Í s l e n s k t d a g a t a l á r i ð 2 0 1 6 m e ð f r ó ... - university of...

2016-01 janúar 2016-02 febrúar 2016-03 mars 2016-04 apríl

W má tý óð þó fr la su W má tý óð þó fr la su W má tý óð þó fr la su W má tý óð þó fr la su

53 1 2 3 05 1 2 3 4 5 6 7 09 1 2 3 4 5 6 13 1 2 3

01 4 5 6 7 8 9 10 06 8 9 10 11 12 13 14 10 7 8 9 10 11 12 13 14 4 5 6 7 8 9 10

02 11 12 13 14 15 16 17 07 15 16 17 18 19 20 21 11 14 15 16 17 18 19 20 15 11 12 13 14 15 16 17

03 18 19 20 21 22 23 24 08 22 23 24 25 26 27 28 12 21 22 23 24 25 26 27 16 18 19 20 21 22 23 24

04 25 26 27 28 29 30 31 09 29 13 28 29 30 31 17 25 26 27 26 29 30

2016-05 maí 2016-06 júní 2016-07 júlí 2016-08 ágúst


17 1 22 1 2 3 4 5 26 1 2 3 31 1 2 3 4 5 6 7

18 2 3 4 5 6 7 8 23 6 7 8 9 10 11 12 27 4 5 6 7 8 9 10 32 8 9 10 11 12 13 14

19 9 10 11 12 13 14 15 24 13 14 15 16 17 18 19 28 11 12 13 14 15 16 17 33 15 16 17 18 19 20 21

20 16 17 18 19 20 21 22 25 20 21 22 23 24 25 26 29 18 19 20 21 22 23 24 34 22 23 24 25 26 27 28

21 23 24 25 26 27 28 29 26 27 28 29 30 30 25 26 27 28 29 30 31 35 29 30 31

22 30 31

2016-09 september 2016-10 október 2016-11 nóvember 2016-12 desember


35 1 2 3 4 39 1 2 44 1 2 3 4 5 6 48 1 2 3 4

36 5 6 7 8 9 10 11 40 3 4 5 6 7 8 9 45 7 8 9 10 11 12 13 49 5 6 7 8 9 10 11

37 12 13 14 15 16 17 18 41 10 11 12 13 14 15 16 46 14 15 16 17 18 19 20 50 12 13 14 15 16 17 18

38 19 20 21 22 23 24 25 42 17 18 19 20 21 22 23 47 21 22 23 24 25 26 27 51 19 20 21 22 23 24 25

39 26 27 28 29 30 43 24 25 26 27 28 29 30 48 28 29 30 52 26 27 28 29 30 31

44 31

Í s l e n s k t d a g a t a l á r i ð 2 0 1 6

m e ð f r ó ð l e i k s k o r n u m

2016-01 janúar 2016W

53 1 Nýársdagur 2 3Áttidagur jóla

2016-002 2016-003

01 4 5 6 Þrettándinn 7 8 9 10

2016-004 2016-005 2016-006 2016-007 2016-009 2016-010

02 11 12 13 Geisladagur 14 15 16 17

Nýársdagur 2016

í júlíönsku tímatali

2016-011 2016-012 2016-013 2016-014 2016-015 2016-016 2016-017

03 18 19 20 21 22 Bóndadagur 23 24

2016-018 2016-019 2016-020 2016-021 2016-022 2016-023 2016-024

04 25 Pálsmessa 26 27 28 29 30 31

2016-025 2016-027 2016-028 2016-029 2016-030

w w w . b j a r m a l a n d . i s

Lára Hanna Einarsdótir og Haukur Jóhannsson tóku saman Garðaríki ehf gefur út

Ef heiðbjart er og himinn klár

á helga Pálus messu

mun þá verða mjög gott ár,

mark skalt hafa á þessu. [ÁB]

Janúar, Ianuarius, eftir

Janusi guði Rómverja.

Um -0712 eða -0450

gerður fyrsti mánuður

árs í stað Martius. Er

það nú víðast hvar. [W]

Þhd AB: Þjóðhátíðar-

dagur ríkis með

einkennisstafi AB skv

ISO 3166. Netfang í AB

endar á .ab (nema í

GB, þar .uk). [ISO 3166]

ISO 8601 er alþjóðastaðall um tímatal og ritun

dagsetninga með tölustöfum. Vika byrjar á

mánadegi. Í 1. viku árs er 4. janúar. Samstafan

2016-W03 táknar þriðju viku árs 2016. Dag-

setningu með tölustöfum skal rita YYYY-MM-DD.

Bóndadag ber uppá 2016-01-22.

Þhd NR 2016-031Þhd AU, IN 2016-026

15. vika vetrar hefst

Miður vetur 14. vika vetrar hefst

Þorri byrjar

sunnudagur

(sunnudagur)

Föstuinngangur hefst [ÁB]

laugardagur

(laugardagur)




mánadagur

(mánudagur)

Þhd CU,HT,SD 2016-001

Staðall ISO 80000-1

fjallar um samræmt

alþjóðakerfi tækni-

stærða (ISQ) og mæli-

eininga (SI), og rithátt

talna og eininga.

