ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Α’ Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. 1

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ Η

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Κεφάλαιο 1ο 2

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.1 ΆΝΘΡΩΠΟΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΝ 1/6

• Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό ον (Ηθικά Ευδήμεια)

• Μετέχει δηλαδή στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή

Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.)

Συνύπαρξη και

συνδιοίκηση

Ικανοποίηση ανθρώπινων

αναγκών

3

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.1 ΆΝΘΡΩΠΟΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΝ 2/6

Βιολογικά χαρακτηριστικά

(Φύλο, χρώμα ματιών, χρώμα δέρματος, σωματική κατασκευή κ.ά.)

Αλληλεπίδραση με την κοινωνία

Ανάπτυξη προσωπικότη-τας, μόρφωσης, ικανοτήτων, αξιών, κ.λπ.

4

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.1 ΆΝΘΡΩΠΟΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΝ 3/6

Κο

ινω

νία

Οργάνωση

Αυτοτέλεια

Διάρκεια

Ταυτότητα

Διαφοροποίηση 5

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.1 ΆΝΘΡΩΠΟΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΝ 4/6

Οργάνωση

Γραπτοί και άγραφοι νόμοι ρυθμίζουν τις ανθρώπινες

σχέσεις

Αυτοτέλεια

Έχει όρια που το ξεχωρίζουν από

άλλα σύνολα ανθρώπων

Περιλαμβάνει υποσύνολα, π.χ.

οικογένεια, ομάδες

Διάρκεια

Συνέχεια στο χρόνο

6

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.1 ΆΝΘΡΩΠΟΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΝ 5/6

Ταυτότητα

Ξεχωριστή συλλογική ταυτότητα

Συνείδηση της οργάνωσης, της αυτοτέλειας, της

διάρκειας

Διαφοροποίηση

Δεν είναι ένα ενιαίο και

ομοιογενές σύνολο

Δημιουργούνται σχέσεις

ανταγωνισμού και εκμετάλλευσης

7

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.1 ΆΝΘΡΩΠΟΣ: ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΟΝ 6/6

Άνθρωπος:

πομπός και δέκτης

Κοινωνία

8

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΟΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 9

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 1/12

Αρχαιοελληνικός όρος

Σημαίνει το δημοκρατικό πολίτευμα

Προέρχεται από τον Αριστοτέλη

Πολιτεία Με τη σύγχρονη έννοια ο όρος εμφανίζεται τον 15ο αιώνα

Στην Αρχαία Ελλάδα σήμαινε δύναμη, ισχύς

Οργανωμένη πολιτική οντότητα με καθορισμένη γεωγραφική θέση που αντιπροσωπεύει έναν πληθυσμό

Κράτος

10

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 2/12

Στην κλασική αρχαιότητα δεν

υπάρχει διάκριση μεταξύ

κοινωνίας και πόλεως-πολιτείας

11

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 3/12

Οικία Γένος Φατρία Φυλή Πόλη

Κώμη:

«η εκ πλειόνων οικιών κοινωνία»

Πόλη:

«η εκ πλειόνων κωμών κοινωνία»

12

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 4/12

Επέκταση της οικίας και της κώμης κατά τον

Αριστοτέλη

Περιλαμβάνει και τους χώρους συνάθροισης των

πολιτών που διευκολύνουν τη συλλογικότητα

Είναι κοινότητα ανθρώπων κατά τον

Θουκυδίδη («άνδρες γαρ πόλις»)

