کارشناسی ناپیوسته برق گرایشقدرت

کارآموزی

92تیر ماه

2

کارشناسی ناپیوسته برق گرایش قدرت

92تیر ماه

فهرست

ستايش وتقدی

..................................................................................................................ر............................................6

3

مقدمه ................................................................................................................................................................................7

فصل اول : تابلوهای برق

مراحل کلی ساختتابلو.......

............................................................................................................................................10 قسمت کلی تابلو

بر...................................................................................................................ق

....................................11 کلید اصلی تابلو)کلید

کل(................................................................................................................................................12

کنتاکتور.............................................................................................................................................................................12

رله حرارتی)بیمتال

)................................................................................................................... ....................................13

رلهزمانی)تایمر( ....................................................................................................

..........................................................11

المپ سیگنال وفیوز ..............................................................................................................

..........................................15

چشمهايالكتريكي)سنسورها

4

).........................................................................................................................................16

برخی لوازم و المان هایی که برای ساخت تابلو های برق مورد استفاده قرار17......................................................میگیرند

کنتورهای برق فصل دوم :

مقدمه ..............................................................................................................................................................................21

کنتورهای مکانیکیتکفا

....................................................................................................................ز..............................22

کنتورهای مکانیکی سهفا....................................................................................................................ز

............................23

کنتورهایدیجیتال . .........................................................................................................

................................................25

انواع کنتورهایدیجیتال ..........................................................................................................

...............................25

کنتور کرمانتابلو ..............................................................................................................

....................................28

کنتورالستر ............................................................................................................

...............................................30

5

کنتورهای صاایران ............................................................................................................

..................................33

کنتورهای سه فازعادی ............................................................................................................

...........................36

انواع تخلفاتکنتورها ..........................................................................................................

................................41

آزمایش کنتور با دستگاه تستکنتور ............................................................................................................

.......43

نحوه تست توسط دستگاهاسپادان .........................................................................................................

..............43

کالیبراسیونچیست ..........................................................................................................

...................................46

منابع وماخذ .............................................................................................................

..........................................49

6

:ستايش و تقدیر توحيد خالصي كه انديشه هاي عالمانUUه روز آن را مي طلبUUد و در انحصUUار مسUUلمانان اسUUت . مسلماناني كه هم در مرحله عقيده ايمان بUUه خUدا و هم در مرحلUUه عمUل خUدا را عبUUادت مي

كنند . درود بر نبي گرامي خاتم كه پيروانش را فرموده روزانه ده مرتبUUه از خUUدا بخواهنUUد كUUه همUUه مسلمانان را به راه راست و راهي كه بر آن استقامت خواهد شد هدايت فرمايد راهي كه بUUه

كمال رسيدگان پيمودند نه راه دانشمندان الدين و نه راه دينداران جاهل .درود بر دوازده جانشين ايشان به ويژه تشكيل دهنده حكومت واحد جهاني پيشواي وقت :

امام زمان حضرت حجه بن الحسن العسكري محمد مهدي » ارواحنا فداه «

و با تشکر از :

......

مقدمه

برق يكي از صUUنايعي اسUUت اگUUر نتUUوان گفت بيشUUترين بUUازار را در جهUUان بUUه خUUوداختصاص داده است ولي با اطمينان كامل مي توان يكي از صنايع مهم در جهان مي باشد.

7

در حال حاضر بيشترين بازار كار را در رشته هاي برق سيستم هاي قدرت به خود اختصUUاص داده اند كه در اين رشته ها يكي از مهمترين مشاغلي كه دركشور هاي بUزرگ دنيUا وجUو دارد صنعت تابلو سازي مدارهاي فرمان و قدرت مي باشد كه توانسته بازار خوبي را بUUراي افUUراد ايجاد كند، زيرا تمامي كارخانجات و اداره ها و موسسات و حتي ساختمانهاي بزرگ و كوچUUك به اين صUUنعت نيازمندنUUد. امUUروزه در شUUهرهاي بUUزرگ و كوچUUك كارگاهUUا و شUUركتهاي زيUUادي مشغول به كار مي باشند كه توانسUته انUد افUراد زيUادي را از نظUر شUUغلي تUامين كننUد و اين صنعت روز به روز پيشرفته تر مي شود تا جايي كه سيستم هاي كنترل ميكانيكي در تابلوهاي

( توانسUUته بUUازار كUUار را درPLCبرق كم كم از رده خارج مي شوند و سيستم هاي هوشUUمند ) دست بگيرند و كشور ما نUUيز در حUUال توسUUعه در اين زمينUUه هUUا مي باشUUد ولي هنUUوز تمUUامي كارخانجات و شركتها نتوانسته اند اين سيستم جديد را بر روي دستگاه ها و وسايل خود پياده كنند زيرا در كشور مUUا متخصصUUان زيUUادي در اين زمينUUه وجUUود ندارنUUد ولي چنUUدين شUUركت و كارگاه اقدام به توليد اين نوع تابلوي سيستم هوشمند كرده اند و بايد مسئوالن توجه بيشتري

.را به اين مورد داشته باشند

کنتور وسUUیله ای اسUUت کUUهموضوع بعد در این دوره کارآموزی موضوع کنتورهای برق است. مقدار انرژی الکتریکی را اندازه گیری می کند. که در فصUUول این گUUزارش بUUا انUUواع کنتUUور و

تخلفات و نحوه تست آنها آشنا می شویم.

8

فصل اول تابلوهای برق

مقدمه برق يكي از صUUنايعي اسUUت اگUUر نتUUوان گفت بيشUUترين بUUازار را در جهUUان بUUه خUUود

اختصاص داده است ولي با اطمينان كامل مي توان يكي از صنايع مهم در جهان مي باشد. در حال حاضر بيشترين بازار كار را در رشته هاي برق سيستم هاي قدرت به خود اختصUUاص داده اند كه در اين رشته ها يكي از مهمترين مشاغلي كه دركشور هاي بUزرگ دنيUا وجUو دارد صنعت تابلو سازي مدارهاي فرمان و قدرت مي باشد كه توانسته بازار خوبي را بUUراي افUUراد ايجاد كند، زيرا تمامي كارخانجات و اداره ها و موسسات و حتي ساختمانهاي بزرگ و كوچUUك به اين صUUنعت نيازمندنUUد. امUUروزه در شUUهرهاي بUUزرگ و كوچUUك كارگاهUUا و شUUركتهاي زيUUادي مشغول به كار مي باشند كه توانسUته انUد افUراد زيUادي را از نظUر شUUغلي تUامين كننUد و اين صنعت روز به روز پيشرفته تر مي شود تا جايي كه سيستم هاي كنترل ميكانيكي در تابلوهاي

( توانسUUته بUUازار كUUار را درPLCبرق كم كم از رده خارج مي شوند و سيستم هاي هوشUUمند ) دست بگيرند و كشور ما نUUيز در حUUال توسUUعه در اين زمينUUه هUUا مي باشUUد ولي هنUUوز تمUUامي كارخانجات و شركتها نتوانسته اند اين سيستم جديد را بر روي دستگاه ها و وسايل خود پياده

9

كنند زيرا در كشور مUUا متخصصUUان زيUUادي در اين زمينUUه وجUUود ندارنUUد ولي چنUUدين شUUركت و كارگاه اقدام به توليد اين نوع تابلوي سيستم هوشمند كرده اند و بايد مسئوالن توجه بيشتري

را به اين مورد داشته باشند. اولین قسمت در تابلوهای برق خود بدنه یا قاب اصلی یا فریم تابلو برق اسUUت؛ کUUه جعبUUه یUUا کمدی می باشد که تمام عناصر و اجزا در آن قرار میگیرد و ابعاد آن بسUUته بUUه نیUUاز متفUUاوت

میلیمتر و معمUUوال بUUه1.5میباشد. جنس تابلوهای برق معموال از ورقه های آهنی به ضخامت رنگ زیتونی روشن یا شیری رنگ میباشUUد. تابلوهUUا چUUون معمUUوال ممکن اسUUت در هUUوای آزاد مورد استفاده قرار گیرند، بایستی ضد باران و گرد و غبار باشند. تابلو های بUUرق در سUUه نUUوع

.ایستاده و دیواری و کامپکت مورد استفاده قرار میگیرند

مراحل کلی ساخت تابلو:

- بخش فلز و جوشكاري:1 بطور كلي نوع دستگاههاي استقرار يافته در اين بخش ادوات سنگين فلز كاري مي باشد كUUه

به ترتيب عبارتند از: تني از نوع ديجيتالي U خم دستي U دستگاه متUUه40 تني U خم 8 و 12گيوتين برش U پانچ هاي

U سنگA 250كاري U دستگاه سه كاره برش )خم و سوراخ كاري شمشها( U دستگاه جوش فرز.

