e-learning الکترونیکی آموزش

آموزشی تكنول وژی در نوپا ص نعتی ای ران در الك ترونیكی آموزش وزش ت، دور راه از وآم ات و مراكز اما اس به آموزشی مؤسس

ژه گاهها وی اند در دانش ریعتر هرچه تا تالش ویی س با مناسب الگ ور فرهنگی و آموزشی ساختار وزش زمینه در كش ترونیكی آم الك

ترونیكی آموزش كه مزیتهایی بر كنند. عالوه ارائه آن از ماهیتا الك وردار ت، برخ ترین از یكی اس رورت دالیل مهم ازماندهی ض س

ات و مراكز وزش مؤسس ترونیكی آم ران، در الك ای ای تقاض با كه است كش ور در ع الی آم وزش وی ژه به آم وزش روزاف زون

دودیت به توجه ابع مح رفیت و من ام در آموزشی ظ آموزشی نظاست. شده تبدیل اجتماعی خاص موضوع یك به فعلی

وع این به پرداختن ضرورت براستی اما      موض كی ت؟چیس ش بسیاری ناچار به اطالعاتی جامعه سمت به رفتن راه در كه نیست

كار و پنه ان زوایای از تخوش جوامعه ص ورتبندی آش یرات دس تغی اختاری د، خواهند س وزش مقوله ش یز آم یر این از ن ان در تغی ام

ت، كه روی یك فقط این اما نیس ت. باید س یز را نكته این اس به ن اطر روز به جوامع كه داشت خ ان م ال به و زم والت همین دنب تح

ارت و آموزش به روزافزونی نیاز ور و مه یروی همینط متخصص نداشت. خواهند

از كه است قدرت صاحبان دست در قدرتمندی ابزار اطالعات      ونی آن طریق ود هژم ور به را خ ده ط ای در خزن مختلف الیهه

انی میگسترانند. نیروی جوامعه فرهنگی- اجتماعی متخصص انس قابل و اصلی سرمایه روز، اطالعات به مجهز همینطور و كارآمد و

امهریزی تی هر برن وب دول ود. اما محس یه این میش ای قض الیهه ری فرعی ترش دارد،با هم دیگ از جوامع گس ردم نی وزش به م آم از كه میگذارد عرصه به پا تازه نسلی میشود، افزون ربیت، به نی ت

رای دولتها تواناییهای طرفی از اما دارد، آموزش و تخصص تحت ب ود. دسترسی نخواهد كافی پتانسیل این كل دادن قرار پوشش و ب لط وژی بر تس ات تكنول ات و ارتباط یری و اطالع در آن از بهرهگ

یروی تربیت و آموزش مهم و استراتژیك امر انی، ن ود انس یكی خ ود محسوب حاضر عصر در قدرت مهم مؤلفههای از نباید كه میش ید. از چشم آن از وی پوش ر، س ترش دیگ هزینه كم و بیوقفه گس

ترونیكی آموزشی سیستم رورت ، دنیا سراسر در الك تفاده ض اسمیكند. اثبات را آموزشی روش این از

کلیدی واژگان

گاه مجازی،آموزش دانشگاه      ازی،دانش گاه مج ال،دانش دیجیت وزش غیر تعاملی،دانشگاه لینک،دانشگاه هایپر ازی مرکزی،آم مج

ایران.. در

مقدمه لط و دسترسی     وژی بر تس ات تكنول ات و ارتباط و اطالع

یروی تربیت و آموزش مهم و استراتژیك امر در آن از بهرهگیری ن انی، ود انس ای از یكی خ درت مهم مؤلفهه حاضر عصر در قپوشید. چشم آن از نباید كه میشود محسوب

زون پیشرفت     وژی روزاف وژی وخصوصا تكنول ات تكنول اطالع وزش زمینه در بسیاری تغییرات باعث ترونیكی آم ده الك است ش

هولت آموزش، هزینه كاهش چون عواملی ور س های در حض كالس ازی، وع مج اب زم ان دروس، تن و رفتوآمد هزینه ك اهش آن، انتخ

ذیری اد انعطافپ وزش زی ترونیكی آم ترش در الك ده این گس پدیاست. نبوده بیتأثیر

وزش      ترونیكی آم ران در الك نعتی ای وژی در نوپا ص تكنول وزش آموزشی ت، دور راه از وآم ات و مراكز اما اس مؤسس گاهها ویژه به آموزشی اند در دانش ریعتر هرچه تا تالش ویی س الگ اختار با مناسب رهنگی و آموزشی س ور ف وزش زمینه در كش آم

وزش كه مزیتهایی بر كنند. عالوه ارائه الكترونیكی ترونیكی آم الك وردار آن از ماهیتا ت، برخ ترین از یكی اس رورت دالیل مهم ض

ازماندهی ات و مراكز س وزش مؤسس ترونیكی آم ران، در الك ای ور در عالی آموزش ویژه به آموزش روزافزون تقاضای است كش

دودیت به توجه با كه ابع مح رفیت و من ام در آموزشی ظ نظاست. شده تبدیل اجتماعی خاص موضوع یك به فعلی آموزشی

اختن كارآمد      وزش س ترونیكی آم این از بخشی میتواند الك ده تعریف اهداف به توجه با لذا سازد، مرتفع را مشكالت رای ش ب وزش یالت آم گاهی وتحص ران، در دانش رداختن اهمیت ای به پ اختار ات و مراكز س وزش مؤسس ترونیكی آم ژه به الك وی

گاههای ازی دانش ران در مج وح به ای كی روشن وض ود. ش میش تم كه نیست نتی آموزشی سیس نمیتوانست حاضر عصر در س

اتی جامعه نیازهای روز اطالع د، پاسخ را ام ود الزم پس گوی این ب ام تهلك نظ دی درون در مس ود پیكربن ار خ ود دگردیسی دچ و ش ذیری فرآیند تای در انطباقپ ای راس روز جوامع نیازه اهد را ام شباشد.

مجازی دانشگاه وع این      وزش ن ابقهای كه آم دان نه س والنی چن دارد، را ط

دی وزش از فرآین یرد بر در را آم واع از آن در كه میگ زار ان و اب اینترنت، فشرده، لوح ماهواره، ویدئو، چون الكترونیكی رسانههای

میشود. استفاده آموزش ... برای و شبكه دانشجوست، از استاد داییج آموزش این مزیت ترین برجسته     

تم این طریق از آموزش بودن زمان و مكان فرا همینطور از سیس ای ارز ویژگیه یوه این دیگر ب رن در آموزشی ش ت. اما ۲۱ ق اس

گاههای ازی دانش یز مج وزش دل از ن ان یا و دور راه از آم هم ان برآوردند، سر مجازی آموزش گاههای تولد زم ازی دانش را مج ان در اینترنت شبكه گسترش با مقارن میتوان ت. اولین جه دانس

وری قدم عرصه این در كه كش ور شد پیش ود. اما آمریكا كش ب ته رای آن اولیه هس وان به را آن كه انگلیسیهاست ب Open عن

Universityرح د، مط دور راه از آموزشی دوره اولین كردن ال در كه دانشگاهی یس ۱۸۹۲ س ود. در پست بر متكی شد تأس ب

داشت وجود نیز متنوعی آموزشی های برنامه بیستم قرن اواسط تند كه مخاطبانی نظر و سمع به كه های در نمیتوانس متمركز كالس

وع این در شركت میرسید. برای یابند حضور گاهها ن ما دانش به ش امپیوتر دستگاه یك دارید، احتیاج اساسی پیشنیاز دو تر و ك از مهم

یزه همه رای الزم انگ ور ب وفقت و حض وع این در م تم ن سیس آن فض ای مانند دانش گاه این در ش ده ارائه مطلب آموزش ی. اما

ورد درسی مواد بلكه نیست، مجازی دریس م رای ت ما ب ان ش هم ما برای سنتی شیوه به و دانشگاه در كه است دریس ش د، ت میش زمان از فراتر مقولهای در شبكه و اینترنت طریق از تدریس عمل

میگیرد. جای مكان و گاههای      ازی دانش بی محل مج رای مناس ور ب روز و ظه ب

تعدادها، ود خواهند نوآوریها و خالقیت اس ور ب اوری همینط فن ات وجب اطالع زایش م ارایی اف وزش فرایند ك ردد. با آم میگ

ردی اوت رویك ورد در متف وزش مقوله با برخ و دور راه از آم ازی دانشگاههای آن پیوست واهیم در مج افت خ روز كه ی نین ب چ اهی با هم آن ۲۱ قرن در آموزش از شكلی اتی جامعه به نگ اطالع ذیر مینماید. ضرورتی اجتنابناپذیر امری بكه بطن از كه انكارناپ ش

اتی جامعه پیكربندی و جهانی یرون اطالع وزش ب د. آم راه از میآی و انقالب از قبل آزاد دانشگاه كوتاه تجربه جز به كشورمان در دور

ور پیام دانشگاه نی ن تفاده بر مبت یوه از اس اط ش دور، راه از ارتبنیست. طوالنی سابقه دارای

ران دانشگاه كار دستور در مجازی آموزش ۷۰ دهه پایان در      ته ال شد. در آغاز عنوان این تحت پروژههایی و گرفت قرار ۱۳۸۰ س

ایت وزش س ازی آم گاه مج ران دانش رای درس ۹ ارائه با ته ب جویان گاه روزانه دانش دازی دانش ال نیم از و شد راهان اول س

س ال هم ان ش د. در آغ از آن از بهرهبرداری سال، همان تحصیلی خبر اینترنتی دانشگاه تأسیس از فناوری و تحقیقات علوم، وزارت

یر مؤسسه صورت به ولی وزارت آن نظر تحت كه داد اعی غ انتف وع ور سراسر در اول ن دمات كش داد. به خواهد ارائه آموزشی خ وزش اندازی راه كه كردند اعالم دانشگاهها از تعدادی آن دنبال آم

ود برنامههای جزو را الكترونیكی رار خ ال در و دادهاند ق حاضر ح دادی ورت به را دروسی آنها از تع رای درس تك ص جویان ب دانش با باید كه است توجه خور در نكته كردهاند. این ارائه خود حضوری با شدن دانشجو از قبل را افراد سازی فرهنگ و فرهنگی پشتیبانی

دنبال تا کنیم آشنا مجازی دانشگاه فضای ذیرش ب وولیت پ در مس ذا آموزشی فرآیند تیبانیهای باشند. ل رهنگی پش وزش در ن یز ف آم

ازی روری مج كی ض ت. ش مت به رفتن راه در كه نیست اس س اتی جامعه ار به اطالع یاری ناچ ای از بس ان زوای كار و پنه آش

ورتبندی تخوش جوامعه ص یرات دس اختاری تغی د، خواهند س ش یز آموزش مقوله یر این از ن ان در تغی ت، ام یك فقط این اما نیس

اطر به نیز را نكته این است. باید سكه روی به جوامع كه داشت خ وزش به روزافزونی نیاز تحوالت همین دنبال به و زمان مروز و آم

ابزار داشت. اطالعات خواهند متخصص نیروی همینطور و مهارت هژمونی آن طریق از كه است قدرت صاحبان دست در قدرتمندی

ود ور به را خ ده ط ای در خزن اعی مختلف الیهه رهنگی- اجتم ف همینطور و كارآمد و متخصص انسانی میگسترانند. نیروی جوامعه

ات به مجهز رمایه روز، اطالع لی س امهریزی قابل و اص هر برن ای قضیه این میشود. اما محسوب دولتی رعی الیهه ری ف هم دیگ ترش با دارد، از جوامع گس ردم نی وزش به م زون آم ود، اف میش

