НИЙСЛЭЛИЙН МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТЫН ГАЗАР

Óëààíáààòàð õîòûí àãààðûí áîõèðäëûí òàëààð òîâч ìýäýýëýë

Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãûí õýðýãæ¿¿ëýõ чèã ¿¿ðýã

Хÿíàëò øàëãàëòûí зарим ä¿íãýýñ Дүгнэлт Öààøèä àâàõ àðãà õýìæýýíèé ñàíàë

Ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä Óëààíáààòàð õîòûí àãààðûíáîõèðäëûí õýìæýý ÿëàíãóÿà 11 ñàðààñ 3 ñàðõ¿ðòýëõ õóãàöààíä õýò èõñýæ, õ¿íèé ýð¿¿ëìýíä, õ¿ðýýëýí áàéãàà îð÷èíä ñºðºã íºëºº¿ç¿¿ëæ áàéíà. Ýíý íü õîòûí çàõûí ä¿¿ðã¿¿äýäõ¿í àì õýò òºâëºð÷, ãýð õîðîîëîë òýëæ ò¿¿íèéõèðýýð ò¿¿õèé í¿¿ðñíèé õýðýãëýý èõñýæ, ãýðõîðîîëëûí òîõèæèëòã¿é ýâäýðñýí õºðñ áîëîíãýð õîðîîëîëûí õàøààíóóäûí õîîðîíäîõ ãóóæàëãà, õîíõîðò ýìõ çàìáðààã¿é àñãàñàíõóóðàé, øèíãýí õîã õàÿãäàë, ¿íñ çýðýã íü àãààðäàõü õîðò õèéí õýìæýýã íýìýãä¿¿ëæ áàéíà.Ãýð, åðäèéí ãàëëàãààòàé îðîí ñóóö, íàìäàðàëòûí зарим çóóõíóóä í¿¿ðñèéã á¿õëýýð íüñàðààëæ óë øèðìýí äýýð ¿å÷ëýí øàòààäàã òóëí¿¿ðñ öîãøèæ äºë ãàðãàí øàòàòлàà бараг 30-50ìèíóò îð÷èì óóãèæ àñäàã ýíý ¿åä àãààðò èõõýìæýýíèé äóòóó øàòàëòûí õîðòîé õèé ÿëàíãóÿàí¿¿ðñ òºðºã÷èéí õîðòîé õèéã èõýýð ÿëãàðóóëäàãáàéíà.

Ãýð õîðîîëîëä îðîí íóòãààñ øèëæèæ èðñýí àìüäðàëûíò¿âøèí äîðîé, ò¿ëýý í¿¿ðñ õóäàëäàí àâàõ áîëîìæã¿é àéëóóäçóóõàíä þó øàòàõ áîëîìæòîé õàÿãäàë áàéíà ò¿¿íèéã бүгдийгøàòààæ áàéãàà íü õîòûí àãààðûí áîõèðäîëä íºëººëæ áàéíà.(Òóõàéëáàë: àâòîìàøèíû àøèãëàñàí òîñ, ãÿëãàð óóò, øàòàõáîëîìæòîé õàÿãäàë, ðåçèíèí äóãóé, ¿õñýí íîõîé, ìóóð, áºñäààâóó, õàð òîñ, öààñ çýðýã/

Агаарын бохирдол үүсгэх бусад эх үүсвэрүүд: Дулааны цахилгаан станцуудын үнсэн сан Барилгын материалын үйлдвэрлэлээс гарах тоосжилт Хөрсөнд шууд шингэж байгаа ил задгай бие засах газрууд Гудамж зам, гуу жалганд үүссэн хатуу, шингэн хог хаягдлын

цэг Төв цэвэрлэх байгууламжийн лагийн талбай Ахуйн болон эмнэлгийн тусгай хог хаягдал устгалын цэг Улаанбаатар хотыг тойрсон зөвшөөрөлтэй, зөвшөөрөлгүй 17

оршуулгын газар, мянга гаруй га газрыг эзэлж байна.

Улаанбаатар нь дөрвөн уулын хөндийд, хэвтээ чигт сунасанбайдалтай оршдог бөгөөд голлох салхины чиглэл нь баруунхойноосоо байдаг.

Салхины чиглэлийн дээд хэсэгт байрлах дулааны цахилгаанстанц, áàðèëãûí ìàòåðèàëûí áîëîí òºðºë á¿ðèéí үйлдвэрийнгазрууд, хотын төв хүртлээ тархан байрласан гэр хорооллын айлөрхийн галлагаанаас гарах бохирдуулагч хий нь хонхор газартхөдөлгөөнгүй тогтож, агаарын бохирдолтыг их хэмжээгээр үүсгэжбайна.

