>>> SAYI 46

Herhangi bir say›y› kaç›rd›¤›n›zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve “Herkes ‹çin Bilgisayar”› eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün.En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece “Herkes ‹çin Bilgisayar” her düzeyden kullan›c› için “eksiksiz” bir baflvuru kayna¤› olacak.

Bilgisayar›n›zla ilgili her türlü sorun için“Herkes ‹çin Bilgisayar” Destek Telefonu

0 800 211 61 17Saatleri: 9.30 - 11.00, 13.00 - 14.30

Abone Servisi0 800 211 61 18

TEMEL B‹LG‹LER

PROJELER

INTERNET

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

PÜF NOKTASI

INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹.INTERNET’TE FOTO⁄RAF S‹TELER‹.

FRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7).FRONTPAGE ‹LE TEMEL WEB SAYFASI TASARIMI.

INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK.INTERNET’TE B‹R KULLANICIYI BULMAK.

WORD’DE OTOMAT‹K MET‹N.WORD ‹LE ÇALIfiANLARIN ‹fi‹N‹ KOLAYLAfiTIRAN B‹R ‹fiLEV.

WINDOWS

SERV‹S PAKETLER‹.YAZILIM PROBLEMLER‹N‹N G‹DER‹LMES‹.

B‹LG‹SAYARINIZIN DONANIMLARI (2).ÖNEML‹ PARÇALARA GENEL B‹R BAKIfi.

PROGRAMCILIK.B‹LG‹SAYAR PROGRAMCILI⁄ININ TEMELLER‹.

YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALAR.YEN‹ NES‹L KAMERALARIN AVANTAJLARI.

ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (20)WINDOWS 98 ‹Ç‹N ÖNEML‹ ‹PUÇLARI.

47. SAYIDA NELER VAR?

TEMEL B‹LG‹LERNOTEBOOK VE AKSESUARLARI.

WINDOWSVER‹ TABANLARI.

PROJELEROF‹S’E PROGRAM EKLEMEK.

EXCEL’DE FORMÜLLER.

INTERNETINTERNET’TE HI-FI S‹TELER‹.FRONT PAGE ‹LE ÇALIfiMAK (8).ICQ KULLANIMI.

MULTIMEDIA VE E⁄LENCEDVD-RW NED‹R?

PÜF NOKTASIÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (XXI)

Vogel Yay›nc›l›k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi No: 231/3

80380 Kas›mpafla-‹STANBULTel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33

Genel Yay›n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz› ‹flleriMüdürü: Mahmut Karsl›o¤lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar›m: Murat Çelik, Vogel Sat›fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: YelizKoyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: AsuBozyayla, Da¤›t›m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay›nc›l›kLtd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard›mc›s›: BesteÖzerdem, Vogel Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi: Gökhun Sungurtekin,Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask›: As›r Matbaac›l›k Ltd. fiti., Da¤›t›mB‹RYAY A.fi.

27 Kas›m’da Bayilerde

Kaç›rmay›n!

TEMEL B‹LG‹LERB‹LG‹SAYARINIZIN DONANIMLARI (2)

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 225

>>>

B‹LG‹SAYARINIZINDONANIMLARI (2)Bu bölümde bilgisayar›n›z›n içindeki önemli parçalar› incelemeye

devam ediyoruz.

Bundan önceki bölümde bilgisayar›n›z›n içindekiparçalar› incelemeye bafllam›fl, anakart ve ifllem-cilerin temel özelliklerinden bahsetmifltik. Bu bö-lümde ise bilgisayar›n içindeki daha az önemli gi-bi görünen, ancak günlük kullan›mda vazgeçilmezöneme sahip olan di¤er parçalar› gözden geçirece-¤iz. Ancak unutmay›n›z ki bir bilgisayar çok dahafazla parça da içerebilir. Fakat bunlar›n tümüneburada yer vermemize imkan yoktur, çünkü ger-çekten de oldukça büyük bir çeflitlilik mevcuttur.

SAB‹T D‹SKLERÇo¤u kullan›c› bilgisayar›ndaki

sabit diskin öneminin fark›nda de-¤ildir. Çünkü sabit disk genellikleprogramlar›n depoland›¤› ortamolarak görülür ve bu ayg›t›n gücü-nün asl›nda tüm bilgisayar›n perfor-mans›n› etkiledi¤i unutulur. Bilgisayar›nveri ifllemesinde haf›za modüllerinin büyük önemioldu¤u bir gerçektir, ancak çal›flma esnas›nda ge-

reken tüm bilgileri RAM üzerinde depolamak ne-redeyse imkans›zd›r. Bu yüzden Windows iflletimsistemi sabit disk üzerinde "takas dosyas›" ad› ve-rilen geçici dosyalar açar ve öncelikli gördü¤ü bil-gileri hh›zl› bir biçimde eriflilmek üzere bura-ya depolar. Bu durum sabit disk üzerindesanal bir haf›za modülü yarat›lmas› de-mektir. Ancak buraya yap›lan yazma veokuma ifllemlerinin sürati hemen herzaman için gerçek haf›zadan daha ya-

vaflt›r. Yine de süratli birsabit diskin kullan›l-mas› bu ifllemi daha dah›zland›raca¤›ndan, tüm bilgisa-yar›n çal›flmas› da do¤ru orant›l›olarak sürat kazanacakt›r.Bugün piyasada de¤iflen sürat ve

veri depolama kapasitelerine sahip sa-bit diskler bulmak mümkündür. Bundan

5 ya da 6 y›l önce sabit disk kapasiteleri 80 ila120 MB aras› iken, günümüzde PC kullan›c›lar›-na 10 ila 180 GB aras›nda de¤iflen kapasitelerdesabit diskler sunulmaktad›r. Bir sabit disk birelektrik motoruna ba¤l› olarak de¤iflen devirlerdedönen bir dizi metal plaka içerir, veriler bu plaka-lar›n üzerine manyetik olarak kaydedilirler. Budönme sürati modelden modele 5,400 ila 10,000devir aras›nda de¤iflebilmektedir ve verikay›t ifllemini do¤rudan etkiler.Bir sabit disk yap›s› itibariyle ol-dukça hassas bir cihazd›r ve herne kadar özel korumaya sahip ol-sa da darbe ya da floklara karfl›pek dayan›kl› de¤ildirler. Bu yüz-den özellikle bilgisayar kasas›n›toz, rutubet ve darbelere maruzkalmayaca¤› bir konuma yerlefltir-mek çok önemlidir.

Sabit disklerin performans ve kapasite-leri fiyatlar›n› belirleyen en önemli iki un-surdur. Fakat unutmay›n ki birkaç dolar da-ha az vererek ald›¤›n›z düflük kapasiteli sa-bit disk k›sa zamanda size yetmeyebilir vesizi piflman edebilir. >>>

* < >‹PUCU

226 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER B‹LG‹SAYARINIZIN DONANIMLARI (2)

<<<

D‹SKET SÜRÜCÜLERGünümüzde afl›r› düflük kapasiteleri ve veri oku-

ma süratleri yüzünden 3,5 inçlik disket sürücüle-rin çok büyük bir önemi kalmam›flt›r. Ancak yine

de küçük çapl› dosyalar›n yedek-lenmesi ve tafl›nmas› için

kullan›ld›klar›ndan, her PCüzerinde bir disket sü-

rücü bulunur. Buradagerçekten yap›lacak çok fazla

seçenek yoktur, piyasada bulu-nan az say›daki markadan birini

seçmeniz gerekecektir. Ancak dis-ketleri toz, rutubet ve özellikle de

manyetik alanlardan uzak tutman›z gerekti¤iniunutmay›n›z. Aksi halde bunlar kolayca bozula-bilmektedirler.

CD VE DVD-ROM SÜRÜCÜLERCD-ROM’lar asl›nda çok yeni bir bulufl say›l-

mazlar, ancak bilgisayar dünyas›nda veri depola-ma ortam› olarak kullan›lmaya bafllamalar› nispe-ten yak›n zamana dayan›r. DVD-ROM’lar ise çokdaha yenidir, ancak onlar da öncelikli olarak yük-

sek kaliteli video dosyalar›n›n kaydedilmesi içingelifltirilmifl ortamlard›r. Ancak sonradan çokyüksek olan veri depolama kapasiteleri yüzündenPC’ler için de kullan›lmaya bafllanm›fl, fakat fluana dek CD-ROM’lar kadar yayg›nlaflamam›fllar-d›r.

DVD’ler çok yayg›n olmasa bile, bugün için CD-ROM sürücüsü ol-mayan bir bilgisayardüflünmek hemen he-men imkans›zd›r.Gittikçe büyüyenprogram boyutlar›

bu ortam›n kullan›lma-s›n› bir zorunluluk haline sok-

mufltur. Windows iflletim sistemi baflta olmaküzere tüm temel programlar CD-ROM üzerinde

piyasaya sürülmektedirler. Bu sürücüler program-lar d›fl›nda filmlerden müzi¤e dek pek çok farkl›tür CD’yi de okuyabildi¤inden, modern bir PC içinvazgeçilmez ayg›tlard›r. CD ve DVD-ROM’larmanyetik temelli olmad›klar›ndan çevre flartlar›nakarfl› oldukça dayan›kl›d›rlar, uzun y›llar bozul-madan kalabilirler. Ancak yine de bunlara özengösterilmesi gereklidir, üzerlerinde oluflabilecekçizikler ya da izler sürücüler taraf›nda okunmala-r›n› zorlaflt›rabilir, hatta imkans›z k›labilir.

