មាតិកា -...

មាតកា

សេចកតសតើម ............................................................................................................... ១

ជពកទ១ ៖ ទដឋភាពទសៅនៃរដឋធមមៃញញ នៃ

១. ការវវតតៃនៃសថា ៃភាពៃសោបាយបរសទេនៃ ............................................................... ២

២. បរពៃធចារនៃ ....................................................................................................... ៥

៣. ការវវតតៃនៃរដឋធមមៃញញ នៃ ........................................................................................ ៦

ជពកទ២៖ បរពៃធរដឋធមមៃញញ នៃ

១. អណាចៃតរញញតត ............................................................................................... ១១

១.១ េភាតណាងរាសតេត ........................................................................................... ១៣

១.២ បពទធេភា ....................................................................................................... ១៥

២. អណាចៃតបរតរតត ............................................................................................ ១៦

៣. អណាចតលាការ ................................................................................................ ១៦

៣.១ តលាការយតតធម ............................................................................................. ១៧

៣.២ តលាការរដឋបាល ៃងសោធា ............................................................................. ១៨

៣.៣ តលាការធមមៃញញ ............................................................................................. ១៩

សេចកតេៃនដឋឋ ៃ ...................................................................................................... ២០

ឯកសថរពសបរោះ

ឧរេមពៃធ

សថកលវទាលយភមៃទៃតសថសតេត ៃងវទាសថសតេតសេដឋកចច

1

សេចកតស តើម

រារទងរដឋបរហារនៃៃទ២០ ឧេភា ឆន ២០១៤ ដដលបាៃទមាា កសលាក យងឡាក សចញពតដែង

នាយករដឋមសតៃតបរសទេនៃបាៃសថា លរដឋបរហារសោធាទងអេចៃៃ២០សលើកតងពឆន ១៩៣២មក។ សៃោះ

ដេតងឲយស ើញថា សោធាសដើរតនាទធេសមបើមណាេ សៅកនងជវតៃសោបាយនៃបរសទេនៃ។ ដមៃដទៃសៅ

អៃតរាគមៃសោធាដញកញារដររសៃោះដដលតមធមមតរម ៃការរងហរឈាមស ើយ មៃដមៃជាសរឿងនចដៃយសទ

។ មាាង សោធាជាអនកដដលបាៃតលរលររររាជាៃយមផតត ចការសៅឆន ១៩៣២ ៃងជាអនកដដលបាៃរសងកើត

ររររាជាៃយមអាបេយរដឋធមមៃញញ សៅនៃៃទ២៤មៃនាឆន ១៩៣៣។ សគអាចអោះអាងបាៃថាលទធបរជាធរ

សតយយអាបេយរដឋធមមៃញញ សៅបរសទេនៃ នារយៈសពលជាង៨០ឆន ចងសបកាយសៃោះមាៃដសែើ ររបាា ករសរើក។

មលសេតទមយ គរណាត លមកពឥទធពលធសធងសពកររេបពោះមហាកសបតធសធងេេសេចកតដចងររេរដឋ

ធមមៃញញ។មលសេតទពរ គរណាត លមកពរដឋបរហារសោធាមៃសចោះឈរឈរ ដដលមៃអាចសធវើឲយលទធបរជា

ធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃញញ នៃបរសទេរកធៃងរងមាបាៃ។ សដឋយដ ក ភាពតៃតងៃងអេារភាព

ៃសោបាយសៅកនងបរសទេតងពឆន ២០០៦ មកគជាការគរាមកដេងៃមដលលទធបរជាធរសតយយនៃ។ រដឋ

ធមមៃញញឆន ១៩៩៧ ដដលសគចាតទកថាមាៃលកខែៈបរជាធរសតយយជាងសគបតវបាៃសបាោះរងសចាលៃង

ជៃេសដឋយរដឋធមមៃញញៃមមយសៅឆន ២០១៧។

សតើអវសៅខាមសថរេខាៃនៃរដឋធមមៃញញ បរសទេនៃ?

សដើមបដេវងយលអពរដឋធមមៃញញ បរសទេនៃ សយើងគរបេកាសៅសលើលកខែៈទសៅនៃបរសទេសៃោះង

ដដរ សោលការអពភមសថសតេត ៃងបរវតតៃសោបាយ អពបរពៃធចារ ដដលចៃចទងសៃោះៃងមាៃសៅកនង

ជពកទ១ (ទដឋភាពទសៅនៃរដឋធមមៃញញ បរសទេនៃ) សេើយសយើងៃងសៅពៃយលអពបរពៃធរដឋធមមៃញញ (ជពក

ទ២)។


2

ជពកទ១ ៖

ទដឋភាពទទៅនៃរដឋធមមៃញញពពះរាជាណាចពកនៃ

នៃ ឬ បរសទេនៃ ដដលមាៃសឈាម ោះជាាវការ បពោះរាជាណាចបកនៃ ឬ សដើមស ើយបតវបាៃសគសថា ល

ថា សេៀម ឬ េាម គជាបរសទេមយេាតសៅកណាា លនៃសទៀរសកាោះឥែឌ ចៃ (ឧរទវរឥែឌ ចៃ)សៅអាេ

អាសគនយ។ មាៃបពដដៃខាងសជើងជារភមា ៃង លាវ ខាងសកើតជារលាវ ៃង កមពជា ខាងតបងជារឈងេ

មបទនៃ ៃង មាា ស េ ៃង ខាងលចជារេមបទអែឌ មាៃៃងចងរតនៃភមា។ បពដដៃេមបទររេខាៃ

ជារៃងសវៀតណាមសៅកនងឈងេមបទនៃសៅភាគអាសគនយ ៃង ឥែឌ សែេ ៃង ឥណាឌ កនងេមបទអែឌ

មាៃសៅទេៃរត1។

បរសទេសៃោះគជាបរសទេកាៃររររាជាធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃញញ ដដលមាៃបរមខរដឋជាបពោះមហា

កសបត សេើយអតតបពោះបាទរាមាទ៩ បពោះមហាកសបតទបបារៃនៃរាជវងសចបក ដដលបាៃសសថយរាជយចារតង

ពឆន ១៩៤៦មក កជាបរមខរដឋដដលយរជាងសគរងអេកនងសលាក ៃងកសបតដដលសសថយរាជយយររតកនង

បរវតតសថសតេតនៃ។បពោះមហាកសបតនៃមាៃងារជាបរមខរដឋ បរមខកងទព បពោះអងាកាៃពទធសថេនា ៃងជាអនក

ឧរតាមភសថសថនា2។

សៅកនងជពកសៃោះសយើងៃងរងាហ ញអពការវវតតនៃសថា ៃភាពៃសោបាយររេបរសទេនៃ (១) បរពៃធ

ចារ (២) ៃងបរវតតនៃការកសកើតរដឋធមមៃញញ (៣) ររេបរសទេសៃោះ។

១. ការវវតតៃនៃសថា ៃភាពៃសោបាយបរសទេនៃ

បរសទេនៃគជាបពោះរាជាណាចបកដដលសបកាមការបគរបគងររេបពោះមហាកសបតអេរយៈសពលជាង ៧

េតវតសមៃឆន ១៩៣២។

1Thailand, The World Factbook

2 The Secretariate of the House of Representatives (November 2007)។ "Constitution of the Kingdom of Thailand B.E 2550"។ The

Secretariate of the House of Representatives2012-11-07

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A5%E1%9E%8E%E1%9F%92%E1%9E%8C%E1%9E%BC%E1%9E%85%E1%9E%B7%E1%9E%93

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%97%E1%9E%BC%E1%9E%98%E1%9E%B6

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9B%E1%9E%B6%E1%9E%9C

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%80%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%96%E1%9E%BB%E1%9E%87%E1%9E%B6

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%88%E1%9E%BC%E1%9E%84%E1%9E%9F%E1%9E%98%E1%9E%BB%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%83

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%88%E1%9E%BC%E1%9E%84%E1%9E%9F%E1%9E%98%E1%9E%BB%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%83

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%98%E1%9F%89%E1%9E%B6%E1%9E%A1%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%9F%E1%9E%98%E1%9E%BB%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%A2%E1%9E%8E%E1%9F%92%E1%9E%8C%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%93&action=edit&redlink=1

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%9C%E1%9F%80%E1%9E%8F%E1%9E%8E%E1%9E%B6%E1%9E%98

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A5%E1%9E%8E%E1%9F%92%E1%9E%8C%E1%9E%BC%E1%9E%8E%E1%9F%81%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A5%E1%9E%8E%E1%9F%92%E1%9E%8C%E1%9E%B6