óðinsdagur

(miðvikudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

freyjudagur

(föstudagur)

þórsdagur

(fimmtudagur)

Í fornu misseristali voru 52 vikur í árinu, 12

mánuðir þrítugnættir og fjórar aukanætur í júlí til

samræmis við vikufjöldann. Laust eftir miðja

10. öld var að ráðum Þorsteins surts bætt við

sumarauka (lagningarviku) ef næsta sumar

byrjaði að öðrum kosti fyrr en 19. apríl. [ÁB]

Þorri hefst bóndadag,

freyjudag í 13. viku

vetrar, telst þá vetur

hálfnaður. Þorri kon-

ungur hafði að sögn

blót að miðjum vetri. [ÁB]

Jól austurkirkju

Þhd MP 2016-008

Jól armenskrar kirkju

www.bjarmaland.is

2016-02 febrúar 2016W

05 1 2 Kyndilmessa 3 4 5 6 7

Þhd NZ, NU, TK, Sama

2016-032 2016-033 2016-034 2016-036

06 8 Bolludagur 9 Sprengidagur 10 Öskudagur 11 12 13 14

2016-039 2016-040 2016-041 2016-042 2016-043 2016-044 2016-045

07 15 16 17 18 19 20 Þorraþræll 21 Konudagur

Imbrudagur fyrsti Imbrudagur annar Imbrudagur þriðji

á vor á vor á vor

Þhd RS 2016-046 2016-048 2016-050 2016-051 2016-052

08 22 23 24 25 26 27 28

Þhd LC 2016-053 2016-057

09 29 Hlaupársdagur



Ár apans hefst í Kína

Þhd GD 2016-038


Þhd LK 2016-035

Vetrarvertíð hefst [W]

2016-037

Þriðjudaginn í föstuinngang,

það er mér í minni,

þá á hver að þjóta í fang

þjónustunni sinni. [ST]

Langafasta hefst [ÁB]


Þhd KW 2016-056

Þhd GM 2016-049

Þeir sem eru fæddir á hlaupársdag eiga afmæli

sextugasta dag ársins, YYYY-060. Einnig eiga

þeir afmæli ár hvert þann vikudag þeirrar viku

vetrar sem þeir fæddust, auk

--02-29 fjórða hvert ár (nema 2100, þá er ekki

hlaupár í gregorísku tímatali).


Samkvæmt ISO 8601 skal rita tíma dags strax á

eftir dagsetningu en T (Tempo, tími á latínu) á

milli; 2016-02-08T14:40:02 kviknar nýtt tungl.

Tímabil er táknað með /; byrjun/lok, og aftan /

aðeins þær tölur sem breytast; þorri stendur

2016-01-22/02-20.

2016-059Þhd DO 2016-058Þhd BN, GY 2016-054

Árið -0044 (709 AUC) leysti Júlíus Sesar úr

tímatalsöngþveiti Rómverja með því að koma á

júlíanska tímatalinu í Rómaríki að ráðum

Sosigenesar frá Alexandríu. Í júlíönsku ári eru

365 dagar en 366 fjórða hvert ár (hlaupár), og

er þá einum degi bætt við í febrúar. [ÁB]

mánadagur

(mánudagur)

sunnudagur

(sunnudagur)

laugardagur

(laugardagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

freyjudagur

(föstudagur)

óðinsdagur

(miðvikudagur)

þórsdagur

(fimmtudagur)

Í Kína lýkur ári kindarinnar

(eða geitarinnar)

Góa (áður gói, kvk,

beygist eins og elli),

fimmti mánuður vetrar,

byrjar konudag. Í

gömlum sögnum er Gói

sögð dóttir Þorra. [ÁB]

Febrúar (Februarius).

Talið er að um -0712

hafi vetri í Róm frá

desember til mars verið

skipt í Ianuarius og

Februarius. [W]

2016-060

Góa byrjar

Þhd EE 2016-055

Þhd LT 2016-047


Gregorískt tímatal samdi Aloigi Giglio (kynnt

kirkjunni 1576), en Gregoríus páfi 13. innleiddi

það 1582 er 15. kom í stað 5. október. Ekki er

aldamótaár hlaupár nema talan 4 gangi upp í

öldinni. Tekið upp hér árið 1700 þegar 28. kom í

stað 17. nóvember, og nefnt nýi stíll. [ÁB]

www.bjarmaland.is

2016-03 mars 2016W

09 1 2 3 4 5 6

2016-061 2016-062 2016-064 2016-065

10 7 8 9 10 11 12 13

2016-068 2016-069 2016-070 2016-071 2016-073

11 14 15 16 Gvendardagur 17 18 19 20

2016-074 2016-075 2016-076

12 21 Góuþræll 22 Yngismannadagur 23 24 Skírdagur 25 Langifrjádagur 26 27 Páskadagur

Heitdagur

2016-082 Þhd PK 2016-083 2016-084

13 28 Annar í páskum 29 30 31

2016-088 2016-089 2016-090 2016-091



Ef hún Góa öll er góð,

að því gæti mengi,

þá mun Harpa hennar jóð

herða mjóa strengi. [ÖSS]

2016-079



Þhd GU 2016-067

Þhd BG 2016-063

Einmánuður, síðasti

mánuður vetrar, etv.

skylt "eindagi". Skyldu

meyjar gera sveinum

gott á yngismannadag,

1. dag mánaðarins. [ÁB]

Þhd MU 2016-072


týsdagur

(þriðjudagur)

óðinsdagur

(miðvikudagur)

Alþjóðadagur

kvenna

mánadagur

(mánudagur)

Þhd BD 2016-085


Þhd AW 2016-078

sunnudagur

(sunnudagur)

Páskavika byrjar

Jafndægur á vor T04:30 [W]

Þhd TN 2016-080

Pálma-

sunnudagur

Dymbilvika byrjar

Mars (Martius) nefndur

eftir herguði Rómverja.

