İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİBÖLÜM 4

SAĞLIK GÖZETİMİ ve MESLEK HASTALIKLARI

Öğr.Gör.Dr. Ömer ERKAN

MESLEK HASTALIĞI TANIMI

Sigortalının, çalıştırıldığı işin niteliğine göretekrarlanan bir sebeple veya işin yürütümşartları yüzünden uğradığı, geçici veyasürekli hastalık, sakatlık ve ruhi arıza hallerimeslek hastalığıdır.

2

Meslek Hastalıklarının Sınıflandırılması

3

Hastalığın geliştiği doku, organ yada sisteme göre

• Deri

• Akciğer

• Kan

• Dolaşım Sistemi

• Ruh ve Sinir

• Enfeksiyon Rahatsızlıkları

Etkene Göre

• Kimyasal Etkenler

• Tozlar

• Fiziksel Etkenler

• Biyolojik Etkenler

• Ergonomik Etkenler

Fiziksel Meslek Hastalıkları

Sık örnekleri olarak

gürültüye bağlı işitme kaybı,

sıcak ve soğuk ortamda çalışanlarda görülen meslekhastalıkları,

iyonizan ve non-iyonizan radyasyonun etkilerine bağlıhastalıklar,

yüksek ve düşük basıncın neden olduğu sağlıksorunları,

titreşim etkisi ve tekrarlayan (repetitive)

işlemler nedeniyle meydana gelen hastalıklar vs.sayılabilir.

4

Kimyasal Meslek Hastalıkları

Sık olarak karşılaşılan örnekleri arasında

kurşun, civa gibi ağır metallerle meydana gelenzehirlenmeler,

karbonmonoksit, hidrojen siyanür, kükürt dioksitgibi zehirli ve irritan gazların yol açtığı hastalıklar,

benzen, toluen, hekzan, trikloretilen vb.solventlerin neden olduğu sağlık sorunları,

asit ve alkali maddeler,

pestisidler,

kanserojen maddelerin

neden olduğu hastalıklar vs. sayılabilir.

5

Tozlarla Meydana Gelen Meslek Hastalıkları

Toz maruziyeti en çok madenciliktesorundur.

Bununla birlikte toprak ve seramikmalzeme imali, demir döküm işleri gibipek çok alanda toz maruziyeti sözkonusu olabilir.

Bu işlerde çalışanlar inorganik tozlarlakarşılaşırlar. Öte yandan dokumacılık,tarım ve hayvancılık gibi bazımesleklerde çalışanlar da bu işlerisırasında bazı organik tozlarlakarşılaşırlar.

6

Biyolojik Meslek Rahatsızlıkları

Bu grupta başlıca sağlık personeli iletarım ve hayvancılık işlerindeçalışanlarda görülen ve mikroorganizmaların neden olduğu hastalıklarbulunur.

Bu grupta yer alan hastalıkların bazılarıhem insanlarda hem de hayvanlardagörülebilir. Tüberküloz, şarbon,brusellozis, parazit hastalıkları biyolojiknedenli meslek hastalıklarının en çokbilinen örnekleridir.

7

Ergonomik Meslek Rahatsızlıkları

Çalışma sırasında sağlığa uygun olmayanduruş ve çalışma şekilleri, ağırlıkkaldırma ve taşıma, hızlı çalışmatemposu gibi faktörler de bazı sağlıksorunlarının nedeni olabilir.

8

Akciğer Hastalıkları

Asbestoz (Asbestosis):

Bu hastalık, akciğerlerde gittikçeilerleyen nefes darlığına yol açar.

Bu hastalık; asbestos'dan etkilendiktenhemen sonra ilerlemeye başlar.

Özel bir tedavisi yoktur. Hastalık 10-20yıllık bir periyot sonunda ortaya çıkar.Asbestin yol açtığı bu hastalığa en çokizolasyon ve tersane işçileriyakalanmaktadır.

9

Akciğer Hastalıkları

Bisinoz (Byssinosis):

Bu hastalık göğüste sıkışma, öksürük vesolunum yollarında tıkanıklığa sebepolur.

Bu etkiler akut (şiddetli) veya kronik(müzmin) şekilde görülebilir.

Bu hastalığa pamuk, keten ve kendir(kenevir) tozları sebep olur ve hastalıkbu maddelerden en çok etkilenen tekstilişçilerinde daha sık görülür.

10

Akciğer Hastalıkları

Silikoz (Silicosis):

İlerleyen bir hastalıktır ve solunumuengeller.