همه قطعات ابتدا وارد بخش برش شده و به اندازه هاي مطلوب مطUUابق نقشUUه درمي آينUUد. سپس با توجه به فرم و وضعيت مورد نياز براي هر قطعه بUUه بخش هUUاي پUUانچ و خم كUUاري و مته كاري برده مي شود )البتUUه بعضUUي از قطعUUات مسUUتقيما بUUه بخش خم كUUاري مي رونUUد و براي بعضي ديگر ابتدا به بخش پانچ و بعUUد بUUه بخش خم مي رود و بعضUUي از قطعUUات ممكن است يكي از دو حالت فوق را نداشته باشد. كه شUUرح اين فرآينUUدها در مراحUUل بعUUدي بطUUور

كامل توضيح داده خواهد شد (. قطعUUات خUUارج شUUده از اين بخش وارد بخش جوشUUكاري مي شUUود در اين بخش قطعUUات مختلف ورودي ، با توجه به نيازشان جوشكاري مي شوند. براي از بين بردن اثر خال جوشUUها و به منظور يكنواخت كردن سطح فلز در رنگ كاري بخش هاي جوشكاري شده خارجي را به بخش فرزكاري مي برند در اين بخش سطوح جوشكاري خارجي را توسط سنگ فUUرز صUUاف مي كنند اين مرحله پايان كار بخش فلزكاري و تأمين يUUا تغذيUUه ورودي بخش رنUUگ كUUاري مي باشد )ساير اطالعات مربوط به اين بخش شامل فضاي الزم براي دستگاه ها U تعداد اپراتUUور

U سرويس كار و مشخصات دستگاه ها در بخش بعدي به تفسير شرح داده خواهد شد(.

10

- رنگ كاري:2 قطعات ساخته شده در بخش فلزكاري پس از پرداخت كاري وارد بخش رنگ كاري مي شود

در اين بخش از رنگ های ساده برای محیط باز و رنگ های چرمی برای محیط بسته استفاده میشود

بUUار دار می کننUUد وkv 20پودر رنگ را در داخل دستگاه رنگ پاش ریختUUه و آن را بUUا ولتUUاژ بدنه تابلو را به زمین متصل میکنند و عمل پاشش را انجام میدهیم .

..و بعد آنها را از )چنگك( آويزان مي كنيم تا رنگ كمي خUUود را بگUUيرد و خشUUك شUUود. سUUپس در مدت0c 180قطعات نيمه خشك شده را به )كوره( منتقل مي كنيم و در درجه حرارت

دقيقه قرار مي دهيم.20

- مونتاژ بدنه و اسكلت داخلي:3 در اين بخش كليه قطعات رنگ آميزي شده با توجه به مكانهايي كه براي آنها مشUUخص شUUده به همديگر متصل مي شوند. البته در مونتاژ بدنه به خاطر تلرانسي كه در ساختمان قطعات وجود دارد و همچنين عدم اطمينان پانچ زني در مرحله فلزكاري بعضUUي از سUUوراخ كاريهUUا در

اين بخش روي قطعات صورت مي گيرد.قسمت کلی تابلو برق

در کل تابلوهای برق از دو قسمت کلی مدار فرمان و مدار قUUدرت تشUUکیل شUUده انUUد کUUه درادامه به شرح آن می پردازیم.

مدار فرمان مدار فرمان که قسمت اصلی یک تابلو بUUرق میباشUUد بUUه گونUUه ای عمUUل میکنUUد کUUه دسUUتوری میدهد تا اجزای اصلی تابلو)یا عناصر اصلی( چه زمانی وارد عمل گردنUUد و دسUUتگاه مربوطUUه را راه اندازی کنند. در مدار فرمان مقدار آمپر مصرفی بسیار کم بوده که این مقدار معمUUوال

ولت میباشUUد و نUUوع380 و 220 و 24 و 12 آمUUپر و ولتUUاژ مصUUرفی معمUUوال 0 – 10بین استفاده از این ولتاژ بسته به نوع نیاز و دستگاهها و عناصر تابلو تعیین میشود.

مدار قدرت مدار قدرت قسمت دوم مدار تابلو برق میباشد به عبارتی مدار فرمان دستور میدهد که مدار

تشکیل شده است.R , S , Tقدرت چگونه عمل کند. مدار قدرت از سه فاز اصلی اجزا اصلی تابلوهای برق

: کنتاکتور1 : رله حرارتی فاز 2

: رله کنترل فاز3

: کلید محافظ 4

11

: المپهای سیگنال 5

: فیوزها 6

: لیمیت سوئچها 7

: کلیدهای تابع فشار 8 : کلیدهای شناور 9

: چشمهای الکتریکی 10

: رله زمانی )تایمر(و انواع آن11

: ترموستات12

: کلیدهای تابع دور13

: شین)شمش ها(14

: ریل15

: شستی16و کلید اصلی تابلو که در رابطه با برخی از عناصر مهم آن توضیحات مختصری ارایه میگردد.

. کلید اصلی تابلو)کلید کل(1 این کلید در سر راه اصلی مدار قUUدرت قUUرار می گUUیرد و زمUUانی کUUه اتصUUالی یUUا مشUUکلی در سیستم صنعتی به وجود آید برق تابلو و تمام عناصUUر را قطUUع میکUUنیم تUUا آسUUیب نبیننUUد. کلیUUد

( و کلید اتوماتیک و پیچاز)کاردی( می باشد.1-0اصلی در انواع مختلف کلید معمولی)

کلید پیچاز

. کنتاکتور2 کنتاکتور با استفاده از خاصیت الکترو مغناطیس تعدادی کنتاکت را به یکدیگر وصل و یUUا جUUدا می کند . از این خاصیت جهت قطع و یا وصل و یا تغییر اتصال مدار استفاده می شUUود . این

که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسUUته ثUUابت یUUکEکلید از دو هسته به شکل بوبین یا یک سیم پیچ قرار دارد تشUUکیل شUUده اسUUت کUUه وقUUتی بUUه بUUرق متصUUل می شUUود بUUا استفاده از خاصیت مغناطیسی نیروی کشUش فUنر را خنUثی می کنUUد و هسUته فوقUانی را بUه هسته تحتانی متصل می کند و باعث می شود تا تعدادی کنتاکت عایق شUUده از یکUUدیگر را بUUه

12

ترمینالهای ورودی و خروجی کلید متصل یا کنتاکتهUای بسUUته را بUUاز کنUUد و بUUاعث وصUUل مUUدارکنتاکتور شود .

در صورتی که مدار تعذیه بوبین کنتاکتور قطع شود در اثر نیروی فنری کUUه داخUUل کلیUUد قUUراردارد اتصاالت برقرار می شود و دوباره به حالت اول باز می گردد .

مزایای استفاده از کنتاکتور نسبت به کلیدهای دستی صنعتی الف : کنترل مصرف کننده از راه دور ب : کنترل مصرف کننده از چند محل

ج : امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار د : سرعت قطع و وصل زیاد

ه: عمر موثر کنتاکتورها نسبت به کلیدهای دستی از وسایل مهمی که روی کنتاکتورها وصل میشود جرقه گیر میباشد که بر روی تیغه های

قدرت قرار میگیرد، زمانی که اولین اتصال تیغه های واسط و تیغه های قدرت برقرار شد در اولین لحظه آمپر بسیار باالیی می باشد و باعث ایجاد جرقه بر روی تیغه ها میگردد. برای

جلوگیری از ایجاد این جرقه که باعث از بین رفتن نقره های روی تیغه ها از جرقه گیراستفاده میشود.