Fyrsti mánuður ársins í

fornrómversku tímatali

og víða í Evrópu fram

eftir öldum. [ÁB]

Ár 1 f. Kr. að júlíönsku

og gregorísku tímatali

er ár 0000 skv. ISO

8601. Um áramótin

f.Kr./e.Kr. tók 0001-01-

01 við af 0000-12-31.

Júlíanskt tímatal er 13

dögum á eftir gre-

gorísku til 2100-03-13.

Nýársdagur árs 2016

eftir júlíönsku tímatali er

2016-01-14.

Þhd NA 2016-081

laugardagur

(laugardagur)

Einmánuður byrjar

Við jafndægur vor og haust er sól í fleti

miðbaugs; eru þá dægur hvarvetna sem næst

jafn löng. Júlíanskt ár er lengra en sólarár svo

nemur 4 dögum á 512 árum. Seint á 16. öld

höfðu jafndægur á vor færst fram til 11. mars,

en jafndægur kirkjualmanaks voru 21. mars. [ÁB]

Þhd GH 2016-066

Páskar eru vorhátíð; vorgyðjan Ostara (eða

áttin austur [ÁB]) léði hátíðinni nafn meðal

germana og engilsaxa. Frá 8. öld er páska-

dagur kristinna fyrsta sunnudag eftir fyrsta „fullt

tungl“ (14. dag tunglmánaðar) eftir 20. mars.

Tímamörk vesturpáska: --03-22/04-25. [W]

Þhd VI 2016-087

Boðunardagur

Maríu

þórsdagur

(fimmtudagur)

freyjudagur

(föstudagur)

Þhd GR 2016-085

Þhd IE 2016-077

www.bjarmaland.is

2016-04 apríl 2016W

13 1 2 3

2016-093 2016-094

14 4 5 6 7 8 9 10

2016-096 2016-097 2016-098 2016-099 2016-100 2016-101

15 11 12 13 14 15 16 17

2016-102 2016-103 2016-104 2016-105 2016-106 2016-107

16 18 19 20 Síðasti vetrardagur 21 22 Kóngsbænadagur 23 24

2016-110 2016-111 2016-112 2016-113 2016-114

17 25 26 27 28 29 30

2016-116 2016-119 Þhd NL 2016-121



freyjudagur

(föstudagur)

Apríl (Aprilis), heitið

líklega af aperire , opna

(blómin, vorið). Annar

mánuður árs í Róm til

amk. -0712, 4. mán-

uður eftir -0450. [W]

Setja skal bil báðum

megin við reikningstákn

+, -, , ×, ·, =, <, > (ekki

/); ekki á eftir + og - ef

táknin sýna pósitíft eða

negatíft gildi. [ISO 80000-1]

Harpa, fyrsti sumar-

mánuður, líka gauk-

mánuður og sáðtíð .

Piltar áttu að hygla

stúlkum á yngismeyja-

dag, 1. dag hörpu. [ÁB]

Þhd SN 2016-095

Júlíanskt tímatal er 13

dögum á eftir gre-

gorísku til 2100-03-13.

Nýársdagur árs 2016

eftir júlíönsku tímatali er

2016-01-14.

Sumarmálum lýkur

Þhd IR 2016-092

Rétttrúnaðarkirkjan í Rússlandi og víðar notar

enn júlíanskt tímatal, og eru páskar sunnudag

næst eftir "fullt páskatungl". Reiknað er eftir

reglu frá 0325: Deilt er í ártal með 19 og leif

fundin. Hverri leif fylgir föst dagsetning "fulls

páskatungls" (sjá reit neðst til hægri). [gmarts.org]

Harpa byrjar

Júlíanskar dagsetningar "fulls páskatungls"

austur-kirkju (leif: mm-dd;): 0: 04-05; 1: 03-25;

2: 04-13; 3: 04-02; 4: 03-22; 5: 04-10; 6: 03-30;

7: 04-18; 8: 04-07; 9: 03-27; 10: 04-15; 11: 04-

04; 12: 03-24; 13: 04-12; 14: 04-01; 15: 03-21;

16: 04-09; 17: 03-29; 18: 04-17 [gmarts.org]


Þhd VA 2016-115

Sumardagurinn

fyrsti

2016-120

ISO tugabrotaskili er

komma (,). Þó má nota

punkt (.) hafi það tíðk-

ast. Sé tala minni en 1

skal rita 0, á undan

aukastöfum. [ISO 80000-1]

Sumarmál byrja

óðinsdagur

(miðvikudagur)

mánadagur

(mánudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

þórsdagur

(fimmtudagur)


sunnudagur

(sunnudagur)


laugardagur

(laugardagur)

Þhd TZ 2016-117

Þhd ZW 2016-109

Þhd AS, SY 2016-108

Frjósi sumars fyrstu nótt

fargi enginn á né kú.

