Човековите права се и твои права! · nameneta za za{tita na `rtvite od...

Човековите права се и твои права!

KRIZEN CENTAR "NADE@"

Zdru`enie na gra|ani za za{tita na `rtvi od nasilstvoTELEFON NA DOVERBA

Осн

овните ч

овекови п

рава

се п

рекрш

уваа

т со

нас

илство

2



Gra|anite na Republika Makedonija se ednakvi pred Ustavot i zakonite.

Spored Ustavot na Republika Makedonija ^len 9, gra|anite na Republika Makedonija se ednakvi vo slobodite i pravata nezavisno od polot, rasata, bojata na koàta, nacionalnoto i socijalnoto poteklo, politi~ko ili versko uveruvawe, imotna i op{testvena polo`ba.

Isto taka spored Ustavot na RM ^len 11 nasilstvoto se zabranuva: Fizi~kiot i moralniot integritet na ~ovekot se neprikosnoveni.

So Univerzalnata deklaracija za ~ovekovi prava sekoj ~ovek ima pravo na ìvot, sloboda, samoopredeluvawe i nikoj ne treba da bide izloèn na tortura, surovo, ne~ove~ko i poniùva~ko odnesuvawe ili kaznuvawe.

Vo Univerzalnata deklaracija za ~ovekovi prava vo ~len 16 e utvrdeno deka:

3

1. Polnoletnite maì i èni, bez nikakvi ograni~uvawa vrz osnova na rasata, nacionalnosta ili religijata, imaat pravo da stapat vo brak i da osnovaat semejstvo. Nim im pripa|aat ednakvi prava pred brakot, za vreme na brakot i po negovoto raskinuvawe.

2. Brakot se sklu~uva samo so slobodna i celosna soglasnost na idnite bra~ni drugari.

3. Semejstvoto e prirodna i osnovna kletka na op{testvoto i ima pravo na za{tita od strana na op{testvoto i dràvata.

4

KOGA VA[ITE OSNOVNI ^OVEKOVI PRAVA I SLOBODI SE NARU[ENI ILI ZLOUPOTREBENI?

6

- ako va{iot partner e preterano qubomoren i posesiven;

- se obiduva da vi gi ograni~i kontaktite so familijata ili prijatelite;

- insistitira da znae kade odite i so kogo ste celo vreme;

- ve narekuva so pogrdni imiwa, ve napa|a ili se odnesuva na na~in da ve zamol~i i pravi da se ~ustvuvate lo{o;

- ve spre~uva da rabotite nadvor od domot;

- ve spre~uva da gi koristite parite i gi krie od vas;

- negoviot zbor sekoga{ e posleden itn.

7

[TO E SEMEJNO NASILSTVO?

8

Принуда и

закана

НАСИЛСТВО

СЕКСУАЛНОФ

ИЗИ

ЧКО

НАСИЛСТВО

СЕКСУАЛНО

ФИЗИ

ЧКО

Заплашување

Емоционалнанавреда

Изолација

Намалување,одрекување иобвинување

Употребана децата

Употреба намашките привилегии

Економсказлоупотреба

МОЌИ

КОНТРОЛА

9

Spored Zakonot za semejstvo na RM, ~len 99, pod semejno nasilstvo se smeta odnesuvawe na ~len na semejstvoto koj so primena na sila, zakana i zapla{uvawe vr{i telesni povredi, emocionalna ili seksualna zloupotreba i materijalno, seksualno ili rabotno iskoristuvawe na drug ~len na semejstvoto.

Za semejno nasilstvo se smeta odnesuvawe storeno:

od edniot bra~en drugar vrz drugiot bra~en drugar koi `iveat ili ̀ iveele vo bra~na ili vonbra~na zaednica;

me|u bra}a i sestri, polubra}a i polusestri nad dete; nad postari ~lenovi na semejstvoto nad lica - ~lenovi na semejstvoto ~ija delovna

sposobnost e delumno ili celosno odzemena.

KRIZEN CENTAR "N

ADE@"

Zdru`enie na gra|ani za za{tita na `

rtvi od nasilstvo

TELEFON N

A DOVERBA

10

Semejnoto nasilstvo se javuva vo slednite oblici (formi):-psiholo{ko;-fizi~ko;-seksualno;-ekonomsko nasilstvo i dr.