Bu hastalığa silica kristalleri sebep olurve bu maddeden en çok madenciler,döküm işçileri, yol açma gibi patlatarakaşındırma işinde çalışan işçiler, taş, kil vecam işleyenler etkilenir.

11

Akciğer Hastalıkları

Akciğer Kanseri (Long Cancer):

Birçok belirtisi ve türü vardır. Kromatlar,arsenik, asbest, kloroeterler, radyasyon,nikel ve polinükleer aromatikhidrokarbon bileşikleri gibi maddeler buhastalığa yol açar.

Bu maddelerin etkileri sigara içenkişilerde akciğer kanseri riskini arttırır.Birçok sanayi kolundaki çalışanlar bumaddelerden etkilenmektedirler.

12

Akciğer Hastalıkları

Astım (Asthma):

Aşırı hassas akciğer reaksiyonları ileastım oluşur.

Bu hastalığa yol açan maddeler hububattozları, un, metaller, inorganik kimyasalmaddeler, izosiyonat, enzimler vemantarlardır. Bu maddelerden tarım,üretim ve montaj gibi geniş bir alandakiçalışanların etkilendiği görülür.

13

Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları

Bel ve sırt hastalıkları:

Sırt ve bel hastalıkları en sık görülen meslekhastalıklarıdır ve toplam yaralanmaların yaklaşık %20’sini (ABD'de son 20 yılda ödenen tazminatgerekçelerinin de %25’ini) oluşturmaktadır. Bunlaromurilik diskleri ve kaslarının zedelenmesi ve sırt ağrılarıgibi rahatsızlıklardır.

Ağrı, acı, tutulma, sertleşme ve hareket alanını kısıtlamagibi belirtilerle kendini gösterir. Başlıca sebebi malzemetaşımanın uygun olmayan bir şekilde yapılması ve tümvücudun titreşimidir.

Bu rahatsızlık tüm endüstri kollarında yaygın olmasınarağmen en çok üretim ve taşıma alanlarındaçalışanlarda görülür.

14

Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları

Birikimli Travma Hastalıkları (CumulativeTrauma Disorders-CTD):

Kas-iskelet sistemi hastalıklarının bu sınıfı,ortaya çıktığı anda yaralanmaya yol açmayanmikro travmaların çok sayıda tekrarı sonucuortaya çıkar.

Bu tekrarların etkileri vücutta birleşerek ciddizararlara yol açabilir.

Belirtileri ağrı, acı, kaslarda sertleşme, tutulma,karıncalanma, sızlama ve hareketinkısıtlanmasıdır. Tekrarlı hareketler, zorlayıcıhareketler, vücut duruşundaki bozukluklar vekısmi titreşim bu hastalıkların başlıca sebebidir.

15

Şiddetli Travma (Acute Trauma)

Travmatik Ölümler (Traumatic Deaths):

Travmatik ölümlerin asıl sebepleri trafikkazaları, düşmeler, endüstri araçlarınınkazaları, darbeler ve elektrikçarpmalarıdır.

Bunun gibi çok çeşitli faktörler ölümleresebep olmaktadır. Maden, tarım veinşaat endüstrileri bu tip iş kazalarısonucu ölümlerin en çok görüldüğüalanlardır.

16

Şiddetli Travma (Acute Trauma)

Kopmalar (Amputations):

En sık parmak kopması şeklinde görülür.Elektrikli el aletleri ve makinalar başlıcasebepleridir. Birçok iş kolunda bu tipyaralanmalar görülür.

Makina operatörleri bu kazalara en çokmaruz kalan çalışanlardır.

17

Şiddetli Travma (Acute Trauma)

Kırıklar (Fractures):

Kırıkların başlıca sebepleri düşme vedarbelerdir. Döşeme, zemin ve metalparçaları da bu yaralanmalara nedenolan faktörlerdir.

Yani bir yerden düşme veya bir şeyinçarpması, kırılmaların ana sebepleridir.Şoförler, vasıfsız işçiler ve inşaat işçilerikırılma ile sonuçlanan kazaların en çokgörüldüğü çalışanlardır.

18

Şiddetli Travma (Acute Trauma)

Göz Kaybı (Eye Loss):

Göz kayıplarının çoğu göze metal, tahtaveya cam parçası kaçması sonucumeydana gelirken, bir kısmına da gözekaçan kimyasal maddeler neden olur.