Gróðakonum gerist rótt

gott mun verða undir bú. [PB]

Yngismeyjadagur

Þhd SL, TG, ZA 2016-118

2. vika sumars hefst


www.bjarmaland.is

2016-05 maí 2016W

17 1

18 2 3 Krossmessa á vor 4 5 6 7 8 Mæðradagurinn

2016-123 2016-126 2016-127 2016-128 2016-129

19 9 10 Eldaskildagi 11 Lokadagur 12 13 14 Vinnuhjúaskildagi 15

2016-132 2016-134 2016-135

20 16 17 18 19 20 21 22 Þrenningarhátíð

Skerpla byrjar

2016-137 2016-139 2016-140 2016-142

21 23 24 25 26 27 28 29

2016-144 2016-148 2016-150

22 30 31


2016-151 2016-152 Lára Hanna Einarsdótir og Haukur Jóhannsson tóku saman Garðaríki ehf gefur út

ISK er kóði íslenskrar krónu skv. ISO 4217.

kISK táknar þúsund krónur (103 ISK), MISK milljón

(106 ISK), GISK milljarð (10

9 ISK), TISK þúsund

milljarða (1012

ISK), PISK milljón milljarða (1015

ISK).

mISK er 0,1 eyrir (10-3

ISK).

Þhd BM, ER 2016-145 Þhd AZ, ET 2016-149Þhd GE 2016-147Þhd AR, JO 2016-146



Imbrudagur þriðji

á sumar

Þhd YE 2016-143Þhd CM 2016-141

Hvítasunnu-

dagur

Þhd PY 2016-136

2016-125

Vorvertíð hefst [W]

Þhd PL 2016-124

mánadagur

(mánudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

Maí (Maius), róm-

verskur mánuður, gæti

verið kenndur við Maju,

gríska frjósemisgyðju,

hátíð stöllu hennar

haldin í Róm í maí. [W]

óðinsdagur

(miðvikudagur)

Skerpla, annar

mánuður sumars. Ef til

vill kennd við skerpu

(hörku). Í Snorra-Eddu

er mánuðurinn nefndur

eggtíð og stekktíð. [ÁB]

Uppstigningar-

dagur

sunnudagur

(sunnudagur)

laugardagur

(laugardagur)

Verkalýðs-

dagurinnSI forskeyti - til stækkunar einingar: da (deka) × 10

1; h (hekto) × 10

2;

k (kíló) × 103; M (mega) × 10

6; G (gíga) × 10

9; T (tera) × 10

12;

P (peta) × 1015

; E (exa) × 1018

; Z (setta) × 1021

; Y (jotta) × 1024

- til minnkunar einingar: d (desi) × 10-1

; c (senti) × 10-2

;

m (milli) × 10-3

; µ (míkro) × 10

-6; n (nano) × 10

-9; p (píko) × 10

-12;

f (femto) × 10-15

; a (atto) × 10-18

; z (septo) × 10-21

; y (jokto) × 10-24

[ISO 80000-1]

Páskar austurkirkju

Þhd MH 2016-122

SI-forskeyti eru notuð

með SI einingum og

ISO gjaldmiðlakóðum í

því skyni að forðast

óhóflega háar eða

smáar tölur. [ISO 80000-1]

þórsdagur

(fimmtudagur)

freyjudagur

(föstudagur)


Þhd EU, GG, JE 2016-130

Annar í hvíta-

sunnu

Þhd IL 2016-133Þhd FM 2016-131

Sæmundardagur

fróða (d.1133-05-

22)

Þhd NO 2016-138

Imbrudagur fyrsti

á sumar


Imbrudagur annar

á sumar

www.bjarmaland.is

2016-06 júní 2016W

22 1 2 3 4 5

Fardagar byrja Fardögum lýkur

2016-155 Þhd DK 2016-157

23 6 7 8 9 10 11 12

2016-159 2016-161 2016-163 Þhd PH, RU 2016-164

24 13 14 15 16 17 18 19

2016-165 2016-166 2016-167 2016-168 2016-171

25 20 Sólstöðuhátíð 21 22 23 24 Jónsmessa 25 26

Vorvertíðarlok [W]

2016-172 2016-174 2016-176

26 27 Sjösofandi 28 29 30

Þhd DJ 2016-178 2016-180 2016-181



Sjómanna-

dagurinn


Þhd MG 2016-178

Á Jónsmessu ef viðrar vott

við því flestir kvíða

þá muni verða þeygi gott

að þurrka heyin víða. [ÁB]

Kvenréttinda-

dagurinn

Þhd SC 2016-170Þhd IS 2016-169

Sumarsólstöður T22:34 [W] 10. vika sumars hefst

Þhd WS 2016-153

Sólmánuður, þriðji

mánuður sumars, líka

kallaður selmánuður. Í

rímtölum frá 17. - 19.