Улаанбаатар хотын газарзүйн байршлын өндөршлийн зураг

Улаанбаатар хот дахь агаарын чанарын харуулын байршил

UB-1

UB-4

UB-3

UB-2

Óëààíáààòàð õîòûí àãààðûí чàíàðûí ñóóðèí õàðóóëûí öýã 12 áàéäàã. Õàí-Óóë ä¿¿ðýãò 2, Ñîíãèíîõàéðõàí ä¿¿ðýãò 1, Áàÿíç¿ðõ ä¿¿ðýãò 4, Áàÿíãîë ä¿¿ðýãò 3, Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðýã 1, Чингэлтэй дүүрэгò 1

Ãýð õîðîîëîë òºâëºðñºí Áàÿíõîøóó, Òîëãîéòûí îðчèíä ñóóðèí õàðóóë áàéõã¿é áàéãàà íü àãààðûí чàíàðûã õÿíàæ, ¿íýëýëò, ä¿ãíýëò ºãºõ áîëîìæã¿é áàéíà.

Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí áàéãóóëëàãа нь хуульд заасны дагуу хууль

тогтоомж болон нийтээр дагаж мөрдөх эрх зүйн бусад актын биелэлтэд

хяналт тавьж экологийн тэнцэл àлдагдах, байгаль орчныг

бохирдох, доройтохоос урьдчилан сэргийлэх, иргэдийн

эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг хангах ÷èã ¿¿ðãèéã

õýðýãæ¿¿ëýí àæèëëàæ áàéíà.

Мэргэжлийн хяналтын байгууллага нь хараат бус, бие даасан

хөндлөнгийн хяналтыг хэрэгжүүлнэ.

Улсын байцаагч нь хуулиар олгогдсон бүрэн эрхийнхүрээнд:хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчинд шуудбуюу шууд бусаар хор хохирол учруулж байгаа буюуучруулж болох нь зохих ёсоор нотлогдсон, түүнчлэносол аюул гарч болох тохиолдолд холбогдохажил, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, үйл ажиллагааг бүхэлднь буюу хэсэгчлэн уг зөрчлийг арилгах хүртэл түрзогсоох, шаардлагатай зүйлийг ариутгах, хоргүйжүүлжцэвэршүүлэх, тухайн барилгабайгууламж, машин, тоног төхөөрөмжийн ашиглалтыгзогсоох, холбогдох бүтээгдэхүүнийгхудалдах, борлуулахыг хориглох, устгах буюу зохихшаардлагад харшлахгүй бол өөр зориулалтаарашиглах шийдвэр гаргах, энэ тухай олон нийтэдзарлан мэдээлэх, захиргааны шийтгэл ногдуулахэрхтэй.

Хÿíàëò øàëãàëòûí зарим ä¿íãýýñ

Нийслэлийн Засаг даргын “Àãààðûí áîõèðäëûãáóóðóóëàõ çàðèì àðãà õýìæýýíèé òóõàé” çàõèðàìæèéíхэрэгжилтèéí õ¿ðýýíä áîëîâñðóóëñàí øàõìàë ò¿ëø¿éëäâýðëýæ áóé àæ àõóéí íýãæèéí ò¿ëøíèéíèéë¿¿ëýëò, ò¿ëøíèé чàíàðò ëàáîðàòîðèéíøèíæèëãýýòýé хяналт øàëãàëòûí õèéæ øèíæèëãýýíèé¿ð ä¿íã “Шахмал түлшний техникийн ерөнхийшаардлага” MNS 5679:2006 ñòàíäàðòòàé õàðüöóóëàíãàðãàñàí.

1.¯ðòñýí øàõìàë¯ðòñýí øàõìàë ò¿ëø íü èë÷ëýã áîëîí чèéãëýãèéí õóâüä“Шахмал түлшний техникийн ерөнхий шаардлага” MNS5679:2006 ñòàíäàðòàä çààñàí øààðäëàãûã õàíãàæáàéíà.¯ðòñýí øàõìàë ò¿ëø íèéë¿¿ëýõ àæ àõóéí íýãæèéíãýðýýíèé биелэлт 44.3%-òàé áàéíà.