Ağaç işleri, metal işleri ve tarımalanlarında çalışanlar en çoketkilenenlerdir.

19

Şiddetli Travma (Acute Trauma)

Kesikler (Lacerations):

Kesiklerin çoğu da parmak kesilmesişeklinde ortaya çıkmakta, bunu kol,bacak, baş, boyun ve boğaz kesilmeleriizlemektedir.

Kesilmeler, genellikle bir şeyin çarpması,batması veya bir şeye çarpılması sonucuortaya çıkmaktadır.

En çok bıçak, keskin metal parçalar,testere, cam parçaları, çiviler vemakinalar sebep olmaktadır.

En çok yiyecek ve içecek üretenkuruluşlarda, et işleme ve inşaatsektöründe görülmektedir.

20

Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD)

Kardiyopulmonar Kapasiteyi EtkileyenMaddeler (c):

Berilyum, antimon, kurşun, kobalt gibimetaller silika ve asbest kalphastalıklarına yol açabilmektedir.

Toz, sis, ağır metaller, silika ve diğerdaha az rastlanan maddeler akciğerlerinnormalden daha fazla çalışmasına vekalp hastalıklarına sebep olabilmektedir.

21

Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD)

Kimyasal Maddeler (Chemicals):

Bazı kimyasal maddeler kalp kaslarını vekan damarlarının düz kaslarınıetkileyerek duyarlılaştırmakta, bazılarıda kanın oksijen taşıma kapasitesiniazaltmaktadır.

Bunlar nitrogliserin, karbonmonoksit,karbon disülfit ve halojenlihidrokarbonlar gibi maddelerdir.

22

Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD)

Gürültü (Noise):

Yapılan çalışmalar, gürültünün kanbasıncında geçici artışlara sebepolduğunu ve bunun da kardiyovaskülerhastalıklara sebep olabileceğinigöstermektedir.

Strese bağlı olarak ortaya çıkanpsikolojik faktörler de buna sebepolabilir.

23

Kalp Hastalıkları (Cordiovascular Disease, CVD)

Stres (psychosocial stress):

Kardiyovasküler sağlık ile ilgiliaraştırmalar, iş memnuniyeti ve stresi ilekardiyovasküler hastalıklar arasında birilişki olduğunu göstermektedir.

Yüksek talepli özel karakteristikleresahip bazı meslek çalışanlarında koronerkalp hastalıklarına yakalanma riski dahayüksektir.

Diğer araştırmalar da stresli işlerdeçalışan kişilerde kan basıncında artışolduğunu göstermiştir.

24

Üreme Sistemi Hastalıkları (Disorders of Reproduction)

İş çevresinden kaynaklanan sorunlaradoğurganlığın azalması, düşükler,ceninde bozukluklar, ölü ve sakatdoğumlar örnek verilebilir.

Bu sorunların çoğunun kaynağı tamolarak bilinmemekle beraber, çalışmayerinden kaynaklanan sorunlar riskiartırmaktadır.

Birkaç milyon çalışanın bu şartlardanetkilendiği tahmin edilmektedir.

25

Sinir Hastalıkları (Neurotoxic Disorders)

İşyerinden kaynaklanan nörolojik (sinir) hastalıklarından birisikurşun tozlarının neden olduğu kurşun zehirlenmesidir. Civa gibidiğer ağır metallerden etkilenen kişilerde de benzer şekildetitremeler ortaya çıkar. Karbon disülfitten etkilenen çalışanlardapencereden dışarıya atlama gibi garip davranışlar görülmüştür.

Nötrotoksit hastalıklar merkezi sinir sisteminin zarar görmesiyleortaya çıkmaktadır. Dikkatini toplayamama, muhakeme,düşünme, hatırlama ve yapma kararları, sinir bozuklukları, kişilikbozuklukları, anormal davranışlar, reaksiyon zamanında vealgılamada olumsuz etkiler oluşmaktadır. İlk belirtileri el veayaklarda sızlama, karıncalanma, hissizlik, ağrı veya baş dönmesiolarak görülmektedir. İleri safha belirtileri ise koordinasyonbozukluğu ve sakarlık gibi algılama problemleri, hafıza kaybı,şaşkınlık, ruhsal durumda dalgalanmalar ve akıl hastalıkları gibimerkezi sinir sistemi problemleridir. Algılama problemlerinin vebunların derecesinin belirlenmesi, nörotoksik etkilenmeleregöre daha kolaydır. Endüstride kullanılan ve nöroktoksik etkileresebep olan kimyasal maddeler ve ağır metallerin sayısı çokfazladır.