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%92%E1%9E%B7%E1%9E%94%E1%9E%8F%E1%9F%81%E1%9E%99%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%A2%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%90%E1%9E%99%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B%E1%9E%92%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%93%E1%9E%BB%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%89&action=edit&redlink=1

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%97%E1%9E%BC%E1%9E%98%E1%9E%B7%E1%9E%96%E1%9E%9B%E1%9E%A2%E1%9E%8F%E1%9E%BB%E1%9E%9B%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%8F%E1%9F%81%E1%9E%87%E1%9F%88&action=edit&redlink=1

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B8%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9F%81%E1%9E%85%E1%9E%90%E1%9F%83

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%87%E1%9E%9C%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%85%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%B8&action=edit&redlink=1

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%98%E1%9E%BB%E1%9E%81%E1%9E%9A%E1%9E%8A%E1%9F%92%E1%9E%8B&action=edit&redlink=1

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B8%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9E%85%E1%9F%92%E1%9E%85%E1%9E%BB%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%94%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%93%E1%9E%8A%E1%9F%82%E1%9E%9B%E1%9E%9F%E1%9F%84%E1%9E%99%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%87%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%99%E1%9E%BC%E1%9E%9A%E1%9E%87%E1%9E%B6%E1%9E%84%E1%9E%82%E1%9F%81%E1%9E%94%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%A2%E1%9E%9F%E1%9F%8B&action=edit&redlink=1

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=%E1%9E%94%E1%9E%89%E1%9F%92%E1%9E%87%E1%9E%B8%E1%9E%80%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9F%E1%9F%84%E1%9E%99%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%87%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%99%E1%9E%BC%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9F%86%E1%9E%95%E1%9E%BB%E1%9E%8F%E1%9E%82%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%94%E1%9F%8B%E1%9E%9F%E1%9E%98%E1%9F%90%E1%9E%99%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%9B&action=edit&redlink=1

https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%9C%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9F%92%E1%9E%8F%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%90%E1%9F%83

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/th.html

https://km.wikipedia.org/w/index.php?title=House_of_Representatives_(Thailand)&action=edit&redlink=1

http://www.senate.go.th/th_senate/English/constitution2007.pdf




3

សថា ៃភាពបាៃតៃតងស ើងរនាទ រពេសតងាា មសលាកសលើកទ ១ វរតាសេដឋកចច ៃងអសពើពករលយបាៃសធវើ

ៃេសតៃងរញញ វៃតជនាៃសបកាយដដលេកាសៅទវរអរ ារចារសាើមរោះគៃការដកនាររេបពោះមហាកសបត។

សៅនៃៃទ២៤ ដខមៃនាឆន ១៩៣២ កងទពសៅបកងបាងកកបាៃសធវើរដឋបរហារ ៃងចលកាៃការអារររដឋឋ ភ

បាលៃងចាររដឋមសតៃតេខាៃមយចៃៃ។ បកមរដវតតបាៃជរញឱយមាៃកដែទបមងជាតរមទងរដឋធមមៃញញ

ជាសលើកដរង។ រនាទ រពការចរចារជាមយបពោះមហាកសបតរាមាទ ៧ ៃងពកឥេសរជៃបាៃយលបពម

េសបមចរញចរការបគរបគងសដឋយបពោះមហាកសបត។ រាដៃតបពោះមហាកសបតសៅដតជាបរមខរដឋដដដលសេើយរដឋ

ធមមៃញញបាៃដចងអពការបគរបគងបរសទេសដឋយនាយករដឋមសតៃត។ ការសបាោះសឆន តជាទសៅបតវបាៃបបារពធសធវើ

ស ើងេបមារការរសងកើតេភាជាតសលើកដរង។ ការសបាោះសឆន តសៃោះគជាសលើកទមយដដលសតេតបតវបាៃសគ

អៃញញញ តឱយសបាោះសឆន ត។ រាដៃតររររាជាធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃញញ ររេនៃបតវបាៃបគរដែា រអេរយៈ