öld er júní og nefndur

nóttleysumánuður. [ÁB]

Setja skal bil báðum

megin við reikningstákn

+, -, , ×, ·, =, <, > (ekki

/); ekki á eftir + og - ef

táknin sýna pósitíft eða

negatíft gildi. [ISO 80000-1]

Sólmánuður byrjar


sunnudagur

(sunnudagur)

mánadagur

(mánudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

óðinsdagur

(miðvikudagur)

laugardagur

(laugardagur)

freyjudagur

(föstudagur)

þórsdagur

(fimmtudagur)



Þhd SE 2016-158

Þhd IT 2016-154

Þhd NF 2016-160

Þhd CD 2016-182

Þhd LU 2016-175

Jónsmessa, dagur

Jóhannesar skírara.

Suður í Evrópu alþýðu-

hátíð. Alþingi hið forna

var haldið um það leyti

á Þingvöllum. [ÁB]

Júní (Iunius), kenndur

við Juno konu Júpiters,

gyðju hjúskapar. Fyrri

hluti Iunius hreinsunar-

tími eftir svall nýliðinna

frjósemishátíða. [ÁB]

Þhd MZ, SI 2016-177

Í Róm var haldið upp á

sumarsólstöður 24.

júní. Eftir kristnitöku í

Rómaveldi á fjórðu öld

var dagurinn helgaður

Jóhannesi skírara. [ÁB]

ISO 80000-1 leysir af hólmi staðla ISO 1000 og

ISO 31-0. Grunnstærðir eru lengd (m), massi

(kg), tími (s), rafstraumur (A), hitastig (K),

efnismagn (mol) og birta (cd). Einingu skal

ávallt rita á eftir magni, og bil á milli: 25,4 mm;

37 °C. Eina undantekning er horn: 89° 59' 59''.

Þhd GL 2016-173

Fjölda marktækra tölu-

stafa í 401 000 skal sýna

svo: 401 × 103 (3 markt.

tölust.); 401,0 × 103 (4 m.

t.); 401,000 × 103 (6

markt. tölust.). [ISO 80000-1]

Til að auðvelda lestur

langra talna má skipta

þeim með bili milli hverra

þriggja tölustafa, talið frá

tugabrotaskila. Ekki skal

nota annað tákn en bil,

t.d. ekki . eða '. [ISO 80000-1]

Þhd TO 2016-156

Þhd PT 2016-162

Lýðveldis-

dagurinn

www.bjarmaland.is

2016-07 júlí 2016W

26 1 2 Þingmaríumessa 3

2016-183 2016-184

27 4 5 6 7 8 9 10

Þhd KY, US 2016-186 2016-190

28 11 12 13 14 15 16 17

Þhd KI, ST 2016-194 2016-196 2016-197 2016-198

29 18 19 20 21 22 23 24

2016-200 2016-201 2016-204 2016-206

30 25 26 27 28 29 Ólafsmessa 30 31 Smalabúsreið

2016-207 Þhd LR, MV 2016-208 2016-209 2016-213



Smalabúsreið var frídagur vinnuhjúa í Skál-

holtsbiskupsdæmi sunnudag í 15. viku sumars.

Vinnufólk fór um í flokkum og var vel veitt í mat

og drykk. Kirkjan tók að amast við þessari venju

eftir siðbreytingu, en reiðin fer nú fram helgina

fyrir fyrsta mánadag í ágúst. [ÁB]

Aukanóttum lýkur

Þhd CV, IM, VE 2016-187 Þhd SB 2016-189

Heyannir byrja

Miðsumar


Þorláksmessa á

sumar

Þhd CO 2016-202

mánadagur

(mánudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

Heyannir, fjórði

mánuður sumars skv.

Snorra Eddu. Í Grágás

er sumri skipt í vorönn,

löggarðsönn, heyönn

og garðlagsönn. [ÁB]

Gaius Iulius Caesar fæddist 13. dag Quintilis

AUC 654, en var ráðinn bani 15. dag Martius

AUC 710 að rómversku tímatali, 14. mars 44 f.

Kr. að gamla stíl en -0043-03-14 að ISO stíl, í

von um endurreisn lýðveldisins. Einveldi tók við,

en Sesar var brátt tekinn í guðatölu. [W]

þórsdagur

(fimmtudagur)

Hundadagar standa

--07-13/08-23, hunda-

stjarnan Síríus fer að

sjást á suðurhimni.

Valdatími Jörundar

1809-06-25/08-22. [ÁB]

óðinsdagur

(miðvikudagur)

Júlí - Quintilis (mensis

quintus, 5. mánuður),

árið -0043 nefndur

Iulius til heiðurs Júlíusi

Sesari að honum

vegnum í senatinu. [W]

Í Róm voru ártöl oftast

miðuð við valdhafa, þó

stundum talin frá

stofnun Rómar, AUC

(ab urbe condita), árið

-0753 (að ISO stíl). [W]


Þhd PE 2016-210

Þhd MN 2016-193 Þhd ME 2016-195

Aukanætur hefjast

Þhd BE 2016-203


Þhd IQ 2016-199

Þhd BY 2016-185

Þhd FR,PF,YT,NC,MF,PM,WF

laugardagur

(laugardagur)

sunnudagur

(sunnudagur)

Þhd BS 2016-192


Þhd BI, CA, RW, SO, VG

freyjudagur

(föstudagur)