26

Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı (Noise-Induced Hearing Loss)

İşitme kaybı, gürültü seviyesinin şiddetli bir etki oluşturacağından geçici veya sürekli olabilir.

Çok yüksek şiddete bir kez dahi maruz kalmak kalıcı işitme kayıplarına sebep olabilir. Bununlaberaber kalıcı işitme kayıpları şiddetli gürültüye uzun süre maruz kalmak sonucunda iç kulaktakiduyu hücrelerinde oluşan kümülatif zedelenme sonucu ortaya çıkar.

80 dB altındaki gürültü seviyesi normal kabul edilir. Fakat 90 dB ve üzerindeki seviyede gürültüyeuzun süre maruz kalmak kalıcı işitme kayıplarına sebep olabilir.

Gürültüyü kontrol altına almak için sesi izole edici malzemeler ile gürültü kaynağı yalıtılabilir. Bumümkün değilse, işçiler gürültülü yerlerde rotasyonla çalıştırılır ve gürültüyü kesici kulaklıklarkullandırılır

27

Dermatolojik Hastalıklar (Dermatologic Disorders)

Cilt hastalıklarına yakalanma oranınınen yüksek olduğu alanlar, üretim veinşaat endüstrilerinden sonra tarım,ormancılık ve balıkçılıktadır.

Bu hastalıklardan korunmanın temeli,cildi tahriş edici etkilerdenkorumaktır.

Bu ise uygun elbise, eldiven, ciltlosyonları ve koruyucu kremlerkullanımı ile sağlanabilir

28

Psikolojik Hastalıklar (Psychological Disorders)

Çalışma şartlarından kaynaklananpsikolojik rahatsızlıklardan bazıları uykubozukluğu, ruhsal motivasyonda düşüşve çalışma isteğinde azalmadır.

Stresin kişi üzerindeki etkileri stresesebep olan faktörler ve kişinin fiziksel vepsikolojik özellikleri ile de ilgilidir.

Çalışma şartlarının büyük bölümününstres, psikolojik ve fiziksel rahatsızlıklarlailişkisi olduğu bilinmektedir. Bunlar işçizelgesi, iş yüklemesi, işin kontrolü, işiniçeriği, görevi ve sosyal ilişkileri deiçermektedir.

29

30

31

32

33

34

MESLEK HASTALIKLARINDA ALINACAK TEDBİRLER

35

TIBBİ TEDBİRLER

İşe Giriş Tıbbi Kontrolleri:

İşe göre işçi (hamile hanımlarınradyasyona maruz çalışma yerlerindeçalıştırılmamaları, gürültülü ortamlardasağırların istihdamı vb.) seçilmelidir.

Bazı iş kollarında, özellikle tozluişyerlerinde iş yeri hekimi, çalıştırmayıdüşündüğü işçiyi tam bir (klinik veradyolojik) akciğer muayenesindengeçirmeli, akciğerleri tozlarıtemizlemeye (vücuttan atmaya) elverişliolanlar bu işyerlerine kabul edilmelidir.

36

TIBBİ TEDBİRLER

Periyodik Tıbbi Kontroller:

İşin durumuna göre işçiler belirlisürelerle tıbbi muayenelerdengeçirilmeli ve bu süre altı ayıgeçirilmemelidir.

Hastalık belirtileri meydana çıkmadandahi bu periyodik muayeneler ile çoğumeslek hastalığı daha başlangıcındayakalanabilir.

37

Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler

Kullanılan Zararlı Maddelerin Değiştirilmesi:

İş yerinde kullanılan zararlı maddeler zararsızveya daha az zararlı maddeler ile ikame(örneğin, bileme işlerinde kum taşı yerinekorut gibi sentetik bileme taşlarıkullanılabilir) edilmelidir.

38

Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler

Kapalı Çalışma Yöntemi:

Zaralı maddelerin kullanıldığıimalathanelerde üretimin işçiyledirekt temas halinde olmadankapalı kaplar veya odalar içindeyapılması için gerekli teknikgelişmelerden faydalanılmalıdır.Kullanılan makinelerin zararlımaddeleri dışarıya sızdırmamalarısağlanmalıdır.

39

Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler

Ayırma:

İş yerlerinde meslek hastalığıoluşturulabilecek maddelerle çalışılanyerler kesinlikle diğer bölümlerden ayrıtutulmalı, bu maddelerin kaynaklarıizole edilmelidir.