សពលបរដេលជា ៥០ ឆន សដឋយពកឥេសរជៃសោធាៃងការោធរសតយយសដឋយមាៃការរបទពោែជជករ

ៃងេេបគៃ។ សៅឆន ១៩៨៨ សលាក ChatichaiChoonhavanដដលជាសមដកនានៃគែរកសឆតនៃ

(គែរកសនៃ) បាៃជារសឆន តដដលបតវបាៃសគចាតទកថាជានាយករដឋមសតៃតជារសឆន តបរជាធរសតយយដរង

សគ។ រឆន សបកាយមករដឋបរហារបាៃរញចរអាែតតររេរត។

មៃយររានាម ៃបពោះមហាកសបត បាៃដតងតងសលាកAnandPanyarachunដដលជាអនកជៃញៃងជា

អតតអនកការទតជាបរមខរដឋឋ ភបាលេវលសេើយបាៃេៃាថាៃងសរៀរចការសបាោះសឆន តនា។ សទោះជាោា ង

ណាកសដឋយរនាទ រពការសបាោះសឆន តដដលមៃមាៃភាពចាេលាេអតតសមរញញជ ការសោធាសលាក សធៃឌៃ

សបកតបបាៃបតវបាៃដតងតងជានាយករដឋមសតៃត។ បរជាជៃនៃបាៃបរតកមមចសោោះការដតងតងសៃោះសដឋយ

ទមទរឱយរញចរៃវឥទធពលសោធាសៅកនងរដឋឋ ភបាល រាដៃតបាតកមមបតវបាៃរសតងាក រោា ងេងាសដឋយ

សោធាសៅកនងដខឧេភាឆន ១៩៩២។បរតកមមកនងបេកៃងអៃតរជាតបាៃរងខឱយសលាកេៃដៃលាដលងព

តដែងសេើយសលាក Anand ដដលបតវបាៃដតងតងជានាយករដឋមសតៃតរសណាត ោះអាេៃនរេតដលមាៃការ

សបាោះសឆន តៃមបតវបាៃសធវើស ើងសៅដខកញញញ ឆន ១៩៩២។ សៅកនងការសបាោះសឆន តដខកញញញ ឆន ១៩៩២ គែ


4

រកសៃសោបាយដដលបាៃបរឆងៃងសោធាសៅ ឧេភា ១៩៩២ បាៃឈនោះសដឋយេស ងភាគសបចើៃសេើយ

សលាកឈៃលកនសមដកនារកសបរជាធរសតយយ បាៃកាា យជានាយករដឋមសតៃតជាបរធាៃនៃគែរកសចបមោះ

បបា។រនាទ រពការចាញសបរៀរនដគចបមោះសលាក ឈៃលកនបាៃរលាយេភាសៅដខឧេភាឆន ១៩៩៥

សេើយគែរកសឆតនៃបាៃឈនោះអាេៃៈេភាសបចើៃរតកនងការសបាោះសឆន តជារៃតរនាទ រ។ សមដកនាគែ

រកស BanharnSilpa-archaបាៃកាា យជានាយករដឋមសតៃតរាដៃតបាៃកាៃតដែងសៃោះអេរយៈសពលជាងមយ

ឆន ។ សទោះជាោា ងណាកសដឋយការចារសតើមនៃវរតាេរញញ វតាអាេរណាត លឱយបាតរងទៃកចតតសលើរដឋឋ ភ

បាល Chavalit សេើយបាៃរងខឱយរតបរគលអណាចសៅឱយ សលាក ឈៃលកនកនងដខវចឆកាឆន ១៩៩៧។

សៅកនងការសបាោះសឆន តដខមករាឆន ២០០១ មហាសេដឋទរគមនាគមៃសលាកថាកេៃេណាវា បតដដល

មាៃទនាកទៃងជាមយរររសោធាកនងឆន ១៩៩០ ៃងគែរកសនៃរាា កនៃ (TRT) បាៃទទលជយជមនោះដ

សលើេលរសលើសវទកាបរជាបរយនៃកសែើ ៃសេដឋកចចៃងការអភវឌឍ។ការសបាោះសឆន តេកលសៅនៃៃទ ៦ ដខ

កមភៈឆន ២០០៥ រណាា លឱយជយជមនោះភាកទកភាកដមយសទៀតេបមារថាកេៃៃង TRT ដដលបគរបគង

សៅអ ៣៧៤ កនងេភាជាៃទរ។ សរលៃសោបាយបរជាៃយមររេថាកេៃមាៃការសពញចតតោា ងខាា ង

ចសោោះបរជាពលរដឋសៅតរៃជៃរទ3។

សលាកថាកេៃ ដដលបាៃឈនោះសឆន តសៅឆន ២០០១ៃងសៅឆន ២០០៥ កដចរកសពកររេសលាកសៅ

កនងជរគែរកសអណាចបរជាជៃដដលបាៃឈនោះសឆន តសៅឆន ២០០៧ បតវសគរារាងមៃឲយដកនាបរសទេ

បាៃ។ ជាកដេតង សៅឆន ២០០៨ រដឋឋ ភបាលររេសលាកសថមាា ក(Samak) បតវបាៃរលសដឋយពកអាវ

សលឿងដដលបាៃកាៃការទសថន កការររេរដឋឋ ភបាលសៅដខេហា ៃងអាកាេោៃដឋឋ ៃសៅទបកងបាងកក

សៅដខធន។ សបកាយមកសទៀត រដឋឋ ភបាលសលាកេមនៃ(Somchai) ដដលជារអៃនៃាររេសលាកថាកេៃ ក

បាៃដលរលដចរន សបកាយពតលាការបាៃេសបមចចតតរលាយសចាលគែរកសររេសលាក គរកសអណាច

បរជាជៃ។រនាទ រមកសទៀត សលាកអាភេត(Abhisit) ដដលជាេបតវររេសលាកថាកេៃ ៃងដដលបាៃដក

3AFP (31 January 2013). "Thai northeast vows poll payback to Shinawatra clan". Phuket News. Retrieved 1 February 2014.

http://www.thephuketnews.com/thai-northeast-vows-poll-payback-to-shinawatra-clan-44343.php


5

នាបរសទេរេតដលការសបាោះសឆន តដខកកកដឋឆន ២០១១ បាៃឋតសៅសបកាមការអក កររេពកអាវបកេម

វញមតង។ ពកអាវបកេមដដលេនទធៃងសលាកថាកេៃបាៃសធវើបាតកមមធសៅឆន ២០១០សៅកណាត លទបកង

បាងកក រេតដលបាៃជរញឱយមាៃការវយរសតងាក រពេណាកកងទព។ គែរកសសភឿនៃដដលដកនា

សដឋយរអៃបេររេសលាកថាកេៃគសលាកបេយៃឡាក(Yingluck)បាៃឈនោះសឆន តសៅដខកកកដឋឆន ២០១១

បាៃឈនោះគែរកសបរជាធរសតយយររេសលាកអាភេត4។ រាដៃតកាៃតដែងមៃទៃបាៃ ៣ ឆន ងសៅនៃៃ

២២ ដខឧេភា ឆន ២០១៤ រដឋបរហារសោធាមយបាៃសកើតស ើងសដើមប តលរលរដឋឋ ភបាលយៃឡាក ៃង

បរកាេសបរើចារអាជាា េក បពមទងសរៀរចសធវើវសសថធៃកមមរដឋធមមៃញញ ដៃមសទៀត5។

២. បរពៃធចារបរសទេនៃ

បពោះរាជាណាចបកនៃគជាបរសទេ ដដលសបរើបបាេបរពៃធចារេវលដដលមាៃឥទធពលខាា ងពបរពៃធ

ចារ Common Law។ ចារនៃេមយទសៃើរមាៃតងពេមយរជជកាលបពោះមហាកសបតរាជវងស (១៨៦៨-

១៩១០) ដដលបាៃអៃមតកដែទបមងជាសបចើៃនៃបរពៃធចារនៃដចជាការលររបាតការជៃជបមោះសដឋយ

រសលាភេទធ ៃងការរសងកើតបកេងយតតធមៃងសថលាចារដរងរងអេ។ បពោះមហាកសបត (កបតវបាៃសគ

សថា លថាជាសេាចជឡា ងកៃ) កបាៃចារសតើមដសែើ រការៃយកមមចារនៃៃងបកមបពេមទែឌ នៃបតវបាៃ

អៃមតកនងឆន ១៩០៨។ កដែទបមងជាសបចើៃទងសៃោះបតវបាៃបតតពៃតយសដឋយបពោះមហាកសបតសឈាម ោះរាា មាា

វដដលជាបពោះមហាកសបត RapeePattanasak។ ការចងបកងៃងទសៃើរភាវរៃយកមមឬខាងលចនៃចារនៃ

បតវបាៃរៃតសបកាមរជជកាលបពោះបាទរាមាទ ៦ (ឆន ១៩១០-១៩២៥) ៃងបពោះមហាកសបតទ៧ (១៩២៥-

១៩៣៥)។

បរភពចារេខាៃររេបរសទេនៃរមមាៃ6 ៖

4http://km.rfi.fr/asia 5Taylor, Adam; Kaphle, Anup (22 May 2014). "Thailand’s army just announced a coup. Here are 11 other Thai coups since

1932.". The Washington Post. Retrieved 30 January 2015. 6http://www.nyulawglobal.org

http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/05/20/thailands-army-says-this-definitely-isnt-a-coup-heres-11-times-it-definitely-was/


https://en.wikipedia.org/wiki/The_Washington_Post


6

រដឋធមមៃញញ ៖ ចារកពលររេបរសទេគជាឯកសថរដដលតលអណាចេបមារបពោះមហា

កសបតរដឋេភាគែៈរដឋមសតៃតតលាការៃងអងាភាពរដឋធមមៃញញ។ រដឋធមមៃញញករាររញច លង

ដដរៃវលកខៃតកៈដដលរញញជ កពេទធសេរភាពៃងកាតពវកចចររេបរជាជៃៃងសរៀររារពសរល

ការែដែនានៃសរលៃសោបាយជាមលដឋឋ ៃររេរដឋដដលទកទងៃងេៃាេខជាតកចច

ការេងាមៃងវរបធមកចចការររសទេសេដឋកចចៃងររសថា ៃ។

ចារ ៖ ចារជាមលដឋឋ ៃដដលរសងកើតជាៃអងខនងនៃចារនៃបតវបាៃសគដរងដចកសៅជាកដ

ចៃៃ ៤ គបកមរដឋរបសវែោែជជកមមបកមបពេមទែឌ បកមៃតវធរដឋរបសវែៃងបកមៃតវធ

បពេមទែឌ ។

កតកាេញញញ េៃធេញញញ ៃងចាររដឋបាល ៖ចារេងាមៃងសេដឋកចចេខាៃៗ ជាសបចើៃបតវ

បាៃដចងកនងចារដដលរដឋេភាបាៃអៃមតសដឋយមាៃការយលបពមពបពោះមហាកសបតឬកនង

ករែដដលបពោះមហាកសបតមៃអៃមតចារដដលមាៃការយលបពមោា ងសហាចណាេពរ

ភាគរនៃេមាជករដឋេភា។

សេចកតេសបមចតលាការ ៖ សៅកនងបពោះរាជាណាចបកនៃសេចកតេសបមចររេតលាការមៃ

មាៃការចងភាជ រសៅតលាការទរសទ។ សទោះជាោា ងណាកសដឋយសៅកនងការអៃវតតជាកដេតង

ការេសបមចចតតររេតលាការយតាធមកពលមាៃឥទធពលោា ងខាា ងសៅសលើតលាការជាៃ

ទរ។

៣. ការវវតតៃរដឋធមមៃញញ នៃ

សៅោកកណាត លេតវតសទដរបបា បរសទេនៃបាៃផតា េរតរពរដឋេកាភមសៅជាបរសទេរកចសបមើៃ

មយសដឋយសថរត បាៃសរើកទលាយសេដឋកចចររេខាៃសៅរកោែជជកមមររសទេ។ រររទេភាពបតវបាៃ

លររបាតសចាលដដលជរញសអាយកាតរៃាយឋាៃៈមយចៃៃសៅកនងេងាម សេើយបាៃជរញឱយមាៃកដែ

ទបមងតលាការៃងចារ។ ោា ងណាកសដឋយរាជាធរសតយយផតត ចការសៅដតរៃតរេតដលបកមចបមោះនៃមសតៃា


7

រាជការៃងមសតៃាកងទពបាៃររអេយកអណាចកនងរដឋបរហារដដលរម ៃឈាមសៅឆន ១៩៣២ បាៃរសងកើត

រដឋធមមៃញញ ដរងររេបរសទេនៃសេើយបាៃរសងកើតរាជាធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃញញ 7។