Þhd KM, MW 2016-188

Þhd MA, VU 2016-212Þhd FO 2016-211

Þhd EG 2016-205

Þhd PW 2016-191

Hundadagar byrja

www.bjarmaland.is

2016-08 ágúst 2016W

31 1 2 3 4 5 6 7

Þhd MK 2016-215 2016-216 2016-217 2016-218

32 8 9 10 11 12 13 14

2016-221 Þhd EC 2016-223 2016-225 2016-226 2016-227

33 15 16 17 18 19 20 21

2016-229 2016-231 2016-234

34 22 23 24 25 26 27 28

2016-235 2016-236 Þhd UY 2016-238 2016-239 2016-241

35 29 Höfuðdagur 30 31

2016-242



Þhd CG, KR, LI 2016-228

Þhd CI 2016-220

laugardagur

(laugardagur)

Þhd BO, JM 2016-219


sunnudagur

(sunnudagur)

þórsdagur

(fimmtudagur)

freyjudagur

(föstudagur)


Þhd TD 2016-224

týsdagur

(þriðjudagur)

Þhd SG 2016-222

mánadagur

(mánudagur)

óðinsdagur

(miðvikudagur)

Frídagur

verslunarmanna


Þhd BJ, CH, CK 2016-214

Þhd MD 2016-240


Tvímánuður byrjar

Þhd GA, ID 2016-230 Þhd HU 2016-233Þhd AF 2016-232

Þhd UA 2016-237

Hundadagar enda

Þhd KG, MY, TT 2016-244

Tvímánuður er fimmti

mánuður sumars, svo

nefndur í Bókarbót. Í

Snorra Eddu kallaður

kornskurðarmánuður. [ÁB]

Um 40 tímatöl eru í notkun, hið gregoríska er víðast opinbert tímatal. Í

kínversku ári eru 12 eða 13 mánuðir, ár nr. 4713, ár kindarinnar (eða

geitarinnar), stendur 2015-02-18/16-02-07, en svo tekur við ár apans nr.

4714. Í ári múslíma eru 12 tunglmánuðir, um 354 dagar, ár 1437 stendur

2015-10-14/16-10-01. Nepalskt ár 2072 stendur 2015-04-14/16-04-12.

Ár 5776 hjá gyðingum stendur 2015-09-14/16-10-02. [W]

Þórsdagur, kenndur við

ásinn Þór. Nefndur

fimmtudagur síðan Jón

Ögmundsson Hólabiskup

(1106/21) breytti heitum

vikudaga.

Höfuðdaginn er þess minnst er Heródes

konungur lét að kröfu konu sinnar höggva

höfuðið af Jóhannesi skírara og færa það

Salóme dóttur hennar á diski. Þjóðtrú að veður

breytist um höfuðdag og haldist svo vikur þrjár.

Veðurbreytingar líklegar um þetta leyti. [ÁB]

Þhd TC 2016-243

Ágúst - upphaflega

Sextilis (sjötti mánuð-

ur), árið -0007 nefndur

Augustus eftir fyrsta

Rómarkeisara að nafni

Augustus Caesar. [W]

www.bjarmaland.is

2016-09 september 2016W

35 1 2 3 4

Þhd LY,SK,UZ 2016-245 2016-248

36 5 6 7 8 9 10 11

Réttir byrja

2016-249 Þhd KP, TJ 2016-253 2016-255

37 12 13 14 15 16 17 18

2016-256 2016-257 2016-258 2016-259 Þhd MX, PG 2016-260 2016-261

38 19 20 21 22 23 24 25

2016-264 Þhd SA 2016-267 2016-269

39 26 27 28 29 Mikjálsmessa 30

2016-270 2016-271 2016-272 2016-273



sunnudagur

(sunnudagur)


þórsdagur

(fimmtudagur)

laugardagur

(laugardagur)

freyjudagur

(föstudagur)

Þhd QA, SM 2016-247Þhd VN 2016-246

mánadagur

(mánudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

Þhd KN 2016-263

Haustmánuður, sjötti

mánuður sumars sam-

kvæmt Snorra Eddu.

Farið i leitir og haldnar

réttir þegar um fjórar

vikur lifa sumars. [ÁB]

Jafndægur á haust T14:21 [W]

óðinsdagur

(miðvikudagur)

Ef birtir árdegis um

T(t), þá dimmir

síðdegis um T(27-t)

vestanvert á Íslandi, en

T(26-t) á austanverðu

landinu.

Orkuþörf miðlungs-karls

er um 10 MJ/d (megajúl á

dag) en meðalkonu um 8

MJ/d. Til að hita 1 l af

vatni um 1 °C þarf 4,2 kJ

(kílójúl).