لی ازه نس ذارد عرصه به پا ت از كه میگ ربیت، به نی و تخصص ت وزش رفی از اما دارد، آم ای ط رای دولتها تواناییه پوشش تحت ب

مشكل كه بود. اینجاست نخواهد كافی پتانسیل این كل دادن قرار از مینمای د، رخ اصلی ان، و فضا ج ا، به نی و آموزشی امكان ات مك

ان این به پاسخگویی برای رفاهی تسهیالت زایش با نیاز. همزم اف مسئله این برای اختصاصی بودجه دانشگاه در تحصیل برای تقاضا

است. نداشته چشمگیری افزایش یص با باید پس      ات تخص ور و اولویتها و امكان بینی همینط پیش

ازوكارهای متی به جدید س رویم س وانیم كه ب وم بت نتی مفه س

های یر را درس كالس لط و دهیم. دسترسی تغی وژی بر تس تكنول یری و اطالعات و ارتباطات تراتژیك امر در آن از بهرهگ مهم و اس وزش ربیت و آم یروی ت انی، ن ود انس ای از یكی خ مهم مؤلفهه درت وب حاضر عصر در ق ود محس چشم آن از نباید كه میش

ید. از وی پوش ر، س ترش دیگ تم هزینه كم و بیوقفه گس سیس ترونیكی آموزشی رورت ، دنیا سراسر در الك تفاده ض این از اس

ات را آموزشی روش د. اثب میكن اوری هر به ات فن اختار و اطالع بكهای س دگی وارد ش انها زن انس

ده ای در و ش دگی مختلف الیهه ور آنها زن روز دارد، حض یز ام ن رده پیدا تغییر طوری فرهنگ و آموزش ساختار امی كه است ك تم

ی، قشربندی تفكر، سال، و سن هر با دنیا سراسر از مردم سیاس د. این قرار آموزش تحت توانند می فرهنگی و اجتماعی یز بگیرن ن

تی و خصوصی بخش گذاری سرمایه و مشاركت نیازمند است دول توجهی درخور و مناسب فرهنگسازی زمینه این در باید همینطور و

شود. انجام معرفی

الی آموزش مرکز اولین مجازی آموزشهای مرکز      ور در ع کش را دانشجو آموزش و پذیرش اینترنت شبکه از استفاده با که است

الب در را الکترونیکى آموزش بار اولین براى و دارد عهده بر یک ق گاه ور در دانش وده نهادینه کش ت. این نم گاه اس نى دانش بر مبت ترونیکى آموزش ادر و است الک تاوردهاى کمک به است ق فن دس

یعى طیف تدریج به اطالعات آورى ته از وس اى رش یلى ه را تحص ود پوشش تحت رار خ د. این ق گاه ده وان به دانش از یکى عن

ات علوم، وزارت به وابسته هاى دانشگاه اورى، و تحقیق ور فن بط اى نامه آیین از کلى رایى و آموزشى ه تبعیت وزارتخانه این اج

مینماید.مجازی ارتباطات

درصد75 که است داده نش ان صاحب نظران توسط تحقیقات      می ش ود. این انج ام غیرهم زم ان به طور الکترونیکی کالس های از ود استادان با به راحتی می توانند دانشجویان که معناست این به خ

این اینکه بدون کنند، شرکت درس کالس در و کرده برقرار ارتباط جویان سایر یا و استادان با هم زمان را کار ام دانش د. این انج دهن

ژه خاصیت رای به وی جویانی ب اط در که دانش ری نق ان از دیگ جه تند آموزشی مرکز با متفاوتی ساعات دارای یار هس مند بس ارزش

خاصی شرایط در نیز الکترونیکی آموزش سیستم های است. البته اب تادان که می کنند ایج جویان و اس ان دانش تم وارد هم زم سیس

ترنت وند. این این الت ش تر ح واقعی در بیش الت کالس که م ح

نیکی ته، تک دهای مثال داش گاهی واح ورتی در یا و آزمایش که ص ردن تجربه دها ک رفتن و فرآین اب گ وری نتیجه و بازت رورت ف ضمی شود. انجام دارند،

رخالف      تفاده آمریکا در اینکه ب ترنت از اس رعت با این اال س ب ال زایش درح ت، اف وز اس داد هن ادی تع جویان از زی دانش

ازی آموزش سیستم های ای از مج خط با این ترنت مطمئن روش ه تفاده تلفن د. به اس ده می کنن ان، ب رخی عقی تقاضا تنها کارشناس ترش درحال که نیست اینترنت طریق از آموزش برای ت، گس اس ان با رشد این بلکه ایر در روند هم ای مانند زمینه ها س بازی ه

یز اینترنتی ال ن زایش درح تی اف ت. وق اربران اس از می توانند ک ترنت طریق ایر با این راد س د، گفت وگو اف ابراین کنن حتما بن

ببینید. هم آموزش مجازی به صورت می توانیدکالس ها هزینه

رای را آن باید که مهم نکته یک      تم های کلیه ب وزش سیس آم ترونیکی و الکترونیکی ورد غیرالک رار توجه م ت. هزینه داد، ق اس

تم های هزینه بر کل در مدرک گرفتن وزش است. سیس ازی آم مج اه در تم های از ارزان تر اول نگ نتی سیس ند. در نظر به س می رس اه یک ذرا نگ طحی و گ اربران که است ممکن س ور ک کنند تص

تند، ارزان تر مجازی پرورش و آموزش سیستم های این چراکه هس تری قیمت های آموزشی مراکز جویان و می دهند ارایه را کم دانش

رکت کمتری کالس های در د. اما ش ور چنانچه می کنن به کلی به ط د، نگاه مسئله این تم دو هر که درمی یابید کنی دارای واقع در سیس

هریه به مربوط هزینه های که صورتی هستند. در یکسانی هزینه ش ای برای الزم مواد و وسایل تهیه و ثبت نام ازی کالس ه نظر در مج تم دو این که درمی یابیم شود، گرفته ان تقریبا سیس تند. یکس هس طه واقعیت این از بخشی مراکز از بعضی که است این به واس

الی آموزشی ای که درح ولی رایج کالس ه د، ارایه را معم می دهنمی دهند. ارایه نیز را مجازی واحدهای و کالس ها

تم های      وزش سیس ترونیکی آم ژه الک رای به وی جویان ب دانش رفه مقرون بسیار بین المللی تند، به ص را هس در می توانند آن ها زی

ایی ون هزینه ه افرت هزینه چ کن تهیه و مس زاران و مس ه ان نقل به دنبال که دیگری کوچک هزینه های جدید منطقه یک به مک

مالی، صرفه جویی های بر کنند. عالوه صرفه جویی می شود، پدیدار رکت با می توانید شما ای در ش ترونیکی کالس ه ود وقت در الک خکنید. صرفه جویی نیز

مجازی ارزیابی

ور      ابی به منظ وزش مراکز ارزی ترو آم جویان نیکی،الک دانش ار، توجه اصلی نکته چهار به معمول به طور عوامل می کنند: "اعتب

ار البته و آموزشی مرکز و دانشگاه نام تکنولوژیکی، ه." اعتب هزین از و یاری اهمیت از آموزشی مرکز یک امتی وردار بس ت. برخ اس

بیعی در هر که است ط ار از آموزشی مرکز یک چق تری اعتب بیش وردار د، برخ تم دارای باش االتری آموزشی سیس یز ب د. ن خواه

تند مهمی عوامل دیگر از تکنولوژیکی عوامل توجه آن ها به که هس جویان ود. دانش تر می ش ان بیش تم هایی خواه تند سیس که هس

نه کنند، برقرار ارتباط دانشجویان سایر و استادان با آن در بتوانند دانشجو تا بوده درسی مطالب دارای فقط که خشکی سیستم های

اپ را آن ها بتواند اطر و کند چ پارد به خ ات یا و بس بحث جلس رفه ای جو که یک ط ؤاالت می تواند دانش ود س رح آن در را خ مط

نین و غیرهم زمان بودن مجازی مسئله که این جاست کند. در همچ تی ارتباطی سیستم نوع می کند طلب آموزشی مرکز یک که اینترن

ته دانشگاه نام می شود. اعتبار مطرح واع به بس ته هایی ان که رش ور مرکز هر نین و می دهد ارایه آنالین به ط امعیت همچ دارک ج م

ابی جهت اصلی عوامل از یکی نهایت می شود. در تعیین آن ها ارزیآن هاست. هزینه مجازی دانشگاه های

رعی عوامل      ری ف یز دیگ اط این در ن ورد ارتب رار توجه م ق که است نفر چند کالس هر دانشجویان تعداد مثال رایمی گیرند. ب

ؤال این پاسخ در وییم باید س داد بگ رای مناسب تع ای ب کالس ه که است مهم بسیار دانشجویان است. برای نفر15 معموال آنالین رای کیفیتی و ضوابط چه با آن ها استادان بدانند دریس ب اب ت انتخ

می شوند. 

مجازی دانشگاه مزایای دم      از ع ور به نی یزیکی حض تاد ف جو اس : این کالس در ودانش

زیت اعث م یری ب رف از جلوگ ای هزینه ص رای کالن ه اخت ب س زرگ شهرهای در همچنین شود می درس کالس اهش به منجر ب ک . شود می هوا آلودگی و ترافیک شدن کمتر نتیجه در و آمد و رفت

ب رای م زیت ین: ا خ اص زم ان به درس کالس وابستگی عدم      اغل افراد تری آزاد وقت که ش االتر .کیفیت است مفید دارند کم ب تاد یک توسط درس هر واقعی دانشگاه : در دروس ارائه ارائه اس گاه در ولی شود می ارائه ازی دانش ای تیم توسط درس هر مج ه

. گیرد می قرار دانشجویان اختیار در و شده آماده مجرب ای : کالس کالس یک در دانشجو زیاد تعداد از پشتیبانی در درس ه دودیتی دانشجو تعداد نظر از مجازی دانشگاه چند هر و ندارند مح

ار شرکت کالس در توانند می باشند مایل که نفر علمی کنند. اعتب اه و فشرده دوره یک در مجازی دانشگاه : در مجازی دانشگاه کوت دت ده ارائه دروس م اتید توسط ش ابقه با اس رب و س مج

. گیرند می قرار استفاده مورد و شده فیلمبرداری محدودیتی مجازی دانشگاه : در جامعه علمی سطح بردن باال      

امی و ندارد وجود دانشجو پذیرش لحاظ از راد تم به مند عالقه اف ام ثبت مجازی دانشگاه در توانند می تحصیل د.دسترسی ن بی کنن

الی کتابخانه به درنگ تفاده : با دیجیت الی کتابخانه از اس این دیجیت گاه جو ، ها دانش ای به تواند می دانش رانی دری اب از بیک ای کت ه. کند پیدا دسترسی تخصصی

استانداردها انگیزی شگفت و سریع پیشرفت با و آوری فن و علم دنیای در     

اهده بحش این در که ود، می مش تاندارد ش ترین اس عامل مهم رویس و مشتریان اعتماد جلب کیفیت، حفظ برای دگان س و گیرن یز ازی یکسو ن الیت س دامات و ها فع د. می مختلف اق باش

زء استاندارد یار ج نعت هر از مهمی بس د. می آوری فن و ص باش ده این از نیز اطالعات آوری فن تثنی قاع یاری مس ت. بس از نیس

و ایجاد توسعه، جهت فناوری این در مطرح های مقوله و کاربردها می استاندارد به متکی خود، مخاطبین طیف میان در پذیرش حتی

ترک چارچوب سری یک ی ارایه با که استانداردهایی باشند؛ و مش ایی ای راه کلی راهنم دافی به نیل گش یر اه ود نظ کیفیت، بهب

ابلیت ازگاری ق ازی یکپارچه و س تفاده و س دد اس الب از مج مط تانداردها وجود چه باشند. اگر می آموزشی رخی در اس زمینه از ب

دودیت ها ایی مح رای را ه دگان تولید ب عه و کنن دگان توس به دهن ود ود این با آورد، می وج اد در اگر وج روز و ایج هر آوری ب

تانداردی ات اس روری الزم مالحظ اظ ض ده لح د، ش بب باش س رفت و سرعت افزایش زون روز پیش ردد. به می اف وان گ یک عن

اده بسیار مثال دایی و س وان می ابت ار و آهن راه به ت اره قط اش رد. با اد ک درت آهن راه ایج انور ق رکت و م دود ح رکت به مح ح د. اما شده تعیین پیش از خطوط یکسری روی بر مستقیم از گردی اد در که آنجایی یر این ایج ا، مس ترین ه رایط به گرفته نظر در ش پی در را کاالها و مسافران جابجایی و انتقال قدرت افزایش شده، ت. با خواهد رفت داش ریع پیش وزش س ترونیکی آم تحت الک

یار استانداردهایی چنین داشتن به نیاز اینترنت، وس بس می محسباشد.