. رله حرارتی)بی متال(3

دستگاههای الکتریکی را باید در مقابل خطرات و خطاهای احتمالی حفاظت کرد. یکی از راههای حفاظت موتورهای الکتریکی استفاده از رله حرارتی و رله مغناطیسی است . رله

حرارتی موتور را در مقابل اضافه بار حفاظت می کند . این رله قابل تنظیم می باشد . . رله کنترل فاز4

از وظایف مهم رله کنترل فاز عبارت است از:- تشخیص تغییر توالی فاز

- تشخیص قطع یک فاز - تشخیص عدم تقارت ولتاژ سه فاز

13

- تشخیص کاهش ولتاژ شبکه - قطع سریع در صورت بروز خطا

- قابلیت انتخاب زمان وصل پس از رفع خطا - حفاظت الکتروموتورها در مقابل اختالالت شبکه از قبیل قطع فاز

- جابجایی فاز - افت ولتاژ بیش از حد مجاز

- عدم تقارن بیش از حد مجاز - شوک ناشی از قطع و وصل متوالی برق

اصول کار کنترل فاز: دستگاه شروع بهR , S , Tپس از وصل شدن نول به ترمینال مربوطه و فاز به ترمینال های

کار میکند. هر بار پس از بر طرف شدن خطا، رله شروع به زمان سنجی میکند و پس از شده و رله داخلی دستگاه روشنOut( سیگنال خروجی DELAYاتمام زمان انتخاب شده )

وصل میشود(. در صورت بروز18 جدا شده و به 16 از 15وصل میشود.)اتصال داخلی تیغه جدا شده و دستگاه به حالت قطع میرود. نکته15 از 18خطاهای تعریف شده برای رله تیغه

مهمی که در اینجا وجود دارد این است که رله کنترل فاز مستقیما سه فاز را قطع نمیکندبلکه به کنتاکتور فرمان قطع می دهد.

. کلید محافظ5 کلید محافظ می تواند موتور را در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار حفاظت کند برای عمل رله آن را روی جریان معینی تنظیم می کنند وقتی که جریان از جد تنظیم شده بیشتر شود

عضو حرارتی رله عمل کرده و مدار را قطع می کند ..المپ سیگنال6

المپهای عالمت دهنده یا المپ سیگنال در کلیه دستگاههای صنعتی و تابلوهای توزیع و تابلو فرمان بکار می روند نشانگر قطع و یا وصل مدار است . و نیز گاهی در مواقعی که در مدار عیبی به وجود آید به عنوان خطر از آن استفاده می شوند . معموال رنگ المپ های سیگنال

، رنگ زرد یا نارنجی برایSTOP ، رنگ قرمز برای STARTبه صورت اینکه رنگ سبز برای میباشد.RESETحالت

یک المپ شستی همراه با کلیدقطع و وصل

14

. فیوزها7 در کلیه تاسیسات الکتریکی برای جلوگیری از صدمه دیدن و معیوب شدن وسUUایل و یUUا قطUUع شدن دستگاههای معیوب از شبکه که بر اثر عوامUUل مختلUUف از قبیUUل نقصUUان عUUایق بنUUدی و ضعف استقامت الکتریکی یا مکانیکی و یا ازدیاد بیش از حUUد جریUUان مجUUاز وسUUایل حفUUاظتی مختلف بکار می رود . این وسایل طوری باید انتخاب شوند که در اثر اضافه بUUار و یUUا اتصUUال در کوتاه ترین زمان ممکن و قبل از اینکه صدمه ای به سیمها و تجهیزات شبکه برسUUد مUUدار

قسمت معیوب را قطع کنند یکی از وسایل حفاظتی فیوز است . شیشUUه ای یUUا کUUارتریج و– تیغه ای – بکس – مینیاتوری – اتوماتیک –فیوزها در انواع فشنگی

فیوزهای فشار قوی ساخته می شوند . معموالً فیوزهائی کUه در مUدار قUدرت بکUار می رونUد مدار کنتاکتور را در مقابل اتصال کوتاه محافظت می کنند. فیوزهای اتوماتیUUک یUUا آلفUUا نUUوعی فیوز خودکار است که عبور جریان بیش از حد مجاز از آن بUاعث قطUع مUدار می شUUود و می توان دوباره شستی آن را به داخل فشار تا ارتباط برقUUرار گUUردد. در فیUUوز هUUای اتوماتیUUک دو عنصر مغناطیسی و حجرارتی وجود دارد که قسمت مغناطیسUUی آن اتصUUال کوتUUاه یUUا جریUUان

زیاد و قسمت حرارتی آن بار زیاد را قطع می کند. کلید میناتوری نوعی فیوز اتوماتیک است که از نظر ساختمان داخلی شبکه فیوز آلفا اسUUت و از سه قسمت رله مغناطیسی و رله حرارتی یا رله بی متال و کلیUUد تشUکیل شUده اسUت این

درL ساخته شUUده اسUUت ، نUUوع G و Lمجوعه را کلید موتور نیز می نامند این کلید در دو نوع برای راه اندازی وسایل موتوری بکUUار می رود و کنUUدGمصرف روشنایی بکار می رود و نوع

کار است . : رله زمانی )تایمر ( و انواع آن8

یکی از وسایل فرمان دهنده مدارهای کنترل اتوماتیک تایمرها یا رله های زمانی هستند که وظیفه کنترل مدار را برای مدت زمان معینی بر عهده دارد. این رله ها در انواع مختلفی

ساخته می شوند الف : رله زمانی دیجیتالب : رله زمانی موتوری

ج : رله زمانی نیوماتیکی د : رله زمانی بی متال یا حرارتی

ی : رله زمانی هیدرولیکی رله زمانی دیجیتال :

در این نوع تایمر که بر مبنای مدارهای دیجیتالی طراحی شده است دارای وقت کافی اسUUت و حافظه های مختلفی می باشد بطوریکه می توان آن را برای زمانهای مختلف با استفاده از

حافظه تامیر تنظیم کرد. تایمر های دیجیتال دارای انواع مختلف بوده و از یک کانال و چند کانUUال )ترمینالهUUای ورودی و

خروجی ( ساخته می شوند . : ریل9

ریل بر روی صفحه اصلی تابلو بسته شده و کلیه قطعUUات نUUامبرده از قبیUUل کنتUUاکتور، تUUایمر،کنترل فاز، کلید، فیوز و ... روی آن بسته می شوند.

: شستی10

15

در مدارهاي داراي كنتاكتور، اغلب بUراي دادن فرمUان لحظUه اي شUUروع بUه كUار و يUا قطUع و همچنين تغيير حالت مدار از شستي استفاده مي شود. اغلب شستي ها داراي چهUUار كنتUUاكت مي باشند كه در حالت عادي دو تاي آنها باز و دوتاي ديگUUر بسUUته خواهنUUد بUUود بUUا وارد كUUردن فشار به شستي تمام كنتاكتها تغيير وضعيت مي دهند و با حذف فشار وارد شUده بUه شسUتي دوباره به حالت اول بر مي گردند. معموالً از شستي هاي به رنگ قرمز به عنوان قطع كننUUده

و از شستيهاي مشكي يا سبز به عنوان وصل كنندة مدار استفاده مي شود.

یک نمونه از شستی های قطع و وصل )استپ و استات(: چشمهاي الكتريكي )سنسورها( 11

نوعي كليد فرمان دهنده است كه بدون برخورد فيزيكي با دست يا هر وسيلة ديگUUري توسUUط سيستم چشم الكتريكي از فاصلة حدقل يك ميليمتر و حداكثر هشت متر عكس العمل نشUUان داده و فرمان صادر مي كند و توسط رله اي كه در داخل آن به كUUار رفتUUه، كنتاكتهUUايي را بUUاز مي كند يا مي بندد و در نتيجه دسUUتگاه هUUاي مUUورد نظUUر را فرمUUان مي دهUUد. از اين كليUUد در

دستگاه هاي صنعتي و خطوط توليد استفادة فراوان مي شود.

نمونه ای از چشم الکتریکی )سنسورها(

برخی لوازم و المان هایی که برای ساخت تابلو های برق مورد استفاده قVVرارمیگیرند:

- کابلشو:1 برای اتصال سر کابل به شینه هUUا و ترمینUUال هUUا از کابلشUUو اشUUتفاده میشUUود. کابلشUUو هUUا در

اندازه های متفاوت برای کابل ها ی با قطر متفاوت ساخته میشوند.

