การสอนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

แบบบรณาการ

เขากบเนอหาวชา “ไทยศกษา”

ดวยการใชทมเปนฐานการเรยนร

ดร.ประภาศร พรหมประกาย

มหาวทยาลยกรงเทพ1

2

บทนา

เกดวกฤตทางดานจตใจ และคณธรรม

จรยธรรมในการอยรวมกนของสงคมไทย

สงผลตอคณภาพชวตและเกดปญหาสงคม

รนแรงมากขน

3

สถาบนอดมศกษา จาเปนตองแสวงหา

แนวทางการพฒนารปแบบการเรยนการสอน

เพอพฒนาศกยภาพบณฑตทพงประสงค

ใหเปนผมคณธรรมนาความร

4

การสอนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมแบบ

บรณาการในเนอหาวชาทสอน ดวยการใชทม

เปนฐานการเรยนรเปนอกรปแบบหนงในการ

จดการเรยนการสอน เพอปลกฝงคณธรรม

จรยธรรม

5

จงเกดความสนใจในการศกษารปแบบและ

ผลสมฤทธของการจดกระบวนการเรยน

การสอรปแบบน เพอเปนแนวทางหนง

ในการประยกตการสอนสอดแทรกคณธรรม

จรยธรรมในรายวชาตอไป

6

วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาการจดกระบวนการเรยนร

โดยใชทมเปนฐานการเรยนรในการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมแบบบรณาการ

เขากบเนอหาวชา “ไทยศกษา”

7

2. เพอศกษาผลสมฤทธของการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมแบบบรณาการ

เขากบเนอหาวชา “ไทยศกษา” ดวยการใชทม

เปนฐานการเรยนร

8

คาถามในการวจย

1. คณธรรมจรยธรรมใดทควรปลกฝง

และสรางความตระหนกถงความสาคญ

ใหแกนกศกษาในการเรยนวชา “ไทยศกษา”

9

2. การจดกระบวนการเรยนรโดยใชทม

เปนฐานการเรยนรในการสอนสอดแทรก

คณธรรมจรยธรรม แบบบรณาการเขากบ

เนอหาในวชา “ไทยศกษา” มรปแบบการสอน

และกจกรรมการเรยนการสอนอยางไร

10

3. การจดกระบวนการเรยนรโดยใชทม

เปนฐานการเรยนรมความเหมาะสมกบ

การสอนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

แบบบรณาการเขากบเนอหาในวชา

“ไทยศกษา” อยางไร

11

ประชากรทใชในการวจย

นกศกษามหาวทยาลยกรงเทพทกคณะ

และทกชนปทลงเรยนวชา “ไทยศกษา” หมวด

วชาศกษาทวไป ภาควชาศลปศาสตร คณะ

มนษยศาสตรเปนวชาเลอกเสรในภาคฤดรอน

ปการศกษา 2551 จานวน 196 คน

12

เครองมอทใชในการวจย

1. แบบประเมนความตระหนกดานคณธรรม

จรยธรรมของนกศกษากอนและหลงการเรยน

มคาความเชอมนเทากบ 0.963 และ 0.937

13

2. แบบประเมนความพงพอใจในการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมแบบบรณาการ

เขากบเนอหาวชา“ไทยศกษา” ดวยการใชทม

เปนฐานการเรยนร

สารวจความพงพอใจ ความคดเหนและ

ขอเสนอแนะ

14

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดรปแบบการจดกระบวนการเรยนร

โดยใชทมเปนฐานการเรยนรในการบรณาการ

คณธรรมจรยธรรมเขากบเนอหารายวชาเพอ

พฒนาคณภาพบณฑตอดมคตไทย

2. ผเรยนเกดความตระหนกและเหน

ความสาคญของคณธรรมจรยธรรมทมตอ

การดาเนนชวตซงเปนผลจากการรวมทา

กจกรรมการเรยนการสอนโดยใชทม

เปนฐานการเรยนร

15

16

3. สถาบน/เครอขายการพฒนาบณฑต

อดมคตไทยไดแนวทางในการประยกต

การสอนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

โดยใชทมเปนฐานการเรยนรดวยการ

บรณาการเขากบเนอหาวชาทสอน

17

วธดาเนนการวจย

ตอนท 1

การออกแบบการเรยนการสอนเพอ

บรณาการคณธรรมจรยธรรมเขากบเนอหา

วชาไทยศกษา

18

1. วชาไทยศกษา หมวดวชาศกษาทวไป

- เขาใจสงคมไทย สามารถแสดงความคด

วเคราะหพฤตกรรม สามารถพฒนาคณธรรม

ของตนเอง

- มเนอหา 9 เรอง ประวตศาสตรไทย ศาสนา

วถชวต ภมปญญาไทย เศรษฐกจพอเพยง PDCA

คานยม การใชภาษาไทย และวรรณคดไทย

19

2. วเคราะห / สงเคราะห เอกสารดาน

คณธรรมจรยธรรมทควรปลกฝง และสราง

ความตระหนกของคณธรรมจรยธรรม พบวา

- คณธรรมจรยธรรมตอตนเอง ตอผอน

และสงคม รวม 15 ดาน

20

การสอนแบบบรณาการความรเขากบคณธรรม

จรยธรรมแบบสอดแทรกเขากบเนอหาวชาโดย

ใชทมเปนฐานการเรยนร

มความเหมาะสมในการพฒนาพฤตกรรมทาง

คณธรรมจรยธรรมใหเกดขนควบคกบความร

21

ตอนท 2

การจดกระบวนการเรยนรโดยใชทมเปนฐาน

ในการสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมแบบบรณาการ

เขากบเนอหาวชาไทยศกษา

การจดรปแบบการสอนและกจกรรมการเรยนร

ของผเรยน (4 ขนตอน)

22

ขนตอนท 1

การเตรยม แผนการสอนกอนการสอน

1. แผนการสอน จดหวขอเรอง

2. กรณศกษาและสอการสอน

23

3. แบบประเมนความตระหนกดานคณธรรม

จรยธรรมกอน-หลงการเรยน และ

แบบประเมนความพงพอใจในการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมแบบบรณาการ

เขากบเนอหา โดยใชทมเปนฐานการเรยนร

24

ขนตอนท 2

ชวงพบผเรยนครงแรกในการเรยน

(สาคญทสดในการใชทมเปนฐานการเรยนร)

1. อธบายวตถประสงค กระบวนการ

เหตผล ในการใชทมเปนฐานการเรยนร

25

2. เนนระบบการใหคะแนนจากการ

ทดสอบความพรอมกอนการเรยน

และจากกลมทม

3. เนนความสาคญ และความจาเปน

ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมตอ

ตนเอง ผอน และสงคม

26

ขนตอนท 3

ชวงการพบผเรยนครงท 2

1. แบงกลมผเรยน

2. แนะการบรหารกลม บทบาทและหนาท

เนนการใหคะแนนดานความรบผดชอบ

จากทกคนในทม

27

3. จบสลากคณธรรมจรยธรรมทง 15 ดาน

และกาหนดการนาเสนอ

4. ใหทา Pre - Test ความตระหนกทาง

คณธรรมจรยธรรม

28

ขนตอนท 4

กจกรรมการเรยนการสอนทเกยวของกบการ

ประกนความพรอมของการใชทมเปนฐานการ

สอนสอดแทรกคธรรมจรยธรรมเขากบเนอหา

(สาคญยงตอการสรางความรบผดชอบในการ

ทางานเปนทม และความเขาใจเนอหาหลก)

29

การเตรยมตวกอนเขาชนเรยน

ขนท 1 ขนมอบหมายงานอาน

ใหเนอหา/กรณศกษาเพอจบประเดน/แนวคดสาคญ

ขนท 2 ขนทดสอบผเรยน

เพอศกษาดวยตนเองโดยการทาแบบประเมนผล

ทดสอบความพรอมในการเรยน

31

การประกนความพรอมวเคราะหความเหนยอนกลบ

(ในชนเรยน)

ขนท 3 ขนทดสอบทม

ทกคนในทมแสดงเหตผลการตอบของตนและ

วเคราะหเปนคาตอบของทม

(เรยนรรวมกน)

ผสอนเฉลยคาตอบ

31

ขนท 4 ขนอทธรณจากทม

ทมเขยนอทธรณคาตอบทผด (ทบทวนแนวคดอกครง)

ผสอนเหนความสามารถในการวเคราะหเหตการณ

และการสงเคราะหพฤตกรรม

ของคณธรรมจรยธรรมของตวละครจากแตละทม

ขนท 5 ขนอภปรายผลสรปในกลมใหญและขอชแนะของผสอน

32

การประยกตใชเนอความรในรายวชา

ขนท 6 ขนประยกต การเรยนร (กจกรรม)