ترونیکی فراگیری و آموزش فرآیند در      دتها از الک بحث پیش م ت. به بوده مطرح مهم بسیار ی مقوله یک عنوان به استاندارد اس

یاری های کوششAICC وIEEE نظیر مؤسساتی که ای گونه بس تاندارد جهت ودن اس ای بحث نم رح ه وزش زمینه در مط و آم

اند. داده انجام الکترونیکی فراگیری راد دید از ها استاندارد پذیرش نتایج مهمترین     درگ یر مختلف اف

باشد: می ذیل شرح به الکترونیکی، فراگیری و آموزش بحث در دگاه از •   دی دار، و تریمش ارگیری به خری تاندارد ک انع اس م

اری دن انحص والت ش ردد. به می محص ای گ ای ج ای هزینه ج ه اربردی، های سیستم و ها برنامه سفارشی نصب آور سرسام با ک

ات از گیری بهره ابلیت و تنظیم ای ق Plug ه Play، تم با ها سیسگیرند. می قرار خریداران اختیار در تر پایین بسیار ی هزینه

تم و ابزارها فروشندگان دید از • ا، سیس ارگیری با ه دهای بک مت ازی دیگر ،Interoperability استانداردسازی تن به نی طه نوش واس

ای ژه و اختصاصی ه رای وی والت ب د. این نمی مختلف محص باش ای هزینه کاهش سبب سو یک از موضوع نگین ه تم تولید س سیس

ای ته یکپارچه ه وی از و گش زایش دیگر س یل اف ی عرضه پتانس والت ازار به محص نین پی در را ب ان دارد. همچ ابت امک کیفی رقگردد. می فراهم پیش از بیش محصوالت،

مطالب بازار آموزشی، محتویات و مطالب کنندگان تولید دید از•   زون روز گسترش با آموزشی، محتویات و ود، اف دگان تولید خ کنن

تر تولید به ترغیب را محتویات و مطالب قبیل این تی بیش تی ح ح اد در وده تخصصی ابع ود نوبه به این این و است نم زوم خ به ل

ان تسهیل جهت را استانداردهایی کارگیری ادل امک ات تب و محتوی د. از می ایجاب آموزشی مطالب رف نمای ارگیری به با دیگر ط ک

آموزشی محتویات و مطالب کارگیری به و تبادل امکان استاندارد، یعی طیف در شده تولید تم و ابزارها از وس ای سیس تاندارد ه اس

راهم ته ف ت. این گش وع اس بب هم موض زایش س کمی حجم اف الب ات و مط ده تولید آموزشی محتوی ده ش وعی به هم و گردی ن

زایش طح اف الب این کیفی س ات و مط ته پی در را محتوی داشاست.

ای گزینه داشتن به جرمن استانداردها فراگیرنده، افراد دید از•   ه تر اب در عمل آزادی و بیش یز و انتخ زایش ن ابلیت اف ال ق انتقشوند. می شده کسب دانش و آموخته

الب طراحان دید از•   ات و مط ی، محتوی رفتن نظر در آموزش گ تانداردهای وزش اس ترونیکی آم تیابی به منجر الک ابلیت به دس ق

ود الگوهای و ها مؤلفه از مجدد ی استفاده امکان نظیر هایی موج ته، طراحی ان گش راحی امک تراکی ط ابع اش الب و من ن یز و مط

دد ی استفاده فابلیت با های پیمانه و ها مؤلفه تولید راهم را مج ف

راهم آورد. با می دن ف ابلیت ش تفاده ق تیابی و اس داد به دس تع به سیستم تعمیم توسعه عمال مجدد، استفاده قابل اجزاء از زیادی

یز و جدید های نیازمندی با تطابق و گوناگون های سیستم ان ن امککند. فراهم ای پیمانه صورت به محتویات و مطالب بیشتر تولید

انه که هستند کاتالیزورهایی استانداردها گران، تحلیل دید از•   نشباشد. می صنعتی هر در سریع رشد های لی نکته راحی در اص اده و ط ازی پی تم یک س وزش سیس آم

ترونیکی ود الک ژگی وج ان ،Interoperability وی الب می و مطباشد. می سیستم اجزاء و الکترونیکی آموزش محتویاتالکترونیک آموزش

وازات به و انسانها زندگی به کامپیوتر ورود با        ترش آن م گس یر اجتماعی خدمات و تعاریف از بسیاری ، اینترنت شبکه یافته تغی

ول سمت به یا و ادی تح رکت در بنی اثیرات روزه هر و ، است ح ت گردد. این می نمایان بیشتر ما روزمره زندگی در ها دگرگونی این

دای در ، است بشری تمدن سوم هزاره پدیده مجازی،که جهان ابت رای نظیری کم دستاوردهای خود راه روزی جوامع ب ان به ام ارمغ

بکه است آورده انی اطالع عظیم ای . ش گاه ، رس اه و فروش بنگ ای زرگ ه ادی ب ور ، اقتص ای موت وی ه تجوی ق ات جس ، اطالع

ای انجمن و موسسات ازی ه رات و.... . به مج وان می ج گفت ت ترین از یکی تاوردهای بزرگ وزش آن دس -E)       الکترونیک آم

learning باشد ( می.؟ چیست الکترونیک آموزش

ره کلی بطور الکترونیکی، آموزش یاE-Learning از منظور      بهالکترونیکی، های ستم از گیری امپیوتر، مثل ترنت، ک ای CD این ،Multimedia ه ریه ای نش ه

ازی  های خبرنامه و الکترونیکی ایر مج دف با که هاست این نظ ه ض منا و هزینه و وقت در ج ویی ص رفه و آم دها و رفت از کاس تنآسانتر. و بهتر یادگیری

امکان و می آیند حساب بهE-Learning که هایی سیستم البته        تند. ولی متنوع کنند می فراهم را دور راه از یادگیری وهله در هس

وع از عالقمندان آگاهی است مهم که آنچه اول تم این ن و ها سیس تفاده نحوه و صحیح انتخاب ت. این آنها از درست اس تم اس سیس

ای کالس جایگزین میتوانند بعضا ها وری ه ند. درعین هم حض باش ال رای ح راد ب خت اف وش س اب مکمل میتواند عالقمند و ک و کت د. در کالس وان می جمله یک باش آوردنE-Learning گفت ت

. یادگیری برای مردم آوردن جای به است مردم برای یادگیری

از غیر الکترونیکی یادگیری در        ایCD ترنت،این ، آموزشی ه .آم ار ش ود می اس تفاده م اهواره همچ نین و آموزشی وی دیوهای

ان ال در که است داده نش االترین1999 س وزش روش ب CD آم ال در % ولی53 با است بوده آموزشی های نی پیش2004 س بیکند. % کسب63 با را آموزش اول مقام E-Learning که شود می

الکترونیکی آموزش در دارد وجود امکان اینSynchronous در        ان صورت به شاگرد و استاد ای در و کنند گفتگو هم با همزم اتاقهChatدر ولی کنند مباحثه هم با Asynchronousاگردان احث ش مب خص که دیگری زمان در استاد پرسند می را خود رده مش است ک

دهد. می جواب ها پاسخ به تکنولوژی آخرین روی بر ( کهRUPERT Murdoch) مرداک روبرت

گوید: می میکند کار هاI think education is going to be a very big part of the internet

نی پیشIDC مرکز وده بی اد رشد است نم -E زمینه در اقتصLearningدالر میلیون23/1 به دالر میلیون3/4 از2000 سال در

ان سال هر در % را68 رشد یک که برسد2004 سال در می نش. دهد

 سنتی آموزش با آن رابطه و الکترونیکی آموزش

کند مي تکميل را کنوني آموزشي روشهاي الکترونيکي آموزش     وارد از بعضي در و ايگزين م ود.يکي مي آن ج اي از ش رويکرده

وزش ، الکترونيکي آموزش اصلي بي آم ني به ترکي ارگيري مع بک انه يک از بيش وزش امر در رس رکيب مانند است آم وزش ت آم

وزش ، روش اين با البته که وب پايه بر ابزارهاي و معلم توسط آم وزش جايگزين الکترونيکي وني آم ود نمي کن تکميل را آن بلکه ش

ايي به الکترونيکي آموزش بسياري موارد در که هرچه کند مي تنهباشد. آموزشي نيازهاي پاسخگوي تواند مي

رن در        • یزی تنها جدید ق ما که چ رقبا بقیه از تواند می را ش وتر دازد جل ادگیری بین ریعتر ی ان می س د. همزم راه و باش با هم

والت یرات و تح یعی تغی ان در که وس ود جه ده بوج است آم وزش به نسبت اندیشمندان های دیدگاه و رویکردها ادگیری و آم ی

است. داشته تحوالتی نیز به که بردند می کار به را Training آموزش جهت گذشته در        •

ای وزش معن راه دادن آم ون و است هم به را Learning واژه اکنباشد. می گرفتن آموزش معنی به که بریم می کار

هم راه دادن آم وزش در ک ار مبن ای چون سنتی آموزش در        • راه زور با و تنبیه اجبار، صورت به آموزش نتیجه در است بوده هم

وده یلی افت نتیجتا و ب ارج در چه و درس کالس در چه تحص خ راه به را کالس ته هم ونLearning در اما است داش ود چ رد خ ف

ازدهی با همراه بگیرد یاد که است خواسته االیی ب د. در می ب باش رکت1995 سال وزش بخش ژاپن در IBM ش ابع آم انی من انسکرد. تبدیل Education نام به Training نام از را خود

مدرن و سنتی آموزش تفاوتآموزش زمان        •آموزش محل        •آموزش فرایند        •

آموزش فرایندهمه برای آموزشی محتوی و روش : یکسنتی رویکرد وی و : روشمدرن رویکرد ده سفارشی آموزشی محت رای ش ب

آموزش هر  

آموزش زمانهمه برای زمانی بازه : یک سنتی رویکرد یین گیرنده آموزش توسط که زمانی : بازه مدرن رویکرد می تع

شودآموزش محل

همه برای خاص مکان : یک سنتی رویکرد وزش که مکانی : هر مدرن رویکرد ده آم الب به بتواند گیرن مطکند پیدا دسترسی آموزشی

الکترونيکى آموزش از استفاده در اشتباه پنج مى باش د، روز بحث م ورد فن آورى الک ترونيکى آموزش اگرچه     