16

به منظور اتصال کابلشو به سر کابل )کابلشو زندن( ابتدا کابلشUUو متناسUUب بUUا قطUUر سUUیم را انتخاب نموده و سپس روکش قسمتی از سر کابUUل را کUUه در کابلشUUو میتوانUUد قUUرار بگUUیر بUUا

تیزبر برمیداریم و در نهایت با دستگاه پرس کابلشو را بر روی سیم محکم میکنیم. برای پرس کابلشو میتوان از دستگاه پرس دسUتی یUا دسUUتگاه پUرس روغUUنی اسUتفاده نمUود. هنگام پرس کابلشو بر روی سیم باید دقت نمود که پرس را از قسUUمتی شUUروع کUUنیم کUUه بUUه کابل نزدیکتر است و طی چند مرحله )سه یا چهار مرحله بسته به قطر کابلشUUو( تUUا قسUUمتی که نوک سیم درون کابشو میباشد را پرس میکنیم. با ید توجه کرد که پرس را میتUUوان دو بUUاز انجام داد بار اول تیغه ای را که انUدازه اش از کابلشUو کمی بزرگUتر اسUت بکUار بUبریم و بUار دیگر تیغه ی متناسب با کابلشو را استفاده کنیم. این امر موجب میشUUو کUUه برآمUUدگی سUUطح کابلشو بعد از پرس کمتر باشد و سطح صافتری را داشته باشUUیم و این خUود مUUوجب میشUود

که گرادیان میدان روی کابلشو کمتر شود. پس از پرس زدن قسمتی از کابلشو را که نیازی نیست با هادی های دیگر در تماس باشUUد بUUا

عایق مناسبی مانند ریکم میتوان پوشانید. نحوه ی عایق کردن به این صورت میباشد که ابتدا عایق را بUUر روی سUUطح مUUورد نظUUر قUUرار داده و سپس با حرارت مستقیم شعله عایق را کامال بر روی هادی تثUUبیت میکUUنیم. بایUUد دقت شود که حرارت بطور کامال یکنواخت به عایق داده شود تا هوا در زیر آن نفوذ نکند و حرارت

زیادی که ناشی از ثابت نگه داشتن شعله در یک نقطه است موجب سوختن عایق نگردد.شکل زیر نمونه هایی از کابلشو را در اندازه های متفاوت نشان میدهد.

انگشتی:-2

بUUرای اتصUUال دو کابUUل بهم یUUا مفصUUل زدن بین دو کابUUل اسUUتفاده میشUUود و در انUUدازه هUUایمتفاوتی برای کابل های با قطر متفاوت ساخته میشوند.

برای مفصل زدن بر روی کابUUل ابتUUدا انگشUUتی متناسUUب بUUا کابUUل را انتخUUاب نمUUوده و سUUپس روکش سر کابل ها را به اندازه ی نصف طول انگشتی با تیزبر جدا کرده و کابUUل هUUا را از دو طرف درون انگشتی قرار داده و انگشتی هUUا را توسUUط دسUUتگاه پUUرس بUUر روی کابUUل محکم میکنیم.در نهایت قسمتی از کابل را که با انگشتی بهم متصل نموده ایم با عایق مناسب کامال

میپوشانیم.شکل زیر نمونه هایی از انگشتی را در اندازه های مختلف نشان میدهد.

17

- ترمینال:3 از ترمینال در انتهای کابل هایی کUUه جهت تغذیUUه ی مصUUرف کننUUده تعبیUUه شUUده انUUد اسUUتفاده میشود تا بتوان مصرف کننده را به راحتی به تغذیه کننده متصل نمود. باید توجUUه داشUUت کUUه

کابل های تغذیه کننده و مصرف کننده توسط کابلشو به ترمینال متصل میگردند. در شکل زیر در ردیف سمت راست نمونه هایی از روکش ترمینUUال در انUUدازه هUUای متفUUاوت قرار دارد و در ردیف وسط تر مینال ها در اندازه های متفاوت قرار دارند و در ردیUUف سUUمت چپ دو نمونه ترمینال در اندازه های متفاوت و یک نگهدازنده ی ترمینال را میتوانید مشUUاهده

کنید.

- گلند:4 گلند در قسمتی از تابلو بکار میرود که کابل از خارج تابلو به آن وارد میشود این امUUر مUUوجب میگردد که بدنه ی تیز تابلو به روکش کابل ها صUUدمه نزنUUد از آنجUUایی کUUه ممکن اسUUت قطUUر

کابل ها متفاوت باشد گلند ها در اندازه های گوناگونی ساخته میشوند.در شکل زیر نمونه هایی از گلند را در اندازه های مختلف میبینید.

- مقره:5 جهت ایزوله نمودن شینه ها و هادی های درون تابلو از بدنه ی آن از مقره ها استفاده میکنندکه جنس آنها باید خاصیت عایقی خوبی داشته باشد تا بتواند این امر را برای ما میسر سازد. مقره ها با توجه به کاربرد آنها شکل ظاهری متفاوتی دارند و همچUUنین در ولتاژهUUای متفUUاوت

باید از مقره با اندازه ی متفاوت استفاده نمود. در شکل های زیر نمونه هایی از مقره را در اندازه و شکل های متفاوت مشاهده میکنیUUد کUUه کاربرد هر کدام و همچنین استفاده ی آنها در رنج های مختلUUف ولتUUاژی همUUراه عکس توضUUیح

داده شده است. شکل زیر چند نمونه از مقره های فشار ضعیف را نشان میدهد که شینه به یک طرف آن پیچ

میشود و طرف دیگر آن به بدنه پیچ میشود.

18

فصل دوم

کنتورهای برق

19

مقدمه

کنتور وسیله ای اسUUت کUه مقUدار انUرژی الکUتریکی را انUدازه گUیری می کنUد . واحUد انUUدازه گUUیری در کنتUUور کیلUUووات سUUاعت می باشUUد .کنتورهUUای مکUUانیکی بUUر اسUUاس نUUیروی الکترومغناطیس عمل می کنند . می دانیم که اگر از یک سیم پیچ جریان عبUUور کنUUددراطراف آن یک میدان مغناطیسی ایجاد می شودکه شدت این میدان بUUه مUUیزان جریUUان عبUUوری از آن بستگی دارد. در کنتورهای تکفUUاز دو نUUوع سUUیم پیچی وجUUود دارد سUUیم پیچ جریUUان کUUه دارای تعداد دور کم وضخامت زیاد می باشد وسیم پیچ ولتUاژ کUه دارای دور زیUاد وضUخامت کم می باشد.بوبین ولتاژبه صورت موازی با مدار وبوبین جریان به صUUورت سUUری در مUUدار قUUرار می گیرند. باعبور جریان از سیم پیچ های ولتاژوجریان دو میدان مغناطیسUUی ایجUUاد می شUUود کUUه تاثیر این دو میدان بریکدیگر باعث به حرکت درآمدن صفحه آلومینیومی درون کنتور میشUUود. سرعت حرکت صفحه آلومینیومی رابطه مستقیم بUUا جریUUان عبUUوری ازآن دارد در نهUUایت این حرکت توسط یک محور و چرخ دنUUده بUه یUک شUUمارنده منتقUل شUUده و بUUه این طریUق کنتUور کیلووات ساعت مصرفی مشترک را محاسبه می نماید . کنتUUور مکUUانیکی بUUه دو مUUدل تکفUUاز

وسه فاز تقسیم بندی میشود؛که در ادامه به آن می پردازیم.

20

انواUع کنتوUر

دیجیتالی کنUتورهایسه دیجیتالی کنتورهای

فازتک دیجیتالی کنتورهای

فاز

مکانیکی کنUتورهای Uسه مکانیکی های کنتور

فازتک مکانیکی های کنتور

فاز

الف : کنتورهای مکانیکی تکفاز

مشخصات کنتورهای مکانیکی تکفاز: کنتورهای مکUUانیکی تکفUاز بUUه صUUورت تUک تعرفUه بUوده و دارای دو سUUیم پیچ ولتUUاژ و جریUان میباشد.قطعات دیگUUر کنتUUور از قبیUUل آهنربUUای مغناطیسسUUی،پیچ تنظیم،صUUفحه آلمیUUنیومی و

،375 دارای ثابت های معموالشمارنده میباشد.این نوع مدل کنتورها میباشUUند1200 و240 .که در هنگام تست باید به آنها توجه داشته باشیم

:این کنتورها به صورت سوکتی می باشد که مدار آن در شکل زیر نشان داده شده است

فیوز یک عنصر حفاظتی در مدار اسUUت کUUه هرگونUUه اضUUافه جریUUانی را کUUهمسله مهم اینکه

بیش از مقدار تعیین شده برای فیوز باشد تشخیص داده وآنرا سریع قطUUع می کنUUد . الزم بUUهذکر است فیوز فقط در مسیر فاز قرارمی گیرد.

نحوه قرائت کنتورهای مکانیکی تکفاز

21

قرائت این نوع کنتورها با توجه به اینکه تک تعرفه می باشند بسیار ساده است . این کنتورهUUا به یک شمارنده مجهز می باشد که دارای تعدادی ارقUUام صUUحیح و تعUUدادی ارقUUام اعشUUار می باشد که فقط ارقام صحیح در قUرائت لحUاظ می شUود. ارقUام صUحیح این کنتورهUا بUا زمینUه

مشکی و رقم های اعشار با زمینه قرمز مشخص شده است.