SES KARTLARIBundan 5-6 y›l öncesine dek ses kartlar› bilgisa-

yarlar için lüks bir ek donan›m say›l›yordu. Nevar ki geliflen multimedya programlar gittikçe ar-tan oranlarda ses kullanmaya bafllam›fl, sonuç

olarak bir ses kart› edinmek her PC kullan›c›s›için zorunluluk haline gelmifltir. Bugün ço¤uüretici ses kart›na bir alternatif olarak anakart

üzerine ses ifllemcileri yerlefltirmektedir. Herne kadar bu ifllemcilerin kapasitesi gelifl-mifl ses kartlar›ndaki modellerle yar›fla-cak boyutta olmasa bile, en az›ndan tü-

keticiye ucuz bir alternatif sunmaktad›r.Ancak e¤er PC’nizin üretti¤i sesin kali-

tesi sizin için önemliyse, o zaman iyi birses kart› edinmeniz flartt›r. Bugün tüm dün-

yada en çok üretilen ve baflta Windows ol-mak üzere hemen tüm programlar taraf›ndan so-runsuz olarak desteklenen ses kartlar› Creativetaraf›ndan üretilmektedir. Ancak ülkemizde pekbulunmasa bile kalite aç›s›ndan oldukça üstünbaflka markalar da mevcuttur.

E¤er CD-ROM sürücünüz CD’leri oku-makta zorlan›yorsa, o zaman büyük ihti-malle ayg›t›n içindeki okuyucu k›s›m kirlen-mifl demektir. Toz ve sigara duman› gibi un-surlar bu ayg›tlar›n en büyük düflman›d›r.Baz› durumlarda temizleyici CD-ROM’larkullanarak ayg›t›n okuyucu optiklerini te-mizlemek mümkün olabilmektedir. Ancakbelirli markalar›n kirlenmeye karfl› dahaduyarl› olabildikleri gerçe¤ini de unutma-mak gerekir. >>>

I < >INFO

Genel kural olarak bilgisayar›n›z›n rutu-bet almayan ve s›cakl›¤› devaml› ortalamabir de¤erde kalan ortamlarda bulunmas›gerekir. Ayr›ca mümkünse bilgisayar›n bu-lundu¤u ortamda sigara içilmemelidir. Budurum ayg›t›n tümünün daha uzun ömürlüve dayan›kl› olmas›n› sa¤layacakt›r.>>>

I < >INFO

>>>

TEMEL B‹LG‹LER PROGRAMCILIK

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER 227

>>>

Bilgisayarlar bir sürü karmafl›k elektronik par-çadan meydana gelen ayg›tlard›r. Ancak çal›flabil-meleri ve kendilerinden istenen iflleri yapabilmele-ri için programlanmaya, yani bir dizi emir alma-ya ihtiyaçlar› vard›r. Bu emirler bilgisayarlaraanlayabilecekleri flekilde verilmelidir.

‹lk bilgisayarlar ortaya ç›kmaya bafllad›¤›nda,bunlar› sadece onlar›n teknik yap›s›n› bilen mü-hendisler kullanabiliyordu. Çünkü o dönemde birbilgisayar› programlamak için, devreleri belli bi-çimde birbirine ba¤layan kablo ve ba¤lant›lar›nyerlerini de¤ifltirmek gerekiyordu. Daha sonralar›bilgisayarlar belirli matematiksel komutlar› anla-yabilecek biçimde tasarlanmaya bafllad›, ancakyine de programc›l›k ve kullan›c›l›k özel yetiflmiflpersonelin tekelindeydi.

Bilgisayar tasar›m›ndaki geliflmeler zamanla bucihazlar›n daha genifl bir "anlama" kapasitesinekavuflmas›n› sa¤lad›. Bu kapasite art›fl›na ek ola-rak klavye ve monitör gibi bilgisayarlarla anlafl-may› kolaylaflt›ran araçlar›n daortaya ç›kmas›yla, bu cihazlar›kullanmak ve programlamak çok daha kolay birhale geldi.

B‹R PROGRAM YAZMAKGünümüzde bilgisayarlar hemen

herkesin kullanabilece¤i ayg›t-lar haline gelmifltir. Fakat buancak bilgisayarlarla rahatl›klaanlaflmam›z› sa¤layan yaz›l›m-lar sayesinde mümkün olmak-tad›r. Bu programlar ise bu konu-da gerçekten de çok uzmanlaflm›flkiflilerin çal›flmalar› sayesinde ortaya ç›k-maktad›rlar. Bu insanlar›n emekleri sayesin-de bu konuda köklü bir e¤itim alma-m›fl olan en s›radan kullan›c› bilekarmafl›k kodlar yazmak zo-runda kalmadan bu cihazlarlaçal›flabilmektedir.

Modern bilgisayarlar eskiylek›yaslanamayacak denli kar-mafl›k ve yeteneklidirler. Tasa-

r›mlar› sayesinde kullan›c›lar›n baz› özel geliflti-rilmifl programlama dillerini kullanarak çeflitliprogramlar yazabilmelerine imkan tan›rlar. Buprogramlar›n kodlar› konu hakk›nda hiçbir bilgisiolmayanlar›n gözüne pek anlaml› görünmeyecek-tir, ancak hem programc› hem de bilgisayar içinyeterince anlaml›d›rlar. Günümüzde en yayg›nkullan›lan programlama dili k›saca "C" olarak bi-linendir. Bu programlama dili asl›nda kendi bafl›-na bir yaz›l›m pakedidir ve çeflitli konular içinözel uyarlanm›fl varyasyonlar› mevcuttur.

Bilgisayar programlar›n›n nas›l ortaya ç›kt›¤›n› merak ediyor musunuz?

PROGRAMCILIK

228 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● TEMEL B‹LG‹LER

TEMEL B‹LG‹LER PROGRAMCILIK

<<<

PC s›n›f› bilgisayarlar çe-flitli donan›m ve yaz›l›mlar-la desteklendiklerinde enak›la gelmeyecek ifllerde bi-le kullan›c›lara yard›mc›olabilmektedirler. Ancakbunun için gereken yaz›l›m-lar›n türü ve say›s› gerçek-

ten çok fazlad›r. Tüm buprogramlar bu konuda belli

bir tecrübe ve bilgiye sahip kifliler ta-raf›ndan yaz›l›rlar.

Ancak türü ne olursa olsun bir bilgisayar prog-ram› yazmak hiç kolay bir ifl de¤ildir. En s›radanprogramlar› bile do¤ru düzgün çal›flabilecek bi-çimde haz›rlayabilmek için öncelikle zamana ihti-yaç vard›r. Bir örnek vermek gerekirse, geliflmiflgrafiklere ve seslere sahip bir bilgisayar oyununutamamlamak genellikle 1 ila 3 y›l aras›nda za-man alan bir ifltir. Üstelik bu tür karmafl›k proje-ler üzerinde genellikle çok say›da kifliden oluflanprogramc› gruplar› hep beraber çal›fl›rlar.

Peki program yazmak neden bu denli uzun za-man alan bir ifltir? Bunun pek çok sebebi vard›r,öncelikle en basit görünen program bile çok kar-mafl›k bir dizi matematik hesaplama ve kodlamaiçerir. Program›n boyu ve yetenekleri artt›kçaiçerdi¤i formüller ve kodlar›n say›s› da orant›l›olarak artar. Tüm bu formüllerin ve komutlar›nbirbirleriyle sorun ç›karmadan çal›flmalar›n› sa¤-lamak hiç kolay bir ifl de¤ildir.

Tüm bu komut y›¤›n›n›n kendi içinde düzgün ça-l›flmas›n› sa¤laman›n yan› s›ra, bir de kurulacak-lar› bilgisayarla uyum göstermelerini garanti alt›-na almak gereklidir. Bugün için Windows, Unix,Linus, MacOS gibi pek çok farkl› iflletim sistemikullan›lmaktad›r, ayr›ca bir de bunlar›nfarkl› sürümleri mevcuttur. Her iflletimsistemi farkl› bir tasar›ma sahip oldu-

¤undan, bir program›n ayn› anda hepsinde birdençal›flabilmesine imkan yoktur. Bu yüzden progra-m›n hangi sistemde çal›flaca¤› çok önemlidir. Ayn›program›n farkl› iflletim sistemleri için haz›rlan-m›fl de¤iflik sürümleri olabilir, ama tek programher sistemde çal›flt›r›lamaz.

Bunun haricinde özellikle "IBM uyumlu" tabiredilen PC’lerin en büyük sorunlar›ndan biri de do-nan›m çeflitlili¤idir. ‹fllemciden ekran kart›na dekher tür parçan›n farkl› firmalar taraf›ndan üretil-mifl çok say›da modeli bulunur. Her ne kadar bil-gisayar parçalar› belirli bir mant›¤a ve standardauyacak biçimde tasarlan›yor olsalar da, hiçbiri birdi¤erinin kopyas› de¤ildir ve bu yüzden genel ola-rak büyük farkl›l›klar gösterirler. ‹flte tüm bufarkl› donan›m modelleriyle uyumlu olarak çal›fla-bilecek programlar yazmak pek kolay de¤ildir, ni-tekim kulland›¤›n›z peogramlar›n s›k s›k sorunlarç›karmas›n›n bafll›ca sebebi de budur.

Bilgisayar programc›l›¤› uzun bir yetifl-me süreci olan ve kendine has zorluklar›bulunan, nispeten yeni bir ifl koludur. Bu-nunla beraber iyi programc›lara her zamanihtiyaç oldu¤undan, bu ifl kolu yetenekli ele-manlara iyi gelir kazand›rabilmektedir.

>>>

* < >‹PUCU

>>>

WINDOWSSERV‹S PAKETLER‹

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 149

>>>

SERV‹S PAKETLER‹Maalesef bilgisayar yaz›l›mlar› her zaman mükemmel çal›flan fleyler de¤ildir.