មៃរដវតតៃឆន ១៩៣២ បពោះរាជាណាចបករម ៃរដឋធមមៃញញ សទ។ បពោះមហាកសបតគជាអនករសងកើតចារ

បគរដររោា ងៃងជាបរមខរដឋឋ ភបាល។ សៅឆន ១៩៣២ រដឋធមមៃញញេរសេរជាសលើកដរងបតវបាៃបរកាេ

ឲយសបរើ សេើយបតវបាៃសគរពងថាៃងកាា យជាសរលការែដែនាដេខាៃរតនៃបពោះរាជាណាចបក។ រដឋ

ធមមៃញញ បតវបាៃសគចាតទកថាជាៃមតតររនៃលទធបរជាធរសតយយសៅកនងបរសទេនៃៃវសរើមាៃការលរសចាល

ៃងការផតា េរតរជាសបចើៃកសដឋយ។ សទោះោា ងណាកសដឋយសៅសពលជសមាា ោះៃសោបាយបាៃសកើតស ើងកនង

ចសណាមពកឥេសរជៃរដឋបរហារសោធាដរងបាៃសកើតស ើងសៅឆន ១៩៣៣ សេើយរដឋធមមៃញញាវការដរង

បតវបាៃដកសចញដដលបតវជៃេសដឋយរដឋធមមៃញញៃម។

ចារតងពរដឋបរហារឆន ១៩៣២ បរសទេនៃមាៃរដឋធមមៃញញ ៃងធមមៃញញ ចៃៃ ១៧ សដឋយមាៃការ

សធវើរដឋបរហាតសោធាជាសបចើៃដង។ កនងអ ងរានាម ៃទេវតសរដរងនៃររររាជាធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃ

ញញរកសពកគបរដជងជាសបចើៃបាៃទៃទងរងចាអណាចដដលជាសរឿយៗដតងដតសបរើកមាា ង។ ការដៃរកា

សេារភាពររេរដឋឋ ភបាលបាៃរងាហ ញកាៃដតពបាក។ ពឆន ១៩៤៧ ដលឆន ១៩៥៨ មាៃការរាៃរាង

បបាពរដងសដើមប តលរលរដឋឋ ភបាលសដឋយកមាា ងដដលចៃៃរៃបាៃទទលសជាគជយកនងការផតា េរតររដឋឋ ភបា

ល។ សមដកនាៃមៗដតងដតដេវងរកភាពបេរចារៃងេារភាពសដើមបេរសេររដឋធមមៃញញៃមសដឋយបរកាេឱយ

សបរើជារៃតរនាទ រៃវ ការរោះសបារសោធាសបរើអណាច សដើមបទទលសថា លអណាចររេពកសគជាមយៃងរដឋធមម

ៃញញៃមសនាោះ។ចារពឆន ១៩៥៧ ដលឆន ១៩៩២ រដឋធមមៃញញ នៃបាៃរៃតដកដបរជាសបចើៃសលើកសដឋយសថរដត

អណាចរៃតផតា េរតរ។ ឥេសរជៃៃសោបាយ ដតងដតរោះគៃអពទេសៃៈររេសលាកខាងលចសលើធមមៃញញ

ៃយមសេើយដនកៃតបរតរតតបតវបាៃតលេទធអណាចសៅឲយៃតរបញញតតៃងបរពៃធតលាការ។

7Paul M. Handley, "The King Never Smiles" Yale University Press: 2006, ISBN 0-300-10682-3

https://en.wikipedia.org/wiki/The_King_Never_Smiles

https://en.wikipedia.org/wiki/International_Standard_Book_Number

https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0-300-10682-3


8

រដឋធមមៃញញឆន ១៩៩៧ បតវបាៃចាតទកថាជាចែចេខាៃចសោោះកបមតនៃការចលរមជាសថធារ

ែៈដដលោកពៃធៃងសេចកតបោងចារកដចជាលកខែៈបរជាធរសតយយ។ សេើយដចងឱយមាៃៃតរញញតាពរ

ដដលេភាទងពរបតវបាៃសបជើេសរ ើេ។ េទធេវលជាសបចើៃបតវបាៃទទលសថា លោា ងចាេសេើយវធាៃ

ការបតវបាៃរសងកើតស ើងសដើមបរសងកើៃសេារភាពនៃរដឋឋ ភបាលជារសឆន ត។ បគរបគងអណាចរដឋដចជាតលាការ

ធមមៃញញ តលាការរដឋបាលៃងការោលយបរជាពលរដឋបាៃសលចស ើងជាសលើកដរងដដលសបកាយមកបាៃ

កាា យជាការគរាមកដេងដលអនកៃសោបាយជាពសេេសៅសពលសលាក ថាកេៃេណាវា បត ដដលជាអនក

ៃសោបាយដមាៃបរជាបរយរតសៅកនងបរវតតសថសតេតនៃ។ រនាទ រពរដឋបរហារដកនាសដឋយកងទពសៅនៃៃទ

១៩ ដខកញញញ ឆន ២០០៦ រដឋធមមៃញញឆន ១៩៩៧ បតវបាៃលររបាត8។ រររសោធារសណាត ោះអាេៃនបាៃ

អៃញញញ តឱយរដឋឋ ភបាលសោធាចាតតងនាយករដឋមសតៃតៃតរបញញតត ៃងគែៈកមាម ធការបោងរដឋធមមៃញញ

អចនសតៃតយមយ។ រដឋធមមៃញញឆន ២០០៧ នៃបរសទេនៃបាៃដឋកកេតជាសបចើៃសលើអណាចៃតបរតរតត

សេើយកែតថានាយករដឋមសតៃតមាៃអែតត ៨ ឆន ។ សលើេពសៃោះសទៀតវដឋកកេតសៅសលើបគសថរររេ

នាយករដឋមសតៃតសដឋយតបមវឱយពកសគបរកាេបទពយេមបតតទងអេសេើយហាមឃាតពកសគឱយមាៃនដសៅកនង

បកមេ ៃណាមយ។ រទរបញញតតទងសៃោះគេសៅសៅសលើការសចាទបរកាៃបរឆងៃងអតតនាយករដឋមសតៃា

សេើយកដចជារទរបញញតតតលអណាចសថធារែៈរដៃាមសទៀតសដើមបដឋកចារៃងដេវងរកតមាា ភាព។ បរជា

ពលរដឋអាចដឋកោកយរែត ងសដឋយផតទ លសៅកាៃបពទធេភា សដើមបរសែត ញនាយករដឋមសតៃតៃងមសតៃតដនទ

សទៀត។ រដឋបាលមលដឋឋ ៃបតវខតខបរងដបរងឱយបាៃកាៃដតបរសេើរស ើងកនងតមាា ភាពតមរយៈការដឋក

ដៃការៃងៃវកាសេើយពកសគបតវដតរៃតសធវើការរាយការែអពវឌឍៃភាពៃងការអៃវតត9។ រដឋធមមៃញញឆន

២០០៧ បតវបាៃលរសចាលមតងសទៀតសៅកនងការកាៃការសោធាមយសទៀតសៅនៃៃទ ២២ ដខឧេភាឆន

២០១៤។ បពោះមហាកសបតនៃបរសទេនៃមាៃអណាចផតទ លតចតចសៅសបកាមរដឋធមមៃញញរាដៃតជាៃមតតររនៃ

អតតេញញញ ែជាតៃងសថមគាភាព។ អតតបពោះមហាកសបត Bhumibol - សសថយរាជយពឆន ១៩៤៦ ដល

8KittipongKittayarak, The Thai Constitution of 1997 and its Implication on Criminal Justice Reform 9The Nation, Publicity blitz to counter moves to reject new charter, 11 July 2007

http://www.unafei.or.jp/english/pdf/PDF_rms/no60/ch06.pdf

http://www.nationmultimedia.com/2007/07/11/politics/politics_30040282.php


9

២០១៦ សេើយបពោះអងាទទលបាៃការសររពបរជាជៃដធេសមបើមៃងេទធអណាចខាងេលធមដដលរត

បាៃសបរើមតងមាក លសដើមបសដឋោះបសថយវរតតៃសោបាយដដលគរាមកដេងដលេារភាពជាត។


10

ជពកទ២ ៖

ពរពៃធរដឋធមមៃញញ ពរទទសនៃ

បពោះរាជាណាចបកនៃបាៃកាា យជារាជាធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃញញចារតងពឆន ១៩៣២មក។