مشخصات ونحوه قرائت کنتورالندیس:

می باشUUد بUUا این تفUUاوت اینSKIمشخصات و نحوه قرائت این کنتورها کUUامال" شUUبیح کنتUUور متفاوت می باشد .SKIکنتورها از نوع ترمینالی می باشد که نحوه سیم بندی آنها با کنتور

نحوه سیم بندی کنتور الندیس

کنتورهای مکانیکی سه فاز:

مشخصات کنتورهای مکانیکی سه فاز:

مشخصات ونحوه قرائت این نUUوع کنتورهUUا کUUامال" مشUUابه کنتورهUUای تکفUUاز می باشUUد بUUا این تفاوت که در این نوع کنتورها به جای یک بوبین از سه بوبین جریان وولتاژاستفاده شده است

همچنین دقت شود که این کنتور ها دارای سه پیچ تانسیون و دو پلمپ کارخانUUه میباشUUد کUUه .در هنگام بازرسی از صحت آنها اطمینان حاصل کنید.

نحوه سیم بندی کنتورهای مکانیک سه فاز:

.این نوع کنتورها به صورت سوکتی بوده که مدار آن در شکل زیرنشان داده شده است

22

کنتورهای دیجیتال

امروزه با توجه به گسترش روز افزون مشترکین صنعت برق و ضUرورت مUUدیریت بUUر نحUوه استفاده از انرژی الکتریکی و جلوگیری از تلفات انرژی و همچنین جهت متعادل نمودن پیUUک بار مصرفی کشUور جهت پایUداری و تUداوم شUبکه بUرق رسUUانی در راسUUتای نیUل بUه اهUداف متعالی کشور استفاده ا ز تجهیزات دیجیتالی وانعطاف پذیرو قابل تغییر با توجه به نیازکشUUور ضUUروری می باشUUد.در همین راسUUتا وزارت نUUیرو اقUUدام بUUه جمUUع آوری کنتورهUUای مکUUانیکی وجایگزینی کنتورهUUای دیجیتUUالی نمUUوده اسUUت کUUه در این قسUUمت بUUه تعUUدادی از مزایUUای این

کنتورها اشاره می شود.

مزایای کنتورهای دیجیتالی :

از مزایای کنتورهای دیجیتالی می توان به دقت، قابلیت اطمینUUان، سUUرعت پایUUداری در طUUول زمان، انعطاف پUUذیری، امUUنیت بUUاال و همچUUنین سUUاختار تعرفUUه بنUUدی قابUUل اسUUتفاده در اکUUثر

. کاربردهای اندازه گیری انرژی الکتریکی اشاره کرد

23

انواع کنتورهای دیجیتالی :

الندیس– کرمان تابلو- الستر- صا ایران- اکتریس- امپی –افزارآزما

میباشUUد کUUه بUUه عنUUوان مثUUال بUUه1000،2000،1600ثابت کنتورهای دیجیتالی معمUUوال نکته:صورت زیر نوشته میشود

1000 imp/kwh

زدن پالس در کنتورهUUای دیجیتUUالی بUUه منزلUUه یUUک دور چUUرخش کامUUل دیسUUک در کنتUUور هUUایمکانیکی میباشد.

کنتورافزآرآزما :

مشخصات کنتورهای افزارآزما:

کنتور افزارآزما دارای دو نوع سوکتی وترمینالی می باشد . این کنتورها قابلیت نمایش ولتاژ، جریان، سریال کنتور، تعرفه ها، ساعت ،تاریخ ،تعرفUUه مجمUUوع و مکUUزیمم دیمانUUد را دارا می

باشد .

کنتور افزارآزما مدل سوکتی :

کنتور افزارآزما مدل سوکتی

24

:نحوه سیم بندی کنتورافزارآزما مدل سوکتی

...

تشخیص تعرفه فعال در افزارآزما مدل سوکتی :

در کنتورهای سوکتی افزارآزما در حالت عادی صفحه نمUUایش فقUUط تعرفUUه فعUUال را نمUUایش راAمیدهد .به این صورت که وقتی کنتورافزاآزما مدل سوکتی برقدار باشد تا زمانیکه دکمه

فشارندهید فقط تعرفه فعال ومقدارکیلووات ساعت مصرفی تعرفه فعال را نمایش میدهد .

شب باشد .8مثال( فرض می کنیم ساعت

را فشUUار ندهیUUدA می باشد وتا زمانیکUUه دکمUUه 1این حالت نشان میدهد تعرفه فعال تعرفه درهمین وضعیت باقی می میاند.

می باشUUدT3 بامداد باشد با توجه به اینکه این ساعت در محUUدوده تعرفUUه 1حال اگر ساعت .داریم

کنتورافزارآزما مدل ترمینالی:

کنتورافزارآزما مدل ترمینالی

نحوه سیم بندی کنتور افزارآزما مدل ترمینالی :

1234

25

T1 54625 kwh

T3 54650 kwh

فازخروجفازورود

نول خروجنول وروئ

تشخیص تعرفه فعال در کنتور افزاآزما مدل ترمینالی :

نمایش داده میشود وتعرفه فعال در زمانTدر این نوع کنتورتعرفه ها به صورت حرف التین نمایش روشن وخاموش می شود .)چشمک می زند(

در برخی از آنها تعرفه فعال مانند مدل سوکتی است.

نحوه قرائت کنتورهای افزارآزما :

A تعبیه شده است که با فشار بر روی دکمه BوAبر روی این کنتورها دو دکمه به نام های پارامترهUUای جUUدول ذیUUل بUUه تUUرتیب نمUUایش داده می شUUود . الزم بUUه ذکUUر اسUUت هUUر دونUUوع

.کنتورسوکتی وترمینالی افزاآزما از نظر قرائت یکسان می باشند

SNسریال کنتورتاریخ00.00.00زمان00.00.00

T1تعرفه اوج بار

T2تعرفه میان بار

T3تعرفه کم باری

Tمجموع تعرفه هاT MDماکزیمم توان

VولتاژAجریان

کیلووات لحظه ای00.00جدول پارامترهای کنتورهای افرارآزما

تعرفه اوج بار و تعرفه کم باری به ترتیب تعرفه میان بار، 2000در کنتور افزار آزما با ثابت نمایش داده میشود.1.8.3 و1.8.2،1.8.1به صورت

کنتورکرمان تابلو :

26

این کنتورهUا بUUه صUUورت ترمینUالی ) تخت ( طUUراحی شUUده اسUUت . این نUUوع کنتورهUا قUابلیت نمایش ولتاژ،سریال کنتور، جریان ،توان لحظه ای، ماکزیمم دیماند، تعرفه ها،مجمUUوع تعرفUUه

ها، تاریخ وزمان را دارا می باشند.

نحوه سیم بندی کنتورکرمان تابلو:

1234نول خروجفازورود

فازخروجنول ورود

نحوه قرائت کنتورکرمان تابلو :

این کنتور دارای دو دکمه میباشد . در حالت عادی وبدون تماس با دکمه ها تمامی پارامترهای ثانیه به ترتیب با توجه به جدول ذیل نمایش داده می شود. حال اگرمی3مورد نیاز بااختالف

خواهید بUUه صUUورت دسUUتی این عمUUل راانجUUام دهیUUد کUUافی اسUUت بUUرای مشUUاهده هUUر یUUک از پارامترها یک بار دکمه سمت چپ را فشار دهید .حال اگر دکمه سمت راست را فشUUار دهیUUد

و در آخUUرFER دوره قبل رانمایش میدهد وسپس کد 6 الی 1که پارامترهای LA6 تا LA1کد می باشد را نمایش میدهد حال برای بازگشت بUUهNORMAL که مخفف کلمه التین NORکد

را نمایش میدهUUد دکمUUه سUUمت چپ را فشUUارNORحالت عادی زمانیکه صفحه نمایش کلمه دهید.

نکته :

گاهی ممکن است فقط به دنبUUال یUUک پUارامتر خUUاص مثال"ولتUUاژ باشUید آنگUاه میتوانیUد دکمUUه سمت چپ را به صورت ممتد نگه دارید که در این حالت پارامترها یکی پس از دیگری وبدون تاخیر نمایش داده می شود و زمانیکه به پارامتر مورد نظر رسیدید دکمUUه سUUمت چپ را رهUUا

کنید .

تشخیص تعرفه فعال در کنتور کرمان تابلو :

در این کنتورها در هنگام برق دار بUودن در کنUUار تعرفUUه فعUال یUUک عالمت سUتاره نمایUUان میشود که نشان دهنده فعال بودن آن تعرفه می باشد . به مثال های زیر توجه کنید.

فعال 1تعرفه

فعال2تعرفه

27

T1* 96562 kwh

T2 * 85648 kwh

T3 * 26848 kwh

فعال3تعرفه

کنتورهای الستر :

28

A220مشخصات الستر مدل

29

این کنتور قابلیت نمایش ولتاژ، جریان، تاریخ ،زمUUان، سUUریال کنتUUور،فرکUانس، ضUریب تUوان،تعرفه ها و توان راکتیو را دارد .

