ζπληνληζκέλα θαη λα πηνζεηνχλ ηηο

πιένλ εξγνλνκηθέο ιχζεηο, κε γλψκνλα ηελ εμππεξέηεζε ησλ πνιηηψλ.

παξάιεηςε δηελέξγεηαο πεξηνδηθψλ θαη ζπρλψλ ειέγρσλ. Σν γεγνλφο απηφ έρεη σο

απνηέιεζκα ηελ απψιεηα πφξσλ, ιφγσ παξαγξαθήο, γηα ηα Σακεία θαη ηελ

νηθνλνκηθή επηβάξπλζε ησλ αζθαιηζκέλσλ κε πξφζηηκα θαη πξνζαπμήζεηο ή κε ηελ

εθ ησλ πζηέξσλ δηαπίζησζε ηεο λνκηκφηεηαο ή κε ρξφλνπ αζθάιηζεο Απφ ηηο

εμεηαδφκελεο ππνζέζεηο αλαδεηθλχεηαη, σο κείδνλ πξφβιεκα, ε απνπζία έγθαηξσλ

ειέγρσλ φζνλ αθνξά ζηελ ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε, ζηελ θαηαβνιή ησλ εηζθνξψλ,

ζηε ζπκπιήξσζε ησλ ρξνληθψλ πξνυπνζέζεσλ αζθάιηζεο θ.ιπ. Καηά θαλφλα, νη

87

έιεγρνη πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ηα αζθαιηζηηθά φξγαλα πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζεί αλ

ζπληξέρνπλ νη λφκηκεο πξνυπνζέζεηο γηα ηε ρνξήγεζε ησλ παξνρψλ γίλνληαη ιίγν

πξηλ ή φηαλ παξνπζηαζηεί ν αζθαιηζηηθφο θίλδπλνο. Γηαπηζηψλνληαη ηφηε

πξνβιήκαηα πνπ αλάγνληαη αθφκε θαη ζηελ έλαξμε ηνπ αζθαιηζηηθνχ δεζκνχ θαη ηα

νπνία, θαζψο έρεη παξέιζεη κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, είλαη αδχλαηνλ ή εμαηξεηηθά

δπζρεξέο λα απνδεηρζνχλ.

πλεπψο, ε έγθαηξε δηελέξγεηα ειέγρσλ απφ ηα αζθαιηζηηθά φξγαλα ζα

απέηξεπε ηελ εκθάληζε ησλ πξνβιεκάησλ απηψλ θαη ζε θάζε πεξίπησζε ζα

επηιχνληαλ ζε ρξφλν θαηά ηνλ νπνίν ν αζθαιηζκέλνο ζα είρε πεξηζζφηεξεο

δπλαηφηεηεο σο πξνο ηελ αζθαιηζηηθή ηνπ ηαθηνπνίεζε.

πνιπλνκία θαη πνιππινθφηεηα δηαδηθαζηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο.

Σν δηάζπαξην θαη πνιχπινθν ηεο αζθαιηζηηθήο λνκνζεζίαο, νη αζάθεηεο ηνπ

λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ θαη νη αξξπζκίεο ηεο δηνηθεηηθήο πξαθηηθήο ζε ζπλδπαζκφ κε

ηνλ κεγάιν αξηζκφ ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ, ζπκβάιινπλ ζηελ θαζπζηέξεζε

ηεο αληηκεηψπηζεο ησλ πξνθιήζεσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ γεληθφηεξα ηα αζθαιηζηηθά

ζπζηήκαηα ζηελ Δ.Δ., πξνζζέηνπλ ζην νηθνλνκηθφ θφζηνο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο

θαη ζην δηνηθεηηθφ θφζηνο γηα ηηο επηρεηξήζεηο θαη ζέηνπλ ελ ακθηβφισ ηε δηαηήξεζε

παξάιιεια, θαη’ ειάρηζηνλ ηνπ πθηζηάκελνπ επηπέδνπ αζθαιηζηηθήο πξνζηαζίαο.

Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξναλαθεξζέλησλ πξνβιεκάησλ, ελδεηθηηθά

πξνηείλνληαη:

Δπίζπεπζε ηεο νινθιήξσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ νπζηαζηηθή ελνπνίεζε ησλ

Σακείσλ ηνπ ΟΑΔΔ (ΣΔΒΔ, ΣΑΔ, ΣΑ). Γηα παξάδεηγκα, ε ιεηηνπξγία, ππφ ηελ ίδηα

ζηέγε, ησλ ελνπνηεκέλσλ απηψλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζµψλ, ζα θαηαζηήζεη εθηθηή

ηελ αλαδηάξζξσζε ησλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο θαη µε ηνλ ηξφπν απηφλ

ζα πινπνηήζεη ηνλ ζηφρν κηαο νπζηαζηηθήο ζπγρψλεπζεο, δειαδή ηελ παξνρή

πςειφηεξεο πνηφηεηαο ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ

δηνηθεηηθνχ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ζα ιπζνχλ πνιιά

πξνβιήκαηα σο πξνο ηελ ππαγσγή, ηελ ελεκέξσζε, ην ζπληνληζκφ, ηελ απινχζηεπζε

ησλ δηαδηθαζηψλ, ηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ θαη πφξσλ πξνο φθεινο αζθαιηζκέλσλ,

εξγνδνηψλ θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ.

Γηελέξγεηα ζπρλψλ θαη πεξηνδηθψλ ειέγρσλ θαη ηαθηηθή ελεκέξσζε ησλ θαθέισλ

ησλ επηρεηξήζεσλ πξνο απνθπγή ηεο δεκηνπξγίαο θιίκαηνο αλνρήο ζηελ

εηζθνξνδηαθπγή θαζψο θαη αληηκεηψπηζε γξαθεηνθξαηηθψλ θαηλνκέλσλ –

απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ.

88

Υξεηάδεηαη ν ζπγθεθξηκέλνο θνξέαο (αιιά θαη ην ζχλνιν ησλ ηακείσλ) λα

πξνβεί ζε αιιαγή ησλ δνκψλ ηνπ θαη θπξηφηεξα ζε κηα αιιαγή δηνηθεηηθήο

θνπιηνχξαο, µε θχξην ζηφρν ηε δηαζθάιηζε εθείλσλ ησλ ζπλζεθψλ πνπ ζα

θαηαζηήζνπλ εθηθηή ηελ παξαπάλσ δπλαηφηεηα. Απφ απηήλ ηελ άπνςε, νξγαλσηηθέο

αιιαγέο ζην ζχζηεκα ζπιινγήο ησλ αζθαιηζηηθψλ ζηνηρείσλ θαη επεμεξγαζίαο ησλ

αηηεκάησλ (π.ρ. αλαθεθαιαίσζε εκεξψλ εξγαζίαο ηνπ αζθαιηζκέλνπ ζε πεξίπησζε

πεξηζζφηεξσλ εξγνδνηψλ), θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα γηα ηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ

απφ ηνπο εξγαδνκέλνπο ηνπ θνξέα γηα ηελ εμεχξεζε ιχζεσλ κε ην κηθξφηεξν δπλαηφ

γξαθεηνθξαηηθφ θφζηνο ζα ζπλέβαιαλ νπζηαζηηθά ζηε κείσζε ηνπ ρξφλνπ

δηεθπεξαίσζεο.

Βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ κεραλνγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο ησλ ηακείσλ, πξνο ην

ζθνπφ κεηαμχ άιισλ θαη ηεο νξγάλσζεο ελφο αμηφπηζηνπ ζπζηήκαηνο

παξαθνινχζεζεο ηεο αζθαιηζηηθήο ελεκεξφηεηαο ησλ απηναπαζρνινπκέλσλ, ηνλ

επρεξέζηεξν εληνπηζκφ ησλ πεξηπηψζεσλ εηζθνξνδηαθπγήο, ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε

δηαδηθαζία είζπξαμεο ησλ απαηηήζεσλ ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ, αιιά θαη ηε

γξεγνξφηεξε εμππεξέηεζε αζθαιηζκέλσλ θαη εξγνδνηψλ (πεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο

ηαρχηεξεο απνλνκήο ζπληάμεσλ). Ζ κεραλνξγάλσζε απνηειεί έλα πξνζηάδην ηεο

ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, ε νπνία είλαη πνιχ επξχηεξε. Γελ εμαληιείηαη απιά

ζηελ ηήξεζε αξρείνπ πιεξνθνξηψλ κε ειεθηξνληθά κέζα, αιιά ζπλίζηαηαη ζηελ

πιήξε παξνρή ππεξεζηψλ κε ηε ζπλδξνκή ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο. Αλαθνξηθά κε

ην πεδίν ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζα πεξηιάκβαλε

δηαδηθαζίεο θαη δξάζεηο, φπσο:

(α) ηε δηακφξθσζε ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο γηα ηε δηαδηθηπαθή ζχλδεζε κεηαμχ

ησλ ππεξεζηψλ ησλ αζθαιηζηηθψλ νξγαληζκψλ κεηαμχ ηνπο αλά ηελ Διιάδα, αιιά

θαη κεηαμχ ησλ ηειηθψλ ρξεζηψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ απηψλ. Δπίζεο, ηε δεκηνπξγία

on line θνηλνηήησλ ρξεζηψλ γηα δηαρείξηζε θαη αληηκεηψπηζε νπνησλδήπνηε

πξνβιεκάησλ αληηκεησπίδνπλ κε ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, δεκηνπξγψληαο

νπζηαζηηθά κνξθέο άηππεο, άκεζεο, πξαθηηθήο θαη νπζηαζηηθήο πιεξνθφξεζεο γηα

δεηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο απφ πιεπξάο ησλ ίδησλ ησλ ρξεζηψλ.

(β) ηελ παξνρή, ζην πιαίζην απηήο ηεο δηαδξαζηηθήο επηθνηλσλίαο, εμεηδηθεπκέλσλ

πιεξνθνξηψλ θαη ππεξεζηψλ γηα δεηήκαηα ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ι.ρ.:

- ιεηηνπξγία πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο πξνζσπηθνχ on line (e-learning),

89

- παξνρή γεληθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ θαη ηα

δηθαηψκαηα ζηηο παξνρέο (ζπληαμηνδνηηθέο, πγείαο θ.ά.), θαζψο θαη γηα ηνλ ηξφπν

άζθεζήο ηνπο,

- παξνρή εηδηθψλ πιεξνθνξηψλ επί ησλ δηθαησκάησλ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ

αζθαιηζκέλσλ ζε παξνρέο (π.ρ. ρξφλνο αζθάιηζεο),

- δεκηνπξγία επηθαηξνπνηήκελσλ θαηαιφγσλ κε ηνπο ζπκβεβιεκέλνπο κε ηνλ

αζθαιηζηηθφ θνξέα ηαηξνχο, θιηληθέο θαη άιινπο παξνρείο ππεξεζηψλ θαη αγαζψλ

πγείαο,

(γ) ηε δηακφξθσζε ειεθηξνληθψλ ππνδνκψλ, ψζηε λα κπνξνχλ νη ηειηθνί ρξήζηεο λα

έρνπλ on line άκεζε πξφζβαζε ζε δηθαηνινγεηηθά, πηζηνπνηεηηθά θαη δηάθνξα

απαξαίηεηα έγγξαθα, ηα νπνία θαηά πεξίπησζε ρνξεγνχλ νη ππεξεζίεο θνηλσληθήο

αζθάιηζεο.

Λήςε κέηξσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ελδεκηθνχ πξνβιήκαηνο ηεο πνιπλνκίαο

πνπ ηαιαηπσξεί φρη κφλν ηνπο επηρεηξεκαηίεο αιιά θαη ηνπο ππαιιήινπο ησλ

Τπεξεζηψλ (θσδηθνπνίεζε λνκνζεζίαο).

Δίλαη απηνλφεην φηη ν Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ ηΠ δε δχλαηαη λα

ιχζεη φια ηα πξνβιήκαηα ηνπ αζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο. Ο ξφινο ηνπ ζπλίζηαηαη

ζηελ επίιπζε ζπγθεθξηκέλσλ ππνζέζεσλ, θαη, κέζα απφ απηέο, ζηελ αλάδεημε θαη

αληηκεηψπηζε ησλ βαζχηεξσλ, δνκηθψλ πξνβιεκάησλ θαη ζηελ εκπέδσζε κηαο

ζρέζεο εκπηζηνζχλεο αλάκεζα ζηε δηνίθεζε θαη ηνλ πνιίηε. Δλ πξνθεηκέλσ, ζηηο

πεξηπηψζεηο φπνπ δηαθνξέο πνιηηψλ κε ηνπο αζθαιηζηηθνχο θνξείο επηιχνληαη

εμσδηθαζηηθά, κε ηε δηακεζνιάβεζε ηεο Αξρήο, ην φθεινο είλαη δηηηφ: Πξψηνλ,

απνθεχγεηαη ε ηαιαηπσξία θαη ην θφζηνο ηεο πξνζθπγήο ζηα δηθαζηήξηα δεχηεξνλ,

θαη πην ζεκαληηθφ, δηακνξθψλεηαη ζηαδηαθά έλα θιίκα εκπηζηνζχλεο κεηαμχ πνιηηψλ

θαη θνηλσληθήο δηνίθεζεο. Με άιια ιφγηα, ε Γηνίθεζε ελζσκαηψλεη ζηαδηαθά ζηε

ιεηηνπξγία ηεο αξρέο θαη κεζφδνπο εξκελείαο πνπ ηεο επηηξέπνπλ λα πξνζεγγίδεη

ζθαηξηθά, δίθαηα θαη εμαηνκηθεπκέλα ηελ θνηλσληθή πξαγκαηηθφηεηα, ηελ νπνία

«ππεξεηεί». Σαπηφρξνλα, εκπεδψλεηαη ζηνλ πνιίηε ε πεπνίζεζε φηη είλαη δπλαηή ε

επίιπζε ησλ δηαθνξψλ ηνπ κε ηε Γηνίθεζε κέζσ κηαο λφκηκεο θαη «θηιηθήο πξνο ηνλ

ρξήζηε» δηαδηθαζίαο, απνκαθξχλνληάο ηνλ απφ πειαηεηαθνχ ή παξφκνηνπ ηχπνπ

κεζνδεχζεηο._

90

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ

ΓΗΑΓΡΑΜΜΑ 3. ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΚΔΝΣΡΗΚΖ ΤΠΖΡΔΗΑ ΟΑΔΔ

ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΤΠΗΡΔΙΑ

ΟΑΔΔ

ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΗ

ΤΠΟΣΗΡΙΞΗ

ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΠΑΡΟΥΩΝ

ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΑΦΑΛΙΣΙΚΩΝ

ΤΠΗΡΔΙΩΝ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΔΟΓΩΝ

Γ/ΝΗ ΣΑΣΙΣΙΚΗ

ΑΝΑΛΟΓΙΣΙΚΩΝ

ΜΔΛΔΣΩΝ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΑΦΑΛΙΗ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΤΓΔΙΟΝΟΜΙΚΟΤ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΠΑΡΟΥΩΝ

ΤΝΣΑΞΔΩΝ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΠΑΡΟΥΩΝ

ΑΘΔΝΔΙΑ

Γ/ΝΗ

ΟΡΓΑΝΩΗ

ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ

Γ/ΝΗ

ΠΡΟΜΗΘΔΙΩΝ

ΣΔΓΑΗ

ΠΔΡΙΟΤΙΑ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

ΓΙΔΤΘΤΝΗ

ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΟΤ

ΣΜΖΜΑ

ΑΦΑΛΗΖ

ΣΜΖΜΑ

ΜΖΣΡΩΟΤ

ΣΜΖΜΑ

ΓΗΔΘΝΟΤ

ΤΝΔΡΓΑΗΑ

ΣΜΖΜΑ ΔΟΓΩΝ

ΣΜΖΜΑ

ΑΝΑΓΚΑΣΗΚΩΝ

ΜΔΣΡΩΝ

ΣΜΖΜΑ

ΣΑΣΗΣΗΚΖ

ΣΜΖΜΑ

ΑΝΑΛΟΓΗΣΗΚΩΝ

ΜΔΛΔΣΩΝ

ΣΜΖΜΑ

ΤΝΣΑΞΔΩΝ

ΣΜΖΜΑ

ΓΗΑΓΟΥΗΚΖ

ΑΦΑΛΗΖ

ΣΜΖΜΑ ΓΗΔΘΝΩΝ

ΥΔΔΩΝ

ΚΤΡΙΔ ΑΡΜΟΓΙΟΣΗΣΔ ΓΙΟΙΚΗΣΗ Ο.Α.Δ.Δ. (Π.Γ. 38/2007)

α) Ο Γηνηθεηήο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ., σο Πξφεδξνο, ζπγθαιεί ην Γ.., θαζνξίδεη ηα ζέκαηα

ηεο εκεξήζηαο δηάηαμεο θαη δηεπζχλεη ηηο ζπλεδξηάζεηο

β) Πξνΐζηαηαη φισλ ησλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ., επνπηεχεη θαη

ειέγρεη ην έξγν ηνπο θαη ιακβάλεη θάζε αλαγθαίν κέηξν γηα ηελ εθαξκνγή ησλ

θεηκέλσλ δηαηάμεσλ.

γ) Γηνξίδεη, πξνζιακβάλεη, ηνπνζεηεί, κεηαθηλεί, κεηαζέηεη, κεηαηάζζεη θαη απνζπά

ην πάζεο θχζεσο πξνζσπηθφ ηνπ Οξγαληζκνχ, ζχκθσλα κε ηηο θείκελεο δηαηάμεηο.

δ) Αζθεί ηελ θαηά ηηο θείκελεο δηαηάμεηο πεηζαξρηθή εμνπζία ζην πξνζσπηθφ ηνπ

Οξγαληζκνχ.

91

ε) Δθπξνζσπεί ηνλ Ο.Α.Δ.Δ. δηθαζηηθψο θαη εμσδίθσο έλαληη παληφο, κπνξεί δε λα

αλαζέηεη ηελ εθπξνζψπεζε ηνπ Οξγαληζκνχ, ζπλνιηθά ή γηα θάπνηεο ππνζέζεηο, ζε

κέινο ηνπ Γ.., ζε δηθεγφξν ή ζε πξντζηάκελν νξγαληθήο κνλάδαο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ

ζη) Απνθαζίδεη γηα θάζε ζέκα ζρεηηθφ κε ηε δηθαζηηθή επηδίσμε νπνηαζδήπνηε

αμηψζεσο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. ή γηα απφθξνπζε αμηψζεσο θαηά ηνπ Οξγαληζκνχ (άζθεζε

αγσγήο, απφθξνπζε, παξέκβαζε, άζθεζε ελδίθσλ κέζσλ, αλάζεζε ζε δηθεγφξν,

θαζνξηζκφ ηεο ακνηβήο απηνχ, εγρείξεζε κελχζεσλ θ.ι.π.).

δ) Τπνγξάθεη ηηο εγθξηζείζεο απφ ην Γ.. πάζεο θχζεσο ζπκβάζεηο.

ε) Απνθαζίδεη θαη εγθξίλεη ηελ εθηέιεζε εξγαζηψλ, πξνκήζεηα πιηθψλ θαη ηελ

παξνρή ππεξεζηψλ, ε δαπάλε ησλ νπνίσλ αλέξρεηαη κέρξη ηνπ πνζνχ ησλ 2.500

ΔΤΡΧ, αλαπξνζαξκνδφκελνπ ζην χςνο ηνπ πνζνχ πνπ θαζνξίδεηαη ζηελ αξηζκ.

2/59649/0026/17.10.2001 (ΦΔΚ 1427 Β') ππνπξγηθή απφθαζε, φπσο απηή ηζρχεη

θάζε θνξά.

ζ) Δλεκεξψλεη ην Γ.. γηα ηα πνξίζκαηα ησλ επηζεσξήζεσλ θαη ειέγρσλ πνπ

δηελεξγνχληαη θαη παξέρεη ζηα κέιε θάζε αλαγθαία πιεξνθνξία.

η) Γχλαηαη λα παξαπέκπεη ζην Γ.. νπνηνδήπνηε ζέκα ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπ γηα ιήςε

απφθαζεο ή γλψκεο απηνχ.

Οη Τπεξεζίεο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. δηαθξίλνληαη ζε Κεληξηθή, κε αξκνδηφηεηεο θπξίσο

επηηειηθνχ ραξαθηήξα, θαη ζε Πεξηθεξεηαθέο κε αξκνδηφηεηεο θπξίσο ιεηηνπξγηθέο

θαη εθηειεζηηθέο.

ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΗ ΟΡΓΑΝΧΗ ΤΠΗΡΔΙΧΝ ΟΑΔΔ (Π.Γ 258/05)

1. Ζ Κεληξηθή Τπεξεζία ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. δηαξζξψλεηαη σο εμήο:

α) Γενική Γιεύθςνζη Αζθαλιζηικών Τπηπεζιών, ζπγθξνηνχκελε απφ ηηο

ππεξεζηαθέο κνλάδεο:

Γ/λζε Αζθάιηζεο

1. Σελ Γηεχζπλζε Αζθάιηζεο ζπγθξνηνχλ ηα παξαθάησ Σκήκαηα ηηο αθφινπζεο

αξκνδηφηεηεο, πνπ θαηαλέκνληαη κεηαμχ ησλ Σκεκάησλ ηεο σο εμήο:

α) Σκήκα Αζθάιηζεο

αα) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ ζρεηηθά κε ηελ ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε ηνπ Οξγαληζκνχ

ησλ αλαθεξνκέλσλ ζην άξζξν 3 ηνπ λ. 2676/99 θαη ζηηο θαηαζηαηηθέο δηαηάμεηο

πξνζψπσλ, ηελ έλαξμε, δηάξθεηα θαη ιήμε ηεο αζθαιηζηηθήο ζρέζεο θαζψο θαη ν

ρεηξηζκφο ζεκάησλ ζρεηηθψλ κε ηελ ηππηθή αζθάιηζε, ηελ παξάιιειε αζθάιηζε, ηελ

πνιιαπιή απαζρφιεζε, ηελ πξναηξεηηθή αζθάιηζε, ηελ αλαγλψξηζε ζηξαηησηηθήο

92

ππεξεζίαο, δηαθφξσλ πξνυπεξεζηψλ ζηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ, πιαζκαηηθνχ

ρξφλνπ θαη θάζε άιινπ ζρεηηθνχ ζέκαηνο.

αβ) Ζ κέξηκλα γηα ηελ παξνρή νδεγηψλ θαη δηεπθξηλήζεσλ ζηηο Πεξηθεξεηαθέο

Τπεξεζίεο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ, γηα ηελ εθαξκνγή ησλ θεηκέλσλ δηαηάμεσλ, δηθαζηηθψλ

απνθάζεσλ θη απνθάζεσλ Γ.. ζε αζθαιηζηηθά ζέκαηα.