Þhd SZ 2016-250 Þhd AD 2016-252


Þhd BR 2016-251

Imbrudagur fyrsti

á haust

Þhd GI 2016-254

Þhd CL 2016-262

Dagur íslenskrar

náttúru


Haustmánuður byrjar Imbrudagur þriðji

á haust

Imbrudagur annar

á haust

Þhd GW 2016-268

Haustvertíð hefst [W]

Þhd BW 2016-274

Þhd CR, GT, HN, NI, SV

Krossmessa

á haust


September, 9. mán-

uður gregorísks árs, en

7. mánuður Rómverja

fyrir -0712 (septem =

sjö). Fyrsti mánuður árs

austurkirkju. [W]

Þhd ML 2016-266

Imbrudagar nefndust

þrír dagar í fjórum

vikum á ári, einni á

hverri árstíð. Þá skyldi

fasta og eigi eta kjöt og

ekki vinna eiða. [ÁB]

Metri var lögleiddur í París 1795-09-23, átti að

vera 1/10 000 000 hluti lengdarbaugs frá mið-

baug að heimskauti. Mæld var vegalengd frá

Dunkerque til Barcelona, 9,5°. Síðan 1983 er

metri skilgreindur sem sú vegalengd sem ljós fer

í loftleysu á 1/299 792 458 úr sekúndu. [W]

Franska byltingartímatalið taldi frá 1792-09-

22 og var í gildi 1793-10-05/1805-12-31. Í ári

voru 12 mánuðir þrítugnættir og 5 eða 6 auka-

dagar; hverjum mánuði var skipt í tíu daga vikur,

dag í 10 stundir, stund í 100 mínútur og mínútu í

100 sekúndur (hver var 0,864 s). [W]

Þhd AM, BZ, MT 2016-265


www.bjarmaland.is

2016-10 október 2016W

39 1 2

2016-275

40 3 4 5 6 Eldadagur 7 8 9

Bankahrun 2008

2016-279 2016-280 2016-281 Þhd UG 2016-283

41 10 11 12 13 14 15 16

2016-285 2016-287 2016-288 2016-289 2016-290

42 17 18 19 20 21 22 23

Veturnætur

2016-291 2016-292 2016-293 2016-294 2016-295 2016-296 2016-297

43 24 25 26 27 28 29 30

2016-299 2016-304

44 31


2016-305 Lára Hanna Einarsdótir og Haukur Jóhannsson tóku saman Garðaríki ehf gefur út

Þhd FJ, TW 2016-284



Þhd ES, GQ 2016-286

Þhd DE 2016-277 Þhd LS 2016-278

sunnudagur

(sunnudagur)

Í SI - einingakerfinu er grunneining tíma

s (sekúnda, 9 192 631 770 sveiflutímar

ákveðinnar raföldu frá sesín 133 atómi).

Aðrar SI - tímaeiningar: min (= 60 s, mínúta),

h (= 60 min, klukkustund),

d (= 24 h, sólarhringur). [ISO 80000-1]

þórsdagur

(fimmtudagur)

Staðalfrávik skal sýnt

svo: l = 23,478 2(32) m

(meðaltal mælinga:

23,478 2 m; staðal-

frávik: 0,003 2 m). [ISO 80000-1]

Gríska stafrófið: Α α

Β β Γ γ Δ δ Ε ε Ζ ζ Η

η Θ θ Ι ι Κ κ Λ λ Μ μ

Ν ν Ξ ξ Ο ο Π π Ρ ρ

Σ ς σ Τ τ Υ υ

Φ φ Χ χ Ψ ψ Ω ω

týsdagur

(þriðjudagur)

freyjudagur

(föstudagur)

laugardagur

(laugardagur)

Þhd CN, CY, HK, MO, NG, TV

Þhd ZM 2016-298

óðinsdagur

(miðvikudagur)

Þhd GN 2016-276

mánadagur

(mánudagur)


Gormánuður byrjar

Gormánuður, fyrsti

mánuður vetrar, þá er

sláturtíð. Gormánuður,

þorri og góa eru þeir

fornu mánuðir sem

aldrei kallast annað. [ÁB]

Þhd AT 2016-300

Þhd HR 2016-282

Október, tíundi mán-

uður gregorísks tíma-

tals, en áttundi hjá

Rómverjum (octo = 8)

áður en jan. og feb. var

skeytt framan við. [W]

Ekki nærri allar þjóðir nota rómversk mánaða-

nöfn. Á tékknesku heita mánuðirnir leden, únor,

březen, duben, květen, červen, červenec, srpen, září,

říjen, listopad, prosinec. Á pólsku styczeń, luty,

marzec, kwiecień, maj, czerwiec, lipiec, sierpień,

wrzesień, październik, listopad, grudzień.

Þhd VC, TM 2016-301


Þhd TR 2016-303Þhd CZ 2016-302

Veturnætur

(frá lokum sumars til

upphafs vetrarmisseris)

Fyrsti vetrardagur

www.bjarmaland.is

2016-11 nóvember 2016W

44 1 Allraheilagramessa 2 Allrasálnamessa 3 4 5 6

2016-307 2016-309 2016-310 2016-311

45 7 8 9 10 11 12 13 Feðradagurinn

2016-312 2016-313 2016-315 2016-317 Þhd BF 2016-3462016-318

46 14 15 16 17 18 19 20

2016-319 2016-320 2016-321 2016-322 Þhd NE 2016-3532016-325

47 21 22 23 24 25 26 27

2016-326 2016-328 2016-329 2016-331 2016-332

48 28 29 30 Andrésmessa

2016-334



Tölvuskjáta:

orðsending sem birtist

á tölvuskjá (tölvubréf,

"tölvupóstur", "ímeil",

"meil"). Skjátu fylgir oft

viðhengi.