از اگر مى نمايند فنآورى اين پياده سازى به اقدام که شرکتهايى اما راوانى دشواريهاى با ننمايند، حذر زا مشکل موارد برخى مواجه ف

شد: خواهند ازمان ارشد مديريت حمايت - عدم1 راى و خريد مراحل در س اج

مداومضعيف و کننده خسته آموزشى - محتواى2باشد غيرمطمئن و بوده سخت آن کاربرد که - فنآورى3 اطالعى هيچ يا و نباشد الکترونيکى آموزش پذيراى که - فرهنگى4باشد. نداشته آن از ترونيکى آموزش نيافتن - عينيت5 راه الک ايج با هم دازه قابل نت ان

گيرىالکترونیک آموزش دامنه

وزش        • ترده دامنه الکترونیک آم ته و دارد ای گس وع به بس نشود. می تقسیم دسته چند به امکانات و استفاده

وب پایه بر .آموزش1 ترنت طریق از آموزش روش این در        ود. در خواهد این ثر ب اک

وارد ون م درک ارائه و ها آزم ترونکی طریق از هم م وب و الک ت. کالس ای اس ای یادداشت ، درس ه زوه درس، ه ا، ج اق ه ات

تند روش این های ویژگی جزء غیره و الکترونیکی پست بحث، هس رروی همگی و یره وب ب وند. البته می ذخ اف علت به ش انعط

وزش العاده فوق پذیری وه توانید می الکترونیک آم وزش نح را آم واه، طریق به الیت با مناسب دلخ ان، فع رایط خودت ود ش و موج

اده و طراحی امکانات ازی پی د؛ س ژگی از بعضی رو این از کنی وی ود شما سیستم در توانند می شده گفته های ته وج ند نداش یا باش

باشند. ها آن جایگزین دیگری های ویژگیکامپیوتر بر مبتنی . آموزش2 نیز شبکه به حتی و اینترنت به اتصال به احتیاجی روش این در       

ت. مگر وارد در نیس اص. در م ات روش این خ روی اطالع یک ب ترونیکی واسط یره الک ود می ذخ اربر و ش تفاده با ک یک از اس

امپیوتر زار یا ک ده اب ترونیکی واسط آن خوانن آن از تواند می الک ارف مثال کند. یک استفاده تفاده آن متع است آموزشیCDاز اس

شود. می استفاده آن از بسیار خودمان کشور در کههمراه دیجیتال ابزار و وسایل طریق از . آموزش3 ایل و طریق از که است آموزشی        ای و س الی ابزاره دیجیت

شود. می ... ارائه وTablet PC وPDA جمله از همراه  

همراه تلفن طریق از . آموزش4 امال که است آموزشی        در تواند می تقریبا و است جدید ک

داد افزایش علت به اما گیرد قرار باال گروه راد تع ده اف تلفن دارن راه روی تمرکز و هم هرتmlearning به که روش این ب یافته ش

وان می خوبی شود. به می گرفته نظر در آن برای جدا ای دسته ت های ساخت زیر ایجاد آن الزمه کرد. ولی سازی پیاده را روش این

است. مخابراتی ردم از خیلی        • هری جوامع در مخصوصا م ادی وقت ش از زی

یره و ترافیک نقلیه، وسایل انتظار در را خود د. می دست از غ دهن ال چند همین تا راد پیش س رای اف تفاده ب اب وقت، این از اس کت

داشت را خ ودش مشکالت که کردند می جا جابه خود همراه هایی ... . و شد می وارد چشم به زیادی آسیب ناهموار های ه را در مثال

مت به مطالعه صدا، دیجیتالی های ساز ذخیره ارائه با وزش س آم رد؛ حرکت صدا طریق از ان ولی ک وزش همچن چشم طریق از آم

دارد. را کارایی باالترین تر تصویری دیجیتالی ابزارهای از استفاده بنابراین است همه از به

: زیرا ابت تصاویر از نوشته جای به توان می4.1        • رک و ث یا و متح

کرد. استفاده فیلم وقعیت به بسته را ها نوشته اندازه توان می4.2        • امال و م ک

کرد. کوچک و بزرگ دلخواه همراه شده ضبط صدای یا متن خوانندگان از توان می4.3        •

کرد. استفاده آموزش کنار در موسیقی حتی و متن ورت در4.4        • تگی ص وان می مطالعه از خس ایل از ت وس

کرد. استفاده وسایل این داخل تفریحییادگیری نوع بندی دسته تقسیم دسته سه به توان می را یادگیری نوع کلی بطور

کردشخصی یادگیری  .1جمعی یادگیری  .2مجازی های کالس  .3

شخصی یادگیری اب را خود عالقه مورد رشته فرد دسته این در        و کند می انتخ

مرتبط اطالعات دنبال به اینترنت مخصوصا خود اطراف محیط در خ ود س واالت س پس کند می تحقیق زمینه آن در و گردد می آن باپرسد. میoffline صورت به رشته آن اساتید از را

جمعی یادگیری دیگر یک با تا شود می مهیا افراد برای شرایطی ستهد این در        chat وForum ابزار این جمله کنند. از قرار بر ارتباط خود اساتید و یره و ت. در غ وال روش این اس ان معم روع زم دوره خاتمه و ش

. است یکسان گروه آن همه برای امتحانات و آموزشیمجازی های کالس

تی و است درس کالس مانند الکام شرایط دسته این در        در ح ود. در می برگزار فیزیکی های کالس در موارد از بعضی جا این ش

دئو از رانس وی ای به و کنف یاه تخته ج دئو یک از س ور وی پروژکت ات از شود. گاهی می استفاده رای اوق رد هر ب امپیوتر یک ف در ک

و نمایشگر صفحه طریق از ویدئویی ارتباط و شود می گرفته نظر ود خواهد کم وب یا دوربین طریق از تواند می کسی هر و ب

کند. برقرار ارتباط استاد با کامپیوتر رای مخصوصا روش این        زاری ب ایی کالس برگ تاد که ه اس

وط داد به درس آن به مرب افی تع ود ک ان و نیست موج جابه امک دانشگاه ی برا ویژه به باشد می مفید ندارد وجود هم اساتید جایی

یز دور راه از پزشکی در دسته این از ای ها. شاخه تفاده ن می اسشود.

اقتصاد و الکترونیکی آموزش کلهای ضرورت جدید، اقتصاد در بشری سرمایه ارزش افزایش ش

وده ایجاد را آموزش بهتر و بیشتر وزش نم ت. آم ترونیکی اس الک رای جدید راهی نیز اد ب اد یک ایج رورت می جدید اقتص د. ض باش

نعت وزش ص ترونیکی آم ترده الک وان گس ام بعن دمات ادغ خ بب تکنولوژی و آموزشی رفت س رقی و پیش راوان ت رکتهای ف ش ترونیکی دانش با آموزشی ده الک ت. در ش نعت این اس ار ص چه

ازار لی ب ات قبیل از اص ادگیری محتوی له ی distribuitedدار) فاصlearning content،) ده توانمند وزش کنن distance) دور راه از آم

education enablers،) محیطهای  on line (online communities)و online education related services) خدمات دهنده ارائه شرکتهای

onlineدارد. ( وجود دایش      نین پی ایی، چ رکتها تکنولوژیه ادر را ش ازد می ق تا س

تر های هزینه با را زیادی آموزشی مطالب وزش از کم روش به آم ادگیری" دهند. بازار ارائه جهان سر تا سر در سنتی له ی  "دار فاص

های طریق از که است آموزشی ترنت،سی قبیل از دیگر روش این لح اظ گ ردد. از می ارائه غ یره و ویدئوئی نوار تلویزیون، رام، دی

تفاده روش، ترین رایج تاریخی ک اربران که استCD-ROM از اس ات به آن توسط توانند می ات محتوی د. با پاسخ امتحان این گوین

ود ای وج ادی بازاره وزش با رابطه در زی در که دور راه از آم خود اینترنتی است. آموزش نموده ظهور گردد می فراهم اینترنت

ته دو به یم دس ردد می تقس ور یکی گ ان بط درس )که همزم م می تشکیل چت و ویدئو یا تصویر از استفاده با راonline کالسهای د( و ری ده ور دیگ یر بط ان. که غ ات همزم قبل از درسی محتوی بط ده ض ده العمل عکس یا واکنش هیچ و است ش بین ای زن رار دانشجویان و مدرس ردد نمی برق هیالتی اما گ راهم تس می ف

ها در روز از زمان هر در بتوانند دانشجویان که شود رکت کالس ش اص بازارهای تا یافتند ظهورonline های نمایند(. محیط مختلفی خ

نعت در را وزش ص رویس آم وزش، س د. آم و ها زمینه دهن

تهای ادی فرص رای را زی راهم رشد ب اد می ف جدید آورد. اقتص ادی اقتصادی های انگیزه اد را زی را اساسی موانع و نماید می ایجدارد. می بر میان از را پویا اقتصاد جهت در آموزش برای

الکترونیکی آموزش استانداردهای یاری در      وارد، از بس تم یک م وزش سیس ترونیکی آم با الک

ازی یکپارچه والت س ندگان محص اد مختلف فروش ردد. می ایج گ تی ازمان در ح ایی س دازه با ه یز متوسط ی ان از است ممکن ن

ان در مختلفی محصوالت ای بخش و ها دپارتم تفاده مختلف ه اس ود. با می ار به ش یری ک تانداردهای گ وزش اس یری و آم فراگ

زاء کنندگان تولید وسیله به الکترونیکی تم اج ای سیس وزش ه آم تر کارآمد ه ای سیس تم ایجاد و سازی یکپارچه امکان الکترونیکی،

گردد. می فراهم تر صرفه به مقرون و نگرانی مهمترین از یکی اجزاء این میانinteroperability ویژگی    

باشد. می کارآمد و یکپارچه ی ها سیستم ایجاد در ها دف ترین اصلی طورکلی، به     تانداردهای ه Interoperability اس

اختارهای که است آن الکترونیکی آموزش در پروتکل و ای داده س ای ادل ه وی و تب تانداردی گفتگ رای را اس یاء ب وزش اش آم

تم، سراسر در عملیاتی فرآیندهای نیز و الکترونیکی راهم سیس ف د. با ارگیری به آورن تانداردها این ک والت در اس وزش محص و آم ات مطالب، بود خواهند قادر کاربران الکترونیکی، فراگیری محتوی

زاء و تم اج اس را)بر سیس ان(از متناسب و کیفیت اس بودنش هولت از اطمینان با و مختلف های کننده عرضه ازی یکپارچه س س

نمایند. تهیه ها، پیمانه و اجزاء ایناستانداردها بندی دسته

تانداردهای      وزش اس ترونیکی ام ورد حسب بر را الک م رح به کاربردشان ته ذیل ش دی دس تانداردهای می بن اییم: اس نم

وط ته داده، ابر به مرب دی بس الب بن ات، و مط پروفایل محتوی خص ده، ش ات ثبت فراگیرن خص اطالع ده، ش اط فراگیرن ارتب

ات الب و محتوی ی، مط اری آموزش دل و معم ع، م ابی مرج ارزی بندی دسته این از یک هر ادامه، اجرا. در زمان محیط و فراگیرنده

رار بررسی مورد خالصه طور به را ها تاندارد به و داده ق ای اس هنمود. خواهیم اشاره آنها، با رابطه در موجود

ایران در الکترونیکی آموزش عالی آموزش فضای در زیمجا های آموزش گسترش داستان        یس از ، کده تاس اوری مهندسی دانش ات فن گاه اطالع دانش

یر ازhttp://www.takfa.ac.ir امیرکب کده این .در شد آغ که دانش با مرتبط مهندسی و فنی های دوره از برخی ، دارد مجازی فعالیت