Bilgisayar yaz›l›mlar› zaman içinde bilgisayarla-r›n geliflimine paralel bir çizgi izlemifllerdir. Do-nan›mlar›n daha yetenekli ve karmafl›k bir halegelmeleri tek bafl›na yeterli de¤ildir, ayn› zaman-da bunlar›n özelliklerinden faydalanacak yaz›l›m-lar›n da gelifltirilmesi gereklidir. Ayr›ca yeni yaz›-l›mlar›n bilgisayarlar konusundaki tecrübe ve bil-gisi k›s›tl› olan kullan›c›lar›n iflini kolaylaflt›rmas›da gereklidir ki, bu sayede daha fazla insan bilgi-sayarlarla rahatça çal›flabilsin.

Bu konuda son on y›lda büyük geliflmeler olmufl-tur. Herfleyden önce iflletim sistemleri baflta ol-mak üzere pek çok yaz›l›m kullan›c›ya kolayl›k

sa¤lamak amac›yla grafikarabirimlere sahip olacak bi-çimde tasarlanmaktad›r. Ayr›caen basit program bile pek çok ekifllevle donat›lmaktad›r. fiüphesizbunlar kullan›c›lar›n hayat›n›kolaylaflt›ran çal›flmalard›r.

Ne var ki bilgisayar program-c›l›¤› basit bir ifl de¤ildir. Özellikle piya-sada bulunan donan›m çeflitlili¤ini ve bunlar›naras›nda tam bir uyumluluk olmad›¤›n› hesabakatarsan›z, bunlar›n tümüyle hiç sorun ç›karma-dan çal›flabilecek bir program yazman›n pek ko-

lay olmad›¤›n› anlayabilirsiniz. Bunun yan› s›rabir programa ne kadar çok ifllev kazand›r›-l›rsa, program kodu o denli karmafl›k birhale gelecektir. Bu da önceden programiçinde önceden tahmin edilemeyen baz›çak›flmalar›n ve dolay›s› ile hatalar›n orta-

ya ç›kmas›na sebep olacakt›r. Tabii ki özel-likle profesyonel yaz›l›m üreten kurulufllarürünlerini piyasaya sunmadan önce birhayli kapsaml› biçimde test etmektedirler.

Ancak ço¤u zaman bu testler tüm sorunlar›bulup çözmeye yetmemektedir. Ayr›ca birden

fazla yaz›l›mdan oluflan program paketlerininbirbirleri ya da di¤erleriyle olan uyumlulukla-r›nda ortaya ç›kabilecek sorunlar›n tümünü

haz›rl›k aflamas›nda tesbit edebilmek pekmümkün de¤ildir.

Özellikle kulland›¤›n›z iflletim sistemin-deki olas› güvenlik zaaflar›na karfl› tek tekönlem almaya çal›flmak oldukça verimsizbir çaba olabilir. Bunun için servis paketle-rinden faydalanmak daha ak›lc› bir yakla-fl›md›r. Windows için sunulan servis paket-lerini www.microsoft.com ya da http://win-dowsupdate.microsoft.com adreslerinde bu-labilirsiniz. >>>

* < >‹PUCU

150 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS

WINDOWS<<<

SERV‹S PAKETLER‹

Bir yaz›l›m firmas› ürünlerini satmaya devamedebilmek için t›pk› di¤er alanlarda oldu¤u gibiteknik servis ve bak›m sa¤lamak durumundad›r.Bir bilgisayar yaz›l›m›n›n bak›m› ve iyilefltirmesiifllemi ise bu ifl için tasarlanm›fl küçük çapl› özelprogramlar›n kullan›lmas›yla sa¤lan›r. Bu küçükprogramlar yaz›l›m› üreten firmalar taraf›ndanhaz›rlan›rlar. Ço¤u zaman bunlar›n amac› yaz›-l›mdaki baz› hatalar› düzeltmek ya da küçük ya-p›sal de¤iflikliklerle genel performans›art›rmakt›r.

Bu küçük onar›m programlar›kendi içlerinde ikiye ayr›l›rlar,bunlar "yama" (Patch) ve "servispaketi" (Service Pack) olarakadland›r›l›rlar. Peki ikisi ara-s›ndaki fark nedir? Öncelikle"yama" tabir edilen programlarsadece tek bir yaz›l›m› güncel-lemek için haz›rlan›rlar. Mese-la piyasaya ç›kan oyun prog-ramlar›n›n hemen hepsi içinsonradan irili ufakl› pek çokyaman›n ç›kar›lmas› neredeysegelenek haline gelmifltir. Bununsebebi yeni oyun yaz›l›mlar›n›nprogramc›l›k alan›ndaki en geliflmifl,en detayl› programlar haline gelmifl

olmas›d›r. Bir bilgisayar›n her türlü teknik vemultimedya ifllevinden faydalanmak üzere haz›rla-nan oyun programlar› genellikle içlerinde pek çokhata da bar›nd›r›rlar. Yamalar genellikle bir prog-ram içindeki hatalar› onarman›n yan› s›ra, oprogramda baz› ayarlamalar yapmak ve kimi za-man küçük te olsa yeni ifllevler eklemek için kul-lan›l›rlar.

Ancak burada önemli bir hususun alt›n› çizmekgerekir. O da her firman›n yaz›l›mlar› için yama-lar üretmedi¤idir. Özellikle küçük çapl› yaz›l›mlarüreten firmalar, halen piyasada bulunan ürünleriiçin yamalar üretmek için zaman ve ifl gücü ay›r-mak yerine, o program›n çok daha geliflmifl birsürümünü piyasaya sürmeyi tercih ederler. Bu se-çenek ürünlerini Internet üzerinden oldukça ucuzasunan küçük çapl› firmalar için çok daha caziptir.Ayn› durum Freeware yaz›l›mlar sunan kifli ve

kurulufllar için de geçerlidir.

Bir servis pakedini bir yamadan ay›ranen önemli unsur, servis paketlerinin çok ge-nifl çapl› de¤ifliklikleri birden fazla programiçeren paketler üzerinde yapabilecek kapa-sitede olmas›d›r. >>>

I < >INFO

WINDOWS

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS 151

>>>SERV‹S PAKETLER‹

Modern bilgisayarlarda kullan›lan programlartek bafllar›na zaten yeterince karmafl›kt›rlar, ha-liyle üzerlerinde düzeltmeler yapacak bir yaman›nhaz›rlanmas› da dikkat gerektiren bir husustur.Peki ya hatalar›n› düzeltmeye çal›flt›¤›n›z yaz›l›masl›nda birden fazla programdan oluflan bir paketise, o zaman ne yapars›n›z?

Windows iflletim sistemi ya da Microsoft tara-f›ndan piyasaya sürülen Ofis programlar› gerçektebir arada çal›flmak üzere tasarlanm›fl bir dizi kar-mafl›k yaz›l›mdan oluflurlar. Tabii bu durum sade-ce Microsoft ürünleri de¤il, baflka firmalar›n ben-zer ürünlerinde de böyledir. Bir iflletim sistemineya da benzer bir programa ayn› anda pek çokfarkl› ifli yapma yetene¤i kazand›rmak için tasa-r›mda genellikle böyle bir yaklafl›m sergilenir. Tekbir programa ayn› anda pek çok ifli yapt›rmaktan-sa, her zaman için bu iflleri yapacak alt program-lar haz›rlamak ve gerekti¤inde bunlar› ça¤›rmakçok daha iyi bir yöntemdir. Böylece hem sistemkaynaklar›n›n kullan›m› aç›s›ndan daha tutumlubir yol izlenmifl olur, hem de haz›rlanmas› ve ça-l›flt›r›lmas› çok daha güç olan tek bir programyazmak gerekmez.

Ancak bu tür bir program yap›s› kendi içinde desorunlar tafl›r. Herfleyden önce alt programlararas›nda öngörülmemifl çak›flmalar ya da yetersiz-likler yaflanabilir. Baz› durumlarda bu çak›flmalarya da yetersizlikler sistemin genel güvenli¤ini teh-likeye atacak boyutlarda aç›klar verebilir. ‹flteservis paketleri bunlar› onarmak için haz›rlananbüyük çapl› ve karmafl›k yamalard›r. Bir servispaketi sistem içindeki birden fazla program mo-

dülü üzerinde de¤ifliklik yapar ve gere-kirse bunlara yeni özellikler de ka-zand›r›r.

Servis paketi haz›rlamak genellikleoldukça zor bir ifl oldu¤undan, bun-lara yamalar kadar s›k rastlanmaz.

Çünkü servis paketleri farkl›program modüllerinde çoksay›da de¤ifliklik yapacak,ancak bunu yaparken siste-min genel iflleyiflini bozacakyeni hatalar› meydana getir-

mekten kaç›nacakbiçimde tasarlan-mal›d›rlar. Ayr›caarabirim tasar›m›gibi do¤rudan

kullan›c›ya hitap eden konularda köklü de¤ifliklikyapacak servis paketlerinin haz›rlanmas›ndan ka-ç›n›l›r. Çünkü bu durum kullan›c›n›n al›flm›fl oldu-¤u düzenin bozulmas› anlam›na gelecektir.