A220 تشخیص تعرفه فعال الستر مدل

Tدر این کنتور هنگام برقدار بودن بUUا توجUUه بUUه زمUUان تعرفUUه فعUUال بUUه صUUورت حUUرف التین x

بعد از ظهر حUUرف2درقسمت تحتانی صفحه نمایش کنتور ظاهر می شود . مثال" در ساعت Tالتین به صورت ثابت در محل یاد شده نمایش داده می شود.به شکل زیر توجه نمائید.2

میباشد2 نمایش داده شده ولی تعرفه فعال تعرفه 3در مثال فوق کیلووات مصرفی تعرفه

***عمده ترین مشکل که در برخی از کنتورهای الستر ایجاد میشودبهم خوردن تنظیمUUات آناست که تعرفه های آن نمایش داده نمیشود و باید کنتور از طریق پورت قرائت شود.

:A220نحوه قرائت الستر مدل

ABL و STD DATدر این کنتورها ابتدا با فشار بر روی دکمه موجود بر روی کنتور دو گزینه DAT التUUه هاحUUنمایش داده می شود . برای مشاهده مشخصات عمومی کنتور و تعرف STD DAT هUUف کلمUUکه مخف STANDARD DATAد راUUتاندارد می باشUUات اسUUنی اطالعUUه معUUب

ثانیUUه3انتخاب می کنیم که در این حالت با فشUUاربر روی دکمUUه و نگUUه داشUUتن آن بUUه مUUدت ABLپارامترهای موجود نمایش داده می شود. همچنین با نگه داشUUتن دکمUUه در حUUالت DAT

ثانیه می توان مقدیر ولتاژ جریان ضریب توان و فرکانس را قرائت نمود.3به مدت

ABL DATحالت STD DAT حالت

30

1.8.3 54525kwh

T2

ولتاژ3.2.7جریان3.1.7 ضUUUUUUUریب33.7

توانفرکانس

FFکد خطاسریال کنتور000

زمان0.9.1تاریخ0.9.2ماکزیمم دیماند1.6.1تعرف اوج بار1.8.1تعرفه میان بار1.8.2تعرفه کم بار1.8.3 تUUUUوان مصUUUUرفی3.8.0

راکتیو

:A220Rکنتورالسترمدل

:A220Rنحوه قرائت الستر مدل

STDاین کنتور فقUUط پارامترهUUای DATودUUه موجUUر روی دکمUUار بUUا فشUUد .بUUایش میدهUUرا نم پارامترهای مورد نظر یکی پس از دیگری باتوجه به جدول ذیل ظاهر میشود.

31

FFکد خطای کنتورسریال کنتور000

سا عت0.91تاریخ0.92دیماند1.6.1تعرفه مجموع1.8.0تعرفه اوج بار1.8.1تعرفه میان بار1.8.2تعرفه کم بار1.8.3 تUUUوان مصUUUرفی3.8.0

راکتیو کد تست صUUفحه888

نمایش

- کنتورصاایران4

مشخصات کنتور صاایران:

این کنتور ازنوع کنتورهای سوکتی بوده و نمایش سریال کنتور،زمان،تاریخ، تعرفه ها، مجموعتعرفه ها وکیلووات لحظه ای برای این کنتور تعریف شده است .

نحوه سیم بندی کنتور صاایران :

فازخروجفازورود

نول خروجنول ورود

نحوه قرائت کنتورهای صاایران :

در حالت عادی این کنتور با چند ثانیUUه اختالف پارامترهUUا را یکی پس از دیگUUری نمUUایش می دهد. حال اگر می خواهید سریع تر این کار انجام دهیدبرروی این کنتورها یک سنسور حساس به حرارت نصUب شده است که می توان با استUUفاده از یک فندک ویا باتکان دادن دست بUUر

روی آن سنسور پارامترها را به ترتیب جدول ذیل بعد مشاهده نمود.

جدول پارامترهای کنتور صاایران

Fکد خطای کنتورAسریال کنتورtزمان

dتاریختعرفه اوج بار1تعرفه میان باری2تعرفه کم باری3 مجمUUUوع تعرفUUUه هUUUای0

32

1234

اکتیو مجموع انرژی معکوس5

اکتیو

تشخیص تعرفه فعال در کنتور صاایران :

درج در زیUUر صUUفحه نمUUایش T3وT2وT1در این کنتورهUUا تعرفUUه هUUا بUUه صUUورت حUUروف التین گردیده .هنگام برقدار شدن کنتور یک فلش کوچک با توجه به زمان قرائت کنتور بر روی یکی از تعرفه قرار می گیرد که نشان دهنده فعال بودن آن تعرفه می باشد . به شUUکل زیUUر توجUه

بعد از ظهر باشد.با توجه به اینکه این زمUUان در محUUدوده تعرفUUه4فرمائید.فرض کنید ساعت )میان باری( می باشد داریم.2

می باشد ولی با توجه به محل3این کنتور در حال نمایش توان مصرفی تعرفه

می باشد.2قرارگرفتن فلش تعرفه فعال تعرفه

T1T2 T3

عمده ترین مشکل این کنتورها محو شدن و خراب شدن صفحه قرائت میباشد که در این***زمان کنتور باید از طریق پورت خوانده شود.

- کنتوراکتریس :5

مشخصات کنتور اکتریس :

این کنتور از نوع کنتورهای ترمینالی می باشد.

:ACE2000کنتور اکتریس مدل

نحوه قرائت کنتور اکتریس :

33

3 24512kwh

نحوه قرائت این کنتورها بسیار ساده میباشد کافیست برای مشUUاهده هUUر پUUارامتر دکمUUه آبیرنگ تعبیه شده بر روی کنتور را فشار دهید .

تشخیص تعرفه فعال :

،1،2تعرفه های این کنتور با اعداد نمایش داده می شUUود کUUه در این حUUالت تعرفUUه فعUUال3 روشن وخاموش می شود. )چشمک می زند(

:ACE2000نحوه سیم بندی کنتوراکتریس مدل

فازخروجفازورود

نول ورودنول خروج

فازعادی )مستقیم (3کنتورهای دیجیتالی

فاز اکتریس :3 کنتور – 1 فاز اکتریس:3مشخصات کنتور

ترمینال می باشد .از قابلیت هUUای این کنتورهUUا8این کنتور به صورت ترمینالی بوده و دارای می تUUUUوان بUUUUه نمUUUUایش سUUUUریال کنتUUUUور،ولتUUUUاژ،جریUUUUان،تUUUUوان لحظUUUUای ،مUUUUاکزیمم

دیماند،تاریخ ،زمان ،تعرفه هاو مجموع تعرفه ها اشاره کرد.

فاز اکتریس :3نحوه قرائت کنتور

34

1234

برروی این کنتورها دو دکمه به رنگ آبی تعبیه شده . زمانیکه این کنتور برقUUدار اسUUت صUUفحه نمایش خاموش است برای فعال کردن صفحه نمایش و قرائت تعرفه هUUا می بایسUUت هUUر دو دوکمه را با هم فشار دهید سپس با فشار بر روی دکمه با ال پارامترهUUای این کنتوربUUه تUUرتیب به نمایش در خواهد آمد .حال اگر مجددا" هر دودکمه را باهم فشار دهید اطالعات مربوط به شرایط پالس اکتیو وراکتیو کنتورظاهرخواهید شد که مربوط به تست لوازم اندازه گیری می باشد در این حالت برای بازگشت به شرایط عادی کافیسUUت هUUر دو دکمUUه را مجUUددا" فشUUار

دهید .

فاز اکتریس3جدول پارامترهای کنتور

پUUUارامتراول

سریال کنتور

CLOCKساعتdateتاریخ

P1تعرفه اوج بارP2تعرفه میان بارP3تعرفه کم بارPtمجموع تعرفه ها

reAcتوان مصرفی راکتیوn.ndماکزیمم دیماند

Prمصرفی توان مجموع در زمUUان عکی بUUودن

مدار کنتورV1ولتاژفازاولV2ولتاژفازدومV3ولتاژفازسومI1جریان فاز اولI2جریان فاز دومI3جریان فاز سوم

PFضریب توانPLتوان لحظه ای

فاز اکتریس :3نحوه سیم بندی کنتور35

تشخیص تعرفه فعال :

نمایش داده می شوند که در حالت برقدارP2و P3و P1تعرفه های این کنتور با حروف التین بودن تعرفه فعال روشن وخاموش می شود . )چشمک میزند (

فاز الستر3 کنتور دیجیتالی – 2

فاز دیجیتالی الستر:3مشخصات کنتور

این کنتUUور نUUیز ازنUUوع ترمینUUالی بUUوده و ازتوانUUایی هUUای این کنتUUور می تUUوان بUUه نمUUایش ولتاژ،جریان ، ضریب توان،فرکانس ،ضریب تUUوان و مجمUUوع انUUرژی معکUUوس اکUUتیو و راکUUتیو

برای هر سه فاز اشاره کرد.