اوری ات فن ات و اطالع ورت به ارتباط دریس دور راه از ص می ت. شود

وفقیت        ای م کده این ه ای برنامه و دانش در دولت کالن ه تان در عالی آموزش سطح کردن تر جهتفراگیر ای اس و مختلف ه

وزش مراکز به بهتر و تر بیش امکانات ارائه الی آم تان ع و ها اس وزش های سیستم اندازی راه و توسعه رویکرد ، محروم مراکز آم

داد. گسترش کشور های دانشگاه در را الکترونیکی ای برنامه حصل ما        • ویت ه وزش تق مراکز در دور راه از آم

 /http://www.takfa.ir تکفا ط رح کمک با که کش ور ع الی آم وزش اد گردید نیزدنبال ای دوره ،ایج کارشناسی و کارشناسی مختلف ه

ورت به ارشد گاه چند در دور راه از ص هور دانش ران مش و تهگردید. شهرستان

ون در شرکت بدون تواند می دانشجو ، ها دانشگاه این        • آزم ری کنکور یا ورودی اس بر تنها و ، سراس وان اس الی و علمی ت م

جو اب به ، دانش ته در واحد انتخ ورد رش رفی عالقه م ده مع ش پذیری دانش دوره طی از پس و پرداخته ، مجازی دانشگاه توسط

جوی مرحله به ، الزم های حداقل کسب صورت در ، می دانش رس. دهد تحصیل ادامه و شود وارد

یل       • ورت به ، مقطعی هر در ها دوره این در تحص ایت ص س تی وزش و اینترن ای آم ترونیکی ه ده میسر الک ان و است ش امک امالت ترونیکی تع نی الک وتی و مت ترده ص یری و گس بین فراگ ای نمونه که است شده برقرار استاد و دانشجو می را آن موفق ه

کرد. مشاهده مرتبط مختلف های دانشگاه در توان

ذکر الزم     درک است ب گاه م ازی دانش ورد مج وزارت تأیید م دت درتمام دانشجو و باشد می فناوری و علوم یل م ود تحص از خ

افیت یلی مع وردار تحص نین باشد می برخ نکته این به باید . همچ رد توجه جو که ک اب از پس دانش وان به واحد انتخ جوی عن دانش

می وب رس ود نمی محس دا بلکه ش رم در باید ابت مرحله اول ت ورت در و کرده طی را پذیری دانش دل کسب ص االی مع به13 بشود. می محسوب کشور رسمی دانشجوی عنوانها نمونه

گاه        نعت و علم دانش ران ص ای نمونه از یکی ، ای ارز ه ب ور در عالی تحصیالت الکترونیکی آموزش های دوره برگزاری کش

داشته ای ارزنده های فعالیت باره این در گذشته سال از که است www.elearning-iust.ir: درنش انی که دانش کده این .س ایت است

راردارد، وص در ق ته3خص انس مقطع رش ته2 و لیس مقطع رش

ات ، دانشگاه این دور راه از لیسانس فوق امعی اطالع ارائه را ج. است کرده

 جهان الکترونیکی های دانشگاه بزرگترين

رای مناسب محلی لدنبا اگر      یل ادامه ب د، تحص می گردی ان ترین می گویند کارشناس یل محل به گاهی تحص که است دانش

باشید. دور آن ها از اگر ... حتی می رساند هدفتان به را شما یل که سال هاست      گاه های در تحص ترونیکی دانش بین در الک

بالغ آمریکا متحده ایالت در است. تنها یافته رواج مردم از بسیاری ود تحصیلی معتبر مدارک گرفتن درحال نفر ملیون یک بر این از خ

تم های ته هایی در آموزشی سیس ون رش وزش چ رورش، و آم پ تاری، اوری پرس ات، فن انی، اطالع ابداری، بازرگ مهندسی حس زار، وق نرم اف زایی، حق دیریت ج تی مراکز م انی و بهداش و درم

ایر ته های س ود رش نی موج تند. پیش بی ود هس ال تا که می ش س سیستم های در تمام وقت به طور نفر یک دانشجو10 هر از2007

کند. ثبت نام مجازی آموزشMichaelکری) مایکل دکتر Karryربیت و تعلیم فناوری ( دانشیار ت

ورج دانشگاه نگتن ج اره در واش ردم این ب د: "م تی می گوی به وق اه الکترونیکی آموزش سیستم های د، نگ ور می کنن که می کنند تص

نتی سیستم به سیستم ها این د. ولی وارد لطمه س فکر من می کن تم کل، در می کنم وزش سیس رورش و آم ال پ تکامل و رشد درح

ار داشتن واسطه به که افرادی از است. بسیاری ام وقت ک یا و تم دینی ور که وال داری به مجب ال از نگه ود اطف تند خ ان و هس امک به راحتی می توانند ندارند، را متداول و سنتی کالس های در شرکت

دهند." ادامه خود تحصیل به اینترنت طریق از و علم دانشOOگاه مجOOازی دانشOOکده رئیس ، غالمی دکOOتر در رسOOانی اطالع هOOای شOOبکه گسOOترش مOOورد در صنعت

: است معتقد جدید عصر گسترش        اي بکهش روز به تا دنيا سراسر در اي رايانه ه و ام

أثيرات گرفي ت آوري که ش اني اطالع جديد فن عه بر رس و توس والت ني، علمي، تح ادي، ف رهنگي، اقتص اعي و آموزشي ف اجتم

يدن سرعت موجب ، داشته ات به بخش ادل و ارتباط ات تب اطالع ده المللي بين و ملي سازمان هزاران و انسان ها ميليون بين گردي

و سرعت که ان جای به رسانی اطالع های شبکه ، گویا . اما است روش به نسبت بهتری و تر کم مراتب به هزینه با را کیفیت و دقت زایش در ، بدهند قرار کاربران اختیار در سنتی های ای هزینه اف ه

نتی یر س زوده )غ ترونیکی( اف ون الک د. اکن یل هزینه ان در تحص

است رقمی از تر کم ، دولتی شبانه حتی و نور پیام ، آزاد دانشگاه عیت که است حالی در .این است کرده اعالم دانشکده این که وض

، نیز دارند تری بیش دوره طول که لیسانس مقاطع برای تحصیلی. شود می تصور زیاد قرار توجه مورد باید الکترونیکی آموزش در که نکته چند

گیرد ابرتی های ساخت اتی: زیر مخابر های ساخت .زیر1 ای ران در مخ

وزش از شود نمی باعث اما نیست مهیا هنوز رف الکترونیک آم صشود. نظر

وزش صورت به آموزشی آموزشی: مفاد . مفاد2 با الکترونیک آم ای روش وزش ه نتی آم اوت س رق هم باید و است متف ته ف داش

د. در وزش باش از آموزشی متن درصد50 تا40 الکترونیک آم تاد طریق اری از بقیه و اس اط و همک جویان ارتب یین دانش می تعشود.

وزش3 اربر تا باشد دوطرفه باید الکترونیک . آم ته ک ود، خس نش اربر باشد بیننده باید فقط که آموزشی هاCD مانند مثال د. ک نباشباشد. داشته ارتباط آن با باید

n    ال چند در ته س ات گذش ادی موسس آمریکا در مخصوصا زی دام وزش به اق وده الکترونیک آم افت، جمله از اند نم مایکروس

کو اله10 برنامه یک طی دارد قصد ... که و سیس ام س دوره تم ود آموزشی های ورت به را خ یزonline ص گواهینامه و کند ارائه ن

کند. صادر ها آن برای الکترونیکیالکترونیکی آموزش مزیت

نیست. کالس در حضور و وقت صرف به . نیازی1 ذیر انعطاف مطالعه روش یک از . برخورداری2 ابق که پ از مط نی

است. دانشجواست. دانشجو دست مطالعه . سرعت3 ای کالس . مانند4 ی، برنامه درسی ه ایی آموزش ، درس راهنم

دارد. ... وجود و مرجع دروس ای ازonline صورت به مطالعه . در5 ار مزای روهی ک ره گ مند به

شوید. میجدید.. های تکنولوژی به دسترسی و بیشتر ابتکار و . کنجکاوی6 تفاده توانید می روز به اطالعات از و است روز به . اطالعات7 اس

کنید. است.online صورت به . ارزیابی8 ود مدرک باشید که کجا هر توانید . می9 ترنت طریق از را خ به این

دهید. نشان خود رییس و دیگران

گیرید. فرا را رشته یا درس یک از بیش توانید . می10 راهم هر از استفاده با را الکترونیک . آموزش11 ده ف دمات کنن خ

دون و اینترنتی دودیت ب وان می مح ار به ت رد.اما ک ده ارائه ب دهن رای اینترانت یک از تواند می دروس ار این ب تفاده ک در که کند اس

بود. خواهد محلی آموزش محدوده صورت این رای مرورگری هر از توان . می12 وزش ب تفاده الکترونیک آم اس رطی به کرد ای برنامه اینکه ش ایت ه plug با س inای مرورگر ه

جاوا. کدهای از مرورگر حمایت نماید. مثال مطابقتگرفت. یاد میتوان زمان هر . در13دارد. وجود یادگیری امکان مکانی هر . در14یابد. می کاهش یادگیری های . هزینه15آورند. بدست توانند می مردم عموم را اطالعات و . دانش16شود. می مشخص سریعتر شما یادگیری و آموزش . نتیجه17 می ذهن در بیشتر مطالبMultimedia امکانات از استفاده . با18

ماند.افتد. می اتفاق کمتر بازی پارتی و . تبعیض19

و.........آخر........ کالم

با آن تعامل و الکترونیکی آموزش داشت توجه باید پایان در        • وزش نتی آم آن به پیش از بیش بایست می که ایست مقوله ، س

هر کالن در روزه نمود. هر توجه ایی ش ران مانند ه ای هزینه ته ه ابت هنگفتی هری آمد و رفت ب ان دانش  ش وزان، دانش و جوی آم ردد می ... پرداخت و تحصیل مخارج ، صوتی و محیطی آلودگی گ

هری بین مهاجرت مخرب اثرات . همچنین نباید را المللی بین و ش. داشت دور ذهن از

  ای ساخت زیر کردن فراهم با بایست می دولت        • بی ه مناس

خت خدمات ،ارائه سرعت پر اینترنت : خطوط چون زاری س و اف این موسسین که  افرادی از حمایت ، ارزان و مناسب افزاری نرم

بین در الک ترونیکی آم وزش تبلیغ و هس تند علمی های پروژه گونه طح ارتقاء و رشد  برای را مناسبی بستر مردم ور علمی س با کش

آورد. وجود روزبه امکانات از استفاده

اطالعات عصر در جدید پارادیم الکترونیکی آموزش

است نهادهایی نخستین از آموزش نهاد اطالعات، عصر به ورود با به الکترونیکی شده. آموزش اساسی تغییرات دستخوش که

توجه است. با ساخته متحول را حوزه این جدید، پارادیمی عنوان عظیم حجم و آموزشی سیستم این باالی بسیار قابلیت های به

در کنونی آموزشی نظام ناتوانی و آموزش، برای تقاضا آموزش اهمیت و به کارگیری ضرورت باب در آن، به پاسخگویی و شیوه است مطرح .آنچه ندارد وجود تردیدی الکترونیکی

زیرسیستم عنوان به نیز است.کتابخانه ها آموزش این چگونگی ارائه به نسبت و بروند پیش تغییرات با همگام باید آموزشی، نظام

. نمایند اقدام روز، نیاز با متناسب و جدید خدمات مقدمه● اطالعات- محور، جامعه به محور– صنعت جامعه از گذر حال در ما .هستیم مجازی دنیای به فیزیکی دنیای از گذر دیگر عبارت به یا