Burada çeflitli yaz›l›mlar›n servis paket-lerini bulabilece¤iniz baz› web adresleriniveriyoruz:

Windows CE: www.cewindows.netCorel ürünleri: www.corel.comMicrosoft Windows: http://windowsupda

te.microsoft.com/MS Office: http://office.microsoft.com/

>>>

* < >‹PUCU

152 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● WINDOWS

WINDOWS SERV‹S PAKETLER‹

<<<

Peki servis paketlerini edinmeniz ve bunlar› kura-rak olan yaz›l›m›n›z› güncellemeniz ne denli ge-rekli ya da güvenilirdir? fiüphesiz yaz›l›m firma-lar› bu sorulara hiç tereddütsüz olumlu cevaplarvereceklerdir. Ve baz› durumlarda hakl› olduklar›da tart›flmas›z bir gerçektir. Mesela Microsoft ta-raf›ndan piyasaya sürülen Windows 98 iflletimsisteminin ilk versiyonu pek çok ciddi hata içer-mekteydi. Her ne kadar hemen ard›ndan piyasayaç›kan ikinci sürümde bu hatalar›n büyük bir k›sm›onar›ld›ysa da, bu durum ilk sürümü sat›n alm›flolanlara büyük bir haks›zl›k olaca¤›ndan, ilk sü-rüm için haz›rlanm›fl bir servis pakedi de derhalkullan›c›lara sunuldu. E¤er ilk sürüm Windows98 kullan›c›s› iseniz, bu servis paketine ihtiyac›-n›z olacakt›r ve bunu kurmak sistemle ilgili pekçok s›k›nt›lar›n›z› giderecektir.

Benzer servis paketleri Windows 95 ve NT iflle-tim sistemleri için de ç›kar›lm›flt›r. Bu servis pa-ketleri daha çok güncelli¤ini yitirmekte olan bunispeten eski sistemlere kullan›c›lar›n ihtiyaç duy-du¤u baz› önemli yenilikler katmak, ayn› zaman-da bir hayli fazla olan tasar›m hata-

lar›n› düzeltmek için haz›rlanm›flt›r. Mesela Win-dows NT için ç›kar›lan Service Pack 6 yaz›l›m›yaklafl›k 30 MB büyüklü¤ündedir ve bilinen 600civar›nda hatay› düzeltmek, ayn› zamanda NT’yegeliflmifl DirectX deste¤i sa¤lamak için haz›rlan-m›flt›r.

fiüphesiz bu tür servis paketlerinin kurulumugereklidir, ancak her servis paketi böyle güvenilirde¤ildir. Mesela yine Microsoft taraf›ndan eskiOffice program paketleri için haz›rlanan servispaketlerinin çeflitli sürümlerle kaydedilen veridosyalar›n›n okunmas›nda sorunlara yol açt›¤›tespit edilmifl, bunun üzerine kullan›mdan kald›-r›lm›fllard›r. Servis paketlerinin baz› sorunlar› çö-zerken yenilerini yaratmas› al›fl›lmad›k bir durumde¤ildir.

Bu yüzden bir servis paketini kurmay› düflünenkullan›c›lar›n öncelikle buna gerçekten ihtiyaçolup olmad›¤›n› sorgulamas› gereklidir. Unutma-y›n ki kulland›¤›n›z yaz›l›mlar baflka bilgisayar-larda sorun ç›karabilirken sizin bilgisayar›n›zdagayet düzgün bir biçimde çal›flabilirler. E¤er ser-vis paketinin getirdi¤i düzeltmelere ya da yenilik-lere ihtiyac›n›z olmad›¤›n› düflünüyorsan›z, o za-man belki bunlar› kurmamak daha iyi olacakt›r.Çünkü düzgün çal›flan bir sistemi fazla kurcala-mak bazen onun iyileflmesine de¤il, bozulmas›nasebep olabilir.

‹flletim sisteminiz için bir servis paketikurmay› düflünüyorsan›z, bunun gerekli

olup olmad›¤›n› iyice düflünün. Özelliklefarkl› dillerdeki sürümler için haz›rlanm›flservis paketlerini kullanmak size hiç bekle-medi¤iniz ek sorunlar getirebilir. >>>

* < >‹PUCU

>>>

PROJELERWORD’DE OTOMAT‹K MET‹N

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER 139

>>>

WORD’DE OTOMAT‹K MET‹NBu bölümde Word ile çal›flanlar›n iflini kolaylaflt›racak bir

fonksiyonu iflliyoruz.

Word ile çok s›k çal›fl›yor ve belirli türlerde bel-geler haz›rl›yorsan›z, s›k s›k ayn› cümleleri tek-rarlaman›z gerekiyor olabilir. Özellikle dilekçe,rapor ya da mektup türü belgelerde s›k s›k kulla-n›lan pek çok cümle ve tan›ma rastlamak müm-kündür.

Word bu türden s›k kullan›lan cümleleri tekrartekrar yazarak vakit kaybetmenizi önlemek ama-c›yla "Otomatik Metin" denilen bir fonksiyonla do-nat›lm›flt›r. Bu fonksiyon belirli harf gruplar›n›yazd›¤›n›z ve atanm›fl tufllara bast›¤›n›zda, önce-den kararlaflt›r›lm›fl bir cümlenin imlecin bulun-du¤u yere yerlefltirilmesini sa¤lar. Word bu türdenönceden tan›mlanm›fl pek çok cümle kal›b›na sa-hiptir, ancak e¤er isterseniz siz bunlara yenileriniekleme flans›na sahipsiniz.

Ad›m 2:E¤er otomatik metin seçeneklerine kendiniz bir-

fleyler eklemek istiyorsan›z, o zaman "Araçlar" se-çene¤i menüsünden "Otomatik Düzelt" fl›kk›na t›k-lay›n. Dört bölümden oluflan bir diyalog penceresiekrana gelecektir. Burada bizi ilgilendiren "Oto-matik Metin" adl› bölümdür, buraya girin. Bu bö-lümde öncelikle "‹pucunu Göster" adl› seçene¤iiflaretleyin. Bundan sonra da ekrandaki komut sa-t›r›ndan kullanmak istedi¤iniz otomatik metinleriyaz›n ve "Ekle" tufluna t›klay›n. Art›k yaz›m esna-s›nda o cümlenin ilk harflerini yazd›¤›n›z andaekranda otomatik metin size sunulacakt›r, bunuyaz› içine yerlefltirmek için Enter tufluna basma-n›z yeterlidir.

Ad›m 3:Otomatik metinle olan çal›flmalar›n›z› da-

ha da h›zland›rmak için, "Otomatik Metin"k›sm›ndaki "Araç Çubu¤u" tufluna t›klama-n›z yeterlidir. Bu fonksiyonun kontrol pane-li araç çubu¤undaki uygun yere yerlefltirile-cektir.

Ad›m 1:Öncelikle yaz›m imlecini otomatik metnin yerlefl-

tirilmesini istedi¤iniz noktaya getirin. Ard›ndanyukar›daki araç çubu¤unda bulunan "Ekle" seçene-¤i menüsünden "Otomatik Metin" fl›kk›n› bulun.‹mleci bu fl›k üzerine getirdi¤inizde aç›lacak olanalt menüde pek çok farkl› seçenek bulundu¤unugöreceksiniz. Bunlardan istedi¤iniz herhangi biri-ne t›klad›¤›n›zda yaz›ya yerlefltirilecektir.

140 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PROJELER

PROJELER<<<

WORD’DE OTOMAT‹K MET‹N

Ad›m 4:Metin içinde s›kça kulland›¤›n›z terimleri h›zl›

bir biçimde otomatik metin kay›tlar›na geçirme-nin bir yolu da araç çubu¤undaki seçenekleri kul-lanmakla mümkün olabilir. Bu sayede ilk dörtharfi yaz›lan bir tan›m›n otomatik olarak tamam-lanmas›n› sa¤layabilirsiniz. Öncelikle metin içindebu flekilde tan›mlanacak kelime grubunu seçili ha-le getirin. Daha sonra otomatik metin araç çubu-¤undaki "Yeni" tufluna t›klay›n.

Ad›m 5:Bu aflamada ekrana küçük bir pencere gelecek-

tir. Bu pencere içindeki komut sat›r›ndan seçilimetin parça›n›n tan›nmas›n› sa¤layacak anahtarharf dizisini girin, sonra da "Tamam" tufluna t›kla-y›n.

Ad›m 6:Otomatik metin fonksiyonu uzun metin parçala-

r›n› do¤rudan k›sayol tufllar› kullanarak h›zl› birbiçimde metin içine yerlefltirmenize de imkan ta-n›r. Bunu yapabilmek için öncelikle "Araçlar" se-çene¤inden "Özellefltir" fl›kk›na t›klay›n.

Ad›m 7:Aç›lacak olan diyalog penceresi içinde "Klavye"

adl› tufla t›klay›n, bir pencere daha aç›lacakt›r.Bu pencere içindeki "Kategoriler" k›sm›ndan "Oto-matik Metin" fl›kk›n› seçin. Sa¤daki penceredenotomatik metin biçimlerini görebilir, alttaki k›-s›mdan ise bunlar için kullanmak istedi¤inizi k›sa-yol tufllar›n› belirleyebilirsiniz. Tabii bu k›sayollar›akl›n›zda tutman›z gerekecektir.

Otomatik metinleriniz için k›sayol tufl-lar› atarken bunlar›n baflka ifller için önce-den atanm›fl olmad›klar›ndan emin olun. ‹l-gili diyalog penceresi içinde bununla ilgilibilgileri de bulabilirsiniz. >>>

I < >INFO

>>>

INTERNET

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 275

>>>INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹

INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹Bu bölümde Internet üzerinde çeflitli konulardan foto¤raflar

sergileyen sitelerin adreslerini veriyoruz.

www.photocritique.netFoto¤rafç›l›kla ilgilenenlerin kendi çek-

tikleri resimleri de sergileyebilecekleribu sitede, aile, portre ya da do¤a bafll›¤›alt›nda toplanm›fl çok say›da çal›flma bu-labilmek mümkündür.

www.thresholds.netMeksika oldukça köklü bir geçmifli bu-

lunan, renkli bir ülkedir. Bu ülkeyi ziya-ret etmeyi düflünüyor, ya da sadece ilgilifoto¤raflara ulaflmak istiyorsan›z, o za-man bu adresi ziyaret ediniz.

www.taurusphotography.comÇiçek, do¤a ve peysaj konulu foto¤raf-

lar arayanlar için bu siteyi tavsiye ediyo-ruz. Resimler kategoriler alt›nda toplan-m›fl ve önzileme imkan› sa¤lanm›fl oldu-¤undan, arad›¤›n›z› bulmak kolay ola-cakt›r.

www.tourphotos.comÇeflitli müzisyen ve müzik gruplar› s›k

s›k yerel ya da uluslar aras› turnelere ç›-karlar. Bu turnelerle ilgili pek ço¤u dahaönce yay›nlanmam›fl foto¤raflar› bu ad-reste bulabilirsiniz.

www.altavista.com/sites/search/simageE¤er belirli bir konuda resim, foto¤raf

ya da grafik tasar›m ar›yorsan›z, o za-man bu adreste yer alan arama motorusayesinde bunu Internet üzerinde arata-bilirsiniz.

www.panoshow.comDijital kameralar›n en ilginç yönlerin-

den biri de panoramik tabir edilen türdençok genifl aç›l› foto¤raflar çekebilmeleri-dir. Bu sitede bu türden çok say›da foto¤-raf bulabilirsiniz.