فاز :3نحوه قرائت الستر

STDدر این کنتورها ابتدا با فشار یر روی دکمه تعبیه شده بر روی کنتور دو گزینUUه DATو ABL DATالتUUنمایش داده می شود . برای مشاهده مشخصات عمومی کنتور و تعرفه هاح STD DAT که مخفف کلمه STANDARD DATAبه معنی اطالعات استاندارد می باشد را

ثانیUUه3انتخاب می کنیم که در این حالت با فشUUاربر روی دکمUUه و نگUUه داشUUتن آن بUUه مUUدت ABLپارامترهای موجود نمایش داده می شود. همچنین با نگه داشUUتن دکمUUه در حUUالت DAT

ثانیه می توان مقدیر ولتاژ جریان ضریب توان و را قرائت نمود.3به مدت

ABL DAT فاز3جدول پارامترهای الستر

36

تشخیص تعرفه فعال :

درج شUUدهT3وT2وT1در زیر صفحه نمایش این کنتورها تعرفUUه هUUا بUUه صUUورت حUUروف التین است .هنگام برقدار شدن کنتور یک فلش کوچک با توجه به زمان قرائت کنتUUور بUUر روی یکی

37

ولتاژفاز اول2.7

از تعرفه قرار می گیرد که نشان دهنده فعال بودن آن تعرفه می باشد . به شUUکل زیUUر توجUه شب باشUUد.بUUا توجUUه بUUه اینکUUه این زمUUان در محUUدوده تعرفUUه9فرمائید.فرض میکنیم ساعت

)اوج بار( می باشد داریم.1

می باشد.1 است و تعرفه فعال تعرفه 2این کنتوردرحال نمایش کیلووات مصرفی تعرفه

T1 T2 T3

فاز عادی)مستقیم(:3نحوه سیم بندی کنتورالستر

کنتور سه فاز شرکت بهینه سازان توس

قرائت این کنتور مانند کنتور های الستر میباشد

مشخصات کنتور

38

1.8.2 64252 kwh

انواع تخلفات کنتورها

انواع تخلفات رایج بر روی کنتورهای عادی عبارتند از:

ا-سیم یو

نحوه تخلف بدین صورت است که با تکه ای سیم انشعاب ورودی و خروجی را به هم متصUUل میکنند.همان طور که میدانیم جریUان تمایUل بUه عبUUور از مسUیر کم مقUامت را دارد بUه همین دلیل جریان به جای اینکه از داخل کنتور عبور کند و باعث چرخش دیسUUک شUUود،بخش عمUUده جریان از اتصال سیم یو عبUUور کUUرده و مقUUدار خیلی کمUUتری از جریUUان از داخUUل کنتUUور عبUUور

میکند.واضح است این امر سبب میشود که کنتور قادر به ثبت مصرف واقعی نشود.

39

همچنین این اتصال میتواند از پشت سوکتها نیز صورت گیرد.با زدن فUUازمتر بUUه سUUوکت فUUازخروجی میتوان از این مورد اطمینان حاصل کرد.

-پیچ تانسیون)بست اتصال کوتاه( با باز کردن این پیچ دیسک کنتور از حرکت می ایستد.2

- دستکاری شدن سربی کنتور)پلمپ کارخانه(:با باز شدن سربی امکان دستکاری سیسUUتم3 داخلی کنتور اعم از پیچ تنظیم دیسک،نموراتور وغیره مهیUUا میشUUود لUUذا هنگUUام بازرسUUی بایUUد دقت شود که اوال سربی باز نشده باشد و ثانیا دستکاری نیز نشده باشد. دقت شUUود کUUه آرم مدل کنتور درکنتورهای مکانیکی روی پامپ کارخانUUه موجUUود باشUUد و هیچ گونUUه برجسUUتگی و فرورفتگی دیگری روی پلمپ نباشد.این پلمپها با دادن حرارت باز میشوند لذا دقت شUUود کUUه

رنگ پلمپ روشن نباشد زیرا سرب در اثر حرارت تغیر رنگ داده و روشن تر میشود.

-در کنتورهای مکانیکی به شیشه کنتور دقت شود زیرا بUUا زدن سUUوراخهای خیلی ریUUزی کUUه4روی شیشه زده میشودمیتوان با تکه ای سیم نموراتور یا دیسک را از حرکت متوقف کرد.

-استفاده از کنتاکتور در استفاده از برق غیر مجاز. 5

آزمایش کنتور با دستگاه تست کنتور

امروزه با وجود دستگاه های تست کنتور عمل تست بسیار سریع تر انجام میشود.

با استفاده ازدسUUتگاه تسUUت ونصUUب کلمپ آمUUپر مUUتر و پUUراپ ولتUUاژ دسUUتگاه تUUوان مصUUرفی مشترک را اندازه گیری نموده وبا اسUتفاده ازدکمUه شUUروع و پایUان گUردش دیسUک، دسUتگاه

40

مدت زمان گردش را می سنجد و با ورود ثابت کنتوردرصد خطای توان مصرفی وتوان کنتوربدست می آید ونمایش داده میشود .

در آزمایش با استفاده از واتمتر ودستگاه تست کنتورمی بایست آزمUUایش بی بUUاری وکم***باری انجام گردد.

از دستگاهای تست که امروزه بیشتر استفاده میشود میتUوان بUه دسUUتگاه سUنجش افUزار و اسUUUUUپادان اشUUUUUاره کUUUUUرد.این دسUUUUUتگاها دارای قUUUUUابلیت انUUUUUدازه گUUUUUیری و نمUUUUUایش

ولتاژ،جریان،فرکانس،توان اکتیو،توان راکتیو ،هارمونیک و غیره را دارند.

این دستگاها هر چند وقت باید کالیبره شوند که مقدمه ای راجع به کالیبراسیون در زیر آمده.

نحوه تست توسط دستگاه اسپادان

این دستگاه ها فاقد باتری میباشند و زمانی روشن میشوند که به برق وصل باشند.

ابتدا پراپهای )گیره های( ولتاژ را وصل کرده که در تک فاز فقط دو پراپ فاز و نول و در سه فاز سه پراپ ولتاژ و یک پراپ نول را وصل کردا سپس کلمپهای جریان را روی سUUیمها قUUرار

کUUه کلمپ را در مکUUانی از سUUیم فUUاز قUUرار دهیم کUUه کUUل جریUUانتوجه داشته باشیم داده عبوری از آن فاز را اندازه گیری کند به عنوان مثال اگر از سیم فاز چند انشعاب گرفته شده

کلمپ را قبل از انشعاب ها قرار دهیم.

پس از روشن شUUدن دسUUتگاه اطالعUات ولتUUاژ ،جریUان،تUUوان،ضUریب تUUوان و اطالعUات دیگUUرنمایش داده میشود.

با فشردن دکمه Mode وارد صفحه زیر شوید.

41

در این قسمت تست کنتور و تنظیمات مربوطه انجام میگیرد و جریانها و ضریب قدرتهای سهفاز نمایش داده میشود.

Nextبا زدن

به صفحات مربوط به اطالعات وارد میشویم.صفحه اول مربوط به رنج جریان اندازه کUUیریشده است.در صورتی که جریان کابل داخل کلمپ از

1 جریان ماکزیمم کمتر باشد،20

بهره جریان در حالت Lowو اگر بیشتر باشد در حالت High،قرار میگیرد.

Nextبا زدن

به صفحه نمایش ضریب توان سه فاز وارد میشویم.