–اطالعات جامعه در اثربخش زندگی و اطالعات عصر به ورود نهادهای از است. یکی آن ویژگی های شناخت مستلزم محور،

شد، خواهد وسیع تغییرات دستخوش عصر این در که اجتماعی گذر است. در عالی و عمومی سطوح در یادگیری و آموزش نهاد

جامعه دانش آموختگان دوش بر عمده نقش اطالعاتی، جامعه ، به جدید رویکردهای براساس می باید یادگیری و آموزش و است و سریع گسترش پهنه، این به شدن وارد شود. پیش نیاز تنظیم نظام سطح باالترین تا پایین ترین از الکترونیکی، آموزش وسیع

. می باشد کشور آموزشی یک از تحول علم، پیشرفت مدل که است معتقد( ۱۹۷۰« )کوهن»

می توان فکری حوزه هر در و است دیگر پارادیم به پارادیم در که است جدیدی پارادیم اطالعات یافت. فناوری را پارادیمی

سبب دیگر، پارادیم های ایجاد ضمن و دارد کاربرد حوزه ای هر نیازهای با متناسب آموزش امکان و شده ما جهان چهره تغییر آموزش مثال، عنوان است. به نموده فراهم را حاضر عصر

یادگیری و آموزش حوزه در جدیدی پارادیم الکترونیکی یا مجازی ،[۴فرد] هر برای ،[۳زمینه] هر در را یادگیری امکان و آورده پدید

فراهم مادام العمر صورت به[ ۶مکان] هر در و[ ۵زمان] هر در پارادیم الکترونیکی، مجالت و کتاب ها نشر، حوزه است. در آورده

گاهی که جلدی چند آورده اند. کتاب های پدید صنعت این در جدیدی لوح یک صورت به جدید پارادیم در می گرفتند، جا قفسه چندین

. می شوند عرضه فشرده

پارادیم ها به بازگشت »قانون نام به قانونی و تغییرند حال در دائما پارادیمی وقتی قانون این براساس. است حاکم آن ها صفر« بر

نو از چیز همه و می گردند باز صفر نقطه به همه می کند، تغییر قدیم پارادیم در موفق سازمان های یا می شود. افراد آغاز

، بود، نخواهند موفق میزان همان به نیز جدید پارادیم در لزوما حوزه در جدید پارادیم با را خود دیگران، از سریع تر آن که مگر

(. Oclc,۲۰۰۳)سازند همسو خود فعالیت آموزش ،[۷رایانه] بر مبتنی آموزش شامل الکترونیکی آموزش

جدید، پارادیم های ،[۹وب] بر مبتنی آموزش ،[۸اینترانت] بر مبتنی یک سمت به را بشریت که می باشند اطالعات فناوری محصول و

به صنعتی جامعه از می دهند. گذر سوق آموزشی بزرگ انقالب اطالعاتی جامعه جهشی بلکه نیست، تکاملی حرکت یک لزوما

برای بنابراین(. ۲۰۰۲ ایران، بین المللی )دانشگاه است ساختاری موقعیت به عقب ماندگی موقعیت از جهش امکان بار نخستین میزان میان این است. در شده فراهم کشور ها برای پیشرفته

آموزش، در ارتباطات و اطالعات فناوری کاربرد و توسعه یا مجازی آموزش و می رود شمار به پیشرفت شاخص مهم ترین فرهنگی و علمی جهش عامل مهم ترین الکترونیکی، آموزش

نیروی گذر کلید مجازی آموزش دیگر عبارت می شود. به محسوب با اطالعاتی جامعه به گذر و می باشد اطالعاتی جامعه به انسانی

و نوشتن و خواندن توان مفهوم به[- ۱۰الکترونیکی] سواد نرخ - رابطه ارتباطی و اطالعاتی سامانه های از بهره وری میزان

(. ۲۰۰۲ ایران، بین المللی )دانشگاه دارد مستقیم الکترونیکی آموزش تعاریف● (۱۳۸۱الکترونیکی، سخاروش« )یادگیری »شرکت سایت در

دیسک بر مبتنی می تواند الکترونیکی است: آموزش نوشته الکترونیکی باشد. آموزش اینترنت یا اینترانت شبکه، فشرده،

نظیر متفاوت فرمت های با اطالعاتی عناصر از محتوا، ارائه برای یا مجازی محیط های و گرافیک انیمیشن، صدا، ویدئو، متن،

. می نماید استفاده شبیه سازی شده آموزش[)۱۱سیسکو«] سیستم های اندرکاران دست»

یادگیری یک الکترونیکی، معتقدند: آموزش( ۱۳۸۲الکترونیکی، شکل، چندین در مطلب رساندن شامل می تواند که است اینترنتی و دانش آموزان از شبکه شده مجموعه یک و آموزش، مدیریت. باشد خبره کارشناسان و توسعه دهندگان از تعدادی

می گوید:( ۱۳۸۲الکترونیکی، آموزش[ )۱۲میسی«] الیوت» انتخاب، طراحی، برای را شبکه فناوری الکترونیکی، آموزش

. می برد کار به آموزش دادن بسط و کردن اداره می نویسد:( ۱۳۸۲تکنوسافت« )تکنوسافت، نرم افزاری گروه»

کاربردی نرم افزارهای از وسیعی مجموعه به الکترونیکی آموزش شامل که می شود گفته فناوری بر مبتنی آموزشی روش های و

و کالس ها همچنین و اینترنت، و وب رایانه، پایه بر آموزش. می باشد غیره و مجازی دانشگاه های

می نویسد: آموزش( ۲۰۰۴ مختاری« )مختاری، علیرضا» تجارب و آموزشی محتوای ارائه از است عبارت الکترونیکی

به الکترونیکی فناوری طریق از رشته هر مجرب اساتید نقطه هر در می توانند دانشجویان این که عالقه مند، دانشجویان

. گردند بهره مند آموزش ها این از جهان اسمارت الکترونیکی آموزش »شرکت از[ ۱۳پریست«] گرگ»

تعریف در را زیر موارد( ۱۳۸۲ الکترونیکی، آموزش[ )۱۴فورس«]: می کند بیان الکترونیکی آموزش آن است. محتوای پویا الکترونیکی آموزش زمان در و روز به کامال سیستم این در دسترس پذیر منابع بهترین است؛[ ۱۵دلخواه]

هستند. آموزش خبره کارشناسان ،[۱۶پیوسته] آموزشی است، فراگیر و جامع است، مساعی تشریک نوعی الکترونیکی

. می کند فراهم زیادی بسیار منابع از را آموزشی مطالب زیرا به می توان الکترونیکی آموزش درباره ذکرشده تعاریف مجموع از

: یافت دست جامع تعریف این کاربردی نرم افزارهای از وسیعی مجموعه به الکترونیکی آموزش

رایانه، از )اعم اطالعات فناوری بر مبتنی آموزش شیوه های و مجازی( دانشگاه و اینترانت و اینترنت شبکه، فشرده، دیسک

هر در فرد هر برای را یادگیری و آموزش امکان که می شود گفته .می سازد فراهم مادام العمر صورت به مکان و زمان هر در زمینه ،

الکترونیکی آموزش هدف و اهمیت ضرورت،● به آن ها دسترسی عدم آموزش، به مردم روزافزون نیازهای آموزشگران کمبود اقتصادی، امکانات کمبود آموزشی، مراکز

متخصصان می شود، آموزش صرف که زیادی هزینه های و مجرب، روش های اطالعات، فناوری های کمک با که داشت آن بر را

باشند باکیفیت و اقتصادی هم که نمایند ابداع آموزش برای جدیدی از کثیری جمعیت همزمان طور به آن، از استفاده با بتوان هم و

. داد قرار آموزش تحت را فراگیران نوشتن« نیست. به و خواندن »توان دیگر سواد، مفهوم امروزه

یکم، و بیست قرن در( ۱۳۸۲تافلر« )یزدیان، »آلوین قول

بلکه بنویسند، یا بخوانند نمی توانند که نیستند آن هایی بیسوادان کنند. تحوالت بازآموزی و بگیرند یاد نمی توانند که هستند کسانی با را جهان اخیر، دهه در[ ۱۷ارتباطات] و اطالعات فناوری سریع

یادگیری و بازآموزی به همه گیر نیاز جدید- و تعبیر بیسوادی- به یک کاربری بین المللی گواهینامه صدور به است. اقدام ساخته مواجه است. بازآموزی زمینه در جهانی اقدامات از یکی[ ۱۸رایانه]

تقاضا عظیم حجم این پاسخگوی دیگر آموزش، سنتی روش های جای به الکترونیکی سوادآموزی نیست. نهضت آموزش برای

جامعه به گذر برای راهکار یک عنوان به متعارف، سوادآموزی جای به آن اجرای که تفاوت این با است، شده مطرح اطالعاتی است باشد. طبیعی اقشار باسوادترین میان در جامعه، بیسوادان

. بود خواهد آن اجرای مکان نخستین کشور، آموزشی نظام که سرمایه می گویدکه( ۱۳۸۲)دوالیی، نوبل جایزه بکر« برنده گری»

که کرد ثابت است. او مملکت سرمایه درصد ۷۰ انسانی است. مبنای پرسود بسیار کشور، مردم روی سرمایه گذاری

مردم بالقوه قابلیت های و مهارت ها دانش، در مملکت اقتصاد نظر از ایران شد. کشور قائل ارزش آن برای باید و است

درصد ۷۰ که می شود محسوب جهان کشور جوان ترین جمعیتی، به جوانان تمایل دیگر سوی دارند. از سن سال ۳۰ زیر آن جمعیت

آموزش نظام با و است یافته افزایش دانشگاهی تحصیالت ادامه پیدا را دانشگاه به ورود امکان داوطلبان، از درصد ۲۵ تنها کنونی، اخیر تحوالت به توجه با مسئله این(. ۱۳۸۲ )سعادت، می کنند ارزش باالترین دانش آن، در که اطالعات عصر به ورود و جهانی که ساخته مواجه اساسی چالشی با را ما می کند، ایجاد را افزوده

آمد. فائق آن بر می توان الکترونیکی آموزش از بهره گیری با تنها ندارد؛ وجود تردیدی کشور در الکترونیکی آموزش توسعه لزوم در

آموزش این به مؤثر دستیابی چگونگی و شیوه است مطرح آنچه. است

امکان نمودن فراهم الکترونیکی آموزش هدف طورکلی به و درسی دوره های در جستجوپذیر و رایگان یکسان، دسترسی

و نقطه هر در مختلف اقشار برای یکنواخت آموزشی فضای ایجاد یادگیری منظور به درسی مطالب ارائه شیوه های بهینه سازی

برخالف آموزشی فضای چنین است. در جدی تر و عمیق تر بهره مند موضوعات از خود توانایی اندازه به افراد سنتی، آموزش

. می گردند جهان در الکترونیکی آموزش پیشینه ●

و شد آغاز میالدی ۱۷۰۰ سال اول دهه در غیرحضوری آموزش

تحصیل برای آموزش شیوه این از دنیا مختلف نقاط در هم هنوز اوایل از آموزش امر در فناوری از شود. بهره گیری می استفاده

شده شروع ۱۹۹۵ سال از مجازی آموزش و میالدی۱۹۰۰ دهه (. ۱۳۸۲ )نجابی، است( ۱۹۹۴-۱۹۹۹) الکترونیکی آموزش اول موج( الف

[,۱۹اچ تی ام ال«]» وب، مرورگرهای الکترونیکی، پست ظهور با چند رسانه ای ها بر مبتنی آموزش چهره ...، و[ ۲۰پالیر«] مدیا»

پیدا زیادی تغییرات ابزارهایی کمک با آموزش نوع این کرد. اساسا بر مبتنی آموزش صورت به و اینترنت، و الکترونیکی پست چون

به و پایین کیفیت با ،[۲۲وب] بر مبتنی آموزش و[ ۲۱رایانه]. گرفت انجام متناوب صورت

( ۲۰۰۰- ۲۰۰۵) الکترونیکی آموزش دوم ب( موج خطوط شبکه ها، انواع وسیع کاربردهای جاوا، چون فناوری هایی

و پیشرفته وب سایت های طراحی وسیع، باند پهنای با مخابراتی را وب تحت آموزش و آورد وجود به آموزش صنعت در انقالبی ...، در دوره محتوای ساخت. ارائه نزدیک بسیار واقعی آموزش به

باکیفیت و پیشرفته خدمات ارائه و بعدی چند آموزشی محیط های آموزش استانداردهای ارائه و تعریف همچنین و فراگیران به

) می آیند شمار به دوران این ویژگی های از الکترونیکیknowledgenet, ۲۰۰۴ .)