276 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET INTERNET’TE FOTO⁄RAF ARfi‹VLER‹

<<<

www.fotografim.com‹nternette yay›n hayat›na henüz baflla-

mas›na ra¤men genifl kapsaml› Türkçeiçeri¤i ile dikkat çeken fotografim.com,Türkiye ve dünya foto¤rafç›l›¤› ile ilgilibir bilgi liman› olmay› hedefliyor. Sitedeyo¤un ve güncel haber ak›fl› da mevcut.

desktoppublishing.com/photog-raphy.html

‹çerikten çok bafltan afla¤› konuyla ilgi-li önemli ve büyük sitelere ba¤lant›lariçeren sitede her ba¤lant› için k›sa amadetayl› tan›mlamalar da bulunuyor. Böy-lece arad›¤›n›za çok daha kolay bir bi-çimde eriflebiliyorsunuz.

www.nerve.comNerve’ün uzun süre www.nerve.de ismi

alt›nda Almanca olarak hizmet veren fo-to¤raf galerisi art›k www.nerve.com ad›alt›nda yay›n hayat›na devam ediyor. An-cak halen ilk zamanki içeri¤inden hiçbirfley kaybetmifl de¤il ve giderek de kapsa-m› art›yor.

www.photodisc.comEn eski dijital foto¤raf galerilerinden

biri olan PhotoDisc’in kendine özel birCD format› bile mevcut. Firman›n arfli-vinde 75.000 özenle bafltan düzenlenmiflfoto¤raf ve 160 adet özel bir konuya hi-tap eden CD seti de bulunuyor.

www.corbis.comProfesyonel ve kiflisel kullan›ma yönelik

web’in en genifl resim arflivlerinden biriolan Corbis, dünyan›n ünlü foto¤rafç›lar›ile birlikte çal›fl›yor. Sitede yay›nc›l›ktakullan›lacak kalitede resimlerin yan›s›rasunumlar için clipart'lar da bulunuyor.

www.tonystone.comSon günlerdeki en popüler foto¤raf ar-

flivlerinden biri olan tonystone, içeri¤in-deki güncel ve kaliteli foto¤raflar›n›, herhafta siteye 50 foto¤raf katan 900’e ya-k›n foto¤rafç›s›na borçlu. Baflar›l› birarama motoruna da sahip.

www.gettyimages.comSektöründe lider firmalardan biri olan

Gettyimages, 70 milyonun üzerinde res-me sahip olan ödüllü koleksiyonu ile50’den fazla ülke üzerinde hizmet veri-yor. Sitede ayr›ca foto¤raflardan baflkak›sa filmler ve sesler de sa¤lan›yor.

www.disguast.comYerli kiflisel foto¤raf siteleri aras›nda

genifl kapsam› ve hofl tasar›m› ile dikkatçeken disguast.com'da yer alan foto¤raf-lar›n ço¤unlu¤u site sahibi taraf›ndan çe-kilmifl. ‹stanbula ait ilginç foto¤raflargörmek isteyenler için ideal.

www.eyewire.comGerek görünüm gerekse içerik olarak

di¤erlerinden tamamen farkl› olan bu si-tede sadece foto¤raf galerileri yer alm›-yor. Illüstrasyonlar, clipart’lar da ayn›a¤›rl›¤a sahip. Siteyi ziyaret edersenizmutlaka Heads Up bölümüne bak›n.

INTERNETFRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7)

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 277

>>>

FRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7)Internet sitenizin düzenli bir yap›da olmas› çok önemlidir.

S›k s›k Internet üzerinde gezen ve pek çok websitesini ziyaret eden bir kullan›c› iseniz, o zamanbir sitede en çok hangi unsurlar›n dikkati çekti¤i-ni de bilirsiniz. Çok renkli ya da çok dolu bir sitetabii ki ilgi çekicidir. Ancak bir web sitesinde çokdaha önemli unsurlar da vard›r. Öncelikle düzenlive ziyaretçiyi yormayan bir arabirim tasarlama-n›z gereklidir. E¤er sitenizde neyin nerede oldu¤uve hangi sayfaya nas›l gidilece¤i aç›kça gösteril-memiflse, ço¤u kullan›c› aramaktan b›k›p bir dahakap›n›z› çalmayabilir.

Bunun d›fl›nda hem ziyaretçiler, hem de sunucu-nuz için önemli olan bir baflka unsur da, web site-nizi oluflturan sayfa ve verilerin do¤ru biçimdehaz›rlanm›fl, do¤ru klasörler içinde depolanm›fl ol-mas›d›r. E¤er bunu yapmazsan›z, sayfalar›n›zyüklenirken pek çok hatan›n oluflmas› mümkün-dür. S›k s›k hatalarla karfl›lafl›lan ve yüklenmekbilmeyen sayfalar ziyaretçileri kaç›rman›n en ko-lay yoludur. Ayr›ca çok da¤›n›k bir sayfa yap›s›sunucu hizmeti sa¤layan bilgisayarlar›n ifllemcigücünü de gereksiz yere tüketecektir. Unutmay›nki bu tür sunucular sizinki gibi binlerce siteyi ayn›anda kullan›c›lara sunmaya çal›flmaktad›r.

NAVIGATION BARBir web sitesinin pek çok sayfadan meydana gel-

di¤ini biliyorsunuz. Bu sayfalarhyperlink tabir edilen ba¤lant›larlabirbirlerine ba¤lan›rlar. Bir ziya-retçi bu ba¤lant›lar sayesinde siteyioluflturan sayfalar aras›nda geçiflyapabilir. Ancak bu ba¤lant›lar uy-gun bir biçimde yerlefltirilmezsekullan›c›n›n onlar› bulmas› zorla-flacakt›r. Bu durumda en iyisi anasayfaya bir "Navigation Bar" koy-makt›r. "Navigation Bar" tüm ba¤-lant›lar›n düzenli bir biçimde yerald›¤› menüye verilen isimdir.

Frontpage ile bu türden bir menüoluflturabilmek için öncelikle "For-mat" seçene¤i alt›ndaki "Shared" fl›kk›ndan sayfay›uygun biçimde bölmeniz gerekir. Bu sayede sayfa-lar de¤iflirken ana menü k›sm›n›n sabit kalmas›n›sa¤layacaks›n›z. Bundan sonra "Insert" menüsü al-t›ndan "Navigation Bar" fl›kk›na t›klay›n. Aç›lacakolan menüden görünümü ve ba¤lant›lar› ayarlaya-bilirsiniz.

"Navigation Bar Properties" menüsüalt›ndaki "Orientation and Appearance" k›sm›nda bulunan "Buttons" seçene¤i sizedaha renkli dü¤meler kullanma imkan› su-nacakt›r. >>>

* < >‹PUCU

278 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET FRONTPAGE ‹LE ÇALIfiMAK (7)

<<<

KLASÖRLER‹ DÜZENLEMEKDaha önceden de anlatt›¤›m›z gibi,

bir web sayfas›n› oluflturan unsurlarveri dosyalar› olarak klasörlerin al-t›nda depolan›r, ihtiyaç duyuldukçaburadan eriflilerek kullan›l›rlar. Websayfas›n›n kendisini oluflturan belge-ler HTML, sayfalar›n içindeki re-simler ise GIF ya da JPG format›n-dad›rlar. Bir HTML sayfas› herhan-gi bir browser yaz›l›m› taraf›ndanokunmaya baflland›¤›nda, sayfan›niçinde yeralmas› gereken resim dos-yalar›na da ayr›ca eriflilir.

Frontpage web sayfalar›n› olufltu-rurken HTML ve resim dosyalar›n› bir arada kay-deder. Ancak çal›flma kolayl›¤› sa¤lamas› aç›s›n-dan bu dosyalar› ayr› klasörlerde depolamak çokdaha iyi bir yaklafl›md›r. Fakat bunu do¤rudanklasörler üzerinde yapamazs›n›z, çünkü o zamanklasör dizilimi Frontpage bilgisi haricinde bozula-cak, sorunlar ortaya ç›kacakt›r. O yüzden bu de¤i-fliklikleri Frontpage içinden yapman›z gerekmek-tedir.

Bunu yapabilmek için "Views" seçene¤i menüsün-den "Folders" fl›kk›na t›klay›n ve görüntü modunuklasörleri gösterecek flekilde de¤ifltirin. Bu du-rumdayken listenin üst k›sm›ndaki sütun bafll›kla-r›na t›klayarak klasör içindeki unsurlar›n türleregöre listelenmesini sa¤lay›n. Bundan sonra istedi-¤iniz dosyalar› seçip bir di¤er klasörün içine tafl›-yabilirsiniz.