§Psiholo{ko nasilstvo: predizvikuvawe na emocionalni stradawa, zapla{uvawe, omalovaùvawe ili poniùvawe pred drugi, spre~uvawe da raboti nadvor od domot i dosaduvawe.§ Fizi~ko nasilstvo odnosno fizi~kite napadi ili agresivnoto odnesuvawe na nasilnikot moè da bidat od grebnatinka do ubistvo. Naj~esto zapo~nuva so ne{to {to na prv pogled izgleda kako bezna~aen fizi~ki kontakt koj prerasnuva vo sé po~esti i poseriozni napadi. Fizi~koto nasilstvo se sostoi od: turkawe, udirawe {lakanici, kubewe na kosa, udirawe, klocawe, napad so frlawe na predmeti, nanesuvawe povredi so najrazli~ni vidovi oru`je, nanesuvawe izgorenici itn.§Seksualno nasilstvo: siluvawe, nesakan seksualen odnos, prisila na gledawe na pornografski filmovi i podveduvawe. §Ekonomsko nasilstvo: skratuvawe ili odzemawe na finansiski sredstva, nepla}awe alimentacija i uni{tuvawe na li~en imot.



11

КАКО МОЖЕ ДА ГОИЗБЕГНЕТЕ НАСИЛСТВОТО?

12

§so va{eto odnesuvawe ne smeete da predizvikate u{te pogolemo nasilstvo;§ne stojte blizu do prozorci, vo kujna i drugi rizi~ni mesta kade {to va{iot ìvot moè da bide doveden vo pra{awe; §ako imate deca za{titete gi zatoa {to i tie moàt da stanat `rtvi na semejno nasilstvo;§no najva`no od sé: Skr{i go yidot od molk {to go opkruùva semejnoto nasilstvo (nepo~ituvawe na tvoite osnovni ~ovekovi prava i slobodi) i ne toleriraj go nasilstvoto, odnosno nepo~ituvaweto na tvoite osnovni ~ovekovi prava i slobodi.

13

КАДЕ ДА СЕ ОБРАТИТЕ?

14

Доколку сте жртва на с е м е ј н о н а с и л с т в о , можете да се обратите до:

- Кризен Центар „Надеж“;

- Центрите за социјална работа;

- Најблиската полициска станица;

- Здравствените установи.

15



ПРИВРЕМЕНИ МЕРКИ

ЗА ЗАШТИТА НА ЖРТВАТА

16

Merki za za{tita na `rtvata na semejno nasilstvo (~l. 101 Zakon za semejstvo)

§obezbeduvawe na nu`no smestuvawe za liceto-`rtva na nasilstvo, koe moè da trae najmnogu 6 meseci, so mo`nost za prodolùvawe za u{te 6 meseci;§obezbeduvawe na soodvetna zdravstvena za{tita;§obezbeduvawe na soodvetna psihosocijalna intervencija i tretman;§upatuvawe vo soodvetno sovetuvali{te;§dokolku vo semejstvoto ima dete koe e na redovno {koluvawe, pomagawe za prodolùvwe na redovnoto obrazovanie;§izvestuvawe na organot za progon;§davawe na sekakov vid pravna pomo{ i zastapuvawe;§pokrenuvawe na postapka pred nadle`niot sud;§po potreba, podnesuvawe na barawe do sudot za izre~uvawe na privremena merka za za{tita;§prezemawe na drugi merki od strana na instituciite na sistemot neophodni za re{avawe na problemot.



17

кои се однесуваат нанасилникот

ПРИВРЕМЕНИМЕРКИ ЗА ЗАШТИТА НАЖРТВАТА

18

Koi se privremeni merki za za{tita koi moàt da se izre~at od strana na sudot, a koi se odnesuvaat na nasilnikot? (~l. 104, Zakon za semejstvo)

- zabrana da se zakanuva deka }e stori semejno nasilstvo;- zabrana da maltretira, voznemiruva, telefonira,

kontaktira ili na drug na~in komunicira;- zabrana da se pribliùva do ìveali{teto, u~ili{teto,

rabotnoto mesto, ili opredeleno mesto koe redovno go posetuva drug ~len od semejstvoto;