ขนท 7 ขนการประเมนผลตามสภาพจรง

เปนการประเมนคณภาพอยางตอเนอง

ในดานความร ความคด พฤตกรรม วธปฏบต

และผลการปฏบตของผเรยนในสภาพทเปนจรง

จากการสงเกต การสมภาษณ แบบทดสอบ และแบบสอบถาม

33

การเกบรวบรวมขอมลในการวจย

สวนท 1 เตรยมสอน

1) ออกแบบการสอนสอดแทรกคณธรรม

จรยธรรม

2) จดกระบวนการเรยนรแบบใชทมเปนฐาน

34

สวนท 2 การสอน

1) ชแจงวตถประสงค กระบวนการและการประเมนผล

การเรยนโดยการใชทมเปนฐานการเรยนร

2) แบงกลมๆละ 8-10 คน จดหนาทในกลม

3) Pre-Test ความตระหนกทางคณธรรมจรยธรรม

4) จดทารายงานกลมคณธรรมจรยธรรมทง 15 ดาน

5) นาเสนอรายงานกลมๆ ละ 1ดาน

35

ขนประเมนผลตามสภาพจรง

1) สงเกต

2) ทดสอบ

ขนอภปรายสรป

และชแนะจากผสอน

ขนอทธรณจากทม

เขยนอทธรณคาตอบ

ทผด เพมคะแนน

ขนเตรยมตวกอนเรยน

1) มอบหมายงานอาน (จบประเดน) แนวคด

ทางคณธรรมจรยธรรม

2 ทดสอบผเรยน ทาแบบประเมน ผลทดสอบ

ความพรอมในการเรยน (ปรนย - 20 ขอ)

ขนประกนความพรอม

1) ทดสอบทม ใหเหตผลการตอบ

เปนรายบคคล

2) วเคราะหเปนคาตอบของทม

ขนเฉลยคาตอบ

สวนท 3 จดกระบวนการ

เรยนรคณธรรมจรยธรรม

แบบบรณาการเขากบ

เนอหา

36

สวนท 4 การประเมนผล

การเรยนการสอน

1) Post- Test (เชงปรมาณ)

2) แบบประเมนความพงพอใจฯ

(เชงคณภาพ)

สวนท 5 การวเคราะหขอมล

และตรวจสอบผลสมฤทธ

ในการสอนฯ

37

ภาพท 1

ความตระหนกดานคณธรรมจรยธรรม

ในสวนของระดบความสาคญของพฤตกรรม

ทางคณธรรมจรยธรรมทง 15 ดาน ตาม

ความเหนของนกศกษากอนและหลงการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรม (อยในระดบมาก)

การวเคราะหขอมล

38

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00 4.47 4.49

ความตระหนกกอนเรยน ความตระหนกหลงเรยน

ภาพท 1

39

ภาพท 2

ความตระหนกดานคณธรรมจรยธรรม

ในสวนของระดบพฤตกรรมทางคณธรรม

จรยธรรมทง 15 ดานทนกศกษาไดปฏบตจรง

กอนและหลงการสอนสอดแทรกคณธรรม

จรยธรรม (อยในระดบมาก)

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

3.78 4.00

พฤตกรรมทปฏบตจรงกอนเรยน พฤตกรรมทปฏบตจรงหลงเรยน

40

ภาพท 2

41

ภาพท 3

ความตระหนกดานคณธรรมจรยธรรมในสวน

ของระดบพฤตกรรมทางคณธรรมจรยธรรม

ตามคาขวญของวชา “ไทยศกษา” ทนกศกษา

ไดปฏบตจรงกอนการเรยนและหลงการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรม (อยในระดบมาก)