S‹TE ÖZET‹Bir web sitesi haz›rlarken neyin çal›fl›p, neyin

çal›flmad›¤›n› kontrol etmek genel-likle pek kolay de¤ildir. Özellikle

HTML dilini kullanarak haz›rlad›¤›n›z büyük birsitede her unsurun do¤ru çal›fl›p çal›flmad›¤›n› an-lamak gerçekten çok zor olabilir. Neyse ki Front-page bu konuda kullan›c›y› oldukça genifl bir bi-çimde bilgilendirmek için haz›rlanm›flt›r.

Araç çubu¤undaki "Views" seçene¤i menüsünden"Reports" seçene¤ine t›klay›n. Ekrandaki görünümfarkl› bir moda geçecektir. Bu modda iken sitehakk›ndaki tüm genel istatistikleri görebilirsiniz.Bu istatistikler size hangi sayfalar›n di¤erlerindendaha yavafl yüklendi¤inden tutun da, hangi sayfa-lar›n o an geçerli bir ba¤lant›s› bulunmad›¤›nadek pek çok önemli bilgiyi otomatik olarak sunar-lar. Buradaki verilere göre sayfalardaki sorunlar›saptamak ve bir çözüm üretmek, her sayfay› tektek çal›flt›r›p yanl›fll›klar› bulmaya çal›flmaktandaha kolayd›r.

Frontpage yard›m›yla klasör yap›lar›üzerinde de¤ifliklikler gerçeklefltirirken ge-rekirse yeni kalsörler oluflturabilir, ya daeskileri silebilirsiniz. Ancak kullan›lmaktaolan veri dosyalar›n› do¤rudan silmeninsayfalar› çal›flamaz hale getirece¤ini unut-may›n. >>>

* < >‹PUCU

>>>

INTERNETINTERNET’TE fiAHIS ARAMAK

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 279

>>>

INTERNET’TE fiAHISARAMAKInternet demek, insan demektir.

Günümüzde Internet denince akla pek çok kav-ram gelebilmektedir. Kimileri taraf›ndan "bilgiotoyolu", kimileri taraf›ndan da "küresel haberlefl-me a¤›" olarak tan›mlanan Internet, neredeyse do-¤aüstü bir kimli¤e büründürülmüfltür. Baz›lar› In-ternet’i "sanal alem" ad›yla adeta yaflad›¤›m›zdünyadan soyutlam›fl, kafalarda efsanevi bir kav-ram›n do¤mas›na sebep olmufllard›r.

Ancak kim ne derse desin, tüm o kablolara, bil-gisayarlara ve içinden ç›k›lmaz gibi görünen yaz›-l›m da¤lar›na ra¤men, Internet asl›nda tek bir un-sur sayesinde ayakta durmaktad›r, o da insand›r.T›pk› di¤er herfley gibi bu kavram›n içinden de in-san› ç›kar›rsan›z, geriye kendi bafl›na pek bir ifleyaramayan bir kabuk kalacakt›r. Çünkü Internetdemek asl›ndainsan demektir. Bu dijital haberlefl-

me a¤› üzerindeki tüm aktiviteler in-sanlar taraf›ndan gerçeklefltirilirve yine insanlar›n yararlanma-s› içindir. Sunuculardakibilgi y›¤›nlar›ndan tutun daher saniye milyonlarcas› akta-r›lan e-posta mesajlar›na ka-dar tüm verileri insanlar girer,insanlar ifller ve insanlar fayda-lan›r. Bu yüzden Internet ve in-san kavram›n› birbirinden ay›r-mak mümkün de¤ildir.

Ancak Internet üzerinde herhan-gi bir konudaki bilgiyi aramayakalkt›¤›n›zda ne denli büyük kolayl›klarla karfl›la-fl›yorsan›z, bir kullan›c›y› bulmaya kalkt›¤›n›zdada o denli çok zorlukla karfl›lafl›rs›n›z. Çevreniz-deki di¤er Internet kullan›c›lar›yla olan konuflma-lar›n›zda onlara herhangi bir konuda hangi aramamotorunu tercih ettiklerini sorun, iyi ya da kötüherkes kendince bir cevap verecektir. Çünkü he-men herkesin tecrübeleri do¤rultusunda bir bilgiyibulmak için u¤ramay› al›flkanl›k edindikleri ara-ma siteleri mevcuttur. Ancak ifl bir kifliyi Internetüzerinde bulmaya gelince durum de¤iflecektir.Özellikle o kiflinin sadece ad›n› biliyorsan›z veonunla daha önce herhangi bir biçimde elektronikortamda haberleflmediyseniz, durum ilk bak›fltaumutsuz gibi bile görünebilir.

Internet üzerinde baflka bir kullan›c›y› bulmak genellikle en zor ifllerden biridir.Özellikle arad›¤›n›z kifli Internet ortam›ylayeni tan›flm›flsa ve pek s›k u¤rayan bir kul-lan›c› de¤ilse, onu bulmak neredeyse im-kans›z olabilir. >>>

I < >INFO

280 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

INTERNET INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK

<<<

Peki Internet’in bu kadar övüldü¤ü, sa¤lad›¤›haberleflme imkanlar›n›n bu denli göklere ç›ka-r›ld¤› bir zamanda, arad›¤›n›z herhangi bir kulla-n›c›ya kolayca eriflememenizin anlam› nedir? Bu-nu anlayabilmek için öncelikle telefon denen ha-berleflme ayg›t›na bir bakmam›z gerekiyor. Tele-fon son yüzy›lda giderek yay›lm›fl, günlük yaflam›nvaz geçilmez bir parças› haline gelmifltir. Özellik-le son on y›lda gelifltirilen tafl›nabilir haberleflmeayg›tlar›n›n da yard›m›yla, bugün neredeyse dün-yan›n herhangi bir noktas›ndan di¤er bir noktas›-na eriflebilmek mümkündür.

Bir telefon kullan›c›s›n›n bir baflka kullan›c›y›bulmak için tüm bilmesi gereken onun ad›d›r. Te-lefon flirketleri abonelerini kaydederken ve onlarahat tahsis ederken pek çok özel bilgiyi edinmekzorundad›rlar. Hem iflleyifl koflullar›, hem de yasa-lar bunu mecbur k›lar. Buna paralel olarak tele-fon flebekelerini iflleten flirketlerister bas›l› telefon rehberleri, isterbilinmeyen numara servisleri flek-linde, aran›lan kullan›c›lar› kolay-ca bulmaya imkan sa¤layan veritabanlar› haz›rlayabilirler. ‹flte busayede dünyan›n herhangi bir ye-rindeki bir kullan›c›y› bulabilmekimkans›z olmaktan ç›kar. Buradarol oynayan en önemli unsur de-

vaml›l›kt›r. Yani bir telefon kullan›c›s› ço¤u za-man ayn› numaray› y›llar boyu hiç de¤ifltirmedenkullan›r. Bu da kullan›c› bilgilerini kapsayan veritabanlar›n›n bir defa haz›rland›ktan sonra çok azbir de¤ifliklikle y›llar boyu güncel kalabilmelerineolanak sa¤lar.

Ne var ki benzer bir veri taban›n› Internet kul-lan›c›lar› için oluflturmak bugün için sadece birhayalden ibarettir. Bunun en önemli sebebi Inter-net kullan›c›lar›n›n hepsinin bir e-posta adresi ol-mamas›d›r. Ayr›ca e-posta adresleri telefon numa-ralar› gibi belirli bir düzene sahip olmad›klar›n-dan, bunlar› belirli bir s›raya koyman›n imkan› dayoktur. Bunun yan› s›ra ço¤u kullan›c›n›n e-postaadresi edinirken verdi¤i bilgiler ya eksik, ya datamam›yle faydas›zd›r. Bu sebeplerden dolay› e-posta adreslerini telefon numaralar› gibi de¤er-lendirmek imkans›zd›r.

Çok çaresiz kald›¤›n›z zamanlardaGoogle web sitesinin oldukça geliflmifl ara-ma motorlar›ndan faydalanmay› deneyebi-lirsiniz. www.google.com adresinde buunanbu site pek çok konuda arama yapabilengeliflmifl bir meta aray›c›d›r. >>>

* < >‹PUCU

INTERNETINTERNET’TE fiAHIS ARAMAK

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET 281

>>>

Internet üzerindeki her kullan›c› hakk›nda bilgiiçeren bir veri taban› haz›rlamakla ilgili n büyükzorluklardan biri de, "kullan›c›" tabir edilen kiflile-ri hangi kriterlere göre s›n›fland›raca¤›n›z›n pekbelirli olmamas›d›r. Bir telefon kullan›c›s›n›n ak-sine, bir Internet kullan›c›s›n›n ço¤u zaman belir-gin bir profili yoktur. Baz›lar› bütün gününü In-ternet üzerinde geçirirken, kimileri arada bir ihti-yaçlar› olan bir dosyay› bulmak için Internet ba¤-lant›s› yapabilir.Bunun yan› s›ra her Internet kullan›c›s›n›n bir e-

posta adresi olmak zorunda de¤ildir. Her ne ka-dar servis sa¤lay›c›lar hemen her zaman ücretsizbir posta kutusu hizmeti de sa¤l›yor olsalar da,kullan›c›lar›n büyük k›sm› bu adresleri kullan-mazlar. Ço¤u kullan›c› ise Yahoo ve benzeri e-pos-ta servislerinden faydalanmay› tercih ederler.Çünkü bunlardan bir adres edinmek oldukça ko-layd›r, ayr›ca bilgi formundaki ço¤u bölümü boflb›rakarak bir noktaya kadar kiflisel gizlilik sa¤la-nabilmektedir. Bu adreslerden faydalanan kullan›-c›lar›n ço¤u s›k s›k adres de¤ifltirir ve eski adres-lerine bir daha bakmazlar. Bu da e-posta adresle-rini temel alacak bir veri taban› haz›rlama fikrinien bafl›ndan yarars›z k›lmaktad›r.

