การดูแลผู้ป่วย replantation
TRANSCRIPT
การดูแลผูปวย Replantation
นายแพทยณัฐกุล แยมประเสริฐ
กลุมงานออรโธปดิกส โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา
การประชุมฟนฟูความรูทางออรโธปดิกส 15 - 16 สิงหาคม 2558, 12 - 13 กันยายน 2558
เกี่ยวกับผูบรรยาย
● แพทยศาสตรบัณฑิต คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล พ.ศ. 2542
● วุฒิบัตรสาขาศัลยศาสตรออรโธปดิกส โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา พ.ศ. 2547
เกี่ยวกับผูบรรยาย
● แพทยประจําบานตอยอด สาขาศัลยศาสตรทางมือและจุลศัลยศาสตร โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ พ.ศ.2548
● แพทยออรโธปดิกสประจําโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา พ.ศ.2548-ปจจุบัน
เนื้อหา
● นิยาม Amputation● ขอบงชี้ในการทํา replantation● เปาหมายของการรักษา● ปจจัยที่มีผลตอการรักษา● การดูแลหลังการผาตัด● ตัวอยางผูปวย
การดูแลผูปวย Replantation
Amputation
Complete amputation อวัยวะฉีกขาดออกจากกันโดยสิ้นเชิง
Incomplete amputation มีบางสวนของอวัยวะติดอยูกับรางกาย
Complete Amputation
Incomplete Amputation
ขอบงชี้ในการทํา replantation
● นิ้วหัวแมมือ● นิ้วขาดหลายนิ้ว● นิ้วขาด distal ตอ PIP join t● ระดับที่ขาดเหนือฝามือขึ้นไป (Major limb
amputation)● อวัยวะขาดในเด็ก
ผูปวยที่ไมเหมาะกับการทํา replantation
● ผูปวยมีโรคหรืออาการบาดเจ็บที่ไมสามารถทนตอการผาตัดระยะเวลานานได
● ผูปวยที่มีประวัติสูบบุหรี่เปนประจํา● บาดแผลสกปรกมีการปนเปอนมาก● มีการบาดเจ็บหลายระดับในระยางคเดียวกัน
Source : http://ilovepeanutbutter.com/recipes/triple-layer-elvis-birthday-cake-with-peanut-butter-buttercream/
Replantation การตออวัยวะที่ขาดออกจากกัน เชน นิ้วมือ แขน
Revascularization การคืนกระแสเลือดใหกับเนื้อเยื่อ ในกรณีที่เปน incomplete amputation
ศัพทที่ควรรู
เปาหมายของ Replantation/Revascularization
อวัยวะอยูรอด (survived)อวัยวะที่ใชงานได (functioned)
ปจจัยที่มีผลตอการรักษา
● Preoperative : อายุของผูปวย กลไกการบาดเจ็บ● Perioperative :
ทักษะและประสบการณของศัลยแพทย● Postoperative : การดูแลหลังการผาตัด
ผูปวย
อายุประวัติการสูบบุหรี่โรคประจําตัวลักษณะการบาดเจ็บ
Ischemic Time
Finger● Warm 12 ชั่วโมง● Cold 24 ชั่วโมงAbove wrist (Major limb amputation)● Warm 6 ชั่วโมง● Cold 12 ชั่วโมง
Mechanism of Injury
Guillotine บาดแผลขอบเรียบ เชน ถูกมีดฟนCrush-Avulsion บาดแผลขอบไมเรียบหรือเกิดจากแรงกระชาก เชน ถูกเครื่องจักรหนีบ
Guillotine - type injury
Crush-Avulsion injury
Level of Amputation
Thumb/fingersHandForearmUpper Arm
ผลสําเร็จ
ภาวะแทรกซอน
การเตรียมอวัยวะ
การดูแลผูปวยหลังการผาตัด
● ใหผูปวยอยูในสิ่งแวดลอมที่สงบ อบอุน ผอนคลาย● งดสูบบุหรี่ (เอกสารอางอิง)● งดนํ้าชา กาแฟ (เอกสารอางอิง)● ใหยาระงับปวด● ใหยาปฏิชีวนะตามลักษณะการบาดเจ็บ● ปองกันการกดทับหลอดเลือด
การดูแลผูปวยหลังการผาตัด
● พิจารณาใหยาตานการแข็งตัวของเลือด (Dextran, ASA) ในรายที่เปนการบาดเจ็บแบบ crush-avulsion
● สังเกตสี ความตึง อุณหภูมิของนิ้วมือ
Day 1-3 (Critical Period)
ดูสีปลายนิ้วWound Dressing เปลี่ยนทุก 4-6 ชั่วโมง ถาแผลมีเลือดซึมมากหามทํา pressure dressing ใหเลือดทดแทนที่สูญเสีย
สีของนิ้วบอกอะไร?
แดง การไหลเวียนเลือดดี ซีด เลือดแดงมานอย เนื้อเยื่อขาดออกซิเจนคลํ้า เลือดดําคั่งที่ปลายนิ้ว นิ้วบวม ปลอยทิ้งไวจะเกิดการอุดตันของหลอดเลือด
การแกไขปญหา
ปลายนิ้วซีด● เปลี่ยน dressing
เพื่อกําจัดกอนเลือดที่ติดอยูกับผากอซและกดทับการไหลเวียนของเลือด
● หากผิวหนังที่เย็บตึงเกินไป ตองตัดไหมออก● วางมือผูปวยราบกับเตียงเพื่อเพิ่มการไหลเวียนขอ
งเลือดแดงมายังปลายนิ้ว
การแกไขปญหา
ปลายนิ้วบวมคลํ้า● ยกมือสูงกวาระดับหัวใจเล็กนอย
เพื่อเพิ่มการไหลกลับของเลือดดํา● ถามี venous bleb การเจาะ bleb
จะชวยลดอาการเลือดคั่งได
Day 3-7
ดูสีปลายนิ้วแผลมักไมคอยซึมมากอาจเปลี่ยน dressing วันละครั้ง, ปดแผลบาง ๆหามทํา pressure dressingถามีไขมักเกิดจากแผลอักเสบติดเชื้อ
Day 7-14
ถาปลายนิ้วแดง แผลไมซึม ไมมีไข มักจะใหกลับบานไดแลวนัดมาดูอาการซํ้า และเริ่มการทํากายภาพบําบัดที่ OPD
Signs of failed replantation
“ปลายนิ้วเหี่ยว สีดํา”
Signs of failed replantation
“ปลายนิ้วเหี่ยว สีดํา”
Dressing without pressure!!
เปดใหมองเห็นปลายนิ้ว
2 วัน
2 สัปดาห
2 เดือน
4 เดือน
Fasciotomy
1 วัน 3 วัน 14 วัน
3 เดือน
3 เดือน