Түлш үйлдвэрлэгч аж ахуйн нэгжүүд

Ñòàíäàðò ¿ç¿¿ëýëò 4000ìг/м3

СО

Ñòàíäàðò ¿ç¿¿ëýëò 450ìг/м3

NOx

хэмжилтДахин их (+)

бага (-)хэмжилт

Дахин их (+)

бага (-)

1 “Тара” ХХК 5801.95 1.45 55.79 8.06

2 “Хүслэн өлзий” ХХÊ 7536.2 1.88 120.23 3.74

3 ÌÒÕÑ ñàí 6586.3 1.64 86.36 5.21

4 ÓÁÕÒºâ 5684.5 1.42 73.56 6.11

5 “Өлзийт төв” ÕÕÊ 4501.7 1.1 55.2 8.16

Í¿¿ðñýí øàõìàë ò¿ëøíèé ÷àíàðûí ¿ç¿¿ëýëò áîëîíýëåìåíòèéí øèíæèëãýýã “Àëåêñ ñòþàðò” ÕÕÊ-èéíÃåîõèìèéí ëàáîðàòîðèä øèíæèëãýýíä õàìðóóëñàí.Øèíæèëãýýíèé ¿ð ä¿íã “Шахмал түлшнийтехникийн ерөнхий шаардлага” MNS 5679:2006ñòàíäàðòòàé õàðüöóóëàí ãàðãàâ.

Øèíæèëãýýíä õàìðàãäñàí 5 àæ àõóéí íýãæèéí¿éëäâýðëýæ áóé í¿¿ðñýí øàõìàë ò¿ëøíèé ÷èéãëýãñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãàæ áàéãàà áîëèë÷ëýãèéí õóâüä 2 àæ àõóéí íýãæèéí á¿òýýãäýõ¿¿íñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãàõã¿é ãàðñàí.

Í¿¿ðñýí øàõìàë ò¿ëø íèéë¿¿ëýõ àæ àõóéí íýãæèéíãýðýýíèé биелэлт 24.9%-òàé áàéíà.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

122 127 135 140 91 153

34 58 30 53 35 20

Öàõèëãààí õàëààãóóðò øèëæñýí

Èðãýí, ÀÀÍýãæ

Õÿíàëò øàëãàëòàíäТҮЦ, гутал, дугуйзасвар, àâòîçàñâàð, тос тосолгооныцэг, барилгын болонобúектын сахиулынбайр, цайныгазар, авто машины илзогсоол, хүнснийдэлгүүр çýðýã 768èðãýí, àæ àõóéí íýãæõàìðàãäàæ 231 îáúåêòáóþó 31% íü öàõèëãààíõàëààëòàíäøèëæ¿¿ëëýý.

Агаарын чанарын мэргэжлийн алба, Нийслэлийн агаарын чанарын албатай хамтран, AQMS-9000 хөдөлгөөнт станцийг ашиглан орчны агаарын

шинжилгээ авах 11 цэгээс өглөө, оройн давтамжтай 22 сорьц цуглууланSO2, NO2, CO2, CO, PM10 болон àãààðûí õýì, àãààðûí äàðàëòын õýìæèëòхийхэд хүхэрлэг хий болон нүүрстөрөгчийн дутуу исэл õүлцэххэмжээнд, азотын давхар исэл Чингэлтэй дүүрэгт 1,9, Баянхошуунд 1,3дахин, РМ10 Нисэх, Яармаг, Толгойт, Баянхошуу, Өргөө, Дарь-эх, Циркийнорчимд стандарт хэмжээнээс 2,5-6,5 дахин их үзүүлэлттэй үүнээсНисэх, Яармагийн агаарт өглөө, оройд 2,7-4,1 дахиних, Толгойт, Баянхошуу, Өргөө, Дарь-эх, Циркийн орчмын оройн агаарт 2,7-6,5 дахин их байна. Хэмжилт хийх үед агаарын хэм оройд -19-23, өглөөд -21-25 хэм хүйтэн, салхины хурд 1м/с байлаа,

Хяналт шинжилгээнд хамрагдсан 900 автомашины утаанаас авсандээжийн 798 буюу 88,6%-д нүүрстөрөгчийн дутуу ислийн агууламжхүлцэх хэмжээнд, 102 дээж буюу 11,4%-д нүүрстөрөгчийн дутууислийн хэмжээ хүлцэх хэмжээнээс 1,5-3,5 дахин их байгаа ньавтомашины насжилттай шууд холбоотой байна.