αγ) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ πνπ αθνξνχλ ηελ εμαίξεζε ησλ άκεζα αζθαιηζκέλσλ απφ

ηελ ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε ηνπ Κιάδνπ Τγείαο.

αδ) Ζ κειέηε, ε επεμεξγαζία θαη ε ππνβνιή πξνηάζεσλ γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ

ζηελ ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε, ζηελ εμαίξεζε απφ απηή, ζηελ αχμεζε ηνπ αξηζκνχ

ησλ αζθαιηζκέλσλ κε ηελ ππαγσγή ζ' απηή θαη άιισλ ηπρφλ αλαζθαιίζησλ νκάδσλ

ή αηφκσλ πνπ αζθνχλ παξεκθεξέο επάγγεικα ή πνπ επηδηψθνπλ ηελ ππαγσγή ζηελ

αζθάιηζε ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. θαζψο θαη γηα θάζε άιιν ζέκα ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπο. Ζ

επίιπζε δηαθνξψλ επί ζεκάησλ αζθαιηζηηθνχ πεξηερνκέλνπ κε άιινπο

Αζθαιηζηηθνχο Οξγαληζκνχο θαη θπζηθά πξφζσπα.

β) Σκήκα Μεηξψνπ

βα) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ γηα ηελ ηήξεζε, ηνλ έιεγρν θαη ηελ εθθαζάξηζε ηνπ

κεηξψνπ αζθαιηζκέλσλ θαη ε παξνρή ζρεηηθψλ νδεγηψλ.

ββ) Ζ κέξηκλα ππνβνιήο ησλ απαξαίηεησλ ζηνηρείσλ ζην επφπηεπαλ Τπνπξγείν γηα

ηελ ελεκέξσζε ηνπ Δζληθνχ Μεηξψνπ Αζθαιηζκέλσλ θαη ε παξνρή ζρεηηθψλ

νδεγηψλ.

γ) Σκήκα Γηεζλνχο πλεξγαζίαο

γα) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ αζθάιηζεο πνπ αθνξνχλ ηελ εθαξκνγή δηαηάμεσλ ησλ

Καλνληζκψλ (ΔΚ) γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο αζθάιεηαο ησλ

θξαηψλ κειψλ θαη δηκεξψλ ζπκβάζεσλ θνηλσληθήο αζθάιεηαο κεηαμχ Διιάδνο θαη

άιισλ ρσξψλ.

γβ) Ζ κειέηε ζεκάησλ ζρεηηθά κε ηελ ππαγσγή ζηελ αζθάιηζε θαη ηε δηαηήξεζε ηεο

αζθαιηζηηθήο ζρέζεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ησλ αλσηέξσ δηαηάμεσλ

ησλ θαλνληζκψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δ.Δ.) θαη ησλ δηκεξψλ ζπκβάζεσλ.

γγ) Ζ παξνρή ζρεηηθψλ νδεγηψλ ζηηο Πεξηθεξεηαθέο Τπεξεζίεο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. γηα ηελ

εθαξκνγή ησλ ελ ιφγσ θαλνληζκψλ ηεο Δ.Δ. θαη ησλ δηκεξψλ ζπκβάζεσλ.

αβ)Γ/λζεΔζφδσλ

1. Σε Γηεχζπλζε Δζφδσλ ζπγθξνηνχλ ηα παξαθάησ Σκήκαηα:

93

α) Σκήκα Δζφδσλ

αα) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ θαη ε ππνβνιή πξνηάζεσλ ζρεηηθά κε ηε βεβαίσζε θαη ηελ

είζπξαμε ησλ εηζθνξψλ ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ.

αβ) Ζ κέξηκλα γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ πάλσ ζηε

λνκνζεζία πνπ ηζρχεη θάζε θνξά, ζηηο ππνπξγηθέο θαη δηθαζηηθέο απνθάζεηο θαη ζηηο

απνθάζεηο ηνπ Γ.. γηα ζέκαηα βεβαίσζεο θαη είζπξαμεο εηζθνξψλ, φπσο

δηακφξθσζε χςνπο αζθαιίζηξνπ, ηξφπνπ είζπξαμεο, επηβνιήο πξνζζέησλ ηειψλ,

ξχζκηζεο νθεηιψλ, παξαγξαθήο, επηζηξνθήο εηζθνξψλ, ρνξήγεζεο πηζηνπνηεηηθψλ

θαη βεβαηψζεσλ.

αγ) Ζ παξνρή νδεγηψλ γηα ηελ θαηάηαμε ησλ αζθαιηζκέλσλ ζε αζθαιηζηηθέο

θαηεγνξίεο, ηνλ ηξφπν θαη ην ρξφλν κεηάηαμεο ηνπο απφ θαηεγνξία ζε θαηεγνξία θαη

ηελ αλαπξνζαξκνγή ησλ πνζψλ ησλ αζθαιηζηηθψλ θαηεγνξηψλ.

αδ) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ εηζθνξψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ελνπνίεζε ζηνλ

Ο.Α.Δ.Δ. ησλ Σακείσλ ΣΔΒΔ, ΣΑΔ θαη ΣΑ ή άιισλ Σακείσλ πνπ ζην κέιινλ ζα

εληαρζνχλ ζηνλ Ο.Α.Δ.Δ. θαη ε παξνρή ζρεηηθψλ νδεγηψλ.

αε) Ζ παξνρή νδεγηψλ γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ αηνκηθψλ κεξίδσλ ησλ αζθαιηζκέλσλ

θαζψο θαη γηα ηνλ ηξφπν ηήξεζεο ησλ αζθαιηζηηθψλ ινγαξηαζκψλ, φπσο απηφο ζα

θαζνξηζζεί κε ηελ πξνβιεπφκελε απφ ην άξζξν 12 παξ. 3β ηνπ λ. 2676/1999

ππνπξγηθή απφθαζε.

αζη) Ζ παξνρή νδεγηψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ζεκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ ζηελ πξάμε

απφ ηελ είζπξαμε εηζθνξψλ θιάδνπ αζζέλεηαο αζθαιηζκέλσλ πξψελ ΣΑ ππέξ ΗΚΑ

θαη ηελ απφδνζε απηψλ.

αδ) Ζ ππνβνιή πξνηάζεσλ γηα ηελ αχμεζε αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ.

αε) Ζ ππνβνιή πξνηάζεσλ γηα ηελ θαηάξηηζε ζπκβάζεσλ είζπξαμεο εηζθνξψλ απφ

θνξείο ηνπ Γεκνζίνπ θαη ηνπ Ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ε παξαθνινχζεζε θαιήο

εθηέιεζεο ησλ ζπκβάζεσλ απηψλ.

αζ) Ζ εηζήγεζε γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο ηνπηθήο αξκνδηφηεηαο ησλ πεξηθεξεηαθψλ

ηκεκάησλ.

αη) Ζ επηκέιεηα ζχληαμεο θαηαζηάζεσλ γηα ηελ απφδνζε απφ ην θξάηνο ηεο δηκεξνχο

ρξεκαηνδφηεζεο.

β) Σκήκα Αλαγθαζηηθψλ κέηξσλ.

βα) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ πνπ αθνξνχλ ζηα πξνβιεπφκελα απφ ην λφκν κέηξα γηα ηελ

είζπξαμε ησλ θαζπζηεξνπκέλσλ εζφδσλ απφ εηζθνξέο ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπ

94

Οξγαληζκνχ, ζχκθσλα κε ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο θαη ε ππνβνιή πξνηάζεσλ γηα ηα

ζέκαηα απηά.