Bu tip yerlerde giyinilen özel giysisi vearaçların iş yerinden çıkarken çıkarılmasıgerekir

40

Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler

Havalandırma:

Yapılan işe göre lokal veya genel havalandırmayapılmalıdır.

Lokal havalandırma belirli bir bölgeninhavalandırılmasıdır. Örneğin, civa ve benzenleçalışılan iş kollarında bu maddelerinbuharlarını havadan ağır olması sebebiyle,havalandırma tertibatı döşemeye yakınkısımlara yerleştirilmelidir.

Genel havlandırmada ise işyerlerinde devamlıolarak ortam havasını değiştiren sistemleryapılır ve her iş bitiminden sonra iş yeripencereler açılarak havalandırılır.

41

Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler

Nemli Çalışma Yöntemleri:

Çok toz çıkaran iş kollarında suludelicilerin kullanılması iyi bir yöntemdir.Parçalandığında tozlanan malzemelerinönceden ıslatılması toz oluşumunuönler.

Genel temizlikte yerlerin ıslakpaspaslarla silinmesi zararlı tozlarınetrafa yayılmasını önler.

42

Çalışma Çerçevesine Ait Tedbirler

Sürekli Temizlik ve Bakım: İş yerleri temiztutulmalı, iş bitiminde temizlik yapılıphavalandırılmalı ve makineler bakımdangeçirilmelidir.

Üretim Planlaması: Çalışma saatleri iyidüzenlenerek zararlı maddelerle temasedenlerin çalışma süreleri kısa tutulmalıdır.

Çalışma Ortamı Ölçümleri : İşyeri ortamındabiyolojik (kan ve idrar vb.) ve çevresel(gürültü, zararlı toz ve gaz) ölçümleryapılmalıdır. Bu şekilde kullanılan veya ortayaçıkan zararlı maddelerin ortamdakiyoğunluğu tesbit edilmelidir.

43

İşçiye Ait Tedbirler

Aşırı tozlu bir yerde çalışırken özel maske kullanmak o tozun zararındanişçiyi büyük oranda korur. Aşırı gürültülü yerlerde kulak tıkacı kullanmakkulak rahatsızlıklarını önler,

Kaynak yapanlar için gözlük veya maske kullanmak göz rahatsızlıklarınıönler,

Zehirli maddelerle çalışılan yerlerde koruyucu solunum cihazları (Kapalısistem solunum cihazları: Kimyasal reaksiyonlu, basınçlı oksijen tüplü, havavericili) ve hava tesisatından hava temin eden solunum cihazlarızehirlenmeyi önler,

Özel iş elbisesi giymek ve iş bitiminde hemen o elbiseyi değiştirmek zehirlimadde ile uzun süre temas etmeyi önler.

44

Türkiye’de Meslek Hastalıkları

2000 yılında 803 ve 2002 yılında da 601 meslek hastalığı olgusu rapor edilmiştir.

Meslek hastalıklarının yüzbin çalışanda görülme sıklığı olarak incelenmesinde de1998 yılında yüzbin işçi arasında 26 kişide meslek hastalığı görülmekteyken

2002 yılında bu sayının yüzbinde 12 düzeyine düşmüş olduğu görülmektedir.

Bu değerlerin Türkiye için beklenen sayılara göre oldukça düşük olduğu ifadeedilebilir.

Örneğin Almanya’da her yıl 40 000, ABD’de de 400 000 dolayında meslek hastalığıolgusu rapor edilmektedr.

Meslek hastalığı türleri olarak incelendiğinde de Türkiye’de en büyük bölümünkurşun zehirlenmesi ve pnömokonyozlar olduğu, mesleki deri hastalıklarının ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının hemen hiç bulunmadığı görülmektedir.

45

Türkiye’de Meslek Hastalıkları

Türkiye’de meslek hastalığı sayısının az oluşunun nedeninin meslek hastalığıolgularının yeterince saptanmaması olduğu düşünülmektedir.

Örneğin 2002 yılında bildirimi yapılmış olan 601 meslek hastalığı olgusunun 313tanesi kömür madenciliği, 139 tanesi de nakil araçları imali işkollarındagörülmüştür.

Bu durumda bütün meslek hastalığı olgularının %75.2’si bu iki işkolunda görülmüşolmaktadır. Oysa ülkedeki bütün işyerlerinin %2.2’si ve bütün çalışanların %4.1’i buiki işkolunda çalışan kişilerdir.