- otstranuvawe od domot bez ogled na sopstvenosta, do donesuvawe na kone~na odluka od sudot;

- zabrana da poseduva ogneno oru`je ili istoto da mu bide odzemeno;

- zadolùvawe da gi vrati predmetite koi se potrebni za zadovoluvawe na sekojdnevnite potrebi na semejstvoto;

- zadolìtelno izdrùvawe na semejstvoto;- posetuvawe na soodvetno sovetuvali{te;- zadolìtelno lekuvawe dokolku e korisnik na alkohol i

drugi psihotropni supstanci ili ima nekoe zaboluvawe;- nadomestuvawe na medicinski i drugi tro{oci nastanati od

semejnoto nasilstvo;- izrekuvawe na koja bilo druga merka koja sudot }e ja smeta za

neophodna za da se obezbedi sigurnost i dobrosostojba na drugite ~lenovi na semejstvoto. 19

Od 2004 godina semejnoto nasilstvo se smeta za krivi~no delo, za koe se odgovara pred nale`en sud.

20

M o l ~ e w e t o g o p o d d r ` u v a nasilstvoto!

Ne pla{ete se ili ne sramete se da prijavite!

Bidete otvoreni za sorabotka, zboruvajte, samo taka mo`e da dojdete do re{enie!

21

^OVEKOVITE PRAVA MORA DA BIDAT OSNOVA ZA BILO KOJA S T R A T E G I J A Z A B O R B A P R O T I V S E M E J N O NASILSTVO!

22



Krizen Centar “Nade`” e zdruènie na gra|ani za za{tita na èni-`rtvi na semejno nasilstvo, koe od 17.01.2001 godina e registrirano soglasno Zakonot za zdruènija i fondacii na R.Makedonija, kako samostojna nevladina organizacija so sopstvena organizaciona struktura i rabotni organi i tela, nameneta za za{tita na `rtvite od site vidovi nasilstvo. Celite i zada~ite na organizacijata se naso~eni vo prevencija, tretirawe i za{tita na `rtvi od nasilstvoto.

Glavni aktivnosti na Krizen Centar “Nade`”:1) Telefon na Doverba - otvoreni 2 telefonski linii 15 ~asa sekoj raboten den. Krizen Centar “Nade`” gi identifikuva slu~aite na nasilstvo i nudi besplatni sovetodavni i edukativni uslugi, pruàwe psihosocijalna i pravna pomo{ za site lica koi se nao|aat vo pretkrizna ili krizna sostojba, potencijalni ili akutni ̀ rtvi na nasilstvo i poddr{ka i pomo{ na ostanatite ~lenovi na semejstvoto koi se indirekti ̀ rtvi na nasilstvo 2) Zgriùvawe i za{tita na `rtvi na semejno nasilstvo vo period od 24-48 ~asa. Krizen Centar ,,Nade`” raspolaga so kapacitet od 5 kreveti.3) Organizacija i formirawe na sopstven sistem za edukacija na personal na Krizniot Centar ,,Nade`'' i Telefonot na doverbata, so sopstveni edukativni materijali i sredstva.4) Organizirawe i vodewe na edukativni tribini i seminari, nameneti za op{tata populacija, NVO sektorot, vo sorabotka so pretstavnicite na vladinite institucii (MVR, MTSP), so cel podignuvawe na javnata svest i prevencija od nasilstvoto;5) U~estvo vo kreirawe na zakonski i podzakonski odredbi za ovoj op{testven problem.

23



This project was funded, in part, through U.S. Embassy grant. The opinions, findings and conclusions or recommendations expressed herein are those of the Author(s) and do not necessarily reflect those of the Department of State.

Ovoj proekt e delumno poddr`an od Ambasadata na SAD. Mislewata, otkritijata, i zaklu~ocite, ili preporakite izneseni ovde se na avtorot(ite), i ne gi odrazuvaat onie na Stejt Departmentot na SAD.

Контакт:

Кризен Центар „Надеж“Скопје, Македонија

Тел: 02 3173 424Факс: 02 3175 516

E-mail: [email protected] [email protected]

Www.krizencentar.org.mk

Човековите права се и твои права! · nameneta za za{tita na `rtvite od...

Documents