42

1.00

1.502.00

2.503.00

3.50

4.00

4.505.00

3.52 3.82 3.87 4.074.404.23 3.583.16 4.003.70

กอน

เรยน

กอน

เรยน

หลง

เรยน

กอน

เรยน

กอน

เรยน

กอน

เรยน

หลง

เรยน

หลง

เรยน

หลง

เรยน

หลง

เรยน

1.ขยน 2.ซอสตย 3.ประหยด 4.อดทน 5.รบผดชอบ

ภาพท 3

43

การอภปรายผล

ตอนท 1

คณธรรมจรยธรรมทควรปลกฝงและสราง

ความตระหนกถงความสาคญใหแกนกศกษา

ดวยการสอนสอดแทรกเขากบเนอหาวชา

ไทยศกษา

44

คณธรรมจรยธรรมตอตนเอง 8 ดาน

- ความรบผดชอบ - ความขยนหมนเพยร

- การตรงตอเวลา - ความอดทน

- การซอสตย - ความประหยด

- ความมวนยในตนเอง - ความคดวเคราะห

45

คณธรรมจรยธรรมตอผอนและสงคม 7 ดาน

- ความกตญ�กตเวท - การมจตสาธารณะ

- ความเมตตากรณา - ความมจตประชาธปไตย

- ความมสมมาคารวะ

- ความยตธรรม

- ความรกและศรทธาในความสามคค

46

ตอนท 2

รปแบบการสอนและกจกรรมการเรยน

การสอนทใชทมเปนฐานการเรยนรในการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมแบบบรณาการ

เขากบเนอหาวชาไทยศกษา

47

1 การเตรยมแผนการสอนของผสอน

กอนการสอน

2 ชวงพบผเรยนครงแรกในการเรยน

(สาคญทสด)

3 ชวงการพบผเรยนครงท 2

ในการเรยนการสอน

48

4. กจกรรมการเรยนการสอน 7 ขน คอ

1) ขนมอบหมายงานอาน

2) ขนทดสอบผเรยน

3) ขนทดสอบทม

49

4) ขนอทธรณจากทม

5) ขนอภปรายสรป และชแนะจากผสอน

6) ขนประยกตการเรยนร

7) ขนประเมนผลตามสภาพจรง

50

สอดคลองกบแนวคด และงานวจย

ของหลายฝาย เชน เครอขายสถาบนอดมศกษา

เขตภาคกลางเพอพฒนาบณฑตอดมคตไทย

(2551:42, 44) พบวา

51

1. การพฒนาบณฑตอดมคตไทย

สามารถทาไดโดยสอดแทรกคณธรรม

จรยธรรมในเนอหาวชาทสอน ซงวชาศกษา

ทวไป มลกษณะทเหมาะสมในการสงเสรม

คณลกษณะบณฑตทพงประสงค

52

ทงดานคณธรรมจรยธรรม ความร

ทกษะทางปญญา ทกษะความสมพนธ

ระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะ

การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ไดเปนอยางด

53

2. มความเหมาะสมในการสอนทเนน

ผเรยนเปนสาคญดวยการบรณาการแบบ

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมเขาไปใน

เนอหาวชาโดยใชทมเปนฐาน ผลการวจย

พบวา

54

แมจะเปนการสอนในหองขนาดใหญ

แตไดชวยใหผเรยนเกดการเรยนร

เกดความสมพนธระหวางบคคลและทม

มสวนรวมและมความพงพอใจในการ

เรยนรแบบนอยในระดบมากทสด

55

ตอนท 3

ความเหมาะสมของการจดการเรยนร โดยใช

ทมเปนฐานในการสอนสอดแทรกคณธรรม

จรยธรรมแบบบรณาการเขากบเนอหาวชา

ไทยศกษา ดไดจากผลสมฤทธ ดงน

56

1. นกศกษามความตระหนก

เหนความสาคญ และเหนความจาเปนของ

คณธรรมจรยธรรมทง 15 ดานตอการ

พฒนาคณภาพชวตเพมขนในระดบมาก

57

2. นกศกษาประเมนตนเองวาม

ความตระหนก และมระดบพฤตกรรมของ

คณธรรมจรยธรรมทปฏบตจรงเพมขน

ในระดบมาก

58

3. นกศกษาเหนประโยชนจากการสอน

สอดแทรกคณธรรมจรยธรรมผานการทางาน

เปนทมในวชานอย ในระดบมากทสด มสวน

รวมในกจกรรมเพอใหทมไดรบความสาเรจ

ในระดบมาก และเหนวาไมมปญหาในการ

ทางานรวมกนเปนทม

59

4. ภาพรวมของการเรยนร / ประเดน

ทเหนประโยชนจากการเรยนวชาน คอ

การสอนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

การทางานเปนกลม / PDCA / กรณศกษา

และประวตศาสตรไทย

60

สรป การจดกระบวนการเรยนรโดย

ใชทมเปนฐานเปนรปแบบหนงทเหมาะสม

ในการสอนสอดแทรกคณธรรมจรยธรรม

แบบบรณาการเขากบเนอหาวชาไทยศกษา

61

ทสามารถนาแนวทางดงกลาวไปประยกตใช

ในการพฒนาบณฑตใหมคณลกษณะตาม

กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา

แหงชาตดานคณธรรมจรยธรรม

ไดเปนอยางด