دانشگاه الکترونیکی آموزش در پیشگام دانشگاه های از یکی محتوای دارد قصد کرد اعالم ۲۰۰۱ سال در که ام آی تی« است»

اینترنت روی آزمایشی صورت به را خود کالس های بعضی دروس شد. بهت زده تصمیم این از جهانی علمی دهد. جامعه قرار

و دانش آموختگان مهارت افزایش هدف با طرح، این مجریان دانشگاه های در تدریس روش های بهبود و اطالعات تبادل برای

آموزشی مراکز اکثر برای کردند. اما اجرا را طرح جهان، سراسر که موقعیتی چنین با دانشگاهی که بود تعجب آور تمام معموال

هر بابت و شده رزرو قبل سال از آن، در تحصیلی فرصت های احتیاجی چه می کند، دریافت شهریه دالر هزار ۴۱ ساالنه دانشجو

.دارد اینترنت روی بر خود درسی کالس های مطالب انتشار به از یکی( ۱۳۸۲ دنیا، وسعت به مارگویس« )دانشگاهی آن»

»ام آی تی« دانشگاه مجازی آموزش دوره های ارشد مدیران جهان سراسر در علم انحصار با مبارزه ما اصلی می گوید: هدف

را هنگفتی مبالغ بتوانند که کسانی تنها حاضر است. درحال بوده وضعیت این و دارند کامل دسترسی علمی منابع به کنند، هزینه

مدرک گرفتن به منجر دروس این شود. خواندن اصالح روزی باید

علم، طالب و عالقه مند افراد برای ولی »ام آی تی« نمی شود، جزوات امتحانات، شامل که درسی است. مطالب مفید بسیار

[۲۳»پی دی اف«] فایل های صورت به است، دیگر منابع و آموزشی جالب گرفته اند. نکته قرار[ ۲۴»ام آی تی«] دانشگاه سایت در

جهان سراسر در مختلف زبان های به مطالب ترجمه اجازه این که منتشره، آمارهای براساس گذشته درسال. است شده داده

جامعه بزرگ ترین مراجعه، میلیون ۵/۳ از بیش با کانادایی ها »ام آی تی« طرح »ام آی تی« بودند. دانشگاه دوره های مخاطبین سال از[ ۲۵»او.سی.دبلیو«] نام به را خود الکترونیکی آموزش

۲۰۰۲ موفق تجارب از یکی این هرحال کرد. به اجرا رسما جهانی شبکه قابلیت های از استفاده با »ام آی تی« بودکه دانشگاه

(. ۱۳۸۲ دنیا، وسعت به )دانشگاهی می شود عرضه دنیا به ایران در الکترونیکی آموزش پیشینه ●

رایانه های از بهره گیری زمان به ایران در الکترونیکی آموزش برمی گردد. با فرهنگی- اجتماعی مختلف اقشار میان در شخصی

آموزش در شگرفی تحوالت ارتباطی، شبکه های توسعه و ایجاد. است آمده وجود به الکترونیکی

بالقوه و موجود امکانات از ترکیبی که ایران بین المللی دانشگاه همکاری با است کشور از خارج در ایرانی فناوران و دانشگاهیان

پیش نیاز که آوردند وجود به را ترکیبی ایران، دانشگاهی مراکز گردد. در فراهم دانشگاه سطح در ایران در الکترونیکی آموزش

و کرد ساماندهی را خود نیروهای دانشگاه این میالدی ۲۰۰۲ سال به ،۲۰۰۲ اوت در دانشگاه این مجازی آموزش همایش پی در

آن از شد. پس ظاهر ایران مجازی دانشگاه اولین عنوان شیراز، اصفهان، شریف، صنعتی مانند مختلف دانشگاه های

و حدیث، علوم دانشگاه تهران، جنوب منطقه آزاد دانشگاه تهران، اجرا را الکترونیکی آموزش طرح نیز ایران اینترنتی دانشگاه

ملی »طرح فناوری و تحقیقات علوم، وزارت اکنون کردند. هم زیر نتایج تحقق امید به کشور« را در مجازی دانشگاه های توسعه : می کند دنبال

عالی، آموزش همگانی کردن- دانشگاه ها، رسمی قلمرو از خارج افراد استعدادهای شکوفایی- کنکور، طریق از دانشگاه به ورود متقاضیان تعداد کاهش- بین شهری، مسافرت های هزینه های کاهش- سنتی، محدودیت های فراسوی به دانش مرزهای گسترش- ،(فیزیکی نظر )از دانشگاه ها کوچک سازی زمینه در حرکت- کشور، علمی رقابت توان افزایش-

حاضر قرن در علمی ارتقای و علم جهانی کاروان با همگامی- (. ۱۳۸۲ مجازی، دانشگاه های توسعه ملی )طرح

الکترونیکی آموزش مزایای● جامع راه حل و هنرمندانه آموزشی نظام یک الکترونیکی آموزش فناوری مسیر در حرکت خواهان که مؤسساتی برای که می باشد

امکان هستند، خود آموزشی محیط های و روش ها تغییر و روز )آموزش می نماید فراهم را آموزشی نوین شیوه های به دستیابی

ارشد اسکویی« کارشناس یاسمن(. »۱۳۸۲ چیست، الکترونیکی ارائه الکترونیکی، آموزش می گوید: در درسی برنامه ریزی

فضایی آن، در و می یابد تغییر فراگیران نیازهای براساس مطالب با و اضطراب از دور به و بال فراغ با فراگیر تا می شود ایجاد خود نظر مورد فعالیت های به نفس، به اعتماد و استقالل حفظ

برای را واحد آموزشی سیستم یک الکترونیکی بپردازد. آموزش فرصت های ایجاد به منجر که می سازد فراهم فراگیران از تعدادی

(. ۱۳۸۲، )اسکویی می شود مختلف آموزشی محور چند در را الکترونیکی آموزش مزایای می توان طورکلی به: برشمرد زیر شرح به

دانشجو به دروس ارائه الف( شیوه خاص؛ زمان به درس کالس وابستگی عدم- در آموزشی نیاز رفع و روزآمدی پویایی، فراگیری، جامعیت،-

؛[۲۶دلخواه] زمان صورت به دروس ارائه دلیل )به دروس ارائه کیفیت افزایش-

؛[ ۲۷چندرسانه ای(] حذف دلیل )به آموزشی بازدهی و اثربخشی میزان افزایش-

مکانی(؛ و زمانی محدودیت های

دانشجو و استاد بین ب( تعامل درس؛ کالس در دانشجو و استاد فیزیکی حضور به نیاز عدم- دانشجویان؛ برای آمد و رفت هزینه و زمان کاهش- کالس؛ یک در دانشجو زیادی تعداد پشتیبانی- استاد؛ توسط دانشجویان پیشرفت و فعالیت ها ثبت امکان- استادان؛ توسط آموزش مختلف مدل های تهیه امکان- آموزشی؛ فراگیر و آسان ارتباطات-

اطالعاتی منابع به ج ( دسترسی ؛[۲۸مجازی] کتابخانه به پیوسته دسترسی- هوشمندانه؛ جستجوی-

منابع به دسترسی سهولت و بودن، دردسترس انعطاف پذیری،- آموزشی؛

آموزشی؛ دوره های تعیین در دانشجو انتخاب حق افزایش- و »نامحدود انتخابی« به و »محدود )از تدریس محتوای تغییر-

متنوع«(؛ کاربران دانش و نگرش د ( تغییر

و خالقیت به کالسیک سواد )از دانش آموختگان سواد سطح تغییر- دانش(؛ تولید

اجتماعی(؛ به فردی )از یادگیری و آموزش به نگرش تغییر- و »همکاری رقابت« به »ایجاد )از فراگیران به نگرش تغییر-

مشارکت«(؛ افزایش و اطالعات »ذخیره سازی )از فراگیران وظیفه تغییر-

دانش«(؛ تولید و اطالعات »مدیریت محفوظات« به یادگیری؛ و درآموزش سرعت افزایش- جامعه؛ علمی سطح افزایش- فراگیران؛ یادگیری آهنگ تنظیم قابلیت- کاربران؛ محوریت-

ه ( مدیریت کارآمد؛ و آسان مدیریت- اطالعات؛ و آموزشی نظام بر دقیق کنترل و نظارت- آن ها؛ تحلیل و تجزیه و بازخوردها سریع جمع آوری- زمان؛ و هزینه کاهش- عموم؛ برای یکسان آموزشی فرصت های فراهم نمودن- . پیشرفت و توسعه در سرعت افزایش-

الکترونیکی آموزش برای ضروری زیرساخت های● که است فراوانی زیرساخت های مستلزم الکترونیکی آموزش

: از عبارت اند تمام در ارتباطات و اطالعات فناوری مهارت های توسعه ▪

مردم؛ عموم برای جامعه سطوح فناوری زمینه در آموزشی پژوهش های ترویج و ترغیب▪

اطالعات؛ آموزشی؛ نرم افزارهای تولید در کیفی و کمی گسترش▪ شبکه به دسترسی و رایانه به دانشگاه ها و مدارس تجهیز▪

جهانی؛ ارتباطات؛ و اطالعات مهارت های آموزش مراکز توسعه ▪ کشور؛ در اینترنت شبکه زیرساخت های تقویت▪ جهانی؛ شبکه و رایانه به عموم دسترسی سطح گسترش▪

. روزمره امور در اطالعات فناوری از استفاده فرهنگ توسعه ▪ الکترونیکی آموزش انواع و روش ها●

: از عبارت اند الکترونیکی آموزش انواع از آموزشی منابع آموزش، شیوه این رایانه: در بر مبتنی آموزش-

به فراگیر و می شود داده فراگیر به فالپی یا نوری دیسک قبیل در آموزش به می تواند معین، مکان و زمان در انفرادی صورت

. بپردازد خود عالقه مورد زمینه های طریق از آموزشی منابع روش دراین[: ۲۹وب] بر مبتنی آموزش-

این می گیرد. در قرار فراگیر اختیار در وب، محیط در و اینترنت و اعالنات، تابلوهای الکترونیکی، پست سرویس های از روش استفاده آموزشی منابع با فراگیر ارتباط برقراری برای[ ۳۰چت]

. می شود از استفاده مثل قابلیت هایی روش این[: ۳۱کنفرانس] ویدیو-

میکروفون، پروژکتور، دوربین، رایانه، نظیر آموزشی کمک وسایل را معلمان و متخصصین و فراگیر بین زنده ارتباط برقراری و