មាៃរដឋធមមៃញញ១៩ សេើយរដឋធមមៃញញរចចរបៃនមាៃបតវបាៃអៃមតសៅនៃៃទ ២៤ ដខេហាឆន ២០០៧។

សោងតមរដឋធមមៃញញ បពោះមហាកសបតបទងជាបរមខរដឋសេើយៃងអណាចអធរសតយយររេបពោះអងាតមរយៈ

រដឋេភាបកមបរការដឋមសតៃតៃងតលាការ។

រដឋធមមៃញញ គជា ចារកពលររេបរសទេ គជាឯកសថរដដលតលអណាចេបមារបពោះមហាកសបតរដឋ

េភា គែៈរដឋមសតៃតតលាការៃងអងាភាពរដឋធមមៃញញ។ រដឋធមមៃញញករាររញច លងដដរៃវលកខៃតកៈដដល

រញញជ កពេទធសេរភាពៃងកាតពវកចចររេបរជាជៃៃងសរៀររារពសរលការែដែនានៃសរលៃសោបាយ

ជាមលដឋឋ ៃររេរដឋដដលទកទងៃងេៃាេខជាតកចចការេងាមៃងវរបធមកចចការររសទេសេដឋកចច ៃង

ររសថា ៃ។

រដឋធមមៃញញឆន ២០០៧ បាៃដឋកឱយមាៃររររាជាធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃញញ។ បពោះមហាកសបត

សៅដតជាបរមខរដឋសេើយនាយករដឋមសតៃតគជាបរមខរដឋឋ ភបាល។ មាៃៃយថាបពោះមហាកសបតមាៃអណាច

សដឋយផតទ លតចតចសេើយសដើរតនាទជាអធរត ដដលមាៃការសររពខពេជាងមសតៃាបគរបគង។ បទងគជាអនក

ដកនាកងកមាា ងបរដឋរអាវធសេើយជាអនកការោរជសៃឿទងអេសៅកនងបរសទេ។ បទងករកាៃវអណាច

បរនពែមយចៃៃដចជាការដតងតងអនកទទលមរតកៃងអណាចសដើមប តលការសលើកដលងសទេ។ បពោះ

មហាកសបតអាចសបជើេតងេមាជកបកមបរកាចៃៃ ១៨ ររសដើមបអាចជយ កចចការបទងសដឋយផតទ ល។ ពក

េមាជកទងសៃោះអាចដកសចញបាៃសដឋយបពោះមហាកសបត សេើយពកសគសធវើជាទបរកាផតទ លររេបពោះអងាសលើ

បគរកចចការទងអេដដលទកទងៃងភារកចចររេបពោះមហាកសបត10។

10Art. 12 of constitution of kingdom of Thailand, 2007


11

មៃខេពបរសទេដដលបរកាៃរររបរជាធរសតយយសសងសទៀត អណាចនៃបគរបគងររេបរសទេនៃ

បតវបាៃបរគលសៅឲយអណាចទងរ គអណាចៃតរញញតត(១) អណាចៃតបរតរត (២) ៃងអណាច

តលាការ (៣)។

១. អណាចៃតរញញតត

អណាចៃតរញញតតបតវបាៃបរគលសៅេភា ដដលរមមាៃេភាតណាងរាសតេត ៃងបពទធេភា។ បរធាៃ

េភាតណាងរាសតេត គជាបរធាៃរដឋេភា សេើយបរធាៃបពទធេភា គជាអៃបរធាៃរដឋេភា។ សេចកតបោង

រដឋធមមៃញញ ៃងសេចកតបោងចារ ៃងមៃអាចមាៃអៃភាពបាៃស ើយបរេៃសរើមៃទៃបាៃទទលការ

យលបពមពរដឋេភា ៃងលាយបពោះេេតសលខាសដឋយបពោះមហាកសបត។ េមាជក ១/១០ ោា ងតចនៃ

េមាជកេភាតណាងរាសតេត ឬ បពទធេភា អាចសេនើសៅបរធាៃេភាសដើមបពៃតយអពេពលភាពនៃេមាជក

ររេខាៃណាមយ សដើមបរញជ ៃោកយសេនើសៃោះសៅតលាការធមមៃញញ សដើមបពៃតយ ៃងេសបមច11។

រដឋេភាជាតនៃ បតវបាៃរសងកើតស ើងសៅឆន ១៩៣២ រនាទ រពការអៃមតរដឋធមមៃញញ ដរង ដដលបាៃ

ផតា េរតរបរសទេនៃពររររាជាធរសតយយផតត ចការសៅជារាជាធរសតយយអាបេយរដឋធមមៃញញ។កនងអ ងវរតត

ៃសោបាយឆន ២០១៣ េភាតណាងរាសតេត បតវបាៃរលាយសដឋយនាយករដឋមសតៃត យងឡាកេណាវា បត

ដដលបាៃអោវនាវឱយមាៃការសបាោះសឆន តសៅនៃៃទ ២ ដខកមភៈឆន ២០១៤ រេតដលតលាការបតវបាៃទកជា

សមា ៈ។ សបកាយពរដឋបរហារឆន ២០១៤ រដឋេភាជាតនៃបតវបាៃជៃេសដឋយេភាសោធាដដលរបទ

សដឋយសោធា សោងតមរដឋធមមៃញញឆន ២០១៤។ រនាទ រពការបរកាេឱយសបរើរដឋធមមៃញញឆន ២០១៧ សៅ

ដខសមសថឆន ២០១៧ រដឋេភាជាតនៃ បតវបាៃរសងកើតស ើងវញ រាដៃតរដឋធមមៃញញអៃញញញ តឱយ េភាសោធានៃ

ររេសោធាសៅដតរៃតរេតដល រដឋេភាជាតបតវបាៃរសងកើតស ើង។

អណាចររេរដឋេភាបតវបាៃដចងសៅកនងជពកទ ៦ ដនកទ ៧ នៃរដឋធមមៃញញ នៃឆន ២០០៧ ដដល

អណាចេខាៃៗ ររេរដឋេភាគជាអណាចៃតរញញតត ឬ អណាចសធវើចារ។

11Art. 88, 89 and 91 of constitution of kingdom of Thailand, 2007


12

រដឋេភាមាៃេទធអៃញញញ តឱយរដឋមសតៃតណាមាន កមករងាហ ញខាៃសៅចសោោះមខវសៅបគរសពលសដើមប

ពៃយលសរលៃសោបាយឬសៃាើយេែរ។ អណាចនៃការបតតពៃតយសៃោះមាៃសថរៈេខាៃណាេ

សដឋយសថរដតេមាជកខាោះនៃគែៈរដឋមសតៃតមៃចាបាចជាេមាជកនៃរដឋេភា។បរេៃសរើពកសគជាេមាជក

ពកសគអាច មកពេភាជាៃទរឬេភាតណាងរាសតេតពសបោោះរដឋធមមៃញញហាមបបាមេមាជកបពទធេភាព

េមាជកគែៈរដឋមសតៃត។ នាយករដឋមសតៃតបតវបាៃសបជើេសរ ើេសចញពេមាជកេភាតណាងរាសតេា ៃងបតវ

ទទលខេបតវសដឋយផតទ លចសោោះៃតរបញញតត។រដឋេភាអាចរងខនាយករដឋមសតៃតឱយរងាហ ញខាៃ ដចរដឋមសតៃតដនទ

សទៀតសេើយរងខរតឱយពៃយលសរលៃសោបាយៃងសៃាើយេែរដចជាេមាជកដនទសទៀតនៃគែៈរដឋមសតៃត

ដដរ12។ សបៅពមខងារចារៃងបតតពៃតយររេខាៃរដឋេភាមាៃអណាចដតងតងៃងដកេត។ រដឋេភា

បតវបាៃតលេទធផតត ចមខកនងការសបជើេសរ ើេនាយករដឋមសតៃតនៃ។ ដរងសរកខជៃបតវដតទទលបាៃការរបទព

មយភាគបបានៃេមាជកទងអេ។ រនាទ រពការសបាោះសឆន តភាគសបចើៃភាគសបចើៃៃងរញញជ កពការដតងតង

ររេសលាកដដលៃងបតវសធវើជាាវការសដឋយបពោះមហាកសបត13។

បពទធេភា បតវបាៃតលអណាចផតត ចមខសដើមប តលសោរលអពការដតងតងេមាជកនៃបរពៃធ

តលាការៃងេមាជកនៃអងាការរដឋឋ ភបាលឯករាជយទងសៃោះរមរញច លទងសៅបកម នៃតលាការរដឋធមមៃញញ

នៃបរសទេនៃ េមាជកនៃគែៈកមមការសបាោះសឆន ត េមាជកនៃគែៈកមមការបរឆងអសពើពករលយៃង

គែៈកមមការេទធមៃេសជាតសទោះជាោា ងណាកសដឋយអណាច សដើមបដតងតងេមាជកនៃគែៈកមមការ

េវៃកមមរដឋ (រាររញច លទងេវៃករទសៅ) ជាកមមេទធររេបពោះមហាកសបតសដឋយមាៃចោះេតាសលខាររេ

បរធាៃបពទធេភា។ រដឋេភាមាៃអណាចកនងការសចាទបរកាៃៃងដកសចញមសតៃតទងសនាោះ។ នាយករដឋមសតៃត

អាចបតវបាៃដកសចញពទោះសដឋយការសបាោះសឆន តសដឋយរម ៃទៃកចតត។ េមាជកគែៈរដឋមសតៃតមៃបតវបាៃ

ដតងតងសដឋយរដឋេភាសទរាដៃតពកសគអាចបតវបាៃដកសចញសដឋយរដឋេភាសៅកនងដសែើ រការបេសដៀងរន ។

12 Constitution of the Kingdom of Thailand 2007. Chapter 9: Council of Ministers, Section 171-196 13 Constitution of the Kingdom of Thailand 2007. Chapter 9: Council of Ministers, Section 171-173