ββ) Ζ παξνρή νδεγηψλ γηα ηε βεβαίσζε θαη ηελ αλαγθαζηηθή είζπξαμε ησλ

απαηηήζεσλ ηνπ Οξγαληζκνχ.

βγ) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ πνπ αθνξνχλ ηελ ππνβνιή θαη παξαθνινχζεζε

κελπηήξησλ αλαθνξψλ θαηά αζθαιηζκέλσλ πνπ νθείινπλ αζθαιηζηηθέο εηζθνξέο.

βδ) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ θαη ε παξνρή νδεγηψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ παξαγξαθή θαη

δηαγξαθή ησλ βεβαησζεηζψλ νθεηιψλ θαη ε ππνβνιή πξνηάζεσλ

αγ) Γ/λζε ηαηηζηηθήο θαη Αλαινγηζηηθψλ Μειεηψλ

1. Σε Γηεχζπλζε ηαηηζηηθήο θαη Αλαινγηζηηθψλ Μειεηψλ ζπγθξνηνχλ ηα παξαθάησ

Σκήκαηα:

α) Σκήκα ηαηηζηηθήο

αα) Ζ ζπγθέληξσζε, επεμεξγαζία ησλ ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ζηηο

δξαζηεξηφηεηεο ησλ ππεξεζηαθψλ κνλάδσλ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. θαη ε ζχληαμε εθζέζεσλ

ζηαηηζηηθψλ απνηειεζκάησλ.

αβ) Ζ εηδηθή επεμεξγαζία ησλ ζηαηηζηηθψλ δεδνκέλσλ δεκνγξαθηθήο θίλεζεο,

αλαπαξαγσγηθφηεηαο λνζεξφηεηαο, ζλεζηκφηεηαο θαη θάζε άιινπ είδνπο ζηαηηζηηθνχ

δεδνκέλνπ ηνπ αζθαιηζηηθνχ πιεζπζκνχ θαη ε ζχληαμε ζπλαθψλ εθζέζεσλ.

αγ) Ζ δηαλνκή φισλ ησλ αλσηέξσ ζηνηρείσλ θαη πιεξνθνξηψλ ζηηο Γ/λζεηο ηεο

Κεληξηθήο Τπεξεζίαο θαη ηε Γηνίθεζε ηνπ Ο.Α.Δ.Δ.

αδ) Ζ ζπλεξγαζία κε άιια θέληξα ηεθκεξίσζεο θαη ινηπνχο θνξείο πνπ αζρνινχληαη

κε ηε ζπγθέληξσζε θαη επεμεξγαζία ζηνηρείσλ γηα ζέκαηα ζπλαθή ,κε ηα αληηθείκελα

ηνπ Ο.Α.Δ.Δ.

β) Σκήκα Αλαινγηζηηθψλ Μειεηψλ

αα) Ζ θαηάξηηζε αλαινγηζηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ κειεηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ

νηθνλνκηθή πνξεία ηνπ Οξγαληζκνχ.

αβ) Ζ θαηάξηηζε κειεηψλ θαη πξνβιέςεσλ κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ζηαηηζηηθψλ

ζηνηρείσλ ηνπ Οξγαληζκνχ θαη άιισλ πιεξνθνξηψλ, θαζψο θαη ε δηελέξγεηα εξεπλψλ

ζρεηηθά κε ηελ επίηεπμε ησλ ζθνπψλ θαη ζηφρσλ ηνπ Ο.Α.Δ.Δ.

β) H Γενική Γιεύθςνζη Παποσών, ζπγθξνηνχκελε απφ ηηο ππεξεζηαθέο κνλάδεο:

βα) Γ/λζε Παξνρψλ πληάμεσλ

95

1. Σε Γηεχζπλζε Παξνρψλ πληάμεσλ ζπγθξνηνχλ ηα παξαθάησ Σκήκαηα:

α) Σκήκα πληάμεσλ

αα) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ απνλνκήο ησλ αζθαιηζηηθψλ παξνρψλ, πνπ αθνξνχλ ζην

δηθαίσκα ησλ αζθαιηζκέλσλ ζηηο παξνρέο ηνπ θιάδνπ απηνχ.

αβ) Ζ αληηκεηψπηζε ζεκάησλ θιάδνπ ζχληαμεο, πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή

ηεο ζρεηηθήο κε ηα ζέκαηα απηά λνκνζεζίαο θαη ε έθδνζε ζρεηηθψλ νδεγηψλ.

αγ) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ παξνρψλ ζπληάμεσλ, πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ελνπνίεζε

ζηνλ Ο.Α.Δ.Δ. ησλ Σακείσλ ΣΔΒΔ, ΣΑΔ θαη ΣΑ ή άιισλ Σακείσλ πνπ ζην κέιινλ

ζα εληαρζνχλ ζηνλ Ο.Α.Δ.Δ. θαη ε παξνρή ζρεηηθψλ νδεγηψλ.

αδ) Ζ κέξηκλα γηα ηελ έθδνζε απνθάζεσλ απνλνκήο ή κε ζπληάμεσλ, παξνρψλ

πξφλνηαο θαη ινηπψλ παξνρψλ ζην ππαιιειηθφ πξνζσπηθφ ηνπ πξψελ ΣΑ.

αε) Ζ κειέηε θαη ππνβνιή πξνηάζεσλ ζρεηηθά κε ηε ζπκπιήξσζε ή ηξνπνπνίεζε

ησλ απαηηνχκελσλ πξνυπνζέζεσλ ρνξήγεζεο ησλ παξνρψλ ζπληάμεσλ θαη κε θάζε

άιιν ζέκα ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπ.

β) Σκήκα Γηαδνρηθήο Αζθάιηζεο

βα) Ζ κειέηε θαη ε αληηκεηψπηζε ζεκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ησλ

δηαηάμεσλ ηεο δηαδνρηθήο αζθάιηζεο θαη ε έθδνζε ζρεηηθψλ νδεγηψλ.

ββ) Ζ ζπλεξγαζία κε άιια Σακεία θαη Οξγαληζκνχο Αζθάιηζεο γηα ηα παξαπάλσ

ζέκαηα.

βγ) Ζ ηήξεζε ηδηαίηεξσλ ινγαξηαζκψλ θαηά Αζθαιηζηηθφ Οξγαληζκφ ησλ

πεξηπηψζεσλ Γηαδνρηθήο Αζθάιηζεο.

βδ) Ζ εθθαζάξηζε ησλ αιιειφρξεσλ ινγαξηαζκψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ

εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηεο Γηαδνρηθήο Αζθάιηζεο.

βε) Ζ ππνβνιή πξνηάζεσλ γηα ηα παξαπάλσ ζέκαηα αξκνδηφηεηαο ηνπ Σκήκαηνο.

γ) Σκήκα Γηεζλψλ ρέζεσλ

γα) Ο ρεηξηζκφο ζεκάησλ παξνρψλ θιάδνπ ζχληαμεο πνπ αθνξνχλ ζηελ εθαξκνγή

δηαηάμεσλ Δ.Δ. θαη δηκεξψλ ζπκβάζεσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο κεηαμχ Διιάδνο θαη

άιισλ ρσξψλ.

γβ) Ζ παξνρή ζρεηηθψλ νδεγηψλ ζηηο πεξηθεξεηαθέο ππεξεζίεο ηνπ Ο.Α.Δ.Δ. γηα

ζπληαμηνδνηηθά ζέκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εθαξκνγή δηαηάμεσλ Δ.Δ, θαη

δηκεξψλ ζπκβάζεσλ.