Internet üzerinde arad›¤›n›z kifliyi bulman›z›zorlaflt›ran sorun tüm kullan›c›lar› içeren bir veritaban›n›n haz›rlanamamas›d›r. Her ne kadar buyönde çal›flmalar olmuflsa da, bunlar içerik olarakçok k›s›tl› kalm›fllard›r. Mesela Internet’in ilk ge-liflme y›llar›nda, Internet altyap›s›n›n çal›flmas›n-dan sorumlu olan insanlar›n say›s› artmaya baflla-d›kça, bu türden bir e-posta adresi veri taban›

oluflturma çal›flmalar› da yap›lm›flt›r. Whois ad›y-la an›lan bu servisin amac› sorumlular›n birbirle-rini rahatça bulabilmesine imkan sa¤lamakt›r. Nevar ki korkunç bir h›zla artan kullan›c› ve sorum-

lu say›s› karfl›s›nda Whois ser-visinin sundu¤u veri taban›çok yöresel ve k›s›tl› kalm›flt›r.Bu sadece bu servisin de¤il,ayn› mant›kla oluflturulmayaçal›fl›lan tüm servislerin ortaksorunudur. Genellikle veri ta-banlar› çok yöresel ve bir-birleriyle iliflkisiz olmak-ta, bu da kay›tlar›n gü-venilirli¤ine büyükdarbe vurmakta-d›r.

Kiflileri aramak için kullanabilece¤iniz baz› popüler servislerin adresleri:

> http://people.yahoo.com: Yahoo kullan›c›lar› aras›nda arama yapar.> www.switchboard.com: ABD içindeki kullan›c› veri tabanlar›nda arama yapar.> www.search.com: Genel maksatl› kifli arama motorudur.> www.whowhere.lycos.com: Bu alandaki en eski sitelerden biridir.> www.celebrity-search.com: Ünlü kiflilere yönelik arama motorudur.

282 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● INTERNET

<<<INTERNET INTERNET’TE fiAHIS ARAMAK

Bir veri taban› oluflturmaktaki en büyük zorluk-lardan biri de bu konuda kendini ispatlam›fl, gü-venilir bir yaz›l›m standard›n›n olmamas›d›r. In-ternet üzerinde çok farkl› u¤rafllar sergileyen yüz-milyonlarca kullan›c›n›n herbiri hakk›nda detayl›veriler toplamak, ayr›ca bunlar› çok k›sa aral›k-larla güncellemek gerçekten de çok zor bir ifltir.Bunun alt›ndan tek bir flirketin kalkabilmesineimkan yoktur, çünkü gereken veri iflleme ve sakla-ma kapasitesi muazzam boyutlardad›r. Bu yüzdenbu iflte herkesin birlikte çal›flmas›na imkan sa¤la-yacak bir protokole ihtiyaç vard›r. Bir dönem or-taya X-500 adl› bir standard ç›km›flsa da, bunukullanan servisler çok büyük veri iflleme kapasite-si gerektirdi¤ini görerek k›sa zamanda vazgeçmifl-lerdir. Halen tüm veri toplama ve iflleme ihtiyaç-lar›na cevap verebilecek bir protokol mevcut de-¤ildir.

Tabii ki Internet üzerinde arad›¤›n›z birini sade-ce e-posta adresini takip ederek bulmak tamamenimkans›z de¤ildir. Bu konuda hizmet veren pekçok site mevcuttur. Ancak bu siteler sadece de-vaml› olarak kullan›lan, yani aktif durumda bulu-nan e-posta adresleri ve bunlar›n kullan›c›lar›hakk›nda veri toplayabilmektedirler. S›k s›k adresya da kullan›c› bilgisi de¤ifltiren kiflilerin izini buyoldan sürmek bu siteler için pek mümkün de¤il-dir.

Ancak ço¤u zaman en az›ndan Internet’i ciddiolarak kullanan di¤er kullan›c›lar› bulabilece¤inizsiteler de vard›r. Bunlar genellikle mesaj tahtas›gibi çal›fl›rlar ve bu sitelere u¤rayan kullan›c›larkendilerini bulmak iste-yenler için isim ve e-posta adreslerini b›-rak›rlar. Bu sitelerinbir özelli¤i de por-tallar arac›l›¤› ileuluslar aras› aramamotorlar›na ba¤la-narak depolad›klar›verileri bunlar›n hiz-metine sunabilmele-ridir. Mesela merke-zi Almanya’da bulu-nan MESA metaser-vis bu türden tüm si-telere istek göndere-rek arama yapt›ra-bilmektedir. ME-SA’y› ziyaret etmek

için mesa.rrzn.uni-hannover.de adresine gitmenizyeterlidir.

Bugün için arad›¤›n›z kifliyi Internet üzerindean›nda bulman›za imkan sa¤layacak bir teknolojimaalesef mevcut de¤ildir. Ancak gelecekte dahada fazla insan›n Internet kullan›m›na geçmesiylebirlikte bu bu duruma bir çare bulmak için dahaderin çal›flmalar›n yap›lmas› kaç›n›lmaz olacakt›r.

>>>

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE 117

>>>YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALAR

YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALARDijital kameralar inan›lmaz h›zla geliflen teknolojiye

en iyi örneklerden biridir.

Bundan bir, bir buçuk y›l öncesine kadar dijitalkameralar elektronik pazar›n›n yeni "pahal› oyun-caklar›" konumundayd›lar. Klasik türden video ka-meralar›n en iyilerinden bile daha pahal› olan buayg›tlar ço¤u tüketici taraf›ndan afl›r› pahal› bu-lunuyorlard›. Fiyatlar› birkaç bin USD seviyesindegezinen bu ayg›tlar› almak ve kullanmak ancakparas› bol, her ç›kan yenili¤e ilk at›lan s›n›rl› sa-y›daki tüketicinin harc› olarak görülüyordu.

Ancak aradan geçen k›sa zamanda pekçok fley de¤iflti ve yeni nesil dijitalkameralar her aç›dan öncekilerlek›yaslanamayacak kadar iyi tasa-r›mlar olarak pazardaki yerlerini al-maya bafllad›lar.Herfleydenönce bu yeni nesil ka-meralar›n fiyatlar› çokciddi biçimde düflmüfl,çok daha geliflmifl olanyeni modeller öncekilerinneredeyse yar›s› fiyat›na tü-keticiye sunulmaya bafllam›flt›. Gerçekten de bu-gün iyi bir marka taraf›ndan üretilen oldukça ka-liteli bir dijital kameray›, çok yüksek kaliteli kla-sik tür video kameralarla ayn› fiyata alabilmekmümkündür. Tabii çok ucuz ve nispe-

ten basit modeller de bulunmaktad›r, bunlar›naras›ndan seçim yapmak tüketiciye kalm›flt›r.

Yeni nesil dijital kameralardaki en önemli gelifl-melerden biri kay›t süresinin eskiye oranla çokdaha uzat›lm›fl olmas›d›r. Eski modellerde yakla-fl›k 80 dakikal›k kay›t imkan› sa¤layan Digital Vi-deo kasetlerinin üzerine bu sürenin en fazla ikikat› kadar süreyle kay›t yap›labiliyordu. Bugünise bu süreler 3 hatta 4 kat›na kadar yükseltilmifl-tir. Burada iflin püf noktas› kay›t kalitesinden bir

miktar feragat ederek ayn› uzunlukta ban-t›n üzerine daha fazla veri depo-

lamakt›r. Tabii kay›t kalite-sinin düflmesi baz› durum-larda tercih edilmeyebilir,ancak en düflük kalitedebile görüntü yine de çokfazla bir kay›p olmadanal›nabilmektedir.

MULTIMEDIA VE E⁄LENCE YEN‹ D‹J‹TAL KAMERALAR

<<<

118 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● MULT‹MEDYA VE E⁄LENCE

Tabii kaset üzerine yap›labilen azami kay›t süre-sinin art›r›lmas› tek bafl›na bir fley ifadeetmez. Özellikle 4 saat kay›t yapabili-yorsan›z, ancak kameran›z›n batar-yas› 2 saat içinde tükeni-yorsa bu durum çok cans›k›c› olabilir. Nitekimeski nesil kameralar ara-s›nda bataryas› 2 saattenfazla dayanabilen pek az mo-del vard›. Ço¤u zaman kullan›c›lar yan-lar›na fazladan birkaç batarya almakzorunda kal›yorlard›. Yeni kameralardaise batarya dayanma süresi rahatl›kla 3-4saat yetecek seviyeye ç›kar›lm›flt›r ki bu da iki ka-t› bir art›fl demektir. Hatta bunu da yetersiz bulankullan›c›lar›n piyasadan kameralar› içinözel olarak gelifltirilmifl bataryala-r› edinebilmesi mümkündür. Butür bataryalar 10 saati aflabilensürelerle dayanabilmektedirler,ancak maliyetleri biraz yüksekoldu¤undan henüz standard dona-n›m olarak kullan›lmamaktad›rlar.

Yeni nesil dijital kameralardaçok s›k rastlanan bir baflka yenilikise oldukça büyük çapl› özel LCDekranlar›n bu ayg›tlarda kul-lan›lmaya bafllanm›fl olmas›-d›r. Bu ekranlar hem film çe-kerken, hem de çekilen filmlerian›nda izlerken kullan›c›ya bü-yük kolayl›k sa¤larlar.

Bu ayg›tlara kazand›r›lan bir baflkayetenek ise hem video kamera, hem de dijital fo-to¤raf makinesi olarak kullan›labilmeleridir. Ön-

ceden de bu özelli¤e sahip baz› modeller üretil-miflse de, bunlar› PC’ye ba¤lamak ve çekilen

resimleri h›zl› bir biçimde aktar-mak ço¤u zaman oldukça kar-mafl›k bir çabay› gerektiri-yordu. Yeni kameralar isedo¤rudan resimlerin üzerine

kaydedildi¤i ve özel bir PCadaptörü kullanan mini haf›zamodüllerine sahip olacak bi-çimde tasarlanmaktad›rlar.