https://en.wikisource.org/wiki/Constitution_of_Thailand_(2007)/Chapter_9

https://en.wikisource.org/wiki/Constitution_of_Thailand_(2007)/Chapter_9


13

សពលសៃោះការសបាោះសឆន តមៃមាៃទៃកចតតបតវបាៃអៃញញញ តសដឋយទោះទងពរឬទោះ។ សៅបកមៃងមសតៃតរដឋឋ ភ

បាលឯករាជយកអាចបតវបាៃលរសចាលសដឋយេភាទងពរងដដរ។

១.១ េភាតណាងរាសតេត

េភាជាៃទរ ឬ សគសៅថាេភាតណាងរាសតេត ។ េភាតណាងរាសតេតមាៃេមាជកចៃៃ ៤៨០

នាក ដដលកនងសនាោះេមាជក ៤០០ នាកសកើតសចញពការសបាោះសឆន តតមមែឌ លសបាោះសឆន ត សេើយ ៨០ នាក

សកើតសចញពការសបាោះសឆន តតមបរពៃធេមាមាបត។ ការសបាោះសឆន តេមាជកេភាតណាងរាសតេត បតវសធវើស ើង

សដឋយផតទ ល េមាៃ ត ៃងសបរើរែណ សបាោះសឆន តដតមយេៃាកពបរជាពលរដឋ។

រគាលដដលមាៃលកខែៈេមបតតដចខាងសបកាមសៃោះ មាៃេទធឈរសឈាម ោះឲយសគសបាោះសឆន ត ជា

េមាជកេភាតណាងរាសតេត14 ៖

មាៃេញញជ តនៃពកសែើ ត

មាៃអាយោា ងតច ២៥ ឆន មកដលនៃៃសបាោះសឆន ត

ជាេមាជកនៃគែរកសៃសោបាយដដលបាៃចោះកនងរញជ សបាោះសឆន ត

អនកដដលឈរសឈាម ោះសបាោះសឆន តតមមែឌ លសបាោះសឆន ត បតវមាៃលកខែៈេមបតតដចខាង

សបកាម ៖

o មាៃសឈាម ោះកនងសេៀវសៅបគសថរនៃសខតតដដលឈរសឈាម ោះ ៃងរេសៅទសនាោះមៃតច

ជាង៥ ឆន មកដលសពលសបាោះសឆន ត

o ជារគាលដដលសកើតសៅកនងសខតតដដលខាៃឈរសឈាម ោះសបាោះសឆន ត

o ធាា រេកាកនងបគោះសថា ៃេកានៃសខតតដដលឈរសឈាម ោះសនាោះ

o ធាា រជាមសតៃតរាជការសៅសខតតដដលឈរសឈាម ោះសនាោះមៃតចជាង៥ ឆន

14Art. 101 of constitution of kingdom of Thailand, 2007


14

អនកចោះសឈាម ោះឈរសឈាម ោះសបាោះសឆន តតមាដររេមាមាបត បតវមាៃលកខែៈដចមាៃដចងកនង

ចែចទ៤ ខាងសលើ

គែេមបតតសសងសទៀតបតវកែតសដឋយចារេតពការសបាោះសឆន តេមាជកេភាតណាងរា

សតេត ៃងបពទធេភា

ៃតកាលររេេភាតណាងរាសតេតមាៃអាែតត ៤ ឆន ចាររារពនៃៃសបាោះសឆន ត។ េមាជកភាពនៃេភា

តណាងរាសតេត ៃងរញញជ រសៅសពល៖

ចរអាែតត ឬ រលាយេភា

ទទលអៃចចកមម

លាដលងពដដែង

ខវោះគែេមបតតដចមាៃដចងកនងមាបត ១០១ នៃរដឋធមមៃញញ

មាៃលកខែៈហាមឃាតដចមាៃដចងកនងមាបត ១០២នៃរដឋធមមៃញញ

លាឈរពគែរកសៃសោបាយដដលខាៃជាេមាជក ឬ បតវបាៃសបាោះសឆន តរញឈរសដឋយ

គែរកសររេខាៃតមេសមាង ៣/៤

គែរកសររេេមាជកេភាតណាងរាសតេតសនាោះបតវបាៃតលាការធមមៃញញ បរកាេរលាយ

ដកេតតដែងសដឋយបពទធេភាតមមាបត ២៧៤ នៃរដឋធមមៃញញ

អវតតមាៃបរជសលើេព ១/៤ នៃចៃៃនៃៃបរជកនងេមយបរជ

បតវវៃចឆយឲយជារពៃធនាររ

សៅសពលរញចរអាែតតេភាតណាងរាសតេត បពោះមហាកសបត ៃងឡាយបពោះេេាសលខា ឲយមាៃការ

សបាោះសឆន តេមាជកេភាតណាងរាសតេតជាៃម កនងរយៈសពល ៤៥ នៃៃរនាទ រពអាែតតររេេភា តណាងរា

សតេត បតវបាៃរញចរ។


15

១.២ បពទធេភា

បពទធេភា គជាេភាជាៃខពេ សេើយកាៃការអណាចៃតរញញតតសដឋយមាៃកបមត។ េមាជកេភា

មាៃអាែតត ៦ ឆន ៃងមៃអាចជាេមាជកនៃបពទធេភាសៃោះសលើព មយអាែតតបាៃស ើយ15។

បពទធេភាមាៃេមាជកេររចៃៃ ១៥០ នាក ដដលបាៃមកពការសបាោះសឆន តកនងសខតតមាន ក ៃងមកព

ការសបជើេសរ ើេសេមើៃងចៃៃេររដកៃងចៃៃដដលបាៃមកពការសបាោះសឆន តតមសខតត (ម.១១១ នៃរដឋធមម

ៃញញ នៃ ២០០៧)។ អាែតតររេបពទធេភាមាៃរយៈសពល ៦ ឆន រារចារពនៃៃសបាោះសឆន តដដល គែៈកមម

ការសបាោះសឆន តបាៃបរកាេលទធ ល។ សៅសពលអាែតតររេេមាជកបពទធេភាត បពោះមហាកសបតឡាយ

បពោះេេតសលខារញចរ ៃងកែតអពការសបាោះសឆន តៃមោា ងយរ ៣០ នៃៃរនាទ រពអាែតតនៃបពទធេភាចាេ

បតវបាៃត។

េមាជកភាពររេេមាជកបពទធេភាបតវបាៃរញចរសៅសពល (ម.១១៩ នៃរដឋធមមៃញញ នៃ) ៖

តអាែតត

ទទលអៃចចកមម

លាដលងពដដែង

ខាោះគែេមបតត ឬលកខែៈេមបតតដចមាៃដចងកនងមាបត ១១៥

បរបពតតអសពើដដលបតវហាមតមមាបត ១១៦ ឬ មាបត ២៦៦

អវតតមាៃបរជសលើេព ១/៤ នៃចៃៃនៃៃបរជកនងេមយបរជដដលមាៃកែត

បតវេសបមចសេចកតសដឋយតលាការឲយជារពៃធនាររ

ទងេភាតណាងរាសតេត ៃងបពទធេភា គជាអនកតណាងឲយជៃជាតនៃទងអេ ការអៃវតតការងារ ៃង

បរតរតតតនាទបតវសធវើស ើងសដឋយេចចរត ៃងសសថម ោះបតង សដើមបជាបរសោជៃដលជៃជាតនៃ។ េភាតណាង

រាសតេត ៃងបពទធេភាមាៃបរធាៃមាន ក ៃងអៃបរធាៃមាន ក ដដលបពោះមហាកសបតបទងដតងតង ពេមាជកនៃ 15 Constitution of the Kingdom of Thailand 2007. Chapter 6: The National Assembly, Part 3: The Senate

https://en.wikisource.org/wiki/Constitution_of_Thailand_(2007)/Chapter_6#Part_3_:_The_Senate