Έχει υποχρέωση να εξασφαλίζει ευδαιμονία σε όλους του πολίτες, αλλά

και οι πολίτες να την προστατεύουν

Πόλη

13

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 5/12

Δημοκρατική πόλη

Δε θυσιάζει

τον πολίτη

στο βωμό της

πόλης

Δεν υποτάσσει την πόλη

στην αυθαιρεσία

και ιδιοτέλεια του πολίτη

Επιτυγχάνει ισορροπία

14

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 6/12

Ελληνική πόλη

Αποδέχτηκε τις διαφορές χωρίς

να τις εξαφανίσει

Γέννησε πνεύματα όπως

ο Σωκράτης

Κατανόησε την ανθρώπινη φύση για

φιλοπατρία

Δημιούργησε έργα όπως ο Παρθενώνας

Διοχέτευσε την τάση αυτή στην υπηρεσία του κοινού καλού

Είναι δημιούργημα του

δημοκρατικού πολιτεύματος

15

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 7/12

Πόλη-κράτος

Δημοκρατία Ελευθερία

Ισότητα Δικαιοσύνη Ορθός λόγος

Σεβασμός των νόμων 16

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 8/12

Η πόλη-κράτος γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα

Θεωρείται γεγονός

κοσμοϊστορικής σημασίας

Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας

γεννιέται η έννοια του

πολίτη και της πολιτικής

17

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 9/12

Πολίτης Έχει δικαίωμα και υποχρέωση συμμετοχής στα κοινά

Μετέχει στην

εξουσία και την

απονομή δικαιοσύνης

Εκλέγει και εκλέγεται

Γνωρίζει να κυβερνά και

να κυβερνιέται

18

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 10/12

Ο πολίτης στην αρχαία Αθήνα καταλαμβάνει διάφορα αξιώματα και ασκεί πολιτική

Εκφέρει δημόσιο λόγο, επηρεάζει τις πολιτικές εξελίξεις

Η έννοια «πολίτης» είναι τίτλος τιμής, είναι «αξίωμα με απεριόριστη διάρκεια»

Ύψιστη αρετή του πολίτη είναι η ικανότητα του άρχειν και άρχεσθαι

Γι’ αυτό έχει μεγάλη σημασία η διάπλαση ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών

19

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 11/12

Αφορούσε μόνο άνδρες και ελεύθερους πολίτες. Δούλοι και γυναίκες δε συμμετείχαν στα κοινά.

Οι πόλεις είχαν πολλές φορές

αντίθετα συμφέροντα και αντιμετώπιζαν

κοινωνικά προβλήματα, ανισότητες και

αντιθέσεις.

Η εικόνα ενός ενιαίου αρχαίου

κόσμου δεν ανταποκρίνεται στην

πραγματικότητα

20

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.2 Η ΠΌΛΙΣ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ 12/12

Όρκος πολιτών

21

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 22

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 1/8

Πολιτική Η τέχνη και η επιστήμη της διακυβέρνησης.

Η τέχνη του εφικτού και όχι του επιθυμητού.

Η ενεργός συμμετοχή του πολίτη στα κοινά.

Η κοινή και συντονισμένη δράση ατόμων ή ομάδων με σκοπό την επιτυχία στόχων που αφορούν το κοινωνικό σύνολο.

Η επιλογή ενός μέσου / μέτρου για την επιτυχία ενός σκοπού / στόχου.

Ο αγώνας για την απόκτηση, άσκηση και κατανομή της εξουσίας.

Ό,τι σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με την οργάνωση και τη λειτουργία της εξουσίας, άρα και της κοινωνίας.

23

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 2/8

Θεμελιώδη ερωτήματα

Περισσότερη ισότητα ή

περισσότερη αποτελεσματικότ

ητα;

Η πολιτική υπηρετεί αξίες ή

συμφέροντα;

24

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 3/8

• Η πολιτική δεν έχει σκοπό να εξουσιάζει ούτε να εξυπηρετεί συμφέροντα, αλλά να υπηρετεί αξίες.

Αρχαίοι Έλληνες

• Η πολιτική εξυπηρετεί και αξίες και ένα συμφέρον, το δημόσιο συμφέρον.

Αριστοτέλης

• Σύνδεσε την πολιτική με την ηθική.

• Μέγιστη τέχνη και καλλίστη αρετή.

• Στόχος της πρέπει να είναι η ηθική βελτίωση των πολιτών.

Σωκράτης

25

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 4/8

Βασικές πολιτικές

αξίες Ελευθερία Ισότητα

Δικαιοσύνη Νόμος Μέτρο

Συμμετοχή Διάλογος 26

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 5/8

Συμμετοχή

Η «μετοχή» του πολίτη στα κοινά, τα

αξιώματα, τις τιμές, τη

διακυβέρνηση, την εξουσία, τις

αποφάσεις

Η ουσία της αθηναϊκής δημοκρατίας έγκειται στη

συμμετοχή των πολιτών, η οποία αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωση

Όποιος δε συμμετέχει

θεωρείται ιδιώτης = άχρηστος (idiot)

Ο πολίτης συμμετέχει στην Εκκλησία του

Δήμου, τη βουλή, τη δικαιοσύνη, τα

δημόσια αξιώματα 27

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 6/8

Πριν την ανάληψη καθηκόντων

Όσοι αναλάμβαναν δημόσιο αξίωμα, υφίσταντο προληπτικό έλεγχο.

Κατά τη διάρκεια

Καθημερινός έλεγχος από την Εκκλησία του Δήμου.

Στο τέλος κάθε χρόνου

Έλεγχος από τη Βουλή.