Hatta baz› modellerde s›n›rl› biralanda da olsa PC’lerle kablosuz

iletiflimi sa¤layan Bluetooth ve ben-zeri teknolojilerin kullan›lmas› gündemdedir.

Son olarak bahsetmek istedi¤imizbir di¤er geliflme ise dijitalkameralar›n art›k oldukçageliflmifl veri iflleme kapasi-

telerine sahip biçimde ta-sarlan›yor olduklar›d›r. Özel-

likle üst seviye modeller kendiiçlerinde adeta birer filmstüdyosu kadar yetenekli-dirler. Çekilen görüntüleri

rötufllamak, montajlamak,üzerlerin çeflitli özel efektler

ifllemek gibi fonksiyonlar bukameralar›n standard özel-likleri haline gelmifltir. Tabiieskiye oranla görüntü kalite-

sindeki art›fltan da bahsetme-den geçilemez. Daha yüksek çözünür-

lüklü ve netlikte dijital görüntüler alabilenbu yeni cihazlar rahatl›kla kendi filmlerinizi çeke-bilece¤iniz denli baflar›l› ürünlerdir.

Özellikle güçlü bir PC sahibi olan vefilmcilikle ilgilenen kullan›c›lar aç›s›ndan,dijital kamera pazar›ndaki geliflmeler ol-dukça umut vericidir. Yeni kameralar hemfiyat, hem de performans aç›s›ndan eskile-rinden çok daha üstün tasar›mlard›r.

>>>

I < >INFO

>>>

PÜF NOKTASI

HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI 47

>>>ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (20)

ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (20)BA⁄LANTI SÜRAT‹N‹ GÖZLEMEK

Internet üzerinde gezinirken ba¤lant›n›-z›n genel seyrini takip etmek isteyebilir-siniz. Özellikle modemle ba¤lanan kulla-n›c›lar için ba¤lant›n›n çok yavafl oldu¤udurumlarda bilgisayar› yeniden bafllat›ptekrar ba¤lanmak, ya da ayn› servis sa¤-lay›c›n›n baflka bir eriflim numaras›ndanba¤lanmak olumlu sonuçlar verebilmek-tedir. Ancak ba¤lant› h›z›n› na›l gözlem-leyebilir, buna nas›l karar verebilirsiniz?

Bu asl›nda çok kolayd›r,Windows içinde yer alan"Sistem Monitörü" adl› uy-gulama size bu konuda yard›mc› olabilir.Bu uygulamadan daha önce de bahsetmifloldu¤umuzu hat›rlayacaks›n›z. Öncelikle"Bafllat" tuflu menüsünden "Program-lar/Donat›lar/Sistem Araçlar›/SistemMonitörü" yolunu izleyerek uygulamay›çal›flt›r›n. Bundan sonra uygulama pen-ceresindeki "Düzen" seçene¤i menüsünden"Ö¤e Kald›r" komutunu kullanarak tümunsurlar› temizleyin.

Bundan sonra ayn› seçenek alt›ndaki"Ö¤e Ekle" komutuyla ilgili diyalog pen-ceresini aç›n. Burada sol pencereden "Di-al-Up Adapter", sa¤ pencereden ise bunaba¤l› olan "Bayt Aktar›m/Saniye" ve"Bayt Al›nan/Saniye" seçeneklerine s›ra-s›yla t›klay›n, ifllemi onaylay›n. Art›kSistem Monitörü size çeflitli grafikler

surlardan biri sabit disk üzerindeki veri-lerin düzgün ve hatas›z depolanm›fl ol-mas›d›r. Bunu garantilemek için periyo-dik olarak ScanDisk ve Disk Birlefltiricisiuygulamalar›n› çal›flt›rmakta fayda var-d›r. Ancak her seferinde bunlar› çal›flt›r-mak için bir sürü menüden geçmek yeri-ne, e¤er isterseniz tek bir t›klamayla buifllemlerin yap›lmas›n› sa¤layabilirsiniz.

yard›m›yla her an ald›¤›n›z ve gönderdi-¤iniz veri miktar›n› gösterecektir. Ancakbu uygulaman›n da sistem kaynaklar›n›bir miktar harcad›¤›n› unutmay›n, özel-likle yavafl bir bilgisayarda bunun kulla-n›lmas› ifllemlerinizi yavafllatabilir.

TAR‹H VE SAATAsl›nda ço¤u kullan›c›n›n bu küçük

özelli¤i bildi¤ine eminiz, ancak gözdenkaç›rm›fl olman›z ihtimaline karfl› tekrar

vurgulamakta fayda var.Windows masaüstüne çal›fl›r-ken günün tarihini ö¤renmek

için tüm yapman›z gereken, imleci ekra-n›n alt sa¤ kenar›ndakisaat göstergesinin üzerinegetirip bir saniye kadartutmakt›r. Günün tarihiotomatik olarak görüntü-lenecektir.

TEK TUfiLA BAKIMWindows iflletim sistemi

kullan›c›lar› bilgisayarla-r›ndan her zaman için iyibir performans almak isti-yorlarsa, ona gereken öze-ni göstermeyi de bir al›fl-kanl›k haline getirmelidir-ler. Windows performans›-n› etkileyen en önemli un-

48 HERKES ‹Ç‹N B‹LG‹SAYAR ● PÜF NOKTASI

PÜF NOKTASI ÇEfi‹TL‹ WINDOWS 98 ‹PUÇLARI (19)

<<<

Bunun için öncelikle C: sabit diskinintemel klasör seviyesinde Notepad ile birmetin belgesi aç›n. Bu belgenin içineafla¤›daki komut sat›rlar›n› aynen girin:

START /W C:\WIN-DOWS\SCANDSKW.EXE /A /NSTART /W C:\WINDOWS\DEF-RAG.EXE /ALL /F /NOPROMPT

Ard›ndan bu belgeyi "Bak›m.bat" ad›ylakaydedin ve Notepad uygulamas›n› kapa-t›n. Bundan sonra bu belgeyi bulundu¤ukonumdan Windows masaüstüne do¤ru

sa¤ tuflla sürükleyip b›rak›n, aç›lan me-nüden k›sayol seçene¤ini seçin. Böylecemasaüstüne oluflturdu¤unuz k›sayolunüzerine tekrar sa¤ tuflla t›klay›n, aç›lanmenüden "özellikler" fl›kk›n› seçin. Aç›la-cak olan diyalog penceresinden "Prog-ram" k›sm›na girip, buradaki "Ç›k›fltaKapat" seçene¤ini seçili hale getirin.Bundan sonra sabit disk üzerine bu iki

leri" fl›kk›na t›klay›n. Aç›lan pencerede"Geliflmifl" bölümüne girin ve buradakilistenin en altlar›nda bulunan "Yüklemebitti¤inde uyar" fl›kk›n› devre d›fl› b›rak›n.Ard›ndan "Uygula" ve "Tamam" tufllar›nat›klay›p ifllemi onaylay›n. Art›k uyar› me-saj› görüntülenmeyecektir.

OF‹S YAMASIBu ipucumuz daha çok MS Ofis pakedi

kullan›c›lar›n› ilgilendiriyor. MS Ofisprogram pakedinde bulunan bir yaz›l›mhatas› yüzünden bilgisayar›n›zdaki tümverileri kaybetme ihtimaliniz oldu¤unubiliyor muydunuz? Bu hata do¤rudanprogramlar›n çal›flmas›n› etkilemiyor, ek-rana bir mesaj ç›karm›yor. Bu hatan›ntüm yapt›¤› MS Ofis pakedinin çal›flt›r›l-mas› esnas›nda Windows güvenlik siste-minde bir aç›k ortaya ç›kmas›n› sa¤la-mak. Bu aç›k sayesinde bilgisayar›n›zayükledi¤iniz XLS ya da PPS türü dosya-lar›n içinde olmas› muhtemel makro vi-rüsleri kendilerini hiçbir uyar›da bulun-madan çal›flt›rma imkan›na kavufluyor-lar. Pek çok türü olan makro virüsleri ol-dukça zararl› ve kaç›n›lmas› gereken birtehlike. Bunu önlemek için tüm yapma-n›z gereken Microsoft firmas› taraf›ndanOfis program paketleri için haz›rlanm›flolan yamalar› bilgisayar›n›za indirip kur-makt›r.

uygulamay› çal›flt›rmak için tüm yapma-n›z gereken masaüstünde duran k›sayolsimgesine çift t›klamak olacakt›r. ‹fllem-ler otomatik olarak yap›lacakt›r.

YÜKLEME UYARISIInternet Explorer ile çal›fl›rken bazen

bir web sitesinden bilgisayar›n›za dosyayüklemesi yapmak isteyebilirsiniz. Yükle-me süresinin birkaç dakikay› aflt›¤› du-rumlarda ço¤u kullan›c› baflka bir iflle il-gilenmek isteyebilir. Ancak siz baflka birprogram› çal›flt›r›rken arka planda de-vam eden yükleme tamamland›¤›nda, In-

ternet Explorer bir uyar› penceresi aça-rak sizi uyaracakt›r. Bu durum çal›flt›r-makta oldu¤unuz uygulaman›n masaüs-tüne geri düflmesine ya da benzer hatala-ra sebep olabilece¤inden, bu uyar› seçe-ne¤ini devre d›fl› b›rakmak isteyebilirsi-niz. Bunu yapabilmek için Internet Exp-lorer araç çubu¤unda bulunan "Araçlar"seçene¤i menüsünden "Internet Seçenek- >>>