96

γγ) Ζ έξεπλα, ε παξαθνινχζεζε, ε κειέηε, ε αμηνιφγεζε θαη ε αμηνπνίεζε ησλ

εμειίμεσλ ηνπ δηεζλνχο πεξηβάιινληνο, ηδηαίηεξα απηνχ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηα

ζέκαηα αξκνδηφηεηαο ηνπ Οξγαληζκνχ.

ββ) Γ/λζε Παξνρψλ Αζζελείαο

βγ) Γ/λζε Τγεηνλνκηθνχ

γ) Η Γενική Γιεύθςνζη Γιοικηηικήρ Τποζηήπιξηρ, ζπγθξνηνχκελε απφ ηηο

ππεξεζηαθέο κνλάδεο:

γα) Γ/λζε Γηνηθεηηθνχ

γβ) Γ/λζε Οηθνλνκηθνχ

γγ) Γ/λζε Οξγάλσζεο θαη Δθπαίδεπζεο

γδ) Γ/λζε Πξνκεζεηψλ, ηέγαζεο θαη Αμηνπνίεζεο Πεξηνπζίαο

γε) Γ/λζε Πιεξνθνξηθήο

δ) Γ/νζη Δπιθεώπηζηρ

ε) Γ/νζη Νομικών Τπηπεζιών

ζη) Σμήμα Σύπος και Γημοζίυν σέζευν

δ) Γπαθείο Γιοικηηή

Οη ππφ ζηνηρεία δ-δ ππεξεζηαθέο κνλάδεο ππάγνληαη απεπζείαο ζην Γηνηθεηή ηνπ

Ο.Α.Δ.Δ.

Έξγν ησλ αλσηέξσ Τπεξεζηψλ είλαη:

α) Ζ ππνβνήζεζε ηεο Γηνίθεζεο (Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ, Γηνηθεηή) ζηνλ

θαζνξηζκφ ηεο αζθαιηζηηθήο πνιηηηθήο θαη ζηε ράξαμε ησλ γεληθψλ θαηεπζχλζεσλ

ιεηηνπξγίαο ηνπ Οξγαληζκνχ, ζχκθσλα κε ηηο θείκελεο δηαηάμεηο.

β) Ζ θαζνδήγεζε θαη ν έιεγρνο ησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ θαζψο θαη ε παξνρή

ζε απηέο γεληθήο θχζεσο ππεξεζηψλ γηα ηελ απνηειεζκαηηθή άζθεζε ησλ

αξκνδηνηήησλ ηνπο, φπσο ζηειέρσζε, ζηέγαζε, εθνδηαζκφο κε πιηθφ.

3. Έξγν ησλ Γεληθψλ Γηεπζπληψλ είλαη:

α) Ο πξνγξακκαηηζκφο ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ν ζπληνληζκφο ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ

κνλάδσλ πνπ ππάγνληαη ζε απηνχο, θαζψο θαη ε αμηνιφγεζε ηνπ θφζηνπο θαη ηεο

πνηφηεηαο ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο.

β) Ζ εμεηδίθεπζε, ζπγθξηηηθή αλάιπζε θαη αμηνιφγεζε ηεο αθνινπζνχκελεο

πνιηηηθήο ζην ρψξν επζχλεο ηνπο θαη ε δηαηχπσζε ελαιιαθηηθψλ πξνηάζεσλ θαη

εηζεγήζεσλ πξνο ηα ππεξθείκελα φξγαλα.

97

γ) Ζ εμαζθάιηζε ζπλεξγαζίαο θαη ζπληνληζκνχ κε άιια Τπνπξγεία θαη ινηπνχο

θνξείο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα ζην ρψξν ηεο επζχλεο ηνπο.

δ) Ζ αμηνιφγεζε ησλ πξντζηακέλσλ ησλ δηεπζχλζεσλ ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπο θαη ε

εθηίκεζε, κε εηδηθή ζεκείσζε, ηεο αμηνιφγεζεο απφ ηνπο ηειεπηαίνπο ησλ

πξντζηακέλσλ ησλ ηκεκάησλ, θαζψο θαη ε αμηνπνίεζε θαη ε αλάπηπμε ηνπ

ππεξεηνχληνο πξνζσπηθνχ ζηηο ππεξεζίεο ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπο.

ε) Ζ πξνζππνγξαθή ησλ εγγξαθψλ πνπ ππνγξάθνληαη απφ ηα ππεξθείκελα απηψλ

φξγαλα ζε ζέκαηα ηεο αξκνδηφηεηαο ηνπο.

ζη) Ζ άζθεζε νπνησλδήπνηε άιισλ θαζεθφλησλ, ηα νπνία ηνπο αλαηίζεληαη απφ ηα

ππεξθείκελα απηψλ φξγαλα.

δ) Ο ζπληνληζκφο θαη ε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ κε

πξνηάζεηο θαη νδεγίεο, αλάινγα κε ην αληηθείκελν επζχλεο ηνπο, θαζψο θαη ε

επνπηεία σο πξνο ηε λνκφηππε, παξαγσγηθή, απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπο θαη ηελ

εθαξκνγή ησλ θεηκέλσλ δηαηάμεσλ θαη εγθπθιίσλ νδεγηψλ.

Αληηζηνίρσο, νη πεξηθεξεηαθέο Τπεξεζίεο δηαθξίλνληαη ζε:

α) Πεξηθεξεηαθέο Γ/λζεηο

β) Πεξηθεξεηαθά Σκήκαηα, ηα νπνία ππάγνληαη ζηηο Πεξηθεξεηαθέο Γ/λζεηο θαη

απνηεινχλ γεσγξαθηθά απνθεληξσκέλεο κνλάδεο.

2. Έξγν ησλ αλσηέξσ Τπεξεζηψλ είλαη:

α) Πεξηθεξεηαθέο Γ/λζεηο: Δπηκεινχληαη φισλ ησλ δεηεκάησλ απνλνκήο ζπληάμεσλ

θαη αζθνχλ απνθαζηζηηθέο αξκνδηφηεηεο ζε ζέκαηα πιεξσκψλ παξνρψλ ζπληάμεσλ

θαη αζζέλεηαο ηεο αζθαιηζηηθήο πεξηνρήο ηνπο.

β) Πεξηθεξεηαθά Σκήκαηα: Παξέρνπλ επί ηφπνπ ππεξεζίεο πξνο ηνπο αζθαιηζκέλνπο

θαη αζθνχλ αξκνδηφηεηεο επί αζθαιηζηηθψλ ζεκάησλ, κέζα ζηα φξηα ηεο θαηά ηφπνλ,

αξκνδηφηεηαο ηνπο.