Benzeri şekilde bütün melek hastalığı olgularının %83.3’lük bölmü Ankara, İstanbulve Zonguldak’tan bidirilmiştir. Oysa işyerlerinin ve işçilerin ancak %40 kadarı bu üçilde bulunmaktadır. Bu üç il meslek hastalıkları hastanelerinin bulunduğu illerdir.Bu illerde diğer illere göre daha fazla hastaya tanı konuyor olması beklenebilecekbir durumdur, ancak ülkedeki her 5 meslek hastalığından 4 tanesinin bu üç ildegörülüyor olması doğal karşılanamaz.

46

Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut

Hastalık meydana geldiğinde, hastanın her türlütedavisi sigorta sistemi tarafından sağlanır.

Bu süre boyunca hastanın işine gidemediği günleriçin sigorta hastaya “geçici işgöremezlik ödeneği”adı ile ödeme yapar.

Ayrıca hastalık nedeniyle sürekli bir işgöremezlikdurumu söz konusu ise, sigorta kişiye “sürekliişgöremezlik ödeneği” (tazminat) öder. İşçilerinsigortalanması, hastalık durumunda tedavigiderlerinin karşılanması ve tazminat ödenmesikonuları meslek hastalıklarının hukuksal boyutunuoluşturur.

47

Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut

Ödenecek sürekli işgöremezliködeneğinin miktarı, işçide hastalıksonucu ortaya çıkan işgöremezlik düzeyiile ilişkilidir. İşgöremezlik düzeyininhesaplanması meslek hastalıklarınınhukuksal boyutu ve sigorta açısındanönemlidir.

Bu hesaplamada hastalığa bağlıfonksiyonel kaybın yanı sıra kişinin yaşıve mesleği de dikkate alınmaktadır.

Ülkemizde bu konular Sosyal SigortaSağlık İşlemleri Tüzüğü’nde belirtilmiştir.

48

Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut

Örneğin tekstil endüstrisinde dokuma tezgahıişçisi olarak çalışmakta olan 48 yaşındaki birerkek işçide “bir kulakta tam sağırlık, diğerkulakta da beş metreden yüksek seslekonuşmayı işitememe” durumu olsa, Tüzük’teöngörülen hesaplamalar sonucunda bu kişinin“meslekte kazanma gücü kaybı” %40.2 olarakbulunur. Bu değer, bu kişinin hasta olmadığıduruma göre bu hastalık yüzünden, meslektekazanma gücünün %40.2 oranında azaldığıanlamına gelir ve sigorta işçiye bu yüzdeüzerinden sürekli işgöremezlik ödeneği öder.

49

Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut

Yükümlülük süresi, bir meslek hastalığı durumunda işçinin daha önceçalıştığı işyerinin, dolayısı ile işverenin sorumluluğuna işaret eder. Meslekhastalıkları çoğu kez uzun zamanda meydana gelir, hatta bazı meslekhastalıkları işçi emekli olduktan sonra ortaya çıkar.

Bu durumda hasta olan işçinin daha önce çalışmış olduğu işyerlerinin, buhastalığın meydana gelmesindeki sorumluluk payları yükümlülük süresiolarak ifade edilir.

Benzeri şekilde, iş değişimi durumunda da hastalık ortaya çıktığında, öncekiişverenin hastalıktaki sorumluluk payı bu kapsamda ele alınır. Her meslekhastalığı için yükümlülük süreleri Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü’ndebelirtilmiştir.

50

Meslek Hastalıklarında Hukuksal Boyut

Örneğin kronik kurşun zehirlenmesi içinyükümlülük süresi Tüzük’te 3 yıl olarakbelirtilmiştir.

Bir iş değişimi durumunda 3 yıl içindekurşun zehirlenmesi tablosu ortayaçıkarsa, önceki işyerinin de bu hastalıktyükümlülüğü olacaktır.

Eğer hastalık 3 yıldan sonra ortayaçıkmışsa bu durumda önceki işyeininhastalıkta yükümlülüğü söz konusudeğildir.

Yükümlülük süresi akut tablolarda dahakısa, kronik durumlarda ise uzundur.

Örneğin akut arsenik zehirlenmesi içinyükümlülük süresi 1 ay, kronikzehirlenmesi durumunda ise 1 yıldır.

51

BÖLÜM 4 SONU

BÖLÜM 5

ERGONOMİ

52

TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ

MAKİNE ve İMALAT

MÜHENDİSLİĞİ

53