Óëààíáààòàð õîòûí á¿òýýí áàéãóóëàëòûíàæèë ýð÷èìòýé ÿâàãäàæ áàéãàà ºíºº ¿åäçàì, áàðèëãûí ìàòåðèàëûí ýðýëò íýìýãäýæáàéãààãààñ øàëòãààëàí ýíý ÷èãëýëèéí¿éëäâýð èõýýð áàéãóóëàãäàæ áàéíà. ¯¿íòýéõîëáîãäóóëàí ò¿ãýýìýë òàðõàöòàé àøèãòìàëòìàë îëáîðëîëò, õàéðãà äàéðãà, áóòëàíàíãèëàõ ¿éëäâýð¿¿ä, òîîñãîíû¿éëäâýð, àñôàëüò áåòîí çóóðìàãûí¿éëäâýð¿¿ä, òýäãýýðèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéãòýýâýðëýõ õ¿íä äààöûí àâòîìàøèíààñ ãàðàõóòàà, íàðèéí øèðõýãò òîîñîíöîð/ÐÌ2.5, ÐÌ10/ íü õàìãèéí èõ àñóóäàëáîëîîä áàéíà. Òîîñîíöîðûí àãóóëàìæààðÓëààíáààòàð õîò íü äýëõèéí õàìãèéíáîõèðäîëòîé õîòûí òîîí îðäîã ãýñýíñóäàëãàà áàéäàã.

00.10.20.3

Òîì øèðõýãëýëò òîîñîíöîð PM10, мг/м3

ñòàíäàðò ¿ç¿¿ëýëò

øèíæèëãýýíèé ä¿í 0

0.050.1

0.150.2

õ¿õýðëýã õèé SO2, мг/м3

ñòàíäàðò ¿ç¿¿ëýëò

øèíæèëãýýíèé ä¿í

00.020.040.06

азотын давхар исэл NO2, мг/м3

ñòàíäàðò ¿ç¿¿ëýëòøèíæèëãýýíèé ä¿í

05

1015

Óãààðûí õèé СО мг/м3

ñòàíäàðò ¿ç¿¿ëýëò

øèíæèëãýýíèé ä¿í

Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí óëñûí áàéöààã÷èä øààðäëàãàòàéáàãàæ, òîíîã òºõººðºì溺ð õàíãàãäààã¿éãýýñ õóóëüòîãòîîìæ, ñòàíäàðòûí õýðýãæèëòèéã õàíãóóëàõ, õ¿ðýýëýí áàéãààîð÷íû áîõèðäëûí áàéäàëä ¿íýëýëò ä¿ãíýëò ºãºõºä áýðõøýýëòýéáàéäàã. Энэ нь Мэргэжлийн хяналтын байгууллага хараатбус, бие даасан хөндлөнгийн хяналтыг хэрэгжүүлж чадахгүйбайна.

Íèéñëýëèéí Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí ãàçðààñ ººðèéíëàáîðàòîðèéí õ¿÷èí ÷àäëûí õ¿ðýýíä îð÷íû àãààðòCO, SO2, NO2 òîîñíû àãóóëàìæ òîäîðõîéëæ áàéãàà áîëîâ÷ 1àñïèðàòîðûí õ¿÷èí ÷àäàë õ¿ðýëöäýãã¿é.

Òèéìýýñ Íèéñëýëèéí Àãààðûí ÷àíàðûí Àëáà, ÇàìûíÖàãäààãèéí ãàçàð çýðýã øèíæèëãýýíèé áàãàæ, õýðýãñëýëýýðõàíãàãäñàí ãàçðóóäòàé õàìòðàí øèíæèëãýýò õÿíàëò øàëãàëòûãõèéæ ã¿éöýòãýæ áàéíà. Íèéñëýëèéí Àãààðûí ÷àíàðûí ñóóðèíõàðóóëûí ä¿íã àâ÷ àãààðûí ÷àíàðò ¿íýëãýý ä¿ãíýëò ãàðãàæáàéíà.

Áîëîâñðóóëñàí ò¿ëø õýðýãë¿¿ëýõ àæèë íü àãààðûí áîõèðäëûãáóóðóóëàõàä íºëººëºõ ãîë àæëûí íýã áîëîâ÷ çîõèîí áàéãóóëàëò, áýëòãýëàæèë ìóó õèéãäñýíýýñ òºäèéëºí ¿ð ä¿íä õ¿ðýõã¿é áàéíà. Òåíäåðòøàëãàðñàí àæ àõóéí íýãæ¿¿ä ò¿ëøýý áàãà íèéë¿¿ëæ ò¿ëøíèé õ¿ðýëöýýìóó, á¿òýýãäýõ¿¿íèé ÷àíàð øààðäëàãà õàíãàõã¿é áàéãàà íü ÍèéñëýëèéíÇàñàã äàðãûí 383 òîîò çàõèðàìæèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä ñààä ó÷ðóóëæ áàéíà.