جهت کلمپ اشتباه- + جهت کلمپ صحیح

LEADخازنی LAGسلفی

و برای0 وارد میشویم برای تست کنتور اکتیو عدد Active/Reactive به صفحه Nextبا زدن زده شود(Inter باید وارد شود)در صورت تغییر دادن دکمه 1تست کنتور راکتیوعدد

را وارد میکنیم که این صفحه مربوط به کنتورهای دیماند میباشد وCT اطالعات Nextبا زدن وارد میکنیم.1 را CTما در تست کنتورهای عادی نسبت

42

NEXT=SETTING

Enter=SAVE TECHNICAL

CH1:LowCH2:LowCH3:Low

I1I2I3

1/0000 1/0000 1/0000

+LAG+LAG+LAG

Active=0Reactive=1

0000

Enter CT Ratio

وارد صفحه اطالعات دور بر کیلو وات ساعت میشویم.دور بر کیلUUو وات را واردNextبا زدن را میزنیم.Enterمیکنیو و

به مرحله آخر میرسیم.با دیدن ساخص دیسک یا پUالس زدن کنتUUور دکمUه پUالسNext بازدن را روی صفحه کلید زده و یUUا دیUUدن مجUUدد شUUاخص دیسUUک کUUه یUUک دورClearشمار یا دکمه

ویا دکمUUه پUUالس شUUمار را زده وClearکامل گردش کرده ویا پالس مجدد کنتور مجددا دکمه درصUUد نشUUان دهنUUده2درصد خطا را مشاهده میکنیم.در این دستگاه در صد خطای بUUاالتر از

خرابی کنتور میباشد.

کا ليبراسيون چيست ؟

تعاريف متعددي براي کاليبراسيون ارائه شده است. دراسUUتاندارد ملي ايUUران در بخش "واژهها واصطالحات پايه و عمومي اندازه شناسي" کاليبراسيون چنين تعريف شده است :

مقايسه ابزار دقيق با يک مرجع استاندارد آزمايشگاهي در شرايط استاندارد ، جهت اطمينUان از دقت و سالمت آن و تعيين ميزان خطاي اين وسيله نسبت بUUه آن اسUUتاندارد وتنظيم آن در

مقايسه با استاندارد .

تعريف ديگري که ميتوان ارائه داد اين است که :

کاليبراسيون مقايسه دو سيسUتم يUUا وسUUيله انUUدازه گUيري اسUUت)يکي باعUدم قطعيت معلUUوم وديگري با عدم قطعيت نامعلوم(به منظورمحاسبه عدم قطعيت وسيله اي کUUه عUUدم قطعيت

آن نامعلوم است.

آمده است کUUاليبره کUUردن را چUUنين معUUرفي كUUرده اسUUت:10012تعريف ديگري که در ايزو مجموعه اي ازعمليات که تحت شرايط مشخصUUي برقUUرار مي شUUود و رابطUUه ي بين مقUUادير نشان داده شده توسط وسUUيله انUUدازه گUUيري و مقUUادير متنUUاظر آن کميت توسUUط اسUUتاندارد

مرجع را مشخص مي نمايد.

( در مرحله ي سUUاخت و توليUUدTMEمعموال کاليبراسيون اوليه دستگاه آزمون و اندازه گيري ) آن انجUUام مي گUUيرد کUUه مي توانUUد شUUامل اين مراحUUل باشUUد : درجUUه بنUUدي دسUUتگاه ، تنظيم مدارات الکتريکي موجود روي وسيله ماننUUد تنظيم نشUان دهنUUده هUUاي ديجيتUUالي،تخمين عUدم

قطعيت و پايداري دستگاه .

43

Rev/Kwh=

STARTING TEST

Error=00/00%

پس از اين مراحل وسيله اندازه گيري با توجه به طول عمر آن مورد استفاده قرار مي گيرد. کاليبراسون مجدد جهت اطمينان از عملکرد صUUحيح دسUUتگاه هUUا و کنUUترل کيفيت اجUزاي آنهUا مورد نياز است. بنابراين با کاليبراسيون مجدد مي تUوان عوامUل و اجUزايي از دسUUتگاه را کUه

کيفيت خود را از دست داده است، شناسايي کرد .

علت کاليبراسيون:

کاليبراسيون اوليه وسيله اندازه گيري چگونگي کUارايي مUورد ادعUاي سUازنده را بUه مشUتري نشان مي دهد .پارامتر هايي که توسUUط دسUUتگاه انUUدازه گUUيري مي شUUود بUUه اسUUتاندارد هUUاي اندازه گيري قابل رديابي ارجاع داده مي شود که اگر چنين نباشد اطميناني به آنها نمي تUUوان

داشت.

کاليبراسيون مجدد به خاطر کنترل و نگهداري فرايند هاي اندازه گيري که با وسيله ي انUUدازه گيري انجام مي شود الزم است . معموال عدم قطعيت وسيله نسبت بUUه زمUUان و بUUا اسUUتفاده هاي مکرر از آن افزايش مي يابد . شناسايي رشUUد تUUدريجي عUUدم قطعيت و افUUزايش آن بUUه راحتي توسط کاربران امکان پذيرنيسUUت . آنچUUه کUUه در انUUدازه گUUيري بسUUيار ضUUروري اسUUت قابليت رديابي است . برقراري قابليت رديابي کUUه بUUا کاليبراسUUيون امکUUان پUUذير مي شUUود در کنترل سيستم اندازه گيري و تجارت بين المللي ضروري مي باشد . قUUابليت رد يUUابي عبUUارت است از : قابليت ارتباط مقدار يک استاندارد يا نتيجه ي يک اندازه گيري با مرجع هاي ملي و بين المللي، از طريق زنجيره ي پيوسته ي مقايسه ها که همگي عدم قطعيتي معين دارند که

به صورت ملي يا بين المللي تعيين يا مشخص مي شوند .

از ملزومات هر تحقيقات ،طراحي فعاليت هUUاي توليUUدي ،آزمUUون هUUاي نهUUايي و کاليبراسUUيون توليدات و تجهيزات قبل از تحويUUل مي باشUUد . همچUUنين کاليبراسUUيون قابUUل رديUUابي ،حصUUول اطمينان از عدم قطعيت اندازه گيري در يک بخش از فرايند را که بر بخش هاي ديگر فراينUUد

تاثير گذار است امکان پذير مي سازد.

اعتبار اندازه گيري ها مربوط به تحقيقات بستگي به درستي برآورد پديده هاي تحت مطالعUUه و عدم قطعيت هاي به دسUت آمUده دارد. کاليبراسUUيون وسUUيله هUايي کUه در تحقيقUات مUورد استفاده قرار مي گيرند، عدم قطعيت و کنترل رشد عدم قطعيت را مشخص مي نمايد و بUUه محقق کمک مي کند که به نتايج حاصل از تحقيقات خود اطمينان داشته باشUUد؛ کUUه اين نتUUايج ناشي از تغييرات واقعي پديده هاست؛ نه ناشي از عدم درستي در تخمين عدم قطعيت هUUاي

اندازه گيري.

زمان کاليبراسيون:

44

تعيين زمان کاليبراسيون يکي از تصميمات مهم و قابل توجه است کUUه البتUUه بUUه نظUUر بUUرخي منجر به اتالف وقت و پول مي گردد. عدم قطعيت هاي اندازه گUيري سUبب اتخUUاذ تصUUميماتنادرستي مي شود که اين تصميمات نادرست، ناشي از نتايج اندازه گيري فريبنده مي باشد.

هدف، انجام کاليبراسUUيون مجUUدد در فواصUUل زمUUاني بهينUUه اسUUت؛ بUUه طUUوري کUUه بين هزينUUه کاليبراسيون و هزينه هاي ناشي از عدم کاليبراسيون تعادل ايجاد شود . در حال حاضUUر بUUراي تعيين فواصل کاليبراسيون مجدد، بيشتر به درصد درسUUتي مUUورد انتظUUار وسUUيله هUUاي انUUدازه گيري توجه مي شود؛ که اين درصد را مي توان از مشخصات آن به دست آورد . بUUزرگي اين درصد نشانگر کم بودن شUUانس بUUروز انUUدازه گUUيري نادرسUUت بوسUUيله دسUUتگاه انUUدازه گUيري است. برخي از کاربران اين درصد را به منظور اطمينان بيشتر از کنترل کيفيت اندازه گيري،

درصد و يا بيشUUتر انتخUUاب مي کننUUد؛ کUUه آن هم بسUUتگي بUUه سياسUUت و خUUط مشUUي کلي95 کيفيت در شرکت مربوطه دارد. بنابراين انتخUUاب اين درصUUد قUUرار دادي بUUوده و راحت تUUرين

درصUUد اسUUت . فراينUUد تعUUيين زمUUان کاليبراسUUيون از محاسUUبات90 تا 85انتخاب قابل قبول .مشکل رياضي و آماري است و نيازمند داده هاي درست و کافي در حين کاليبراسيون است

منابع و ماخذ

کتاب طراحی و محاسبات سیستم های توزیع انرزی الکتریکی)مولف: محمد- 1مهدی همدانی گلشن(

- مقاالت و جزوات استاندارد وزارت نیرو2

45

- جزوات شرکت سنجش توان آسیا3

46