98

ΘΔΜΑΣΙΚΔ ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΚΤΚΛΟΤ (2004-2006)

3,40%

11,22%

1,96%

1,86%

4,26%

77,23%

Κοινωνική Αζθάλιζη

Τγεία

Πρόνοια

Προζηαζία ΑμεΑ

Προζηαζία Ανέργων

Προζηαζία Μηηρόηηηας, ηλικιωμένων κ.ά

ΤΠΑΓΩΓΗ ΣΗΝ ΑΦΑΛΙΗ

99

ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ (2004-2006)

4,31

6,01%

0,95%

8,81%

0,29%

7,51%

2,06%

5,35%

3,04%

20,1%

30,55%

48,11%

4,37%

2,57%

3,14%

2,63%

12,71%

6,09%

77,23%

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

1

ΥΡΟΝΟ ΑΦΑΛΙΗ

ΥΡΗΜΑΣΟΓΟΣΗΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ)

Βεβαίωζε Δηζθνξώλ

Δξγνδνηηθέο Δηζθνξέο

Γηαδηθαζία Δίζπξαμεο Δηζθνξώλ (αζθαιηζηηθή ελεκεξόηεηα)

Δπηζηξνθή Αρξεωζηήηωο

Καηαβιεζεηζώλ Δηζθνξώλ

ΠΑΡΟΥΔ

πληάμεηο

Γήξαηνο

Θαλάηνπ

Αλαπεξίαο

Άιιεο πληάμεηο θαη Βνεζήκαηα

Δπηδόκαηα

Παξνρέο ζε Δίδνο

Αζθάιηζε αζζελείαο

Άιιεο παξνρέο

ΟΡΓΑΝΩΗ-ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΦΟΡΔΩΝ ΑΦΑΛΙΗ

100

47,28% 5,79% 39,14% 7,79%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

ΑΡΙΘΜΟ ΑΝΑΦΟΡΩΝ

ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΚΤΚΛΟΤ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ (Ω ΠΡΟ ΣΗΝ ΔΚΒΑΗ) 2004-2006

ΔΠΙΛΤΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΟ ΚΑΚΟΓΙΟΙΚΗΗ

Θεηηθή Έθβαζε

ΜΗ ΔΠΙΛΤΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΟ ΚΑΚΟΓΙΟΙΚΗΗ

ΜΗ ΓΙΑΠΙΣΩΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΟ

ΚΑΚΟΓΙΟΙΚΗΗ

ΓΙΑΚΟΠΗ ΔΡΔΤΝΑ

ΔΚΒΑΗ ΣΩΝ ΒΑΙΜΩΝ ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΚΤΚΛΟΤ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ (2004-2006)

86,10%

5,93%3,76% 4,21%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

90,00%

100,00%

1

Δπίλσζη ηοσ προβλήμαηος κακοδιοίκηζης ύζηερα από

ενέργειες ηης Αρτής

Μη επίλσζη ηοσ προβλήμαηος κακοδιοίκηζης -Μη

αποδοτή ηων προηάζεων ηης Αρτής

Αδσναμία επίλσζης (νομοθεηικάκενά, οργανωηικές

δσζλειηοσργίες)

Δπίλσζη τωρίς ενέργειες ηης Αρτής

101

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Δλληνική

Αγαιιφπνπινπ Υ. (1976), Μειέηαη Δξγαηηθνχ Γηθαίνπ θαη Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, η.

Β΄, Αζήλαη.

Αγαιιφπνπινπ Υ. (1955), Κνηλσληθαί Αζθαιίζεηο, Αζήλαη.

Βαθαιφπνπινπ Γ. (1993), «Δμέιημε ηεο ζπληαμηνδνηηθήο πξνζηαζίαο ζηε

κεηαπνιεκηθή Διιάδα», ΔΓΚΑ ΛΔ΄, ζει. 498 θαη 501.

Γηακαληνχξνο Ν. (2000), ζηνλ Πξφινγν ηνπ πιινγηθνχ ηφκνπ ηεο Έλσζεο Πνιηηψλ

γηα ηελ Παξέκβαζε: Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε. Ζ δεκνθξαηία ζε βάζνο, ζει. 17-

19.

Γηεζλέο Γξαθείνλ Δξγαζίαο (1965), Ζ θνηλσληθή αζθάιεηα. εηξά καζεκάησλ

εξγαηηθήο εθπαίδεπζεο, Αζήλαη.

Γεδνχιε Α. (1999), «Οξγαλσηηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλαδηάξζξσζε ησλ θνξέσλ

θνηλσληθήο αζθάιηζεο», ΓΔΔ 7, ζει. 708.

Γεηζαξίδεο Υ. (2002), Οη αξρέο ηεο δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο θαη ηεο θαιήο

πίζηεο ζην δηνηθεηηθφ δίθαην, Δθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα – Θεζζαινλίθε.

Δηζεγεηηθή Έθζεζε ηνπ Ν. 2676/1999.

Θαλέιια Ζ. (1973), «Ζ θνηλσληθή αζθάιηζηο ελ Διιάδη», Γ.ΗΚΑ ΚΓ΄, ζει.726επ.

Καιαληδφπνπινπ Κ. (1973), «Δηζαγσγή εηο ηελ ηζηνξία ησλ ειιεληθψλ θνηλσληθψλ

αζθαιίζεσλ», ΔΓΚΑ ΗΔ΄, ζει. 3επ.

Κακίλε Γ. (2005), Μέζα δηακεζνιάβεζεο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε. Ζ πεηζψ θαη ε

δεκνθξαηία. ζει.18επ. ζε: Κίλεζε Πνιηηψλ γηα κηα Αλνηθηή Κνηλσλία. Ο

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε. Έλαο ζεζκφο ηεο επνρήο καο.

Καξαζνχιε Μ., «Ζ άγλνηα ηνπ λφκνπ ζην ηζρχνλ δίθαην», ΔΓΚΑ ΚΓ΄, ζει. 257επ.

Καηξνχγθαινο Γ. (1993), «Ζ πξνζηαζία ηεο εκπηζηνζχλεο ηνπ πνιίηε πξνο ην

θξάηνο», ΓηΓηθ, ζει. 941επ.

Κνπηνχπα – Ρεγθάθνπ Δ. (1995), «Ζ αξρή ηεο δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο»,

Αξκ., ζει. 1388 επ.

Κξεκαιή Κ. (1985), Γίθαην Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ, Αζήλα – Κνκνηελή.

Κξεκαιή Κ. (1982), Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ εξγαδνκέλσλ, Αζήλα.

Ληάθνπ Α. (1993), Δξγαζία θαη Πνιηηηθή ζηελ Διιάδα ηνπ κεζνπνιέκνπ, Αζήλαη.

102

Μαθξπδεκήηξεο Α. (1996), «Σν έιαην ζηελ άκκν ή ν ombudsman ζηελ Διιάδα,

ζει.29 επ. ζε: Α. Μαθξπδεκήηξε – Υ.Υξπζαλζάθε, - «Ombudsman» Ο έιεγρνο

ηεο θαθνδηνίθεζεο ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Δπξψπε.

Μαληάηεο Α. (2001), «Ζ πξνζέγγηζε ηεο γξαθεηνθξαηίαο απφ ην πλήγνξν ηνπ

Πνιίηε», Κξηηηθή Δπηζεψξεζε Ννκηθήο Θεσξίαο θαη Πξάμεο, ζει.74επ.

Μαληηάθε Α. (1994), Κξάηνο δηθαίνπ θαη δηθαζηηθφο έιεγρνο ηεο ζπληαγκαηηθφηεηαο,

Θεζζαινλίθε.

Μεηαιιελνχ Α. (1999), Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ λέσλ (απφ 1-1-93) εξγαδνκέλσλ,

Αζήλα.

Μεηξνζχιε Μ. (2000), «Ζ επηείθεηα , έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν γηα ην πλήγνξν ηνπ

Πνιίηε», ζει. 183-190 ζε: Έλσζε Πνιηηψλ γηα ηελ Παξέκβαζε: Ο πλήγνξνο ηνπ

Πνιίηε. Ζ δεκνθξαηία ζε βάζνο.

Μπεζίια – Μαθξίδε Δ. (2004), Ο έιεγρνο ηεο δηνίθεζεο, Δθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα

- Θεζζαινλίθε.

Παπαζενδψξνπ Υ. (2003), «Οη αλαδηαλεκεηηθέο επηπηψζεηο ηεο άκεζεο θνξνινγίαο

θαη ησλ αζθαιηζηηθψλ θξαηήζεσλ ζηελ Διιάδα», ζει. 445επ ζην Βεληέξε Γ. –.

Παπαζενδψξνπ Υ, Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα, Αζήλα.