Æèøýý íü: Ñ¿õáààòàð ä¿¿ðãèéí 9 ä¿ãýýð õîðîî 2157 ºðõ àéë áàéäàã ¿¿íèé1036 íü ãýðò, 1121 íü áàéøèíä àìüäàðäàã. ¯¿íýýñ åð人 3 àéë íüõàëààëòàà öàõèëãààíààð øèéäñýí ¿ëäñýí àéëóóä íü í¿¿ðñýýð ãýðýýõàëààæ áàéíà. Ýíý õîðîîíä æèëäýý 10-4 ñàðûí õîîðîíä äóíäæààð 6000òîíí ò¿¿õèé í¿¿ðñ õýðýãëýæ õàëààëòàà øèéääýã ñóäàëãàà áàéíà. Ýíý íüñàðä 1000 òí í¿¿ðñ õýðýãëýíý ãýñýí ¿ã. Ãýòýë 9-12 ñàðûí õîîðîíäíèéë¿¿ëýãäñýí áîëîâñðóóëñàí ò¿ëø íü 345.0 òí áàéíà. Ýíý íü åð人 10õîíîãèéí ò¿ëøíèé õýðýãöýýã ë õàíãàæ áàéíà. Òýãýõýýð ¿ëäñýí ò¿ëøíèéõýðýãöýýã ò¿¿õèé í¿¿ðñýýð õàíãàõààñ ººð àðãàã¿é áîëæ áàéíà.

Íам даралтын зуухтай аж ахуйн нэгж байгууллагууд халаалтаацахилгаанд холбох хүсэлтэй байгаа боловч эрчим хүчны чадалхүрэлцэхгүй, 380 квт-ын цахилгааны зөвшөөрөл авах, цахилгааны утсаагалын аюулгүй болгож солиулах зэрэг бэлтгэл ажлууд ихтэй байгаагаасцахилгаанд залгах ажил удаашралттай байна.

Óëààíáààòàð õîòûí àãààðûí ÷àíàðûí шинжилгээã 1978оноос хийж эхэлсэн бөгөөд ñóóðèí õàðóóëûí áàéðøëûíçóðãààñ õàðàõàä óòààíû ãîë ãîëîìò áîëîõ ãýð õîðîîëîëäöººõºí áàéðëàñàí áàéíà.

Áîëîâñðóóëñàí ò¿ëøíèé õÿíàëò øàëãàëòûí ä¿íãýýñõàðàõàä õÿçãààðëàëòûí á¿ñýä õàìðàãäñàí áîëîíõàìðàãäààã¿é á¿ñýä àìüäàð÷ áàéãàà èðãýä á¿ðýíøàòàëòòàé çóóõûã õóäàëäàí àâàõ õ¿ñýëòýé áàéãàà áîëîâ÷çóóõíû õàíãàìæ íèéë¿¿ëýëò óäààøðàëòàé áàéíà.

Ýêîëîãèéí øààðäëàãà õàíãàñàí àâòîìàøèíä “ýêî òýìäýã”õýðýãëýæ õýâøèõ, ñòàíäàðòûí øààðäëàãà õàíãàõã¿éòýýâðèéí õýðýãñëèéã çàìûí õºäºë㺺íä îðîëöóóëàõã¿éáàéõ

ßïîí óëñûí Çàñãèéí ãàçðààñ õýðýãæ¿¿ëæ áóéòºñºë õºòºëáºð¿¿äòýé õàìòðàí àæèëëàõ

Èæ á¿ðýí òîíîãëîãäñîí àãààðûí øèíæèëãýýнийõºäºë㺺íò õàðóóëûí ìàøèíòàé áîëîõ

Орчны бохирдлын байдалд лабораторийншинжилгээний дүнд үндэслэсэн үнэлэлт дүгнэлтөгч улмаар цаашид авч хэрэгжүүлэх аргахэмжээний саналаа холбогдох байгууллагуудадтавьж шийдвэрлүүлэх

Óëñûí áàéöààã÷äûã ãàäààäûí ñóðãàëòàäõàìðóóëæ ìýðãýø¿¿ëýõ

Цахилгааны эх үүсвэрийн асуудлыг шийдвэрлэх