Όσοι διαχειρίζονταν δημόσιο χρήμα έδιναν λόγο για τις δαπάνες στους λογιστές.

«Δοκιμασία»

28

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 7/8

Πολιτ

ική

Γεννήθηκε επειδή υπάρχουν περισσότερες επιλογές για

κάποιο πρόβλημα

Δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις σε συγκεκριμένα

ερωτήματα

Απαιτεί:

α) σαφή καθορισμό του σκοπού

β) εύρεση των κατάλληλων μέσων για την επίτευξή του

Δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία το λέγειν αλλά το

πράττειν

Δεν κρίνεται από τις προθέσεις αλλά από το

αποτέλεσμα

Ρυθμίζει την οργάνωση της κοινωνίας

Άλλοι ευνοούνται, άλλοι όχι 29

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.3 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ 8/8

Ζητούμενο είναι να υπάρξει αυτή η πολιτική που θα φέρει το μέγιστο καλό στο μέγιστο αριθμό ανθρώπων.

Σε κάθε πολιτεία, σε κάθε εποχή, η πολιτική πάντοτε θα είναι χώρος αντιπαράθεσης ατομικών ή ομαδικών συμφερόντων. 30

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΟΙ

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 31

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 1/10

Πολιτικός:

ασκεί πολιτική εξουσία σύμφωνα με τους

κανόνες της πολιτικής τέχνης και επιστήμης

Χρειάζεται να γνωρίζει ότι η

πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού

Το επιθυμητό, το όραμα, το ιδανικό όμως είναι αυτά

που εμπνέουν την πολιτική

(π.χ. ελληνική επανάσταση)

32

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 2/10

• Πρέπει να κυβερνούν οι άριστοι

• Καταργεί έτσι την ουσία της άμεσης δημοκρατίας της Αθήνας

Πλάτωνας 33

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 3/10

Αν η πολιτική είναι η κορωνίδα επιστημών και

τεχνών

Ο πολιτικός κατέχει την

υπέρτατη εξουσία

Άγνοια και ανεπάρκεια δε συγχωρούνται

34

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 4/10

Αρετές και προσόντα πολιτικού κατά τον Αριστοτέλη

• Να αγαπάει την πόλη, την πολιτική, το πολίτευμα, του πολίτες

• Να είναι δίκαιος, ενάρετος, μετριοπαθής, συνετός

• Να γνωρίζει ποιοι νόμοι σώζουν και φθείρουν το πολίτευμα

• Να είναι ικανός να εκτελεί έργα

• Να επιλέγει εφικτούς σκοπούς και θεμιτά μέσα για να τους πραγματοποιήσει

Δεν πρέπει να λησμονεί, σύμφωνα με τον Αγάθωνα, ότι

• Κυβερνά ανθρώπους

• Κυβερνά σύμφωνα με τους νόμους

• Δεν κυβερνά για πάντα

35

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 5/10

Ρήτορας

Ήθος

Πολιτικός

36

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 6/10

Λόγος

Αντίλογος

Χαρακτηρι-στικό της

δημοκρατίας

Απαραίτητη η ενημέρωση του πολίτη για τις

θέσεις των υποψηφίων 37

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 7/10

Ποιοτικός πολιτικός

λόγος Σαφήνεια Λιτότητα

Ορθολογική σκέψη

Πειθώ με επιχειρήματα

Πολιτισμένη αντιπαράθεση

38

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 8/10

Πολιτικός Ηγέτης

39

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 9/10

Όραμα

• Προσπάθεια υλοποίησης οράματος

• Ικανότητα προσαρμογής, πρωτοβουλίας, ορθολογικής σκέψης, λήψης αποφάσεων

• Δημιουργική σκέψη, ανάλυση και σύνθεση καταστάσεων, επίλυση προβλημάτων, ικανότητα επικοινωνίας

Ηθικά προσόντα

• Υπευθυνότητα, συνεργασία, εντιμότητα, κοινωνική ευαισθησία, πολιτικές αρετές

Γνώσεις • Για την πολιτική,

την οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις

40

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος

1.4 Ο ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ – ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ 10/10

Να έχει ικανότητα σύνθεσης

διαφορετικών απόψεων και ιδεών

Να έχει σφαιρική και συνολική αντίληψη του

κόσμου

Να εμπνέει τους πολίτες

Να μετουσιώνει όσα υπόσχεται και δηλώνει

σε έργα

Ηγέτης

41

Κα

ζάκο

υ Γ

εωρ

γία

, ΠΕ

09

Οικ

ονο

μολόγος