Þhd BB 2016-335

Þhd BA, SR 2016-330Þhd LB 2016-327

Nóvember, ellefti

mánuður ársins, en

November var níundi í

tímatali Rómverja á

meðan Martius var

fyrstur (novem = 9 ). [W]

Jól, forn norræn skammdegishátíð (í Heims-

kringlu nefnd "þriggja nátta jól" ). Rómverjar

héldu "Dies natalis solis invicti" ("fæðingardag

ósigrandi sólar") 25. des., en þá voru talin

vetrarsólhvörf. Á 4. öld fóru ýmsir kristnir

söfnuðir að minnast fæðingar Krists þann dag. [ÁB]

Freyjudagur heitir eftir ásynjunni Freyju, einnig

frjádagur (kenndur við vest-germanska

ástargyðju er hét Frija). Orðið freyjudagur kemur

fyrir í Breta sögum frá því um 1200. [ÁB] Þór

Jakobsson notaði orðið í sjónvarpsveður-

fréttum um miðjan fyrsta tug 21. aldar.

Rómverskar tölur:

I = 1; V = 5; X = 10;

L = 50; C = 100;

D = 500; M = 1000.

MCMXCIX = 1999

MMXVI = 2016

Sé þvermál hrings 1 m

er ummál hans π (pí) =

3,141 592 653 589 793

238 462 643 383 279

502 884 197 169 399

375 10 m [W]Þhd AL,TL,MR 2016-333

Ýlir byrjar Jólafasta byrjar

Marteinsmessa

- hrútamessa

Þhd KH 2016-314



Þhd MC 2016-324Þhd LV, OM 2016-323

Þhd AG, DZ 2016-306

Ýlir, jólmánuður.

Kemur fyrir í einu elsta

riti íslensku um tímatal,

Bókarbót. Í Snorra

Eddu nefndur

frermánuður. [ÁB] Þhd DM, PA 2016-308

mánadagur

(mánudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

þórsdagur

(fimmtudagur)

óðinsdagur

(miðvikudagur)

sunnudagur

(sunnudagur)

freyjudagur

(föstudagur)

laugardagur

(laugardagur)

Dagur íslenskrar

tungu

Þhd AO 2016-316


www.bjarmaland.is

2016-12 desember 2016W

48 1 Fullveldisdagurinn 2 3 4

2016-338 2016-339

49 5 6 Nikulásmessa 7 8 9 10 11

2016-342 2016-343 2016-344 2016-345

50 12 13 Lúsíumessa 14 15 16 17 18

2016-348 2016-349 2016-350

51 19 20 21 22 Hlakkandi 23 24 25 Jóladagur

2016-354 2016-355 2016-356 2016-357 2016-359 2016-360

52 26 Annar í jólum 27 28 Barnadagur 29 30 31 Gamlársdagur

2016-361 2016-362 2016-363 2016-364 2016-365 2016-366



Þorláksmessa á

vetur


Þhd LA, AE 2016-337

Þhd BH, KZ 2016-351



Þhd NE 2016-353Þhd BT 2016-352

Þhd BF 2016-346

Imbrudagur þriðji

á vetur

Imbrudagur annar

á vetur

sunnudagur

(sunnudagur)

laugardagur

(laugardagur)

Haustvertíðarlok [W]


Þhd JP 2016-358

óðinsdagur

(miðvikudagur)

þórsdagur

(fimmtudagur)

Þhd CF, RO 2016-335

Jesús Maríuson og Jósefs frá Nasaret fæddist

sennilega um sauðburðinn, varla síðar en vorið -

0003 (dánarár Heródesar). Við kristni-töku í

Rómaveldi var sólhvarfahátíð Rómverja, 25.

desember, valin afmælisdagur hans. Ekki voru

ár talin frá þeim atburði fyrr en 0525. [W]

freyjudagur

(föstudagur)

Aðfangadagur

jóla

Þhd FI, AX 2016-341

Desember, tólfti og

síðasti mánuður árs, en

tíundi hjá Rómverj-um

á meðan Martius var

enn fyrsti mánuður

(decem = 10 ). [W]

Sólarhringur gyðinga

hefst við sólsetur með

12 tíma langri nótt. Við

sólarupprás byrjar 12

tíma langur dagur til

sólarlags. [W]

Helstu heimildir: Saga daganna og Tímatal eftir

Árna Björnsson og góð ráð frá honum [ÁB],

veraldarvefurinn [W] á netinu, og ISO staðlar.

Dagatalið er tileinkað Þór Jakobssyni, sem

rifjaði upp forn heiti vikudaganna fyrir alþjóð í

sjónvarpsveðurfréttum um árabil.


Lára Hanna Einarsdóttir

([email protected])

og Haukur Jóhannsson

([email protected])

tóku saman þetta dagatal.

Öllum er heimilt að nýta

sér efni dagatalsins.

Vetrarsólhvörf T10:44 [W]

Mörsugur byrjar

Jólablót ásatrúar-

manna

Imbrudagur fyrsti

á vetur

mánadagur

(mánudagur)

týsdagur

(þriðjudagur)

Mörsugur er talinn

þriðji mánuður vetrar í

Bókarbót, rímtals-

viðauka frá 12. öld. Í

Snorra Eddu nefndur

hrútmánuður. [ÁB]

Þhd KE 2016-347

Þhd TH 2016-339

www.bjarmaland.is

Í s l e n s k t d a g a t a l á r i ð 2 0 1 6 m e ð f r ó ... - university of...

Documents