16

េភាទងពរ តមមតររេេមាជកេភា។ ការបរជររេេភាតណាងរាសតេត ៃងបពទធេភា បតវមាៃ

េមាជកមៃតចជាង ោកកណាត លនៃចៃៃេមាជកទងអេសនាោះ។

២. អណាចៃតបរតរតត

អណាចៃតបរតរតតបតវបាៃបរគលឲយរដឋឋ ភបាល ឬ រាជរដឋឋ ភបាលនៃបពោះរាជាណាចបកនៃ។

បរមខរដឋឋ ភបាលគជានាយករដឋមសតៃត ដដលបតវបាៃដតងតងរនាទ រពទទលបាៃសេចកតទកចតតព

េភា កនងរយៈសពល ៣០ នៃៃរនាទ រពសរើកេមយបរជដរងររេខាៃ16។នាយករដឋមសតៃតៃងទេតការគែៈ

រដឋមសតៃតទទលខេបតវចសោោះ ការបគរបគងកចចការរដឋៃងការរសងកើតសរលៃសោបាយររេរដឋឋ ភបាល។

នាយករដឋមសតៃត មៃបាៃកាៃតដែងេបមាររយៈសពលសបចើៃជាងបបារឆន ជាររន ។ ទេាការគែៈរដឋមសតៃត

អាចសេនើរចារេបមារការពចារណាសដឋយរដឋេភាៃងការយលបពមពនាយករដឋមសតៃត។ បពោះមហាកសបតបទង

ដតងតងនាយករដឋមសតៃាៃងរដឋមសតៃារដៃាមចៃៃ ៣៥ ររសដើមបរសងកើតគែៈរដឋមសតៃា17។ នាយករដឋមសតៃតបតវដត

ជាេមាជកនៃេភាតណាងរាសតេតសេើយការដតងតងនាយករដឋមសតៃតបតវមាៃការយលបពមពេមាជកភាគ

សបចើៃនៃេភាតណាងរាសតេត។ គែៈរដឋមសតៃតទទលខេបតវចសោោះការរសងកើតៃងអៃវតតសរលៃសោបាយ

ររេរដឋឋ ភបាល។ េមាជកគែៈរដឋមសតៃតមៃចាបាចបតវដតជាេមាជកនៃេភាជាៃទរដចសៅបរសទេ

ដនទសទបពោះមហាកសបតអាចៃងសចញៃវបកតយបរអាេៃនដដលទទលបាៃការយលបពមពគែៈរដឋមសតៃតេ

រារសរលរែងរកាជាតឬសថធារែៈេវតាភាពរកាេៃតេខសេដឋកចចជាត។

៣. អណាចតលាការ

កនងកចចជៃជបមោះកត គជាអណាចររេតលាការ ដដលបតវបរបពតតសដឋយយតតធម។ សៅបកម ៃង

តលាការមាៃសេរភាពកនងការពចារណា ពភាកាសដឋយបតមបតវ តមរដឋធមមៃញញ តមចារ ៃងកនងនាម

បពោះមហាកសបត (ម.១៩៧ នៃរដឋធមមៃញញ នៃ)។

16 Art. 172 of constitution of kingdom of Thailand, 2007 17 Art. 171 of constitution of kingdom of Thailand, 2007


17

អណាចតលាការបតវបាៃបរគលជៃតលាការបគរជាៃថាន ក។ បរពៃធតលាការបរសទេនៃបតវបាៃ

ដរងដចកជា ៤ គ តលាការសោធា (រសងកើតស ើងសៅនៃៃទ២២ ដខឧេភា ឆន ២០១៤) តលាការយតតធម

តលាការរដឋបាលៃងបរពៃធតលាការរដឋធមមៃញញ។

៣.១ តលាការយតតធមនៃ18

តលាការយតតធមគជា បរពៃធតលាការធរតៃងរសងកើតស ើងៃវតលាការភាគសបចើៃសៅកនងបពោះរាជា

ណាចបក។ តលាការយតាធមវៃចឆយករែទងអេសលើកដលងដតមាៃដចងកនងរដឋធមមៃញញឬចារសសងៗ

សទៀត។ តលាការយតតធមមាៃរកបមត: តលាការដរង តលាការសថលាឧទធរែ ៃងតលាការកពល។

តលាការយតតធមមាៃសលខាធការដឋឋ ៃឯករាជយមយដដលមាៃេវយភាពកនងការបគរបគងរដឋបាលរគាលក។

ៃវកាៃងេកមមភាពសសងៗ។ សៅបកមសៅតលាការយតតធមបតវបាៃដតងតងៃងលរសចាលសដឋយបពោះ

មហាកសបតសដឋយមាៃការអៃមតពគែៈកមមការតលាការនៃតលាការនៃយតតធម។

តលាការកពល មាៃយតត ធការកនងការសថត រ ៃងកាតកតសលើរែត ងសថទកខពសថលាឧទធរែ ៃងព

តលាការសថលាដរង។ តលាការជាៃខពេអាចសថត រលការរតងឧទធរែសលើរញញហ ចារ ៃងកនងករែខាោះសលើ

អងាសេត។ តលាការកពល មាៃយតធការ កនងករែដដលោកពៃធៃងការដកេតេទធសបាោះសឆន តររេ

េមាជករដឋេភា។ រដឋធមមៃញញ ដចងថាតលាការកពល បតវមាៃដនកបពេមទែឌ េបមារសរឿងកតបរឆងៃង

េមាជកនៃគែៈកមមការជាតបរឆងអសពើពករលយ។ ករ ាមមាៃសៅបកមរនាករាដៃតេបមារករែពសេេ

ករែសពញអងាមយ(សដឋយមាៃករ ាមដដលមាៃសៅបកមភាគសបចើៃនៃតលាការកពល)។

សថលាឧទធរែ មាៃសថលាឧទធរែ ៃងសថលាឧទធរែថាន កតរៃបបារៃ។ សេើយមាៃយតត ធការ

កនងការសថត រ ៃងកាតកតរែត ងឧទធរែពសថលបកម ររេសថលាដរងសថលា ៃងេសបមចសលើោកយរ

ែត ងឧទធរែសលើរញញហ ទងពរនៃចារៃងអងាសេត។ សលើេពសៃោះសទៀតសថលាឧទធរែមាៃយតត ធការ សៅ

18 Part 3, chapter 10 of Constitution of Kingdom of Thailand 2007


18

កនងករែោកពៃធៃងការដកេត ឬ ការលរសចាលេទធកនងការសបាោះសឆន តនៃេមាជកណាមយនៃេភាកនង

តរៃ ឬ អនកបគរបគងកនងបេកណាមយៃងការវៃចឆយររេតលាការឧទធរែ ។ សៅបកមករ ាមចៃៃរនាក

េបមារជៃជបមោះកត។

សថលាដរង គជាតលាការជៃជបមោះ។ មាៃៃតវធដរងចៃៃរបរសភទគតលាការទសៅ តលាការ

េបមារអៃតជៃ ៃងតលាការបគសថរ ៃងតលាការឯកសទេ។ តលាការទសៅមាៃយតត ធការសលើករែ

បពេមទែឌ ៃងរដឋរបសវែ សេើយបតវបាៃដរងដចកសៅជាតលាការេវលតលាការបពេមទែឌ តលាការសខ

តត។ តលាការអៃតជៃៃងបគសថរ កាតកតកនងករែដដលោកពៃធៃងអៃតជៃ។ តលាការឯកសទេរមមាៃ

តលាការការងារតលាការពៃធដឋរ តលាការោែជជកមមអចលៃបទពយ ៃងអៃារជាត ៃងតលាការកសយធៃ។

៣.២ បរពៃធតលាការរដឋបាល19 ៃងសោធា

តលាការរដឋបាល មាៃពរថាន កគតលាការរដឋបាលសថលាដរង ៃងតលាការរដឋបាលជាៃខពេ។

បរពៃធតលាការបតវបាៃរសងកើតស ើងជាសលើកដរងសៅកនងឆន ១៩៩៧ ។ យតត ធការចមបងររេតលាការគ

សដឋោះបសថយៃវវវទរវងរដឋ ឬ អងាភាពរដឋមយ (បកេងរដឋឋ ភបាលនាយកដឋឋ ៃ ៃងភាន កងារឯករាជយ) ៃង

បរជាពលរដឋឯកជៃ។ កនងករែដររសៃោះបតវដតជាលវបាកនៃការអៃវតតអណាចរដឋបាលសៅសបកាមចារ

ឬ លវបាកនៃការតមរកេកមមភាពរដឋបាលសដឋយអងាភាព ឬ មសតៃតរដឋឋ ភបាល។ តលាការរដឋបាលមៃ

មាៃយតត ធការសលើការសធវើអងាអណាចនៃរដឋធមមៃញញ សទដដលបាៃតលឱយសៅសបកាមរដឋធមមៃញញ។ តលាការ

រដឋបាលមាៃសលខាធការដឋឋ ៃឯករាជយមយដដលមាៃេវយភាពកនងការបគរបគងរដឋបាលរគាលកៃវកា ៃង

េកមមភាពសសងសទៀត។

តលាការសោធា20 មាៃយតត ធការសដើមបពាោមៃងកាតកាករែបពេមទែឌ បរឆងៃងរគាលដដល

មាៃដដៃេមតាកចចររេតលាការសោធា។

19 Part 4, chapter 10 of Constitution of Kingdom of Thailand 2007 20 Part 5, chapter 10 of Constitution of Kingdom of Thailand 2007