. می سازد فراهم یک )فرستنده( و هاب یک از سیستم این: ما*هو*اره ای سیستم-

برای روش این است. در شده )گیرنده( تشکیل زمینی ایستگاه رایانه ای و نمایش صفحه یک پروژکتور، یک از دور، راه از آموزش

استفاده شده، متصل شبکه یک به ما*هو*اره طریق از که. می شود

از می توانند فراگیران مجازی، آموزش یا وب بر مبتنی آموزش در انتخاب ارائه شده دروس از کنند، ثبت نام مرکز در اینترنت طریق جلسات از کنند، مطالعه را موردنظر درسی جزوه نمایند، واحد دهند. در امتحان نیز دوره پایان در و نمایند استفاده استاد درس

که لحظه هر و روز هر می توانند فراگیران آموزشی سیستم این با و کنند برقرار ارتباط خود همکالسی های و استاد با باشند مایل

و درسی مفاد درباره نظر تبادل به مباحثه، گروه های تشکیل دروس بپردازند. محتویات اینترنت از استفاده با خود تمرینات

تصاویر و ویدیو از استفاده با یا اینترنت، طریق از است ممکن یا کابلی تلویزیون های است یابند. ممکن )تعاملی( انتقال دوطرفه

یا باشند؛ درسی مواد این انتقال دهنده رسانه های ما*هو*اره ای، یا دی وی دی یا ویدیویی نوار یا فشرده لوح روی بر درسی منابع

. قرارگیرند فراگیر اختیار در روش ها، این از ترکیبی دروسی بر مبتنی آموزش، اعظم قسمت آموزشی سیستم این در

مرکز سایت به می تواند کند اراده فراگیر که زمان هر که است چندین می تواند کند. فراگیر دریافت را دروس آن و شود متصل

ممکن سیستم این کند. در مشاهده را ارائه شده مطالب بار، .باشند نفر هزاران درس، یک برای ثبت نام شده افراد است

سیستم این در آموزش الکترونیکی است. آموزش فعال کامال به نسبت را یادگیری میزان درصد ۲۵ تا ۲۰ که کرده ثابت

(. ۱۳۸۲، زاده )حسن می دهد افزایش آموزش، سنتی روش های کتابخانه ها و الکترونیکی آموزش●

حرفه اطالعات، فناوری بر حاکم قوانین و اطالعات انفجار است. داده قرار تأثیر تحت گسترده ای طور به را کتابداران مرجع، منابع با فقط کتابخانه ها که فکر این از باید کتابداران

مدیریت و منابع، امانت و حفاظت فراهم آوری، فهرست نویسی، کنند. صرف دوری دارند، سروکار چاپی مجموعه های فیزیکی نیازهای الکترونیکی، به ساده از کتابخانه فعالیت های انتقال

نیز را آن ها آینده و نمی کند برطرف را کتابخانه به مراجعان تهیه کنندگان کتابداران،(. ۱۳۸۲ )ارلندسدتی، کرد نخواهد تضمین

که هستند محیطی در اطالعات فناوری و است تغییر حال در دائما می دهد. امروزه تغییر را آن ها شغل ناخواه، خواه اطالعات افزایش با همگام پیشرفته، خدمات ارائه کتابداران مأموریت

شرایط و موقعیت با متناسب باید است. آنان اطالعات حجم که هستند آن ها نمایند؛ کسب را جدیدی مهارت های جدید،

عملکرد اطالعات، سازماندهی با و می کنند مدیریت را ماشین ها باید کتابخانه ها نیز مدیریتی بعد می سازند. از موفقیت آمیز را آن

گیرند؛ کار به را نوینی ساختارهای کار به سازمان دادن جای به مثال تغییری هر از قبل و دهند قرار توجه مرکز را مراجعان کتابداران،

ترقی و رشد برای فرصت ایجاد و کارکنان آموزش سیستم، در کتابداران، که داشت انتظار دهند. نباید قرار کار سرلوحه را آن ها

هیچ بدون و آورند دست به آموزشی هیچ بدون را جدید مهارت های می توانند دهند.کتابخانه ها وفق تغییرات با را خود اظهارنظری،

یعنی تحول، این کلید که این شرط به شوند، تحول منشأ. باشند داشته اختیار در کارآزموده« را کارکنان »مشارکت

جدیدی فرصت های الکترونیکی، آموزش مدیریت سیستم های خدمات ارائه و اشاعه طراحی، به تا نموده فراهم کتابخانه ها برای نمایند. الزم اقدام جدید، آموزشی سیستم با متناسب و جدید و شوند ارائه توانمندانه تر و تخصصی تر خدمات، این که است هیچ و هستند جایگزین غیرقابل منابع، که عرصه هایی در بویژه

داشته هدایتگر نقش قرارگیرد، آن جای به نمی تواند ماشینی نرم افزارهای دارای ،[۳۲آموزشی] مدیریت باشند. سیستم

می کنند. مدیریت را دوره الکترونیکی عناصر که است کاربردی

فناوری از گسترده استفاده سوی به سرعت به سیستم این آن- تمایل از پراکنده استفاده جای آموزش- به امر در اطالعات

دوره های طریق از را گسترده ای خدمات هم اکنون و کرده پیدا(. ۱۳۸۱اسکی، )مختاری می نماید ارائه درونخطی

هموارکرده دیجیتال کتابخانه های برای را راه اطالعات، فناوری بدون درونخطی، کتابخانه های گاهی که کتابخانه ها است. این

استفاده با می شوند، خوانده رومیزی و الکترونیکی مجازی، دیوار، اطالعات به مداوم دسترسی اطالعات، فناوری روش های از

از دیجیتال می آورند. کتابخانه های فراهم کامل( را )متن دیجیتالی نوع می شوند. این محسوب مجازی آموزشی نظام ضروریات جایگزین به تدریج و هستند رقومی داده های بر متکی کتابخانه ها ۲۴دسترسی امکان شبکه، طریق از و می شوند چاپی رکوردهای

دیجیتال- کتابخانه های. می آورند فراهم را همگان برای ساعته با و بازیابی اند قابل و چاپی- چندرسانه ای کتاب های برخالف گرد اطالعات اقیانوس در را داده ها می توان شبکه در جستجو

نظام های و فرامتنی و فرارسانه ای برنامه های طریق از و آورد(. ۱۳۸۲گوپال،) داد قرار استفاده مورد خبره،

، الکترونیکی مجالت قبیل از متنوعی منابع ، رقومی مجموعه های شامل را مختلف اطالعاتی های پایگاه و کامل متن ، کتب

که کرد درک خوبی به می توان گذرا حتی نگاهی می شوند. با آموزش های سوی به حرکت و آموزشی نظام تحوالت با همگام

دیجیتالی سمت به را خود مسیر باید نیز کتابخانه ها الکترونیکی، حفظ را خود جایگاه خود، نقش تغییر با بتوانند تا دهند تغییر شدن توانا جدید، خدمات ارائه به نسبت جامعه، نیاز با متناسب و کنند

. باشند را اتحادی یکدیگر، با آموزش و اطالعات فناوری کتابخانه ها، پیوند

است. فشارهای مالی محرک های از حاکی که آورده وجود به پیاده سازی سمت به را سیستم ها عالی، آموزش بر مالی

شود. هزینه ها کاهش به منجر که است داده سوق طرح هایی فراهم خوبی به را طرح ها این تحقق زمینه های اطالعات، فناوری

صفحات روی دانشجویان اطالعات است. قراردادن کرده کتابخانه های در دانشجویان اطالعاتی نیازهای رفع ،[۳۳گسترده]

به منجر الکترونیکی، آموزشی سیستم های کلی طور به مجازی- و است. کتابخانه ها شده کتابداران وظایف در اساسی تحوالت و جدید آموزشی محیط های از استفاده نحوه آموزش وظیفه بود. خواهند عهده دار مستقیم طور به را دانشجویان به آن خدمات

را بعدی تحقیقات به نیاز که است مطرح سؤاالتی میان این در

: می سازد آشکار سیستم بین خدمات، ارائه نظر از می توانند کتابخانه ها چطور-

بزنند؟ پل جدید آموزش سیستم و سنتی آموزش صورت به خدماتی چه و سنتی صورت به خدماتی چه است بهتر-

است؟ نیاز بسترهایی چه به ترکیبی سیستم در شوند؟ ارائه جدید یا الکترونیکی آموزش محیط در که جدیدی نیازهای به توجه با-

را جدیدی خدمات چه باید است،کتابخانه ها آمده وجود به مجازی کنند؟ تعریف دوباره

بازی می توانند نقشی چه جدید، آموزشی مدل در کتابخانه ها- کنند؟

سیستم با شدن همگام منظور به کتابخانه ها برای راهبرد بهترین- ؟ چیست جدید آموزشی

نتیجه گیری● فناوری نام به جدیدی پارادیم اطالعات، عصر به ورود آستانه در

تمامی بر اجتناب ناپذیری تأثیر که است شده مطرح اطالعات را اجتماعی مختلف نهادهای و داشته بشری دانش حوزه های در آموزشی است. نهادهای نموده بزرگی تغییرات دستخوش

آموزشی نظام جدید، رویکردهای اساس بر پارادیم، این با مواجهه. می نمایند تنظیم مختلف، سطوح در را خود

فناوری محصول و جدید پارادیمی نیز الکترونیکی آموزش و سازمان ها برخی توسط است سالی چند و می باشد اطالعات

اجرا حتی و مطرح متعدد آموزشی طرح های قالب در دانشگاه ها را جدیدی فرصت های اطالعات، فناوری طورکلی است. به شده این سریع تر که جوامعی است؛ کرده ایجاد مختلف جوامع برای

ساختاری، جهشی با می توانند کنند، شناسایی را فرصت ها نمایند. فراهم نمودن جبران را خود عقب ماندگی های

» نهضت نظیر طرح هایی ارائه ضروری، زیرساخت های خواهد اطالعاتی جامعه به ما گذر الکترونیکی« کلید سواد آموزی جوامع- از معضالت از بسیاری می تواند الکترونیکی بود. آموزش

یکسان دسترسی عدم آموزش، به مردم روزافزون نیازهای جمله آموزگاران کمبود اقتصادی، امکانات کمبود آموزشی، مراکز به

برطرف می شود- را آموزش صرف که زیادی هزینه های و مجرب، برشمرده اند آموزشی سیستم نوع این برای زیادی نماید. مزایای

. می دهد پوشش را آن معایب که همچون نیز کتابخانه ها الکترونیکی، آموزش سیستم به ورود با

که شد. این خواهند زیادی تغییرات دچار دیگر زیرسیستم های بستگی کرد خواهند پیدا نقشی چه جدید سیستم در کتابخانه ها

مسلم آنچه. دارد جدید فناوری های به کتابداران رویکرد به زیادی گرنه و روند پیش تحوالت، با همگام باید کتابداران که این است شد. کتابداران خواهد کمرنگ بسیار آموزش صحنه در آن ها نقش

آن، با متناسب و کنند شناسایی را جدید سیستم های نیاز باید در را خود هدایتگری نقش و نمایند ارائه را جدیدی خدمات

جدید مدل های در اطالعات اشاعه و سازماندهی تولید، عرصه های. کنند حفظ

چنین می توان را الکترونیکی آموزش آینده دورنمای طورکلی به منجر است ممکن کشورها بین دانش رایگان تصویرکرد: انتشار

در توسعه نیافته شود. کشورهای کشورها بین اختالفات کاهش به همگانی دسترسی و می کنند پیدا سریع تری رشد علمی زمینه های

توسعه به بخشیدن شتاب باعث آموزشی منابع به رایگان و.شد خواهد جهان اقتصادی