Παπαγηαλλίδεο Α. (2000), Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζε αλαδήηεζε ησλ πνιηηψλ,

ζει.191-208, ζε: Έλσζε Πνιηηψλ γηα ηελ Παξέκβαζε: Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε.

Ζ δεκνθξαηία ζε βάζνο.

Πεηκεδίδνπ – Σζνπινπβή Μ. (1987), Κνηλσληθέο ηάμεηο θαη κεραληζκνί θνηλσληθήο

αλαπαξαγσγήο, Αζήλα..

Πεηξφγινπ Α. (1974), Γίθαηνλ Κνηλσληθήο Αζθαιίζεσο, η. Β΄, Αζήλαη..

Πεηξφγινπ Α. (1970), «Σξηαθνληαεηία απφ ηεο ελάξμεσο ηεο αζθαιηζηηθήο

ιεηηνπξγίαο ηνπ Σ.Δ.Β.Δ.», ΔΓΚΑ ΗΒ΄, ζει. 130.

Ρνκπφθνπ – Καξαγηάλλε Α., «Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ

Πνιίηε», ζει. 25 επ. ζην: Ο Έιεγρνο ζηελ Γεκφζηα Γηνίθεζε θαη ν πλήγνξνο

ηνπ Πνιίηε.

Ρψηε Ν. (1989), «Σππηθή αζθάιηζε θαη ηππηθή αλαζθάιηζε» ζην: Ννκηθά θείκελα,

Αζήλα, ζει. 703επ.

αξκά Η. (1997), Ζ ζπληαγκαηηθή θαη δηνηθεηηθή λνκνινγία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο

Δπηθξαηείαο, β΄εθδ., Αζήλα – Κνκνηελή.

παλνχ Κ(1992), «Κνηλσληθή αζθάιηζε εηθαζηηθψλ θαιιηηερλψλ», ΓΔΝ 48, ζει.5επ.

103

ηεξγίνπ Α. (2005), «Απηναπαζρνινχκελνο θαη κηζζσηφο ζηελ θνηλσληθή

αζθάιηζε», Δθδφζεηο άθθνπια, Αζήλα – Θεζζαινλίθε.

ηεξγίνπ Α. (1994), Ζ ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο,

Θεζζαινλίθε.

ηεξγίνπ Α. (1992), Κνηλσληθή αζθάιηζε ρσξίο εγγπήζεηο, Θεζζαινλίθε, 1992.

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε (2000-2006), Δηήζηεο Δθζέζεηο, Αζήλα.

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε (2004), «Ννκηκνπνίεζε ρξφλνπ αζθάιηζεο ζχκθσλα κε ηηο

δηαηάμεηο ηεο ηππηθήο αζθάιηζεο», ΔΓΚΑ, ΜΣ΄, ζει. 715.

σηεξφπνπινπ Γ. (2003), «Όςεηο Βαβπισλίαο»: εξκελείεο ηεο κεηαπνιεκηθήο

αλάπηπμεο ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο ζηελ Διιάδα,, ζει. 117επ. ζην Γ. Βεληέξε – Υ.

Παπαζενδψξνπ, Ζ θνηλσληθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα. Πξνθιήζεηο θαη πξννπηηθέο,

Αζήλα.

Σδέκνο Β.(2006), «Γηνηθεηηθή αλαθνξά – πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε - δηακεζνιαβεηηθή

ιεηηνπξγία», Αλεμάξηεηε αξρή (1), ζει. 9-29

Σζαπφγαο Μ. (2003), Απφ ην δηνηθεηηθφ έιεγρν ζηε δηνηθεηηθή δηακεζνιάβεζε, ζει.

11επ. ζε : Μ. Σζαπφγαο, Η. Κνπθάθε, Κ. Μαξθεηάθε, Π. Μνπδνπξαθε, Ο

πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ε ελδπλάκσζε ησλ δηθαησκάησλ.

Σζαπφγαο Μ. (2003), «Απφ ην δηνηθεηηθφ έιεγρν ζηε δηνηθεηηθή δηακεζνιάβεζε»,

ζει.15επ. ζην : Μ. Σζαπφγαο, Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ε ελδπλάκσζε ησλ

δηθαησκάησλ, εθδ. άθθνπια, Αζήλα.

Φψηνπ Κ. (1980), «Σππηθή αζθάιηζε θαη ηππηθή αλαζθάιηζε», ΔΓΚΑ ΚΒ΄, ζει.

351επ.

Υαηδεδεκεηξίνπ Φ. - Φεινχ Γ. (1990), Αζθαιηζηηθή Ννκνζεζία, 2ε έθδνζε, Αζήλα.

Υαηδεδεκεηξίνπ Φ. (1987), «Ζ ειιεληθή θνηλσληθή αζθάιηζε ζηελ 50ρξνλε πνξεία

ηνπ ΗΚΑ», πλδΔπηζ, ζει. 52επ.

Υνχηα Θ.(1983), «ηαζκνί ζηελ ηζηνξία ησλ ειιεληθψλ θνηλσληθψλ αζθαιίζεσλ»,

ΔΓΚΑ ΚΖ΄, ζει. 594.

Φεινχ Γ. (2000), «Ζ θνηλσληθή αζθάιηζε ησλ λέσλ αζθαιηζκέλσλ», ΓΔΝ 56, ζει.

1289επ.

Φεινχ Γ. (1994α), «Δπηζηξνθή αρξεσζηήησο θαηαβιεζεηζψλ εηζθνξψλ ζην ΗΚΑ»,

ΓΔΝ 50, ζει. 388επ.

Φεινχ Γ. (1994β), «Οη απηναπαζρνινχκελνη», ΓΔΝ 50, ζει.164.

Φεινχ Γ. (1989), «Αζθάιηζε απηνθηλεηηζηψλ», ΓΔΝ 45, ζει. 417 επ.

104

Φεινχ Γ. (1986), «ΣΔΒΔ θαη ΣΑΔ. Γπν Σακεία πνπ αζθαιίδνπλ νκνεηδείο

θαηεγνξίεο», πλδ.Δπηζ. Νν. 17, ζει.66.

Φεινχ Γ. (1985α), «Ζ νκαδνπνίεζε ησλ θνξέσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο», πλδ.

Δπηζ., η. 10, ζει. 38επ.

Φεινχ Γ. (1985β), «Ζ εθπξνζψπεζε ησλ αζθαιηζκέλσλ ζηνπο νξγαληζκνχο

θνηλσληθήο αζθάιηζεο», πλδ. Δπηζ., ζει.24επ.

Ξενόγλυζζη

Baldwin P. (1990a), «Les intérêts de classe et l’ Etat protecteur de l’ aprês-guerre en

Europe: yne perspective historique», RISS, pp. 275.

Baldwin P. (1990b), The politics of social solidarity. Class bases of the European

Welfare State 1875-1975, Cambridge University Press, Cambridge.

Gillion C, Turner J., Bailey C., Latulippe D., (2000),. Social Security Pensions.

Development and reform, ILO, Geneva.

Peters D. - Schoukens P. (1994), «Legal comparison of the social security protection

of the self-employed in the Member states of European Community», in P.

Schoukens, «Social protection of the self-employed in European Union, pp. 6.

Perrin G. (1993), Sècuritè sociale, Rèalitès sociales, Lausanne.

Schoukens P. (1999), «Comparison of the social security law for self-employed

persons in the member-states of the European Union», in IESS Yearbook 1999, pp.

74.

Schulte B. (1999), «Les reformes des systèmes de la sécurité sociale en Europe», in

Rapports au 6ème Congrès Européen de Droit du Travail et de la Sécurité sociale,

Varsovie, 13-19 Sept. 1999, pp. 257.

Valtikos Ν. (1983), Droit international du travail, 2ème, Dalloz, Paris.