19

៣.៣ តលាការធមមៃញញ

តលាការធមមៃញញ 21 នៃបតវបាៃរសងកើតស ើងជាតលាការខពេសដើមបសដឋោះបសថយរញញហ ទងឡាយដដល

ទកទងៃងរដឋធមមៃញញ។ តលាការធមមៃញញមាៃេមាជកបបារររដដលបតវបាៃដតងតងសដឋយបពោះមហា

កសបតតមសោរលររេបពទធេភាសេើយមាៃអាែតត ៩ ឆន ។ េមាជកនៃតលាការធមមៃញញមាៃសៅបកមរ

ររនៃតលាការយតតធមកពល ដដលបតវបាៃសបជើេសរ ើេសដឋយអងាជៃជបមោះវសថមញញ នៃតលាការយតតធម

កពលសៅបកមពរររមកពតលាការរដឋបាលជាៃខពេ ដដលបតវបាៃសបជើេតងសៅកនងការបរជទសៅនៃ

តលាការរដឋបាលកពលៃងរគាល ៤ នាក (អនកជនាញខាងវេយចារពរររៃងពរររអនកជនាញកនងវេយ

វទាសថសតេតេងាម) ដដលបតវបាៃដតងតងសដឋយគែៈកមាម ធការសបជើេសរ ើេសេើយបតវបាៃអៃមតសដឋយ

េស ងពរភាគរនៃបពទធេភា ឬ បរេៃសរើបពទធេភាមៃបាៃយលបពមសដឋយការសបាោះសឆន តជាឯកចឆៃចនៃ

គែៈកមាម ធការសបជើេសរ ើេ។ សៅបកមនៃតលាការរដឋធមមៃញញបាៃសបជើេសរ ើេេមាជកមាន កររេពកសគសធវើ

ជាបរធាៃតលាការធមមៃញញ។ តលាការធមមៃញញមាៃសលខាធការដឋឋ ៃឯករាជយមយដដលមាៃេវយភាពកនង

ការបគរបគងរគាលកៃវកាៃងេកមមភាពសសងៗសទៀត។ តលាការធមមៃញញមាៃយតត ធការសដើមបកែតថា

សតើរទរញញជ ចារឬរទរញញជ ណាមយទយពរដឋធមមៃញញឬមៃបេរតមចារ។ ការេសបមចររេតលាការ

ធមមៃញញមៃបតវដឋកោកយរែត ងឧទធរែសដឋយតលាការឯសទៀតស ើយ។

21 Part 2, chapter 10 of Constitution of Kingdom of Thailand 2007


20

ទសចកតសៃនដឋឋ ៃ

នៃ ឬ បពោះរាជាណាចបកនៃ គជាបរសទេដដលបរកាៃររររាជាៃយមអាបេយរដឋធមមៃញញ។ រដឋធមម

ៃញញ ដដលបរេតសចញពការសធវើរដវតតឆន ១៩៣២ បាៃផតា េរតរពបរសទេដដលបគរបគងសដឋយររររាជា

ៃយមផតត ចការ មកបរសទេបរជាធរសតយយ ដដលអណាចទងអេគជាររេបរជាពលរដឋ។ អសេារភាព

ដនកៃសោបាយសៅកនងបរសទេសៃោះបាៃសធវើឲយនៃៃាងកាតធមមៃញញ ៃងរដឋធមមៃញញមៃតចជាង ២០ សនាោះសទ

រេតមកដលរចចរបៃនសៃោះ។ ការមៃយលពតនមានៃសរលការែរដឋធមមៃញញ សធវើឲយនៃដតងដតមាៃរដឋបរហារ

ដដលភាគសបចើៃសធវើស ើងសដឋយសោធាជាសរឿយៗ។ រដឋធមមៃញញឆន ២០០៧ បាៃកែតពសរលការែជា

មលដឋឋ ៃេបមារេទធ ៃងសេរភាពររេបរជាពលរដឋ ការកែតពសរលៃសោបាយររេរដឋ ៃងសថា រៃ

កពលេបមារបគរបគងរដឋ។ សទោះរជារដឋធមមៃញញបាៃកែតពររររាជាៃយមអាបេយរដឋធមមៃញញ រាដៃត

បពោះមហាកសបតបតវបាៃតលអណាចោា ងសបចើៃសៅកនងរដឋធមមៃញញ សោលបពោះអងាគជាបរមខកងកមាា ង

បរដឋរអាវធ ជាអនកធានាៃវអណាចតលាការ ៃងជាមាៃឋាៃៈខពេខពេដនកសថេនាដៃមសទៀត។ បពោះអងា

គជាអនកឡាយបពោះេេាសលខាបរកាេឲយសបរើចាររនាទ រពអៃមតសដឋយេភា។ ចដែកសថា រៃរដឋេភា

បតវបាៃដរងដចកជាពរ គេភាតណាងរាសតេត ៃងបពទធេភា សេើយមាៃតនាទេខាៃកនងការអៃមតចារ

បតតពៃតយការអៃវតតសរលៃសោបាយររេរដឋឋ ភបាល ៃងសបជើេតងមសតៃតេខាៃៗ តមចារកែត។

ចសោោះសថា រៃៃតរតតវញ បតវបាៃដកនាសដឋយនាយករដឋមសតៃតដដលបតវបាៃដតងតងសដឋយបពោះមហាកសបត

រនាទ រពរដឋេភាសបាោះសឆន តសបជើេតងរចមក ជាអនកដដលដកនាមគែៈរដឋមសតៃតសដឋយមាៃេមាជក ៣៥

ររ េបមារសធវើការដកនាកចចការបគរបគងរដឋបាលបរសទេ ៃងការបរបពតតសៅររេជាត។ ចងសបកាយគ

អណាចតលាការ ដដលជាអណាចកនងការជៃជបមោះកត ៃងបតវបាៃកាៃការសដឋយតលាការកពល ៃង

តលាការបគរជាៃថាន ក។

ជារមមកសទោះរជាការបសថវបជាវខាងសលើសៃោះជាការេសងខរ សដឋយសថរទេនៃបរធាៃរទគធកសដឋយ

រាដៃតបាៃរងាហ ញអពខាមសថរេខាៃនៃរដឋធមមៃញញ នៃបពោះរាជាណាចបកនៃ ៃងបរពៃធនៃរដឋធមមៃញញ។

ឯកសថរពសបរោះ 1. Constitution of kingdom of Thailand, 2007

2. The Secretariate of the House of Representatives (November 2007)"Constitution of

the Kingdom of Thailand B.E 2550"The Secretariate of the House of Representatives

2012-11-07

3. AFP (31 January 2013). "Thai northeast vows poll payback to Shinawatra

clan". Phuket News. Retrieved 1 February 2014

4. Taylor, Adam; Kaphle, Anup (22 May 2014). "Thailand’s army just announced a

coup. Here are 11 other Thai coups since 1932.". The Washington Post. Retrieved 30

January 2015.

5. Paul M. Handley, "The King Never Smiles" Yale University Press: 2006, ISBN 0-300-

10682-3

6. http://km.rfi.fr/asia

7. http://www.nyulawglobal.org

8. KittipongKittayarak, The Thai Constitution of 1997 and its Implication on Criminal

Justice Reform

9. The Nation, Publicity blitz to counter moves to reject new charter, 11 July 2007









https://en.wikipedia.org/wiki/The_Washington_Post

https://en.wikipedia.org/wiki/The_King_Never_Smiles

https://en.wikipedia.org/wiki/International_Standard_Book_Number





http://www.nationmultimedia.com/2007/07/11/politics/politics_30040282.php

ឧរសមពៃធ

មាតិកា -...

Documents